REAKSI PADA ALKOHOL, ETER, ALDEHID, KETON, ASAM KARBOKSILAT, DAN ESTER Gilang Radhitya Pratama, 12510060111101 (K) Keteknikan Pertanian, Fakultas Teknologi Pertanian,Universitas Brawijaya Alkohol Alkohol adalah senyawa-senyawa dimana satu atau lebih atom hidrogen dalam sebuah alkana digantikan oleh sebuah gugus –OH yang memiliki rumus kimia C n H 2n+1 OH. Alkohol dibagi menjadi beberapa kelompok, tergantung bagaimana posisi gugus –OH pada rantai atom-atom karbonnya. (Sutresna,2007) a. Alkohol Primer Alkohol primer merupakan alkohol yang gugus –OH terika pada atom C primer (atom C yang terikat pada satu atom C yang lainnya) Contoh: etanol b. Alkohol Sekunder Alkohol sekunder merupakan alkohol yang terikat pada atom C sekunder (atom C yang terikat pada 2 atom C lainnya) Contoh: 2-Butanol c. Alkohol Tersier Alkohol Tersier merupakan atom karbon yang mengikat gugus –OH berikatan langsung dengantiga gugus alkil, yang bisa merupakan kombinasi dari alkil yang sama atau berbeda. Contoh: 2-metil, 2- propanol CH3 – CH2 – OH CH3 – CH – CH2 – CH3 OH CH3 CH3 – C – CH3 OH
9
Embed
REAKSI PADA ALKOHOL, ETER, ALDEHID, KETON, ASAM KARBOKSILAT, DAN … · Eter adalah suatu senyawa organic yang mengandung unsur R-O-R`, dengan R sebgai alkil. Gugus eter ini juga
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
REAKSI PADA ALKOHOL, ETE R, ALDEHI D, KETON, ASAM KARB OKSILAT, DAN ESTER G i la ng Ra d h it ya P r a t a ma , 125 1006 0111101 ( K) K et ek n i k a n P er t a n ia n , F a ku l t a s Tek n o l o g i P er t a n ia n , Un i v er s i t a s Br a wi ja ya
Alkoho l
Alko ho l ad a la h s e nya w a- s e nya wa d ima na sa t u a t au le b ih a t o m h id r o ge n da la m s e bu a h a lk a na d ig a nt ika n o le h s e bu a h gug us – OH ya ng me mi l ik i r u mu s k imia C n H 2 n + 1 OH. Alko ho l d iba g i me n jad i be ber a pa ke lo mpo k , t e rga nt ung ba ga ima na po s is i gugu s –OH pad a r a nt a i a t o m- a t o m kar bo nn ya . ( Su t r es na , 200 7)
a . Alko ho l P r ime r Alko ho l p r ime r mer up ak a n a lko ho l ya ng g ugu s –OH t e r ika pad a a t o m C p r ime r ( a t o m C ya ng t e r ika t pad a sa t u a t o m C ya ng la inn ya ) Co nt o h: e t a no l
b . Alko ho l S eku nder Alko ho l sek u nder mer u pak a n a lko ho l ya ng t e r ika t pada a t o m C sek u nd er ( a t o m C ya ng t e r ika t pad a 2 a to m C la inn ya) Co nt o h: 2 - B u t ano l
c . Alko ho l Ter s ie r Alko ho l Ter s ie r mer upa ka n a t o m kar bo n ya ng me ng ik a t gugu s –O H ber ika t a n la ng su ng d e ng a nt iga gug us a lk i l , ya ng b is a mer u pak a n ko mbina s i da r i a lk i l ya ng s a ma a t au be r beda . Co nt o h: 2 - met i l, 2 - p r o pa no l
CH3 – CH2 – OH
CH3 – CH – CH2 – CH3
OH
CH3
CH3 – C – CH3
OH
Rea ksi P ada A lkoho l
Rea ks i – r eak s i p ada a lko ho l d igu nak a n se bag a i pe nge na l a lko ho l a t au unt uk me ng id e nt i f ik a s i je n is – je n is a lko ho l.
a . Rea ksi ident i f i kas i a lkoho l d engan m engguna kan loga m nat riu m Rea ks i in i mer u pak a n r eak s i ya ng pa l ing u mu m d a n muda h d i laku ka n, s e r t a d ia mat i. R eak s i in i d igu nak a n u nt uk me mbe dak a n a lko ho l d e nga n e t e r, ka r e na e t e r t id ak be r ea ks i de nga n lo g a m na t r iu m. A lko ho l be r e ak s i de nga n na t r iu m d a n me ng ha s i lk a n ga s h id r o ge n de nga n p e r s a ma a n be r ik u t
Co nt o h:
b . Rea ksi ident i f i kas i a lkoho l m enggun akan fo s fo r t riha l ida Rea ks i a lko ho l de nga n fo s fo r t r iha l id a in i me ng ha s i lk a n a lk i l ha l id a de nga n p e r s a ma a n s e baga i be r ik u t .
Co nt o h :
c. Rea ksi o ks ida s i un t u k m e meb eda kan j en i s a lkoho l U nt uk me mbe dak a n je n is a lko ho l p r imer, seku nder, da n t e r s ie r d ig u nak a n r ea ks i o ks id a s i . Pe ng o ks ida s ia n ya ng d ig u nak a n be r up a KM nO 4 u nt uk r eak s i d a la m sua s a na ba sa da n K 2 Cr 2 O 7 unt uk r eak s i da la m s ua sa na a sa m. a. Oks id a s i a lko ho l p r ime r
Rea ks i o ks ida s i a lko ho l p r o mer me ng has i lka n se n ya wa a ld e h id . J ik a a lde h id d io ks id a s ik a n le b ih la n ju t ma ka a ka n d iha s i lk a n a sa m kar bo ks i la t , de nga n p e r s a ma n se bag a i be r iku t ;
2R – OH + 2Na 2R – ONa + H2 (g)
alkoholl
Zat ant a r a ya ng t e r be nt uk t ida k s t a b i l . O le h ke r e na it u s a la h s a t u gugu s –OH ak a n d ibe r ika n ke a t o m H dar i g ugu s –OH ya ng la ind a n me mbe nt uk mo lek u l H 2 . Ke mu d ia n , a t o m C da n a t o m O me mbe nt uk ik a t a n r a ngk ap du a .
Se t e la h se n ya wa a ld e h id t e r be nt uk , se nya wa a ld e h id dap a t d io k s ida s i le b ih la n ju t me n ja d i a sa m k ar bo ks i la t .
b . Oks id a s i a lko ho l se ku nd er Rea ks i o k s ida s i a lko ho l s eku nder me n gha s i lk a n ke t o n me la lu i me ka n is me ber ik u t :
c . Oks id a s i a lko ho l t e r s ie r
Pada a lko ho l t e r s ie r t idak t e r jad i o k s idas i ka r e na a t o m C ya ng me ng ik a t gugus –OH pa da a lko ho l t e r s e bu t t ida k me ng ik a t a to m H. Ber be da d e nga n a lko ho l p r ime r da n seku nder ya ng me ng ik a t a t o m H. U nt uk me nng ide nt i f ik as i ako ho l t e r s ie r ya it u de nga n me ngg u nak a n c a r a u j i Lu ca s Ya it u d i r eak s ik a n de nga n Z nC l 2 da la m HC l pe ka t . U j i lu ca s in i be r d as a r ka n r e ak s i a nt a r a a lco ho l da n ka t a l is Z nC l 2 . A lko ho l t e r s ie r be r eak s i cep a t denga n ge ja la r eak s i be r up a t e r be nt uk n ya ka bu t d ipe r mu ka a n la r u t a n. Alko ho l sek u nd er be r ea ks i d a la m wa k t u sek i t a r 5 me n it , sed a ngk a n a lco ho l p r imer t idak me nu nn juk ka n t e r ja d in ya r ea ks i .
Et e r
E t er ada la h s ua t u se nya w a o rgan ic ya ng me ng a nd u ng u nsu r R- O- R ` , de ng a n R se bga i a lk i l . Gug us e t e r in i ju ga s nga t u mu m d igu nak a n se baga i pe ng hu bu ng pad a s e nya wa k ar bo h id r a t da n l ig n in . ( su ya t no , 2006)
Rea ks i ya ng t e r ja d i pad a e t e r
a . Rea ks i o ks ida s i Co nt o h ; E t e r mu da h t e r bak ar da n me mbe nt uk g as k a r bo n d io k s ida d a n ua p a ir
b . Rea ks i de ng a n P C l 5 Co nt o h ;
c . Rea ks i h id r o l is is e t e r B i la e t e r d i d id ihk n d a la m a ir ya ng me ng a nd u ng a sa m 9u mu n ya H 2 SO 4 ) maka a ka n t e r jad i h id r o l is is ya ng me nha s i lk a n a lco ho l Co nt o h
Aldeh id
A ld e h ida mer upa ka n se n yaw o rga n ic ya ng me mi l ik i g ugu s ka r bo n i l t e r mina l. Gug us fu ng s i in i t e r d ir i da r i a to m kar bo n ya ng be r ika t a n de nga n a t o m hydr o ge n da n be r ik a t an r a ngk ap de nga n a t o m o ks ige n. Go lo nga n a lde h id jug a d ina mak a n go lo nga n fo r mi l a t au met ano i l . Ka t a a ld e h id a mer upa ka n k epe ndek a n da r i a lco ho l de h id r o ge na s i ya ng be r a r t i a lco ho l ya ng t e r h id r o ge nas i . Go lo ng a n a ld e h id be r s i fa t po la r ( su he nd ar, 2010)
CH3 – O – CH3 + 3O2 2 CO2 + 3H2O
R – O – R` + PCl5 R – Cl + R` - Cl + POCl3
C2H5 – O – C2H5 + Cl2 CH3CHcl – O – C2H5 + HCl
Rea ksi pada a ld eh id
a . Rea ks i id e nt i f ika s i U nt uk me nge na l a da n ya gug us a lde h id d a n ke t o n da la m sua t u se n yaw a mak a d i lak uka n d e ng a n pe r eak s i 2 , 4 – d in i t ro f en i lh idr az in da n me mbe nt uk s ua t u e nd ap a n. Pe r sa ma n r e ak s in ya a da la h se bag a i be r iku t :
b . Rea ks i de ng a n H 2 Rea ks i a ld e h id d e ng a n H 2 ak a n me ng ha s i lk a n a lko ho l p r ime r Co nt o h ;
c . Rea ks i a ld e h id d e ng a n HC N
d . Rea ks i a ld e h id d e ng a n Na HSO 3
Ad is i N aHSO 3 p ada a ld e h id ak a n me ng h as i lk a n za t ya ng suk ar la r u t . Rea ks i in i da pa t d igu naka n u nt uk me mis a hk a n a lde h ida su a t u ca mp ur a n . P e r s a ma a n r e ak s i d a r i r e ak s i i n i a da la h se bag a i be r iku t ;
e . Oks id a s i de nga n a ld e h id a Ald e h ida da pa t d io ks id a s i me ngg u na ka n o ks ida t o r ya ng le ma h . Pe r ea ks i Tol l e ns da n Feh l ing ad a l a h o ks ida t o r le ma h ya ng mer upa ka n p e r e aks i k hu su s n u nt uk me nge na l i a lde h ida . Pe r ea ks i Fe h l ing
Rea ks i a nt a r a a lde h id de ng a n fe h l ing aka n me ng ha s i lk a n e ndap a n mer ea h j ik a be nar t e r dap a t a lde h id Pe r ea ks i To l le ns
Rea ks i a ld e h id de nga n t o l le ns ak a n me ng has i lk a n e nd ap a n me ngk i la p sep er t i c e r min pe r ak
K et on
Ke t o n a t au b is a d is e bu t denga n a lka no n me mi l ik i dua gu gu s a lk i l ya ng t e r ika t pada g ugu s ka r bo n i l , da n p ada a ld e h id me mi l ik i s ekur a ng ku r a ng n ya s a t u a to m h id r o ge n ya ng t e r ik a t pada a t o m kar bo n i ln ya . Ald e h id d a n k e t o n me mpu n ya i r u mu s mo leku l ya ng sa ma , ya it u C n H 2 n . ( Sa l i r aw at i, 200 6)
Rea ksi pada K et on ( A lkan on)
a . Rea ks i ad is i ke t o n de nga n H 2 Ad is i h id r o ge n p ada a lk a no n aka n me n gha s i lk a n ako ho l sek u nd er.
Pada r ea ks i ad is i in i t e r jad i pe mut u sa n pada ik a t an r a ngka p d i gug us as e t o n da n a t o m H ak a n t e r ik a t pada a t o m O d a n a t o m C.
b. Rea ks i ad is i ke t o n de nga n HC N Per s a ma a n r ea ks i ad is i a sa m s ia n ida p a da a lk a no n.
c . Rea ks i ad is i a lk a no n de nga n N aHS O 3 Pe r s a ma a n r ea ks i ad is i a lk a no n da n N a HSO 3 .
Asa m K a rbo ksi la t
Asa m k ar bo ks i la t ad a la h se n ya wa kar bo n ya ng ba n ya k t e r dapa t pada a la m, mis a ln ya a s a m a se t a t , pada a sa m c uka , a s a m fo r mia t pad a s e mut , a s a m ma la t pad a ap e l, d a n a sa m s it r a t pada je r uk . Asa m k ar bo ks i la t me mi l ik i r u mu s u mu m mo le ku l C n H 2 n O 2 . As a m kar bo ks i la t jug a se r ing d is e bu t de ng a n a sa m a lka no a t . ( Sa l i r a wat i, 200 6)
Rea ksi pada a sa m ka rbo ks i la t
a . Rea ks i de nga n ba sa me mbe nt u k ga r a m. At o m H dar i g ugu s ka r bo k s i l de ng a n mud a h d ig a nt i d e ng a n a t o m lo g a m Co nt o h ;
b . Rea ks i e s t e r i f ik as i ( pe mbu a t a n e s t e r )
Pada r eak s i in i a t o m H d ar i gug us - CO O H d ig a nt i de ng a n gugu s a lk i l
ya ng be r a sa l d a r i a lko ho l
Est e r
E s t e r ada la h se nya w a ya ng d apa t d ia ng gap t u r u na n da r i a s a m kar bo ks i la t d e ng a n me ngg a nt i io n h id r o gen d e ng a n g ugu s h id r o k s i l o le h r ad ika l h id r o kar bo n. R u mu s u mu m d ar i e s t e r ada la h
Rea ksi pada e s t e r
a . H idr o l is is e s t e r H id r o l is is e s t e r b is a d is e bu t pe nya bu na n e s t e r, ya it u me ngu ba h es t e r me n ja d i a lko ho l d a n ga r a m ya n g be r as a l d a r i t u r u na nn ya . Na mu n h id r o l is is e s t e r aka n s e mpur na j ika d id ihka n d e ng a n a sa m bas a s eper t i NaO H. Ber ik u t r eaks i h id r o l is is e s t e r ;
b . Tr a ns es t e r i f ik as i Tr a ns es t e r i f ik as i ada la h p r o se s k imia w i ya ng me mper t ukar ka n g r up a lko ks i p ada se n ya wa e s t e r de ng a n a lko ho l. Tr a ne s t e r i f ik a s i b ia s a nya d is e bu t de ng a n a lko ho l is ya n g mer up aka n t a hap ko nver s i da r i t r ig l is e r id a me n jad i a lk i l e s t e r. ( H a mba l i , 2006) Co nt o h ;
Daft a r Pust a ka
Ha mba l i , E r l iza . 20 06 . J a r ak P agar. D ep o k : Pene bar Sw ada ya
Sa l i r aw at i, D as . 200 6 . Be la ja r Kimia Se car a M e nar ik . Ba nd u ng : Gr a f indo
Su he nd ar, Cu cu . 201 0 . K imia . B a nd u ng ; : k a i fa
Su t r es na , N a na . 20 06 . KI MI A. Ba ndu ng : Gr a f indo
Su ya t no . 2006 . KI MI A. Ba ndu ng : g r a f indo