[Jiva refers to this book as Kåñëärcana-dépikä in Brahma-saàhitä commentary (verse 4).] Rädhä-kåñëärcana-dépikä sanätana-samo yasya jyäyän çrémän sanätanaù | çré-vallabho’nujaù so’sau çré-rüpo jéva-sad-gatiù ||1|| 1 puräëa-saàhitä-tantra- mantra-çruti-samanvitam | gétä-bhägavataà çästraà jayatäd vraja-dhämasu ||2|| çré-dämodara-rädhärcanam arhati vraja-sthänäm | ävaçyakatäm açävyanayo raträdhidevyaà hi ||3|| tatra kaçcit çästra-pramäëakatvaà na manyate, taà pratédaà brümaù – lakñmér abhitaù strétamä gopyo lakñmétamäù prathitäù | rädhä gopétamä ced asyäù kä samä rämä ||4|| iti || 2 ästäà tävat lakñmé-vijetå-guëa-gaëa-gopé-gaëa-pradhänatayä çré-kåñëa- sandarbhädau nirëétä | 3 atra ca nirëeñyamäëä svayaà bhagavataù çré-kåñëasya svayaà lakñmé-rüpä çré-rädhä | gopé-jana-mätra-saàvalitaù sa upäsyata ity atra çästräëi çåëu | taträroha-bhümikä-krameëa darçyate | ärädhanaà hi kåñëasya bhaved ävaçyakaà yathä | tathä tadéya-bhaktänäà no ced doño’sti dustaraù ||5|| 4 (end page 1) atra çré-kåñëasya yathä gautaméya-tantre – asäre ghora-saàsäre säraà kåñëa-padärcanam | janmäsädya manuñyeñu çuddhe ca pitå-mätari | yo närcayati kalpaù san tasmät päpataro hi kaù ||6|| 1 This verse is used by Jiva as the maìgaläcaraëa in other works also. 2 This verse is quoted at Gopäla-campü 1.25. 3 Portions of RKAD have been lifted wholesale from the Sandarbhas. 4 This verse is, but for mukundasya in the place of hi kåñëasya, the same as LBhäg 2.1. The following section follows closely on LBhäg 2.
23
Embed
Rädhä-kåñëärcana-dépikä · [Jiva refers to this book as Kåñëärcana-dépikä in Brahma-saàhitä commentary (verse 4).] Rädhä-kåñëärcana-dépikä sanätana-samo yasya
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
[Jiva refers to this book as Kåñëärcana-dépikä in Brahma-saàhitä commentary (verse 4).]
1 This verse is used by Jiva as the maìgaläcaraëa in other works also. 2 This verse is quoted at Gopäla-campü 1.25. 3 Portions of RKAD have been lifted wholesale from the Sandarbhas. 4 This verse is, but for mukundasya in the place of hi kåñëasya, the same as LBhäg 2.1. The following section follows closely on LBhäg 2.
mahäbhärate – mätåvat parrakñantaà såñöi-saàsära-kärakam | yo närcayati deveçaà taà vidyäd brahma-ghätakam ||7|| atha tadéyänäà yathä pädme – märkaëòeyo’mbaréñasya vasur vyäso vibhéñaëaù | puëòaréko baliù çambhuù prahlädo viduro dhruvaù ||8|| dälbhyaù paräçaro bhéñmo näradädyäç ca vaiñëavaiù | sevyo harià niñevyämé no ced doñaù paraà bhavet ||9|| tathä hari-bhakti-sudhodaye (16.76) – arcayitvä tu govindaà tadéyän närcayanti ye | na te viñëoù prasädasya bhäjanaà dämbhikä janäù ||10|| pädmottara-khaëòe – ärädhanänäà sarveñäà viñëor ärädhanaà param | tasmät parataraà devi tadéyänäà samarcanam ||11|| arcayitvä tu govindaà tadéyän närcayet tu yaù | na sa bhägavato jïeyaù kevalaà dämbhikaù småtaù ||12|| iti | atra pürvatra ca tadéya-çabdena tasya bhaktä eva ucyante | tat tv anye – (end page 2) dvau bhüta-sargau loke’smin daiva äsura eva ca | viñëor bhakti-paro daiva äsuras tad-viparyayaù ||13|| iti viñëu-dharmägni-puräëädi-niyamät | tat såñöyädi-lélä-gatatve’pi tad-udäséneñv audäsényasya yogyatvam | tad-dveñöåñu tad-dveñyasyaiveti ca | tathaiva darçitaà
saptame räjasüyärambhe çré-yudhiñöhirädibhiù çiçupälaà prati gäli-pradänädinä | ataù çré-bhagavän apy uktaà – pravåttià ca nivåttià ca (Gétä 16.7) ity ärabhya – tän ahaà dviñataù krürän saàsäreñu narädhamän | kñipämy ajasram açubhän äsuréñv eva yoniñu ||13|| äsuréà yonim äpannä müòhä janmani janmani | mäm apräpyaiva kaunteya tato yänty adhamäà gatim ||14|| (Gétä 16.19-20) tathä – avajänanti mäà müòhä mänuñéà tanum äçritam | paraà bhävam ajänanto mama bhütamaheçvaram ||15|| moghäçä moghakarmäëo moghajïänä vicetasaù | räkñasém äsuréà caiva prakåtià mohinéà çritäù ||16|| (Gétä 9.11-12) ity anena svabhaktäù stutäù | mahätmänas tu mäà pärtha daivéà prakåtim äçritäù | bhajanty ananyamanaso jïätvä bhütädim avyayam ||17|| (end page 3) satataà kértayanto mäà yatantaç ca dåòhavratäù | namasyantaç ca mäà bhaktyä nityayuktä upäsate ||18|| (Gétä 9.13-14) ataevaikädaçe mad-bhakta-püjäbhyadhikä iti | mama püjato’py abhi sarvatobhävenädhikä adhika-mat-préti-karéty arthaù | tasmän mad-bhakta-püjävaçyakä cäntaraìgä ceti sthite – eteñäm api sarveñäà prahlädaù pravaro mataù |5 sarveñu hari-bhakteñu prahlädo hi mahattamaù ||20||6 saptame prahlädasyaiva hi väkyam -- kvähaà rajaù-prabhava éça tamo 'dhike 'smin jätaù suretara-kule kva tavänukampä | na brahmaëo na tu bhavasya na vai ramäyä yan me 'rpitaù çirasi padma-karaù prasädaù || (BhP 7.9.26) tatraiva çré-nåsiàha-väkyam -- bhavanti puruñä loke mad-bhaktäs tväm anuvratäù | bhavän me khalu bhaktänäà sarveñäà pratirüpa-dhåk ||22|||
5 These two lines are LBhäg 2.8, which finishes yat proktaà tasya mähätmyaà skända-bhägavatädiñu. 6 [SkandaP] LBhäg 2.9
sarvataù päëòavaù çreñöhäù prahlädädédåçäd api | çrémad-bhägavataà samyak pramäëaà sphuöam ékñate ||23||7 tathä çré-närada-väkyam -- yüyaà nå-loke bata bhüri-bhägä lokaà punänä munayo 'bhiyanti | yeñäà gåhän ävasatéti säkñäd güòhaà paraà brahma manuñya-liìgam || (7.10.48)8 (end page 4) sa vä ayaà brahma mahad-vimågya- kaivalya-nirväëa-sukhänubhütiù | priyaù suhåd vaù khalu mätuleya ätmärhaëéyo vidhi-kåd guruç ca || (7.10.49) na yasya säkñäd bhava-padmajädibhé rüpaà dhiyä vastutayopavarëitam | maunena bhaktyopaçamena püjitaù prasédatäm eña sa sätvatäà patiù || (7.10.50) vyäkhyätaà ca çré-svämi-caraëaiù – prahlädasya bhägyaà yena devo dåñöaù | vayaà tu manda-bhägyä iti viñédantaà räjänaà praty äha yüyam iti tribhiù | padya-trayasya tätparyärthas tair eva likhitaù | na tu prahlädasya gåheñu paraà brahma vasati | na ca tad-darçanärthaà munayas tad-gåhän abhiyanti | na ca tasya mätuleyädi-rüpeëa vartate | na ca svayam eva prasannaù | ato yüyam eva tato’pi samatto’pi bhüri-bhägä iti bhävaù || iti | sadätisannikåñöatvän mamatädhikyato hareù | päëòavebhyo’pi yadavaù kecic chreñöhatamä matäù || tathä çré-daçame – aho bhojayate yüyaà janma-bhäjo nèëäm iha | yat paçyatä’sakåt kåñëaà tad-darçanam api yoginäm || (10.82.28) (end page 5) tad-darçana-sparçanänapatha-prajalpa- çayyäsanäçana-sayauna-sa-piëòa-bandhaù | yeñäà gåhe niraya-vartmani vartatäà vaù svargäpavarga-viramaù svayam äsa viñëuù || (10.82.30) tathä – çayyäsanäöanäläpa- 7 LBhäg 2.12, which begins päëòaväù sarvataù çreñöhäù. 8 KåñëaS 59* (p22), 82 (p33)
kréòä-snänäçanädiñu | na viduù santam ätmänaà våñëayaù kåñëa-cetasaù ||30|| (BhP 10.90.46) yadubhyo’pi variñöho’sau bhagavän çrémad-uddhavaù |9 yädavendrasya yo mantré çiñyo bhåtyaù priyo mahän äbälyäd eva govinde bhaktir asya sadottamä ||31||10 tathä tåtéye – yaù païca-häyano mäträ prätar-äçäya yäcitaù | tan naicchad racayan yasya saparyäà bäla-lélayä ||32|| (BhP 3.2.2) çré-daçame ca -- våñëénäà pravaro mantré kåñëasya dayitaù sakhä | çiñyo båhaspateù säkñäd uddhavo buddhi-sammataù ||33|| tam äha bhagavän preñöhaà bhaktam ekäntinaà kvacit | gåhétvä päëinä päëià prapannärtiharo hariù ||34|| (10.46.1-2) ekädaçe ca (16.24) tvaà tu bhägavateñv aham iti | na ca saìkarñaëo na çrér naivätmä ca yathä bhavän iti ca | ataeva tåtéye svayaà tathaiväcaritam -- (end page 6) noddhavo 'ëv api man-nyüno yad guëair närditaù prabhuù | ato mad-vayunaà lokaà grähayann iha tiñöhatu ||35|| (BhP 3.4.3) yad yasmäd guëaiù sattvädibhir närdito na péòitaù guëätétaù ity arthaù | yataù prabhuù bhakti-rasäsväde prabhaviñëuù | vraja-devyo varéyasya édåçäd uddaväd api | yad äsäà prema-mädhuryaà sa eño’py abhiyäcate ||36|| (LBhäg 2.29) tathä hi daçame -- dåñövaivam ädi gopénäà kåñëäveçätma-viklavam | uddhavaù paramaù prétas tä namasyann idaà jagau ||37|| (BhP 10.47.57) 9 The first two lines follow LBhäg 2.22. sarvebhyo for bhagavän. 10 The last two lines are Lbhag 2.25.
namasyann iti vartamäna-çatå-prayogo namaskärasyänavacchinnatvaà bodhayati | idaà vakñyamäëaà tad eväha -- etäù paraà tanu-bhåto bhuvi gopa-vadhvo govinda evam akhilätmani rüòha-bhäväù | väïchanti yad bhava-bhiyo munayo vayaà ca kià brahma-janmabhir ananta-kathä-rasasya ||38|| [BhP 10.47.58] bhävasya durlabhatväd dhi täsäà tat-siddhaye punaù | päda-reëükñitaà yena tåëa-janmäpi yäcyate ||39||11 tathä hi çré-daçame – äsäm aho caraëa-reëu-juñäm ahaà syäm våndävane kim api gulma-latauñadhénäm | (end page 7) yä dustyajaà sva-janam ärya-pathaà ca hitvä bhejur mukunda-padavéà çrutibhir vimågyäm ||40|| [BhP 10.47.61] tasyä mågyatvaà çrutibhir evoktaà, yathä tatraiva -- nibhåta-marun-manokña-dåòha-yoga-yujo hådi yan munaya upäsate tad-arayo’pi yayuù smaraëät | striya urugendra-bhoga-bhuja-daëòa-viñakta-dhiyo vayam api te samäù sama-dåço’ìghri-saroja-sudhäù ||41|| (BhP 10.87.23) atra pratiyugmäntarasthasyäpi çabdasya dvayena yugma-dvayaà påthag avamyate | tataç ca tad brahmäkhya tat taà munaya upäsate tad arayo’pi yayuù smaraëät | striyaù çré-vraja-devyaù aìghri-saroja-sudhäs tat-prema-maya=mädhuryäëi yayuù | vayam api samadåças täbhiù sama-bhäväù satyaù samäs täbhiù tulyatäà präptäù | vyühäntareëa gopyo bhütvä taväìghri-saroja-sudhä yayima ity arthaù | atra båhad-vämana-puräëe täsäà prärthanä pürvakäëi väkyäni santi | stré-çabdasya gopé väcakatvam | tad arayo’pi yayuù smaraëäd ity anenäsuräëäm api mokña-dätåtvena anyatayä prasiddhasya çré-kåñëasyaivälambanatvena labdhatvät | täsäm eva tasmin kevalena rägeëa bhajana-prasiddheù | tad etad apy ästäm çré-näräyaëäìga-sthitäyä lakñméto’pi täsäà parama-vailakñaëyaà tenaiva tädåça-nija-bhakti-hetutvena darçitam | yathä tatraiva – (end page 9) näyaà çriyo’ìga u nitänta-rateù prasädaù svar-yoñitäà nalina-gandha-rucäà kuto 'nyäù ||42|| (BhP 10.47.60) ity anena lakñmyädikä niravaçeñä eva striyo nämubhiù sälakñaëyaà präpnuvantéti vilakñaëä | taträpy udagäd ity anena sa prasädas täsu räsa-prasaìge uditavän eva na
11 The second line is exactly 2.41, the first line of which is na citraà prema-mädhuryam äsäà väïched yad uddhavaù |
tu jäta iti sväbhävika-premavatyaù | kevalasya çré-våndävana-vihäriëaù pürëa-bhagavataù sarvato vilakñaëasya nitya-preyasé-rüpä iti | sarvato vilakñaëä-lakñmé-viçeñatvena präptäù | tasmät täbhiù saha tasya püjanam ävaçyakam ity äyätam | tataù sthüëa-nikhanana-nyäyena tad-arthaà täsäà svarüpaà nirüpyate | taträdau çré-bhagavat-sandarbhe12 brahmeti paramätmeti bhagavän iti çabdyate ity (BhP 1.2.11) ädinä çré-bhagavantaà suñöhu nirdhärya tasya çakti-dvayé nirüpitä | mäyäkhyä svarüpa-bhütäkhyä ca | tatra -- åte’rthaà yat pratéyeta na pratéyeta cätmani | tad vidyäd ätmano mäyäà yathäbhäso yathä tamaù || [BhP 2.9.33] ity anena – eñä mäyä bhagavataù såñöi-sthity-anta-käriëé | tri-varëä varëitäsmäbhiù kià bhüyaù çrotum icchasi || (BhP 11.3.16) ity anena mäyä-çaktir nirüpitä | tatra tasyä aàçäç ca darçitäù || atha yan na spåçanti na vidur mano buddhéndriyä sarvaiù ity (BhP 6.16.20) ädinä | tvam ädyaù puruñaù säkñäd éçvaraù (end page 9) prakåteù paraù | mäyäà vyudasya cic-chaktyä kaivalye sthita ätmani || [BhP 1.7.23] ity anena ca svarüpa-bhütäcintya-çaktir darçitä | tasyä våtti-bhedenäntäyäù -- çriyä puñöyä girä käntyä kértyä tuñöyelayor jayä ity ädi kiyanto bhedäç ca darçitä (BhP 10.39.55) | sä ca çakti-dvayé aparä ceti çré-viñëu-puräëe darçitä -- sarva-bhüteñu sarvätman yä çaktir aparä tava | guëäçrayä namas tasmai çäçvatäyai sureçvara ||45|| yätéta-gocarä väcäà manasäà cäviçeñaëä | jïäni-jïäna-paricchedyä vande täm éçvaréà paräm ||46|| ity anena (ViP 1.19.76-77) || tatra prathamä çré-vaiñëavänäà jagadvad-upekñaëéyä yan-mayé eva khalu tasya jagattä | dvitéyä tu teñäà çré-bhagavad-upäsyä tadéya-svarüpa-bhütä yan-mayy eva khalu tasya bhagavattä | tatraikam eva svarüpäàçitvena çaktimattvena ca viräjatéti | 12 This is the starting point of the Bhagavat-sandarbha. The two following verses are quoted in section 16 and 21.
yasya çakteù svarüpa-bhütatvaà nirüpitam | cic-chakti-mattä pradhänena viräjamänaà bhagavat-saàjïam äpnotéti tatraiva darçitam eva | tad evaà çaktitva-prädhänyena viräjamänäà lakñmé-saàjïäm äpnotéti darçayituà prakaraëam utthäpyate | 13tatra tävad ekasyaiv svarüpasya sattväc cittäd änandäc ca svarüpa-bhütä çaktir apy ekä tridhä | tad uktaà viñëu-puräëe -- hlädiné sandhiné saàvit tvayy ekä sarva-saàsthitau | hläda-täpa-karé miçrä tvayi no guëa-varjite ||47|| iti (ViP 1.12.68) vyäkhyätaà ca svämibhiù | hlädiné ähläda-karé (end page 10) sandhiné santatä saàvid vidyä-çaktiù | ekä mukhyä avyabhicäriëé svarüpa-bhüteti yävat | sä sarva-saàsthitau sarvasya samyak sthitir yasmät tasmin sarvädhiñöhäna-bhüte tvayy eva na tu jéveñu ca sä guëamayé trividhä sä tvayi nästi | täm eväha hläda-täpa-karé miçrä iti | hläda-karé manaù-prasädotthä sättviké | täpakaré viñaya-viyogädiñu täpa-karé tämasé | tad-ubhaya-miçrä viñaya-janyä räjasé | tatra hetuù -- sattvädi-guëa-varjite | tad uktaà sarvajïa-süktau – hlädinyä saàvid-äçliñöaù sac-cid-änanda éçvaraù | svävidyä-saàvåto jévaù saìkleça-nikaräkaraù ||48|| iti (Bhävärtha-dépikä 1.7.6) atra kramäd utkarñeëa sandhiné-saàvid-dhlädinyä jïeyäù | tatra ca sati ghaöänäà ghaöatvam iva sarveñäà satäà vastünäà pratéter nimittam iti kvacit sattä-svarüpatvena ämnäto’py asau bhagavän sad eva somyedam agra äséd ity atra sad-rüpatvena vyäpadiçyamänä mayä sattäà dadhäti dhärayati ca sä sarva-deça-käla-dravyädi-präptikaré sandhiné | tathä saàvid-rüpo’pi yayä saàvetti saàvedayati ca sä saàvit | tathä hläda-rüpo’pi yayä saàvid utkaöa-rüpayä taà hlädaà saàvetti saàvedayati ca sä hlädinéti vivecanéyam | tad evaà tasyä müla-çaktes try-ätmakatvena siddhe yena sva-prakäçatä-lakñaëena tad-våtti-viçeñeëa svarüpaà svayaà svarüpa-çaktir vä viçiñöam ävirbhavati tad viçuddha-sattvam | tac cänya-nirapekñayas tat-prakäça iti jïäpana-jïäna-våttikatvät saàvid eva | asya mäyayä sparçäbhävät viçuddhatvam |14 tad uktaà çré-viñëu-puräëe (end page 12) – sattvädayo na santéçe yatra ca präkåtä guëäù | sa çuddhaù sarva-çuddhebhyaù pumän ädyaù prasédatu ||49|| iti | [ViP 1.9.44]
13 The following passage ending with viçuddhatvam is in BhagS 117. 14 This entire section beginning with hlädiné sandhiné saàvit is found in Bhagavat-sandarbha, section 117.
çré-daçame ca viçuddha-sattvaà tava dhäma çäntam ity ädi (BhP 10.27.4) harir hi nirguëaù säkñät puruñaù prakåteù paraù | sa sarva-dåg upadrañöä taà bhajan nirguëo bhavet || iti [BhP 10.88.5] ekädaçe ca sattvaà rajas tama iti guëä jévasya naiva me iti [BhP 11.25.12] | gétopaniñatsu ca – ye caiva sättvikä bhävä räjasäs tämasäç ca ye | matta eveti tän viddhi na tv ahaà teñu te mayi || tribhir guëa-mayair bhävair ebhiù sarvam idaà jagat | mohitaà näbhijänäti mäm ebhyaù param avyayam || iti [Gétä 7.12-3] tatra cedam eva viçuddha-sattvaà sandhiny-aàça-pradhänaà ced ädhära-çaktiù | saàvid-aàça-pradhänam ätma-vidyä | hlädiné-säräàça-pradhänaà guhya-vidyä | yugapat çakti-traya-pradhänaà mürtiù | aträdhära-çaktyä bhagavad-dhäma prakäçate | tad uktaà – yat sätvatäù puruña-rüpam uçanti sattvaà loko yata [BhP 12.8.40]15 iti | tathä jïäna-tat-pravaraka-lakñaëa-våtti-dvayakayätma-vidyayä tad-våtti-rüpam upäsakäçrayaà jïänaà prakäçate | evaà bhakti-tat-pravartaka-lakñaëa-våtti-dvayakayä guhya-vidyayä tad-våtti-rüpä prétyätmikä bhaktiù prakäçate | ete eva viñëu-puräëe lakñmé-stave spañöékåte – (end page 12) yajïa-vidyä mahä-vidyä guhya-vidyä ca çobhate | ätma-vidyä ca devi tvaà vimukti-phala-däyiné || [ViP 1.9.118] iti | yajïa-vidyä karma | mahä-vidyä añöäìga-yogaù | guhya-vidyä bhaktiù | ätma-vidyä jïänam | tat-tat-sarväçrayatvät tvam eva tat-tad-rüpä vividhänäà mukténäm anyeñäà ca vividhänäà phalänäà dätré bhavaséty arthaù |k16 çrutiç ca paräsya çaktir vividhaiva çrüyate sväbhäkié jïäna-bala-kriyä ceti | athaivambhütänanta-våttikä yä svarüpa-çaktiù sä tv iha bhagavad-vämäàça-vartino mürtimato lakñmér evety äha anapäyiné bhagavaté çréù säkñäd ätmano hareù | [BhP 12.11.20] iti | öékä ca – anapäyiné hareù çaktiù | tatra hetuù säkñäd ätmanaù sva-svarüpasya cid-rüpatvät tasyäs tad-abhedäd ity arthaù ity eñä | atra säkñät-çabdena mäyä paraity abhimukhe ca vilajjamänä iti [BhP 2.7.47] vimohitä vikatthante mamäham iti durdhiyaù | [BhP 2.5.13] ity uktvä mäyä neti dhvanitam | atra anapäyitvaà yathä hayaçérña-païcarätre – 15 This appears to be evidence that 8 is the original source of the material, not 117. To be followed. 16 k. This section can be found in RKAD 12-13.