RAPORTI TREMUJOR I POLITIKËS MONETARE 2018/III Banka e Shqipërisë RAPORTI I REFEROHET DEKLARATëS Së POLITIKëS MONETARE Të BANKëS Së SHQIPëRISë PëR GJASHTëMUJORIN E PARë 2018, MIRATUAR ME VENDIM Të KëSHILLIT MBIKëQYRëS NR. 56, DATë 01.08.2018.
RapoRti tRemujoR i politikës monetaRe
2018/iii
Banka e shqipërisë
RapoRti i RefeRohet deklaRatës së politikës monetaRe të Bankës së shqipëRisë pëR
gjashtëmujoRin e paRë 2018, miRatuaR me vendim të këshillit mBikëqyRës
nR. 56, datë 01.08.2018.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
2Banka e Shqipërisë
Nëse përdorni të dhëna të këtij publikimi, jeni të lutur të citoni burimin.Botuar nga: Banka e Shqipërisë,Sheshi “Skënderbej”, Nr.1, TiranëTel.: + 355 4 2419301/2/3; + 355 4 2419401/2/3Faks: + 355 4 2419408E-mail: [email protected]
Tirazhi: 270 kopjeShtypur nga Adel Co sh.p.k.
www.bankofalbania.org
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
3 Banka e Shqipërisë
P ë r m b a j t j a
paRathënie 7
fjala e guveRnatoRit 8
1. staBiliteti i çmimeve dhe politika monetaRe e Bankës së shqipëRisë 11
2. amBienti i jashtëm i ekonomisë 162.1. ekonomia botërore 162.2. çmimet e mallrave kryesore në tregjet botërore 202.3. tregjet financiare 21
3. tRegjet financiaRe dhe zhvillimet monetaRe 233.1. zhvillimet në tregjet financiare 233.2. normat e interesit të depozitave e të kredive dhe kushtet e financimit 303.3. kreditimi i sektorit privat 323.4. financimi i sektorit publik 343.5. ecuria e depozitave dhe e parasë në ekonomi 35
4. inflacioni dhe RRitja ekonomike 374.1. ecuria e inflacionit 374.2. produkti i brendshëm bruto dhe ecuria e kërkesës agregate 394.3. gjendja ciklike e ekonomisë dhe presionet inflacioniste 52
shtojca statistikoRe 61
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
4Banka e Shqipërisë
H a p ë s i r a i n f o r m u e s e
p ë r m b a j t j a e t a b e l a v e
2. ambienti i jashtëm i ekonomisëtabelë 1. disa prej treguesve kryesorë makroekonomikë 17tabelë 2. tregues ekonomikë për vendet fqinje 20
4. inflacioni dhe rritja ekonomiketabelë 3. kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor 39tabelë 4. tregues të bilancit të pagesave 52
hapësirë informuese 1: mbi ecurinë e kursit të këmbimit në gjysmën e parë të vitit 2018 26hapësirë informuese 2: ecuria e çmimeve në tregun e banesave 43hapësirë informuese 3: zhvillimet në bilancin e pagesave në tremujorin e parë të vitit 2018 51hapësirë informuese 4: ndikimet e drejtpërdrejta dhe të tërthorta të çmimit të karburanteve në inflacion 57
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
5 Banka e Shqipërisë
p ë r m b a j t j a e G r a f i k ë v e
1. stabiliteti i çmimeve dhe politika monetare e Bankës së shqipërisëgrafik 1. inflacioni total dhe ai bazë 12grafik 2. norma bazë e interesit dhe kursi i këmbimit euro/lekë 13grafik 3. treguesi i përbërë paraprijës i pBB-së (cli) dhe prodhimi industrial i vendeve kryesore; inflacioni i vendeve kryesore dhe partnere tregtare 16
2. ambienti i jashtëm i ekonomisëgrafik 4. eurozonë, indeksi i përbërë i prodhimit (pmi) dhe pBB-ja tremujore; ecuria e
treguesve të vrojtimit për biznesin dhe konsumatorët; dhe treguesi i ndjesisë ekonomike (esi) dhe pBB-ja vjetore 18grafik 5. ecuria e çmimit të naftës në tregun ndërkombëtar dhe atë vendas 20grafik 6. indekset e çmimeve të lëndëve bazë 21grafik 7. normat bazë të interesit të disa bankave qendrore 21grafik 8. ecuria e disa treguesve financiarë në tregjet ndërkombëtare 22
3. tregjet financiare dhe zhvillimet monetaregrafik 9. operacionet e tregut të hapur të Bsh-së dhe normat e interesit në tregun ndërbankar 24grafik 10. zhvillimet në tregun valutor 25grafik 11. ecuria e kursit të këmbimit euro/lek 26grafik 12. tregues të përmirësimit të pozicionit të sektorit të jashtëm të ekonomisë 27grafik 13. kursi real i këmbimit dhe trendi i tij afatgjatë, primi i rrezikut të kursit të këmbimit 27grafik 14. vëllimi i tregtisë me jashtë dhe vëllimi i tregtimit në tregun e brendshëm valutor 28grafik 15. diferenca midis nivelit faktik të vëllimeve të tregtimit dhe atij të pritur në tregun e brendshëm valutor 28grafik 16. pozicioni i hapur valutor i sistemit bankar 29grafik 17. ecuria e diferencës së çmimit të kursit euro/lekë kuotuar nga bankat tregtare 29grafik 18. yield-et në tregun primar 30grafik 19. normat e interesit për depozitat e reja 31grafik 20. normat e interesit për kredinë e re 31grafik 21. kushtet e kreditimit joçmim për biznese dhe individë, balancë neto përgjigjesh 32grafik 22. kredia për sektorin privat sipas monedhës dhe agjentëve ekonomikë 33grafik 23. kredia sipas qëllimit të përdorimit 33grafik 24. deficiti buxhetor dhe instrumentet e financimit të tij dhe mbajtësit kryesorë të borxhit të brendshëm të qeverisë 34grafik 25. ecuria e disa treguesve monetarë 35grafik 26. ecuria e depozitave sipas monedhës; depozitat dhe letrat me vlerë të individëve 36
4. inflacioni dhe rritja ekonomikegrafik 27. inflacioni vjetor dhe objektivi; inflacioni në vendet e rajonit dhe në Be 37grafik 28. kontributet sipas kategorive ushqimore dhe joushqimore në inflacionin vjetor total 38grafik 29. produkti i brendshëm bruto nga ana e prodhimit dhe treguesit e besimit 40grafik 30. kontributet e degëve në ecurinë e vlerës së shtuar në “industri, energji dhe ujë” dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e industrisë 41grafik 31. ecuria e vlerës së shtuar dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e ndërtimit 41grafik 32. indeksi i çmimit dhe i qirasë së banesave dhe raporti i tyre 43grafik 33. kontributet e degëve dhe normat e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e shërbimeve 44grafik 34. treguesi i ndjesisë ekonomike dhe struktura e kërkesës së brendshme 45grafik 35. ecuria e konsumit privat dhe e indeksit të besimit konsumator 45grafik 36. tregues të tërthortë sasiorë dhe cilësorë për ecurinë e konsumit privat në tremujorin e dytë 46grafik 37. ecuria e formimit bruto të kapitalit fiks, ndryshime vjetore 46grafik 38. tregues afatshkurtër të investimeve për tremujorin e dytë 47grafik 39. orientimi i politikës fiskale 48grafik 40. ecuria e shpenzimeve 48grafik 41. ecuria e të ardhurave buxhetore 49grafik 42. kontributi i eksporteve neto në kërkesën agregate 50grafik 43. orientimi i importeve dhe eksporteve sipas kategorive 50
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
6Banka e Shqipërisë
grafik 44. ecuria vjetore e çmimit të naftës në tregun Brent, e eksportit të naftës vendase, e indeksit të çmimit të metaleve dhe e eksportit të metaleve vendase 50grafik 45. tregues të gjendjes ciklike të ekonomisë 53grafik 46. ndryshimet vjetore mesatare të sheshuara të produktivitetit e të kostove të
punës për aktivitetet e mbuluara nga statistikat afatshkurtra dhe kostove të prodhimit industrial 55grafik 47. prirjet afatgjata të inflacionit (majtas) dhe prirjet afatshkurtra 56grafik 48. tphi-ja dhe kontributet e përbërësve të tij; kontributi i inflacionit të importuar dhe të brendshëm në atë total vjetor 56grafik 49. kontributet e drejtpërdrejta dhe të tërthorta të çmimeve të karburanteve sipas
zërave të shportës së içk-së; dekompozimi i kontributeve nga karburantet dhe të tjerat në inflacionin total 58grafik 50. pritjet e inflacionit të bizneseve dhe të konsumatorëve dhe të agjentëve financiarë 59
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
7 Banka e Shqipërisë
Parathënie
objektivi kryesor i politikës monetare në shqipëri është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve, e përkufizuar në terma sasiorë si ruajtja e inflacionit rreth nivelit 3%.
nëpërmjet përmbushjes së këtij objektivi, politika monetare nxit rritjen e qëndrueshme dhe afatgjatë të vendit, promovon stabilitetin financiar, dhe mbështet mirëqenien e qytetarëve.
politika monetare është gjithnjë e orientuar nga e ardhmja.
në përputhje me parimet e përcaktuara në dokumentin e politikës monetare, Banka e shqipërisë zbaton një politikë monetare konsistente, të balancuar, të kujdesshme dhe transparente.
Raporti i referohet vendimit të këshillit mbikëqyrës nr. 56, datë 01.08.2018. analiza ekonomike, financiare dhe monetare në këtë raport mbështetet mbi të dhënat më të fundit në dispozicion, deri më 20 korrik 2018.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
8Banka e Shqipërisë
Fjala e Guvernatorit
ekonomia shqiptare vijoi të ndjekë një trend pozitiv zhvillimi në gjashtëmujorin e parë të vitit 2018. Aktiviteti ekonomik ka ardhur në rritje, duke mundësuar zgjerimin e punësimit, rritjen e pagave, përmirësimin e gjendjes financiare të bizneseve dhe forcimin gradual të presioneve inflacioniste.
Këto zhvillime janë mbështetur nga përmirësimi i ambientit të huaj, nga përmirësimi i besimit në ekonomi, nga kushtet e favorshme financiare, të diktuara nga politika jonë monetare lehtësuese, si dhe nga goditje pozitive të ofertës.
Pritjet tona për të ardhmen mbeten pozitive. Megjithatë, materializimi i tyre kërkon ruajtjen e kahut lehtësues të politikës monetare, ndërsa balanca e rreziqeve mbetet e zhvendosur në kahun e poshtëm.
inflacioni mesatar i tremujorit të dytë regjistroi vlerën 2.2%, duke ardhur në rritje nga norma mesatare prej 1.9% e tremujorit të parë. Në veçanti, inflacioni shënoi vlerën 2.4% në muajin qershor. Balanca e presioneve inflacioniste vazhdon të formohet nga një trend gradual forcimi të presioneve të brendshme dhe nga luhatje afatshkurtra të çmimeve të artikujve specifikë të shportës së konsumit.
rritja e inflacionit në tremujorin e dytë pasqyroi efektin rezultant të dy goditjeve të kahut të kundërt. Nga njëra anë, rritja e çmimit të naftës në tregjet ndërkombëtare solli rritjen e kostove të prodhimit dhe ushtroi një ndikim rritës në inflacion. Nga ana tjetër, forcimi i kursit të këmbimit frenoi përcjelljen e presioneve të huaja inflacioniste në tregun vendas. Faktori i parë ka pasur një intensitet më të fortë veprimi në tremujorin e dytë, por efekti i tij vlerësohet të jetë më i shkurtër në kohë.
Projeksionet tona sugjerojnë se inflacioni do të kthehet në objektiv brenda vitit 2020. Ky parashikim faktorizon dinamikën pozitive të rritjes ekonomike dhe pritjet tona për kthimin e ekonomisë në ekuilibër, në gjashtëmujorin e parë të vitit të ardhshëm. Gjithashtu, ai mbështetet në vlerësimin se presionet dezinflacioniste të ardhura nga mbiçmimi i kursit të këmbimit do të mbeten kalimtare.
Këto gjykime gjejnë mbështetje nga të dhënat ekonomike e monetare të gjashtëmujorit të parë.
ekonomia shqiptare shënoi një rritje prej 4.45% në tremujorin e parë, dhe të dhënat e tërthorta flasin për ritme pozitive rritjeje edhe në tremujorin e dytë.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
9 Banka e Shqipërisë
Përshpejtimi i ritmit të rritjes ekonomike në tremujorin e parë të vitit pasqyroi rritjen e shpejtë të prodhimit të energjisë elektrike, në përgjigje të kushteve të mira hidrike. Në terma më afatgjatë, zgjerimi i aktivitetit ekonomik u bazua te rritja e konsumit dhe e investimeve private, ndërkohë që deficiti i shkëmbimeve tregtare me jashtë u rrit dhe politika fiskale vijoi të mbetet në kahun konsolidues. Të dhënat e tërthorta sugjerojnë se këto tendenca zhvillimi janë mbartur edhe në tremujorin e dytë.
Zgjerimi i aktivitetit ekonomik është shoqëruar me rritjen e punësimit dhe rënien në 12.5% të normës së papunësisë. Kjo normë përbën nivelin më të ulët historik të papunësisë të regjistruar në Shqipëri dhe sugjeron një përdorim gjithnjë e më të plotë të kapaciteteve prodhuese në vend. Në përgjigje të saj, INSTAT-i raporton se paga mesatare reale u rrit me 2.3% në tremujorin e parë, çka përbën një premisë pozitive për forcimin gradual të presioneve të brendshme inflacioniste.
tregu i brendshëm financiar vazhdon të shfaqet i qetë dhe likuid, por presionet mbiçmuese të lekut vijojnë të jenë të pranishme në segmentin e tij valutor. Masat e fundit të politikës monetare – ulja në nivelin 1.0% e normës bazë të interesit dhe ndërhyrja në tregun e brendshëm valutor, me objektiv frenimin e mbiçmimit të shpejtë të kursit të këmbimit – kanë rezultuar efektive.
normat e interesit të lekut kanë ardhur në rënie në tremujorin e dytë. Normat e interesit të kredive, depozitave dhe letrave me vlerë në lekë shfaqen në nivele minimale. Kredia për sektorin privat regjistroi një rritje mesatare me 5%, në tremujorin e dytë të vitit, me një kontribut më të balancuar në rritje midis kredisë në lekë dhe kredisë në valutë.
Në përgjithësi, rritja e kredisë është në linjë me përmirësimin e moderuar të kërkesës për të. Megjithatë, vrojtimi i aktivitetit kreditues sugjeron se standardet dhe kushtet e kreditimit të aplikuara nga sektori bankar vijojnë të mbeten konservatore. Banka e Shqipërisë konstaton se rënia e rrezikut të kredisë dhe përmirësimi i vazhdueshëm i bilanceve, sikundër ilustrohet nga rënia në nivelin 13.27% e raportit të kredive me probleme, duhet të gjejnë një pasqyrim më të mirë në politikat e kreditimit të sektorit bankar.
Pas mbiçmimit të shpejtë të regjistruar në muajt prill-maj, ndërhyrja e bankës së Shqipërisë arriti të qetësojë funksionimin e tregut të brendshëm valutor dhe të frenojë mbiçmimin e kursit të këmbimit. Megjithatë, analizat tona sugjerojnë se raporti i kërkesës dhe ofertës në tregun valutor mbetet i zhbalancuar, pjesërisht dhe si pasojë e prurjeve të larta sezonale, dhe se mbiçmimi i shpejtë dhe i mëtejshëm i kursit të këmbimit do të dëmtonte kthimin e inflacionit në objektiv në afatin e mesëm.
Duke gjykuar mbi sa më sipër, banka e Shqipërisë vlerëson se qëndrimi aktual i politikës monetare mbetet i përshtatshëm.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
10Banka e Shqipërisë
Ruajtja e kahut stimulues të politikës monetare, në afatin e mesëm, do t’i shërbejë nxitjes së kërkesës agregate, duke ndihmuar rritjen e punësimit, të pagave dhe të presioneve të brendshme inflacioniste. Stimuli monetar është konsistent me kahun konsolidues të politikës fiskale dhe mbetet një parakusht i nevojshëm për kthimin e inflacionit në objektiv brenda vitit 2020. Në përputhje me parashikimet e skenarit bazë, si dhe në bazë të informacionit të disponuar, normalizimi i normave të interesit në tregun e brendshëm financiar nuk do të fillojë përpara tremujorit të dytë të vitit 2019.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
11 Banka e Shqipërisë
1. Stabiliteti i çmimeve dhe Politika monetare e bankëS Së ShqiPëriSë
Ekonomia shqiptare qëndron në një trajektore pozitive zhvillimi, sikurse ilustrohet nga trendi i përshpejtimit të ritmit të rritjes ekonomike, nga baza e gjerë e faktorëve mbështetës të rritjes ekonomike dhe nga përmirësimi i treguesve të tregut të punës. Shfrytëzimi më i plotë i kapaciteteve prodhuese ka sjellë forcimin e presioneve të brendshme inflacioniste. Nga ana tjetër, forcimi i kursit të këmbimit të lekut kundrejt euros shkoi ndjeshëm përtej trendit të vet mbiçmues, duke frenuar rritjen e inflacionit dhe duke e zhvendosur për poshtë balancën e rreziqeve në afatin e shkurtër. Ky zhvillim kërkoi rishikimin në kahun lehtësues të qëndrimit të politikës monetare, në funksion të arritjes së objektivit afatmesëm të inflacionit.
Banka e Shqipërisë rriti stimulin monetar në muajin qershor, duke ulur normën bazë të interesit dhe duke miratuar një program ndërhyrjesh në tregun valutor. Këto vendime synuan të shmangnin materializimin e efekteve negative, që forcimi i madh dhe i shpejtë i kursit të këmbimit mund të kishte në përmbushjen e objektivit të inflacionit dhe në treguesit e tjerë ekonomikë. Nëpërmjet reduktimit të kostove të financimit dhe frenimit të mbiçmimit të kursit të këmbimit, lehtësimi monetar është përcjellë tashmë në tregjet financiare. Kushtet financiare mbeten lehtësuese dhe konsistente me kthimin e inflacionit në objektiv brenda vitit 2020.
ekonomia shqiptare qëndron në një trajektore pozitive zhvillimi. Kërkesa agregate dhe prodhimi kanë ardhur në rritje, të mbështetur nga normat e ulëta të interesit, nga pritjet më optimiste të agjentëve ekonomikë, si dhe nga zhvillimet pozitive në ambientin e huaj. Zgjerimi i aktivitetit ekonomik ka sjellë përmirësimin e gjendjes financiare të bizneseve, rritjen e punësimit dhe të pagave, duke mbështetur rritjen e konsumit të familjeve shqiptare. Konvergjenca graduale e ekonomisë drejt potencialit është shoqëruar me forcimin e presioneve të brendshme inflacioniste. Në përgjigje të saj, norma e inflacionit ka regjistruar rritje në tremujorin e dytë, ndonëse ajo vijon të mbetet poshtë objektivit.
Sektori real i ekonomisë ka pasur një ecuri pozitive gjatë gjashtë muajve të parë të vitit, duke qenë madje në kahun e sipërm të pritjeve tona, ndërkohë që kursi i këmbimit shfaqi një mbiçmim të fortë. Analizat tona sugjerojnë vijimin e trendeve pozitive të zhvillimit, ndërkohë që shmangiet nga trendet kanë ardhur si pasojë e faktorëve kalimtarë të ofertës.
aktiviteti ekonomik ka vijuar përmirësimin në tremujorin e parë të vitit. Të dhënat e INSTAT-it tregojnë se prodhimi i brendshëm bruto u rrit me 4.45% në
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
12Banka e Shqipërisë
tremujorin e parë të vitit 2018, pas rritjes me 3.8% në vitin 2017. Zgjerimi i aktivitetit ekonomik është mbështetur nga të gjithë komponentët e kërkesës agregate, me kontribute parësore nga konsumi dhe investimet. Rritja e kërkesës agregate ka nxitur rritjen e prodhimit në të gjithë sektorët kryesorë të ekonomisë. Krahas saj, rritja ekonomike e tremujorit të parë është stimuluar edhe nga faktorë specifikë të ofertës. Kushtet klimaterike kanë favorizuar rritjen e prodhimit të energjisë elektrike, e cila dha një kontribut të lartë prej 1.9 pikë përqindjeje në rritjen vjetore. Kjo ecuri pozitive pritet të përsëritet edhe gjatë tremujorit të dytë të vitit. Treguesit paraprakë të dinamikës së PBB-së për tremujorin e dytë të vitit 2018, sugjerojnë një dinamikë të përafërt rritjeje me atë të tremujorit të parë.
inflacioni vjetor erdhi në rritje gjatë tremujorit të dytë të vitit 2018, i ndikuar më së shumti nga komponentë afatshkurtër. Norma mesatare e inflacionit në këtë periudhë regjistroi vlerën 2.2%, kundrejt vlerës 1.9% të shënuar në tremujorin paraardhës. Rritja e inflacionit u përqendrua në muajin qershor, kur inflacioni shënoi normën 2.4%.1 Rritja e inflacionit i atribuohet më së shumti faktorëve afatshkurtër të ofertës, të lidhur kryesisht me rritjen e çmimeve të ushqimeve dhe të naftës. Në veçanti, rritja e çmimit të naftës vlerësohet të ketë dhënë një impuls pozitiv në rritjen e inflacionit, si nëpërmjet efektit direkt ashtu edhe nëpërmjet përcjelljes së saj tek çmimet e produkteve dhe shërbimeve të lidhura me të2.
Përditësimi i vlerësimeve tona sugjeron se presionet e brendshme inflacioniste janë në rritje, por mbeten ende të pamjaftueshme për të garantuar kthimin e inflacionit në objektiv në afatin e shkurtër. Ndonëse në përmirësim,
aktiviteti ekonomik në vend vijon të mbetet poshtë nivelit potencial, dhe kërkesa agregate vijon të jetë e pamjaftueshme për të siguruar punësim të plotë. Pozicioni ciklik i ekonomisë pasqyrohet në vlera ende të ulëta të inflacionit bazë.
Po ashtu, forcimi i kursit të këmbimit ka ndikuar në reduktimin e presioneve inflacioniste. Kursi i këmbimit ka pasur një ecuri mbiçmuese gjatë dy viteve të fundit, në pasqyrim të përmirësimeve strukturore të ekonomisë shqiptare3. Leku u mbiçmua mesatarisht me 2.3% kundrejt euros në vitin 2017, por ky mbiçmim u përshpejtua rreth nivelit 6.4%, vetëm në gjashtëmujorin e parë të vitit 2018. Forcimi i lekut ishte veçanërisht i përqendruar në muajin maj dhe në javën e parë të muajit qershor, kur në harkun kohor të 5 javëve, leku u mbiçmua me rreth 3.4%.
1 Inflacioni vjetor në muajt prill dhe maj ishte 2.1%.2 Për më shumë lidhur me ndikimin e çmimit të naftës në inflacion, referojuni hapësirës informuese
4 “Ndikimet e drejtpërdrejta dhe të tërthorta të çmimit të karburanteve në inflacion” .3 Hapësirë informuese 1 “Mbi ecurinë e kursit të këmbimit në gjysmën e parë të vitit 2018”,
në vijim.
Gra�k 1. In�acioni total dhe ai bazë
Burimi: INSTAT, Banka e Shqipërisë.
-2.0
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
2013 2014 2015 2016 2017 2018
In�acioni vjetor (%)Trendi i in�acionit (ma,%)In�acioni bazë (ma,%)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
13 Banka e Shqipërisë
Sipas vlerësimeve tona, mbiçmimi i kursit të këmbimit shkoi përtej trendit forcues të diktuar nga faktorët strukturorë. Ky mbiçmim pasqyroi një konsensus të fortë të pritjeve rreth forcimit të mëtejshëm të kursit të këmbimit në të ardhmen, duke sjellë dhe ndryshimin e sjelljes së agjentëve dhe operatorëve të tregut valutor dhe duke rezultuar në një zhbalancim të raporteve të ofertës dhe kërkesës për valutë. Për rrjedhojë, nëpërmjet modifikimit të sjelljes, pritjet patën një efekt vetëpërmbushës në afatin e shkurtër, duke sjellë forcimin e kursit të këmbimit dhe duke rrezikuar krijimin e spiraleve negative, me pasoja potenciale negative në tregun financiar, në ekonomi dhe në inflacion. Një analizë më e plotë e faktorëve pas forcimit të kursit të këmbimit gjendet në hapësirën informuese “Mbi ecurinë e kursit të këmbimit në gjysmën e parë të vitit 2018”, në vijim.
Në veçanti, forcimi i kursit të këmbimit solli një zhvendosje për poshtë të trajektores së pritur të inflacionit në afatin e mesëm dhe rrezikun e pranisë së normave negative të inflacionit në këtë horizont kohor. Për pasojë, ky zhvillim kërkoi reagimin e politikës monetare, për të shmangur rrezikun e mësipërm dhe për të risjellë kushtet monetare në linjë me objektivin afatmesëm të inflacionit.
në këto rrethana, banka e Shqipërisë rishikoi qëndrimin e politikës monetare në muajin qershor, duke ulur normën bazë të interesit dhe duke miratuar një program ndërhyrjesh në tregun valutor. Norma bazë e interesit u ul me 0.25 pikë përqindje, duke arritur minimumin e ri historik prej 1.0%. Paralelisht me të, interesat për lehtësitë e përhershme u reduktuan, përkatësisht në nivelin 0.1% për depozitën njëditore dhe 1.9% për kredinë njëditore.
Po ashtu, duke u nisur nga hapësira e kufizuar për reduktimin e mëtejshëm të normës bazë të interesit, si dhe duke gjykuar mbi origjinën e goditjeve mbi inflacionin, banka e Shqipërisë vendosi përdorimin e operacioneve në tregun valutor, si instrument të politikës monetare. Në terma strategjikë, përdorimi i këtij instrumenti synoi shmangien e materializimit të efekteve negative që
Gra�k 2. Norma bazë e interesit (majtas) dhe kursi i këmbimit euro/lekë (djathtas)
Burimi: Banka e Shqipërisë, DPM.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
20112011201220122013201320142014201520162016
2017201720182018
Norma bazë e interesit dhe interesat e lehtësirave njëditore
Norma bazë (repo 7-ditore)Interesi për depozitën 1-ditoreInteresi për kredinë 1-ditore
%
120.0
122.0
124.0
126.0
128.0
130.0
132.0
134.0
136.0
138.0
140.0
01/17
02/17
03/17
04/17
05/17
06/17
07/17
08/17
09/17
10/17
11/17
12/17
01/18
02/18
03/18
04/18
05/18
06/18
07/18
Kursi ditor Euro/Lekë
Fillimi i programit të ndërhyrjeve
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
14Banka e Shqipërisë
forcimi i shpejtë i kursit të këmbimit mund të kishte në përmbushjen e objektivit të inflacionit. Në terma operacionalë, instrumenti synoi frenimin e mbiçmimit të shpejtë të kursit të këmbimit dhe krijimin e premisave për një aktivitet më normal tregtimi në tregun e brendshëm valutor. Ky instrument do të vijojë të përdoret derisa rreziqet për arritjen e objektivit të inflacionit me origjinë kursin e këmbimit, të kenë kaluar.
lehtësimi monetar pritet të përcillet në ekonomi nëpërmjet reduktimit të kostove të financimit dhe frenimit të mbiçmimit të shpejtë të kursit të këmbimit. Tregjet e brendshme financiare kanë reaguar në mënyrë të shpejtë ndaj uljes së normës bazë të interesit, duke e pasqyruar atë në norma më të ulëta interesi në tregun ndërbankar dhe atë primar.
normat e interesit të kredisë në lekë mbeten në nivele të ulëta historike, duke ndihmuar në zgjerimin e portofolit të kësaj kredie. Kreditimi në lekë mbetet instrumenti më i preferuar i financimit dhe është mbështetësi kryesor i zgjerimit të kredisë për sektorin privat. Në fund të muajit qershor, kredia në lekë zë rreth 46.5% të kredisë për rezidentët, ose 1.5 pikë përqindje më shumë se një vit më parë.
megjithatë, rritja e kredisë vijon të jetë e ulët. Ndonëse në rritje, kërkesa për kredi mbetet e zbehtë, ndërsa bankat vijojnë të aplikojnë kushte të shtrënguara kreditimi, veçanërisht për segmentin e bizneseve. Ndonëse rreziku i kredisë ka ardhur në rënie, sikundër dëshmohet nga rënia e vazhdueshme e raportit të kredive me probleme, bankat vijojnë të mbeten konservatore në përqasjen ndaj kreditimit të sektorit privat.
Politika monetare stimuluese ka krijuar parakushtet për kthimin e inflacionit në objektiv. Politika monetare ka reduktuar normat e interesit dhe primet e rrezikut në tregjet financiare, si dhe ka frenuar prirjen mbiçmuese të kursit të këmbimit, duke ndihmuar nxitjen e aktivitetit ekonomik, nëpërmjet kushteve të lehtësuara të financimit.
ekonomia shqiptare pritet të mbetet në një trajektore pozitive rritjeje ekonomike. Rritja e kërkesës agregate pritet të rrisë përdorimin e kapaciteteve prodhuese pranë niveleve të tyre optimale, duke shtuar presionet e brendshme inflacioniste. Nga ana tjetër, efekti negativ i kursit të këmbimit në inflacion pritet të jetë i pranishëm edhe për disa tremujorë, në përputhje me kohëzgjatjen dhe intensitetin e goditjes, si dhe në linjë me kohëvonesat dhe fortësinë e përcjelljes së saj tek çmimet.
banka e Shqipërisë parashikon se inflacioni mesatar vjetor do të luhatet rreth nivelit 2.0% gjatë vitit 2018, dhe do të kthehet në objektiv brenda vitit 2020. Në krahasim me raundin e kaluar, kthimi i inflacionit në objektiv parashikohet të jetë disi më i ngadaltë, në reflektim të ndikimit të kursit të këmbimit.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
15 Banka e Shqipërisë
Përditësimi i analizës dhe parashikimeve në këtë raport sugjeron se në horizontin afatmesëm, rreziqet rreth vlerësimeve tona mbeten në kahun e poshtëm. Ato lidhen me kohëzgjatjen, impaktin dhe kanalet e transmetimit të mbiçmimit të kursit të këmbimit në inflacion, me shpejtësinë e rikuperimit të kredisë bankare dhe me pasiguritë në ambientin e jashtëm.
Politika monetare do të vijojë të mbetet në kahun stimulues përgjatë horizontit afatmesëm, në mbështetje të nxitjes së rritjes ekonomike dhe të kthimit të inflacionit në objektiv.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
16Banka e Shqipërisë
2. ambienti i jaShtëm i ekonomiSë
Ritmi i rritjes së ekonomisë botërore është zbehur disi në tremujorin e parë të këtij viti, si pasojë e ngadalësimit të rritjes në disa prej ekonomive të zhvilluara. Tensionet e lindura si rezultat i masave mbrojtëse dhe tarifave tregtare të paraqitura nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe implikimet me partnerët e saj kryesorë mund të ndikojnë klimën dhe dinamikën e përgjithshme ekonomike. Perspektiva për gjysmën e dytë të vitit mbetet gjithsesi e favorshme dhe treguesit paraprakë të tremujorit të dytë sugjerojnë për një rikthim gradual në ritmet e vërejtura fundvitin e kaluar.
Normat e inflacionit kanë regjistruar rritje në muajt maj dhe qershor, si pasojë e rritjes së çmimit të naftës. Presionet afatmesme inflacioniste mbeten të moderuara. Tregjet financiare vijojnë të shfaqen likuide me norma interesi dhe prime rreziku të ulëta, në reflektim të politikave ekspansioniste monetare të bankave kryesore qendrore.
2.1. ekonomia botërore
Aktiviteti ekonomik në ekonomitë kryesore të zhvilluara u ngadalësua në tre muajt e parë të vitit 2018 (veçanërisht në Evropë dhe Japoni), por perspektiva mbetet përgjithësisht e favorshme. Treguesit e tërthortë4 dhe paraprijës të rritjes ekonomike botërore,5 për tremujorin e dytë, sugjerojnë për një forcim të rritjes
4 The global composite output PMI dhe Global manufacturing PMI, Markit, maj dhe qershor 2018.
5 The Composite leading Indicator (OECD), janar – maj 2018.
Gra�k 3. Treguesi i përbërë paraprijës i PBB-së (CLI) dhe prodhimi industrial i vendeve kryesore (majtas)*; in acioni i vendeve kryesore dhe partnere
tregtare (djathtas)
* Prodhimi industrial është mesatare rrëshqitëse 3-mujore e ndryshimit mujor, ndërkohë që trendi afatgjatë i CLI-së është 100. Vendet kryesore janë ato të OBZHE-së (OECD) dhe Brazil, Kinë, Rusi, Indi
dhe Afrikë e Jugut.Burimi: Markit, OECD, Eurostat.
-4.0%
-3.0%
-2.0%
-1.0%
0.0%
1.0%
2.0%
3.0%
93
95
98
100
102
105
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Prodhimi industrial OECDCLI OECD
-3.6%
-1.8%
0.0%
1.8%
3.6%
5.4%
7.2%
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Greqi ItaliEurozonë OECD
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
17 Banka e Shqipërisë
në shtetet kryesore të zhvilluara, të mbështetur nga rritja e vazhdueshme e punësimit dhe e të ardhurave të disponueshme të familjeve. Treguesit kryesorë të besimit,6 edhe pse ranë nga nivelet maksimale të arritura në fund të vitit të kaluar, mbështesin zgjerimin e prodhimit këtë periudhë. Inflacioni ka regjistruar rritje muajt e fundit, por presionet inflacioniste mbeten të moderuara, në kushtet kur komponenti i tij bazë luhatet në nivele të ulëta. Efekti i rritjes së çmimeve të naftës dhe produkteve energjetike pritet të ndikojë në inflacionin total në muajt e ardhshëm.
EKoNomiA E SHBA-SëEkonomia e SHBA-së u përmirësua në tremujorin e parë të vitit, duke shënuar norma rritjeje vjetore më të larta se një tremujor më parë (2.8% nga 2.6%). Rritja ekonomike është mbështetur kryesisht nga kërkesa e brendshme, me përmirësimin e shpenzimeve konsumatore dhe investimeve jorezidenciale. Kjo ecuri ka pasqyruar lehtësimet fiskale të ndërmarra nga qeveria në vitin 2018, të cilat parashikojnë norma më të ulëta taksash, si për bizneset ashtu edhe për individët. Shpenzimet qeveritare kanë ngadalësuar ritmin e rritjes, së bashku me investimet rezidenciale. Këta dy tregues, së bashku me rritjen e importeve, kanë tërhequr poshtë rritjen ekonomike. Treguesit e tërthortë për periudhën në vazhdim sugjerojnë për një rritje ekonomike në terma të ngjashëm në tremujorin e dytë. Stimuli fiskal dhe përmirësimet në tregun e punës pritet të mbështesin rritjen ekonomike, ndërsa tensionet mbi barrierat e tregtisë pritet të ndikojnë negativisht në kërkesën e huaj. Treguesit e tregut të punës janë të kënaqshëm: papunësia është në vlera të ulëta dhe punësimi është në rritje. Inflacioni vjetor ka ndjekur një trajektore rritëse, duke shënuar 2.9% në muajin qershor, falë rritjes së çmimeve të karburantit. Norma e inflacionit qëndron mbi nivelin e shënjestruar nga Rezerva Federale që prej fillimit të vitit. Kjo e fundit ndodhet në një trajektore shtrëngimi të politikës monetare.
Tabelë 1. Disa prej treguesve kryesorë makroekonomikë
ShtetetNdryshimi i PBB-së
T1-2018Norma e
papunësisë (%)Norma vjetore e
inflacionitTremujor Vjetor Maj-2018 Qershor-2018
ShBA 0.5 2.8 4.0* 2.9Eurozonë 0.4 2.5 8.4 2.0Gjermani 0.3 2.3 3.4 2.1Francë 0.2 2.2 9.2 2.0Mbretëri e Bashkuar 0.1 1.2 4.2 2.4
Burimi: Eurostat dhe institutet statistikore përkatëse.* Vlera për muajin qershor 2018.
EKoNomiA E EuRozoNëSKushtet e pafavorshme klimaterike dhe ngjarjet politike7 çuan në norma më të ngadalta të rritjes ekonomike të Eurozonës në tremujorin e parë. Rritja është
6 Business Climate Indicator (BCI) dhe Economic Sentiment Indicator (ESI) për BE dhe Markit Global Business Outlook, qershor 2018.
7 Zgjedhjet parlamentare në Itali, në muajin mars, rezultuan në mungesën e një konsensusi të menjëhershëm për formimin e qeverisë. Qeveria e re u krijua më 1 qershor.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
18Banka e Shqipërisë
mbështetur nga investimet dhe shpenzimet konsumatore. Këto të fundit kanë ngadalësuar ritmin e rritjes. Kontributi i kërkesës së huaj ka qenë thuajse neutral, me eksportet dhe importet që kanë ngadalësuar ritmin e rritjes. Tregu i punës vijon të përmirësohet, ku papunësia ka shënuar vlerat më të ulëta që pas krizës ekonomike e financiare të vitit 2008.
Treguesit e tërthortë për periudhën në vazhdim sugjerojnë për vijim të qëndrueshëm të rritjes ekonomike të Eurozonës. Pavarësisht vlerave më të ulëta sesa të fillimvitit, treguesit paraprijës qëndrojnë në kahun ekspansionist të rritjes ekonomike. Rënia e papunësisë dhe rritja e të ardhurave mbështesin zgjerimin e konsumit privat, ndërsa kushtet e favorshme të financimit dhe kërkesa e qëndrueshme mbështesin investimet. Megjithatë, pasiguritë që lidhen me marrëveshjet tregtare me ShBA-në kanë rritur rreziqet mbi ecurinë ekonomike. Pritjet për rritjen e PBB-së për vitin 2018 janë rishikuar në ulje, krahasuar me pritjet në fillim të vitit8.
Inflacioni ka shënuar rritje, duke arritur vlerat 1.9% dhe 2.0% në muajt maj dhe qershor, dhe duke qenë pranë objektivit të bankës qendrore. Megjithatë, këto norma janë ndikuar nga rritja e çmimeve të produkteve energjetike, efekti i së cilës pritet të shuhet vitin e ardhshëm. Inflacioni bazë mbetet në nivele të ulëta dhe të qëndrueshme (rreth 1.0%), duke bërë që BQE-ja të zgjasë qëndrimin akomodues të politikës monetare në Eurozonë.
Ekonomitë e dy vendeve kryesore partnere tregtare të Shqipërisë, Italisë dhe Greqisë, janë zhvilluar në drejtime të ndryshme në tremujorin e parë të vitit. Aktiviteti ekonomik në itali ka ngadalësuar ritmin e rritjes, kryesisht si pasojë e frenimit të shpenzimeve konsumatore dhe rritjes së importeve. Në kahun e
8 Parashikimet e reja të FMN-së për vendet e zhvilluara tregojnë se rritja ekonomike e Eurozonës në vitin 2018, do të jetë në nivelin 2.2%, nga 2.4% që parashikohej në prill (World Economic Outlook Update, July 2018).
Gra�k 4. Eurozonë, indeksi i përbërë i prodhimit (PMI) dhe PBB-ja tremujore (majtas); ecuria e treguesve të vrojtimit për biznesin dhe konsumatorët
(qendër); dhe treguesi i ndjesisë ekonomike (ESI) dhe PBB-ja vjetore (djathtas)
Burimi: Markit, Eurostat, KE.
-5.0
-3.0
-1.0
1.0
3.0
-41
-31
-21
-11
-1
9
01/10
03/11
05/12
08/13
10/14
01/16
03/17
06/18
Besimi konsumatorBesimi biznesi (djathtas)
-2.5
-2
-1.5
-1
-0.5
0
0.5
1
1.5
01/10
03/11
05/12
08/13
10/14
01/16
03/17
06/18
25.0
30.0
35.0
40.0
45.0
50.0
55.0
60.0
65.0
PBB Eurozonë (t.m.t)Indeksi PMI Eurozonë
65.0
70.0
75.0
80.0
85.0
90.0
95.0
100.0
105.0
110.0
115.0
-6
-4
-2
0
2
4
201020112012201320142015201620172018
Eu PBB (v.m.v)ESI (treguesi i ndjesisë ekonomike)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
19 Banka e Shqipërisë
kundërt ka ndikuar rritja e investimeve totale. Pritjet për rritjen ekonomike të Italisë janë ulur. Ekonomia pritet të rritet më ngadalë në vijim, për shkak të pasigurive që rrethojnë aktivitetin ekonomik të Eurozonës, ku barrierat tregtare që mund të vendosë SHBA-ja lidhur me importet e makinave do të godasin industrinë italiane. Ekonomia e Greqisë ka përshpejtuar ritmin e rritjes në tremujorin e parë të vitit. Faktorët kryesorë kanë qenë rritja e fortë e investimeve, bashkë me eksportet neto. Ecuria e shpenzimeve konsumatore ka qenë e dobët, me norma rritjeje negative. Momenti pozitiv në ekonominë e Greqisë pritet të vazhdojë edhe në tremujorët e ardhshëm të vitit. Norma vjetore e inflacionit ka shënuar rritje në të dy vendet në tremujorin e dytë të vitit, duke ndjekur një trajektore rritëse brenda muajve të tremujorit. Në qershor, inflacioni vjetor në Itali shënoi 1.4%, ndërsa në Greqi 1%, ndikuar nga çmimet e naftës dhe energjisë.
EKoNomiTë E RAjoNiT9
Ekonomitë e vendeve të rajonit, me përjashtim të Maqedonisë, janë përmirësuar në tremujorin e parë të vitit, në kushtet e një mjedisi me stabilitet politik e me paqartësi më të ulëta mbi të ardhmen. Burimet e rritjes janë të ndryshme nga vendi në vend, por kryesisht kanë qenë investimet ato që kanë mbështetur rritjen ekonomike në të gjithë rajonin. Papunësia vijon të qëndrojë në vlera të larta në rajon, por me një tendencë rënëse, me përjashtim të Serbisë. Tremujorët në vazhdim pritet të sjellin përmirësim të mëtejshëm në vendet e rajonit, të ndihmuar nga qëndrueshmëria makroekonomike dhe pritshmëritë pozitive në partnerët e tyre tregtarë. Presionet inflacioniste janë në rritje dhe vlerat e inflacionit ndodhen në trajektore rritëse10.
Ekonomia e turqisë u zhvillua me ritme të shpejta në tremujorin e parë të vitit, si pasojë e rritjes së shpenzimeve konsumatore dhe investimeve. Ekonomia vendase ka përfituar nga disa incentiva të qeverisë për të rritur kreditimin e ekonomisë nëpërmjet garancive shtetërore dhe lehtësimit fiskal. Në kahun frenues ka ndikuar tkurrja e eksporteve neto. Ekonomia e kosovës përshpejtoi ritmin e rritjes në tremujorin e parë të vitit, ku investimet, kryesisht ato qeveritare, ishin mbështetësi kryesor. Rritja e eksporteve neto ka ndikuar pozitivisht në rritjen totale të ekonomisë, ndërsa shpenzimet konsumatore janë ngadalësuar për të dytin tremujor radhazi. Aktiviteti ekonomik në Serbi është përmirësuar edhe në tremujorin e parë të vitit, duke vijuar trajektoren rritëse të nisur disa tremujorë më parë. Rritja ekonomike është mbështetur nga rritja e konsumit privat dhe investimeve, ndërsa eksportet neto kanë tërhequr poshtë rritjen ekonomike. Ekonomia e maqedonisë është rritur me ritme minimale në tremujorin e parë të vitit, me kërkesën e huaj dhe konsumin privat si mbështetës kryesor. Rritja e dobët ekonomike i atribuohet rënies së ndjeshme të investimeve publike. Projektet infrastrukturore nuk arritën të realizoheshin, për shkak të krizës politike që përjetoi vendi një vit më parë. Pritjet për rritjen ekonomike, për tremujorët në vijim, janë pozitive. Ato mbështeten nga forcimi i konsumit privat dhe rikuperimi i investimeve publike.
9 Vendet kryesore partnere tregtare, joanëtare të BE-së. 10 Sipas Consensus Forecast, qershor 2018.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
20Banka e Shqipërisë
Normat e inflacionit në rajon kanë shfaqur një tendencë rritëse në muajin qershor, në shumicën e vendeve të rajonit. Përjashtim nga kjo ecuri bëjnë Kosova dhe Maqedonia. Ndikimi kryesor ka ardhur nga çmimet e ushqimeve dhe të karburantit, të cilat kanë shënuar vlera në rritje dhe janë përcjellë edhe në normat e inflacionit total. Megjithatë, presionet afatmesme inflacioniste vijojnë të mbeten të ulëta në të gjithë rajonin, përjashtuar Turqinë.
Tabelë 2. Tregues ekonomikë për vendet fqinje
Vendet Ndryshimi vjetor i PBB-së Inflacioni vjetor Norma e papunësisëT1-2018 Qershor 2018 T1-2018
Itali 1.4 1.4 10.7*Greqi 2.3 1.0 20.2 **Maqedoni 0.1 1.4 21.6Serbi 4.6 2.3 14.8Turqi 7.4 15.4 9.6**Kosovë 3.5 0.8 26.5Shqipëri 4.5 2.4 12.5
Burimi: Institutet statistikore përkatëse.
Shënim: *maj 2018; **prill 2018;
2.2. çmimet e mallrave kryeSore në treGjet botërore
Tremujori i dytë ka shënuar rritje të ndjeshme të çmimit të naftës në tregjet ndërkombëtare. Çmimi i naftës Brent u rrit rreth 50% në këtë tremujor krahasuar me një vit më parë, dhe rreth 15% që prej fillimit të vitit. Çmimi i naftës kërceu në muajin maj, duke iu afruar nivelit 80 usd/fuçi. Rritja e tij u mbështet nga perspektiva për ulje të prodhimit nga Irani, pas konfirmimit të sanksioneve nga SHBA-ja dhe ulje të kapaciteteve prodhuese nga Venezuela. Në të njëjtën kohë, rritja e aktivitetit ekonomik ka mbështetur rritje të kërkesës. Në muajin qershor, vendet e OPEC-ut ranë dakord për rritje të kuotave të prodhimit të naftës, duke sjellë korrektimin e çmimit të saj në tregje. Parashikimet e autoriteteve tregojnë prirje rënëse të çmimit të naftës në dy vitet e ardhshme, ndikuar dhe nga pritjet për rritje të prodhimit nga ShBA-ja.
Gra�k 5. Ecuria e çmimit të naftës në tregun ndërkombëtar dhe atë vendas
Burimi: EIA, INSTAT, llogaritje të sta�t.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
01/01/
1504/
01/15
07/01/
1510/
01/15
01/01/
1604/
01/16
07/01/
1610/
01/16
01/01/
1704/
01/17
07/01/
1710/
01/17
01/01/
1804/
01/18
07/01/
1810/
01/18
01/01/
1904/
01/19
07/01/
1910/
01/19
Çmimi i naftës Brent (usd/fuçi)
-80
-40
0
40
80
01/15
04/15
07/15
10/15
01/16
04/16
07/16
10/16
01/17
04/17
07/17
10/17
01/18
04/18
Ndryshimet vjetore të çmimit të naftësdhe të kursit të këmbimit
Çmimi i naftës jashtë
Kursi USD/Lek
%
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
21 Banka e Shqipërisë
Rritja e çmimit të naftës dhe e produkteve energjetike është përcjellë tek rritja e inflacionit të vendeve të zhvilluara dhe atyre në zhvillim në muajt maj dhe qershor. Ajo është reflektuar edhe në rritjen e çmimit të naftës në tregun vendas dhe rritjen e kontributit të tij në inflacionin e kësaj periudhe.
Indeksi i çmimeve të ushqimeve ka vijuar të rritet lehtë edhe në tremujorin e dytë. Ai është rritur rreth 3% që prej fillimit të vitit. Kushtet klimatike në disa vende prodhuese të drithërave kanë sjellë pritje për reduktim të ofertës bujqësore, duke rritur çmimet e ushqimeve. Ato pritet të rriten ngadalë në të ardhmen, por tensionet mbi luftërat tregtare midis ekonomive furnizuese kryesore në këtë treg kanë shtuar pasiguritë mbi ecurinë e çmimeve të ushqimeve në vijim.
Indeksi i çmimit të metaleve ka vijuar të rritet me ritme dyshifrore në terma vjetorë, duke shënuar nivelet më të larta në gjashtë vitet e fundit. Kjo rritje ka ndaluar në muajin qershor, kur pasiguria lidhur me një luftë tregtare midis ShBA-së dhe Kinës është reflektuar në pritje për ngadalësim të kërkesës për lëndë të parë metale. Gjithashtu, rënia e indekseve të prodhimit në vendet e zhvilluara ka sjellë rishikimin e pritjeve për ngadalësim të ekonomisë, dhe çmimet e metaleve pritet të qëndrojnë të pandryshuara deri në fund të vitit.
2.3. treGjet Financiare
Kushtet monetare të diktuara nga bankat qendrore të ekonomive të mëdha mbeten lehtësuese. Prirja e politikës monetare për të ardhmen është drejt normalizimit. Siç pritej, në mbledhjen e datës 13 qershor, FED-i ka rritur me 0.25 pikë përqindje intervalin objektiv të normës së interesit për fondet e saj në 1.75-2.00%. Ai ka deklaruar se do të vijojë të rrisë gradualisht normën e interesit edhe në të ardhmen. Bankat e tjera kryesore qendrore nuk kanë ndryshuar normat bazë respektive në tremujorin e dytë: kështu norma bazë e BQE-së mbetet 0.0%; ajo për Bankën e Anglisë mbetet 0.5% dhe ajo e Bankës së Japonisë -0.1%. Banka Qendrore Evropiane ka zgjatur kahun lehtësues të politikës monetare, duke deklaruar se nuk do të ndryshojë normën bazë të interesit deri në verën e vitit të ardhshëm, ndërsa ka konfirmuar përfundimin e programit të blerjeve në treg të hapur në fund të vitit 2018.
Gra�k 6. Indekset e çmimeve të lëndëve bazë
Burimi: Banka Botërore (indeks 2010=100).
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
01/11
05/11
09/11
01/12
05/12
09/12
01/13
05/13
09/13
01/14
05/14
09/14
01/15
05/15
09/15
01/16
05/16
09/16
01/17
05/17
09/17
01/18
05/18
EnergjiUshqime
Metale
Gra�k 7. Normat bazë të interesit të disa bankave qendrore
Burimi: Bankat qendrore (BQE, Fed, BJ dhe BA).
-1.00
-
1.00
2.00
3.00
4.00
5.00
6.00
7.00
02/07
05/08
08/09
11/10
02/12
05/13
08/14
11/15
02/17
06/18
BQE FED BoJ Banka Anglisë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
22Banka e Shqipërisë
Normat e interesit të tregut të parasë në zonën euro nuk kanë ndryshuar në tremujorin e dytë. Ato vijuan të luhaten në nivele të ulëta. Në tregjet e kapitalit, në zonën euro, yield-et e titujve qeveritarë kanë treguar luhatshmëri dhe ecuri të ndryshme në të dyja kahet. Shqetësimi i lidhur me efektet e politikave mbrojtëse dhe tarifave tregtare ka shtyrë investuesit drejt blerjes së titujve të borxhit të shteteve të perceptuar si më të sigurt dhe me vlerësim maksimal nga agjencitë e vlerësimit. Kjo ka influencuar primet e kërkuara në tregun financiar, duke zgjeruar diferencat e titujve të shteteve ndaj obligacioneve të Gjermanisë. Gjithsesi, kushtet financiare në treg (zona euro) dhe primet e rrezikut sovran vijojnë të mbeten të ulëta dhe në kahun mbështetës për ekonominë.
Në muajt maj-qershor, euro është nënçmuar ndaj dollarit amerikan dhe ndaj disa monedhave të tjera kryesore (paundit britanik, jenit japonez dhe juanit kinez). Pas një fillimi viti me ecuri mbiçmuese, që prej muajit mars, euro ka humbur terren ndaj dollarit amerikan. Në muajin qershor, ajo u këmbye mesatarisht me 1.168 dollarë amerikanë, duke u nënçmuar me 4.9% nga muaji prill, dhe me 4.3% nga fillimi i këtij viti.
Gra�k 8. Ecuria e disa treguesve �nanciarë në tregjet ndërkombëtare
Burimi: Bloomberg, Reuters dhe Eurostat.
-0.5%
0.0%
0.5%
1.0%
1.5%
2.0%
2.5%
01/10
01/11
02/12
03/13
03/14
04/15
05/16
05/17
06/18
Euribor 3-mujorLibor Usd 3-mujor
0%
10%
20%
30%
40%
0.0%
2.0%
4.0%
6.0%
8.0%
01/10
01/11
02/12
03/13
03/14
04/15
05/16
06/17
06/18
Obligacione AAA ItaliSpanjë Greqi (djathtas)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
23 Banka e Shqipërisë
3. treGjet Financiare dhe Zhvillimet monetare11
Tremujori i dytë i vitit u karakterizua nga një mbiçmim i përshpejtuar i kursit të këmbimit të lekut, i cili u shoqërua me rritje të luhatshmërisë dhe pasigurisë në tregun valutor. Krijimi i pritjeve të njëanshme për forcimin e kursit u shoqërua me ndryshimin e sjelljes së agjentëve ekonomikë dhe operatorëve të tregut financiar, duke rezultuar në mbiçmimin e shpejtë të lekut dhe duke rrezikuar përmbushjen e objektivit të inflacionit në afatin e mesëm. Për të shmangur efektet e mundshme negative, Banka e Shqipërisë lehtësoi më tej kushtet monetare dhe ndërmori një program ndërhyrjesh në tregun valutor. Pas kësaj, zhvillimet në tregun valutor kanë qenë të qeta dhe ulja e normës bazë të interesit është përcjellë në të gjithë segmentet afatshkurtër të tregut financiar.
Aktiviteti kreditues vijon të rritet me ritme të përmbajtura, duke reflektuar politikat shtrënguese të kreditimit të bankave ndaj bizneseve. Kërkesa për kredi është rritur, si nga bizneset dhe nga individët, në përgjigje të kushteve monetare stimuluese, përmirësimit të aktivitetit ekonomik në vend dhe pritjeve pozitive për zhvillimet ekonomike në të ardhmen.
zhvendosja e preferencave për mbajtjen e parasë në instrumente financiare jolikuide vijon të përcaktojë ritme të ulëta të ekspansionit monetar.
3.1. Zhvillimet në treGjet Financiare
TREgu NdëRBANKARTregu ndërbankar ka vijuar të karakterizohet nga norma të ulëta interesi dhe diferenca minimale nga norma bazë në tremujorin e dytë të këtij viti. Interesat e kërkuara nga bankat për tregtimin e fondeve midis tyre kanë vijuar të luhaten pranë normës bazë, ndërkohë që treguesit e luhatshmërisë janë shfaqur në nivele të ulëta. Kjo ecuri është mbështetur dhe nga përmirësimi i likuiditetit të bankave. Ndryshimi i fundit i normës bazë është përcjellë menjëherë tek interesat e aplikuara nga bankat në tregun e parasë. Volumi mesatar i tregtuar ka shfaqur një rritje të lehtë krahasuar me tremujorin e parë të vitit, si rrjedhojë e zgjerimit të shkëmbimeve në maturitetet mbi një ditë. Megjithatë, profili i transaksioneve ndërbankare vijon të mbetet në favor të maturitetit ditor dhe javor.
11 Ecuria e kursit të këmbimit në tremujorin e dytë ka ndikuar në një masë të madhe të dhënat monetare të raportuara në lekë. Për të mënjanuar këtë efekt, analiza monetare është bazuar në dinamikën reale të treguesve monetarë.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
24Banka e Shqipërisë
Banka e Shqipërisë ka vijuar të kryejë operacione për injektimin e likuiditetit në sistem, me anë të instrumentit të saj kryesor: marrëveshjeve të riblerjes (repo) njëjavore. Krahas saj, janë përdorur edhe injektimet me maturitet 3-mujor. Shuma e injektuar gjatë këtij tremujori ka qenë më e vogël se ajo në tremujorin e parë të vitit, ndërkohë që normat e interesit në ankandet e kryera kanë qëndruar pranë normës bazë.
TREgu i BRENdSHëm vAluToRTremujori i dytë i vitit është karakterizuar nga një mbiçmim i shpejtë i monedhës vendase, kryesisht ndaj euros. Ky mbiçmim kulmoi në muajin maj dhe në fillim të muajit qershor. Forcimi i lekut ndaj euros ishte rezultante e rritjes së ofertës valutore dhe e ndryshimit të sjelljes të agjentëve ekonomikë dhe ndërmjetësve financiarë, në reflektim të pritjeve të formuara për një mbiçmim të mëtejshëm të kursit në të ardhmen. Persistenca dhe magnituda e kësaj goditjeje, e shtynë Bankën e Shqipërisë të ndërhyjë për të frenuar mbiçmimin e shpejtë dhe për të penguar tejçimin e efekteve negative të tij në inflacion. Për këtë qëllim, krahas ndërhyrjes në tregun e parasë, Banka e Shqipërisë ishte e pranishme në tregun valutor gjatë muajit qershor, në kahun e blerjes së valutës. Kursi i këmbimit është stabilizuar duke qëndruar në nivelin prej 125.9 lekësh për një euro, në këtë periudhë.
Në tremujorin e dytë, një euro u këmbye mesatarisht me 127.4 lekë, ose 3.9% më lirë se një tremujor më parë. Në terma vjetorë, mbiçmimi i lekut u forcua në mesatarisht 5.2%, përkundrejt 2.5% të shënuar në tremujorin e parë. Mbiçmimi i lekut ndaj euros gjatë kësaj periudhe u shoqërua me rritje të luhatshmërisë në
Gra�k 9. Operacionet e tregut të hapur të BSH-së dhe normat e interesit në tregun ndërbankar
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0
10
20
30
40
50
60
01/10
06/11
11/12
04/14
09/15
02/17
07/18
Repo 7dRepo 1mRepo 3m
mld0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
01/10
06/11
11/12
04/14
09/15
02/17
07/18
Norma ditore e interesitNorma javore e interesitNorma bazë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
25 Banka e Shqipërisë
tregun valutor12 dhe me rritjen e pasigurisë, të matur si diferencë midis çmimit të kuotuar për blerje dhe për shitje të monedhës evropiane. Kjo diferencë, kulmoi në javën e parë të muajit qershor, në 1.6 lekë mesatarisht, përkundrejt 0.5 lekësh që shënon në periudha normale. Pas pranisë së Bankës së Shqipërisë në tregun valutor, diferenca në kuotim midis çmimit të blerjes dhe të shitjes të euros në banka iu rikthye normalitetit.
Paralelisht me euron, leku është forcuar lehtësisht edhe ndaj dollarit amerikan. Kështu, një dollar amerikan kushtoi mesatarisht 106.5 lekë në tremujorin e dytë, kundrejt 107.3 lekësh një tremujor më parë. Në terma vjetorë, monedha e gjelbër kushtoi mesatarisht 12.6% më pak se në të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Si pasojë e këtyre zhvillimeve, kursi nominal efektiv13 shënoi një mbiçmim mesatar vjetor prej 7.8% për tremujorin e dytë, krahasuar me 4.7% të shënuar në tremujorin e parë. Në të njëjtat vlera është luhatur edhe kursi real i këmbimit valutor ndaj monedhave të huaja të shportës tregtare, në prani të diferencave pothuajse të pandryshuara të inflacionit në vend, krahasuar me vendet e rajonit.
12 Në tremujorin e dytë, devijimi standard i ndryshimeve ditore të kursit të këmbimit euro/lekë shënoi mesatarisht 0.34, përkundrejt mesatares prej 0.14 të 10 viteve të fundit.
13 Kursi nominal efektiv i këmbimit (KNEK/NEER) llogaritet kundrejt monedhave të pesë partnerëve tregtarë kryesorë (Itali, Greqi, Gjermani, Turqi dhe Kinë), duke përdorur peshat përkatëse në tregti. Me qëllim përllogaritjen e kursit lira/lekë dhe renminbi/lekë, kursi zyrtar referues mbetet ai i lirës turke dhe renminbit kinez ndaj dollarit amerikan. Kursi real efektiv i këmbimit (KREK/REER) llogaritet në mënyrë të ngjashme si ai nominal, por merr parasysh edhe inflacionin në vend dhe në partnerët tregtarë.
Gra�k 10. Zhvillimet në tregun valutor
Burimi: Banka e Shqipërisë.
90
100
110
120
130
140
150
2013/06
2013/11
2014/04
2014/09
2015/02
2015/07
2015/12
2016/05
2016/10
2017/03
2017/08
2018/01
2018/06
LEK/USDLek/ Euro
Kursi i këmbimit në tregun vendas
-
0.2
0.4
0.6
0.8
1.0
1.2
1.4
06-11
06-12
06-13
06-14
06-15
06-16
06-17
06-18
Intervali i luhatshmërisë në rajonEur/Lek
Luhatshmëria e kursit të këmbimit
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
26Banka e Shqipërisë
hapësiRë infoRmuese 1: mBi ecuRinë e kuRsit të këmBimit në gjysmën e paRë të vitit 2018
kursi i këmbimit të lekut u karakterizua nga tendenca të forta mbiçmuese, gjatë gjashtëmujorit të parë të vitit 2018. nisur nga rëndësia që ka ky tregues për tregjet financiare dhe treguesit e ekonomisë reale, Banka e shqipërisë i ka kushtuar një vëmendje të veçantë analizës së faktorëve që e kanë diktuar këtë sjellje. në veçanti, fokusi i analizës ka qenë nëse, apo në çfarë mase, ky mbiçmim është përcaktuar nga faktorë fondamentalë dhe nëse, apo në çfarë mase, ai është përcaktuar nga goditje të përkohshme, të cilat sjellin shmangie nga tendencat afatmesme e afatgjata.
përgjigjja e këtyre pyetjeve ka një rëndësi të madhe për të përcaktuar reagimin e Bankës së shqipërisë. në rastin e parë, atë të lëvizjes së kursit në linjë me faktorët fondamentalë, mbiçmimi nuk prodhon zhbalancime ekonomike apo financiare. si i tillë, ai nuk përbën subjekt reagimi nga Banka e shqipërisë. në rastin e dytë, atë të lëvizjes së kursit në përgjigje të faktorëve të përkohshëm, mbiçmimi i kursit do të sinjalizonte një shmangie nga fondamentet. nëse zgjatin në kohë, këto shmangie mund të ndikojnë negativisht kërkesën agregate dhe ecurinë e inflacionit përgjatë horizontit të vendimmarrjes së politikës monetare. si të tilla, ato duhet të jenë subjekt i reagimit të politikës monetare.
informacioni që kemi paraqitur në raportet e mëparshmei ka sugjeruar se:
− forcimi i kursit të këmbimit, në periudhën 2015-2017, është diktuar kryesisht nga fondamentet dhe kursi i këmbimit në këtë periudhë nuk ka pasur shmangie të mëdha nga niveli i tij ekuilibër.
− nga ana tjetër, forcimi i kursit në dy tremujorët e parë të vitit 2018, përveç faktorëve fondamentalë, është diktuar në një masë të madhe nga faktorë të tjerë. shkaktarët kryesorë të këtij mbiçmimi duket se janë zhvillime specifike në tregun valutor, të cilat kanë induktuar një ndryshim sjelljeje në disa agjentë të tregut, duke prodhuar më tej një zhbalancim
të përkohshëm të kërkesës dhe ofertës për valutë.
në mbështetje të këtij argumenti, hapësira informuese në vijim paraqet një analizë më të detajuar të zhvillimeve në tregun valutor gjatë gjysmës së parë të vitit 2018.
prirja afatgjatë dhe faktorët fondamentalë
kursi i këmbimit të lekut ka shfaqur një tendencë të vazhduar mbiçmuese, duke nisur që prej gjysmës së vitit 2015. kjo ecuri është e mbështetur në përmirësimet strukturore të ekonomisë në formën e prirjes së qëndrueshme ngushtuese të deficitit të llogarisë korrente; e nivelit të lartë të investimeve të huaja direkte, si dhe në rritjen e besimit në institucionet dhe në produktet e tregut financiar shqiptar. këto zhvillime kanë mbështetur trendin gradual mbiçmues të kursit të këmbimit.
Gra�k 11. Ecuria e kursit të këmbimit euro/lek
Burimi: Banka e Shqipërisë.
110
115
120
125
130
135
140
145
01/05
09/05
05/06
01/07
09/07
05/08
01/09
09/09
05/10
01/11
09/11
05/12
01/13
09/13
05/14
01/15
09/15
05/16
01/17
09/17
05/18
Kursi mujor euro/lek
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
27 Banka e Shqipërisë
më shumë se pasqyrim i faktorëve fondamentalë, forcimi i shpejtë i kursit në dy tremujorët e parë të vitit 2018 duket të jetë diktuar nga goditje të forta me karakter afatshkurtër. këto goditje duket se kanë origjinuar në tregun valutor dhe kanë larguar kursin e këmbimit prej ekuilibrit të tij afatgjatë. në vlerësimin e ecurisë së primit të rrezikut të kursit të këmbimit, vihet re se përgjatë periudhës 2015-2017 nuk ka pasur presione të shtuara nga ana e primeve përkundrejt kursit nominal të këmbimit dhe rrjedhimisht, kanë qenë faktorët fondamentalë ata që kanë diktuar prirjen mbiçmuese të tij. vlerësimi ndryshon për vitin 2018, ku gjatë tremujorit të dytë të vitit primi i rrezikut të kursit të këmbimit ka pësuar një goditje negative, kryesisht në formën e primit të rrezikut të përkohshëm, e cila ka sjellë përshpejtimin e mbiçmimit të kursit për këtë fillim viti përtej fondamenteve.
në mbështetje të këtij argumenti, seksioni në vijim paraqet një analizë më të detajuar të zhvillimeve në tregun valutor, gjatë gjysmës së parë të vitit 2018.
Gra�k 13. Kursit real i këmbimit e trendi i tij afatgjatë; primi i rrezikut të kursit të këmbimit
Burimi: Banka e Shqipërisë dhe llogaritje të autorëve.
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
2010T12010T32011T12011T32012T12012T32013T12013T32014T12014T32015T12015T32016T12016T32017T12017T32018T1
Devijim nga ekuilibrip.p.
-1
-0.8
-0.6
-0.4
-0.2
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
2006T12006T42007T32008T22009T12009T42010T32011T22012T12012T42013T32014T22015T12015T42016T32017T22018T1
Primi i rrezikut të kursit të këmbimit
Gra�k 12. Tregues të përmirësimit të pozicionit të sektorit të jashtëm të ekonomisë
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
De�citi i llogarisë korrente dhe IHD-të hyrëse në raport me PBB-në
De�citi i llogarisë korrente/PBBIHD hyrëse/PBB
40.0
45.0
50.0
55.0
60.0
65.0
70.0
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Raporti i eksporteve ndaj importeve%
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
28Banka e Shqipërisë
Zhvillimet afatshkurtra në tregun valutor
analiza e zhvillimeve në tregun valutor, gjatë gjysmës së parë të vitit 2018, përqendrohet në tre momente kryesore të aktivitetit të tij: (i) vëllimi i tregtimit; (ii) sjellja e operatorëve kryesorë të tregut valutor; dhe (iii) treguesit e pasigurisë dhe volatilitetit.
teorikisht, transaksionet në tregun e brendshëm valutor (i parë si vëllimi total i transaksioneve të bankave dhe të zyrave të këmbimit valutor) janë funksion i shkëmbimeve tregtare të mallrave e shërbimeve me jashtë dhe i shkëmbimeve që bëhen për motive financiare. të dhënat e disponuara sugjerojnë se, në rastin e shqipërisë, vëllimi i transaksioneve në tregun e brendshëm valutor përcaktohet më së shumti nga vëllimi i shkëmbimeve tregtare me jashtë. sikundër paraqitet në grafikun 14, këta dy tregues kanë një korrelacion të lartë.
megjithatë, të dhënat e vitit 2018 sugjerojnë se vëllimi i transaksioneve në tregun e brendshëm valutor është më i ulët se ai i diktuar nga transaksionet tregtare me jashtë. kjo diferencë sugjeron se operatorët e sektorit real të ekonomisë mund të kenë ndryshuar sjelljen e tyre. duke pasur parasysh se, në balancë shkëmbimet tregtare të mallrave e shërbimeve me jashtë përbëjnë një burim neto kërkese për valutë në tregun e brendshëm valutor, ky ndryshim sjelljeje mund të sugjerojë se pritjet e njëanshme për forcimin e mëtejshëm të kursit të këmbimit kanë diktuar shtyrjen e kërkesës për valutë dhe kanë kontribuuar në mbiçmimin e kursit.
momenti i dytë ka të bëjë me sjelljen e operatorëve kryesorë të tregut valutor: bankave tregtare. Brenda limiteve rregullatore, bankat tregtare mbajnë një pozicion të hapur valutor (diferencë midis aktiveve dhe detyrimeve të denominuara në valutë). historikisht, ky pozicion ka shërbyer për të amortizuar tepricat e përkohshme të kërkesës dhe ofertës për valutë, dhe për të minimizuar ndikimin e tyre në treg. një tepricë e përkohshme apo sezonale oferte ka sjellë një rritje të pozicionit të hapur në blerje të valutës nga bankat, duke mos u përkthyer në forcim të kursit. në të kundërt, një tepricë e përkohshme apo sezonale kërkese ka sjellë një ulje të pozicionit në blerje të valutës nga bankat, duke mos u përkthyer në dobësim të kursit.
grafiku 16 paraqet luhatjet e pozicionit valutor të bankave në vite. më konkretisht, ai paraqet shmangiet e pozicionit aktual valutor nga niveli i diktuar nga trendi dhe sezonaliteti. sikundër shihet, megjithëse goditja në tregun valutor ishte më e forta e përjetuar në dekadën e fundit (pas asaj të vitit 2009), luhatjet e pozicionit valutor të bankave gjatë dy tremujorëve të fundit janë relativisht të ulëta në kontekstin historik. me fjalë të tjera, bankat
Gra�k 14. Vëllimi i tregtisë me jashtë dhe vëllimi i tregtimit në tregun e brendshëm
valutor
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0
500
1000
1500
2000
2500
2010T1
2010T3
2011T1
2011T3
2012T1
2012T3
2013T1
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
2018T1
Vëllimi i tregtisëTransaksione vëllim
EUR, mln
Gra�k 15. Diferenca midis nivelit faktik të volumeve të tregtimit dhe atij të pritur në tregun
e brendshëm valutor*
* Diferenca midis nivelit faktik dhe atij të pritur, gjeneruar me një model të thjeshtë OLS (në milionë euro)
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-3.0
-2.0
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.02010T1
2010T3
2011T1
2011T3
2012T1
2012T3
2013T1
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
2018T1
p. p.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
29 Banka e Shqipërisë
tregtare nuk kanë absorbuar goditjet e përkohshme në tregun valutor, duke sinjalizuar për ndryshim të sjelljes së tyre në përgjigje të pritjeve për forcimin e kursit të këmbimit.
së fundi, një tregues i rëndësishëm i pasigurisë në tregun e brendshëm valutor, është dhe ecuria e diferencës midis çmimit të blerjes dhe çmimit të shitjes (diferenca bid – ask). kjo ecuri pasqyrohet në grafikun 17. ajo tregon një zgjerim të shpejtë të diferencës në muajt e fundit të tremujorit të dytë, çka ilustron pasigurinë e rritur në tregun valutor dhe mungesën e dëshirës së bankave për t’u pozicionuar në treg.
të tre momentet e mësipërme shërbejnë si evidencë e ndryshimit të sjelljes së agjentëve ekonomikë dhe të operatorëve të tregut valutor, duke sugjeruar se forcimi i shpejtë i kursit:
− ka ndodhur në prani të vëllimeve relativisht të ulëta të tregtimit në tregun e brendshëm valutor;
− është lehtësuar nga mungesa e dëshirës së bankave për të luajtur rolin e tyre amortizues; dhe,
− është shoqëruar me rritje të pasigurisë në tregun valutor.
I Raporti Vjetor 2017, Hapësirë informuese 3: “Mbiçmimi i kursit të këmbimit – Faktorët përcaktues dhe implikimet”.
Gra�k 16. Pozicioni i hapur valutor i sistemit bankar (në milionë euro – shmangie nga trendi
dhe sezonaliteti)
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
2013M01
2013M06
2013M11
2014M04
2014M09
2015M02
2015M07
2015M12
2016M05
2016M10
2017M03
2017M08
2018M01
2018M06
Hendeku i pozicionit neto të bankave
Gra�k 17. Ecuria e diferencës së çmimit të kursit euro/lekë kuotuar nga bankat tregtare (në lekë)
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-
0.2
0.4
0.6
0.8
1.0
1.2
1.4
1.6
1.8
2.0
Jan-17Shk-17M
ar-17Pri- 17M
aj-17Q
er-17Kor-17G
us-17Sht-17Tet-17N
ën-17D
hj-17Jan-18Shk-18M
ar-18Pri-18M
aj-18Q
er-18
Maksimale Minimale Mesatare
Spread bid - ask euro/lek
TREgu PRimARYield-et e bonove dhe të obligacioneve të thesarit kanë forcuar prirjen rënëse të filluar në fundin e tremujorit të parë. Duke filluar nga muaji shkurt, yield-i i bonos 12-mujore ka regjistruar rënie të vazhdueshme në çdo ankand. Në prani edhe të presioneve të ulëta të ofertës së qeverisë për letra me vlerë, ecuria e yield-eve është përcaktuar nga kërkesa konkurruese e bankave, e cila ka qenë e lartë. Ulja e yield-eve ka qenë më e fortë tek maturiteti 1-vjeçar dhe më e përmbajtur te maturitetet e gjata, duke mos ndikuar tek pjerrësia e kurbës së yield-eve në segmentin afatgjatë.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
30Banka e Shqipërisë
Mesatarja e yield-it të bonove 12-mujore zbriti në 2.07% në muajin qershor, nga 2.37% në muajin prill. Në ankandin e fundit14 të zhvilluar për këtë instrument, yield-i shënoi 1.87%, duke reflektuar edhe uljen e normës bazë në fillim të muajit qershor. Yield-i i obligacionit 2-vjeçar shënoi 2.40% në ankandin e fundit, nga 3.0% që ishte në muajin mars. Edhe yield-et e obligacioneve 5-, 7- dhe 10-vjeçare kanë regjistruar ulje në ankandet e fundit respektive15, duke konfirmuar kështu prirjen e përgjithshme rënëse në këtë periudhë. Kërkesa e bankave në tregun primar ka qenë e lartë16 dhe në rritje, duke forcuar presionet rënëse të yield-eve të këtyre instrumenteve.
3.2. normat e intereSit të dePoZitave e të kredive dhe kuShtet e Financimit
Interesat për depozitat e reja në lekë rezultuan mesatarisht 0.93% në tremujorin e dytë të këtij viti, duke qenë në nivele të afërta me tremujorin e kaluar (0.99%). Interesat e depozitave me maturitet deri në një vit, të cilat kanë peshën më të madhe tek depozitat me afat, kanë regjistruar një ulje të lehtë. Ndërkohë, interesi mesatar për depozitat me maturitet mbi një vit, ka rezultuar i luhatshëm dhe në rritje nga tremujori i mëparshëm. Krahasuar me një vit më parë, të gjitha depozitat në këto maturitete, kanë ofruar norma më të larta interesi. Normat e interesit për depozitat e reja në euro kanë qëndruar pranë nivelit mesatar të tremujorit të parë të vitit, duke shënuar 0.13%.
Ndonëse kostoja e fondeve të bankave ka mbetur e pandryshuar, interesat e kredisë në lekë kanë treguar prirje rënëse në tremujorin e dytë të vitit 2018. Interesi mesatar për kredinë e re në lekë për sektorin privat rezultoi 6.0%, duke 14 Ankandi i zhvilluar në datën 4 korrik 2018. 15 Yield-et e obligacioneve 5-,7- dhe 10-vjeçare shënuan përkatësisht 5.30%, 5.78% dhe 6.80%
në ankandet e fundit të zhvilluara gjatë këtij tremujori, nga 5.45%, 5.86% dhe 6.95% që ishte niveli i tyre në tremujorin e parë.
16 Treguesi bid/cover ka rezultuar mbi 1 (1.3).
Gra�k 18. Yield-et në tregun primar*
*Në gra�k janë përfshirë ankandet e kryera deri në datë 20 korrik 2018.Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
201020112012201320142015201620172018
Yield-et në tregun primar
12-mujor 2-vjeçar5-vjeçar 7-vjeçar10-vjeçar
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
0 1v 2v 3v 4v 5v 6v 7v 8v 9v 10v
T2 ‘18T1 ‘18T2 ‘17
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
31 Banka e Shqipërisë
qenë më poshtë se mesatarja e tremujorit të parë (7.3%). Interesat e kredisë janë ulur më shumë për segmentin e bizneseve dhe më pak për atë të individëve (kryesisht për konsum). Brenda segmentit të bizneseve, normat e interesit për kredinë për investime kanë qenë vazhdimisht në rënie, ndërkohë që ato për nevoja likuiditeti karakterizohen nga luhatje të shpeshta. Interesat për kredinë hipotekare nuk kanë ndryshuar gjatë tremujorit të dytë, duke qëndruar rreth nivelit 3.8%.
Diferenca e interesit mesatar të kredisë në lekë ndaj asaj në euro është zvogëluar
këtë tremujor, kryesisht si rezultat i tkurrjes së interesit të kredisë në monedhën vendase. Interesi mesatar për kredinë e re në euro për sektorin privat është rritur lehtas në tremujorin e dytë. Ky interes rezultoi 4.2% për tremujorin e dytë, nga 4.0% në tremujorin e parë të vitit. Sipas qëllimit të përdorimit, normat e interesit në euro kanë shënuar rritje për kreditë për biznese, kryesisht tek ato
Gra�k 19. Normat e interesit për depozitat e reja
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
01/10
03/11
05/12
08/13
10/14
01/16
03/17
06/18
Deri në 12-mMbi 1 vitTotal
interesi dep afat, Lek %
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
01/10
03/11
05/12
08/13
10/14
01/16
03/17
06/18
Diferenca e interesit të depozitavenë lek ndaj eurosInteresi i depozitave në euro
Gra�k 20. Normat e interesit për kredinë e re (në %, mesatare rrëshqitëse 6-mujore)
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0%
3.0%
6.0%
9.0%
12.0%
15.0%
18.0%
01/10
01/11
02/12
03/13
03/14
04/15
04/16
05/17
06/18
Hun
dred
s
Kredi për likuiditetKredi për investimeKredi konsumatoreKredi hipotekare
interesi kredi lek ,% (MA6m)
0.0%
2.0%
4.0%
6.0%
8.0%
10.0%
01/10
01/11
02/12
03/13
03/14
04/15
05/16
05/17
06/18
Hun
dred
s
interesi kredi euro,%
Diferenca e interesit të kredive lek ndaj euroInteresi i kredisë në euro
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
32Banka e Shqipërisë
për likuiditet, ndërkohë që janë ulur normat e interesit për kreditë për individë.
Bazuar në opinionin e bankave, të mbledhur nëpërmjet vrojtimit të aktivitetit kreditues për tremujorin e dytë të vitit 2018, bankat kanë mbajtur pothuajse të pandryshuar kushtet joçmim të kredisë për bizneset dhe i kanë lehtësuar ato për individët. Kështu, në ndryshim nga një tremujor më parë, bankat kanë lënë të pandryshuar kërkesat për kolateral dhe maturitetin maksimal për kreditë e bizneseve, ndërsa kanë shtrënguar lehtësisht kërkesat për madhësinë e kredisë. Në tërësi, bankat raportojnë shtrëngim të politikave të kreditimit për bizneset, të cilat reflektojnë kostot e fondeve, pozicionin e kapitalit dhe të likuiditetit të bankave, perceptimin e tyre për praninë e rreziqeve, si dhe tolerancën e tyre për t’i marrë përsipër këto rreziqe. Nga ana tjetër, bankat kanë lehtësuar standardet e kreditimit për individët në këtë tremujor. Përqasja përgjithësisht më pozitive e bankave kundrejt individëve, është reflektuar nga lehtësimi i kërkesave për kolateral për mbulimin e kredisë. Kushtet e tjera për këto kredi nuk kanë ndryshuar, në krahasim me tremujorin e mëparshëm.
3.3. kreditimi i Sektorit Privat17
Aktiviteti kreditues ka shfaqur ritme të moderuara rritjeje në tremujorin e dytë të vitit, të ngjashme me fundin e vitit 2017. Raporti i kredisë për sektorin privat ndaj PBB-së vlerësohet rreth nivelit 35.5%, ose 0.7 pikë përqindje më pak se një tremujor më parë. Rregulluar për mbiçmimin e monedhës vendase ndaj valutave kryesore, i pranishëm në pjesën më të madhe të tremujorit të dytë të vitit, norma mesatare vjetore e rritjes së kredisë për sektorin privat është luhatur rreth vlerës 5%. Në tremujorin e kaluar, kjo normë regjistroi vlerën 5.6%.Zhvillimet e kredisë, në terma të monedhës, konfirmojnë rritje më të lartë të 17 Të dhënat e kredisë janë të rregulluara për kreditë e nxjerra nga bilanci dhe nga lëvizjet e
kursit të këmbimit.
Gra�k 21. Kushtet e kreditimit joçmim për biznese (majtas) dhe individë (djathtas), balancë neto përgjigjesh
Burimi: Vrojtimi i aktivitetit kreditues, Banka e Shqipërisë. *mesatare aritmetike e balancave neto të komponentëve përkatës
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
T1 '14T2 '14T3 '14T4 '14T1 '15T2 '15T3 '15T4 '15T1' 16T2 '16T3 '16T4 '16T1 '17T2 '17T3 '17T4 '17T1 '18T2 '18
-10
-5
0
5
10
15
20
25
T1 '14T2 '14T3 '14T4 '14T1 '15T2 '15T3 '15T4 '15T1' 16T2 '16T3 '16T4 '16T1 '17T2 '17T3 '17T4 '17T1 '18T2 '18
Madhësia e kredisëKërkesa për kolateralMaturiteti i kredisë
Madhësia e kredisëKërkesa për kolateralMaturiteti i kredisë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
33 Banka e Shqipërisë
kredisë në lekë, krahasuar me atë në valutë. Pavarësisht kësaj, portofoli i kredisë në lekë ka shënuar normë më të ulët rritjeje në tremujorin e dytë (6.3%) krahasuar me tremujorin e parë (7.0%). Ky ngadalësim reflekton pjesërisht efektin e kreditimit më të ulët të bizneseve, i cili kulmoi në tremujorin e dytë të vitit të shkuar. Ecuria e kredisë në valutë mbart në një masë të gjerë ndikimin e kursit të këmbimit. Duke mënjanuar këtë efekt, kredia në valutë ka shënuar rritje mesatare rreth vlerës 4%, nga 4.5% në tremujorin e parë të vitit.Zgjerimi i kredisë për sektorin privat reflekton performancën e mirë të kredisë
për individë. Kredia për këtë segment shënon rritje mesatare vjetore rreth vlerës 8%. Lehtësimi i vazhdueshëm i standardeve të kreditimit për individët, në linjë me kërkesën në rritje në këtë segment, kanë mbështetur gjerësisht zgjerimin e këtij portofoli. Njëkohësisht, zhvillimet pozitive në tregun e punës dhe perceptimi për zhvillimet në tregun e banesave janë ndër faktorët kryesorë në nxitjen e kërkesës për kredi të individëve. Këto zhvillime janë reflektuar në rritjen
Gra�k 22. Kredia për sektorin privat sipas monedhës dhe agjentëve ekonomikë
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-5%
0%
5%
10%
15%
2014M6
2014M9
2014M12
2015M3
2015M6
2015M9
2015M12
2016M3
2016M6
2016M9
2016M12
2017M03
2017M06
2017M09
2017M12
2018M3
2018M6
ndryshime vjetore
Kredi për sektorin privatKredi për individëKredi për biznese
-5%
0%
5%
10%
15%
2014M06
2014M09
2014M12
2015M03
2015M06
2015M09
2015M12
2016M03
2016M06
2016M09
2016M12
2017M03
2017M06
2017M09
2017M12
2018M3
2018M6
ndryshime vjetore
KSP në lekëKSP në valutë rreg.EKKKSP total
Gra�k 23. Kredia sipas qëllimit të përdorimit (ndryshim vjetor në %)
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-0.08
-0.06
-0.04
-0.02
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
2015M06
2015M08
2015M10
2015M12
2016M02
2016M04
2016M06
2016M08
2016M10
2016M12
2017M02
2017M04
2017M06
2017M08
2017M10
2017M12
2018M02
2018M04
2018M06
kredia për biznese
Likuiditet Investime
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
2015M06
2015M08
2015M10
2015M12
2016M02
2016M04
2016M06
2016M08
2016M10
2016M12
2017M02
2017M04
2017M06
2017M08
2017M10
2017M12
2018M02
2018M04
2018M06
kredia për individë
Konsum Blerje banese
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
34Banka e Shqipërisë
vjetore të kredisë për blerje banese me 6.8% dhe të asaj konsumatore me 12% mesatarisht për tremujorin e dytë.
Kredia për biznese ka ngadalësuar normën e rritjes vjetore në 3.5% në tremujorin e dytë të vitit. Ajo shfaqet e luhatshme, si në terma të zhvillimeve afatshkurtra mujore ashtu edhe në terma vjetorë, si pasojë e zhvillimeve të paqëndrueshme në portofolin e kredisë për likuiditete (2.6%). Ky portofol karakterizohet përgjithësisht nga luhatje të mëdha, në varësi të nevojave afatshkurtra të bizneseve për financim. Kredia për investime (4.3%) performon më mirë dhe mbështet në masë të gjerë rritjen e kredisë për biznese.
3.4. Financimi i Sektorit Publik
Balanca buxhetore në fund të 6-mujorit të parë të vitit ishte pozitive prej 2.3 miliardë lekësh, më e ulët se në tremujorin e parë. Shtesa në huamarrjen e brendshme përgjatë kësaj periudhe ishte rreth 18.4 miliardë lekë, 85% e të cilës u realizua me instrumente afatgjatë. Huamarrja e huaj neto në 6 muajt e parë të vitit u pakësua me rreth 3.7 miliardë lekë, si pasojë e shlyerjeve më të larta gjatë 3 muajve të fundit.
Struktura e zotëruesve të letrave me vlerë të qeverisë mbetet thuajse e njëjtë,
ku peshën më të madhe e zënë bankat tregtare, me rreth 56%. Megjithatë, ky raport ka rënë me rreth 1 pikë përqindje nga fundi i vitit 2017, i kompensuar prej rritjes në të njëjtën masë të peshës që zënë letrat me vlerë të zotëruara prej institucioneve të tjera jofinanciare. Pesha e individëve në totalin e stokut të letrave me vlerë të qeverisë ruajti masë të njëjtë me tremujorin e parë të vitit, në rreth 26%.
3.5. ecuria e dePoZitave dhe e ParaSë në ekonomi
Gra�k 24. De�citi buxhetor dhe instrumentet e �nancimit të tij, në miliardë lekë (kumulative) dhe mbajtësit kryesorë të borxhit të brendshëm të qeverisë
Burimi: Ministria e Financave, Banka e Shqipërisë.
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
2011M03
2011M09
2012M03
2012M09
2013M03
2013M09
2014M03
2014M09
2015M03
2015M09
2016M03
2016M09
2017M03
2017M09
2018M03
2018M06
Huamarrje e brendshme
Huamarrje e jashtme
Të ardhura nga privatizimet
Të tjera/teprica e likuiditetit
De�citi buxhetor
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
BSh
Bankat tregtare
Individë
Të tjerë
Qershor-15Qershor-16
Qershor-17Qershor-18
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
35 Banka e Shqipërisë
Paraja e gjerë në ekonomi ka vijuar të zgjerohet me ritme të moderuara, në tremujorin e dytë të vitit. Korrektuar për kursin e këmbimit, norma vjetore e rritjes së agregatit M3 është luhatur rreth vlerës 2%, në ngadalësim të mëtejshëm krahasuar me një tremujor më parë. Në kahun e aktivit të sistemit bankar, krijimi i parasë në ekonomi është mbështetur nga zgjerimi i mjeteve valutore neto të sistemit bankar, të cilat bartin efektin kryesor të mbiçmimit të monedhës vendase. Nga ana tjetër, ecuria e ofertës monetare vijon të kushtëzohet nga financimi i pakët i qeverisë me mjete monetare të brendshme. Kontributi i kredisë për sektorin privat në rritjen e masës monetare mbetet gjithashtu në nivele të moderuara, duke reflektuar aktivitet kreditues ende të plogësht. Kushtëzimet në rritjen e masës monetare, në kahun e pasivit të sistemit bankar, vijojnë të reflektojnë ndryshimet strukturore të zhvendosjes së depozitave në maturitete mbi dy vjet.
Treguesi i parasë në monedhë vendase, agregati M2, vijon të shfaqë tkurrje në terma vjetorë. Ai ka thelluar normën vjetore të tkurrjes në 1.2% mesatarisht në tremujorin e dytë të vitit. Ecuria e këtij treguesi reflekton nga njëra anë krijimin e ulët të parasë në lekë dhe nga ana tjetër ndryshimin e pjesshëm të formës së mbajtjes së kursimeve të individëve: nga depozita nën dy vjet, në depozita me afat maturimi mbi dy vjet dhe, në një masë më të madhe, në investime në letra me vlerë të qeverisë. Duke e rregulluar për këtë efekt, norma vjetore e agregatit M2 shfaq rritje me 1.5% vit mbi vit. Agregati i parasë likuide, M1, ka shënuar ngadalësim të ritmeve të rritjes, në 4.1% në terma vjetorë mesatarë. Paraja jashtë bankave, në fund të muajit qershor, përbën rreth 35.8% të agregatit M2, ose rreth 27.3% të agregatit M2 të rregulluar18.
Depozitat në sistemin bankar vijojnë të shfaqin norma rritjeje vjetore, por me
18 Ky tregues merr parasysh edhe investimet në letra me vlerë të qeverisë dhe depozita mbi dy vjet.
Gra�k 25. Ecuria e disa treguesve monetarë
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
2014M6
2014M12
2015M6
2015M12
2016M6
2016M12
2017M6
2017M12
2018M6
ndryshime vjetore (%) raport në %
M1 M2 M3 (rreg.për EKK)
20%
25%
30%
35%
40%
2014M6
2014M12
2015M6
2015M12
2016M6
2016M12
2017M6
2017M12
2018M6
PJB/M2 (rregulluar) PJB/M2
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
36Banka e Shqipërisë
një trajektore ngadalësuese. Raporti i tyre ndaj PBB-së vlerësohet në rreth 68.1%, nga 69.6% në fund të tremujorit të parë. Korrektuar për mbiçmimin e kursit të këmbimit, stoku total i depozitave është zgjeruar vit mbi vit me 1.7% mesatarisht në tremujorin e dytë. Ngadalësimi i tyre është kushtëzuar si nga ecuria e depozitave në lekë (0.9%), ashtu edhe e atyre në valutë (2.4%), pavarësisht se ritmet e rritjes së depozitave në valutë mbeten më të shpejta se ato në lekë. Rritja e depozitave në lekë, ndër të tjera, reflekton dhe zhvillimet e lartpërmendura të zhvendosjes së kursimeve të individëve jashtë sistemit bankar. Për të përfituar nga normat më të larta të interesit, individët kanë investuar rreth 7.3 miliardë lekë në letra me vlerë të qeverisë në gjashtëmujorin e parë të vitit, ndërsa depozitat e tyre në monedhë vendase janë reduktuar me rreth 2.7 miliardë lekë. Zgjerimi i depozitave në valutë është mbështetur si nga depozitat për individë, ashtu edhe nga depozitat për biznese. Ato rezultojnë kryesisht në trajtën e depozitave pa afat.
Në prani të normave të ulëta të interesit, struktura kohore e depozitave është zhvendosur më tej drejt përbërësit likuid. Depozitat pa afat përbëjnë rreth 42.5% të stokut total të depozitave në sistemin bankar. Gjithashtu, agjentët ekonomikë që investojnë në terma më afatgjatë i kanë zhvendosur kursimet e tyre në depozita me maturitete mbi dy vjet, veçanërisht depozitat në monedhë vendase. Në fund të muajit qershor, depozitat mbi dy vjet përbëjnë rreth 10.6% të stokut total.
Gra�k 26. Ecuria e depozitave sipas monedhës; depozitat dhe letrat me vlerë të individëve
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-5%
0%
5%
10%
15%2014M
6
2014M12
2015M6
2015M12
2016M6
2016M12
2017M6
2017M12
2018M6
Ndryshime vjetore të depozitave
Depozita totalDepozita në lekëDepozita në valutë
-20
-10
0
10
20
30
40
2014M6
2014M12
2015M6
2015M12
2016M6
2016M12
2017M6
2017M12
2018M6
Ndryshime mujore (në mld lekë)
LMV individë në lekëDepozita individë në lekë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
37 Banka e Shqipërisë
4. inFlacioni dhe rritja ekonomike
inflacioni mesatar u rrit nga 1.9% në tremujorin e parë të vitit, në 2.2% në tremujorin e dytë. Rritja e inflacionit erdhi si pasojë e rritjes së çmimeve në kategorinë karburante e qira dhe në atë të ushqimeve. Nga pikëpamja makroekonomike, përmirësimi ciklik i ekonomisë po pasqyrohet në një rritje të lehtë e graduale të presioneve të brendshme inflacioniste, por këto presione nuk janë ende të mjaftueshme për të kthyer inflacionin në objektiv. Për më tepër, mbiçmimi i kursit të këmbimit ka sjellë frenimin e përçimit të presioneve të huaja inflacioniste në tregun vendas. Ky fenomen pritet të vazhdojë edhe për disa tremujorë.
Rritja ekonomike u përshpejtua në tremujorin e parë të vitit 2018, duke arritur në 4.45%, falë kontributit të rëndësishëm nga “prodhimi i energjisë elektrike”. Aktiviteti ekonomik është mbështetur kryesisht nga konsumi i popullatës dhe formimi bruto i kapitalit, në pasqyrim të kushteve të favorshme të financimit, pritjeve pozitive për të ardhmen dhe përmirësimit të gjendjes financiare.
Rritja e kërkesës agregate është shoqëruar me rritje të punësimit e të pagave dhe rënie të normës së papunësisë. Këto dinamika pritet të vijojnë më tej në horizontin afatmesëm.
4.1. ecuria e inFlacionit
Inflacioni mesatar vjetor rezultoi 2.2% në tremujorin e dytë të vitit 2018, duke qëndruar rreth 0.3 pikë përqindjeje më lart se vlera e shënuar në tremujorin e parë të vitit. Rritja e inflacionit në tremujorin e dytë reflektoi rritjen e inflacionit të
Gra�k 27. In�acioni vjetor dhe objektivi (majtas); in�acioni në vendet e rajonit dhe në BE (djathtas)
Burimi: INSTAT, www.tradingseconomics.com dhe llogaritje të Bankës së Shqipërisë.
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
2015T1
2015T2
2015T3
2015T4
2016T1
2016T2
2016T3
2016T4
2017T1
2017T2
2017T3
2017T4
2018T1
2018T2
Shqipëria Vendet e rajonit BE
0.0%
1.0%
2.0%
3.0%
4.0%
5.0%
2012M01
2012M05
2012M09
2013M01
2013M05
2013M09
2014M01
2014M05
2014M09
2015M01
2015M05
2015M09
2016M01
2016M05
2016M09
2017M01
2017M05
2017M09
2018M01
2018M05
In�acioni vjetorIn�acioni mes. me bazë vjetoreObjektivi
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
38Banka e Shqipërisë
naftës dhe të karburanteve, si edhe atë të grupit “Ushqime të papërpunuara”. Goditje të ofertës së këtyre mallrave rezultuan në një normë mujore më të rritur të inflacionit krahasuar me zhvillimet sezonale, duke sjellë dhe rritjen e inflacionit total. Mbiçmimi i kursit të këmbimit ka vijuar të dobësojë presionet e përgjithshme inflacioniste, me gjithë faktin që presionet që vijnë nga çmimet e huaja kanë qenë në një nivel më të lartë gjatë këtij tremujori.
Kategoria “ushqime të papërpunuara” kontribuoi me 1.1 pikë përqindje, dhe formoi rreth 50% të inflacionit total të tremujorit. Nga ana tjetër, kategoria “Ushqime të përpunuara” shënoi një rritje modeste të kontributit vetëm në muajin qershor, por mbeti e pandryshuar në nivel tremujor.
Çmimet e komponentëve më të qëndrueshëm të inflacionit19 dhanë një kontribut pothuajse të njëjtë në inflacionin e këtij tremujori. Krahasuar me një vit më parë, rritja e kontributit të kësaj pjese të shportës në inflacionin total është më e dukshme: kontributi i tyre formoi 26% të inflacionit total, në krahasim me vetëm 5% një vit më parë. Inflacioni i shërbimeve vijon të formohet në masën më të madhe nga kontributi i qirasë së inputuar (ky artikull i shportës kontribuoi 64% në inflacionin e shërbimeve në muajin qershor dhe mesatarisht 74% për gjashtëmujorin e parë të vitit 2018).
Kontributi i kategorisë “Mallra të konsumit joushqimor” mbeti i pandryshuar në këtë tremujor, por zhvillimet në çmimet e naftës, veçanërisht në muajin qershor, ndikuan në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë20
në çmimet e këtij muaji edhe të të gjithë tremujorit të dytë. Inflacioni i grupit karburante në muajin qershor ishte 5.6%, kundrejt rritjeve 3.2% dhe 2.5% përkatësisht në muajin maj dhe në tremujorin e parë. Rritjet në tregun vendas janë ndikuar nga rritja e çmimeve në tregun botëror.
Kategoria e mallrave me “çmime të rregulluara” vijon të japë kontribut pozitiv të pandryshuar përgjatë vitit 2018 me 0.2 pikë përqindje në inflacionin total.
19 Në këtë pjesë të shportës konsumatore kemi përfshirë shërbimet (së bashku me kategorinë strehim-qira) dhe disa nga nënkategoritë e “Mallrave të konsumit joushqimor”, si veshje e këpucë, pajisje shtëpiake etj.
20 Kontributi i çmimit të lëndës djegëse në inflacion, kalon përmes një kanali të drejtpërdrejtë (sipas peshës që lënda djegëse zë në shportën konsumatore) ashtu edhe përmes kanalit të tërthortë. Ky kanal përfshin kostot e prodhimit në ekonomi; një rritje e kostos së lëndës djegëse përcillet në çmimin përfundimtar të mallrave dhe shërbimeve. Vlerësohet që ky kontribut i tërthortë është i konsiderueshëm dhe mund të tejkalojë ndikimin e drejtpërdrejtë.
Gra�k 28. Kontributet sipas kategorive ushqimore dhe joushqimore në in�acionin
vjetor total
Burimi: INSTAT dhe llogaritje të Bankës së Shqipërisë.
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
10_T01
10_T04
11_T03
12_T02
13_T01
13_T04
14_T03
15_T02
16_T01
16_T04
17_T03
18_T02
Kontributi i grupit "ushqimor"Kontributi i grupit "joushqimor"Total
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
39 Banka e Shqipërisë
Tabelë 3. Kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje)*
T1:16 T2:16 T3:16 T4:16 T1:17 T2:17 T3:17 T4:17 T1:18 T2:18ushqime të përpunuara -0.4 0.1 0.4 0.6 0.6 0.5 0.2 0.0 0.1 0.1 Bukë dhe drithëra -0.2 -0.1 0.0 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 Alkool dhe duhan 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1ushqime të papërpunuara 1.5 0.9 1.2 0.9 1.3 1.1 1.2 1.3 0.9 1.1 Fruta 0.7 0.6 0.4 0.2 0.3 0.3 0.5 0.6 0.6 0.1 Perime 0.8 0.3 0.8 0.6 0.9 0.7 0.7 0.6 0.2 0.9Shërbime -0.1 0.0 0.2 0.2 0.2 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1mallra me çmime të rregulluara 0.1 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.2 0.2 Furnizim me ujë 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.2 0.2Strehim (qira) -0.2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1 0.2 0.3 0.4mallra konsumi joushqimor -0.3 -0.3 -0.1 0.1 0.3 0.2 0.2 0.2 0.3 0.3mallra konsumi afatgjatë 0.1 0.1 0.1 0.1 0.0 -0.1 -0.1 0.0 0.0 0.0indeksi i çmimeve të konsumit (ndryshim vjetor %) 0.7 0.7 1.9 1.9 2.4 2.0 1.7 1.8 1.9 2.2
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë. *Në tabelë janë paraqitur disa nga grupet kryesore të kategorive.
4.2. Produkti i brendShëm bruto dhe ecuria e kërkeSëS aGreGate
Sipas të dhënave të iNSTAT-it, rritja ekonomike e tremujorit të parë rezultoi 4.45%, nga 3.63% një tremujor më parë. Përshpejtimi i rritjes ekonomike u mbështet në masën më të madhe nga sektori industrial, kontributi i shtuar i të cilit pasqyroi rritjen e prodhimit të energjisë elektrike. Rritja e sektorit të shërbimeve vijoi të ngadalësohet dhe kontributi i tij në rritjen ekonomike të këtij tremujori ishte më i ulët. Në prizmin e komponentëve të kërkesës, rritja ekonomike i atribuohet në masën më të madhe konsumit final të popullatës, ndërkohë që kontributi i investimeve mbeti pothuaj në nivelet e tremujorit paraardhës dhe ritmi i zgjerimit të deficitit të eksporteve neto u ngadalësua.
Treguesit paraprakë sasiorë dhe cilësorë sugjerojnë se efekti pozitiv i degës së energjisë elektrike në rritjen ekonomike do të vazhdojë edhe në tremujorin e dytë. megjithatë, vlerësimet dëshmojnë se ky efekt do të jetë më i zbutur dhe i përkohshëm. zgjerimi i ekonomisë në tremujorin e dytë pritet të karakterizohet nga një profil i ngjashëm me atë të fillimit të vitit.
4.2.1. Produkti i brendShëm bruto SiPaS Sektorëve21
Rritja ekonomike e tremujorit të parë i atribuohet zgjerimit të sektorit prodhues. Vlera e shtuar e sektorit u rrit me 7.4%, kundrejt normës 2.1% të regjistruar një
21 Ecuria e PBB-së dhe e vlerës së shtuar bruto sipas sektorëve trajtohet në terma të ndryshimeve vjetore reale. Analiza mbështetet në të dhënat më të fundit të PBB-së sipas metodës së prodhimit për tremujorin e parë të vitit 2018, të publikuara nga INSTAT-i në datën 29 qershor 2018. Diferencat midis normave të rritjes së sektorëve të këtij publikimi dhe atyre të analizuara në Raportin e Politikës Monetare 2018/II janë rezultat i rishikimit të serive. Rritja ekonomike reale gjatë tre tremujorëve të parë të vitit 2017 është riparë për poshtë me nga përkatësisht 0.1 pikë përqindje për secilin tremujor dhe është riparë për lart me 0.3 pikë përqindje në tremujorin e katërt të vitit 2017.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
40Banka e Shqipërisë
tremujor më parë, duke u përkthyer në një kontribut rreth 3.0 pikë përqindje në rritjen e PPB-së. Kjo dinamikë u ndikua në masën më të madhe nga zgjerimi i vlerës së shtuar të industrisë, energjisë dhe ujit, kontributi i së cilës llogaritet rreth 2.4 pikë përqindje në rritjen vjetore të PBB-së. Në veçanti, rritja me 66.4% e vlerës së shtuar të energjisë elektrike kontribuoi me 1.9 pikë përqindje në rritjen ekonomike.
Edhe aktivitetet e lidhura me bujqësinë, pyjet dhe peshkimin shtuan kontributin e tyre në rritjen ekonomike në 0.4 pikë përqindje, pas një ndikimi pothuajse të munguar gjatë dy tremujorëve të mëparshëm. Ndërkohë, aktiviteti në ndërtim vazhdoi të ngadalësohet, duke dhënë një kontribut të ulët prej rreth 0.2 pikë përqindjeje në rritjen vjetore të PBB-së. Sektori i shërbimeve vijoi të ndjekë një tendencë ngadalësuese. Kontributi i tij në rritjen ekonomike llogaritet rreth 1.1 pikë përqindje, nga 2.3 pikë përqindje një tremujor më parë. Së fundi, komponenti i taksave neto kontribuoi me 0.4 pikë përqindje në normën vjetore të rritjes së PBB-së.
Vlera e shtuar e sektorit të industrisë, energjisë dhe ujit rezultoi 19.9% më e lartë se në të njëjtën periudhë të një viti më parë, e ndikuar kryesisht nga zhvillimet në degën e energjisë elektrike. Prodhimi i energjisë elektrike u zgjerua me rreth 102% në terma vjetorë, duke dhënë një ndikim të ndjeshëm pozitiv në ecurinë e degës.22 Dega e industrisë përpunuese shënoi rritje vjetore me 9.5% të vlerës së shtuar, duke u përkthyer në një kontribut prej 4.3 pikësh përqindjeje
22 Dega e energjisë elektrike dha një kontribut prej rreth 16.1 pikë përqindjeje në normën vjetore të rritjes së sektorit të industrisë, energjisë dhe ujit. Sipas të dhënave tremujore të bilancit të energjisë elektrike, të publikuara nga INSTAT-i, rritja vjetore e prodhimit neto vendas të energjisë elektrike në tremujorin e parë të këtij viti prej 102% është ndër më të lartat për periudhën 2012 – 2018 T1, pas rritjes me 108% të shënuar në tremujorin e katërt të vitit 2016. Gjithashtu, tregues të tjerë, si indeksi i vëllimit të prodhimit dhe i shitjeve neto në vëllim për degën “Energji elektrike, gaz, avull dhe ajër i kondicionuar”, shënuan rritje të forta në tremujorin e parë, me përkatësisht 50.3% dhe 49.2%.
Gra�k 29. Produkti i brendshëm bruto nga ana e prodhimit dhe treguesit e besimit
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë. *Të dhënat janë gjysmë përfundimtare. **Një vlerësim i parë.
-5
-3
-1
1
3
5
7
1 2 3 41 2 3 41 2 3 41 2 3 41 2 3 41 2 3 41 2 3 41 2 1 23 4
1 2 3 41 2 3 4 1 2 3 41 2 3 4 1 2 3 41 12 3 4T T
'11 '12 '13 '14 '15 '16* '17** '18**
Kontributet e aktiviteteve ekonomikenë rritjen vjetore të PBB-së
Bujqësia, pyjet dhe peshkimi
Industria, energjia dhe uji
NdërtimiShërbimetTaksat minus subvencionet
-30
-15
0
15
30
'11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18
Diferencë nga mesatarja afatgjatë
Treguesi i besimit në industriTreguesi i besimit në ndërtimTreguesi i besimit në shërbimeTreguesi i besimit në tregti
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
41 Banka e Shqipërisë
në zgjerimin e sektorit.23 Megjithatë, dinamika e saj rezultoi më e ngadaltë se ajo e vitit 2017. Dega e industrisë nxjerrëse e ndikoi me 0.7 pikë përqindje në kahun rënës ecurinë e sektorit, ndonëse tkurrja vjetore me 3.7% e vlerës së shtuar të saj u paraqit më e zbutur se në tremujorin e mëparshëm.24
Sektori i industrisë, energjisë dhe ujit vlerësohet se do të qëndrojë në kahun rritës edhe në tremujorin e dytë. Kjo konfirmohet nga vazhdimi i tendencës rritëse të disa grupeve të eksporteve të produkteve të lidhura me këto industri.
23 Midis nëndegëve të përfshira në industrinë përpunuese, ajo vijon të mbështetet në masën më të madhe nga industritë tekstile, të veshjeve, të lëkurëve dhe këpucëve, si edhe industritë e lidhura me produktet metalike dhe ato bazë metalike, eksportet e të cilave vazhduan të shënojnë rritje në terma nominalë.
24 Si një industri e orientuar gjerësisht nga eksportet, rritja e eksporteve të disa produkteve kryesore të lidhura me të vlerësohet të ketë ndikuar performancën e degës në kahun rritës, duke frenuar në një masë prirjen tkurrëse.
Gra�k 30. Kontributet e degëve në ecurinë e vlerës së shtuar në “Industri, energji dhe ujë” dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e industrisë
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë. *Të dhënat janë gjysmë përfundimtare. **Një vlerësim i parë.
-140
-105
-70
-35
0
35
70
105
140
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
2013 2014 2015 2016* 2017**2018**
Ndryshimet vjetore (%) dhe kontributet (pikë përqindjeje)
Industria nxjerrëse, energjia, uji dhe trajtimi i mbetjeve
Industria përpunueseIndustria, energjia dhe ujiProdhimi neto vendas i energjisë elektrike (ndryshime vjetore, në %, b.d)
60
64
68
72
76
80
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
%
Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 21 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 12 3 4 TT
Gra�k 31. Ecuria e vlerës së shtuar dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e ndërtimit
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
20
30
40
50
60
70
80
90
-35
-25
-15
-5
5
15
25
35
123412341234123412341234123412 1234'10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18
Vlera e shtuar në ndërtim(ndryshime vjetore në %, në terma realë)Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (b.d., në %)
-60
-45
-30
-15
0
0
40
80
120
160
4 2 4 2 4 2 4 2 4 2 4 2 4 2 4 2 4 2 4 2 TTT'08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18
Numri i akorduar i lejeve të ndërtimit(shumë rrëshqitëse me 4 terma, indeks '08=100)Kontratat porositëse(mesatare rrëshqitëse me 4 terma, b.d.)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
42Banka e Shqipërisë
Ndërkohë, treguesi i besimit dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në industri, megjithëse mbeten mbi mesataret historike të tyre, shënuan rënie gjatë tremujorit të dytë, duke sinjalizuar se rritja e sektorit në këtë tremujor pritet të jetë më e zbutur.
Sektori i ndërtimit ngadalësoi rritjen për të tretin tremujor radhazi. Vlera e shtuar në ndërtim u rrit me 2.1% në terma vjetorë në tremujorin e parë të këtij viti, pas rritjes me 3.8% në tremujorin e mëparshëm.25 Dinamika pozitive në sektorin e ndërtimit është mbështetur si nga niveli më i lartë i investimeve publike, ashtu edhe nga rritja e flukseve hyrëse të investimeve të huaja direkte. Megjithatë, rritja më e ngadaltë e investimeve të realizuara për ndërtime të reja vlerësohet të ketë përcaktuar prirjen ngadalësuese të sektorit. Midis treguesve të tjerë të tërthortë sasiorë, vlera e përafërt e lejeve të miratuara të ndërtimit shënoi rënie për kategorinë e ndërtimeve për qëllime banimi krahasuar me të njëjtën periudhë një vit më parë. Ndërkohë, ky tregues rezulton me rritje vjetore për kategoritë e ndërtimeve të tjera dhe punimeve inxhinierike.26
Zhvillimet në sektorin e ndërtimit vlerësohet të mbeten pozitive gjatë tremujorit të dytë. Në të njëjtën linjë janë edhe sinjalet e marra nga rritja graduale e numrit të lejeve të ndërtimit të miratuara për ndërtesa të reja dhe kontributi pozitiv i vlerësuar nga sektori publik. Megjithatë, baza e lartë krahasuese e një viti më parë27, dhe rënia e treguesit të besimit dhe e shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteve në ndërtim, kufizojnë në një masë vlerësimet për ritmin e rritjes së sektorit në tremujorin e dytë.
25 Rritja më e ngadaltë e sektorit të ndërtimit në tremujorin e parë vlerësohet të jetë ndikuar në një masë edhe nga baza më e lartë krahasuese e një viti më parë. Më konkretisht, në tremujorin e parë të vitit 2017, vlera e shtuar në ndërtim u zgjerua me një normë të lartë rritjeje vjetore rreth 12.6%, pas rritjes me një ritëm mesatar rreth 3.2% gjatë vitit 2016. Megjithatë, ngadalësimi i ritmeve të rritjes së sektorit të ndërtimit konfirmohet edhe nga ecuria vjetore e vëllimit të prodhimit në ndërtim, i cili u rrit me 6.0% nga 7.5% një tremujor më parë. Ndërkohë, dinamika e indeksit të shitjeve neto në vëllim në këtë sektor ka rezultuar lehtësisht më e përmirësuar, duke shënuar një rritje me 9.9% nga 7.5% në tremujorin e mëparshëm.
26 Lidhur me lejet e ndërtimit të akorduara në total për ndërtesa të reja, numri i tyre në tremujorin e parë ishte 221, nga 211 leje të miratuara në tremujorin e mëparshëm. Ky numër vijon të rritet, por mbetet nën mesataren historike të tij. Në lejet e miratuara gjatë tremujorit të parë 127 ishin leje për ndërtesa për qëllime banimi, ndërsa 94 leje për ndërtesa të tjera (si hotele, ndërtesa për zyra, ndërtesa industriale e të tjera).
27 Në tremujorin e dytë një vit më parë, rritja vjetore e vlerës së shtuar në ndërtim rezultoi ndjeshëm e lartë rreth 19.5%.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
43 Banka e Shqipërisë
hapësiRë infoRmuese 2: ecuRia e çmimeve në tRegun e Banesavei
indeksi i çmimit të banesave, në terma nominalë, nuk pësoi ndryshime të rëndësishme gjatë tremujorit të dytë të vitit 2018. në terma realë, i deflatuar me indeksin e çmimit të konsumit, indeksi i çmimit të banesave regjistroi rënie prej 2.5% këtë tremujor. indeksi i qirasë së banesave regjistroi rënie reale prej 7.6% në tremujorin e dytë. Raporti i indeksit të çmimit ndaj qirasë së banesave është i qëndrueshëm rreth mesatares historike të dhjetë viteve të fundit (grafiku djathtas)ii.
I Analiza e çmimit dhe e qirasë së banesave bazohet vetëm në informacion mbi çmimet dhe qiratë në qytetin e Tiranës.
II Ecuria e këtij raporti përmbledh në një tregues të vetëm dinamikën e përgjithshme të çmimit të tregut të banesave dhe përdoret si sinjalizues i “flluskave” të çmimit të banesave.
Gra�k 32. Indeksi i çmimit dhe i qirasë së banesave dhe raporti i tyre
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
T2-10T4-10T2-11T4-11T2-12T4-12T2-13T4-13T2-14T4-14T2-15T4-15T2-16T4-16T2-17T4-17T2-18
Indeksi i çmimitIndeksi i qirasë
mes.rr. e ndryshimeve
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
T3-02T2-03T1-04T4-04T3-05T2-06T1-07T4-07T3-08T2-09T1-10T4-10T3-11T2-12T1-13T4-13T3-14T2-15T1-16T4-16T3-17T2-18
Raporti IÇB/IQB (mes.rr. 4 tremujore)
mesatare 2007-2017
Vlera e shtuar e sektorit të shërbimeve shënoi një rritje vjetore me 2.3%, një normë kjo më e ulët si krahasuar me rritjen 4.6% një tremujor më parë, ashtu edhe me mesataren historike të rritjes së sektorit prej 3.2%. Kontributet e dhëna nga pothuajse të gjitha degët kryesore të shërbimeve rezultuan më të ulëta se në tremujorin e mëparshëm. Dega e “Tregtisë, transportit, akomodimit dhe shërbimit ushqimor” vazhdon të mbështesë rritjen e sektorit në masën më të madhe midis degëve të shërbimeve, me 1.2 pikë përqindje.28 Degët e “Administratës publike, arsimit dhe shëndetësisë” e “Shërbimeve të tjera” shfaqën gjithashtu dinamika më të ngadalta rritjeje dhe kontribuuan me përkatësisht 0.6 e 0.2 pikë përqindje në rritjen e shërbimeve. Ndërkohë, vlera e shtuar e “Aktiviteteve profesionale dhe shërbimeve administrative” përshpejtoi lehtësisht rritjen, duke ndikuar me 0.7 pikë përqindje në ecurinë e sektorit. Shërbimet e
28 Kjo degë ka edhe peshën më të lartë midis aktiviteteve të shërbimeve, rreth 33% për vitin 2017, në terma realë.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
44Banka e Shqipërisë
lidhura me “Pasuritë e paluajtshme” dhanë një kontribut të papërfillshëm për rritjen e sektorit, pas ndikimit me 0.5 pikë përqindje një tremujor më parë. Për sa i takon degëve të “Informacionit dhe komunikacionit” dhe “Aktiviteteve financiare dhe të sigurimit”, vlera e shtuar e tyre shënoi tkurrje, krahasuar me të njëjtën periudhë një vit më parë. Këto degë ndikuan me përkatësisht 0.2 dhe 0.1 pikë përqindje ecurinë në kahun rënës të sektorit.
Sektori i shërbimeve vlerësohet të mbetet në kahun rritës në tremujorin e dytë. Kjo dinamikë sinjalizohet edhe nga rritja e shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteve në shërbime dhe tregti. Megjithatë, nivelet më të ulëta të treguesve të besimit në aktivitetet e shërbimeve, ndonëse ende mbi mesataret historike, sugjerojnë se rritja e sektorit në tremujorin e dytë pritet të jetë e përmbajtur.
4.2.2. kërkeSa aGreGate
Kërkesa agregate pasqyroi norma të përshpejtuara rritjeje gjatë tremujorit të parë të vitit 2018. Ndikimi në këtë dinamikë ka ardhur nga trendi gradual rritës i konsumit të popullatës, nga rritja e konsumit publik dhe nga ngadalësimi i ritmit të zgjerimit të deficitit të eksporteve neto. Ndërkohë, kontributi i investimeve ka rezultuar i ngjashëm me atë të tremujorit të katërt të vitit 2017.
informacionet nga tregues të tërthortë, dëshmojnë për vijimësi të rritjes ekonomike në tremujorin e dytë. Në tërësi, pritet një kontribut më i lartë nga ana e konsumit të popullatës, por më i ulët nga ana e investimeve. Për sa i përket eksporteve neto, kontributi negativ pritet të jetë më i ngushtë.
Kërkesa e brendshme u zgjerua me 3.5% në terma vjetorë në tremujorin e parë të vitit 2018, normë kjo më e lartë se ajo e tremujorit të mëparshëm. Përshpejtimi
Gra�k 33. Kontributet e degëve dhe normat e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e shërbimeve
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë. *Të dhënat janë gjysmë përfundimtare. **Një vlerësim i parë.
-6
-3
0
3
6
9
12 34 12 34 2TT 34 12 34 12 34 12 34 12 34 12 34 12 123412 34 12 34 12 34 12 34 1 12 342011 2012 2013 2014 2015 2016*2017**2018**
Ndryshimet vjetore (%) dhe kontributet (pikë përqindje)
Shërbimet e tjera
Administrata publike, arsimi, shëndetësia
Aktivitete profesionale, shërbime administrative
Pasuritë e paluajtshme
Aktivitetet �nanciare dhe të sigurimit
Informacioni, komunikacioni
Tregti, hotele e restorante, transporti
Vlera e shtuar e shërbimeve
64
68
72
76
80
84
88
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
%, norma e shfrytëzimit të kapaciteteve
TregtiaShërbimet pa tregtinë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
45 Banka e Shqipërisë
i rritjes lidhet me kontributin pozitiv të konsumit të popullatës dhe me rritjen e konsumit publik. Ndërkohë, kontributi i investimeve ka rezultuar pothuajse i njëjtë me atë të tremujorit të katërt të vitit 2017, dhe kontributi negativ i eksporteve neto më i zbutur. Tregues paraprijës dhe të tërthortë sugjerojnë për vijim të rritjes së kërkesës së brendshme gjatë tremujorit të dytë të vitit 2018. Konsumi i popullatës pritet të japë një kontribut më të lartë, ndërkohë që pritet një kontribut i ngadalësuar nga ana e formimit të kapitalit.
KoNSumi PRivATRritja e kërkesës së brendshme vijoi të udhëhiqet nga konsumi privat edhe në tremujorin e parë të vitit. Norma e rritjes vjetore të konsumit privat shënoi 3%, duke dhënë një kontribut 62% në formimin e kërkesës së brendshme. Kjo normë mbetet më e lartë se rritja mesatare 2.7% e vitit 2017. Duke filluar nga tremujori i katërt i vitit 2016, konsumi privat ka shënuar një prirje të lehtë por
Gra�k 34. Treguesi i ndjesisë ekonomike dhe struktura e kërkesës së brendshme
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-16
-12
-8
-4
0
4
8
12
60
70
80
90
100
110
120
130
2011T3
2012T1
2012T3
2013T1
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
2018T1Treguesi i ndjesisë ekonomike (bm)Kërkesa e brendshme, vmv (bd)
mesatarja a-gj=100 në
-3.0
-2.0
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
2015T1
2015T2
2015T3
2015T4
2016T1
2016T2
2016T3
2016T4
2017T1
2017T2
2017T3
2017T4
2018T1
Formimi bruto i kapitalit �ks
Konsumi publik
Konsumi privat
Kërkesa e brendshme, ndryshim vjetor
Kontribute në p.p. në rritjen vjetore të kërkesës së brendshme
Gra�k 35. Ecuria e konsumit privat dhe e indeksit të besimit konsumator
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-4
-2
0
2
4
6
8
10
2010T12010T32011T12011T32012T12012T32013T12013T32014T12014T32015T12015T32016T12016T32017T12017T32018T1
Konsumi privatMes. rrëshqitëse 4 T
ndryshime vjetore
-5
-3
-1
1
3
5
-30
-20
-10
0
10
20
30
T1-14T2-14T3-14T4-14T1-15T2-15T3-15T4-15T1-16T2-16T3-16T4-16T1-17T2-17T3-17T4-17T1-18T2-18
Ndryshim nga mesatarja afatgjatë
Situata �nanciare_pritjeSituata ekonomike_pritjeBlerje të mëdhaBalanca të ardhura shpenzimeTBK (b.d.)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
46Banka e Shqipërisë
të qëndrueshme rritjeje. Rritja e tij është mbështetur nga zgjerimi gradual i punësimit dhe i të ardhurave nga puna, nga përmirësimi i besimit, si dhe nga rritja e kredisë për konsum dhe kushtet e lehtësuara financiare.
Tregues të tërthortë të disponuar për tremujorin e dytë të vitit sugjerojnë për vijim të rritjes së konsumit privat. Treguesit nga vrojtimet evidentojnë në përgjithësi ciklin e qëndrueshëm rritës të konsumit. Besimi konsumator dhe treguesi i besimit për sektorin e tregtisë kanë qëndruar në nivele mbi mesataren e vet afatgjatë gjatë dy viteve të fundit. Të dhëna të tjera sasiore që tregojnë për rritje të
konsumit privat në tremujorin e dytë janë rritja e të ardhurave nga tatimi mbi vlerën e shtuar dhe rritja e importit të mallrave ushqimore. Rritja e punësimit dhe të ardhurave nga puna pritet të mbështesin shpenzimet konsumatore. Ato mbështeten edhe nga kredia konsumatore, e cila ka vijuar rritjen në tremujorin e dytë të vitit.
iNvESTimETEcuria e investimeve totale në ekonomi ishte pozitive në tremujorin e parë. Ato u rritën me 5.4%, pranë mesatares historike të dy viteve të fundit. Sipas vlerësimeve, investimet u rritën si nga sektori publik ashtu edhe formimi bruto i kapitalit të bizneseve29. Bazuar në tregues të tërthortë, rritja e investimeve private në tremujorin e parë u mbështet nga kontributi i rritur i investimeve në makineri dhe pajisje30.
29 Llogaritë kombëtare tremujore të publikuara nga INSTAT-i nuk bëjnë ndarje të investimeve totale në private dhe publike.
30 Importet e makinerive dhe pajisjeve u përshpejtuan në 15.5% në tremujorin e parë, në krahasim me rritjen 1.8 % një tremujor më parë.
Gra�k 36. Tregues të tërthortë sasiorë (majtas) dhe cilësorë (djathtas) për ecurinë e konsumit privat në tremujorin e dytë
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-15-10-505
101520253035
2012T1
2012T3
2013T1
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
2018T12018T2
Konsumi privatKredia konsumatoreTë ardhura nga TVSH
ndryshime vjetore, në %
-10-8-6-4-202468
2011T12011T32012T12012T32013T12013T32014T12014T32015T12015T32016T12016T32017T12017T32018T12018T2
Konsum privat, vmv, në %Besimi në sektorin e tregtisëBesimi konsumator
mesatare lëvizëse, ndryshim nga mesatarja afatgjatë
Gra�k 37. Ecuria e formimit bruto të kapitalit �ks, ndryshime vjetore
Burimi: INSTAT.
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
2011T12011T22011T32011T42012T12012T22012T32012T42013T12013T22013T32013T42014T12014T22014T32014T42015T12015T22015T32015T42016T12016T22016T32016T42017T12017T22017T32017T42018T1
Investime 4T mes.rrëshqitëse
ndryshime vjetore në %
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
47 Banka e Shqipërisë
Faktorët që vijojnë të mbështesin rritjen e investimeve private nga bizneset janë: rritja e besimit në ekonomi, ku indeksi i besimit gjendet mbi mesataren e vet; përmirësimi i shfrytëzimit të kapaciteteve prodhuese; si dhe rritja e kërkesës finale konsumatore për mallra dhe shërbime.
Tregues të tërthortë për tremujorin e dytë sugjerojnë për vijim të rritjes së investimeve totale, por me ritme më të ulëta se në tremujorin e parë. Pritjet për rritjen e ngadaltë të investimeve mbështeten në tregues të tërthortë sasiorë: vlerësimet për investimet kapitale publike, të dhëna të dezagreguara nga importet e makinerive dhe pajisjeve, si dhe kredia për investime.
KëRKESA E SEKToRiT PuBliK dHE PoliTiKA fiSKAlEPolitika fiskale konsoliduese e ndjekur gjatë gjysmës së parë të vitit është materializuar në një impuls direkt fiskal negativ, i vlerësuar rreth nivelit 0.6% të PBB-së. Pavarësisht kontributit negativ direkt në rritjen e kërkesës agregate, politika fiskale konsoliduese, e cila është materializuar edhe në vlera pozitive të balancës buxhetore, ka një ndikim tërësor pozitiv në aktivitetin ekonomik, nëpërmjet uljes së primeve të rrezikut në ekonomi dhe në rritjen e hapësirave të financimit të sektorit privat të ekonomisë. Në terma të profilit, tremujori i dytë i vitit është karakterizuar nga një intensitet më i lartë i konsolidimit fiskal, si pasojë e efektit të bazës së lartë krahasuese të një viti më parë.
Shpenzimet buxhetore të realizuara në tremujorin e dytë të vitit 2018 qëndruan në nivel të njëjtë me ato të tremujorit të dytë një vit më parë. Për këtë arsye, norma vjetore e rritjes së shpenzimeve për 6-mujorin zbriti në 2.4%, nga 5.3% që ishte në fund të tremujorit të parë të vitit. Ngadalësimi i normës së rritjes vjetore të shpenzimeve i atribuohet kryesisht shpenzimeve për pushtetin lokal, të cilat për tremujorin e dytë u tkurrën me rreth 8.4% në terma vjetorë. Trajektorja
Gra�k 38. Tregues afatshkurtër të investimeve për tremujorin e dytë
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
2018T12018T2
Formimi bruto i kapitalit �ks, vmv (bm)Importi makineri dhe pajisje, vmv (bm)Investime publike, vmv (bd)
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
2013T1
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
2018T12018T2
Formimi bruto i kapitalit �ks, vmv
Gjendja �nanciare e bizneseve, vmv, dif nga mes
Kredi për investime, vmv
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
48Banka e Shqipërisë
e shpenzimeve për pushtetin lokal gjatë këtij viti ndikohet në një masë të madhe nga zhvillimet e një viti më parë.
Një ndikim negativ, por në masë të ulët, në ecurinë shpenzimeve totale të këtij tremujori kanë pasur dhe shpenzimet në formën e kompensimeve dhe subvencioneve, si edhe shpenzimet për personelin.
Në të kundërt, shpenzimet kapitale njohën një rritje vjetore me rreth 17.1% në tremujorin e dytë, nga 2.3% në tremujorin e parë. Ecuri në rritje gjatë këtij tremujori kanë shfaqur edhe shpenzimet operative dhe ato për pagesat e interesit mbi borxhin e brendshëm. Ky i fundit, pas një kontributi negativ tek shpenzimet për një periudhë relativisht të gjatë kohe (2014-2017), ka ndikuar pozitivisht ecurinë e shpenzimeve në vitin 2018, ndonëse në masë të ulët (rreth 0.5 pp). Kontributi pozitiv i shpenzimeve për interesat mbi borxhin në
Gra�k 39. Orientimi i politikës �skale*
* Ndikimi i politikës �skale në rritjen ekonomike vlerësohet nëpërmjet ndryshimeve që pëson balanca primare e korrektuar për ciklet e biznesit. Në mungesë të këtij indikatori, ndikimi i politikës �skale në
ekonomi përafrohet nga ndryshimi i raportit të balancës primare për një vit në terma të PBB-së, nga fundi i të njëjtës periudhë një vit më parë.
Burimi: Ministria e Financave, INSTAT, llogaritje të sta�t të BSh-së.
-6-5-4-3-2-101234
T1 '11T3 '11T1 '12T3 '12T1 '13T3 '13T1 '14T3 '14T1 '15T3 '15T1 '16T3 '16T1 '17T3 '17T1 '18T2 '18
Orientimi i politikës �skale
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
3M '11
9M '11
3M '12
9M '12
3M '13
9M '13
3M '14
9M '14
3M '15
9M '15
3M '16
9M '16
3M '17
9M '17
3M '18
6M '18
De�cit buxhetor / PBB, në %
Gra�k 40. Ecuria e shpenzimeve
Burimi: Ministria e Financave dhe Ekonomisë.
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
-100
-50
0
50
100
150
T1 '11T3 '11T1 '12T3 '12T1 '13T3 '13T1 '14T3 '14T1 '15T3 '15T1 '16T3 '16T1 '17T3 '17T1 '18T2 '18
Shp.kapitalePushteti lokal
Shp.korrente, (bd)
-20
-10
0
10
20
30
40
50
T1 '11T3 '11T1 '12T3 '12T1 '13T3 '13T1 '14T3 '14T1 '15T3 '15T1 '16T3 '16T1 '17T3 '17T1 '18T2 '18
KorrenteKapitale Të tjera
Shpenzime, ndryshim vjetor në %
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
49 Banka e Shqipërisë
gjashtëmujorin e parë të vitit 2018 shpjegohet nga normat relativisht më të larta të interesit për bonot e thesarit 12-mujore në periudhën janar-qershor 201731 (në mesatarisht 2.4%) krahasuar me janar-qershor 2016 (në mesatarisht 1.6%).
Të ardhurat buxhetore, njohën një rritje vjetore të ngadaltë, në rreth 0.8% në tremujorin e dytë të vitit, norma më e ulët e regjistruar në këtë periudhë që prej vitit 2013. Ngadalësimi i rritjes së të ardhurave në këtë tremujor i atribuohet pjesërisht të ardhurave më të ulëta nga: taksat kombëtare32; ato me karakter jotatimor dhe grantet; akcizat; si edhe TVSh-ja33. Norma e rritjes vjetore të të ardhurave për 6-mujorin e parë të vitit ishte 2.2%, nga 3.7% në fund të tremujorit të parë të vitit. Ngadalësimi i rritjes vjetore të të ardhurave, ndër të tjera, lidhet pjesërisht dhe me efektin negativ që ka sjellë mbiçmimi i kursit të këmbimit tek të ardhurat e lidhura me importin e mallrave në vend (të tilla si akcizat, TVSh-ja dhe taksat doganore).
KëRKESA E HuAj dHE TREgTiA E jASHTmEDeficiti real tregtar në mallra dhe shërbime u zgjerua me 13.7%, gjatë tremujorit të parë 2018. Përcaktuesi kryesor në këtë zhvillim ka qenë rritja vjetore e importeve me rreth 8.2%, dhe veçanërisht rritja e importit të mallrave me rreth 6.5%. Në të njëjtin drejtim ka ecur edhe importi i shërbimeve, i cili u zgjerua me 31 Emetimet e periudhës janar-qershor 2017 maturohen në të njëjtën periudhë një vit më pas.
Në datën e maturimit bëhen dhe pagesat e interesit për atë instrument. 32 Të ardhurat nga taksat kombëtare ku përfshihen taksa si ajo e ambalazhit, taksa e qarkullimit
vjetor të mjeteve, taksa e rentës minerare etj., gjatë vitit 2018, mbartin efekt baze të lartë krahasuese me një vit më parë. Kjo erdhi si pasojë e klasifikimit të të ardhurave nga rivlerësimi i pasurive tek kjo kategori të ardhurash në vijim të masës ligjore që mundësonte personat fizikë e juridikë të rivlerësonin pasuritë e paluajtshme përkatësisht në masën 2% e 3% të bazës së tatueshme, nga 15% që përcaktonte ligji ekzistues, deri në maj të vitit 2017.
33 Sipas radhës, kontributi i tyre në rritjen e totalit të të ardhurave, për tremujorin e dytë të vitit, ishte: -1.7pp nga taksat kombëtare; - 1.1 pp nga të ardhurat jotatimore dhe grantet; -0.7 pp nga akcizat; dhe -0.1 pp nga TVSh-ja.
Gra�k 41. Ecuria e të ardhurave buxhetore
Burimi: Ministria e Financave dhe Ekonomisë.
-10
-5
0
5
10
15
20
T1 '11T3 '11T1 '12T3 '12T1 '13T3 '13T1 '14T3 '14T1 '15
T3 '15T1 '16T3 '16
T1 '17T3 '17T1 '18T2 '18
Tatimore kontrb.Jo-tatimore kontrb.Kontr.granteNdryshim vjetor të ardhura, në %
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
T1 '11T3 '11T1 '12T3 '12T1 '13T3 '13T1 '14T3 '14T1 '15T3 '15T1 '16T3 '16T1 '17T3 '17T1 '18T2 '18
TVShTaksa kombëtareTat.ardhura personale
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
50Banka e Shqipërisë
12.4% në terma realë vjetorë. Në rastin e eksporteve, rritja reale vjetore shënoi 5.0%. Kontribut kryesor për këtë ka dhënë rritja me 16.4% e eksportit të mallrave. Paralelisht, eksporti i shërbimeve u zgjerua me 1.5%, krahasuar me një vit më parë.
Të dhënat e tremujorit të dytë përfshijnë vetëm statistikat e eksporteve dhe importeve të mallrave për këtë periudhë. Deficiti tregtar në mallra u ngushtua me rreth 12.8% në terma vjetorë, ndikuar nga rritja e shpejtë e eksporteve. Nga ana tjetër, rritja e importeve ka qenë e ulët.
Eksporti i mallrave në vlerë u zgjerua me rreth 17.8% në nivel vjetor, gjatë tremujorit të dytë të vitit 2018, një normë kjo e ngjashme me tremujorin e mëparshëm
Gra�k 42. Kontributi i eksporteve neto në kërkesën agregate (në pikë përqindje)
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
2014T1
2014T2
2014T3
2014T4
2015T1
2015T2
2015T3
2015T4
2016T1
2016T2
2016T3
2016T4
2017T1
2017T2
2017T3
2017T4
2018T1
Eksporte (kontribut në pp)Importe (kontribut në pp)Eksporte reale neto ndaj kërkesës agregate (në pp)
Gra�k 43. Orientimi i importeve dhe eksporteve sipas kategorive(vlera në milionë lekë)
Burimi: INSTAT.
010000200003000040000500006000070000
Ushqim,pije duhan
Minerale,lëndë
djegëse,ener. elek.
Produktekimike dheplastike
Lëkurë dheartikuj prej
lëkureProdhimedruri dhe
letreTekstile
dhe këpucë
Materialendërtimi
dhe metale
Makineri,pajisje dhe
pjesëkëmbimi
Të tjera
Eksporte
2016M1-M62017M1-M62018M1-M6
010000200003000040000500006000070000
Ushqim, pijeduhan
Minerale,lëndë djegëse,ener. elek.
Produktekimike dheplastike
Lëkurë dheartikuj prej
lëkure
Prodhimedruri dhe letre
Tekstile dhekëpucë
Materialendërtimi dhe
metale
Makineri,pajisje dhe
pjesë këmbimi
Të tjera
Importe
2016M1-M62017M1-M62018M1-M6
Gra�k 44. Ecuria vjetore e çmimit të naftës në tregun Brent, e eksportit të naftës vendase (majtas), e indeksit të çmimit të metaleve dhe e eksportit të
metaleve vendase (djathtas)
Burimi: INSTAT, FMN, EIA, London Metal Exchange, Marketindex, Cameco.
-100
-50
0
50
100
150
200
2011:T12011:T32012:T12012:T32013:T12013:T32014:T12014:T32015:T12015:T32016:T12016:T32017:T12017:T32018:T12018:T2
%
Eksporti i naftës bruto (vlerë)Çmimi i naftës për fuçi
-60-40-20
020406080
100120140
2011:T12011:T32012:T12012:T32013:T12013:T32014:T12014:T32015:T12015:T32016:T12016:T32017:T12017:T32018:T12018:T2
%
Eksporti i metaleve (vlerë)Indeksi i çmimit të metaleve
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
51 Banka e Shqipërisë
(rritja shënonte 18.9%). Kontribute të konsiderueshme kanë vazhduar të burojnë nga kategoria “Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike”, kryesisht si pasojë e rritjes së lartë të eksporteve energjetike dhe të naftës. Në të njëjtën kohë, është vënë re një rritje e lartë në kategoritë “Tekstile dhe këpucë” dhe “Materiale ndërtimi dhe metale” me ndikime pozitive edhe nga kategoritë e tjera.
Aktiviteti importues rezultoi me një rritje prej 0.6% në terma vjetorë gjatë tremujorit të dytë të vitit 2018, dukshëm më ngadalë krahasuar me tremujorin e mëparshëm (kur rritja shënonte 9.7%). Ndikimet kryesore në rritje kanë ardhur nga kategoritë “Makineri, pajisje, pjesë këmbimi” dhe “Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike”. Megjithatë, janë vënë re kontribute në rënie nga kategoritë e “Materialeve të ndërtimit dhe metaleve” dhe “Ushqimeve, pijeve, duhanit”.
Sipas orientimit gjeografik, vendet e Bashkimit Evropian dhe veçanërisht Italia mbeten partnerët kryesorë tregtarë si në terma të eksporteve, ashtu edhe në terma të importeve. Rritja e eksporteve të lëndës djegëse dhe energjisë elektrike ka ndikuar në rritjen e peshave të partnerëve të tillë si Spanja, Serbia dhe Zvicra.
hapësiRë infoRmuese 3: zhvillimet në Bilancin e pagesave në tRemujoRin e paRë të vitit 2018
pozicioni neto i llogarisë korrente regjistroi një deficit prej 164.6 milionë eurosh në tremujorin e parë të vitit 2018, duke u zgjeruar me rreth 11.0% në nivel vjetor. ai u vlerësua në nivelin 5.8% ndaj pBB-së nominale, ose rreth 0.1 pikë përqindje më i lartë se i njëjti tremujor i një viti më parë. thellimi i deficitit korrent u përcaktua gjerësisht nga deficiti tregtar dhe në veçanti ai i mallrave. nënllogaria e vetme që ndikoi në kahun e kundërt ishte ajo e të ardhurave dytësore nxitur nga rritja e remitancave dhe të ardhurave të tjera.
eksportet e mallrave dhe të shërbimeve shënuan rritje prej rreth 8.6% në nivel vjetor, ndikuar në masë të madhe nga zgjerimi vjetor i eksportit të mallrave me 20.6%. ndërkohë, eksporti i shërbimeve gjithashtu u zgjerua me 5.0% në nivel vjetor. importi i përgjithshëm u zgjerua me rreth 10.1% në terma vjetorë, me kontribute kryesore nga importi i mallrave, i rritur me rreth 8.4% krahasuar me një vit më parë. importi i shërbimeve gjithashtu përjetoi një rritje të shpejtë prej 14.3%. si rrjedhojë e këtyre zhvillimeve, deficiti i përgjithshëm tregtar i mallrave dhe shërbimeve u zgjerua me 13.8% në terma vjetorë, me ndikim kryesor nga zgjerimi i deficitit të llogarisë së mallrave me rreth 4.6%. njëkohësisht, teprica pozitive e llogarisë së shërbimeve ka regjistruar një ngushtim në masën 5.7% në terma vjetorë. për sa i përket llogarive të të ardhurave, është vënë re një rritje e lartë e suficitit të të ardhurave dytësore nxitur nga një rritje e lartë e remitancave dhe të ardhurave të tjera. në rastin e të ardhurave parësore, është vënë re një zgjerim i tepricës negative nxitur kryesisht nga nënllogaria e të ardhurave nga investimet.
flukset hyrëse të investimeve direkte neto u zgjeruan me 47.0% në terma vjetorë. përcaktues në këtë dinamikë ka qenë ecuria në investimet e sektorit energjetik.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
52Banka e Shqipërisë
hyrjet neto të investimeve direkte rezultuan 290.7 milionë euro ose sa 177% e deficitit korrent. flukset joborxhkrijuese (nga llogaria kapitale dhe investimet direkte) kanë pasur kontribut kryesor në financimin e deficitit të llogarisë korrente dhe paralelisht është vënë re një pakësim i flukseve borxhkrijuese (investimet e portofolit dhe investimet e tjera). mjetet e rezervës janë pakësuar me 142.4 milionë euro, si pasojë edhe e reduktimit të rezervave të tepërta në valutë të bankave tregtare, të depozituara pranë Bankës së shqipërisë. zëri i gabimeve dhe harresa shfaqi gjithashtu vlera të larta fluksesh dalëse (rreth 142.0 milionë euro).
Tabelë 4. Tregues të bilancit të pagesave (të dhëna në milionë euro) T3 '16 T4'16 T1'17 T2'17 T3'17 T4'17 T1'18Llogaria Korrente (në mil euro) -148.6 -177.6 -148.3 -238.9 -120.9 -294.5 -164.6vmv (%) -44.4 -39.0 -25.0 -17.0 -18.6 65.8 11.0/ PBB-së (%) -5.5 -6.2 -5.7 -7.8 -4.2 -9.7 -5.8mallra dhe shërbime -410.9 -436.9 -311.7 -486.7 -373.8 -570.1 -354.8vmv (%) -13.7 -22.6 -22.7 -12.3 -9.0 30.5 13.8Eksporte, f.o.b. 926.8 857.0 773.4 894.2 1110.0 875.6 840.3vmv (%) 18.1 19.9 27.1 24.7 19.8 2.2 8.6Importe, f.o.b. 1337.6 1293.8 1085.1 1380.9 1483.7 1445.7 1195.0vmv (%) 6.0 1.1 7.2 8.5 10.9 11.7 10.1Udhëtime neto 153.1 95.7 75.6 80.1 180.9 109.6 77.6të ardhura parësore 52.0 34.9 -5.6 34.3 40.7 22.5 -11.2Kredi 97.6 105.5 79.6 122.9 106.6 96.3 75.8Debi 45.6 70.6 85.2 88.5 65.9 73.8 87.0Të ardhura neto nga investimet direkte -18.3 -26.8 -53.0 -64.9 -28.7 -31.0 -59.5të ardhura dytësore 210.3 224.4 169.0 213.4 212.2 253.1 201.4Kredi 250.7 255.4 198.3 242.2 236.7 284.7 223.0Debi 40.5 31.0 29.3 28.7 24.5 31.6 21.6Dërgesa nga emigrantët -neto 159.6 165.4 135.1 162.7 165.8 172.1 147.2vmv (%) 14.2 7.4 -0.5 5.7 3.9 4.1 8.9llogaria kapitale 3.1 49.4 23.8 25.3 30.4 42.9 18.3huamarrje neto/huadhënie neto -145.5 -128.2 -124.5 -213.6 -90.5 -251.7 -146.3llogaria financiare -91.0 -119.4 -287.2 -200.2 -216.1 -202.4 -288.2vmv (%) -18.0 -38.9 106.5 -25.0 137.4 69.5 0.4/ PBB-së (%) -3.4 -4.2 -11.1 -6.5 -7.5 -6.7 -10.2investime direkte -302.4 -256.7 -197.7 -219.7 -334.0 -218.4 -290.7vmv (%) 21.9 113.9 56.4 -12.4 10.4 -14.9 47.0investime portofoli 5.7 114.1 -137.5 -21.6 31.2 27.9 2.8derivativë financiarë 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0investime të tjera 261.7 -130.1 39.4 117.3 49.1 -227.2 142.1mjetet e rezervës -56.1 153.3 8.6 -76.2 37.6 215.4 -142.4Gabime dhe harresa 54.5 8.9 -162.7 13.4 -125.7 49.3 -142.0
Burimi: Banka e Shqipërisë.
4.3. Gjendja ciklike e ekonomiSë dhe PreSionet inFlacioniSte
Rritja e kërkesës agregate ka sjellë përmirësimin e pozicionit ciklik të ekonomisë, i pasqyruar në një shfrytëzim më të mirë të kapaciteteve prodhuese. Kjo dinamikë është veçanërisht evidente në tregun e punës, ku rritja e punësimit është shoqëruar me rënien e normës së papunësisë dhe rritjen e pagave, duke ofruar sinjale dhe premisa pozitive për forcimin e presioneve të brendshme
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
53 Banka e Shqipërisë
inflacioniste. Nga ana tjetër, forcimi i kursit të këmbimit ka frenuar përcjelljen e presioneve të huaja inflacioniste në ekonominë shqiptare.
forcimi i kursit të këmbimit dhe presionet e brendshme inflacioniste ende të pamjaftueshme sugjerojnë se kthimi i inflacionit në objektiv vijon të mbetet një projeksion afatmesëm.
Përfundimi i efekteve të goditjes në kurs dhe përmirësimi i mëtejshëm i pozicionit ciklik të ekonomisë në këtë periudhë, do të mundësojnë një rritje graduale të inflacionit drejt objektivit.
Analiza e tablosë makroekonomike sugjeron se ekonomia shqiptare po konvergon gradualisht drejt potencialit të saj. Dinamikat e shfaqura në tregun e punës gjatë tremujorit të parë të këtij viti, sinjalizojnë për një përdorim më intensiv të faktorit “punë”, të pasqyruar në tendencën drejt mbylljes të hendekut negativ të normës së papunësisë. Shkalla e shfrytëzimit të kapaciteteve prodhuese në ekonomi, pavarësisht luhatjeve afatshkurtra, po ndjek një trajektore rritëse, dhe hendeku me mesataren e vet afatgjatë është zvogëluar. Këto zhvillime përcillen në rritje të presioneve të brendshme inflacioniste.
Me gjithë përmirësimin e pozicionit ciklik të ekonomisë, aktiviteti ekonomik nuk ka arritur nivelin potencial dhe presionet e brendshme inflacioniste janë ende të pamjaftueshme për kthimin e inflacionit në objektiv. Krahas kësaj, mbiçmimi i kursit të këmbimit ka frenuar presionet e huaja inflacioniste dhe ka ndikuar negativisht në vlerat e inflacionit bazë dhe atij të importuar. Përmirësimi i pritur i kërkesës agregate, shfrytëzimi më i plotë i kapaciteteve prodhuese dhe frenimi i mbiçmimit të kursit të këmbimit pritet të sjellin forcimin e presioneve inflacioniste dhe kthimin e inflacionit drejt objektivit në afatin e mesëm.
tregu i punës vijoi të shfaqë tendenca përmirësuese edhe gjatë tremujorit të parë të vitit. Numri i të punësuarve në ekonomi u rrit me 4.9% në terma vjetorë, pas rritjes me 4.3% të shënuar në tremujorin e mëparshëm.34 Rritja vjetore e punësimit gjeti mbështetje pothuajse nga të gjitha aktivitetet kryesore ekonomike. Megjithatë, ajo i atribuohet kryesisht sektorëve të shërbimeve dhe të industrisë. Shkalla e papunësisë zbriti në 12.5% në tremujorin e parë, duke përshpejtuar rënien si në terma tremujorë (me 0.9 pikë përqindje), ashtu edhe vjetorë (me
34 Analiza e punësimit dhe e papunësisë mbështetet në të dhënat e Anketës Tremujore të Forcave të Punës dhe i referohet treguesve për popullsinë 15 vjeç e lart. Numri i të punësuarve me frekuencë tremujore nga Anketa e Forcave të Punës ka filluar të publikohet që nga tremujori i parë i vitit 2012. Seria nuk shfaq sezonalitet, e si rrjedhojë ndryshimet tremujore llogariten mbi serinë e parregulluar për sezonalitet.
Gra�k 45. Tregues të gjendjes ciklike të ekonomisë*
* Hendeku i prodhimit është mesatare e disa matjeve mbi të cilën është aplikuar metoda e mesatares lëvizëse. Hendeku i normës së shfrytëzimit të kapaciteteve është llogaritur si
devijim i vlerës aktuale nga mesatarja përkatëse historike për secilin prej sektorëve të vrojtimit të besimit të biznesit. Më pas, hendeqet e sektorëve janë peshuar me peshat e
tyre si në treguesin e ndjesisë ekonomike, dhe së fundmi është zbatuar metoda e mesatares lëvizëse me katër terma. Hendeku i shkallës së papunësisë vlerësohet si
mesatare e hendeqeve të papunësisë sipas 3 metodave, të cilat vlerësojnë normën ekuilibër të papunësisë (NAIRU dhe NAWRU). Hendeku i shkallës së papunësisë është i shprehur si diferencë e shkallës ekuilibër të papunësisë me shkallën faktike të papunësisë
dhe më pas zbatohet metoda e mesatares lëvizëse me katër terma.
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
-4
-2
0
2
4
1 2T 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 41 22009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
In�acioni bazë (në %)Hendeku i prodhimit (në % të prodhimit potencial)Hendeku i shkallës së papunësisë (në pikë përqindje)Hendeku i shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteve përsektorin prodhues (në pikë përqindje)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
54Banka e Shqipërisë
1.7 pikë përqindje). Ajo qëndron pothuajse në nivelin e saj ekuilibër. Ulja e shkallës së papunësisë në tremujorin e parë i atribuohet në pjesën më të madhe rritjes së punësimit.35
norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në ekonomi gjatë tremujorit të dytë të vitit qëndroi pothuajse në nivelin e një tremujori më parë. Kjo normë rezultoi rreth nivelit mesatar 72.2% nga 72.3% një tremujor më parë, duke qenë 1.3 pikë përqindje mbi vlerën e shënuar në të njëjtën periudhë një vit më parë. Ecuria e këtij treguesi sinjalizon përdorim në shkallë më të lartë të kapaciteteve të lira në ekonomi.
treguesi i kostove të punës për njësi36 shfaqi një ecuri të lehtë rritëse në tremujorin e parë. Ky tregues vlerësohet të jetë rritur me 0.4% në terma vjetorë. Ai reflekton kryesisht rritjen më të shpejtë të pagës mesatare reale për aktivitetet e mbuluara nga statistikat afatshkurtra, kundrejt ecurisë së produktivitetit të punës37. Sipas të dhënave të reja të publikuara nga INSTAT-i, paga mesatare mujore për një të punësuar me pagë në vend38 shënoi rritje vjetore me 4.2% në terma nominalë, pas rritjes me 2.4% në tremujorin e mëparshëm. I deflatuar me inflacionin, ky tregues rezultoi i rritur me 2.3%, nga 0.7% një tremujor më parë. Megjithatë, tek dinamika e rritjes vjetore të pagës mesatare për një të punësuar në vend ka ndikuar edhe rritja e nivelit të pagës minimale.39 Me gjithë impulsin e shtuar nga rritja e punësimit dhe nga rënia e vazhduar e shkallës së papunësisë, presionet e përçuara për rritjen e pagave në ekonomi mbeten të ulëta.
35 Në shqyrtimin e faktorëve që veprojnë në formimin e shkallës së papunësisë analizohen ecuria e punësimit, në kahun e kërkesës për punë, dhe shkalla e pjesëmarrjes në forcat e punës e popullsisë në moshë pune, në kahun e ofertës për punë.
36 Treguesit përafrues të produktivitetit të punës, të kostove të punës për njësi të prodhuar dhe të pagës mesatare sipas aktiviteteve të statistikave afatshkurtra, llogariten nga Banka e Shqipërisë, duke përdorur të dhënat e Statistikave Afatshkurtra (SASH, INSTAT, T1 2018). Në përllogaritjen e tyre përfshihen: indeksi i numrit të punësuarve me pagesë, i shitjeve neto në vëllim dhe i fondit të pagave për aktivitetet e mbuluara nga anketa e SASh. Normat e raportuara të rritjes janë në terma realë dhe i referohen mesatares rrëshqitëse me katër terma të ndryshimeve vjetore të treguesit. Diferencat e normave të rritjes në këtë raport me Raportin e mëparshëm të Politikës Monetare reflektojnë procesin e rishikimit të serive nga INSTAT-i.
37 Statistikat afatshkurtra mbulojnë aktivitetet e “Industrisë” (05 – 33), “Energjisë elektrike” (35), “Furnizimit me ujë, trajtimit dhe menaxhimit të mbetjeve”(36 – 39), “Ndërtimit” (41, 42, 43), “Tregtisë me pakicë dhe shumicë, e riparimit të automjeteve dhe motoçikletave” (45), “Tregtisë me shumicë, përveç automjeteve dhe motoçikletave” (46), “Transportit dhe magazinimit, përfshirë edhe Aktiviteti postar dhe korrierës” (49 – 53), “Akomodimi dhe shërbimi ushqimor, përfshi vetëm Hotelet” (55.1), “Informacioni dhe komunikacioni”(58, 61, 62), “Aktivitete të arkitekturës dhe inxhinierike” (71) dhe “Agjenci udhëtimi”(79).
38 Në datën 11 qershor 2018, INSTAT-i publikoi për herë të parë të dhënat për pagën mesatare mujore për një të punësuar me pagë në vend me frekuencë tremujore. Seria e publikuar e të dhënave fillon që prej tremujorit të parë të vitit 2015. Ky tregues i referohet pagës mesatare mujore bruto dhe ka si burim të dhënat e listëpagesave të subjekteve nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve. Në të përfshihen të gjitha aktivitetet ekonomike, si në sektorin shtetëror ashtu edhe në atë privat, për të gjithë të punësuarit me pagë që punojnë në vend.
39 Paga minimale zyrtare u rrit nga 22,000 lekë në 24,000 lekë, në tremujorin e dytë të vitit 2017. Kjo rritje në terma vjetorë është rreth 9.1%, dhe ndikimi i saj në kahun rritës për pagën mesatare në ekonomi si rezultat i krahasimit me një bazë më të ulët, pritet të shuhet në tremujorin e dytë të këtij viti.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
55 Banka e Shqipërisë
Dinamika e kostove të tjera prodhuese rezultoi e dobët në tremujorin e parë. Çmimet e prodhimit industrial u rritën me 1.0% krahasuar me një vit më parë. Ky ritëm është më i ulët se rritja me 2.0% e shënuar në tremujorin e mëparshëm. Rritja e këtyre çmimeve për produktet në tregun vendas ndoqi të njëjtën ecuri ngadalësuese, por duke shënuar rritje me norma edhe më të ulëta (përkatësisht 0.7% në tremujorin e parë 2018 nga 0.9% një tremujor më parë). Ndërkohë, kostot prodhuese në sektorin e ndërtimit shënuan rritje lehtësisht më të lartë në tremujorin e parë, rreth 0.5% nga 0.4% në tremujorin e fundit të vitit 2017.40
Vijimi i procesit të mbylljes së hendekut të prodhimit, vlerësohet të jetë materializuar pjesërisht në ecurinë e inflacionit afatgjatë dhe të atij të brendshëm gjatë tremujorit të dytë të vitit 2018, por me një intensitet më të ulët se sa në tremujorin paraardhës. inflacioni bazë dhe ai mallrave të patregtueshme të shportës së IÇK-së rezultuan përkatësisht 0.95% dhe 1.0% në këtë periudhë. Tendenca rritëse e inflacionit bazë dhe e atij të patregtueshëm neto është ngadalësuar nga mbiçmimi në terma nominalë efektivë i monedhës vendase41. Sipas vlerësimeve tona, në tremujorin e parë dhe të dytë, inflacioni bazë është reduktuar përkatësisht me 0.17 dhe 0.21 pikë përqindje për efekt të kursit të këmbimit.
Rritja e inflacionit total, kryesisht në muajin qershor, është ndikuar nga përshpejtimi i komponentëve afatshkurtër të tij. Këta komponentë - inflacioni jobazë dhe ai i artikujve të tregtueshëm - rezultuan në vlerat 5.4% dhe 3.0%. Mbiçmimi i kursit ka ndikuar gjithashtu ecurinë e këtyre komponentëve të inflacionit. Vlerësimet tregojnë se efekti negativ i kursit të këmbimit tek inflacioni jobazë dhe ai i tregtueshëm është përkatësisht rreth 0.3 dhe 0.4 pikë përqindje, në tremujorin e dytë.
40 Indeksi i kushtimit në ndërtim për banesa përfshin çmimet e materialeve të ndërtimit, të fuqisë punëtore dhe shpenzimeve të tjera kapitale që përdoren për ndërtimin e një banese tip 8 – 10 kate.
41 Vlerësimet për efektet e NEER në përbërës të inflacionit, marrin në konsideratë zhvillimet historike të pas 2010-ës dhe janë kryer me modelet e inflacionit (afatshkurtra), të cilat janë lineare, dhe supozojnë një reagim simetrik të inflacionit kundrejt faktorëve shpjegues. Në fakt, sjellja e inflacionit, veçanërisht kundrejt luhatjes së komponentëve kurs dhe çmime të huaja paraqitet asimetrike: kundrejt rritjeve dhe nënçmimit, reagimi përçohet më shpejt dhe më intensivisht, dhe më ngadalë e më dobët kundrejt rënieve dhe mbiçmimit. Megjithatë, sipas vlerësimeve, mbiçmimi i zgjatur, në kushtet e hendekut negativ dhe çmimeve të huaja të ulëta, ka akumuluar asimetrinë për rënie të presioneve inflacioniste dhe ka forcuar pritjet adaptive dhe persistencën për inflacion të ulët (studimi “Faktorët e inflacionit të ulët në Shqipëri”, janar 2018).
Gra�k 46. Ndryshimet vjetore mesatare të sheshuara të produktivitetit e të kostove të punës për aktivitetet e mbuluara nga statistikat afatshkurtra dhe
kostove të prodhimit industrial*
*Mbi ndryshimet vjetore të treguesve, janë zbatuar mesataret lëvizëse me 4 terma, për të zbutur luhatjet e rastit.
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
-5.0
-2.5
0.0
2.5
5.0
-20
-10
0
10
20
4321T 4321 4321 4321 4321 4321 4321 12011 2012 2013 2014 2015 2016 20172018
Produktiviteti i punësKosto e punës për njësiIndeksi i fondit të pagaveIndeksi i çmimeve të prodhimit industrial tëprodukteve për tregun vendas (b.d.)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
56Banka e Shqipërisë
treguesi i presioneve të huaja (TPH)42 sugjeron presione të ulëta inflacioniste nga ambienti i huaj, si pasojë e mbiçmimit të kursit të këmbimit. “Indeksi i Çmimeve të Huaja” (IÇH)43, i cili vlerëson efektin e rritjes së çmimeve në vendet partnere tregtare tek presionet e huaja, u zgjerua në tremujorin e dytë (mesatarisht me 7.1% në terma mesatarë vjetorë). Nga ana tjetër, mbiçmimi i kursit nominal efektiv të këmbimit (mesatarisht me 7.8% gjatë të njëjtës periudhë)
42 Është një tregues përafrues mbi presionet e huaja inflacioniste, i cili agregon në një të vetëm informacionin nga indekset e çmimeve të huaja (IÇH) jashtë me atë që vjen nga zhvillimet në kursin e këmbimit në terma nominalë efektivë (KNEK). TPHI-ja llogaritet si rritje vjetore e IÇH-së dhe e KNEK-ut për periudhën përkatëse. TPHI-ja vlerësohet që e ndikon me rreth 5 muaj vonesë inflacionin vendas.
43 Është një tregues përafrues mbi presionet e huaja inflacioniste, i krahasueshëm me inflacionin e sektorit të tregtueshëm të mallrave të shportës së IÇK-së vendase. Indeksi i çmimeve të huaja bazohet në vlerat: e inflacionit të kategorisë “Ushqim, pije, duhan” për 18 shtete kryesore; dhe inflacionit të “Mallrave” (pra, jo vetëm Ushqime) për Bullgarinë, Gjermaninë, Greqinë, Italinë dhe Turqinë.
Gra�k 47. Prirjet afatgjata të in acionit (majtas) dhe prirjet afatshkurtra (djathtas)
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
-1.00.01.02.03.04.05.06.07.08.09.0
10.011.012.013.0
10_T1
10_T4
11_T3
12_T2
13_T1
13_T4
14_T3
15_T2
16_T1
16_T4
17_T3
18_T2
In acioni jobazëIn acioni i tregtueshëm
-2.0-1.5-1.0-0.50.00.51.01.52.02.53.03.54.0
10_T1
10_T4
11_T3
12_T2
13_T1
13_T4
14_T3
15_T2
16_T1
16_T4
17_T3
18_T2
In acioni bazëIn acioni i patregtueshëm neto
Gra�k 48. TPHI dhe kontributet e përbërësve të tij (majtas); Kontributi i in�acionit të importuar dhe të brendshëm në atë total vjetor (djathtas)
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
-10-8-6-4-2024681012
2011T12011T32012T12012T32013T12013T32014T12014T32015T12015T32016T12016T32017T12017T32018T12018T2
KNEK (rr.v, %)Çmimet e huaja të mallrave (rr.v, %)TPHI (rr.v, %)
-1.5
-0.5
0.5
1.5
2.5
3.5
4.5
5.5
10_T110_T311_T111_T312_T112_T313_T113_T314_T114_T315_T115_T316_T116_T317_T117_T318_T118_T2
In�acioni i brendshëmIn�acioni i importuarIn�acioni total
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
57 Banka e Shqipërisë
hapësiRë infoRmuese 4: ndikimet e dRejtpëRdRejta dhe të tëRthoRta të çmimit të kaRBuRanteve në inflacion*
në këtë hapësirë informuese paraqitet një vlerësim sasior mbi ndikimin e drejtpërdrejtë dhe të tërthortë të rritjes së çmimeve të karburanteve në inflacionin vjetor, në gjashtëmujorin e parë të vitit 2018. inflacioni vjetor për karburantet erdhi në rritje nga 2.5% në tremujorin e parë në 3.3% në të dytin, duke arritur vlerën e tij më të lartë në harkun kohor të një viti, në muajin qershor (5.6%).
kanali i drejtpërdrejtë nënkupton përcjelljen e rritjes së çmimeve të karburanteve në inflacionin total nëpërmjet efektit që ka nëngrupi përkatës në shportën e içk-së. pesha e tij në shportën e konsumit ka ardhur në rritje dhe aktualisht vlerësohet nga instat-i në rreth 3.14% dhe lidhet me përdorimin e karburanteve nga ana e konsumatorit për shërbim të mjeteve personale të transportit. ndërkohë, ndikimi i çmimeve të karburanteve në inflacionin total materializohet edhe përmes kanaleve të tërthorta që lidhen me kostot e prodhimit dhe të shërbimeve. karburantet përbëjnë një pjesë të rëndësishme të blerjeve të input-eve për kategori të caktuara dhe rritja e kostove si pasojë e rritjes së çmimit të karburanteve, mund të reflektohet në çmimet përfundimtare të mallrave dhe shërbimeve në treg.
vlerësimi i kontributit të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë nga çmimet e karburanteve tek inflacioni total
(i) llogaritja e kontributit të drejtpërdrejtë të çmimit të karburanteve në inflacionin total, realizohet duke zbatuar formulat përkatëse mbi të dhënat e serisë së içk-së së karburanteve dhe peshës së tyre në shportën përkatëse.
(ii) llogaritja e kontributit të tërthortë të çmimit të karburanteve në inflacionin total, realizohet përmes shfrytëzimit të informacionit nga matricat më të fundit të input-output-eve të ekonomisë sonëi duke bërë edhe supozime për mënyrën dhe masën e përçimit. matricat në fjalë përfshijnë informacionin për të gjitha transaksionet në ekonomi, si ato për blerje përfundimtare, ashtu edhe ato për konsum të ndërmjetëm (blerje inputesh), ku karburantet paraqiten si një sektor i veçantë. koeficientët teknikë të rezultuar nga këto matrica përcaktojnë pjesën që zënë karburantet në totalin e konsumit të ndërmjetëm sipas secilit prej sektorëve të ekonomisë. nga matricat përcaktohet gjithashtu pjesa e secilit sektor të ekonomisë në totalin e konsumit të popullatës.
përçimi i çmimit të karburanteve deri te konsumi përfundimtar, sipas secilit sektor të ekonomisë do të kalonte përmes dy hallkave. fillimisht, do të ndikoheshin
ka frenuar përçimin e rritjes së çmimeve tek ekonomitë e huaja, duke ndikuar në vlera të ulëta të indeksit të përgjithshëm të presioneve inflacioniste nga jashtë.
Gjithsesi, rritja e çmimit të naftës në tregjet e huaja është pasqyruar në kontribut të shtuar të inflacionit të importuar tek inflacioni total. Kontributi i inflacionit të importuar në atë total arriti në rreth 1.28 pikë përqindjeje në tremujorin e dytë, nga 0.97 një tremujor më parë. Presionet e shtuara nga rritja e çmimeve të lëndëve të para në tregjet e huaja, do të kishin qenë më të larta, në mungesë të efektit të mbiçmimit të kursit të këmbimit në tregun e brendshëm valutor.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
58Banka e Shqipërisë
kostot e prodhimit sektorial, dhe më pas, nëse rritja e kostos përcillet, do të ndikohej çmimi përfundimtar i mallit ose shërbimit që sektori ofron në treg. vlerësohet që përçimi i plotë i çmimeve të karburanteve nuk ndodh për të gjithë sektorët. për shembull, meqenëse “energjia elektrike” është një sektor me çmime të rregulluara në shportën e içk-së është supozuar që presionet e kostove nga luhatjet e çmimeve të karburanteve nuk do të reflektoheshin në çmimet përfundimtare. ndërkohë, përçimi i çmimeve të karburanteve supozohet simetrik dhe i plotë sipas peshave përkatëse, në rastet kur sektorët dhe artikujt e ngjashëm të shportës së içk-së janë të ndikuar nga konsumi i karburantit. për rrjedhim, edhe çmimet finale janë ndikuar nga kostot e këtij të fundit.
rezultatet e vlerësimevenë grafikun 49, paraqiten kontributet e drejtpërdrejta dhe të tërthorta të ndikimit të çmimit të karburanteve në inflacionin vjetor, përgjatë 6-mujorit të parë të vitit 2018 (grafiku majtas), dhe inflacioni vjetor i dekompozuar sipas kontributit total nga rritja e çmimeve të karburanteve dhe nga kontribute të tjera.
sipas këtyre vlerësimeve, çmimet dhe konsumi i karburanteve kanë luajtur rol të rëndësishëm në formimin e inflacionit. kontributi i çmimeve të karburanteve është rritur dukshëm në muajin qershor të këtij viti. ai është trefishuar krahasuar me mesataren e periudhës shkurt-maj (0.2 pikë përqindje). ndërkohë, kontributet nga burimet e tjera të formimit të inflacionit total për periudhën shkurt-qershor kanë mbetur relativisht konstante (mesatarisht rreth 1.8 pikë përqindje). mbiçmimi i monedhës vendase kundrejt dollarit amerikan (mesatarisht 14% në terma vjetorë, gjatë periudhës janar-qershor 2018), ka zbutur intensitetin e përçimit të rritjes së çmimeve ndërkombëtare të karburanteve në inflacionin total nga dy kanalet bashkërisht.
duke pasur parasysh rëndësinë që karburantet kanë në zhvillimet inflacioniste, lëvizjet dhe ndikimet e çmimeve përkatëse duhet të mbahen në monitorim të vazhduar, në interes të saktësisë së analizave, parashikimeve dhe të vendimmarrjes së politikës monetare.
* Përgatiti Enian Çela, Departamenti i PM.I http://www.instat.gov.al/al/temat/ekonomi-dhe-financ%C3%AB/tabelat-e-burim-
p%C3%ABrdorimeve-dhe-input-output. Për gjenerimin e vlerësimit kemi supozuar që struktura e ekonomisë nuk ka ndryshuar në mënyrë të rëndësishme nga ajo e sugjeruar në tabelat e fundit të input-output-eve.
Gra�k 49. Kontributet e drejtpërdrejta dhe të tërthorta të çmimeve të karburanteve sipas zërave të shportës së IÇK-së (në pp, majtas); Dekompozimi i
kontributeve nga karburantet dhe të tjerat në in�acionin total (%, djathtas)
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
0.1 0.10.0 0.0
0.10.2
0.3 0.2
0.1 0.1
0.2
0.4
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
Janar Shkurt Mars Prill Maj Qershor
Direkt (pp)Indirekt (pp)Total (pp)
0.4 0.30.1 0.1
0.30.6
1.31.8
1.9 2.0 1.81.8
0
0.5
1
1.5
2
2.5
Janar Shkurt Mars Prill Maj Qershor
Karburante (pp)Të tjera (pp)In�acioni (%)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
59 Banka e Shqipërisë
PRiTjET PëR iNflAcioNiN44
Bazuar në matjet e drejtpërdrejta nëpërmjet vrojtimeve të agjentëve të ekonomisë, pritjet për inflacionin afatshkurtër janë rishikuar në kahe të ndryshme në tremujorin e dytë të vitit 2018. Pritjet e bizneseve për inflacionin pas një viti vijuan të rriten me 0.2 pikë përqindje, pas rritjes me 0.1 pikë përqindje në tremujorin e parë. Në kah të kundërt u rishikuan pritjet e konsumatorëve për inflacionin pas një viti, të cilat rezultuan 0.3 pikë përqindje më të ulëta se një tremujor më parë. Agjentët financiarë i mbajtën të pandryshuara pritjet e tyre për të tre horizontet kohore të parashikuara. Pritjet e tyre për inflacionin pas tre vitesh vijojnë të shënojnë vlerën më të lartë të pritjeve dhe më afër objektivit për inflacionin.
44 Analiza mbi pritjet inflacioniste bazohet në rezultatet e vrojtimit të besimit të bizneseve dhe të konsumatorëve, si dhe në vrojtimin e pritjeve të agjentëve financiarë.
Gra�k 50. Pritjet e in�acionit të bizneseve dhe të konsumatorëve (majtas) dhe të agjentëve �nanciarë (djathtas), ndryshime vjetore në përqindje
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
T1-09
T1-10
T1-11
T1-12
T1-13
T1-14
T1-15
T1-16
T1-17
T1-18
In�acioni aktual zyrtarBizneseKonsumator
0
0.5
1
1.5
2
2.5
32013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
In�acioni aktual zyrtar
Pritjet e agjentëve pas 1, 2 dhe 3 vitesh
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
60Banka e Shqipërisë
SHTojcA STATiSTiKoRE fq/pg STATiSTicAl APPENdiXtRegues të pëRgjithshëm makRoekonomikë 62 main macRoeconomic indicatoRs1. zhvillimet monetaRe dhe noRmat e inteResit 62 monetaRy developments and inteRest Rates 12. pRodhimi i BRendshëm BRuto, indekset e çmimeve dhe tRegu i punës 62 gRoss domestic pRoduct, pRice indexes and
laBoR maRket 2.
3. Bilanci i pagesave, RezeRva dhe kuRsi i këmBimit 63 Balance of payments, ReseRves and exchange Rate 3.
4. Bilanci fiskal, stoku i BoRxhit të BRendshëm dhe BoRxhi i jashtëm 63 fiscal Balance, domestic deBt stock and
exteRnal deBt 4. 1 sektoRi financiaR 64 financial sectoR 1 1-1 Bilanci sektorial i Bankës së shqipërisë 64 sectoral balance sheet of Bank of albania 1-11-2 paraqitja monetare e Bankës së shqipërisë 65 monetary survey of Bank of albania 1-21-3.a Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/ mjetet 66 sectoral balance sheet of deposit money banks/ assets 1-3.a
1-3.b Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/ detyrimet 67 sectoral balance sheet of deposit money banks/ liabilities 1-3.b
1-4 paraqitja monetare e bankave paradepozituese 68 monetary survey of deposit money banks 1-41-5 Bilanci sektorial i shoqërive të kursim-kreditit 69 sectoral balance sheet of savings and loan associations 1-51-6 paraqitja monetare e korporatave të tjera depozituese 70 monetary survey of other depository corporations 1-61-7 paraqitja monetare e korporatave depozituese 71 monetary survey of depository corporations 1-71-8.a agregatët monetarë dhe përbërësit e tyre 72 monetary aggregates and their components 1-8.a1-8.b kundërpartitë e agregatëve monetarë 73 counterparts of monetary aggregates 1-8.b1-9 depozitat në lekë sipas sektorëve 74 lek denominated deposits by sectors 1-91-10 depozitat në valutë sipas sektorëve 74 foreign currency denominated deposits by sectors 1-101-11 kredia për ekonominë sipas sektorit 75 credit to economy by sector 1-111-12 huatë e korporatave jofinanciare sipas aktivitetit ekonomik (nve - Rev.2) 76 loans of non-financial corporations by
economic activity (nace - Rev.2) 1-121-13a huatë e korporatave jofinanciare private sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës 77 private non-financial corporations loans by
purpose and currency 1-13a1-13b huatë e korporatave jofinanciare publike sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës 78 public non-financial corporations loans
by purpose and currency 1-13b1-14 huatë e individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës
80 households + non-profit institutions serving households loans by purpose and currency 1-14
1-15 huatë sipas rretheve 81 loans by districts 1-151-16 normat e interesit të Bankës së shqipërisë 82 Bank of albania interest rates 1-161-17 normat e interesit për depozitat e reja të korporatave jo-financiare, individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas monedhave
83interest rates on new deposits of non-financial
corporations, households and npish by currency 1-17
1-18 normat e interesit për huatë e reja të korporatave jo-financiare, individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas monedhave
84 interest rates on new loans of non-financial corporations, households and npish by currency 1-18
1-18a normat e interesit për huatë e reja të korporatave jofinanciare private sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës 85 interest rates on new loans of private non-financial
corporations by purpose and currency 1-18a1-18b normat e interesit për huatë e reja të individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve, sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës
86 interest rates on new loans of households and npish by purpose and currency 1-18b
1-19 normat e interesit për bonot e thesarit sipas afatit 87 maturity breakdown of treausury bills yields 1-191-20 statistika të sistemit të pagesave 88 payment systems statistics 1-201-21 shpërndarja rajonale e terminaleve të bankave atm & pos 89 atm & pos bank terminals’ distribution of by regions1-21
1-22 numri i llogarive të klientëve në banka 90 number of customers accounts with banks 1-222 sektoRi i jashtëm 91 exteRnal sectoR 22-1 Bilanci i pagesave 91 Balance of payments 2-12-2 kurset e këmbimit të lekut kundrejt monedhave kryesore 92 exchange rate 2-22-3 eksporti sipas grup mallrave 93 export by commodity groups 2-32-4 importi sipas grup mallrave 94 import by commodity groups 2-42-5 Borxhi i jashtëm bruto 95 gross external debt 2-53 sektoRi fiskal 96 fiscal sectoR 33-1 treguesit fiskalë sipas buxhetit të konsoliduar 96 fiscal indicators regarding consolidated budget 3-13-2 stoku i borxhit të brendshëm sipas instrumenteve 97 domestic debt stock by instruments 3-24 sektoRi Real 98 Real sectoR 44-1 prodhimi i brendshëm bruto sipas klasifikimit të aktivitetit ekonomik, (metoda e prodhimit nve Rev 2) 98 gross domestic product by economic activities, (production
method nace Rev 2) 4-14-2 indeksi i çmimeve të prodhimit dhe indeksi i kushtimit në ndërtim (për banesa) 99 producer price index and construction cost index 4-2 (for
dwellings)4-3 indeksi i çmimeve të konsumit 100 consumer price index 4-34-4 punësimi, papunësia dhe pagat 101 employment, unemployment and wages 4-4
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
62Banka e Shqipërisë
tReg
ues
të
pëRg
jith
shëm
ma
kRo
eko
no
mik
ë1.
zh
vill
imet
mo
net
aRe
dh
e n
oRm
at e
inte
Resi
tn
ë m
iliar
dë le
kë, p
ërve
ç ra
steve
kur
shë
nohe
t ndr
yshe
, fun
d pe
riudh
e
ma
in m
ac
Roec
on
om
ic in
dic
ato
Rsm
on
eta
Ry d
evel
opm
ents
an
d in
teRe
st R
ates
1.
in b
illio
ns a
ll, u
nles
s ot
herw
ise
indi
cate
d, e
nd o
f per
iod
Agre
gatë
t mon
etar
ë /
Mon
etar
y ag
greg
ates
Dep
ozita
t 2 / D
epos
its 2
Kred
ia 3
/ C
redi
t 3N
orm
at e
inte
resit
12m
/ 1
2m in
tere
st ra
tes
(%)
Nor
ma
e m
arrë
vesh
jes
së
rible
rjeje
s nj
ëjav
ore
5 /
Wee
kly
repu
rcha
se a
gree
men
t rat
e5M
1M
2M
3D
epoz
ita4
/ D
epos
its4
Hua
4 /
Loan
s4 Bo
no T
hesa
ri 5
/ T.
Bi
lls 5
12
34
56
78
9
2014
353.
372
2.4
1,19
5.1
977.
456
0.0
1.9
2 7
.66
3.3
3 2
.25
201
5 1
384.
172
3.0
1,21
6.2
985.
654
6.8
1.3
5 7
.77
2.4
0 1
.75
2016
435.
473
6.9
1,26
3.5
1,01
4.0
547.
2 0
.80
5.8
9 2
.92
1.2
5
2017
461.
673
8.9
1,26
6.9
1,00
1.8
550.
3 0
.75
5.9
8 2
.63
1.2
5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
2. p
Rod
him
i i B
Ren
dsh
ëm B
Ruto
, in
dek
set
e ç
mim
eve
dh
e tR
egu
i pu
nës
gRo
ss d
om
esti
c p
Rod
uc
t, p
Ric
e in
dex
es a
nd
la
BoR
ma
Rket
2.
Rritj
a re
ale
vjet
ore
e PB
B m
e çm
ime
kons
tant
e 6
(%)/
Ann
ual
real
gro
wth
of G
DP
at c
onsta
nt
pric
es 6
(%)
Me
çmim
e ko
rrent
e, n
ë m
ilion
ë le
kë 7
/ At
cur
rent
pric
es, i
n m
illion
ALL
7
Ndr
yshi
met
vje
tore
të In
deks
it të
Çm
imev
e të
kon
sum
it (%
) /
Year
ly c
hang
es in
CPI
(%)
Treg
u i p
unës
8 /
Labo
r mar
ket 8
Prod
ukti
Bren
dshë
m B
ruto
(PBB
) /
Gro
ss d
omes
tic p
rodu
ct (G
DP)
Pa
gat e
të p
unës
uarv
e,
neto
/C
ompe
nsat
ion
of
empl
oyee
s, n
et
Të A
rdhu
ra n
ga p
rona
, ne
to /
Pro
perty
inco
me,
ne
t
Të A
rdhu
rat K
ombë
tare
Br
uto
/ G
ross
Nat
iona
l In
com
eSh
kalla
e p
unës
imit
/
Empl
oym
ent r
ate
(%)
Shka
lla e
pap
unës
isë /
U
nem
ploy
men
t rat
e (%
)
12
34
5=2+
3+4
67
8
2014
1.8
1,39
5,30
4.6
30,7
23.0
-17,
930.
91,
408,
096.
80.
750
.517
.9
2015
2.2
1,43
4,30
6.5
34,1
89.7
-17,
189.
61,
451,
306.
62.
052
.917
.5
2016
3.4
1,47
5,25
0.8
35,7
50.8
-11,
837.
01,
499,
164.
72.
255
.915
.6
2017
1.
857
.414
.1
Burim
i: IN
STAT
.So
urce
: IN
STAT
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
63 Banka e Shqipërisë
3. B
ilan
ci i
pa
ges
ave9 ,
Rez
eRva
dh
e ku
Rsi i
këm
Bim
it
në
mili
onë
euro
, për
veç
raste
ve k
ur s
hëno
het n
drys
heBa
lan
ce
of
paym
ents
9 , R
eseR
ves
an
d e
xch
an
ge
Rate
3.
in m
illio
ns e
uR,
unl
ess
othe
rwis
e in
dica
ted
Bila
nci i
llog
arisë
ko
rrent
e /
Cur
rent
ac
coun
t
In
vesti
met
dire
kte
neto
/ D
irect
inve
st-m
ents,
net
Reze
rvat
val
utor
e (st
ok)/
Res
erve
s (st
ock)
Reze
rvat
në
mua
j im
porte
/
Rese
rves
in m
onth
s of
impo
rt
Kurs
i i k
ëmbi
mit
/ Ex
chan
ge ra
te
Nga
të c
ilat:
Bila
nci t
regt
ar /
O
f whi
ch:T
rade
bal
ance
(3-4
)
Nga
të c
ilat:
Rem
itanc
at
/ O
f whi
ch: R
emitt
ance
sM
esat
are
e pe
riudh
ës /
Per
iod
aver
age
Eksp
orti
/ Ex
port
Impo
rti /
Impo
rtAL
L / E
UR
ALL /
USD
12
34
56
78
910
2014
-1,0
76.3
-2,2
15.6
931.
73,
147.
359
1.9
-811
.52,
191.
75.
614
0.0
105.
5
2015
-883
.6-2
,298
.977
1.1
3,07
0.1
597.
1-8
18.4
2,88
0.0
7.6
139.
712
6.0
2016
-811
.7-2
,602
.871
3.7
3,31
6.5
614.
5-9
36.5
2,94
5.0
7.2
137.
412
4.1
2017
-802
.6-2
,824
.079
7.1
3,62
1.2
635.
7-9
69.9
2,99
5.9
6.7
134.
211
9.1
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
4. B
ilan
ci f
iska
l, s
toku
i Bo
Rxh
it t
ë BR
end
shëm
dh
e Bo
Rxh
i i ja
shtë
mn
ë m
iliar
dë le
këfi
sca
l Ba
lan
ce,
do
mes
tic
deB
t st
oc
k a
nd
ext
eRn
al
deB
t 4.
in b
illio
ns a
ll
Të
Ard
hura
/
Reve
nue
Sh
penz
ime
/
Expe
nditu
re
D
efic
iti /
Def
icit
St
oku
i bor
xhit
të Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ C
entra
l gov
ernm
ent d
ebt s
tock
Nga
të c
ilat:
Të a
rdhu
ra ta
ti-m
ore
/Of w
hich
: Tax
reve
nue
Shpe
nzim
e ka
pita
le /
C
apita
l exp
endi
ture
Fina
ncim
i br
ends
hëm
/
Dom
estic
fina
ncin
gFi
nanc
im i
huaj
/
Fore
ign
finan
cing
Stok
u i b
orxh
it të
bre
ndsh
ëm /
D
omes
tic d
ebt s
tock
Stok
u i b
orxh
it të
jash
tëm
/
Exte
rnal
deb
t sto
ck
12
34
56
78
9
2014
366.
733
5.9
438.
860
.7-7
2.1
42.2
29.9
564.
741
2.4
2015
379.
234
2.3
437.
463
.1-5
8.2
-6.4
64.6
551.
449
0.9
2016
407.
036
9.9
433.
759
.5-2
6.7
9.2
17.5
561.
150
4.6
2017
430.
439
8.6
461.
468
.5-3
1.0
1.9
29.1
577.
151
0.3
Burim
i: M
inist
ria e
Fin
anca
ve d
he E
kono
misë
, sip
as p
ublik
imev
e "S
tatis
tikat
fisk
ale
muj
ore,
viti
201
8" d
he B
ulet
ini s
tatis
tikor
i bo
rxhi
t, m
ars
31, 2
018.
Publ
ikim
i 'St
atist
ika
fiska
le Ja
nar -
Qer
shor
201
8' ta
bela
t:Tr
egue
sit fi
skal
ë sip
as b
uxhe
tit të
kon
solid
uar (
Vjet
or).
Shën
ime:
1) P
ërdi
tësu
ar të
dhë
nat p
ër D
hjet
or 2
015
sipas
ESA
201
0.2)
Për
fshih
en v
etëm
llog
aritë
dhe
dep
ozita
t që
janë
pje
së e
par
asë
së g
jerë
.3)
Për
faqë
son
kred
inë
për e
kono
min
ë.4)
Nor
ma
mes
atar
e e
pond
erua
r vje
tore
e d
epoz
itave
dhe
hua
ve të
reja
12
muj
ore
në le
kë p
ër s
istem
in b
anka
r.5)
Të
dhën
at i
refe
rohe
n no
rmës
në
fund
të p
eriu
dhës
.6)
Bur
imi:
INST
AT fa
qja
web
dt.
09.0
8.20
18: T
emat
/ E
kono
mi d
he F
inan
cë /
Llo
garit
ë Ko
mbë
tare
(GD
P) /
Llo
garit
ë Ko
mbë
tare
Vje
tore
/
Prod
him
i i b
rend
shëm
bru
to s
ipas
met
odës
së
prod
him
it, 2
010-
2016
(201
6 G
jysë
m fi
nale
)7)
Bur
imi:
INST
AT fa
qja
web
dt.
09.0
8.20
18: T
emat
/ E
kono
mi d
he F
inan
cë /
Llo
garit
ë Ko
mbë
tare
(GD
P) /
Llo
garit
ë Ko
mbë
tare
Vje
tore
/
Kalim
i nga
PBB
në
të a
rdhu
rat k
ombë
tare
bru
to, 2
010-
2016
(201
6 G
jysë
m fi
nale
)8)
Bur
imi:
INST
AT fa
qja
web
dt.
09.0
8.20
18: T
emat
/ T
regu
i Pu
nës
dhe
Ars
imi /
Pun
ësim
i dhe
pap
unës
ia /
Shk
alla
e p
unës
imit
2017
(g
rupm
osha
15-
64 v
jeç)
, Shk
alla
e p
apun
ësisë
201
7 (g
rupm
osha
15-
64 v
jeç)
9) Ja
në ri
shik
uar t
ë dh
ënat
për
vite
t 201
3-20
16.
Sour
ce: M
inist
ry o
f Fin
ance
and
Eco
nom
y, a
ccor
ding
to "F
iscal
sta
tistic
s m
onth
ly, y
ear 2
018
and
"Deb
t Sta
tistic
al B
ulle
tin
Mar
ch 3
1, 2
018"
, pub
licat
ions
. P
ublic
atio
n 'F
iscal
sta
tistic
s Ja
nuar
y - J
une
2018
' tab
le:
Con
solid
ated
gen
eral
bud
get (
Ann
ual).
Fo
otno
te:
1) R
evise
d th
e da
ta o
f Dec
embe
r 201
5 ac
cord
ing
to E
SA 2
010.
2) D
epos
its in
clud
ed in
bro
ad m
oney
.3)
Cre
dit t
o ec
onom
y.4)
The
ann
ual w
eigh
ted
aver
age
rate
of t
he 1
2 m
onth
s ne
w d
epos
its a
nd lo
ans
in A
LL fo
r the
ban
king
sys
tem
.5)
End
of p
erio
d da
ta.
6) S
ourc
e: IN
STAT
web
site
dt.
09.0
8.20
18: T
hem
es /
Eco
nom
y an
d Fi
nanc
e /
Nat
iona
l Acc
ount
s (G
DP)
/ A
nnua
l N
atio
nal A
ccou
nts,
Gro
ss d
omes
tic p
rodu
ct b
y pr
oduc
tion
appr
oach
, 201
0-20
16 (2
016
Sem
i Fin
al)
7) S
ourc
e: IN
STAT
web
site
dt.
09.0
8.20
18: T
hem
es /
Eco
nom
y an
d Fi
nanc
e /
Nat
iona
l Acc
ount
s (G
DP)
/ A
nnua
l N
atio
nal A
ccou
nts,
Tra
nsiti
on fr
om G
DP
to g
ross
nat
iona
l inc
ome,
201
0-20
16 (2
016
Sem
i Fin
al)
8) S
ourc
e: IN
STAT
web
site
dt.
09.0
8.20
18: T
hem
es /
Lab
or M
arke
t and
Edu
catio
n /
Em
ploy
men
t and
Une
mpl
oym
ent /
Em
ploy
men
t rat
e 20
17 (a
ge g
roup
15-
64 y
ears
), U
nem
ploy
men
t rat
e 20
17 (a
ge g
roup
15-
64 y
ears
).9)
Dat
a ar
e re
vise
d fo
r per
iod
2013
-201
6.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
64Banka e Shqipërisë
1 s
ekto
Ri f
ina
nc
iaR
1-1
Bila
nc
i sek
toRi
al
i Ba
nkë
s së
sh
qip
ëRis
ën
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
fin
an
cia
l se
cto
R 1
sec
toRa
l Ba
lan
ce
shee
t o
f Ba
nk
of
alB
an
ia 1
-1in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Tota
li i m
jete
ve
/ To
tal a
sset
s (2
+ 3+
4+
5+
8+ 1
2+ 1
3+
14)
Ari m
onet
ar d
he
mba
jtjet
e S
DR*
/
Mon
etar
y go
ld
and
SDR
hold
ings
Arka
në
valu
të
/ Fo
reig
n cu
rrenc
y D
epoz
ita*/
D
epos
its*
Letra
t me
vlerë
të
ndry
shm
e ng
a ak
-sio
net /
Sec
uriti
es
othe
r tha
n sh
ares
(6
+7)
Hua
të /
Loan
s (9
+ 10
+11)
D
eriv
atet
fin
anci
are
/ Fi
nanc
ial
deriv
ativ
es
Lloga
ri të
ar
këtu
eshm
e /
Rece
ivab
le
acco
unts
Mje
te
jofin
anci
are*
/
Non
finan
cial
as
sets*
Jore
zide
ntë
/
Non
resid
ents
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tjer
a de
pozi
tues
e /
O
ther
dep
osito
ry
corp
orat
ions
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
12
34
56
78
910
1112
1314
2015
/12
516,
357.
930
,578
.884
.993
,147
.132
3,67
9.0
270,
453.
653
,225
.514
,641
.1_
12,9
87.1
1,65
4.0
27.7
32,7
41.6
21,4
57.8
2016
/12
524,
730.
827
,211
.852
.010
4,62
2.9
315,
112.
726
1,87
7.5
53,2
35.2
31,6
60.3
_29
,934
.41,
725.
915
.825
,094
.120
,961
.2
2017
/12
532,
927.
025
,725
.324
.316
1,61
7.3
259,
537.
820
6,81
8.9
52,7
18.8
41,5
91.0
_39
,871
.31,
719.
811
.723
,844
.920
,574
.7
2018
/01
519,
506.
124
,080
.720
.815
1,72
9.1
249,
915.
520
1,71
3.5
48,2
02.0
49,0
06.6
_47
,288
.01,
718.
59.
924
,200
.320
,543
.1
2018
/02
514,
845.
123
,851
.624
.915
3,52
0.5
250,
349.
819
9,89
4.3
50,4
55.6
42,4
01.3
_40
,691
.21,
710.
111
.124
,172
.720
,513
.3
2018
/03
504,
852.
923
,383
.718
.815
1,61
0.0
241,
898.
819
0,54
7.9
51,3
50.9
43,8
37.8
_42
,134
.41,
703.
411
.223
,608
.120
,484
.5
2018
/04
503,
600.
923
,263
.941
.315
4,46
8.6
231,
121.
217
8,85
7.9
52,2
63.3
48,4
38.7
_46
,739
.31,
699.
48.
325
,783
.520
,475
.5
2018
/05
481,
216.
322
,532
.630
.815
5,18
6.6
219,
055.
216
5,35
5.3
53,6
99.9
41,3
38.4
_39
,646
.51,
691.
922
.222
,603
.420
,447
.2
2018
/06
495,
278.
022
,265
.028
.218
3,23
2.9
216,
811.
016
3,00
0.9
53,8
10.2
30,3
00.6
_28
,615
.51,
685.
120
.122
,069
.220
,551
.0
Det
yrim
et
tota
le /
To-
tal l
iabi
lities
(2
+ 3+
4+
10+
14+
15+
16)
Para
ja n
ë qa
rkul
lim /
C
urre
ncy
in
circ
ulat
ion
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në e
gje
rë
/ D
epos
its
incl
uded
in
broa
d m
oney
Dep
ozita
të
papë
rfshi
ra n
ë pa
ranë
e g
jerë
/
Dep
osits
exc
lud-
ed fr
om b
road
m
oney
(5+
6+
7+ 8
+9)
Hua
të
/ Lo
ans
(11+
12+1
3)
Llo
gari
të
pagu
eshm
e /
Oth
er
acco
unts
paya
ble
Alok
imi i
SD
R /
SDR
allo
catio
n
Aksio
ne d
he
instr
umen
te
të tj
erë
të
kapi
talit
/
Shar
es a
nd
othe
r equ
ity
Jore
zide
ntët
/
Non
resi-
dent
s
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tjer
a de
pozi
tues
e /
O
ther
dep
osito
-ry
cor
pora
tions
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
si-de
nt s
ecto
rs
Jore
zide
ntët
/
Non
resi-
dent
s
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tjer
a de
pozi
tues
e /
O
ther
dep
osito
-ry
cor
pora
tions
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
2015
/12
516,
357.
923
9,21
8.1
1,78
7.9
201,
585.
631
,826
.226
,340
.814
2,96
6.8
87.4
364.
41,
809.
61,
809.
6_
_46
1.3
8,10
4.4
63,3
91.1
2016
/12
524,
730.
825
8,84
8.0
3,18
3.2
191,
379.
719
,860
.918
,975
.115
2,34
9.7
72.1
121.
931
4.2
314.
2_
_1,
164.
67,
981.
261
,859
.9
2017
/12
532,
927.
027
4,71
1.8
3,89
9.2
200,
513.
919
,350
.934
,384
.314
6,63
2.1
66.7
79.9
115.
611
5.6
__
463.
87,
340.
545
,882
.2
2018
/01
519,
506.
126
7,72
2.9
1,89
7.8
198,
053.
819
,313
.445
,297
.613
3,30
8.9
62.8
71.0
95.4
95.4
__
901.
87,
263.
543
,571
.0
2018
/02
514,
845.
126
8,00
4.0
1,76
7.8
193,
973.
719
,310
.345
,068
.712
9,46
1.2
62.5
71.0
76.5
76.5
__
530.
97,
293.
543
,198
.7
2018
/03
504,
852.
926
5,96
4.6
554.
919
2,08
7.1
19,3
16.6
46,8
52.5
125,
790.
661
.965
.575
.175
.1_
_49
1.5
7,15
3.6
38,5
26.2
2018
/04
503,
600.
926
4,14
9.0
332.
019
3,32
5.0
19,3
06.5
49,3
28.8
124,
578.
360
.950
.656
.156
.1_
_2,
514.
07,
112.
536
,112
.3
2018
/05
481,
216.
326
5,33
3.8
66.9
174,
550.
617
,426
.145
,142
.011
1,87
3.1
60.5
49.0
55.7
55.7
__
309.
47,
074.
333
,825
.7
2018
/06
495,
278.
026
8,27
8.5
123.
018
5,15
4.3
17,4
11.5
48,4
68.8
119,
163.
461
.649
.055
.655
.6_
_56
0.8
7,06
7.3
34,0
38.4
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Për p
eriu
dhën
Dhj
etor
201
5-Pr
ill 20
16 ë
shtë
bër
ë rik
lasif
ikim
i ar
it jo
mon
etar
nga
zër
i "D
epoz
ita" n
ë zë
rin "M
jete
jo fi
nanc
iare
".
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
*The
dat
a of
Dec
embe
r 201
5-A
pril
2016
refle
ct a
recl
assif
icat
ion
of n
on-m
onet
ary
gold
from
“D
epos
its "t
o " N
on-
finan
cial
ass
ets"
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
65 Banka e Shqipërisë
1-2
paRa
qit
ja m
on
eta
Re e
Ba
nkë
s së
sh
qip
ëRis
ën
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
mo
net
aRy
su
Rvey
of
Ban
k o
f a
lBa
nia
1-2
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Mje
te v
alut
ore
neto
*/ N
et
fore
ign
asse
ts*
(2-3
)
M
jete
t e
bren
dshm
e /
D
omes
tic a
sset
s (5
+ 8+
9+
10+
11+
12)
Pr
eten
dim
e ne
to
ndaj
Qev
erisë
Q
ëndr
ore
/ N
et
clai
ms
on C
entra
l G
over
nmen
t (6-
7)
Pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tje
ra d
epoz
itues
e /
C
laim
s on
oth
er d
e-po
sitor
y co
rpor
atio
ns
Pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tjer
a fin
anci
are
/ C
laim
s on
oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Cla
ims
on p
ublic
no
nfin
anci
al c
orpo
-ra
tions
Pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e /
Cla
ims
on o
ther
no
nfin
anci
al c
orpo
-ra
tions
Pret
endi
me
ndaj
se
ktorë
ve të
tje
rë re
zide
ntë
/
Cla
ims
on o
ther
re
siden
t sec
tors
Pret
endi
me
ndaj
jo
rezi
dent
ëve/
C
laim
s on
no
nres
iden
ts
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
jore
zide
ntëv
e /
Less
: Lia
biliti
es to
no
nres
iden
ts
Pre
tend
ime
ndaj
Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ C
laim
s on
Cen
tral
Gov
ernm
ent
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ Le
ss:Li
abili
ties
to
Cen
tral G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
2015
/ 1
236
3,08
8.0
405,
079.
541
,991
.563
,394
.248
,752
.075
,143
.926
,391
.912
,987
.1_
__
1,65
5.1
2016
/ 1
238
9,61
2.7
418,
562.
128
,949
.465
,915
.734
,255
.653
,279
.919
,024
.329
,934
.4_
__
1,72
5.7
2017
/ 1
239
0,68
7.6
417,
605.
426
,917
.859
,998
.018
,406
.752
,839
.534
,432
.839
,871
.3_
__
1,72
0.0
2018
/ 0
137
3,91
7.9
401,
225.
027
,307
.152
,048
.33,
040.
748
,388
.145
,347
.547
,288
.0_
__
1,71
9.6
2018
/ 0
237
3,89
6.2
400,
897.
427
,001
.247
,990
.15,
587.
750
,695
.045
,107
.340
,691
.2_
__
1,71
1.3
2018
/ 0
336
1,94
3.9
388,
762.
326
,818
.448
,386
.44,
548.
051
,432
.946
,884
.942
,134
.4_
__
1,70
4.0
2018
/ 0
435
3,26
1.1
381,
980.
428
,719
.451
,448
.83,
008.
452
,381
.349
,372
.946
,739
.3_
__
1,70
1.1
2018
/ 0
534
0,57
3.0
365,
236.
824
,663
.850
,019
.08,
679.
053
,854
.145
,175
.139
,646
.5_
__
1,69
3.6
2018
/ 0
636
5,28
3.3
390,
138.
124
,854
.835
,734
.45,
432.
253
,951
.248
,519
.028
,615
.5_
__
1,68
6.6
B
aza
mon
etar
e /
Mon
e-ta
ry b
ase
(14+
15+1
6)
D
epoz
ita të
pap
ërfsh
ira
në p
aran
ë e
gjer
ë /
D
epos
its e
xclu
ded
from
br
oad
mon
ey
Hua
të /
Loan
s Llo
gari
të p
a-gu
eshm
e /
Oth
er
acco
unts
paya
ble
Të
tjera
net
o /
O
ther
item
s ne
t
Aks
ione
dhe
in
strum
ente
të tj
erë
të k
apita
lit /
Shar
es
and
othe
r equ
ity
Par
aja
në q
arku
llim /
C
urre
ncy
in c
ircul
atio
n D
etyr
ime
ndaj
kor
pora
tave
të
tjera
dep
ozitu
ese
/ Lia
biliti
es to
ot
her d
epos
itory
cor
pora
tions
Dep
ozita
të p
ërfsh
ira n
ë pa
ranë
e g
jerë
/ D
epos
its
incl
uded
in b
road
mon
ey
13 1
4 1
5 1
6 17
18
19
20
21
2015
/12
383,
972.
823
9,21
8.1
142,
966.
81,
787.
945
1.8
_34
.2-2
1,36
7.7
63,3
91.1
2016
/12
414,
380.
925
8,84
8.0
152,
349.
73,
183.
219
4.0
_47
.2-2
0,95
3.6
61,8
59.9
2017
/12
425,
243.
127
4,71
1.8
146,
632.
13,
899.
214
6.6
_96
.8-2
0,68
3.2
45,8
82.2
2018
/01
402,
929.
626
7,72
2.9
133,
308.
91,
897.
813
3.9
_50
.2-2
0,71
8.4
43,5
71.0
2018
/02
399,
233.
026
8,00
4.0
129,
461.
21,
767.
813
3.5
_17
.5-2
0,69
6.4
43,1
98.7
2018
/03
392,
310.
126
5,96
4.6
125,
790.
655
4.9
127.
4_
34.4
-20,
667.
838
,526
.2
2018
/04
389,
059.
326
4,14
9.0
124,
578.
333
2.0
111.
5_
73.7
-20,
646.
936
,112
.3
2018
/05
377,
273.
826
5,33
3.8
111,
873.
166
.910
9.4
_17
.3-2
0,63
4.1
33,8
25.7
2018
/06
387,
564.
926
8,27
8.5
119,
163.
312
3.0
110.
6_
39.8
-20,
736.
034
,038
.4
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
* Pë
r per
iudh
ën D
hjet
or 2
015-
Prill
2016
ësh
të b
ërë
rikla
sifik
im i
arit
jo m
onet
ar n
ga z
ëri "
Dep
ozita
" në
zërin
"Mje
te jo
fina
ncia
re".
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* Th
e da
ta o
f Dec
embe
r 201
5-A
pril
2016
refle
ct a
recl
assif
icat
ion
of n
on-m
onet
ary
gold
from
“D
epos
its "t
o " N
on-
finan
cial
ass
ets"
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
66Banka e Shqipërisë
1-3.
a B
ilan
ci s
ekto
Ria
l i B
an
kave
pa
Rad
epo
zitu
ese/
mje
tet
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
ese
cto
Ral
Bala
nc
e sh
eet
of
dep
osi
t m
on
ey B
an
ks/
ass
ets
1-3.
ain
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Tota
li i m
jete
ve /
To
tal a
sset
s (2
+ 3+
4+
8+
12+
22+
25+
26+2
7)Ar
ka n
ë le
kë /
N
atio
nal c
urre
ncy
Arka
në
valu
të /
Fo
reig
n cu
rrenc
yD
epoz
ita /
D
epos
its (5
+ 6+
7)
Letra
me
vlerë
të
ndry
shm
e ng
a ak
sione
t /
Secu
ritie
s ot
hers
than
sh
ares
(9+
10+
11)
Nga
të
cila
t / o
f w
hich
:Jo
rezi
dent
ët /
N
onre
siden
tsBa
nka
Qën
dror
e /
C
entra
l Ban
kBa
nkat
par
adep
ozitu
ese
/ D
epos
it m
oney
ban
ksJo
rezi
dent
ët /
N
onre
siden
tsQ
ever
ia Q
ën-
dror
e/C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
-ci
are
/ O
ther
non
finan
-ci
al c
orpo
ratio
ns
12
34
56
78
910
11
2015
/12
1,36
5,62
7.6
8,61
0.0
10,6
50.1
301,
970.
914
7,56
3.2
144,
219.
210
,188
.537
8,35
6.7
64,9
27.3
313,
429.
5_
2016
/12
1,44
6,04
8.9
9,42
4.8
13,6
85.4
302,
582.
214
0,17
4.5
151,
994.
310
,413
.542
6,17
8.2
92,0
42.1
333,
995.
314
0.7
2017
/12
1,46
2,99
0.6
9,44
1.1
12,7
15.8
328,
020.
917
1,79
9.1
146,
853.
39,
368.
541
6,70
7.4
74,2
40.4
342,
467.
1_
2018
/01
1,46
8,44
1.2
10,3
17.4
13,0
19.1
328,
901.
819
0,52
4.7
132,
586.
45,
790.
741
8,40
8.4
73,3
66.3
345,
042.
1_
2018
/02
1,46
2,04
4.2
10,3
65.5
12,3
36.5
325,
757.
118
5,27
1.2
133,
323.
07,
162.
941
6,93
7.8
71,9
31.5
345,
006.
4_
2018
/03
1,44
9,45
6.6
11,5
18.6
12,3
13.2
329,
586.
919
2,27
8.8
129,
925.
97,
382.
241
5,05
1.0
72,0
47.9
343,
003.
1_
2018
/04
1,44
6,49
7.7
11,4
90.2
12,3
96.3
323,
813.
018
8,87
4.7
126,
471.
48,
466.
941
9,69
1.8
75,5
61.0
344,
130.
8_
2018
/05
1,43
4,78
1.9
10,6
19.9
12,7
07.1
322,
052.
919
8,91
9.7
114,
421.
68,
711.
541
8,06
3.4
75,4
16.3
342,
647.
1_
2018
/06
1,43
8,53
9.1
11,4
87.1
14,0
36.1
308,
600.
817
7,00
4.3
122,
634.
98,
961.
643
0,33
7.7
83,9
09.2
346,
428.
5_
Hua
të /
Loan
s (1
3 +1
4 +1
5 +1
6 +1
7 +1
8 +1
9 +2
0 +2
1)
Aksio
ne d
he
instr
umen
te të
tje
rë të
kap
italit
/ Sh
ares
and
ot
her e
quity
(2
3+24
)
Der
ivat
et
finan
ciar
e /
Fina
ncia
l de
rivat
ives
Lloga
ri të
Ar
këtu
eshm
e /
Oth
er
acco
unts
rece
ivab
le
Mje
te jo
fi-na
ncia
re /
N
onfin
anci
al
asse
ts Jo
rezi
dent
ët /
N
onre
siden
ts
Bank
a Q
ëndr
ore
/ C
entra
l Ba
nk
Bank
at
para
de-
pozi
tues
e /
Dep
osit
mon
ey b
anks
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
-ia
re /
Oth
er
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
n-m
ent
Qev
eria
lo
kale
/
Loca
l gov
-er
nmen
t
Korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Pub-
lic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë /
Oth
er re
si-de
nt s
ecto
rs
Jore
zide
ntët
/
Non
resi-
dent
s Re
zide
ntë
/
Resid
ents
1213
1415
1617
1819
2021
2223
2425
2627
2015
/12
613,
283.
468
,177
.5_
3,70
0.1
9,53
7.7
1,09
9.5
887.
727
,500
.534
6,21
0.1
156,
170.
47,
223.
36,
529.
969
3.4
_8,
114.
237
,418
.9
2016
/12
637,
885.
394
,431
.0_
2,56
1.2
8,68
7.6
947.
584
5.5
26,8
63.9
343,
070.
316
0,47
8.3
8,02
3.0
7,19
2.2
830.
8_
8,88
6.8
39,3
83.1
2017
/12
631,
258.
484
,104
.3_
2,77
0.3
7,94
4.7
2,12
9.2
787.
734
,901
.332
9,37
7.0
169,
244.
07,
970.
07,
093.
487
6.7
85.0
11,6
43.0
45,1
49.0
2018
/01
632,
229.
384
,719
.0_
2,59
9.4
8,02
8.3
2,13
8.7
776.
134
,914
.832
8,94
4.7
170,
108.
47,
890.
07,
019.
187
0.9
83.7
12,6
05.6
44,9
86.0
2018
/02
630,
703.
084
,482
.9_
2,17
9.1
7,86
6.9
2,11
6.0
771.
534
,241
.932
8,78
0.7
170,
264.
07,
707.
46,
816.
789
0.7
83.6
13,3
54.2
44,7
99.0
2018
/03
619,
794.
075
,708
.4_
1,82
1.4
7,94
0.7
2,08
8.9
760.
634
,601
.532
6,34
8.1
170,
524.
47,
598.
56,
710.
088
8.5
82.2
8,42
7.6
45,0
84.7
2018
/04
617,
317.
676
,255
.1_
1,52
0.3
8,04
9.6
1,71
9.5
751.
133
,681
.132
4,64
3.5
170,
697.
47,
606.
46,
703.
390
3.1
81.8
9,23
9.5
44,8
61.3
2018
/05
609,
819.
572
,780
.5_
4,07
7.1
8,08
5.0
1,67
9.2
746.
631
,989
.631
9,52
2.7
170,
938.
97,
679.
66,
779.
989
9.7
81.4
9,05
2.6
44,7
05.5
2018
/06
612,
341.
173
,631
.0_
9,52
7.6
8,55
2.4
7,24
3.0
737.
419
,583
.932
0,86
3.3
172,
202.
67,
798.
76,
899.
089
9.8
81.6
8,76
0.9
45,0
95.0
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
67 Banka e Shqipërisë
1-3.
B Bi
lan
ci s
ekto
Ria
l i B
an
kave
pa
Rad
epo
zitu
ese/
det
yRim
etn
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
sec
toRa
l Ba
lan
ce
shee
t o
f d
epo
sit
mo
ney
Ba
nks
/ lia
Bilit
ies
1-3.
Bin
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Det
yrim
et
tota
le /
Tot
al
liabi
lities
(2+
8+ 1
7+ 2
0+
29+
30)
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në e
gje
rë
/ D
epos
its
incl
uded
in
broa
d m
oney
(3
+ 4+
5+
6+ 7
)
D
epoz
ita të
pa
përfs
hira
në
para
në e
gje
rë
/ D
epos
its n
ot
incl
uded
in
broa
d m
oney
(9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
+ 14
+ 15
+ 16
)
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
-ia
re /
Oth
er
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Qev
eria
lo-
kale
/ Lo
cal
Gov
ernm
ents
Korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Publ
ic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë
të tj
erë
rezi
dent
ë /
O
ther
resi-
dent
sec
tors
Jore
zide
ntët
/
Non
resid
ents
Bank
a e
Shqi
përis
ë /
Bank
of
Alba
nia
Korp
orat
a të
tjer
a de
pozi
tues
e /
Oth
er
depo
sitor
y co
rpor
atio
ns
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
-ia
re /
Oth
er
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Publ
ic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë
të tj
erë
rezi
dent
ë /
O
ther
resi-
dent
sec
tors
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
2015
/12
1,36
5,62
7.6
980,
027.
712
,861
.51,
713.
214
,537
.711
3,24
5.2
837,
670.
111
2,21
5.7
16,6
93.7
1,89
2.8
11,9
14.9
6,74
9.8
1,13
6.9
285.
77,
853.
965
,688
.1
2016
/12
1,44
6,04
8.9
1,00
5,97
8.9
11,9
97.6
2,29
2.5
13,1
54.1
136,
885.
484
1,64
9.4
138,
410.
114
,902
.535
6.2
13,7
71.4
9,27
7.4
938.
933
8.3
8,10
6.7
90,7
18.7
2017
/12
1,46
2,99
0.6
991,
609.
015
,044
.31,
499.
412
,992
.014
2,52
6.8
819,
546.
516
4,69
7.4
15,7
72.9
1,06
2.2
13,0
09.9
8,25
5.4
1,72
2.5
318.
47,
396.
311
7,15
9.8
2018
/01
1,46
8,44
1.2
993,
631.
313
,751
.61,
631.
012
,961
.314
8,47
8.7
816,
808.
816
5,47
7.0
17,6
39.0
119.
29,
803.
07,
819.
71,
461.
331
8.4
7,14
4.7
121,
171.
8
2018
/02
1,46
2,04
4.2
987,
225.
614
,069
.91,
647.
613
,512
.414
3,64
6.6
814,
349.
216
8,46
2.7
16,3
52.6
4,18
7.0
11,3
55.9
7,27
4.1
1,50
6.0
317.
16,
835.
312
0,63
4.7
2018
/03
1,44
9,45
6.6
977,
265.
914
,050
.51,
478.
413
,160
.214
0,34
3.1
808,
233.
715
8,46
0.2
12,9
36.9
2,21
3.6
7,81
7.0
7,24
0.7
1,72
1.3
318.
06,
262.
111
9,95
0.6
2018
/04
1,44
6,49
7.7
971,
643.
413
,718
.01,
414.
512
,889
.214
2,19
7.5
801,
424.
315
9,74
2.9
13,2
05.2
2,23
8.2
8,44
4.8
6,21
0.9
1,74
5.9
335.
96,
322.
612
1,23
9.4
2018
/05
1,43
4,78
1.9
961,
915.
613
,527
.81,
506.
713
,055
.014
0,74
2.3
793,
083.
816
5,86
3.8
11,9
55.7
3,03
2.8
10,9
24.7
7,92
1.3
1,74
3.3
311.
97,
733.
912
2,24
0.2
2018
/06
1,43
8,53
9.1
966,
844.
613
,767
.41,
338.
214
,081
.414
3,29
0.4
794,
367.
317
4,45
4.6
13,6
08.1
4,20
1.6
15,5
87.8
7,48
5.5
1,68
6.7
315.
77,
944.
212
3,62
4.9
Hua
të /
Loan
s (2
1+ 2
2+
23+
24+
25+
26+
27+
28)
Llog
ari t
ë pa
gues
hme
/
Oth
er a
ccou
nts
paya
ble
Aksio
ne d
he in
stru-
men
te të
tjer
ë të
ka
pita
lit /
Shar
es
and
othe
r equ
ity
Letra
t me
vlerë
të
ndr
yshm
e ng
a ak
sione
t (18
+ 19
)
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë /
Oth
er re
si-de
nt s
ecto
rs
Jore
zide
ntët
/
Non
resid
ents
Bank
a Q
ëndr
ore
/
Cen
tral B
ank
Korp
orat
a të
tjer
a de
pozi
tues
e /
O
ther
dep
osito
ry
corp
orat
ions
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë /
Oth
er re
si-de
nt s
ecto
rs
Der
ivat
et
finan
ciar
e /
Fina
ncia
l de
rivat
ives
1718
1920
2122
2324
2526
2728
2930
2015
/12
4,28
4.9
108.
84,
176.
141
,248
.721
,589
.712
,987
.74,
096.
575
0.0
1,79
7.3
_27
.5_
92,7
58.2
135,
092.
4
2016
/12
5,22
4.5
108.
65,
115.
959
,407
.623
,590
.429
,943
.23,
450.
563
5.6
1,76
0.8
_27
.1_
92,5
12.8
144,
514.
9
2017
/12
6,25
8.0
160.
36,
097.
769
,800
.123
,962
.539
,875
.52,
774.
752
4.6
2,63
6.1
_26
.7_
74,0
47.9
156,
578.
0
2018
/01
6,23
0.8
159.
86,
071.
075
,145
.023
,929
.047
,289
.71,
927.
850
6.5
1,46
5.2
_26
.8_
71,6
35.6
156,
321.
4
2018
/02
6,20
5.9
159.
96,
046.
169
,724
.224
,558
.840
,692
.62,
390.
050
2.1
1,58
0.7
_0.
0_
73,1
09.2
157,
316.
4
2018
/03
5,88
4.0
158.
45,
725.
674
,779
.525
,782
.042
,140
.13,
538.
746
6.1
2,85
2.7
__
_76
,891
.515
6,17
5.4
2018
/04
6,42
9.9
164.
46,
265.
580
,269
.526
,890
.546
,741
.04,
447.
545
8.5
1,73
2.1
__
_71
,961
.615
6,45
0.6
2018
/05
6,37
5.0
162.
86,
212.
274
,439
.327
,268
.439
,647
.94,
297.
944
8.5
2,77
6.6
__
_68
,919
.015
7,26
9.1
2018
/06
6,36
2.2
163.
96,
198.
364
,836
.127
,869
.228
,617
.45,
494.
347
7.3
2,37
7.9
__
_67
,244
.115
8,79
7.4
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
68Banka e Shqipërisë
1-4
paRa
qit
ja m
on
eta
Re e
Ba
nka
ve p
aRa
dep
ozi
tues
en
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
mo
net
aRy
su
Rvey
of
dep
osi
t m
on
ey B
an
ks 1
-4in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Mje
tet
valu
tore
net
o /
Net
fore
ign
asse
ts (2
- 3)
M
jete
t e
bren
dshm
e /
D
omes
tic a
sset
s (5
+ 6+
9+
10+
11+
12+
13)
Pre
ten-
dim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Cla
ims
on
nonr
esid
ents
Min
us:
Det
yrim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Le
ss: L
iabi
lities
to
non
resid
ents
Pre
tend
ime
ndaj
Ban
kës
Qën
dror
e /
C
laim
s on
C
entra
l Ban
k
Pre
tend
imet
net
o nd
aj Q
ever
isë
Qën
dror
e /
Net
cl
aim
s on
Cen
tral
Gov
ernm
ent (
7- 8
)
P
rete
ndim
e nd
aj
korp
orat
ave
të
tjera
fina
ncia
re
/ C
laim
s on
ot
her f
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
loka
le /
C
laim
s on
lo
cal g
over
n-m
ents
Pre
tend
imet
nd
aj k
orpo
rata
ve
jofin
anci
are
publ
ike
/ C
laim
s on
pub
lic
nonf
inan
cial
cor
po-
ratio
ns
Pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e /
Cla
ims
on
othe
r non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Pre
tend
ime
ndaj
sek
torë
ve
të tj
erë
rezi
dent
ë /
C
laim
s on
oth
er
resid
ent s
ecto
rs
Pre
tend
imet
nda
j Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ C
laim
s on
Cen
-tra
l Gov
ernm
ent
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ Le
ss: L
iabi
lities
to
Cen
tral G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/ 1
225
1,48
3.7
297,
847.
946
,364
.299
9,10
3.9
152,
829.
230
5,27
4.9
314,
529.
09,
254.
010
,231
.188
7.7
27,5
00.5
346,
210.
115
6,17
0.4
2016
/ 1
230
7,27
2.2
347,
525.
240
,253
.01,
024,
608.
816
1,41
9.1
322,
272.
733
4,94
2.9
12,6
70.2
9,51
8.4
845.
526
,863
.934
3,21
1.0
160,
478.
3
2017
/ 1
230
9,76
4.3
350,
037.
840
,273
.51,
031,
998.
115
6,29
4.4
332,
572.
534
4,59
6.3
12,0
23.9
8,82
1.3
787.
734
,901
.332
9,37
7.0
169,
244.
0
2018
/ 0
132
7,52
1.2
368,
731.
941
,210
.71,
023,
077.
014
2,90
3.8
336,
530.
134
7,18
0.9
10,6
50.7
8,89
9.2
776.
134
,914
.832
8,94
4.7
170,
108.
4
2018
/ 0
231
9,85
0.1
360,
922.
441
,072
.41,
023,
126.
414
3,68
8.5
336,
622.
334
7,12
2.3
10,5
00.0
8,75
7.5
771.
534
,241
.932
8,78
0.7
170,
264.
0
2018
/ 0
332
0,24
6.4
359,
140.
438
,893
.91,
015,
413.
114
1,44
4.6
332,
904.
734
5,09
2.0
12,1
87.4
8,82
9.2
760.
634
,601
.532
6,34
8.1
170,
524.
4
2018
/ 0
431
9,41
2.0
359,
872.
140
,460
.11,
013,
382.
113
7,96
1.6
336,
694.
934
5,85
0.3
9,15
5.5
8,95
2.7
751.
133
,681
.132
4,64
3.5
170,
697.
4
2018
/ 0
532
6,84
0.5
366,
684.
939
,844
.499
1,06
1.1
125,
041.
533
3,83
7.1
344,
326.
310
,489
.28,
984.
774
6.6
31,9
89.6
319,
522.
717
0,93
8.9
2018
/ 0
631
3,36
0.1
355,
561.
242
,201
.11,
000,
090.
013
4,12
2.0
343,
128.
835
3,67
1.5
10,5
42.7
9,45
2.1
737.
419
,583
.932
0,86
3.3
172,
202.
6
Det
yrim
e nd
aj
Bank
ës Q
ëndr
ore
/
Liabi
lities
to C
entra
l Ba
nk
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në
e gj
erë
/ D
epos
its
incl
uded
in b
road
m
oney
(16+
17)
D
epoz
ita të
pa
përfs
hira
në
par
anë
e gj
erë
/
Dep
osits
not
incl
uded
in
broa
d m
oney
Hua
të /
Lo
ans
Aksio
ne d
he
instr
umen
te të
tjer
ë të
kap
italit
/ Sh
ares
an
d ot
her e
quity
D
etyr
ime
të tj
era
neto
/ O
ther
net
lia
biliti
es
Axh
ustim
i i
kons
olid
imit
/ C
on-
solid
atio
n ad
justm
ent
Dep
ozita
të
trans
feru
eshm
e /
Tran
sfera
ble
depo
sits
Dep
ozita
të tj
era
/
Oth
er d
epos
its
Letra
me
vlerë
të
ndry
shm
e ng
a ak
sione
t /
Secu
ritie
s ot
hers
than
sh
ares
Nga
të c
ilat:
Reze
rva
rivle
resim
i /
Of w
hich
: Val
uatio
n ad
justm
ent
1415
1617
1819
2021
2223
24
2015
/12
14,8
80.5
980,
027.
728
3,95
2.8
696,
075.
074
,964
.54,
284.
91,
824.
813
5,09
2.4
5,51
2.7
37,3
90.0
2,12
2.7
2016
/12
30,2
99.4
1,00
5,97
8.9
351,
219.
865
4,75
9.1
100,
102.
65,
224.
51,
787.
914
4,51
4.9
4,93
7.4
39,7
25.5
4,24
7.2
2017
/12
40,9
37.7
991,
609.
036
3,71
0.2
627,
898.
812
6,59
7.0
6,25
8.0
2,66
2.8
156,
578.
0-1
,907
.513
,473
.93,
645.
8
2018
/01
47,4
08.9
993,
631.
336
5,29
9.9
628,
331.
413
0,09
6.2
6,23
0.8
1,49
2.0
156,
321.
4-2
,903
.712
,076
.73,
340.
7
2018
/02
44,8
79.6
987,
225.
636
1,73
6.5
625,
489.
212
9,29
3.1
6,20
5.9
1,58
0.7
157,
316.
4-3
,419
.412
,071
.24,
403.
9
2018
/03
44,3
53.7
977,
265.
935
4,70
8.0
622,
557.
812
8,25
2.0
5,88
4.0
2,85
2.7
156,
175.
4-5
,302
.918
,723
.62,
152.
1
2018
/04
48,9
79.2
971,
643.
435
5,19
7.9
616,
445.
512
9,64
3.8
6,42
9.9
1,73
2.1
156,
450.
6-6
,149
.915
,010
.32,
905.
1
2018
/05
42,6
80.8
961,
915.
635
3,44
7.7
608,
467.
813
2,02
9.3
6,37
5.0
2,77
6.6
157,
269.
1-7
,293
.912
,421
.12,
434.
0
2018
/06
32,8
19.0
966,
844.
635
8,72
6.5
608,
118.
113
3,57
1.5
6,36
2.2
2,37
7.9
158,
797.
4-6
,567
.410
,084
.52,
592.
8
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
69 Banka e Shqipërisë
1-5
Bila
nc
i sek
toRi
al
i sh
oq
ëRiv
e të
ku
Rsim
-kRe
dit
itn
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
sec
toRa
l Ba
lan
ce
shee
t of s
avin
gs
an
d lo
an
ass
oc
iatio
ns
1-5
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Tota
li i m
jete
ve
/ To
tal a
sset
s (2
+ 3+
4+
7+
8+ 1
1+ 1
2)
Mon
edha
dhe
ka
rtëm
oned
ha n
ë le
kë
/ N
otes
and
coi
ns in
na
tiona
l cur
renc
y
Mon
edha
dhe
ka
rtëm
oned
ha n
ë va
lutë
/
Not
es a
nd c
oins
in
fore
ign
curre
ncy
Dep
ozita
/
Dep
osits
(5
+6)
Le
tra m
e vle
rë /
Se
curit
ies
Hua
të /
Loan
s (9
+10)
M
jete
të tj
era
/
Oth
er fi
nanc
ial
asse
ts M
jete
jofin
anci
are
/
Non
finan
cial
ass
ets
Bank
at p
arad
e-po
zitu
ese
/ D
epos
it m
oney
ban
ks
Kor
pora
tat e
tjer
a fin
an-
ciar
e /
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/ O
ther
re
siden
t sec
tors
Korp
orat
at e
tjer
a jo
finan
c-ia
re /
Oth
er n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
12
34
56
78
910
1112
2015
/IV
6,67
3.1
6.6
0.0
1,72
6.3
283.
11,
443.
29.
94,
833.
54,
833.
5_
72.4
24.4
2016
/IV
6,83
0.2
8.1
0.0
938.
265
6.8
281.
415
2.3
5,51
9.8
5,51
9.8
_13
6.7
75.1
2017
/IV
8,44
5.2
6.6
0.1
1,71
5.4
1,21
6.6
498.
815
9.9
6,30
6.1
6,30
6.1
_28
.722
8.3
2017
/II
7,68
5.4
9.1
0.1
1,19
5.7
743.
245
2.5
143.
76,
011.
76,
011.
7_
128.
319
6.9
2017
/III
8,12
9.8
10.8
0.0
1,50
8.6
1,04
7.2
461.
412
6.4
6,15
5.0
6,15
5.0
_12
4.4
204.
5
2017
/IV
8,44
5.2
6.6
0.1
1,71
5.4
1,21
6.6
498.
815
9.9
6,30
6.1
6,30
6.1
_28
.722
8.3
2018
/I8,
802.
97.
50.
71,
789.
61,
253.
453
6.1
159.
56,
567.
86,
567.
8_
34.8
242.
9
Det
yrim
et
tota
le /
Tot
al
liabi
lities
(2+
5+ 8
+ 12
+ 13
)
Dep
ozita
të p
ërfsh
ira
në p
aran
ë e
gjer
ë /
D
epos
its in
clud
ed in
br
oad
mon
ey (3
+4)
D
epoz
ita të
pa
përfs
hira
në
para
në e
gje
rë /
D
epos
its e
xclu
ded
from
bro
ad m
oney
(6
+7)
H
uatë
/
Loan
s (9
+10
+11)
Det
yrim
e të
tje
ra /
Oth
er
liabi
lities
Aksio
ne d
he
instr
umen
te të
tjer
ë të
kap
italit
/ Sh
ares
an
d ot
her e
quity
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/ O
ther
re
siden
t sec
tors
Korp
orat
at e
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/ O
ther
re
siden
t sec
tors
Korp
orat
at e
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
at e
tjer
a fin
anci
are
/ O
ther
fin
anci
al c
orpo
-ra
tions
Bank
at p
a-ra
depo
zitu
ese
/ D
epos
it m
oney
ban
ks
Qev
eria
që
ndro
re
/ C
entra
l G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/IV
6,67
3.1
3,75
8.3
3,75
8.3
_15
2.6
152.
6_
1,59
5.1
1,31
7.7
277.
4_
148.
71,
018.
4
2016
/IV
6,83
0.2
4,88
4.4
4,88
4.4
_12
3.7
123.
7_
557.
618
2.4
375.
2_
284.
997
9.6
2017
/IV
8,44
5.2
6,16
2.5
6,16
2.5
_11
4.9
114.
9_
761.
3_
761.
3_
141.
51,
264.
9
2017
/II
7,68
5.4
5,37
6.2
5,37
6.2
_10
3.2
103.
2_
813.
135
.677
7.5
_19
8.1
1,19
4.8
2017
/III
8,12
9.8
5,81
4.6
5,81
4.6
_10
2.9
102.
9_
764.
1_
764.
1_
206.
11,
242.
1
2017
/IV
8,44
5.2
6,16
2.5
6,16
2.5
_11
4.9
114.
9_
761.
3_
761.
3_
141.
51,
264.
9
2018
/I8,
802.
96,
321.
16,
321.
1_
134.
613
4.6
_90
0.5
_90
0.5
_13
8.8
1,30
7.8
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
70Banka e Shqipërisë
1-6
paRa
qit
ja m
on
eta
Re e
ko
Rpo
Rata
ve t
ë tj
eRa
dep
ozi
tues
en
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
mo
net
aRy
su
Rvey
of
oth
eR d
epo
sito
Ry c
oRp
oRa
tio
ns
1-6
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Mje
tet
valu
tore
net
o /
Net
fore
ign
asse
ts (2
- 3)
M
jete
t e
bren
dshm
e /
Dom
estic
as
sets
(5+
6+
9+ 1
0+ 1
1+
12+
13)
Pre
tend
ime
ndaj
Ban
kës
Qën
dror
e /
C
laim
s on
C
entra
l Ban
k
Pre
tend
imet
net
o nd
aj Q
ever
isë
Qën
dror
e /
Net
cl
aim
s on
Cen
tral
Gov
ernm
ent (
7-8)
P
rete
ndim
e nd
aj k
orpo
-ra
tave
të tj
era
finan
ciar
e /
C
laim
s on
ot
her f
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
loka
le /
C
laim
s on
lo
cal g
over
n-m
ent
Pre
tend
imet
nd
aj k
orpo
rata
ve
jofin
anci
are
publ
ike
/ C
laim
s on
pub
lic
nonf
inan
cial
cor
po-
ratio
ns
Pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e /
Cla
ims
on o
ther
no
nfin
anci
al c
orpo
-ra
tions
Pre
tend
ime
ndaj
sek
torë
ve
të tj
erë
rezi
dent
ë /
C
laim
s on
ot
her r
esid
ent
sect
ors
Pre
ten-
dim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Cla
ims
on
nonr
esid
ents
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
jore
zide
ntëv
e /
Less
: Lia
biliti
es to
no
nres
iden
ts
Pre
tend
imet
nda
j Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ C
laim
s on
Cen
tral
Gov
ernm
ent
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
Qev
erisë
Q
ëndr
ore
/ Le
ss:
Liabi
lities
to C
entra
l G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/ 1
225
1,48
3.7
297,
848.
046
,364
.21,
005,
397.
115
2,83
5.8
305,
284.
831
4,53
8.9
9,25
4.0
11,6
74.3
887.
727
,500
.534
6,21
0.1
161,
003.
9
2016
/ 1
230
7,27
2.2
347,
525.
240
,253
.01,
030,
570.
316
1,42
7.2
322,
424.
933
5,09
5.1
12,6
70.2
9,79
9.8
845.
526
,863
.934
3,21
1.0
165,
998.
0
2017
/ 1
230
9,76
4.4
350,
037.
940
,273
.51,
038,
969.
515
6,30
1.1
332,
732.
334
4,75
6.2
12,0
23.9
9,32
0.1
787.
734
,901
.332
9,37
7.0
175,
550.
1
2018
/ 0
132
7,52
1.3
368,
732.
041
,210
.71,
030,
048.
414
2,91
0.5
336,
690.
034
7,34
0.7
10,6
50.7
9,39
8.0
776.
134
,914
.832
8,94
4.7
176,
414.
5
2018
/ 0
231
9,85
0.2
360,
922.
541
,072
.41,
030,
097.
814
3,69
5.1
336,
782.
234
7,28
2.2
10,5
00.0
9,25
6.3
771.
534
,241
.932
8,78
0.7
176,
570.
1
2018
/ 0
332
0,24
7.1
359,
141.
138
,893
.91,
022,
684.
114
1,45
2.0
333,
064.
234
5,25
1.6
12,1
87.4
9,36
5.4
760.
634
,601
.532
6,34
8.1
177,
092.
2
2018
/ 0
431
9,41
2.7
359,
872.
840
,460
.11,
020,
653.
113
7,96
9.0
336,
854.
434
6,00
9.9
9,15
5.5
9,48
8.8
751.
133
,681
.132
4,64
3.5
177,
265.
2
2018
/ 0
532
6,84
1.2
366,
685.
639
,844
.499
8,33
2.1
125,
049.
033
3,99
6.6
344,
485.
810
,489
.29,
520.
874
6.6
31,9
89.6
319,
522.
717
7,50
6.7
2018
/ 0
631
3,36
0.8
355,
561.
942
,201
.11,
007,
361.
013
4,12
9.5
343,
288.
335
3,83
1.0
10,5
42.7
9,98
8.3
737.
419
,583
.932
0,86
3.3
178,
770.
4
Det
yrim
e nd
aj B
ankë
s Q
ëndr
ore
/ Lia
biliti
es to
C
entra
l Ban
k
Dep
ozita
të p
ërfsh
ira n
ë pa
ranë
e g
jerë
/ D
epos
its
incl
uded
in b
road
mon
ey
(16+
17)
D
epoz
ita të
pa
përf-
shira
në
para
në e
gj
erë
/ D
epos
its n
ot
incl
uded
in b
road
m
oney
Hua
të /
Lo
ans
Aksio
ne d
he
instr
umen
te të
tjer
ë të
kap
italit
/ Sh
ares
an
d ot
her e
quity
D
etyr
ime
të tj
era
neto
/ O
ther
net
lia
biliti
es
Axh
ustim
i i
kons
olid
imit
/
Con
solid
atio
n ad
justm
ent
Dep
ozita
të
trans
feru
eshm
e /
Tran
sfera
ble
depo
sits
Dep
ozita
të
tjera
/ O
ther
de
posit
s
Letra
me
vlerë
të
ndr
yshm
e ng
a ak
sione
t / S
ecur
ities
ot
hers
than
sha
res
Nga
të c
ilat:
Reze
rva
rivle
resim
i / O
f whi
ch:
Valu
atio
n ad
justm
ent
1415
1617
1819
2021
2223
24
2015
/ 1
214
,880
.598
3,78
6.0
283,
952.
869
9,83
3.3
75,1
17.1
4,28
4.9
3,14
2.5
136,
110.
85,
512.
737
,441
.92,
117.
1
2016
/ 1
230
,299
.41,
010,
863.
335
1,21
9.8
659,
643.
510
0,22
6.3
5,22
4.5
1,97
0.4
145,
494.
54,
937.
439
,798
.63,
965.
6
2017
/ 1
240
,937
.799
7,77
1.4
363,
710.
263
4,06
1.3
126,
711.
96,
258.
02,
662.
815
7,84
3.0
-1,9
07.5
13,3
58.4
3,19
0.5
2018
/ 0
147
,408
.999
9,79
3.8
365,
299.
963
4,49
3.9
130,
211.
16,
230.
81,
492.
015
7,58
6.3
-2,9
03.7
11,9
61.2
2,88
5.4
2018
/ 0
244
,879
.699
3,38
8.1
361,
736.
563
1,65
1.7
129,
408.
06,
205.
91,
580.
715
8,58
1.3
-3,4
19.4
11,9
55.7
3,94
8.6
2018
/ 0
344
,353
.798
3,58
6.9
354,
708.
062
8,87
8.9
128,
386.
65,
884.
02,
852.
715
7,48
3.2
-5,3
02.9
18,5
84.7
1,79
9.2
2018
/ 0
448
,979
.297
7,96
4.5
355,
197.
962
2,76
6.6
129,
778.
46,
429.
91,
732.
115
7,75
8.5
-6,1
49.9
14,8
71.4
2,55
2.1
2018
/ 0
542
,680
.896
8,23
6.7
353,
447.
761
4,78
8.9
132,
163.
96,
375.
02,
776.
615
8,57
7.0
-7,2
93.9
12,2
82.2
2,08
1.1
2018
/ 0
632
,819
.097
3,16
5.7
358,
726.
561
4,43
9.2
133,
706.
16,
362.
22,
377.
916
0,10
5.3
-6,5
67.4
9,94
5.6
2,23
9.9
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
71 Banka e Shqipërisë
1-7
paRa
qit
ja m
on
eta
Re e
ko
Rpo
Rata
ve d
epo
zitu
ese
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
em
on
eta
Ry s
uRv
ey o
f d
epo
sito
Ry c
oRp
oRa
tio
ns
1-7
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Mje
tet
valu
tore
net
o /
Net
fore
ign
asse
ts (2
- 3)
Mje
tet e
br
ends
hme
/ D
omes
tic
asse
ts (5
+8)
Pre
tend
ime
ndaj
sek
torë
ve
të tj
erë
/
Cla
ims
on
othe
r sec
tors
(9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
)
Pre
ten-
dim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Cla
ims
on
nonr
esid
ents
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
jore
zide
ntëv
e /
Less
: Lia
biliti
es to
no
nres
iden
ts
Pre
tend
imet
net
o nd
aj Q
ever
isë
Qën
dror
e /
Net
cl
aim
s on
Cen
tral
Gov
ernm
ent (
6- 7
)
Pre
tend
imet
nd
aj Q
ever
isë
Qën
dror
e /
C
laim
s on
Cen
-tra
l Gov
ernm
ent
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
Qev
erisë
Q
ëndr
ore
/ Le
ss:
Liabi
lities
to C
en-
tral G
over
nmen
t
Pre
tend
ime
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tjer
a fin
anci
are
/ C
laim
s on
oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
loka
le /
C
laim
s on
loca
l go
vern
men
t
Pre
tend
imet
nda
j kor
-po
rata
ve jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Cla
ims
on
publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
Cla
ims
on o
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Pre
tend
ime
ndaj
se
ktorë
ve të
tje
rë re
zide
ntë
/
Cla
ims
on o
ther
re
siden
t sec
tors
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/12
614,
571.
770
2,92
7.4
88,3
55.7
902,
968.
435
4,03
6.8
389,
682.
735
,645
.954
8,93
1.6
11,6
74.3
887.
727
,500
.534
6,21
0.1
162,
659.
0
2016
/12
696,
885.
076
6,08
7.4
69,2
02.4
905,
124.
535
6,68
0.5
388,
375.
031
,694
.554
8,44
4.0
9,79
9.8
845.
526
,863
.934
3,21
1.0
167,
723.
8
2017
/12
700,
451.
976
7,64
3.3
67,1
91.4
902,
795.
235
1,13
9.1
397,
595.
746
,456
.755
1,65
6.2
9,32
0.1
787.
734
,901
.332
9,37
7.0
177,
270.
1
2018
/01
701,
439.
276
9,95
7.0
68,5
17.8
891,
898.
233
9,73
0.7
395,
728.
955
,998
.255
2,16
7.5
9,39
8.0
776.
134
,914
.832
8,94
4.7
178,
134.
0
2018
/02
693,
746.
376
1,81
9.9
68,0
73.6
893,
701.
634
2,36
9.9
397,
977.
255
,607
.355
1,33
1.8
9,25
6.3
771.
534
,241
.932
8,78
0.7
178,
281.
4
2018
/03
682,
191.
074
7,90
3.4
65,7
12.3
887,
484.
133
7,61
2.2
396,
684.
559
,072
.254
9,87
1.8
9,36
5.4
760.
634
,601
.532
6,34
8.1
178,
796.
2
2018
/04
672,
673.
874
1,85
3.2
69,1
79.5
887,
393.
633
9,86
2.9
398,
391.
258
,528
.454
7,53
0.7
9,48
8.8
751.
133
,681
.132
4,64
3.5
178,
966.
3
2018
/05
667,
414.
273
1,92
2.4
64,5
08.2
883,
655.
634
2,67
5.6
398,
339.
955
,664
.354
0,98
0.0
9,52
0.8
746.
631
,989
.631
9,52
2.7
179,
200.
3
2018
/06
678,
644.
174
5,70
0.0
67,0
55.9
880,
350.
434
8,72
0.5
407,
782.
359
,061
.753
1,62
9.9
9,98
8.3
737.
419
,583
.932
0,86
3.3
180,
457.
0
Det
yrim
et e
pa
rasë
së
gjer
ë /
Broa
d m
oney
lia
biliti
es (1
5+
16)
D
epoz
ita të
pë
rfshi
ra n
ë pa
ranë
e
gjer
ë /
Dep
osits
in
clud
ed in
bro
ad
mon
ey (1
7+ 1
8)
D
epoz
ita të
pa
përfs
hira
në
para
në
e gj
erë
/ D
epos
its
excl
uded
from
br
oad
mon
ey
Letra
me
vlerë
të
ndry
shm
e ng
a ak
-sio
net /
Sec
uriti
es
othe
rs th
an s
hare
s
Hua
të /
Lo
ans
Lloga
ri të
pa
gues
hme
/ O
ther
ac
coun
ts pa
y-ab
le
Aksio
ne d
he in
stru-
men
te të
tjer
ë të
ka
pita
lit /
Shar
es
and
othe
r equ
ity
Nga
te
cila
t: re
zerv
a riv
lere
simi /
Of
whi
ch: v
alua
tion
adju
stmen
t
Det
yrim
e të
tje
ra n
eto
/
Oth
er li
abili
ties
net
Axh
ustim
i i
kons
olid
imit
/
Con
solid
atio
n ad
justm
ent
Par
aja
jash
të k
orpo
rat-
ave
depo
zitu
ese
/ M
on-
ey o
utsid
e de
posit
ory
corp
orat
ions
Dep
ozita
të
trans
feru
eshm
e /
Tran
sfera
ble
depo
sits
Dep
ozita
të
tjera
/ O
ther
de
posit
s
1415
1617
1819
2021
2223
2425
26
2015
/12
1,21
6,17
5.3
230,
601.
598
5,57
3.9
283,
990.
670
1,58
3.3
75,5
68.9
4,28
4.9
3,14
2.5
34.2
199,
501.
936
,251
.418
,191
.364
1.1
2016
/12
1,26
3,46
1.6
249,
415.
11,
014,
046.
535
1,28
3.5
662,
763.
110
0,42
0.3
5,22
4.5
1,97
0.4
47.2
207,
354.
434
,325
.922
,810
.672
0.4
2017
/12
1,26
6,93
4.7
265,
264.
11,
001,
670.
636
3,75
4.4
637,
916.
212
6,85
8.6
6,25
8.0
2,66
2.8
96.8
203,
725.
111
,497
.4-4
,134
.384
5.2
2018
/01
1,25
9,09
0.4
257,
398.
91,
001,
691.
536
5,35
3.7
636,
337.
813
0,34
5.0
6,23
0.8
1,49
2.0
50.2
201,
157.
38,
078.
2-5
,871
.884
3.4
2018
/02
1,25
2,78
7.9
257,
631.
999
5,15
6.0
363,
504.
363
1,65
1.7
129,
541.
56,
205.
91,
580.
717
.520
1,78
0.1
7,16
6.9
-4,7
92.2
326.
6
2018
/03
1,23
8,58
0.4
254,
438.
598
4,14
1.9
355,
263.
062
8,87
8.9
128,
514.
05,
884.
02,
852.
734
.419
6,00
9.4
3,66
7.4
-283
.9-1
,916
.0
2018
/04
1,23
0,94
7.9
252,
651.
497
8,29
6.5
355,
530.
062
2,76
6.6
129,
889.
96,
429.
91,
732.
173
.719
3,87
0.7
396.
4-3
,223
.434
6.7
2018
/05
1,22
3,01
0.0
254,
706.
496
8,30
3.6
353,
514.
661
4,78
8.9
132,
273.
36,
375.
02,
776.
617
.319
2,40
2.7
-3,1
03.1
-6,2
70.8
485.
8
2018
/06
1,23
0,07
2.7
256,
783.
997
3,28
8.7
358,
849.
661
4,43
9.2
133,
816.
76,
362.
22,
377.
939
.819
4,14
3.7
-2,1
08.7
-8,5
50.5
731.
9
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sou
rce:
Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
72Banka e Shqipërisë
1-8.
a a
gRe
gat
ët m
on
eta
Rë d
he
pëRB
ëRës
it e
tyR
e m
on
eta
Ry a
gg
Reg
ates
an
d t
hei
R c
om
pon
ents
1-8
.a
M
3 (2
+7)
M2
(3+6
)
Dep
ozita
t në
valu
të /
Dep
osits
in
fore
ign
curre
ncy
M1
(4+5
)
Dep
ozita
t me
afat
në
lekë
/
Tim
e de
posit
s in
nat
iona
l cu
rrenc
yPa
raja
jash
të k
orpo
rata
ve d
epoz
itues
e /
C
urre
ncy
outsi
de d
epos
itory
cor
pora
tions
Lloga
ri rrj
edhë
se d
he d
epoz
itat p
a af
at n
ë le
kë /
C
urre
nt a
ccou
nts
and
non-
term
dep
osits
in n
atio
nal
curre
ncy
12
34
56
7
G
jend
ja n
ë fu
nd të
per
iudh
ës (n
ë m
ilion
ë Le
kë)/
Sto
ck a
t end
of p
erio
d (in
milli
ons
ALL)
2015
/ 1
21,
216,
175.
372
2,95
4.1
384,
106.
923
0,60
1.5
153,
505.
533
8,84
7.2
493,
221.
2
2016
/ 1
21,
263,
461.
673
6,95
0.4
435,
438.
724
9,41
5.1
186,
023.
630
1,51
1.7
526,
511.
2
2017
/ 1
21,
266,
934.
773
8,92
7.9
461,
577.
926
5,26
4.1
196,
313.
927
7,34
9.9
528,
006.
9
2018
/ 0
11,
259,
090.
472
5,45
3.0
451,
804.
225
7,39
8.9
194,
405.
327
3,64
8.8
533,
637.
4
2018
/ 0
21,
252,
787.
972
5,35
5.9
453,
728.
725
7,63
1.9
196,
096.
727
1,62
7.2
527,
432.
0
2018
/ 0
31,
238,
580.
471
5,41
5.1
443,
565.
425
4,43
8.5
189,
126.
927
1,84
9.7
523,
165.
2
2018
/ 0
41,
230,
947.
971
4,72
1.2
444,
907.
825
2,65
1.4
192,
256.
326
9,81
3.4
516,
226.
8
2018
/ 0
51,
223,
010.
071
3,50
8.3
447,
288.
825
4,70
6.4
192,
582.
326
6,21
9.5
509,
501.
7
2018
/ 0
61,
230,
072.
771
6,44
7.5
452,
343.
925
6,78
3.9
195,
560.
026
4,10
3.5
513,
625.
2
N
drys
him
i vje
tor n
ë pë
rqin
dje
/ An
nual
per
cent
age
chan
ges
2015
/12
1.8
0.1
8.7
5.9
13.2
-8.2
4.3
2016
/12
3.9
1.9
13.4
8.2
21.2
-11.
06.
7
2017
/12
0.3
0.3
6.0
6.4
5.5
-8.0
0.3
2018
/01
-0.1
-0.5
4.9
4.5
5.5
-8.3
0.5
2018
/02
0.4
0.4
6.9
5.3
9.0
-8.8
0.3
2018
/03
-0.4
-0.5
4.4
4.0
4.8
-7.5
-0.2
2018
/04
-1.2
-1.2
3.9
2.5
5.8
-8.6
-1.2
2018
/05
-1.5
-1.3
4.0
3.2
5.1
-9.1
-1.8
2018
/06
-0.7
-1.1
4.3
2.5
6.8
-9.2
-0.3
Burim
i :Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
73 Banka e Shqipërisë
1-8.
B ku
nd
ëRpa
Rtit
ë e
ag
Reg
atëv
e m
on
eta
Rëc
ou
nte
Rpa
Rts
of
mo
net
aRy
ag
gRe
gat
es 1
-8.B
M
jete
t val
utor
e ne
to /
Net
For
eign
Ass
ets
Mje
tet e
bre
ndsh
me
/ D
omes
tic a
sset
s (3
+4)
Të
tjera
net
o /
Oth
er it
ems
net
Pre
tend
imet
nda
j Qev
erisë
Qën
dror
e ne
to /
N
et c
laim
s on
Cen
tral G
over
nmen
t Pr
eten
dim
e nd
aj s
ekto
rëve
të tj
erë*
/ C
laim
s on
ot
her s
ecto
rs *
1
2
3
4
5
G
jend
ja n
ë fu
nd të
per
iudh
ës (m
ilion
ë Le
kë)/
Sto
ck a
t end
of p
erio
d (in
milli
ons
ALL)
2015
/12
614,
571.
790
2,96
8.4
354,
036.
854
8,93
1.6
18,1
91.3
2016
/12
696,
885.
090
5,12
4.5
356,
680.
554
8,44
4.0
22,8
10.6
2017
/12
700,
451.
990
2,79
5.2
351,
139.
155
1,65
6.2
(4,1
34.3
)
2018
/01
701,
439.
289
1,89
8.2
339,
730.
755
2,16
7.5
(5,8
71.8
)
2018
/02
693,
746.
389
3,70
1.6
342,
369.
955
1,33
1.8
(4,7
92.2
)
2018
/03
682,
191.
088
7,48
4.1
337,
612.
254
9,87
1.8
(283
.9)
2018
/04
672,
673.
888
7,39
3.6
339,
862.
954
7,53
0.7
(3,2
23.4
)
2018
/05
667,
414.
288
3,65
5.6
342,
675.
654
0,98
0.0
(6,2
70.8
)
2018
/06
678,
644.
188
0,35
0.4
348,
720.
553
1,62
9.9
(8,5
50.5
)
Ndr
yshi
mi v
jeto
r në
përq
indj
e/ A
nnua
l per
cent
age
chan
ges
Mje
tet v
alut
ore
neto
/ N
et fo
reig
n as
sets
Mje
tet e
bre
ndsh
me
/ D
omes
tic a
sset
s P
rete
ndim
et n
daj Q
ever
isë Q
ëndr
ore
neto
/ N
et
clai
ms
on C
entra
l Gov
ernm
ent
Pret
endi
me
ndaj
sek
torë
ve të
tjer
ë*/
Cla
ims
on o
ther
se
ctor
s *
1
2
3
4
2015
/12
17.1
-4.8
-8.3
-2.4
2016
/12
13.4
0.2
0.7
-0.1
2017
/12
0.5
-0.3
-1.6
0.6
2018
/01
-0.8
-0.8
-3.6
1.0
2018
/02
-2.4
0.7
0.5
0.8
2018
/03
-3.1
-0.3
-1.0
0.1
2018
/04
-3.3
-0.2
-0.9
0.2
2018
/05
-2.6
-0.7
-0.4
-0.9
2018
/06
0.2
-1.4
0.3
-2.4
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
* Pë
rfshi
n kr
edin
ë pë
r eko
nom
inë
dhe
pret
endi
me
të tj
era
ndaj
sek
torë
ve m
bajtë
s së
par
asë
së g
jerë
. So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
. *
Incl
ude
cred
it to
eco
nom
y an
d ot
her c
laim
s on
bro
ad m
oney
hol
ding
sec
tors
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
74Banka e Shqipërisë
1-9
dep
ozi
tat
në
lekë
sip
as
sekt
oRë
ve*
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
ele
k d
eno
min
ated
dep
osi
ts B
y se
cto
Rs*
1-9
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Tota
li i
depo
zita
ve /
To
tal d
epos
its
(2+8
)
Llog
ari r
rjedh
ëse
dhe
depo
zita
pa
afat
/ C
urre
nt
acco
unt a
nd s
ight
de
posit
s (3
+ 4+
5+
6+ 7
)
D
epoz
itat m
e af
at /
Tim
e de
posit
s (9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
)
Qev
eria
loka
le /
Lo
cal g
over
nmen
t
Korp
orat
at jo
finan
-ci
are
publ
ike
/
Publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike
/ Pu
blic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
Kor
pora
ta
të tj
era
finan
ciar
e /
O
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/12
492,
352.
715
3,50
5.5
1,47
3.8
8,32
9.0
1,97
9.5
39,8
48.3
101,
874.
933
8,84
7.2
29.9
793.
05,
575.
98,
723.
432
3,72
5.0
2016
/12
487,
535.
318
6,02
3.6
1,90
7.5
6,78
6.0
2,07
1.0
46,0
51.0
129,
208.
130
1,51
1.7
18.9
976.
87,
553.
46,
502.
228
6,46
0.4
2017
/12
473,
663.
819
6,31
3.9
1,34
4.4
8,65
6.7
2,52
4.8
48,9
79.3
134,
808.
727
7,34
9.9
15.2
705.
29,
282.
19,
062.
425
8,28
5.1
2018
/01
468,
054.
119
4,40
5.3
1,44
0.3
8,54
0.4
2,87
8.0
49,3
98.4
132,
148.
427
3,64
8.8
23.2
736.
25,
714.
910
,088
.025
7,08
6.5
2018
/02
467,
724.
019
6,09
6.7
1,44
0.3
9,17
6.2
4,14
1.0
47,9
78.6
133,
360.
627
1,62
7.2
23.2
737.
14,
877.
69,
495.
025
6,49
4.3
2018
/03
460,
976.
618
9,12
6.9
1,40
0.3
7,98
5.6
3,20
4.0
42,6
10.3
133,
926.
827
1,84
9.7
23.2
1,65
1.7
4,69
5.8
9,48
4.8
255,
994.
2
2018
/04
462,
069.
819
2,25
6.3
1,32
5.5
8,11
9.4
2,71
4.6
46,8
30.4
133,
266.
526
9,81
3.4
23.3
1,49
7.9
4,62
2.2
9,59
8.1
254,
071.
9
2018
/05
458,
801.
919
2,58
2.3
1,40
0.1
8,33
9.5
2,79
0.5
46,5
28.5
133,
523.
826
6,21
9.5
23.3
1,50
5.6
4,50
2.3
8,97
6.8
251,
211.
5
2018
/06
459,
663.
519
5,56
0.0
1,26
0.7
9,28
5.6
2,46
0.5
48,7
24.5
133,
828.
826
4,10
3.5
13.0
1,49
9.5
4,99
7.9
8,87
3.7
248,
719.
5
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
75 Banka e Shqipërisë
1-10
dep
ozi
tat
në
valu
të s
ipa
s se
kto
Rëve
*n
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
foRe
ign
cu
RRen
cy
den
om
inat
ed d
epo
sits
By
sec
toRs
* 1-
10in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Tota
li i
depo
zita
ve /
To
tal d
epos
its
(2+
8)
Llog
ari r
rjedh
ëse
dhe
depo
zita
pa
afat
/ C
urre
nt
acco
unt a
nd s
ight
de
posit
s (3
+ 4+
5+
6+ 7
)
D
epoz
itat m
e af
at
/ Ti
me
depo
sits
(9+
10+
11+
12+
13)
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike
/ Pu
blic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë/
Oth
er
resid
ent s
ecto
rs
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike
/ Pu
blic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/ O
ther
re
siden
t sec
tors
1
2 3
4
5
6
7
8
9
1011
1213
2015
/12
493,
221.
219
3,91
8.3
209.
53,
444.
22,
797.
152
,976
.413
4,49
1.1
299,
302.
9_
1,97
1.5
4,26
0.2
11,6
97.2
281,
374.
0
2016
/12
526,
511.
225
0,12
2.0
366.
12,
999.
41,
815.
473
,326
.417
1,61
4.8
276,
389.
2_
2,39
1.9
3,69
8.7
11,0
05.7
259,
292.
9
2017
/12
528,
006.
926
7,41
3.0
139.
82,
086.
33,
756.
974
,187
.318
7,24
2.7
260,
593.
8_
1,54
3.8
3,33
6.9
10,2
97.9
245,
415.
2
2018
/01
533,
637.
427
2,81
3.8
167.
52,
142.
93,
987.
777
,646
.418
8,86
9.3
260,
823.
6_
1,54
1.8
3,01
6.4
11,3
46.0
244,
919.
5
2018
/02
527,
432.
026
9,41
1.7
184.
12,
067.
73,
816.
475
,194
.818
8,14
8.8
258,
020.
3_
1,53
1.4
2,94
9.4
10,9
78.2
242,
561.
3
2018
/03
523,
165.
226
7,54
4.8
54.9
1,62
2.1
3,33
9.9
76,7
14.1
185,
813.
725
5,62
0.5
_1,
900.
83,
312.
111
,533
.923
8,87
3.7
2018
/04
516,
226.
826
4,87
1.1
65.7
1,47
0.2
3,56
1.2
74,3
12.4
185,
461.
725
1,35
5.6
_1,
801.
83,
056.
911
,456
.623
5,04
0.5
2018
/05
509,
501.
726
2,97
2.8
83.3
1,43
8.7
3,40
5.5
74,2
08.6
183,
836.
724
6,52
8.9
_1,
771.
22,
831.
011
,028
.423
0,89
8.5
2018
/06
513,
625.
226
7,00
9.7
64.5
1,52
3.2
3,22
0.9
74,6
46.8
187,
554.
324
6,61
5.6
_1,
773.
13,
089.
511
,045
.423
0,70
7.6
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Për
fshih
en v
etëm
llog
aritë
dhe
dep
ozita
t që
janë
pje
së e
par
asë
së g
jerë
. So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
* D
epos
its in
clud
ed in
bro
ad m
oney
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
76Banka e Shqipërisë
1-11
kRe
dia
pëR
eko
no
min
ë si
pas
sekt
oRi
t *
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
ec
Red
it t
o e
co
no
my
By s
ecto
R *
1-11
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Tota
li i k
redi
së
/ To
tal c
redi
t (2
+ 8)
Kred
ia n
ë le
kë
/ C
redi
t in
na-
tiona
l cur
renc
y (3
+ 4+
5+
6+ 7
)
Kred
ia n
ë va
lutë
/
Cre
dit i
n fo
reig
n cu
rrenc
y (9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
)
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at jo
finan
-ci
are
publ
ike
/
Publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike
/ Pu
blic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/12
546,
793.
924
0,78
3.9
887.
722
,406
.912
2,16
6.0
5,03
6.2
90,2
87.1
306,
010.
0_
5,09
3.6
224,
044.
14,
501.
572
,370
.8
2016
/12
547,
191.
225
9,54
7.5
845.
523
,993
.913
1,74
3.5
4,24
2.3
98,7
22.3
287,
643.
7_
2,87
0.0
211,
326.
74,
445.
369
,001
.6
2017
/12
550,
280.
527
3,26
1.9
787.
729
,680
.013
0,85
1.8
3,52
2.3
108,
420.
127
7,01
8.6
_5,
221.
419
8,52
5.2
4,42
2.3
68,8
49.7
2018
/01
550,
796.
827
2,13
7.5
776.
129
,678
.912
9,49
5.2
3,38
7.3
108,
800.
027
8,65
9.4
_5,
235.
819
9,44
9.5
4,64
1.0
69,3
33.0
2018
/02
549,
941.
127
2,16
8.8
771.
529
,104
.912
9,38
1.3
3,38
7.4
109,
523.
727
7,77
2.3
_5,
137.
019
9,39
9.3
4,47
9.5
68,7
56.5
2018
/03
548,
446.
527
4,89
3.1
760.
629
,653
.413
0,20
6.4
3,65
9.0
110,
613.
827
3,55
3.4
_4,
948.
219
6,14
1.7
4,28
1.7
68,1
81.8
2018
/04
546,
089.
827
6,83
0.5
751.
129
,616
.513
1,29
8.7
3,68
1.4
111,
482.
726
9,25
9.3
_4,
064.
719
3,34
4.7
4,36
8.1
67,4
81.8
2018
/05
539,
542.
527
7,26
8.5
746.
629
,474
.013
0,23
8.4
3,82
9.3
112,
980.
226
2,27
4.0
_2,
515.
618
9,28
4.3
4,25
5.7
66,2
18.4
2018
/06
530,
192.
426
5,84
2.1
737.
417
,051
.612
9,82
6.4
4,07
6.5
114,
150.
226
4,35
0.3
_2,
532.
319
1,03
6.9
4,47
5.8
66,3
05.2
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
* K
redi
a dh
ënë
nga
korp
orat
at d
epoz
itues
e (B
anka
Qën
dror
e, b
anka
t par
adep
ozitu
ese
dhe
shoq
ëritë
e k
ursim
-kred
itit).
-
Janë
revi
zion
uar t
ë dh
ënat
e p
eriu
dhes
Dhj
etor
201
7- P
rill 2
018,
për
shk
ak e
një
rikla
sifik
imi i
nstit
ucio
nal n
ga k
orpo
rata
jofin
anci
are
priv
ate
në k
orpo
rata
jofin
anci
are
publ
ike.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia *
Cre
dit g
rant
ed b
y de
posit
ory
corp
orat
ions
(Cen
tral b
ank,
dep
osit
mon
ey b
anks
and
sav
ings
and
loan
ass
ocia
tions
). - D
ata
for p
erio
d D
ecem
ber 2
017-
Apr
il 20
18, a
re re
vise
d du
e to
an
insti
tutio
nal r
ecla
ssifi
catio
n fro
m p
rivat
e no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
to p
ublic
non
finan
cial
cor
pora
tions
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
77 Banka e Shqipërisë
1-12
hu
atë
e ko
Rpo
Rata
ve jo
fin
an
cia
Re s
ipa
s a
ktiv
itet
it e
kon
om
ik (n
ve
- Rev
.2) *
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
e
loa
ns
of
no
n-f
ina
nc
ial
co
Rpo
Rati
on
s By
ec
on
om
ic a
cti
vity
(na
ce
- Rev
.2) *
1-1
2in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Tota
li i h
uave
për
kor
po-
rata
t jof
inan
ciar
e /
Tota
l lo
ans
to n
on-fi
nanc
ial
corp
orat
ions
(2+
3+ 4
+ 5+
6+
7+ 8
+ 9+
10+
11
+ 12
+ 13
+ 14
+ 15
+ 16
+ 17
+ 18
+ 19
+ 20
+ 21
+ 22
)
Bujq
ësia
, Pyj
et, P
e-sh
kim
i / A
gric
ultu
re,
fore
stry
and
fishi
ng
Indu
stria
nxj
errë
se
/ M
inin
g an
d qu
arry
ing
Indu
stria
pë
rpun
uese
/
Man
ufac
turin
g
Ener
gjia
ele
ktrik
e,
furn
izim
i me
gaz,
avu
ll dh
e aj
ër i
kond
icio
nuar
/
Elec
trici
ty, g
as, s
team
an
d ai
r con
ditio
ning
su
pply
Furn
izim
i me
ujë,
ak
tivite
te të
traj
timit
dhe
men
axhi
mit
të m
betu
ri-na
ve, m
betje
ve /
Wat
er
supp
ly; s
ewer
age,
w
aste
man
agem
ent a
nd
rem
edia
tion
activ
ities
Ndë
rtim
i /
Con
struc
tion
Tre
gtia
me
shum
icë
dhe
me
paki
cë; R
ipar
imi i
au
tom
jete
ve d
he m
o-to
çikle
tave
/ W
hole
sale
an
d re
tail
trade
; rep
air
of m
otor
veh
icle
s an
d m
otor
cycl
es
Tran
spor
ti dh
e m
agaz
inim
i /
Tran
spor
tatio
n an
d sto
rage
Akom
odim
i dhe
sh
ërbi
mi u
shqi
mor
/
Acco
mm
oda-
tion
and
food
se
rvic
e ac
tiviti
es
Info
rmac
ioni
dhe
ko
mun
ikac
ioni
/
Info
rmat
ion
and
com
mun
icat
ion
12
34
56
78
910
11
2016
/12
369,
934.
25,
192.
17,
201.
759
,213
.848
,950
.317
9.1
46,9
75.4
125,
804.
87,
373.
113
,314
.74,
523.
6
2017
/12
364,
278.
35,
360.
07,
725.
954
,119
.652
,664
.823
4.6
46,3
68.6
119,
800.
17,
806.
313
,550
.53,
872.
0
2018
/01
363,
859.
45,
312.
37,
497.
953
,611
.752
,489
.323
2.3
45,9
94.8
120,
393.
57,
821.
613
,611
.33,
705.
3
2018
/02
363,
022.
55,
172.
87,
740.
452
,955
.352
,010
.124
3.6
46,5
62.1
121,
149.
37,
842.
213
,553
.23,
643.
3
2018
/03
360,
949.
75,
023.
98,
272.
952
,382
.651
,562
.223
5.1
45,4
86.8
122,
052.
77,
916.
013
,595
.13,
874.
2
2018
/04
358,
324.
65,
109.
17,
589.
352
,393
.350
,434
.022
1.3
44,9
91.9
121,
681.
37,
449.
413
,711
.03,
714.
8
2018
/05
351,
512.
44,
677.
67,
448.
152
,135
.151
,244
.620
8.0
43,9
66.8
119,
593.
65,
827.
614
,459
.93,
344.
1
2018
/06
340,
447.
15,
545.
77,
136.
752
,484
.634
,672
.420
3.0
43,9
65.9
120,
654.
67,
258.
613
,787
.73,
393.
6
Aktiv
itete
fina
nc-
iare
dhe
të s
ig-
urim
it /
Fina
ncia
l an
d in
sura
nce
activ
ities
Aktiv
itete
të
pasu
rive
të
palu
ajtë
shm
e /
Real
esta
te
activ
ities
Aktiv
itete
pro
fesio
-na
le, s
hken
core
dhe
te
knik
e /
Prof
essio
n-al
, sci
entif
ic a
nd
tech
nica
l act
iviti
es
Shër
bim
e ad
min
istra
-tiv
e dh
e m
bësh
tetë
se
/ Ad
min
istra
tive
and
supp
ort s
ervi
ce
activ
ities
Adm
inist
rimi p
ublik
dhe
m
broj
tja; S
igur
imi s
ocia
l i
dety
rues
hëm
/ P
ublic
ad-
min
istra
tion
and
defe
nce;
co
mpu
lsory
soc
ial s
ecur
ity
Arsim
i /
Educ
atio
n
Shën
detë
sia d
he
aktiv
itete
të p
unës
so
cial
e /
Hum
an
heal
th a
nd s
ocia
l w
ork
activ
ities
Arte
, arg
ëtim
dh
e çl
odhj
e /
Arts,
ent
er-
tain
men
t and
re
crea
tion
Aktiv
itete
të
tjera
shë
rbim
i /
Oth
er s
er-
vice
act
iviti
es
Aktiv
itete
të fa
milj
eve
si pu
nëdh
ënës
; Akti
vite
te
të p
rodh
imit
të m
allra
ve e
shë
rbim
eve
të fa
mil-
jeve
për
për
d. e
vet
/ A
ctiv
ities
of h
ouse
hold
s as
em
ploy
ers;
und
iffer
entia
ted
good
s- an
d se
rvic
es-p
rodu
cing
act
iviti
es o
f Hh
for o
wn
use
Aktiv
itete
të o
rgan
izat
ave
dhe
orga
nizm
ave
ndër
-ko
mbë
tare
/ A
ctiv
ities
of
extra
terri
toria
l org
anisa
-tio
ns a
nd b
odie
s
1213
1415
1617
1819
2021
22
2016
/12
1,66
1.2
4,91
9.9
879.
844
4.8
1,62
2.4
5,58
2.7
2,84
4.6
5,17
0.5
24,2
75.7
3,66
5.7
138.
5
2017
/12
2,77
9.0
4,17
8.1
823.
539
0.9
1,65
9.6
5,68
5.1
3,76
5.9
2,99
2.4
28,1
33.6
2,11
8.1
249.
7
2018
/01
2,74
1.6
4,24
6.4
821.
338
2.4
1,63
4.6
5,75
9.3
3,70
7.1
3,00
6.4
28,5
69.0
2,07
2.0
249.
3
2018
/02
2,86
4.2
4,21
7.2
812.
150
5.6
1,10
6.1
5,65
2.4
3,73
1.8
2,94
9.8
27,9
81.9
2,08
4.2
245.
0
2018
/03
2,86
9.0
4,31
6.8
685.
250
3.2
1,54
8.2
6,21
1.1
3,78
2.1
2,87
5.3
25,5
52.7
2,05
3.8
150.
7
2018
/04
2,75
6.9
4,10
2.7
777.
454
2.0
1,54
1.4
6,09
3.8
3,77
8.5
2,86
1.9
26,3
87.0
2,03
7.9
149.
8
2018
/05
2,81
7.0
3,47
5.9
815.
650
4.4
1,36
5.3
5,51
6.6
2,87
6.9
1,88
4.0
27,1
72.9
2,03
0.6
147.
7
2018
/06
2,96
6.9
3,97
5.2
813.
149
8.9
1,60
0.8
5,95
3.3
2,98
8.9
2,65
7.4
26,7
53.3
2,98
5.2
151.
4
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të
dhën
at e
hua
ve p
ërfsh
ijnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
- Jan
ë re
vizi
onua
r të
dhën
at e
per
iudh
es D
hjet
or 2
017-
Pril
l 201
8, p
ër s
hkak
e n
jë ri
klasif
ikim
i ins
tituc
iona
l nga
kor
pora
ta jo
finan
ciar
e pr
ivat
e në
kor
pora
ta jo
finan
ciar
e pu
blik
e.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia*
Dat
a on
loan
s in
clud
e ac
crue
d in
tere
sts.
- Dat
a fo
r per
iod
Dec
embe
r 201
7- A
pril
2018
, are
revi
sed
due
to a
n in
stitu
tiona
l rec
lass
ifica
tion
from
priv
ate
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns to
pub
lic n
onfin
anci
al c
orpo
ratio
ns.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
78Banka e Shqipërisë
1-13
a h
uat
ë e
koRp
oRa
tave
jofi
na
nc
iaRe
pRi
vate
sip
as
qël
limit
të
pëR
do
Rim
it d
he
mo
ned
hës
*n
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
pRiv
ate
no
n-f
ina
nc
ial
co
Rpo
Rati
on
s lo
an
s By
pu
Rpo
se a
nd
cu
RRen
cy*
1-1
3ain
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Hua
të p
ër k
orpo
rata
t jo
finan
ciar
e pr
ivat
e /
Priv
ate
non-
finan
cial
cor
pora
tions
loan
s (2
+9+1
6+23
)N
ë le
kë /
In A
LL
(3+
4+ 5
+ 6+
7+
8)
Ovë
rdra
ft /
O
verd
raft
Kapi
tal q
arku
llues
/
Wor
king
cap
ital
Hua
për
çel
je b
izne
si /
Loan
s fo
r sta
rting
up
a bu
sines
sBl
erje
paj
isjes
h /
Mac
hine
ries
and
appl
ianc
es
Pasu
ri të
pal
uajts
hme
/ Re
al
esta
teH
ua p
ër in
vesti
me
në in
strum
enta
fina
ncia
re /
Lo
ans
for i
nves
tmen
ts in
fina
ncia
l ins
trum
ents
12
34
56
78
2015
/12
346,
210.
112
2,16
6.0
33,1
75.9
29,9
80.8
2,26
4.1
27,0
67.2
29,5
38.4
139.
7
2016
/12
343,
070.
313
1,74
3.5
35,6
50.4
30,5
92.0
3,73
0.4
32,4
31.8
29,2
20.0
119.
1
2017
/12
329,
377.
013
0,85
1.8
34,3
89.0
29,0
91.1
4,75
9.9
34,1
79.6
28,2
01.3
231.
0
2018
/01
328,
944.
612
9,49
5.1
33,6
53.7
28,7
37.8
4,64
0.7
34,2
94.8
27,9
35.7
232.
5
2018
/02
328,
780.
612
9,38
1.3
33,7
39.1
28,8
61.7
4,61
9.1
34,4
05.3
27,5
30.7
225.
5
2018
/03
326,
348.
213
0,20
6.4
34,4
85.6
29,0
59.6
4,59
9.8
34,3
03.6
27,5
35.1
222.
7
2018
/04
324,
643.
413
1,29
8.7
35,5
57.3
29,2
48.0
4,57
6.5
34,3
94.5
27,3
02.4
220.
1
2018
/05
319,
522.
713
0,23
8.4
36,3
76.2
27,8
47.0
4,54
6.6
34,1
98.5
27,0
56.2
213.
8
2018
/06
320,
863.
212
9,82
6.3
36,8
44.9
27,3
21.5
4,53
2.2
34,0
61.2
26,8
57.2
209.
3
N
ë do
llarë
am
erik
anë
/ In
USD
(1
0+ 1
1+ 1
2+ 1
3+ 1
4+ 1
5)O
vërd
raft
/ O
verd
raft
Kapi
tal q
arku
llues
/ W
orki
ng
capi
tal
Hua
për
çel
je b
izne
si /
Loan
s fo
r sta
rting
up
a bu
sines
sBl
erje
paj
isjes
h /
Mac
hine
ries
and
appl
ianc
es
Pasu
ri të
pal
uajts
hme
/ Re
al
esta
teH
ua p
ër in
vesti
me
në in
strum
enta
fina
ncia
re/
Lo
ans
for i
nves
tmen
ts in
fina
ncia
l ins
trum
ents
910
1112
1314
15
2015
/12
38,4
07.9
19,7
60.0
7,35
9.7
1,17
1.3
7,13
5.9
2,98
1.1
_
2016
/12
32,7
38.4
16,5
42.3
6,19
6.1
597.
76,
846.
02,
556.
2_
2017
/12
20,4
29.0
10,2
00.7
3,28
3.5
_3,
536.
83,
408.
0_
2018
/01
20,9
39.5
11,3
28.1
3,16
3.6
_3,
368.
23,
079.
5_
2018
/02
21,3
17.5
11,0
01.7
3,22
1.2
_4,
009.
63,
085.
0_
2018
/03
19,6
43.5
9,33
6.8
3,13
4.2
_4,
016.
53,
156.
1_
2018
/04
20,6
91.7
10,6
69.4
3,10
7.8
_3,
825.
93,
088.
6_
2018
/05
20,3
97.5
10,1
81.0
3,28
3.5
_3,
845.
53,
087.
4_
2018
/06
21,2
74.4
10,9
67.0
3,28
4.6
_3,
928.
03,
094.
9_
N
ë eu
ro /
In E
UR
(17+
18+
19
+ 20
+ 21
+ 22
)H
ua n
ë m
oned
ha të
tjer
a /
In
oth
er c
urre
ncie
sO
vërd
raft
/
Ove
rdra
ftKa
pita
l qar
kullu
es /
W
orki
ng c
apita
lH
ua p
ër ç
elje
biz
nesi
/ Lo
ans
for s
tarti
ng u
p a
busin
ess
Bler
je p
ajisj
esh
/ M
achi
nerie
s an
d ap
plia
nces
Pa
suri
të p
alua
jtshm
e /
Real
esta
teH
ua p
ër in
vesti
me
në in
strum
enta
fina
ncia
re /
Lo
ans
for i
nves
tmen
ts in
fina
ncia
l ins
trum
ents
1617
1819
2021
2223
2015
/12
185,
611.
043
,026
.925
,260
.313
0.8
61,0
81.4
56,1
11.7
_25
.2
2016
/12
178,
567.
640
,229
.624
,731
.147
5.2
60,1
86.1
52,9
45.6
_20
.8
2017
/12
178,
095.
046
,703
.019
,315
.91,
462.
159
,303
.851
,154
.915
5.2
1.2
2018
/01
178,
508.
946
,568
.219
,080
.91,
520.
060
,045
.851
,141
.415
2.6
1.2
2018
/02
178,
080.
646
,597
.019
,391
.81,
520.
759
,362
.651
,060
.414
8.1
1.2
2018
/03
176,
497.
145
,174
.519
,328
.21,
492.
657
,102
.453
,223
.617
5.8
1.2
2018
/04
172,
651.
842
,835
.719
,446
.71,
464.
455
,653
.753
,016
.823
4.6
1.2
2018
/05
168,
885.
741
,931
.919
,101
.01,
423.
153
,173
.953
,030
.422
5.6
1.2
2018
/06
169,
761.
343
,105
.618
,038
.61,
415.
453
,488
.053
,491
.422
2.3
1.2
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të
dhën
at e
hua
ve p
ërfsh
ijnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
- Ja
në re
vizi
onua
r të
dhën
at e
per
iudh
es D
hjet
or 2
017-
Pril
l 201
8, p
ër s
hkak
e n
jë ri
klasif
ikim
i ins
tituc
iona
l nga
kor
pora
ta jo
finan
ciar
e pr
ivat
e në
kor
pora
ta jo
finan
ciar
e pu
blik
e.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* D
ata
on lo
ans
incl
ude
accr
ued
inte
rests
. -
Dat
a fo
r per
iod
Dec
embe
r 201
7- A
pril
2018
, are
revi
sed
due
to a
n in
stitu
tiona
l rec
lass
ifica
tion
from
priv
ate
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns to
pub
lic n
onfin
anci
al c
orpo
ratio
ns.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
79 Banka e Shqipërisë
1-13
B h
uat
ë e
koRp
oRa
tave
jofi
na
nc
iaRe
pu
Blik
e si
pas
qël
limit
të
pëRd
oRi
mit
dh
e m
on
edh
ës *
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
e
puBl
ic n
on
-fin
an
cia
l c
oRp
oRa
tio
ns
loa
ns
By p
uRp
ose
an
d c
uRR
enc
y *
1-13
Bin
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Hua
të p
ër k
orpo
rata
t jof
inan
ciar
e pu
blik
e /
Publ
ic n
on-fi
nanc
ial c
or-
pora
tions
loan
s (2
+ 8+
14+
20)
Në
lekë
/ In
ALL
(3+
4+ 5
+ 6+
7)
Ovë
rdra
ft /
Ove
rdra
ftKa
pita
l qar
kullu
es /
Wor
king
ca
pita
lBl
erje
paj
isjes
h /
Mac
hine
ries
and
appl
ianc
es
Pasu
ri të
pal
uajts
hme
/ Re
al
esta
teH
ua të
tjer
a /
Oth
er lo
ans
12
34
56
7
2015
/12
27,5
00.5
22,4
06.9
21,0
28.1
11.0
1,31
3.5
54.3
0.0
2016
/12
26,8
63.9
23,9
93.9
21,8
95.9
286.
41,
107.
570
4.0
0.0
2017
/12
34,9
01.3
29,6
80.0
27,2
29.8
287.
790
1.8
1,26
0.6
0.0
2018
/01
34,9
14.8
29,6
78.9
27,2
53.3
288.
988
2.8
1,25
4.0
0.0
2018
/02
34,2
41.9
29,1
04.9
26,7
04.0
289.
486
6.4
1,24
5.1
0.0
2018
/03
34,6
01.5
29,6
53.3
27,2
80.2
286.
985
0.0
1,23
6.2
0.0
2018
/04
33,6
81.1
29,6
16.5
27,2
70.6
288.
183
1.0
1,22
6.8
0.0
2018
/05
31,9
89.7
29,4
74.0
27,1
58.2
283.
681
4.9
1,21
7.4
_
2018
/06
19,5
83.9
17,0
51.5
14,7
64.2
280.
979
8.2
1,20
8.2
_
N
ë do
llarë
am
erik
anë
/ In
USD
(9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
)O
vërd
raft
/ O
verd
raft
Kapi
tal q
arku
llues
/ W
orki
ng c
apita
lBl
erje
paj
isjes
h /
Mac
hine
ries
and
appl
ianc
es
Pasu
ri të
pal
uajts
hme
/ Re
al e
state
Hua
të tj
era
/ O
ther
loan
s
89
1011
1213
2015
/12
0.1
0.1
__
_0.
0
2016
/12
0.1
0.1
__
_0.
0
2017
/12
0.1
0.1
__
_0.
0
2018
/01
0.1
0.1
__
_0.
0
2018
/02
0.1
0.1
__
_0.
0
2018
/03
0.1
0.1
__
_0.
0
2018
/04
0.1
0.1
__
_0.
0
2018
/05
0.1
0.1
__
__
2018
/06
0.1
0.1
__
__
N
ë eu
ro /
In E
UR
(15+
16+
17
+ 18
+ 19
)O
vërd
raft
/ O
verd
raft
Kapi
tal q
arku
llues
/ W
orki
ng
capi
tal
Bler
je p
ajisj
esh
/ M
achi
nerie
s an
d ap
plia
nces
Pa
suri
të p
alua
jtshm
e /
Real
esta
teH
ua të
tjer
a /
Oth
er lo
ans
Hua
në
mon
edha
të tj
era
/ In
oth
er
curre
ncie
s
1415
1617
1819
20
2015
/12
5,09
3.5
5,09
3.5
__
_0.
00.
0
2016
/12
2,86
9.9
2,86
9.9
__
_0.
00.
0
2017
/12
5,22
1.3
5,22
1.2
__
_0.
00.
0
2018
/01
5,23
5.7
5,23
5.7
__
_0.
00.
0
2018
/02
5,13
6.9
5,13
6.9
__
_0.
00.
0
2018
/03
4,94
8.1
4,94
8.0
__
_0.
00.
0
2018
/04
4,06
4.6
4,06
4.5
__
_0.
00.
0
2018
/05
2,51
5.6
2,51
5.6
__
_0.
00.
0
2018
/06
2,53
2.2
2,53
2.2
__
__
_
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të
dhën
at e
hua
ve p
ërfsh
ijnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
- Ja
në re
vizi
onua
r të
dhën
at e
per
iudh
es D
hjet
or 2
017-
Pril
l 201
8, p
ër s
hkak
e n
jë ri
klasif
ikim
i ins
tituc
iona
l nga
kor
pora
ta
jofin
anci
are
priv
ate
në k
orpo
rata
jofin
anci
are
publ
ike.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* D
ata
on lo
ans
incl
ude
accr
ued
inte
rests
. -
Dat
a fo
r per
iod
Dec
embe
r 201
7- A
pril
2018
, are
revi
sed
due
to a
n in
stitu
tiona
l rec
lass
ifica
tion
from
priv
ate
nonf
inan
cial
cor
pora
tions
to
publ
ic n
onfin
anci
al c
orpo
ratio
ns.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
80Banka e Shqipërisë
1-14
hu
atë
e in
div
idëv
e d
he
inst
itu
cio
nev
e jo
me
qël
lim f
itim
i që
u
shëR
Bejn
ë in
div
idëv
e si
pas
qël
limit
të
pëRd
oRi
mit
dh
e m
on
edh
ës*
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
e
ho
use
ho
lds
+ n
on
-pRo
fit
inst
itu
tio
ns
seRv
ing
ho
use
ho
lds
loa
ns
By p
uRp
ose
an
d c
uRR
enc
y* 1
-14
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Hua
të p
ër In
divi
dët d
he In
stitu
cion
et jo
me
qëllim
fitim
i që
u sh
ërbe
jnë
indi
vidë
ve /
H
ouse
hold
s +
Non
-pro
fit in
stitu
tions
ser
ving
ho
useh
olds
loan
s (2
+ 9+
16+
23)
Në
lekë
/ In
ALL
(3
+ 4+
5+
6+ 7
)
nga
të c
ilat:
për t
ë ve
tëpu
në-
suar
it /
of w
hich
: sol
e pr
opri-
etor
ship
s; p
artn
ersh
ips
with
out
lega
l sta
tus
Ovë
rdra
ft /
O
verd
raft
Mal
lra jo
të q
ëndr
uesh
ëm /
N
ondu
rabl
e go
ods
Mal
lra të
qën
drue
shëm
/
Dur
able
goo
dsH
ua p
ër b
lerje
ban
esas
h /
Lo
ans
for h
ouse
pur
chas
eH
ua p
ër q
ëllim
e të
tjer
a /
Lo
ans
for o
ther
pur
pose
s
12
34
56
78
2015
/12
156,
170.
483
,799
.67,
339.
616
,624
.111
,465
.142
,427
.55,
943.
42,
008.
4
2016
/12
160,
478.
491
,476
.66,
649.
919
,511
.212
,735
.546
,701
.95,
878.
11,
787.
3
2017
/12
169,
243.
910
0,39
4.2
6,41
7.5
22,9
55.8
14,3
22.4
50,5
54.6
6,14
3.9
2,48
1.3
2018
/01
170,
108.
310
0,77
5.3
6,55
9.6
23,0
33.0
14,2
71.4
50,8
70.2
6,04
1.2
2,48
2.0
2018
/02
170,
264.
110
1,50
7.5
6,60
6.1
23,2
48.8
14,3
11.9
51,3
56.0
5,98
4.8
2,46
2.7
2018
/03
170,
524.
310
2,34
2.5
6,51
2.3
23,4
08.7
14,4
30.5
51,9
56.5
6,03
4.6
2,49
3.0
2018
/04
170,
697.
410
3,21
5.6
6,70
2.6
23,6
97.4
14,4
41.4
52,3
59.2
6,01
4.9
2,47
8.1
2018
/05
170,
938.
710
4,72
0.4
6,80
3.5
24,2
01.9
14,6
58.1
53,0
46.3
6,01
0.7
2,47
9.0
2018
/06
172,
202.
510
5,89
7.3
6,77
0.0
24,6
02.0
14,8
48.7
53,6
31.2
6,04
5.4
2,50
9.3
N
ë do
llarë
am
erik
anë
/ In
USD
(1
0+ 1
1+ 1
2+ 1
3+ 1
4)O
vërd
raft
/ O
verd
raft
Mal
lra jo
të q
ëndr
uesh
ëm /
N
ondu
rabl
e go
ods
Mal
lra të
qën
drue
shëm
/
Dur
able
goo
dsH
ua p
ër b
lerje
ban
esas
h /
Lo
ans
for h
ouse
pur
chas
eH
ua p
ër q
ëllim
e të
tjer
a /
Loan
s fo
r oth
er p
urpo
ses
nga
të c
ilat:
për t
ë ve
tëpu
nësu
arit
/ of
whi
ch: s
ole
prop
rieto
rshi
ps; p
artn
ersh
ips
with
out l
egal
sta
tus
9
1011
1213
1415
2015
/12
1,46
6.2
103.
913
3.3
160.
079
8.8
270.
218
2.9
2016
/12
1,17
4.5
134.
010
2.2
167.
461
1.9
159.
113
6.1
2017
/12
741.
816
2.7
74.9
103.
434
2.7
58.1
38.1
2018
/01
654.
810
4.2
70.4
94.6
330.
255
.436
.4
2018
/02
692.
014
6.6
73.5
94.9
321.
955
.136
.2
2018
/03
659.
914
5.2
67.2
92.4
302.
153
.134
.9
2018
/04
678.
715
3.3
65.2
92.0
315.
752
.634
.6
2018
/05
587.
814
0.8
59.6
20.0
314.
552
.934
.5
2018
/06
592.
814
8.4
58.4
19.6
313.
752
.634
.4
Në
euro
/ In
EU
R (1
7+
18+
19+
20+
21)
Ovë
rdra
ft /
O
verd
raft
Mal
lra jo
të q
ëndr
uesh
ëm /
N
ondu
rabl
e go
ods
Mal
lra të
qën
drue
shëm
/
Dur
able
goo
dsH
ua p
ër b
lerje
ban
esas
h /
Lo
ans
for h
ouse
pur
chas
eH
ua p
ër q
ëllim
e të
tjer
a /
Lo
ans
for o
ther
pur
pose
sng
a të
cila
t: pë
r të
vetë
punë
suar
it /
of w
hich
: sol
e pr
oprie
tors
hips
; par
tner
ship
s w
ithou
t leg
al s
tatu
sH
ua n
ë m
oned
ha të
tjer
a /
In
oth
er c
urre
ncie
s
1617
1819
2021
2223
2015
/12
70,5
78.5
1,99
2.4
1,69
9.4
4,41
7.0
58,8
88.4
3,58
1.3
802.
632
6.1
2016
/12
67,5
52.2
1,14
6.8
1,57
4.7
4,56
4.6
56,3
56.4
3,90
9.7
574.
127
5.1
2017
/12
67,8
93.0
797.
21,
854.
34,
539.
256
,869
.53,
832.
860
8.7
214.
9
2018
/01
68,4
68.1
830.
91,
842.
24,
687.
757
,219
.63,
887.
665
7.0
210.
2
2018
/02
67,8
59.0
750.
51,
723.
74,
726.
656
,724
.53,
933.
661
8.5
205.
6
2018
/03
67,3
25.0
1,77
5.0
1,79
9.9
4,54
4.6
55,3
33.3
3,87
2.4
621.
019
6.9
2018
/04
66,6
14.3
1,80
5.4
1,76
2.5
4,58
6.8
54,6
96.1
3,76
3.4
607.
818
8.8
2018
/05
65,4
44.8
1,76
6.1
1,71
3.0
4,62
2.3
53,5
95.9
3,74
7.5
658.
118
5.7
2018
/06
65,5
28.4
1,63
1.9
1,67
5.5
4,65
1.0
53,8
32.5
3,73
7.5
659.
518
4.0
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të
dhën
at e
hua
ve p
ërfsh
ijnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* D
ata
on lo
ans
incl
ude
accr
ued
inte
rests
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
81 Banka e Shqipërisë
1-15
hu
atë
sipa
s RR
eth
eve*
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
elo
an
s By
dis
tRic
ts*
1-15
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
To
tali
i kre
disë
/ T
otal
loan
s (2
+3+4
+5+6
+7+8
+9+1
0 )
Tira
në /
Tira
na
Dur
rës
/ D
urrë
s E
lbas
an /
Elb
asan
S
hkod
ër /
Shk
odra
K
orçë
/ K
orca
V
lorë
/ V
lora
F
ier /
Fie
r Le
zhë
/ Le
zha
Të
tjera
/ O
ther
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
2015
/IV
545,
106.
040
1,55
1.2
37,4
05.3
15,6
47.9
11,4
17.2
7,35
7.5
12,6
19.8
13,2
83.5
6,52
4.4
39,2
99.3
2016
/IV
543,
454.
339
8,44
7.6
38,7
02.4
14,8
46.5
11,0
97.3
7,58
9.7
12,3
62.0
13,7
53.0
6,17
8.6
40,4
77.3
2017
/IV
547,
154.
140
6,41
2.0
37,1
59.1
14,2
80.8
11,3
08.1
8,16
8.5
11,8
69.5
12,0
27.4
5,89
8.8
40,0
29.9
2017
/III
549,
964.
440
6,22
9.2
37,2
90.2
14,5
25.1
11,7
66.0
8,06
9.9
12,1
56.5
13,1
85.5
6,59
9.6
40,1
42.4
2017
/IV
547,
154.
140
6,41
2.0
37,1
59.1
14,2
80.8
11,3
08.1
8,16
8.5
11,8
69.5
12,0
27.4
5,89
8.8
40,0
29.9
2018
/I54
4,08
5.6
402,
053.
138
,668
.314
,817
.710
,967
.58,
083.
111
,839
.111
,740
.45,
905.
040
,011
.3
2018
/II
538,
710.
039
4,63
0.3
39,9
35.8
14,5
50.8
10,9
91.5
8,27
5.7
11,8
46.5
12,0
90.3
5,86
6.9
40,5
22.3
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të d
hëna
t e h
uasë
për
fshijn
ë in
tere
sat e
për
lloga
ritur
. S
ourc
e: B
ank
of A
lban
ia
*Dat
a on
loan
s in
clud
e ac
crue
d in
tere
sts.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
82Banka e Shqipërisë
1-16
no
Rmat
e in
teRe
sit
të B
an
kës
së s
hq
ipëR
isë*
në
përq
indj
eBa
nk
of
alB
an
ia in
teRe
st R
ates
* 1-
16in
per
cent
age
Dep
ozita
një
dito
re /
Ove
rnig
ht d
epos
itM
arrë
vesh
je ri
bler
jeje
një
javo
re /
Wee
kly re
purc
hase
ag
reem
ent
Kred
ia n
jëdi
tore
/ O
vern
ight
cre
dit
Kred
ia p
ër m
bësh
tetje
me
likui
dite
t**
/ Liq
uidi
ty s
uppo
rt-in
g lo
an**
Vler
a /
Leve
lN
drys
him
i / C
hang
e Vl
era
/ Le
vel
Ndr
yshi
mi /
Cha
nge
Vler
a /
Leve
lN
drys
him
i / C
hang
e Vl
era
/ Le
vel
Ndr
yshi
mi /
Cha
nge
12
34
56
78
2004
29/0
43.
250.
006.
250.
008.
750.
0012
.25
0.00
12/0
53.
00-0
.25
6.00
-0.2
58.
50-0
.25
12.0
0-0
.25
24/0
62.
75-0
.25
5.75
-0.2
58.
25-0
.25
11.7
5-0
.25
28/0
72.
50-0
.25
5.50
-0.2
58.
00-0
.25
11.5
0-0
.25
04/1
12.
25-0
.25
5.25
-0.2
57.
75-0
.25
11.2
5-0
.25
2005
31/0
32.
00-0
.25
5.00
-0.2
57.
50-0
.25
11.0
0-0
.25
27/0
73.
251.
255.
000.
006.
75-0
.75
11.0
00.
00
2006
12/0
73.
500.
255.
250.
257.
000.
2511
.25
0.25
30/1
13.
750.
255.
500.
257.
250.
2511
.50
0.25
2007
28/0
64.
000.
255.
750.
257.
500.
2511
.75
0.25
27/0
94.
250.
256.
000.
257.
750.
2512
.00
0.25
30/1
14.
500.
256.
250.
258.
000.
2512
.25
0.25
2008
24/1
24.
500.
006.
250.
007.
00-1
.00
12.2
50.
00
2009
28/0
14.
500.
006.
250.
007.
000.
0012
.25
0.00
29/0
14.
00-0
.50
5.75
-0.5
06.
50-0
.50
11.7
5-0
.50
28/1
03.
50-0
.50
5.25
-0.5
06.
00-0
.50
11.2
5-0
.50
2010
29/0
73.
25-0
.25
5.00
-0.2
55.
75-0
.25
11.0
0-0
.25
2011
03/0
13.
250.
005.
000.
006.
751.
0011
.00
0.00
24/0
33.
500.
255.
250.
257.
000.
2511
.25
0.25
30/0
93.
25-0
.25
5.00
-0.2
56.
75-0
.25
11.0
0-0
.25
01/1
23.
00-0
.25
4.75
-0.2
56.
50-0
.25
10.7
5-0
.25
2012
26/0
12.
75-0
.25
4.50
-0.2
56.
25-0
.25
10.5
0-0
.25
29/0
32.
50-0
.25
4.25
-0.2
56.
00-0
.25
10.2
5-0
.25
10/0
52.
500.
004.
250.
006.
000.
008.
25-0
.20
25/0
72.
25-0
.25
4.00
-0.2
55.
75-0
.25
8.00
-0.2
5
2013
31/0
12.
00-0
.25
3.75
-0.2
55.
50-0
.25
7.75
-0.2
5
01/0
81.
75-0
.25
3.50
-0.2
55.
25-0
.25
7.50
-0.2
5
02/1
21.
50-0
.25
3.25
-0.2
55.
00-0
.25
7.25
-0.2
5
16/1
21.
25-0
.25
3.00
-0.2
54.
75-0
.25
7.00
-0.2
5
2014
27/0
21.
00-0
.25
2.75
-0.2
54.
50-0
.25
6.75
-0.2
5
02/0
60.
75-0
.25
2.50
-0.2
54.
25-0
.25
6.50
-0.2
5
27/1
10.
50-0
.25
2.25
-0.2
54.
00-0
.25
6.25
-0.2
5
2015
29/0
10.
25-0
.25
2.00
-0.2
53.
75-0
.25
6.00
-0.2
5
05/1
10.
00-0
.25
1.75
-0.2
53.
50-0
.25
5.75
-0.2
5
2016
06/0
40.
250.
251.
50-0
.25
2.75
-0.7
55.
50-0
.25
05/0
50.
250.
001.
25-0
.25
2.25
-0.5
05.
25-0
.25
2018
06/0
60.
10-0
.15
1.00
-0.2
51.
90-0
.35
5.00
-0.2
5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
*Tab
ela
para
qet n
drys
him
in e
nor
mav
e ba
zë të
inte
resit
sip
as v
endi
mit
të p
oliti
kës
mon
etar
e.
** M
e hy
rjen
në fu
qi të
ven
dim
it nr
. 16
datë
13.
03.2
012,
për
mira
timin
e rr
egul
lore
s "P
ër k
redi
në p
ër m
bësh
tetje
me
likui
dite
t", in
strum
enti
"Kre
dia
Lom
bard
" do
të p
asoh
et n
ga "K
redi
a pë
r mbë
shte
tje m
e lik
uidi
tet".
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia*
The
tabl
e pr
esen
ts th
e ch
ange
of k
ey in
tere
st ra
tes
acco
rdin
g to
the
mon
etar
y po
licy
deci
sions
on
inte
rest
rate
s.**
Upo
n th
e en
try in
to fo
rce
of D
ecisi
on N
o. 1
6, d
ated
13
Mar
ch 2
012,
on
the
appr
oval
of t
he R
egul
atio
n “O
n th
e liq
uidi
ty s
uppo
rting
loan
”, th
e in
strum
ent "
Lom
bard
Loa
n" w
ill be
follo
wed
by
the
"Liqu
idity
sup
porti
ng lo
an".
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
83 Banka e Shqipërisë
1-17
no
Rmat
e in
teRe
sit
pëR
dep
ozi
tat
e Re
ja t
ë ko
Rpo
Rata
ve jo
-fi
na
nc
iaRe
, in
div
idëv
e d
he
inst
itu
cio
nev
e jo
me
qël
lim f
itim
i që
u
shëR
Bejn
ë in
div
idëv
e si
pas
mo
ned
hav
e *
në
përq
indj
e
inte
Rest
Rat
es o
n n
ew d
epo
sits
of
no
n-f
ina
nc
ial
co
Rpo
Rati
on
s,
ho
use
ho
lds
an
d n
pish
By
cu
RRen
cy
* 1-
17in
per
cent
age
N
ë le
kë /
In A
LL
Lloga
ri rrj
edhë
se /
Cur
rent
ac
coun
tsD
epoz
ita p
a af
at /
Dem
and
depo
sits
1 m
ujor
e /
1 m
onth
s3
muj
ore
/ 3
mon
ths
6 m
ujor
e /
6 m
onth
s12
muj
ore
/ 12
mon
ths
24 m
ujor
e /
24 m
onth
s
2015
0.05
_1.
440.
741.
121.
352.
38
2016
0.04
0.36
0.40
0.35
0.68
0.80
1.76
2017
0.10
0.28
0.86
0.28
0.65
0.75
1.48
2018
/01
0.08
0.22
0.92
0.28
0.69
0.72
1.66
2018
/02
0.09
0.27
0.76
0.25
0.75
0.80
1.66
2018
/03
0.09
0.26
0.93
0.27
0.55
1.03
1.55
2018
/04
0.08
0.30
0.91
0.26
0.52
0.77
1.49
2018
/05
0.08
0.24
0.64
0.27
0.56
0.75
1.54
2018
/06
0.16
0.29
0.72
0.29
0.67
0.79
1.65
Në
dolla
r am
erik
anë
/ In
USD
2015
0.04
_0.
240.
200.
330.
461.
06
2016
0.02
0.13
0.23
0.15
0.31
0.45
0.73
2017
0.01
0.13
0.23
0.12
0.29
0.39
0.83
2018
/01
0.01
0.17
0.30
0.16
0.34
0.53
1.10
2018
/02
0.02
0.16
0.21
0.31
0.28
0.42
1.00
2018
/03
0.02
0.13
0.31
0.14
0.55
0.61
0.69
2018
/04
0.01
0.15
0.20
0.13
0.41
0.47
1.18
2018
/05
0.01
0.16
0.51
0.23
0.22
0.50
0.85
2018
/06
0.01
0.19
0.54
0.24
0.31
0.61
1.19
Në
Euro
/ In
EU
R
2015
0.05
_0.
160.
130.
220.
350.
77
2016
0.04
0.11
0.09
0.06
0.12
0.19
0.56
2017
0.04
0.07
0.13
0.05
0.09
0.15
0.44
2018
/01
0.02
0.05
0.05
0.07
0.08
0.14
0.42
2018
/02
0.02
0.06
0.06
0.03
0.05
0.09
0.35
2018
/03
0.03
0.06
0.07
0.06
0.07
0.13
0.36
2018
/04
0.03
0.06
0.06
0.07
0.08
0.13
0.28
2018
/05
0.02
0.05
0.10
0.04
0.12
0.12
0.44
2018
/06
0.02
0.06
0.09
0.05
0.06
0.10
0.32
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Nor
mat
vje
tore
për
faqë
sojn
ë no
rmat
mes
atar
e të
pon
deru
ara
vjet
ore,
ndë
rsa
norm
at m
ujor
e pë
rfaqë
sojn
ë no
rmat
mes
atar
e të
po
nder
uara
muj
ore.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* Ye
arly
dat
a pr
esen
t the
ann
ual w
eigh
ted
aver
age
rate
, whi
le th
e m
onth
ly d
ata
pres
ent t
he m
onth
ly w
eigh
ted
aver
age
rate
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
84Banka e Shqipërisë
1-18
no
Rmat
e in
teRe
sit
pëR
hu
atë
e Re
ja t
ë ko
Rpo
Rata
ve jo
-fi
na
nc
iaRe
, in
div
idëv
e d
he
inst
itu
cio
nev
e jo
me
qël
lim f
itim
i q
ë u
sh
ëRBe
jnë
ind
ivid
ëve
sipa
s m
on
edh
ave*
në
përq
indj
e
inte
Rest
Rat
es o
n n
ew l
oa
ns
of
no
n-f
ina
nc
ial
co
Rpo
Rati
on
s,
ho
use
ho
lds
an
d n
pish
By
cu
RRen
cy*
1-1
8in
per
cent
age
N
ë le
kë /
In A
LL
Der
i në
6 m
uaj /
Up
to 6
mon
ths
6 m
uaj -
1 v
it /
6 m
onth
s - 1
yea
r1-
3 vj
et /
1-3
yea
rs 3
- 5
vjet
/ 3
- 5
year
sM
bi 5
vje
t / O
ver 5
yea
rs
2015
8.9
1 7
.77
9.2
4 8
.83
6.9
2
2016
9.5
2 5
.89
8.2
9 8
.04
5.9
0
2017
8.1
8 5
.98
7.7
7 7
.64
5.9
0
2018
/01
10.
14
6.6
5 9
.17
8.0
0 5
.92
2018
/02
8.5
2 6
.51
8.4
1 8
.00
5.6
8
2018
/03
8.0
1 6
.84
8.2
7 7
.32
5.8
0
2018
/04
7.7
1 4
.14
7.6
6 7
.08
5.6
4
2018
/05
6.5
8 5
.86
7.6
0 7
.81
5.2
7
2018
/06
8.3
3 5
.22
7.3
1 7
.13
5.4
6
Në
dolla
rë a
mer
ikan
ë /
In U
SD
2015
4.8
4 5
.18
5.6
6 6
.07
4.5
8
2016
4.8
9 5
.43
6.2
5 7
.07
5.4
5
2017
5.0
9 5
.92
5.0
4 4
.91
6.5
9
2018
/01
5.5
8 4
.16
4.1
1 5
.00
7.1
9
2018
/02
8.7
2 6
.19
5.3
2 4
.47
3.7
4
2018
/03
6.2
8 4
.11
6.4
7 4
.68
_
2018
/04
6.2
5 5
.54
0.4
2 8
.18
4.0
1
2018
/05
6.3
3 4
.25
4.5
0 4
.94
4.8
0
2018
/06
3.5
8 4
.45
5.4
0 _
4
.74
Në
Euro
/ In
EU
R
2015
6.6
4 5
.71
6.5
2 5
.79
5.2
1
2016
6.0
9 4
.75
4.8
3 5
.09
4.5
8
2017
4.5
4 4
.28
4.2
5 4
.53
4.4
0
2018
/01
5.1
3 3
.56
4.7
8 4
.25
4.5
0
2018
/02
4.2
6 4
.82
3.9
2 4
.57
4.1
9
2018
/03
4.5
8 3
.97
4.4
1 4
.98
3.0
7
2018
/04
5.5
7 4
.04
4.1
4 4
.45
3.6
9
2018
/05
5.0
2 4
.60
4.3
7 5
.04
3.7
9
2018
/06
4.3
7 4
.22
4.3
4 4
.09
3.8
2
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Nor
mat
vje
tore
për
faqë
sojn
ë no
rmat
mes
atar
e të
pon
deru
ara
vjet
ore,
ndë
rsa
norm
at m
ujor
e pë
rfaqë
sojn
ë no
rmat
m
esat
are
të p
onde
ruar
a m
ujor
e.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* Ye
arly
dat
a pr
esen
t the
ann
ual w
eigh
ted
aver
age
rate
, whi
le th
e m
onth
ly d
ata
pres
ent t
he m
onth
ly w
eigh
ted
aver
age
rate
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
85 Banka e Shqipërisë
1-18
a n
oRm
at e
inte
Resi
t pë
R h
uat
ë e
Reja
të
koRp
oRa
tave
jofi
na
nc
iaRe
pRi
vate
si
pas
qël
limit
të
pëRd
oRi
mit
dh
e m
on
edh
ës *
në
përq
indj
e
inte
Rest
Ra
tes
on
new
lo
an
s o
f pR
iva
te n
on
-fin
an
cia
l c
oRp
oRa
tio
ns
By p
uRp
ose
an
d c
uRR
enc
y *
1-18
ain
per
cent
age
N
orm
a e
inte
resit
e h
uave
të re
ja p
ër
korp
orat
a jo
finan
ciar
e pr
ivat
e /
Aver
age
mon
thly
inte
rest
rate
s of
new
loan
s to
pr
ivat
e no
n-fin
anci
al c
orpo
ratio
ns
Ovë
rdra
ft /
O
verd
raft
Kapi
tal q
arku
llues
/ W
orki
ng
capi
tal
Hua
për
çel
je b
izne
si /
Loan
s fo
r sta
rting
up
a bu
sines
sBl
erje
paj
isjes
h /
Mac
hine
ries
and
appl
ianc
es
Pasu
ri të
pal
uajts
hme
/ Re
al
esta
teH
ua p
ër in
vesti
me
në in
strum
enta
fina
ncia
re /
Lo
ans
for i
nves
tmen
ts in
fina
ncia
l ins
trum
ents
N
ë le
kë /
In A
LL
2015
/12
8.1
7 8
.30
7.2
2 7
.99
9.9
8 6
.98
_
2016
/12
7.4
1 8
.77
6.0
5 7
.47
6.5
2 6
.04
_
2017
/12
7.2
6 7
.07
7.9
4 _
6
.34
5.8
1 3
.00
2018
/01
8.3
8 9
.74
5.4
9 6
.47
6.6
5 5
.42
_
2018
/02
7.2
3 7
.95
6.4
5 7
.00
6.2
3 4
.92
_
2018
/03
6.8
3 7
.43
6.4
1 _
6
.31
5.0
1 _
2018
/04
6.6
2 7
.28
5.6
4 1
0.00
6
.45
4.7
7 _
2018
/05
5.5
6 6
.01
5.9
9 _
4
.85
5.2
2 _
2018
/06
7.0
5 7
.39
6.4
7 6
.58
4.8
3 4
.58
_
N
ë do
llarë
am
erik
anë
/ In
USD
2015
/12
5.5
1 4
.94
6.9
9 2
.50
7.2
0 6
.75
_
2016
/12
5.6
9 5
.59
5.7
3 _
6
.72
6.2
5 _
2017
/12
4.8
2 4
.75
7.0
8 _
4
.40
5.3
1 _
2018
/01
5.4
5 5
.56
3.9
8 _
-
6.5
8 _
2018
/02
5.9
0 8
.04
6.7
8 _
3
.72
6.4
0 _
2018
/03
5.2
0 5
.37
3.6
9 _
4
.40
5.0
0 _
2018
/04
6.0
9 5
.93
7.5
8 _
7
.63
_
_
2018
/05
5.4
2 5
.45
5.1
6 _
_
_
_
2018
/06
4.1
6 4
.02
4.8
9 _
4
.72
_
_
N
ë Eu
ro /
In E
UR
2015
/12
6.3
3 6
.06
6.5
4 7
.50
6.4
3 6
.40
_
2016
/12
5.0
0 4
.86
5.9
6 5
.21
4.8
1 4
.90
_
2017
/12
4.3
7 3
.89
4.7
9 5
.52
5.0
6 5
.22
_
2018
/01
4.1
0 3
.63
5.5
9 5
.50
4.3
7 5
.21
_
2018
/02
4.4
9 4
.25
4.6
3 5
.50
4.7
5 4
.64
_
2018
/03
3.6
1 3
.94
4.8
7 _
4
.35
2.9
6 5
.00
2018
/04
4.3
1 4
.13
4.8
0 _
3
.91
4.5
1 4
.90
2018
/05
4.5
2 4
.53
4.7
8 _
5
.17
3.8
9 _
2018
/06
4.1
6 4
.27
3.9
1 _
3
.79
4.4
1 _
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Nor
mat
muj
ore
përfa
qëso
jnë
norm
at m
esat
are
të p
onde
ruar
a m
ujor
e.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* M
onth
ly d
ata
pres
ent t
he m
onth
ly w
eigh
ted
aver
age
rate
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
86Banka e Shqipërisë
1-18
B n
oRm
at e
inte
Resi
t pë
R h
uat
ë e
Reja
të
ind
ivid
ëve
dh
e in
stit
uc
ion
eve
jo m
e q
ëllim
fit
imi q
ë u
sh
ëRBe
jnë
ind
ivid
ëve,
sip
as
qël
limit
të
pëRd
oRi
mit
dh
e m
on
edh
ës *
në
përq
indj
e
inte
Rest
Rat
es o
n n
ew l
oa
ns
of
ho
use
ho
lds
an
d n
pish
By
puRp
ose
an
d c
uRR
enc
y *
1-18
Bin
per
cent
age
Nor
ma
e in
tere
sit e
hua
ve
të re
ja p
ër in
divi
dët d
he
insti
tuci
onet
jo m
e që
llim fi
timi
që u
shë
rbej
në in
divi
dëve
/
Aver
age
mon
thly
inte
rest
rate
s of
new
loan
s to
hou
seho
lds
and
NPI
SH
Ove
rdra
ft /
O
verd
raft
Mal
lra jo
të q
ëndr
uesh
ëm /
Con
sum
ing
of n
on d
urab
le
good
sM
allra
të q
ëndr
uesh
ëm /
Con
-su
min
g of
dur
able
goo
dsH
ua p
ër b
lerje
ban
esas
h /
Lo
ans
for h
ouse
pur
chas
eH
ua p
ër q
ëllim
e të
tjer
a /
Lo
ans
for o
ther
pur
pose
s
nga
të c
ilat:
për t
ë ve
tëpu
në-
suar
it /
of w
hich
: sol
e pr
opri-
etor
ship
s;pa
rtner
ship
s w
ithou
t le
gal s
tatu
s
Në
lekë
/ In
ALL
2015
/12
8.6
3 1
4.15
9
.05
9.6
1 5
.07
9.0
8 8
.05
2016
/12
7.3
0 1
1.05
8
.29
8.2
1 3
.84
8.2
6 7
.34
2017
/12
6.7
8 1
1.79
7
.69
7.6
0 3
.82
7.8
3 7
.87
2018
/01
7.2
0 1
1.82
7
.95
8.5
9 3
.87
8.1
7 8
.81
2018
/02
6.9
2 1
1.05
7
.95
7.9
5 3
.64
12.
21
11.
67
2018
/03
7.0
8 1
2.29
7
.92
7.3
8 3
.81
10.
36
9.4
0
2018
/04
6.8
3 1
1.02
7
.35
7.8
6 3
.75
8.1
9 1
0.46
2018
/05
7.0
1 1
2.50
7
.19
8.6
2 3
.94
10.
35
10.
09
2018
/06
6.8
1 1
2.02
7
.55
7.1
3 3
.80
8.1
3 7
.45
N
ë do
llarë
am
erik
anë
/ In
USD
2015
/12
6.9
3 7
.27
6.8
0 7
.15
6.5
0 _
_
2016
/12
7.4
0 1
0.90
4
.94
3.0
0 _
_
_
2017
/12
4.8
5 7
.60
2.5
8 2
.15
_
7.0
0 _
2018
/01
6.2
4 6
.85
2.6
5 2
.32
8.2
6 _
_
2018
/02
6.5
9 7
.60
3.0
0 _
_
_
_
2018
/03
7.0
5 7
.30
3.0
0 _
_
_
_
2018
/04
5.2
6 8
.38
3.3
8 _
4
.00
_
_
2018
/05
5.4
5 6
.42
3.4
9 2
.80
4.8
0 _
_
2018
/06
5.9
4 6
.06
2.9
8 3
.20
_
_
_
N
ë Eu
ro /
In E
UR
2015
/12
5.3
4 6
.07
6.0
0 5
.99
4.5
9 5
.73
_
2016
/12
3.5
0 5
.71
4.2
1 4
.22
2.9
8 4
.58
5.0
4
2017
/12
3.7
3 6
.79
3.0
9 4
.64
2.9
9 5
.10
6.3
0
2018
/01
3.8
9 1
2.54
3
.60
4.4
4 3
.25
5.9
5 6
.27
2018
/02
3.6
9 1
1.91
2
.10
4.1
8 3
.06
5.6
5 5
.02
2018
/03
3.4
3 8
.03
2.9
5 4
.08
2.8
5 5
.05
3.9
1
2018
/04
3.3
3 9
.74
3.3
9 4
.42
2.5
7 8
.28
3.5
0
2018
/05
3.6
3 8
.03
2.4
9 3
.93
3.0
2 5
.13
4.1
0
2018
/06
3.6
9 9
.23
2.5
6 4
.38
3.1
0 5
.66
5.9
1
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Nor
mat
muj
ore
përfa
qëso
jnë
norm
at m
esat
are
të p
onde
ruar
a m
ujor
e.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* M
onth
ly d
ata
pres
ent t
he m
onth
ly w
eigh
ted
aver
age
rate
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
87 Banka e Shqipërisë
1-19
no
Rmat
e in
teRe
sit
pëR
Bon
ot
e th
esa
Rit
sipa
s a
fati
t *
në
përq
indj
em
atu
Rity
BRe
akd
ow
n o
f tR
eau
suRy
Bill
s yi
eld
s *
1-19
in p
erce
ntag
eN
orm
at e
inte
resit
për
bon
ot e
thes
arit
/ M
atur
ity b
reak
dow
n of
Tre
ausu
ry b
ill yi
elds
3 m
ujor
/ 3
mon
ths
6 m
ujor
/ 6
mon
ths
12 m
ujor
/12
mon
ths
2009
/12
6.30
7.
52
9.14
2010
/12
5.29
6.
41
7.09
2011
/12
5.31
6.
23
6.95
2012
/12
5.03
5.
65
6.37
2013
/12
3.40
3.
54
3.66
2014
/12
3.15
3.
16
3.33
2015
/01
3.23
3.
23
3.50
2015
/02
3.19
3.
23
3.58
2015
/03
3.11
3.
25
3.59
2015
/04
3.00
3.
14
3.50
2015
/05
2.90
3.
11
3.42
2015
/06
2.79
3.
04
3.29
2015
/07
2.71
2.
97
3.24
2015
/08
2.66
2.
90
3.22
2015
/09
2.61
2.
87
3.21
2015
/10
2.57
2.
82
3.18
2015
/11
_
2.82
2.
97
2015
/12
_
2.46
2.
40
2016
/01
1.45
1.
99
2.10
2016
/02
_
1.36
1.
78
2016
/03
_
1.26
1.
63
2016
/04
0.90
1.
15
1.5
2
2016
/05
_
0.99
1.
35
2016
/06
_
0.95
1.
28
2016
/07
0.88
0.
94
1.29
2016
/08
_
0.86
1.
46
2016
/09
_
0.90
1.
60
2016
/10
1.22
0.
90
1.94
2016
/11
_
1.57
2.
47
2016
/12
_
2.00
2.
92
2017
/01
1.22
2.
25
3.20
2017
/02
_
2.01
2.
93
2017
/03
_
1.70
2.
25
2017
/04
_
1.52
1.
79
2017
/05
_
1.54
1.
98
2017
/06
_
_
2.04
2017
/07
_
1.54
2.
12
2017
/08
_
1.65
2.
20
2017
/09
_
_
2.31
2017
/10
_
1.82
2.
46
2017
/11
_
2.04
2.
54
2017
/12
_
_
2.63
2018
/01
1.31
_
2.
71
2018
/02
_
2.04
2.
62
2018
/03
_
_
2.51
2018
/04
_
1.84
2.
36
2018
/05
_
1.92
2.
26
2018
/06
_
_
2.07
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Përfa
qëso
jnë
norm
at m
esat
are
të p
onde
ruar
a të
per
iudh
ës.
Sou
rce:
Ban
k of
Alb
ania
. *
Wei
ghte
d av
erag
e in
tere
st ra
tes.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
88Banka e Shqipërisë
1-20
sta
tist
ika
të
sist
emit
të
pag
esav
e pa
ymen
t sy
stem
s st
atis
tic
s 1-
20
Volu
mi i
tran
saks
ione
ve /
Vol
ume
of tr
ansa
ctio
nsVl
era
e tra
nsak
sione
ve (n
ë m
ilion
ë le
kë) /
Val
ue o
f tra
nsac
tions
(in
mili
ons
ALL)
AIPS
AEC
HAI
PSAE
CH
12
34
Tota
li i p
eriu
dhës
/ T
otal
of p
erio
d
2015
123,
578
466,
708
6,32
9,59
884
,405
2016
122,
550
508,
935
7,67
6,91
090
,137
2017
125,
641
553,
433
8,47
2,61
597
,779
Flu
kse
muj
ore
/ M
onth
ly fl
ows
2018
/01
11,5
4340
,934
598,
465
7,61
4
2018
/02
10,5
9244
,410
551,
893
7,56
2
2018
/03
10,0
8148
,269
636,
593
8,07
5
2018
/04
10,3
8949
,891
530,
376
8,42
8
2018
/05
10,2
8055
,855
606,
246
9,52
7
2018
/06
9,58
452
,715
809,
563
8,79
0
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
89 Banka e Shqipërisë
1-21
sh
pëRn
da
Rja
Ra
jon
ale
e t
eRm
ina
leve
të
Ban
kave
atm
& p
os
*fu
nd p
eriu
dhe
atm
& p
os
Ban
k te
Rmin
als
' dis
tRiB
uti
on
of
By R
egio
ns*
1-2
1en
d of
per
iod
Shpë
rnda
rja ra
jona
le e
ATM
/ N
umbe
r of A
TM b
y re
gion
s
Tota
l (2+
3+
4+ 5
+ 6+
7)
Tira
naSh
kodr
aKo
rça
Gjir
okas
traEl
basa
niLu
shnj
a
12
34
56
7
2015
826
469
9354
5344
113
2016
800
472
7868
4536
101
2017
747
456
7559
4232
83
Sh
përn
darja
rajo
nale
e te
rmin
alev
e PO
S /
Num
ber o
f PO
S te
rmin
als
by re
gion
s
2015
6,68
95,
331
320
146
211
222
459
2016
7,11
15,
823
343
180
241
164
360
2017
7,29
46,
269
320
138
173
137
257
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
90Banka e Shqipërisë
1-22
nu
mRi
i ll
og
aRi
ve t
ë kl
ien
tëve
në
Ban
ka*
fund
per
iudh
en
um
BeR
of
cu
sto
meR
s a
cc
ou
nts
wit
h B
an
ks*
1-22
end
of p
erio
d
Llo
garit
ë to
tale
/ T
otal
ac
coun
ts (2
+5)
Lloga
ri re
zide
nte
/ Re
siden
t ac
coun
ts
Lloga
ri jo
rezi
dent
e /
Non
re
siden
t acc
ount
s (6
+7)
Indi
vidë
/ In
divi
dual
s (3
+4)
Kom
pani
/ C
ompa
nies
In
divi
dë /
Indi
vidu
als
Kom
pani
/ C
ompa
nies
12
34
56
7
2015
3,3
07,6
63
3,2
87,9
90
3,0
94,9
95
192
,995
1
9,67
3 1
8,34
7 1
,326
2016
3,4
77,9
85
3,4
49,2
67
3,2
38,4
40
210
,827
2
8,71
8 2
6,15
4 2
,564
2017
3,1
41,7
39
3,1
09,8
86
2,9
22,3
14
187
,572
3
1,85
3 3
0,04
5 1
,808
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
* Ra
porti
met
e b
anka
ve s
ipas
“M
etod
olog
jisë
për r
apor
timin
e in
strum
ente
ve të
pag
esav
e(20
08)”
e ris
hiku
ar n
ë Ja
nar t
ë vi
tit 2
014
* Të
dhë
nat n
uk ja
në a
uditu
ar n
ga B
anka
e S
hqip
ërisë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* Ba
nks
repo
rts a
ccor
ding
to “
Met
hodo
logy
for r
epor
ting
paym
ents
instr
umen
ts (2
008)
” re
vise
d in
Janu
ary
2014
* D
ata
are
not a
udite
d by
the
Bank
of A
lban
ia
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
91 Banka e Shqipërisë
2 s
ekto
Ri i
jash
tëm
2-1
Bila
nc
i i p
ag
esav
e 1
në
mili
onë
euro
exte
Rna
l se
cto
R 2
Bala
nc
e o
f pa
ymen
ts 1
2-1
in m
illio
ns e
uR
Llo
garia
kor
rent
e /
C
urre
nt a
ccou
nt (2
+ 5+
8+
11)
Mal
lrat /
G
oods
(3-4
)Kr
edi /
Cre
dit
Deb
i / D
ebit
Shër
bim
et /
Se
rvic
es (6
-7)
Kred
i / C
redi
tD
ebi /
Deb
itTë
ard
hura
pa
rëso
re /
Prim
ary
inco
me
(9-1
0)Kr
edi /
Cre
dit
Deb
i / D
ebit
Të a
rdhu
ra
dytë
sore
/ S
ec-
onda
ry in
com
e (1
2-13
)Kr
edi /
Cre
dit
Deb
i / D
ebit
Lloga
ria k
apita
le
/ C
apita
l acc
ount
12
34
56
78
910
1112
1314
2015
-883
.6-2
298.
977
1.1
3070
.152
4.7
2028
.015
03.3
122.
237
5.7
253.
576
8.4
921.
515
3.1
125.
7
2016
-811
.7-2
602.
871
3.7
3316
.579
6.6
2395
.715
99.1
174.
140
8.7
234.
682
0.5
961.
214
0.7
66.2
2017
-802
.6-2
824.
079
7.1
3621
.210
81.8
2856
.117
74.3
92.0
405.
431
3.4
847.
796
1.8
114.
112
2.3
2017
/II
-238
.9-6
95.3
216.
491
1.7
208.
667
7.8
469.
134
.312
2.9
88.5
213.
424
2.2
28.7
25.3
2017
/III
-120
.9-7
53.9
183.
693
7.5
380.
192
6.3
546.
240
.710
6.6
65.9
212.
223
6.7
24.5
30.4
2017
/IV
-294
.5-7
87.6
215.
710
03.3
217.
565
9.9
442.
522
.596
.373
.825
3.1
284.
731
.642
.9
2018
/I-1
64.6
-614
.521
8.7
833.
225
9.7
621.
636
1.9
-11.
275
.887
.020
1.4
223.
021
.618
.3
Lloga
ria fi
nanc
-ia
re /
Fin
anci
al
acco
unt (
16+
19+
22- 2
8)
Gab
ime
dhe
harre
sa n
eto
/
Net
erro
rs a
nd
omiss
ions
Mje
te e
re
zerv
ës d
he të
lid
hura
me
to /
Re
serv
e as
sets
and
rela
ted
Item
s (2
7- 2
8)
Inve
stim
et
dire
kte /
Dire
ct
inve
stmen
t (17
-1
8)
Inve
stim
e po
rtofo
li /
Port-
folio
inve
stmen
t (2
0-21
)
Inve
stim
e të
tjer
a*/
O
ther
inve
st-m
ent*
(23-
24)
Mje
te /
Ass
ets
Det
yrim
e /
Lia
biliti
esM
jete
/ A
sset
sD
etyr
ime
/
Liabi
lities
Mje
te /
Ass
ets
Det
yrim
e**
/
Liabi
lities
**M
jete
t e
reze
rvës
/
Rese
rve
asse
ts
Kred
i dhe
hua
ng
a FM
N /
C
redi
t and
lo
ans
from
the
IMF
15
1617
1819
2021
2223
2425
2627
28
2015
-122
5.3
-818
.471
.989
0.4
-230
.1-1
80.6
49.5
-86.
821
6.2
303.
014
2.2
519.
660
9.5
89.9
2016
-664
.2-9
36.5
6.1
942.
522
5.2
206.
5-1
8.8
187.
420
1.5
14.0
128.
9-9
2.8
47.7
140.
4
2017
-109
1.3
-969
.9-6
1.6
908.
3-1
00.0
-99.
40.
649
.023
9.4
190.
4-2
25.6
114.
918
5.4
70.5
2017
/II
-124
.0-2
19.7
-18.
620
1.1
-21.
6-1
3.3
8.3
117.
296
.1-2
1.1
13.4
-76.
1-7
6.2
-0.2
2017
/III
-253
.7-3
34.0
-34.
429
9.6
31.2
32.4
1.1
48.1
82.0
33.9
-125
.738
.537
.6-0
.9
2017
/IV
-417
.8-2
18.4
13.8
232.
227
.931
.53.
6-2
27.4
-104
.412
3.0
49.3
215.
521
5.4
-0.1
2018
/I-1
45.8
-290
.7-7
.228
3.5
2.8
5.3
2.5
141.
415
4.7
13.2
-142
.0-1
41.8
-142
.4-0
.6Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë.*
Në
kate
gorin
ë 22
për
fshih
en e
dhe
deriv
ativ
at fi
nanc
iarë
.**
Nuk
për
fshih
et z
ëri 2
8.1)
Janë
rish
ikua
r të
dhën
at n
ga v
iti 2
013-
2016
dhe
trem
ujor
i i p
arë
2017
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* O
ther
inve
stmen
t (22
) inc
lude
fina
ncia
l der
ivat
ives
.**
Exc
ludi
ng C
redi
t and
Loa
ns fr
om th
e IM
F 28
.1)
Dat
a ar
e re
vise
d fo
r the
per
iod
2013
- 201
6 an
d th
e fir
st qu
arte
r 201
7.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
92Banka e Shqipërisë
2-2
kuRs
et e
këm
Bim
it t
ë le
kut
kun
dRe
jt m
on
edh
ave
kRye
soRe
lekë
për
një
si të
mon
edhë
s së
hua
jex
ch
an
ge
Rate
2-2
all
per
uni
t of f
orei
gn c
urre
ncie
s
Mon
edha
t kr
yeso
re
/ M
ain
fore
ign
curre
ncie
s
Mes
atar
ja e
per
iudh
ës/
Aver
age
of p
erio
dFu
ndi i
per
iudh
ës /
End
of p
erio
d
Dol
lari
amer
ikan
/
US
dolla
r (U
SD)
Mon
edha
evr
opi-
ane
/ Eu
rope
an
curre
ncy
(EU
R)
Poun
d-i b
ritan
ik
/ Br
itish
pou
nd
sterli
ng (G
BP)
Fran
ga z
vice
rane
/
Swiss
Fra
nc
(CH
F)
Jeni
Japo
nez
/
Japa
nese
yen
(per
10
0) (J
PY)
Dol
lari
Kana
dez
/
Can
adia
n do
llar
(CAD
)D
olla
ri am
erik
an /
U
S D
olla
r (U
SD)
Mon
edha
evr
opi-
ane
/ Eu
rope
an
curre
ncy
(EU
R)
Poun
d-i b
ritan
ik
/ Br
itish
pou
nd
sterli
ng (G
BP)
Fran
ga z
vice
rane
/
Swiss
fran
c (C
HF)
Jeni
Japo
nez
/
Japa
nese
yen
(per
10
0) (J
PY)
Dol
lari
Kana
dez
/
Can
adia
n do
llar
(CAD
)
12
34
56
78
910
1112
2015
125.
9613
9.74
192.
5413
1.09
104.
1298
.72
125.
7913
7.28
186.
5912
6.74
104.
5090
.53
2016
124.
1413
7.36
168.
1712
6.02
114.
4193
.68
128.
1713
5.23
157.
5612
6.05
109.
7595
.09
2017
119.
1013
4.15
153.
2012
0.91
106.
1891
.74
111.
1013
2.95
149.
9511
3.94
98.7
488
.64
2018
/01
109.
5213
3.57
151.
3111
4.02
98.8
288
.16
107.
2613
3.44
151.
6711
5.06
98.5
887
.36
2018
/02
107.
3913
2.72
150.
1911
4.97
99.5
485
.52
108.
1213
2.23
150.
0411
4.76
101.
0084
.70
2018
/03
106.
4313
1.27
148.
5811
2.38
100.
3882
.36
105.
8013
0.44
148.
6711
1.02
99.6
782
.21
2018
/04
105.
3012
9.28
148.
1810
8.73
97.8
282
.74
106.
2812
8.74
145.
9210
7.56
97.3
082
.71
2018
/05
107.
4212
6.98
144.
6410
7.76
97.9
583
.52
107.
6112
5.92
143.
4510
9.23
98.8
883
.75
2018
/06
107.
7712
5.95
143.
2310
8.96
97.9
982
.14
108.
1312
5.93
142.
1510
8.98
97.7
481
.76
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
93 Banka e Shqipërisë
2-3
eksp
oRt
i sip
as
gRu
p m
all
Rave
*n
ë m
ilion
ë le
këex
poRt
By
co
mm
od
ity
gRo
ups
* 2-
3in
mill
ions
all
Gjit
hsej
/ T
otal
(2+
3+ 4
+ 5+
6+
7+ 8
+ 9+
10)
Ush
qim
, pije
duh
an
/ Fo
od, b
ever
ages
, to
bacc
o
Min
eral
e, lë
ndë
djeg
ëse,
ene
r. el
ek./
M
iner
als,
fuel
s,
elec
trici
ty
Prod
ukte
kim
ike
dhe
plas
tike
/ C
hem
ical
an
d pl
astic
pro
duct
s
Lëku
re d
he a
rtiku
j pr
ej lë
kure
/ Le
athe
r an
d ot
her l
eath
er
man
ufac
ture
s
Prod
him
e dr
uri d
he
letre
/ W
ood
man
u-fa
ctur
es a
nd a
rticl
es
of p
aper
Teks
tile d
he k
ëpuc
ë /
Te
xtile
and
foot
wea
rM
ater
iale
ndë
rtim
i dhe
m
etal
e /
Con
struc
tion
mat
eria
ls an
d m
etal
s
Mak
iner
i, pa
jisje
dhe
pj
esë
këm
bim
i / M
a-ch
iner
ies,
equ
ipm
ents
and
spar
e pa
rtsTë
tjer
a /
Oth
ers
12
34
56
78
910
2015
243,
183.
021
,066
.364
,505
.13,
961.
32,
897.
38,
336.
490
,091
.035
,279
.510
,789
.06,
256.
9
2016
243,
496.
925
,347
.046
,562
.94,
358.
02,
596.
57,
764.
210
6,60
7.7
31,8
90.8
11,2
72.3
7,09
7.5
2017
272,
987.
930
,080
.543
,087
.94,
731.
72,
966.
08,
308.
611
7,38
8.7
43,8
02.4
15,0
78.9
7,54
3.3
2018
/01
23,5
56.3
1,78
1.9
3,60
6.5
324.
725
6.4
709.
610
,565
.84,
354.
51,
324.
563
2.4
2018
/02
23,8
74.3
1,80
8.5
4,37
8.0
473.
320
9.0
724.
510
,047
.14,
305.
31,
263.
666
4.8
2018
/03
27,0
80.0
2,41
3.1
5,64
3.7
379.
626
4.6
713.
110
,921
.24,
559.
01,
481.
670
4.1
2018
/04
26,7
32.1
2,98
0.8
6,22
7.9
508.
920
2.1
715.
69,
906.
34,
154.
61,
270.
976
5.0
2018
/05
30,1
59.4
3,78
2.6
6,14
0.7
630.
931
7.9
748.
411
,194
.05,
140.
41,
446.
175
8.5
2018
/06
26,6
56.4
2,91
0.8
4,77
5.8
462.
726
7.5
677.
710
,696
.34,
589.
31,
635.
564
1.0
Burim
i: IN
STAT
.*
Eksp
orte
t jan
ë në
vle
rën
F.O.B
.Të
dhë
nat v
jeto
re s
ipas
tabe
lës
"Tre
gtia
e ja
shtm
e sip
as p
rodu
kteve
(201
3-20
17)"
në fa
qen
e in
tern
etit
të IN
STAT
.Të
dhë
nat m
ujor
e sip
as "D
atab
aza
Stat
istik
ore"
tabe
la "I
mpo
rt /
Eks
port
sipas
gru
pmal
lrave
200
5-01
- 20
18-0
7" n
ë fa
qen
e in
tern
etit
të IN
STAT
, da
të 1
7.08
.201
8.
Sour
ce: I
NST
AT.
* Ex
ports
are
val
ued
in F.
O.B
. A
nnua
l dat
a as
of t
able
"For
eign
trad
e ac
cord
ing
to th
e pr
oduc
ts (2
013-
2017
), IN
STAT
web
pag
e.M
onth
ly d
ata
as o
f "St
atist
ical
Dat
abas
e", t
able
"Im
port
/ E
xpor
t by
grou
p of
com
mod
ities
200
5-01
- 20
18-0
7", I
NST
AT
web
pag
e on
17.
08.2
018.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
94Banka e Shqipërisë
2-4
impo
Rti s
ipa
s g
Rup
ma
llRa
ve*
në
mili
onë
lekë
impo
Rt B
y c
om
mo
dit
y g
Rou
ps*
2-4
in m
illio
ns a
ll
Gjit
hsej
/ T
otal
(2+
3+ 4
+ 5+
6+
7+
8+ 9
+ 10
)U
shqi
m, p
ije d
uhan
/
Food
, bev
erag
es,
toba
cco
Min
eral
e, lë
ndë
djeg
ëse,
en
er. e
lek.
/ M
iner
als,
fu
els,
ele
ctric
ity
Prod
ukte
kim
ike
dhe
plas
tike
/ C
hem
ical
an
d pl
astic
pro
duct
s
Lëku
re d
he a
rtiku
j pre
j lë
kure
/ Le
athe
r and
oth
-er
leat
her m
anuf
actu
res
Prod
him
e dr
uri d
he le
tre
/ W
ood
man
ufac
ture
s an
d ar
ticle
s of
pap
er
Teks
tile d
he k
ëpuc
ë /
Text
ile a
nd
foot
wea
r
Mat
eria
le n
dërti
mi
dhe
met
ale
/ C
on-
struc
tion
mat
eria
ls an
d m
etal
s
Mak
iner
i, pa
jisje
dhe
pje
së
këm
bim
i / M
achi
nerie
s, e
quip
-m
ents
and
spar
e pa
rtsTë
tjer
a /
Oth
ers
12
34
56
78
910
2015
544,
616.
296
,896
.660
,164
.574
,925
.915
,915
.721
,736
.169
,299
.667
,540
.811
7,29
1.0
20,8
46.0
2016
579,
247.
810
0,36
4.9
49,8
41.6
80,0
08.0
17,3
78.4
23,3
56.7
79,9
70.8
76,0
02.0
130,
953.
521
,372
.0
2017
626,
185.
810
6,73
7.8
65,9
62.6
86,8
87.2
18,9
82.9
23,6
91.6
87,1
22.9
76,6
24.2
134,
060.
126
,116
.6
2018
/01
44,8
48.7
7,38
7.1
7,22
6.1
5,84
4.6
1,19
1.7
1,63
4.5
6,25
6.6
4,79
2.3
9,02
2.7
1,49
3.2
2018
/02
45,9
18.8
7,66
9.4
4,28
8.2
6,27
8.2
1,42
9.5
1,54
8.3
6,69
1.4
6,06
4.7
10,1
80.1
1,76
9.1
2018
/03
55,2
74.7
9,48
8.2
4,18
4.1
7,37
2.3
1,72
2.2
1,98
2.6
7,77
2.9
6,17
0.3
14,1
76.0
2,40
6.2
2018
/04
52,5
46.2
8,96
6.3
5,25
5.7
8,19
4.4
1,84
8.9
2,02
3.4
7,25
4.5
6,03
1.1
11,0
67.3
1,90
4.7
2018
/05
56,7
72.6
9,48
7.7
5,28
6.0
7,90
9.1
1,93
3.9
2,52
1.5
8,12
0.5
7,04
0.8
12,2
61.7
2,21
1.4
2018
/06
54,1
36.8
8,68
1.4
4,68
7.6
7,78
8.4
1,92
9.5
2,03
5.0
7,95
0.7
7,40
1.7
11,5
25.3
2,13
7.1
Burim
i: IN
STAT
.*
Impo
rtet j
anë
në v
lerë
n C
.I.F.
Të d
hëna
t vje
tore
sip
as ta
belë
s "T
regt
ia e
jash
tme
sipas
pro
dukte
ve (2
013-
2017
)" në
faqe
n e
inte
rnet
it të
INST
AT.
Të d
hëna
t muj
ore
sipas
"Dat
abaz
a St
atist
ikor
e" ta
bela
"Im
port
/ E
xpor
t sip
as g
rupm
allra
ve 2
005-
01 -
2018
-07"
në
faqe
n e
inte
rnet
it të
INST
AT,
datë
17.
08.2
018.
Sour
ce: I
NST
AT.
* Im
ports
are
val
ued
in C
.I.F.
Ann
ual d
ata
as o
f tab
le "F
orei
gn tr
ade
acco
rdin
g to
the
prod
ucts
(201
3-20
17),
INST
AT w
eb p
age.
Mon
thly
dat
a as
of "
Stat
istic
al D
atab
ase"
, tab
le "
Impo
rt /
Exp
ort b
y gr
oup
of c
omm
oditi
es 2
005-
01 -
2018
-07"
, IN
STAT
w
eb p
age
on 1
7.08
.201
8.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
95 Banka e Shqipërisë
2-5
BoRx
hi i
jash
tëm
BRu
ton
ë m
ilion
ë eu
rog
Ross
ext
eRn
al
deB
t 2-
5in
mill
ions
eur
Borx
hi i
jash
tëm
br
uto
/ G
ross
ex
tern
al d
ebt
(2+
5+ 8
+ 11
+ 14
)
Qev
eria
e
përg
jiths
hme
/ G
ener
al
Gov
ernm
ent
(3+4
)
Bank
a Q
ëndr
ore
/
Cen
tral B
ank
(6+7
)
Korp
orat
a D
epoz
itues
e, m
e pë
rjash
tim të
Ban
kës
Qën
dror
e /
Dep
osit-t
akin
g co
rpor
atio
ns,
exce
pt C
entra
l Ban
k (9
+10)
Sekto
rë të
tje
rë /
Oth
er
sect
ors
(12+
13
)
Inve
stim
i Dire
kt:
Hua
të N
dërk
ompa
ni
/ D
irect
Inve
stmen
t: In
terc
ompa
ny
Lend
ing
Afat
shku
rtër /
Sh
ort-te
rmAf
atgj
atë
/
Long
-term
Afat
shku
rtër /
Sh
ort-te
rmAf
atgj
atë
/
Long
-term
Afat
shku
rtër /
Sh
ort-te
rmAf
atgj
atë
/
Long
-term
Afat
shku
rtër /
Sh
ort-te
rmAf
atgj
atë
/
Long
-term
12
34
56
78
910
1112
1314
2015
*7,
634.
33,
260.
40.
03,
260.
475
.80.
075
.81,
281.
51,
126.
815
4.7
1,27
5.7
328.
394
7.4
1,74
1.0
2016
*7,
881.
53,
401.
00.
03,
401.
063
.30.
063
.31,
349.
91,
220.
312
9.6
1,27
6.9
340.
593
6.4
1,79
0.5
2017
7,92
7.8
3,52
9.1
0.0
3,52
9.1
56.8
0.0
56.8
1,38
6.2
1,23
0.5
155.
71,
241.
135
0.4
890.
81,
714.
6
2017
/ II
7,85
5.6
3,40
0.1
0.0
3,40
0.1
59.4
0.0
59.4
1,35
5.9
1,23
0.9
125.
01,
292.
537
1.4
921.
11,
747.
7
2017
/ III
7,83
5.4
3,43
0.9
0.0
3,43
0.9
57.4
0.0
57.4
1,36
2.1
1,23
7.7
124.
41,
257.
035
1.4
905.
61,
728.
1
2017
/ IV
7,92
7.8
3,52
9.1
0.0
3,52
9.1
56.8
0.0
56.8
1,38
6.2
1,23
0.5
155.
71,
241.
135
0.4
890.
81,
714.
6
2018
/ I
7,90
5.7
3,50
9.0
0.0
3,50
9.0
55.8
0.0
55.8
1,38
1.0
1,23
9.2
141.
91,
273.
337
5.6
897.
71,
686.
6
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Për d
etaj
e re
fero
huni
tek
"Shp
jegu
es p
ër n
drys
him
et n
ë sta
tistik
at e
sek
torit
të ja
shtë
m s
ipas
BPM
6 (Q
ersh
or 2
014)
".*
Janë
rish
ikua
r të
dhën
at p
ër v
itin
2015
dhe
201
6.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
For d
etai
ls re
fer t
o: "C
omm
enta
ry fo
r cha
nges
in th
e pu
blic
atio
n of
ext
erna
l sec
tor s
tatis
tics
acco
rdin
g to
BPM
6 (Ju
ne 2
014)
"*
Dat
a ar
e re
vise
d fo
r the
yea
r 201
5 an
d 20
16.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
96Banka e Shqipërisë
3 se
kto
Ri f
iska
l3-
1 tR
egu
esit
fis
kalë
sip
as
Buxh
etit
të
kon
solid
ua
R*n
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe,
të d
hëna
pro
gres
ive
fisc
al
sec
toR
3fi
sca
l in
dic
ato
Rs R
ega
Rdin
g c
on
solid
ated
Bu
dg
et*
3-1
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod,
pro
gres
sive
dat
a
Tot
ali i
të a
rdhu
rave
/
Tota
l rev
enue
(2+
3+ 4
)
To
tali
i shp
enzi
mev
e /
Tota
l exp
endi
ture
(6
+ 7+
8)
D
efic
iti /
Cas
h ba
lanc
e
Fina
ncim
i i d
efic
itit /
Def
icit
finan
cing
Të
ardh
ura
nga
ndih
mat
/ G
rant
sTë
ard
hura
tatim
ore
/
Tax
reve
nue
Të a
rdhu
ra jo
ta
timor
e /
Non
tax
reve
nue
Shpe
nzim
et k
oren
te
/ C
urre
nt e
xpen
-di
ture
s
Shpe
nzim
e ka
pita
le
/ C
apita
l exp
en-
ditu
res
Shpe
nzim
e të
tjer
a /
Oth
er e
xpen
di-
ture
**
Fina
ncim
i i b
rend
-sh
ëm /
Dom
estic
fin
anci
ngFi
nanc
imi i
hua
j /
Fore
ign
finan
cing
12
34
56
78
910
11
2015
379,
206
11,2
1534
2,30
825
,683
437,
408
350,
752
63,0
5923
,597
.0-5
8,20
2-6
,403
64,6
05
2016
407,
021
14,6
3936
9,88
422
,498
433,
697
368,
720
59,4
785,
499.
0-2
6,67
69,
176
17,5
00
2017
430,
397
11,0
8539
8,62
920
,683
461,
410
382,
287
68,4
5510
,667
.3-3
1,01
21,
899
29,1
13
2018
/ 0
135
,391
9233
,116
2,18
430
,028
26,4
643,
564
_
5,36
3-8
,040
2,67
7
2018
/ 0
267
,555
365
63,1
824,
009
63,8
5457
,401
6,45
3 _
3,
702
-6,6
332,
931
2018
/ 0
310
5,29
532
598
,456
6,51
310
0,28
089
,748
10,5
32 _
5,
015
-6,6
711,
656
2018
/ 0
414
3,15
667
013
4,34
68,
139
139,
869
121,
547
18,3
22 _
3,
286
-198
-3,0
88
2018
/ 0
518
0,00
91,
393
168,
104
10,5
1218
0,74
415
3,65
727
,087
_
-735
2,59
4-1
,859
2018
/ 0
621
6,94
91,
634
202,
251
13,0
6421
4,66
518
4,75
229
,913
_
2,28
41,
367
-3,6
51
Burim
i: M
inist
ria e
Fin
anca
ve d
he E
kono
misë
* Të
dhë
nat j
anë
sipas
pub
likim
eve
në fa
qen
e in
tern
etit
të M
inist
risë
së F
inan
cave
dhe
Eko
nom
isë n
ë da
tën
16.0
8.20
18:
Rapo
rtim
e /
Pro
gram
imi e
kono
mik
o-fis
kal /
Rap
orte
dhe
sta
tistik
a fis
kale
muj
ore
/ S
tatis
tika
fiska
le m
ujor
e:Pu
blik
imi "
Stat
istik
a fis
kale
Jana
r -Q
ersh
or 2
018"
tabe
lat:
'-T
regu
esit
fiska
lë s
ipas
bux
hetit
të k
onso
lidua
r 201
8 (P
rogr
esiv
për
çdo
mua
j)Tr
egue
sit fi
skal
ë sip
as b
uxhe
tit të
kon
solid
uar (
Vjet
or) n
ë m
iliar
d Le
kSh
ënim
e:**
Në
kolo
nën
"Shp
enzi
me
të tj
era"
janë
për
fshirë
zër
at:
Fond
i Rez
ervë
, Kon
tigje
nca
/ D
etyr
imet
e P
rapa
mbe
tura
/ T
rans
ferta
të T
jera
/ F
ond
Shpr
onës
imi /
Hua
dhën
ie n
eto
-Jana
r - Q
ersh
or 2
018,
Të
dhën
a pa
rapr
ake
Sour
ce: M
inist
ry o
f Fin
ance
and
Eco
nom
y*
Dat
a as
of M
inist
ry o
f Fin
ance
and
Eco
nom
y w
eb p
age
publ
icat
ions
on
16.0
8.20
18:
Rep
orts
/ E
cono
mic
Fisc
al p
rogr
am /
Mon
thly
repo
rts a
nd fi
scal
sta
tistic
s /
Mon
thly
fisc
al s
tatis
tics:
P
ublic
atio
n "F
iscal
indi
cato
rs Ja
nuar
y - J
une
2018
" tab
les:
'-C
onso
lidat
ed g
ener
al b
udge
t 201
8 (c
umul
ativ
e ea
ch m
onth
)"C
onso
lidat
ed g
ener
al b
udge
t (A
nnua
l)" in
billi
on le
k.N
otes
:**
In th
e co
lum
n "O
ther
exp
ense
s" a
re in
clud
ed v
oice
s: R
eser
ve F
und,
Con
tinge
ncy
/ A
rrear
s /
Oth
er T
rans
fers
/ E
xpro
pria
tion
Fund
/ N
et L
endi
ng-Ja
nuar
y - J
une
2018
, Pre
limin
ary
data
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
97 Banka e Shqipërisë
3-2
sto
ku i
BoRx
hit
të
BRen
dsh
ëm s
ipa
s in
stRu
men
teve
1n
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe,
të d
hëna
pro
gres
ive
do
mes
tic
deB
t st
oc
k By
inst
Rum
ents
1 3-
2in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d, p
rogr
essi
ve d
ata
Stok
u i b
orxh
it të
bre
nd-
shëm
/ D
omes
tic d
ebt
stock
(2+
9)Bo
rxhi
i Q
ever
isë Q
ëndr
ore
Buxh
etor
e /
Budg
etar
y C
entra
l Gov
ernm
ent D
ebt
(3+
4+ 5
+ 6+
7+
8)
Borx
hi i
gara
ntua
r / P
ub-
licly
gua
rant
eed
debt
Bono
The
sari
/ Tr
easu
ry
bills
Obl
igac
ione
dy
vjeç
are
/ 2
year
s N
ote
Obl
igac
ione
tre
vjeç
are
/ 3
year
s N
ote
Obl
igac
ione
pes
ë vj
eçar
e /
5 ye
ars
Not
eO
blig
acio
ne s
htat
ë vj
eçar
e /
7 ye
ars
Not
eO
blig
acio
ne d
hjet
ë vj
eçar
e /
10 y
ears
Not
eG
aran
ci T
reg.
Bren
d. /
D
omes
tic G
uara
ntee
s
12
34
56
78
9
2015
551,
374
520,
935
223,
824
80,9
8336
,677
90,8
5154
,927
33,6
7330
,439
2016
561,
120
530,
834
209,
409
83,6
7428
,920
98,4
2863
,232
47,1
7330
,286
2017
577,
057
546,
939
195,
047
95,4
7424
,673
103,
120
71,6
6956
,956
30,1
18
2017
/ II
574,
845
544,
755
201,
234
91,3
8729
,217
99,6
2769
,553
53,7
3630
,090
2017
/ II
I57
4,54
454
4,37
120
1,45
488
,954
26,6
7310
0,62
771
,053
55,6
1030
,172
2017
/ IV
577,
057
546,
939
195,
047
95,4
7424
,673
103,
120
71,6
6956
,956
30,1
18
2018
/ I
588,
295
558,
364
198,
172
97,6
8824
,323
102,
688
75,0
3760
,456
29,9
31
Burim
i: M
inist
ria e
Fin
anca
ve d
he E
kono
misë
Të d
hëna
t jan
ë sip
as in
form
acio
nit t
ë pu
blik
uar n
ë fa
qen
e in
tern
etit
të M
F&E
në 0
9.08
.201
8Ra
porti
me
/ B
orxh
i / T
regu
esit
e bo
rxhi
t:-Tr
egue
sit e
bor
xhit
6 m
ujor
i I-rë
201
7- B
ulet
ini s
tatis
tikor
i bo
rxhi
t; sh
tato
r 30,
201
7- B
ulet
ini s
tatis
tikor
i bo
rxhi
t, m
ars
31, 2
018
Shën
ime:
1) N
uk p
ërfsh
ihet
rivle
rësim
i i v
alut
ës d
he g
aran
citë
e b
rend
shm
e- B
orxh
i i b
rend
shëm
i Q
ever
isë Q
ëndr
ore
Buxh
etor
e pë
rfshi
n ve
tëm
letra
me
vlerë
të b
orxh
it dh
e nu
k ka
kre
di të
mar
ra n
ë tre
gun
e br
ends
hëm
- Bo
rxhi
i br
ends
hëm
i ga
rant
uar ë
shtë
afa
tshku
rtër
Sour
ce: M
inist
ry o
f Fin
ance
and
Eco
nom
yD
ata
are
as o
f MoF
&E
web
pag
e in
form
atio
n on
09.
08.2
018
Repo
rts /
Deb
t / D
ebt I
ndic
ator
s:
-Deb
t Ind
icat
ors
as o
f Jun
e 30
, 201
7- D
ebt S
tatis
tical
Bul
letin
; Sep
tem
ber 3
0, 2
017
- Deb
t Sta
tistic
al B
ulle
tin, M
arch
31,
201
8N
otes
:1)
For
eign
Exc
hang
e Re
serv
e Ev
alua
tion
and
dom
estic
gua
rant
ies
are
not i
nclu
ded
-Bud
geta
ry C
entra
l Gov
ernm
ent D
omes
tic d
ebt s
tate
d in
this
tabl
e co
mpr
ises
only
of d
ebt s
ecur
ities
an
d th
ere
are
no lo
an in
strum
ents
dom
estic
ally
con
tract
ed.
- Dom
estic
gua
rant
eed
debt
is s
hort
term
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
98Banka e Shqipërisë
4 se
kto
Ri R
eal
4-1
pRo
dh
imi i
BRe
nd
shëm
BRu
to s
ipa
s kl
asi
fiki
mit
të
akt
ivit
etit
eko
no
mik
, (m
eto
da
e p
Rod
him
it n
ve R
ev 2
) 20
13 –
201
6, m
e çm
ime
korr
ente
, në
mili
onë
lekë
Rea
l se
cto
R 4
gRo
ss d
om
esti
c p
Rod
uc
t By
ec
on
om
ic a
cti
viti
es,
(pRo
du
cti
on
met
ho
d n
ac
e Re
v 2)
4-1
2013
- 20
16 a
t cur
rent
pric
es ,
in m
illio
ns a
llKo
diN
VE R
ev.2
Aktiv
iteti
ekon
omik
Ec
onom
ic a
ctiv
ities
Cod
eN
ace
Rev.
220
1320
1420
15*
2016
**
A101
-03
Bujq
ësia
, pyj
et d
he p
eshk
imi
264
,140
2
78,9
24
283
,709
2
93,6
74
Agric
ultu
re, f
ores
try a
nd fi
shin
g
A205
-09
Indu
stria
nxj
errë
se 6
6,51
6 6
9,78
4 4
6,71
4 3
5,95
3 M
inin
g an
d qu
arry
ing
A310
-33
Indu
stria
për
punu
ese
68,
310
74,
311
81,
347
83,
528
Man
ufac
turin
g
A435
Ener
gjia
ele
ktrik
e, g
azi,
avul
li dh
e fu
rniz
imi m
e aj
ër të
kon
dici
onua
r 2
7,79
5 2
5,85
0 4
6,11
9 5
0,53
6 El
ectri
city
, gas
, ste
am a
nd a
ir co
nditi
onin
g su
pply
A536
-39
Furn
izim
i me
ujë,
akti
vite
tet e
traj
timit
dhe
men
axhi
mit
të m
betu
rinav
e, m
betje
ve 9
,841
1
0,00
1 1
0,21
6 9
,852
W
ater
sup
ply;
sew
erag
e, w
aste
man
agem
ent a
nd re
med
iatio
n ac
tiviti
es
A641
-43
Ndë
rtim
i 1
38,8
78
120
,168
1
27,7
62
131
,863
C
onstr
uctio
n
A745
-47
Treg
tia m
e sh
umic
ë dh
e m
e pa
kicë
; rip
arim
i i a
utom
jete
ve d
he m
otor
cikle
tave
147
,932
1
54,8
67
154
,110
1
59,9
34
Who
lesa
le a
nd re
tail
trade
; rep
air o
f mot
or v
ehic
les
and
mot
orcy
cles
A849
-53
Tran
spor
ti dh
e m
agaz
inim
i 4
2,56
9 4
1,91
5 4
3,77
1 4
5,17
0 Tr
ansp
orta
tion
and
stora
ge
A955
-56
Akom
odim
i dhe
shë
rbim
i ush
qim
or 2
3,21
4 2
4,43
2 2
6,19
8 2
9,54
6 Ac
com
mod
atio
n an
d fo
od s
ervi
ce a
ctiv
ities
A10
58-6
3In
form
acio
ni d
he k
omun
ikac
ioni
3
7,80
7 3
9,01
5 4
2,64
4 4
5,41
8 In
form
atio
n an
d co
mm
unic
atio
n
A11
64-6
6Ak
tivite
te fi
nanc
iare
dhe
të s
igur
imit
30,
359
35,
160
38,
975
35,
776
Fina
ncia
l and
insu
ranc
e ac
tiviti
es
A12
68Ak
tivite
te të
pas
uriv
e të
pal
uajts
hme
85,
843
85,
701
85,
615
85,
839
Real
esta
te a
ctiv
ities
A13
69-7
5Ak
tivite
te p
rofe
siona
le, s
hken
core
dhe
tekn
ike
29,
453
35,
977
38,
883
39,
277
Prof
essio
nal,
scie
ntifi
c an
d te
chni
cal a
ctiv
ities
A14
77-8
2Sh
ërbi
me
adm
inist
rativ
e dh
e m
bësh
tetë
se
29,
000
35,
064
40,
687
46,
990
Adm
inist
rativ
e an
d su
ppor
t ser
vice
act
iviti
es
A15
84Ad
min
istrim
pub
lik d
he m
broj
tja; s
igur
imi s
ocia
l i d
etyr
uesh
ëm 5
4,08
6 5
7,14
9 5
9,26
9 6
1,93
6 Pu
blic
adm
inist
ratio
n an
d de
fenc
e; c
ompu
lsory
soc
ial s
ecur
ity
A16
85Ar
simim
i 6
0,87
3 5
9,78
8 6
1,10
1 5
9,23
0 Ed
ucat
ion
A17
86-8
8Sh
ënde
tësia
dhe
akti
vite
te të
pun
ës s
ocia
le 3
4,98
4 3
7,56
3 3
8,31
6 4
0,41
0 H
uman
hea
lth a
nd s
ocia
l wor
k ac
tiviti
es
A18
90-9
3Ar
te, a
rgët
im d
he ç
lodh
je 1
1,33
1 1
6,63
6 1
6,55
5 1
6,69
6 Ar
ts, e
nter
tain
men
t and
recr
eatio
n
A19
94-9
8Ak
tivite
te të
tjer
a sh
ërbi
mi;
14,
767
15,
537
17,
737
22,
348
Oth
er s
ervi
ce a
ctiv
ities
Vler
a e
Shtu
ar B
ruto
me
çmim
e ba
zë1,
177,
698
1,21
7,84
31,
259,
726
1,29
3,97
5G
VA a
t bas
ic p
rices
Taks
a ne
to m
bi p
rodu
ktet
172
,354
1
77,4
61
174
,580
1
81,2
76
Net
taxe
s on
pro
duct
s
PBB
ME
ÇM
IMET
E T
REG
UT
1,35
0,05
31,
395,
305
1,43
4,30
71,
475,
251
GD
P at
mar
ket p
rices
Burim
i: IN
STAT
.Të
dhë
nat j
anë
sipas
tabe
lave
në
faqe
n e
inte
rnet
it të
INST
AT n
ë da
tën
09.0
8.20
18.
- Dat
abaz
a St
atist
ikor
e /
Llo
garit
ë Ko
mbë
tare
/ T
regu
esit
Vjet
orë
/ P
BB s
ipas
met
odës
së
prod
him
it /
Treg
uesit
sip
as a
ktivi
tetit
eko
nom
ik 2
011
- 20
16
- Llo
garit
ë Ko
mbë
tare
Vje
tore
(Met
oda
e pr
odhi
mit)
. Rez
ulta
tet s
ipas
kla
sifik
imit
NVE
Rev
2, n
ë ni
vel A
19
(INST
AT).
Shën
ime:
-* 2
015
Fina
le**
201
6 G
jysë
m-fi
nale
Sour
ce: I
NST
AT.
Dat
a as
of I
NST
AT w
eb p
age
tabl
es o
n 09
.08.
2018
.- S
tatis
tical
Dat
abas
e /
Nat
iona
l Acc
ount
/ Y
early
indi
cato
rs /
GD
P by
pro
duct
ion
appr
oach
/ In
dica
tors
by
econ
omic
act
iviti
es 2
011
- 201
6 A
nnua
l Nat
iona
l Acc
ount
s (P
rodu
ctio
n A
ppro
ach)
. Res
ults
as o
f NA
CE
Rev
2 cl
assif
icat
ion,
at A
19
leve
l (IN
STAT
).N
otes
:- *
201
5 Fi
nal d
ata
-**
2016
Sem
ifina
l dat
a.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
99 Banka e Shqipërisë
4-2
ind
eksi
i ç
mim
eve
të p
Rod
him
it d
he
ind
eksi
i ku
shti
mit
në
nd
ëRti
m
(pëR
Ba
nes
a)
inde
ks
pRo
du
ceR
pRi
ce
ind
ex a
nd
co
nst
Ruc
tio
n c
ost
ind
ex 4
-2
(fo
R d
wel
ling
s)in
dex
IÇP
Inde
ksi T
otal
1 /
PPI T
otal
Inde
x 1
2010
=100
Inde
kset
e ç
mim
eve
të p
rodh
imit
duke
për
jash
tuar
ndë
rtim
in*
/ Pr
oduc
er p
rice
inde
x, e
xclu
ding
con
struc
tion
*In
deks
i i k
usht
imit
në n
dërti
m (p
ër b
anes
a) /
Con
struc
tion
cost
inde
x (fo
r dw
ellin
gs)
Indu
stria
nxj
errë
se
/ M
inin
g an
d qu
arry
ing
Indu
stria
për
punu
ese
/ M
anuf
actu
ring
Ener
gjia
ele
ktrik
e, g
az, a
vull
dhe
ajër
i ko
ndic
ionu
ar /
El
ectri
city
,gas
, ste
am a
nd a
ir co
nditi
onin
g
Furn
izim
i me
ujë,
akti
vite
te të
traj
timit
dhe
men
axhi
mit
të m
betu
rinav
e, m
betje
ve /
W
ater
sup
ply,
trea
tmen
t act
iviti
es a
nd
was
te m
anag
emen
t
Inde
ksi i
kus
htim
it në
ndë
rtim
(për
ba
nesa
)2 /
Con
struc
tion
cost
inde
x T1
/
2011
=100
(for
dw
ellin
gs)2
Q I
/
2011
=100
Ndr
yshi
met
vje
tore
të in
deks
it të
kus
htim
it në
nd
ërtim
(për
ban
esa)
3/ A
nnua
l cha
nges
of
the
cons
truct
ion
cost
inde
x (fo
r dw
ellin
gs) 3
12
34
56
7
2015
100.
791
.610
4.7
99.4
103.
310
2.3
0.31
2016
99.3
90.5
103.
999
.099
.110
2.3
0.03
2017
101.
910
3.6
105.
899
.099
.510
3.0
0.70
2017
/ II
101.
199
.910
5.5
99.0
99.5
103.
00.
76
2017
/ II
I10
1.1
100.
010
5.5
99.0
99.7
103.
10.
51
2017
/ IV
102.
810
8.3
106.
199
.010
0.3
103.
20.
44
2018
/ I
103.
311
1.1
105.
310
0.3
101.
510
3.4
0.51
Burim
i: IN
STAT
. *
Inde
ksi i
Çm
imev
e të
Pro
dhim
it, ll
ogar
itur n
ga IN
STAT
, ësh
të m
bësh
tetu
r në
Nom
enkla
turë
n e
Akti
vite
teve
Eko
nom
ike,
NVE
Rev
2. m
e pe
riudh
ë re
feru
eses
201
0=10
0 -Të
dhë
nat t
rem
ujor
e të
IÇP
sipas
pub
likim
it "In
deks
i i Ç
mim
eve
të P
rodh
imit"
, IN
STAT
.-IN
STAT
pub
likon
Inde
ksin
e ç
mim
eve
të p
rodh
imit
(IÇP)
mbë
shte
tur n
ë N
VE R
ev 2
. IÇ
P ës
htë
inde
ks m
e pe
riudh
ë ba
zë v
itin
2010
(2
010=
100)
. Met
oda
e llo
garit
jes
së In
deks
it ës
htë
met
oda
zinx
hir.
(INST
AT).
1) T
ë dh
ënat
vje
tore
të IÇ
P pë
rfaqë
sojn
ë in
deks
e m
esat
are
vjet
ore.
2) D
uke
fillu
ar n
ga T
1 20
11, I
NST
AT-i
lloga
rit IK
N (p
ër b
anes
a) m
e sh
portë
n e
re të
mat
eria
leve
dhe
shp
enzi
mev
e dh
e m
e pe
riudh
ë ba
zë T
1 20
11=1
00.
3) N
drys
him
i për
të d
hëna
t vje
tore
për
faqë
son
ndry
shim
in e
çm
imit
të in
deks
eve
mes
atar
e vj
etor
e të
viti
t kor
rent
me
vitin
e m
ëpar
shëm
, nd
ërsa
ndr
yshi
mi v
jeto
r për
të d
hëna
t tre
muj
ore
të in
deks
it m
at n
drys
him
in e
çm
imit
të tr
emuj
orit
kore
nt m
e tre
muj
orin
e n
jëjtë
të v
itit t
ë m
ëpar
shëm
.
Sour
ce: I
NST
AT.
* Pr
oduc
tion
Pric
e In
dex
by IN
STAT
, is
base
d on
thë
Nom
encl
atur
e of
Eco
nom
ic A
ctiv
itys,
NA
CE
Rev
2. w
ith th
ë re
fere
nce
erio
d 20
10=1
02- Q
uate
rly d
ata
of P
PI a
ccor
ding
to "P
rodu
cer P
rice
Inde
x" p
ublic
atio
n, IN
STAT
.-IN
STAT
, pub
lish
the
Prod
ucer
Pric
e In
dex
(PPI
), ba
sed
on th
e N
AC
E Re
v. 2
. PPI
bas
e ye
ar in
dex
is th
e ye
ar 2
010
(201
0=10
0).
Cal
cula
tion'
s m
etho
d us
ed in
com
pilin
g of
this
inde
x is
chai
n - i
ndex
. (IN
STAT
). 1)
PPI
ann
ual d
ata
repr
esen
t yea
rly a
vera
ge in
dexe
s.2)
Sta
rting
from
Q1
2011
, IN
STAT
cal
cula
tes
CC
I (fo
r dw
ellin
gs) r
efer
ring
to th
e ne
w b
aske
t of m
ater
ials
and
expe
nditu
res,
with
ba
se p
erio
d Q
1 20
11=1
00.
3) A
nnua
l dat
a ch
ange
repr
esen
ts pr
ice
chan
ges
of a
nnua
l ave
rage
inde
xes
of th
e cu
rrent
yea
r with
the
prev
ious
one
, whi
le th
e an
nual
cha
nge
for q
uarte
rly d
ata
mea
sure
s th
e pr
ice
chan
ges
of th
e cu
rrent
qua
rter w
ith th
e sa
me
quar
ter o
f the
pre
viou
s ye
ar.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
100Banka e Shqipërisë
4-3
ind
eksi
i ç
mim
eve
të k
on
sum
itc
on
sum
eR p
Ric
e in
dex
4-3
IÇK
1 To
tali
dhje
tor
2015
=100
/ C
PI1
Tota
l Dec
embe
r 20
15=1
00
Ush
qim
e dh
e pi
je
jo-a
lkool
ike
/ Fo
od
and
non-
alco
holic
be
vera
ges
Pije
alko
olik
e dh
e du
han
/ Al
coho
lic
beve
rage
s an
d to
bacc
o
Vesh
je d
he k
ëpuc
ë /
Clo
thin
g an
d fo
otw
ear
Qira
, ujë
lënd
ë dj
egës
e dh
e en
ergj
i /
Rent
, wat
er, f
uel
and
pow
er
Mob
ilje,
paj
isje
shtë
pie
dhe
mirë
m-
bajtj
e e
shtë
pisë
/
Furn
iture
hou
seho
ld
and
mai
nten
ance
Shën
deti
/
Med
ical
car
eTr
ansp
orti
/
Tran
spor
tKo
mun
ikim
i /
Com
mun
i-ca
tion
Argë
tim d
he
kultu
rë /
Re
crea
tion
and
cultu
re
Shër
bim
i ar
simor
/
Educ
atio
n se
rvic
e
Hot
ele,
kaf
ene
dhe
resto
rant
e /
Hot
els,
cof
-fe
e-ho
use
and
resta
uran
ts
Mal
lra d
he
shër
bim
e të
nd
rysh
me
/ G
oods
an
d va
rious
se
rvic
es1
23
45
67
89
1011
1213
2015
100.
0410
0.02
99.1
210
0.15
100.
5799
.49
101.
0510
1.06
100.
6199
.52
96.6
799
.34
100.
15
2016
101.
3210
3.27
100.
9499
.07
100.
6210
0.23
100.
1098
.14
100.
1810
0.91
100.
1610
0.04
101.
18
2017
103.
3310
7.31
101.
6397
.98
101.
6299
.81
100.
1510
0.04
100.
4610
2.40
100.
8610
0.16
103.
37
2018
/ 0
110
5.55
110.
8310
2.90
100.
9810
4.42
100.
0710
0.33
101.
2010
0.85
102.
4410
1.33
100.
7410
3.55
2018
/ 0
210
6.40
113.
0710
2.97
100.
4210
4.40
100.
2910
0.31
101.
1510
1.22
102.
8110
1.33
100.
8410
3.59
2018
/ 0
310
6.71
114.
0610
3.63
99.4
910
4.03
100.
1610
0.27
101.
2310
1.27
103.
8610
1.33
100.
8610
3.65
2018
/ 0
410
6.19
112.
5210
3.63
99.3
210
4.09
99.9
310
0.27
101.
3910
1.09
105.
5910
1.33
101.
0110
3.82
2018
/ 0
510
4.93
109.
1910
3.29
98.5
210
4.12
99.8
610
0.39
101.
7910
1.09
105.
8010
1.33
101.
0210
3.67
2018
/ 0
610
4.87
108.
8410
3.37
99.0
110
4.27
99.7
499
.89
102.
4310
1.09
105.
7810
1.33
101.
0110
3.68
N
drys
him
et v
jeto
re të
inde
ksit
të ç
mim
eve
të k
onsu
mit
sipas
gru
peve
kry
esor
e 2
(në
%) /
Yea
r on
year
con
sum
er p
rice
inde
x, m
ain
grou
ps (i
n %
)
Infla
cion
i m
esat
ar
vjet
or3 /
An-
nual
ave
rage
in
flatio
n 3
IÇ
K To
tali
/
CPI
tota
l
Ush
qim
e dh
e pi
je jo
-alko
olik
e /
Food
and
no
n-al
coho
lic
beve
rage
s
Pije
alko
olik
e dh
e du
han
/ Al
coho
lic
beve
rage
s an
d to
bacc
o
Vesh
je d
he k
ë-pu
cë /
Clo
thin
g an
d fo
otw
ear
Qira
, ujë
lënd
ë dj
egës
e dh
e en
ergj
i / R
ent,
wat
er, f
uel a
nd
pow
er
Mob
ilim
, paj
isje
shtë
pie
dhe
mirë
mba
jtje
e sh
tëpi
së /
Fur
ni-
ture
hou
seho
ld
and
mai
nten
ance
Shën
deti
/
Med
ical
car
eTr
ansp
orti
/
Tran
spor
tKo
mun
ikim
i /
Com
mun
i-ca
tion
Argë
tim d
he
kultu
rë /
Re
crea
tion
and
cultu
re
Shër
bim
i ar
simor
/
Educ
atio
n se
rvic
e
Hot
ele,
kaf
ene
dhe
resto
rant
e /
Hot
els,
cof
-fe
e-ho
use
and
resta
uran
ts
Mal
lra d
he
shër
bim
e të
nd
rysh
me
/ G
oods
an
d va
rious
se
rvic
es
12
34
56
78
910
1112
1314
2015
1.96
5.09
3.28
-3.2
3-1
.96
0.58
-0.9
3-0
.64
-1.0
51.
134.
791.
06-0
.24
1.90
2016
2.18
4.57
1.31
0.91
0.89
0.19
0.18
-0.8
10.
622.
330.
700.
053.
281.
28
2017
1.80
2.83
0.51
0.59
2.15
0.01
0.09
2.05
0.23
-0.0
80.
630.
510.
221.
99
2018
/ 0
11.
742.
171.
471.
073.
28-0
.21
0.07
1.82
0.62
-0.7
90.
630.
660.
311.
90
2018
/ 0
22.
052.
741.
582.
873.
060.
160.
052.
291.
00-0
.15
0.63
0.67
0.40
1.88
2018
/ 0
31.
953.
131.
911.
812.
210.
240.
051.
311.
030.
510.
630.
690.
181.
87
2018
/ 0
42.
083.
131.
743.
422.
530.
020.
170.
990.
590.
830.
630.
860.
511.
88
2018
/ 0
52.
102.
801.
602.
252.
67-0
.05
0.21
2.06
0.59
3.49
0.63
0.87
0.34
1.89
2018
/ 0
62.
393.
161.
623.
312.
86-0
.07
-0.1
63.
130.
604.
240.
630.
930.
271.
90Bu
rimi:
INST
AT.
1) T
ë dh
ënat
vje
tore
të In
deks
it të
Çm
imev
e të
Kon
sum
it ja
në In
deks
e m
esat
are
vjet
ore
të ç
mim
eve
të k
onsu
mit
sipas
gru
peve
kry
esor
e, n
dërs
a të
dhë
nat
muj
ore
pasq
yroj
në in
deks
in e
çm
imev
e të
kon
sum
it.2)
Të
dhën
at v
jeto
re m
atin
var
iaci
onin
e in
deks
eve
të m
uajit
dhj
etor
të v
itit n
me
inde
ksin
e m
uajit
dhj
etor
të v
itit n
-1, n
dërs
a të
dhë
nat m
ujor
e m
atin
nd
rysh
imet
vje
tore
të in
deks
eve,
në
përq
indj
e.3)
Esh
të m
esat
arja
arit
met
ike
e th
jesh
të e
infla
cion
eve
vjet
ore
të d
ymbë
dhje
të m
uajv
e të
fund
it (ll
ogar
itje
e B.
Sh).
Sour
ce: I
NST
AT
1) T
he C
onsu
mer
Pric
e In
dex
year
ly d
ata
(for t
his
and
cons
ecut
ive
year
s), re
pres
ent y
early
ave
rage
con
sum
er p
rice
inde
xes
by m
ain
grou
ps, w
hile
mon
thly
dat
a re
pres
ent c
onsu
mer
pric
e In
dex.
2)
Yea
rly d
ata
mea
sure
the
varia
tion
of D
ecem
ber i
ndex
of y
ear n
with
Dec
embe
r ind
ex o
f yea
r n-1
whi
le, m
onth
ly
data
mea
sure
yea
rly in
dex
chan
ges
in p
erce
ntag
e.
3) S
impl
e ar
ithm
etic
ave
rage
of a
nnua
l inf
latio
n of
late
st tw
elve
mon
ths
(cal
cula
tion
of B
oA).
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
101 Banka e Shqipërisë
4-4
pun
ësim
i, pa
pun
ësia
dh
e pa
gat
1
në
mijë
, ose
në
rast
të k
undë
rt, s
ikur
se p
ërca
ktoh
etem
plo
ymen
t, u
nem
plo
ymen
t a
nd
wa
ges
1 4-
4in
thou
sand
s, u
nles
s ot
herw
ise
indi
cate
d
Të p
unës
uar s
ipas
sek
torë
ve2;
3 /
Empl
oyed
by
sect
ors2;
3
Punë
kërk
ues
të p
apun
ë të
regj
is-tru
ar 2
/ Re
giste
red
jobs
eeke
rs 2
Paga
t 3 (n
ë Le
kë) /
Wag
es 3
(in A
LL)
Në
sekto
rin s
htet
ëror
/In
pub
lic s
ecto
rN
ë se
ktorin
priv
at jo
-buj
qëso
r /In
non
ag
ricul
tura
l priv
ate
sect
orN
ë se
ktorin
priv
at b
ujqë
sor /
In
agric
ultu
ral p
rivat
e se
ctor
Paga
mes
atar
e m
ujor
e në
sek
torin
sht
etër
or
/ Av
erag
e m
onth
ly w
age
in p
ublic
sec
tor
Paga
min
imal
e e
mira
tuar
/Ap
prov
ed
min
imum
mon
thly
wag
e
12
34
56
2015
164
360
448
149
54,0
0022
,000
2016
165
412
466
120
54,4
8822
,000
2017
164
475
457
9059
,813
24,0
00
2017
/ II
165
470
456
9260
,500
24,0
00
2017
/ II
I16
548
245
786
60,6
5024
,000
2017
/ IV
164
501
457
8561
,600
24,0
00
2018
/ I
164
502
462
8559
,728
24,0
00Bu
rimi:
INST
AT.
1 Të
dhë
nat j
anë
sipas
info
rmac
ioni
t të
publ
ikua
r në
faqe
n e
inte
rnet
it të
INST
AT n
ë da
tën
09.0
8.20
18.
- Dat
abaz
a St
atist
ikor
e /
Tre
gu i
punë
s /
Të
dhën
a ad
min
istra
tive
të tr
egut
të p
unës
/ T
regu
esit
Vjet
or.
- Dat
abaz
a St
atist
ikor
e /
Tre
gu i
punë
s /
Të
dhën
a ad
min
istra
tive
të tr
egut
të p
unës
/ T
regu
esit
3 m
ujor
ë.- D
atab
aza
Stat
istik
ore
/ P
agat
dhe
Kos
to e
Pun
ës.
-Tem
at /
Tre
gu i
Punë
s dh
e A
rsim
i/ P
agat
/ P
aga
mes
atar
e m
ujor
e dh
e Pa
ga m
inim
ale
e m
iratu
ar2.
Mes
atar
e vj
etor
e (të
dhë
nat v
jeto
re)
3 Të
dhë
na a
dmin
istra
tive
(të d
hëna
t vje
tore
)
Sour
ce: I
NST
AT1
The
data
are
afte
r the
info
rmat
ions
pub
lishe
d in
INST
AT w
eb p
age
on 0
9.08
.201
8.-S
tatis
tical
Dat
abas
e /
Lab
or M
arke
t / A
dmin
istra
tive
labo
r mar
ket d
ata
/ A
nnua
l Ind
icat
ors.
-Sta
tistic
al D
atab
ase
/ L
abor
Mar
ket /
Adm
inist
rativ
e la
bor m
arke
t dat
a /
Qua
rterly
Indi
cato
rs .
-Sta
tistic
al D
atab
ase
/ S
alar
ies
and
Labo
r Cos
ts .
-The
mes
/ L
abou
r Mar
ket a
nd E
duca
tion
/ W
ages
Ave
rage
mon
thly
wag
e in
pub
lic s
ecto
r and
app
rove
d m
inim
um w
age
2 A
nnua
l ave
rge
(ann
ual d
ata)
3 A
dmin
istra
tive
data
(ann
ual d
ata)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/III
102Banka e Shqipërisë