Kompleksowy Raport o Długach nr 5 28.08.2009 r.
Kompleksowy Raport o Długach
nr 5
28.08.2009 r.
Kompleksowy Raport o Długach
2
Spis treści1. Wstęp…………………………………….……… 4
2. Zaległe długi Polaków……………….…… 6
3. Dłużnicy w Krajowym Rejestrze Długów………………………………….….….. 8
4. Niespłacone długi wobec banków………………………………….……… 17
5. Podatki………………………………………….. 37
6. Zobowiązania wobec gmin……….…… 41
7. Mandaty……………………………………..... 44
8. Czynsze…………………………………………. 50
9. Prąd i gaz………………………………………. 55
10. Telefony…………………………….………….. 60
11. Dłużnicy alimentacyjni……................ 69
12. Portfel należności polskich przedsiębiorstw.……….................... 74
12.1 Indeks NależnościPrzedsiębiorstw…………………………. 75
12.2 Sytuacja finansowa firmy…………… 77
12.3 Prognoza sytuacji finansowejfirmy………………………………………….. 83
12.4 Problem z wyegzekwowaniem należności………………………………….. 88
12.5 Prognoza występowaniaproblemu z wyegzekwowaniem należności…….………………………….… 93
12.6 Odsetek należności przetermino-wanych w portfelu należności przedsiębiorstwa……………………..… 98
12.7 Struktura przeterminowanych należności firm…………………………... 104
Kompleksowy Raport o Długach
3
Spis treści
12.8 Zaległe należności barierą dla działalności firmy……………….………. 109
12.9 Skutki problemów z zaległymi należnościami…………………………….. 115
13. Znajomośd i skutecznośd Krajowego Rejestru Długów……….. 116
Kompleksowy Raport o Długach
Mija rok od publikacji przez Krajowy Rejestr Długów pierwszej edycji Kompleksowego Raportu o Długach(KRoD). Przez ten czas nieuregulowane w terminie zobowiązania konsumentów i przedsiębiorców z całejPolski wzrosły o 20 mld zł (prawie 34%) i wynoszą obecnie 79,24 mld zł. W ciągu kwartału, jaki minął odpoprzedniego wydania KRoD, przyrost zaległych długów wyniósł niemal 9 mld zł – najwięcej od początkupublikacji opracowania.
Piąta edycja Kompleksowego Raportu o Długach jak zawsze prezentuje informacje o poziomie zadłużeniaPolaków. Powstała we współpracy i przy wykorzystaniu informacji gromadzonych przez Narodowy Bank Polski,Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz danych pochodzącychz Krajowego Rejestru Długów. Kompleksowy Raport o Długach wraz z zawartymi w nim informacjamiudostępniamy do dowolnego wykorzystania, prosząc jednak o każdorazowe podanie źródła jegopochodzenia, czyli Krajowego Rejestru Długów.
W raporcie uwzględniono te rodzaje zobowiązao zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców,w których mamy największe zaległości: zobowiązania wobec banków, podatki, zobowiązania wobec gmin(podatki i opłaty lokalne oraz płatności z tytułu dostawy towarów i usług), czynsze oraz mandaty, a takżedane dotyczące dłużników alimentacyjnych, które trafiają do KRD za pośrednictwem gmin.
Na zakooczenie KRoD prezentujemy pogłębione wyniki 3. edycji „Portfela należności polskichprzedsiębiorstw” – wspólnego projektu badawczego Krajowego Rejestru Długów i Konferencji PrzedsiębiorstwFinansowych w Polsce, którego celem jest cokwartalna analiza problemu przeterminowanych należnościpolskich firm oraz opinii przedsiębiorców na temat obecnej i przyszłej sytuacji finansowej ich firm.
W lipcu 2009 r. odnotowano kolejny rekord liczby dłużników notowanych w KRD – blisko 837 tys.,a więc o prawie ¼ więcej niż w I edycji KRoD sprzed roku. Jednocześnie drugi miesiąc z rzędu w bazie KRDkonsumenci (52,6%) przeważają nad przedsiębiorcami (47,4%).
4
Kompleksowy Raport o Długach
Aż 57% zaległych długów Polaków stanowią zagrożone należności banków, które wynoszą już 45,5 mldzł. Chod dynamika wzrostu tej kwoty nieco się zmniejszyła (16% vs 24% w poprzedniej edycji KRoD), przyrostnadal jest znaczący, bo o ponad 6,3 mld zł. Najbardziej niepokojące dane dotyczą firm, zarówno paostwowych(wzrost o 50% ), jak i prywatnych (20% więcej niż przed kwartałem ). Wolniej rośnie kwota zagrożonychkredytów mieszkaniowych osób prywatnych.
Wśród zadłużonych konsumentów zwiększył się odsetek i tak dominujących mężczyzn, którzy stanowiąaż 70% dłużników (w poprzednim KRoD – 67%). W przypadku obu płci najczęściej nie spłacają swoichzobowiązao osoby w wieku 26-35 lat (32% dłużników notowanych w KRD). Długi 93% dłużników-konsumentównie przekraczają kwoty 10000 zł. Wciąż obserwowana jest tendencja do zaciągania, a następnie niespłacaniaprzez najmłodszych dłużników coraz poważniejszych zobowiązao. 19-latek z Lubuskiego winien jest firmiepożyczkowej 4607 zł, a jego rówieśnik z Opolszczyzny – 3366 zł.
Najwięcej dłużników-konsumentów mieszka w woj. śląskim, mazowieckim i dolnośląskim ,a najliczniejsze grono niesolidnych firm ma swoje siedziby na Mazowszu, Śląsku i w Wielkopolsce.
Jedyną kategorią zadłużenia, w której panuje pełne równouprawnienie płci, są zaległości z tytułu opłatczynszowych – na 50 mężczyzn przypada 50 kobiet. Z kolei z miażdżącą przewagą mężczyzn mamy do czynieniaw przypadku mandatów za jazdę bez biletu (82%) i dłużników alimentacyjnych (aż 96%!).
5
Kompleksowy Raport o Długach
Zaległe długi Polaków wynoszą:
79 238 182 091 zł
Źródło: obliczenia KRD
6
59 228 302
59 177 192
62 735 058 70 328 90079 238 182
0
20 000 000
40 000 000
60 000 000
80 000 000
100 000 000
VIII 2008 (KRoD nr 1)
XII 2008 (KRoD nr 2)
II 2009 (KRoD nr 3)
V 2009 (KRoD nr 4)
VIII 2009 (KRoD nr 5)
tys.
zł
Kompleksowy Raport o Długach
Zaległe długi Polaków
Źródło: statystyki KRD
45 493 323 000 zł; 57,4%
2 075 800 000 zł; 2,6%
21 944 713 000 zł; 27,7%
9 461 428 529 zł; 11,9%
262 917 562 zł; 0,3%
zagrożone należności bankówczynsze lokatorskieniezapłacone podatki i cłanależności wymagalne jednostek samorządu terytorialnegomandaty 7
Kompleksowy Raport o Długach
1 484 7 400 23 821 54 721 131 791 28
5 0
79
29
9 9
56
31
2 6
97
44
0 2
38
12 516 29 600 59 179119 550
249 881
44
9 6
61
38
6 4
42
36
5 6
04 3
96
71
7
0
100 000
200 000
300 000
400 000
500 000
600 000
700 000
800 000
900 000
31.12.2003 31.12.2004 31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007 31.10.2008 31.12.2008 28.02.2009 31.07.2009
przedsiębiorcy
konsumenci
381 672
174 271
83 00037 00014 000
686 399 678 301
836 955
Dłużnicy w Krajowym Rejestrze Długów (1)
Źródło: statystyki KRD
734 741
8
Kompleksowy Raport o Długach
30%
70%
kobiety
mężczyźni
Dłużnicy w Krajowym Rejestrze Długów (2)konsumenci, płed – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
9
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy w Krajowym Rejestrze Długów (3)konsumenci, wiek, odsetek w obrębie danej płci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
0,0
1%
16
,21
%
29
,22
%
21
,27
%
19
,56
%
9,6
9%
4,0
5%
0,0
1%
15
,85
%
33
,62
%
22
,72
%
18
,92
%
7,4
6%
1,4
2%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
do 18 lat 18-25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat pow. 65 lat
kobiety
mężczyźni
10
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy w Krajowym Rejestrze Długów (4)procentowy rozkład liczby i płci dłużników-konsumentów – województwa
32%
68%
32%
68%
30%
70%
29%71%
32%68%
26%
74%
27%
73%
kobiety
mężczyźni
28%
72%29%
71%
29%
71%
29%
71%
32%
68%
30%
70%
34%
66%
23%
77%
Źródło: statystyki KRD
7,05%
3,47%
7,53%
10,37%
2,29%
14,53% 5,12% 2,52%
4,64%
11,75%
6,18%
1,97%
5,26%7,66%
7,14%
2,54%
x,xx% udział proc.województwa w skali kraju
28%72%11
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy w Krajowym Rejestrze Długów (5)procentowy rozkład dłużników-przedsiębiorców – województwa
Źródło: statystyki KRD
6,24%
2,76%
9,93%
8,94%
2,33%13,74%
6,81% 2,59%
4,31%
17,01%
6,35%
1,51%
3,38%7,1%
5,08%
1,94%
x,xx% udział proc.województwa w skali kraju
12
Kompleksowy Raport o Długach
• Przeterminowane o co najmniej 60 dni
• O wartości co najmniej:
200 zł (konsumenci)
500 zł (przedsiębiorcy),
łącznie z odsetkami
Źródło: Ustawa z 14 lutego 2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych
Jakie długi trafiają do Krajowego Rejestru Długów?
13
Kompleksowy Raport o Długach
Z Krajowego Rejestru Długów korzystają:
Towarzystwaubezpieczeniowe
Wywiadowniegospodarcze,
firmy windykacyjne
Koncerny energetyczne,gazownicze,ciepłownicze
Spółdzielnie mieszkaniowe,
TBS, zakłady komunalne
PKP, MPK,inni przewoźnicy Leasing,
faktoring, domy maklerskie
Banki komercyjne
i spółdzielcze,SKOK-i
Operatorzytelefonii
komórkowej i stacjonarnej
14
Gminy
Kompleksowy Raport o Długach
województwo wiek kwota w zł
wierzyciel
dolnośląskie 18 633,97 telefonia komórkowa
kujawsko-pomorskie
18 1389,31 telefonia komórkowa
lubelskie 15 380,00 komunikacja miejska
lubuskie 19 4607,00 firma pożyczkowa
łódzkie 19 264,00 telewizja satelitarna
małopolskie 17 325,00 komunikacja miejska
mazowieckie 19 1680,90 firma pożyczkowa
opolskie 19 3366,00 firma pożyczkowa
Źródło: statystyki KRD
województwo wiek kwota w zł
wierzyciel
podkarpackie 18 596,00 komunikacja miejska
podlaskie 19 1309,72 firma pożyczkowa
pomorskie 19 1798,99 firma pożyczkowa
śląskie 16 406,00 komunikacja miejska
świętokrzyskie 19 1075,44 telefonia komórkowa
warmiosko-mazurskie
18 1071,00 telewizja satelitarna
wielkopolskie 15 786,00 komunikacja miejska
zachodniopom. 18 351,00 kolej
Najmłodsi dłużnicy-konsumenciposzczególne województwa
15
Kompleksowy Raport o Długach
Najstarsi dłużnicy-konsumenciposzczególne województwa
województwo wiek kwota w zł
wierzyciel
dolnośląskie 98 1193,00 dostawca internetu
kujawsko-pomorskie
93 379,00 telewizja satelitarna
lubelskie 93 1201,00 koncern energetyczny
lubuskie 91 650,00 telewizja satelitarna
łódzkie 95 1041,55 bank
małopolskie 96 1022,52 telefonia komórkowa
mazowieckie 97 390,00 telewizja satelitarna
opolskie 96 573,00zakład gospodarki
komunalnej
Źródło: statystyki KRD
województwo wiek kwota w zł
wierzyciel
podkarpackie 89 499,37 bank
podlaskie 93 374,00 telewizja satelitarna
pomorskie 97 401,00 telewizja satelitarna
śląskie 95 1754,10 bank
świętokrzyskie 96 218,00 telewizja satelitarna
warmiosko-mazurskie
99 1587,94 telefonia komórkowa
wielkopolskie 95 476,00 telewizja satelitarna
zachodniopo-morskie
96 301,00 telewizja satelitarna
16
Kompleksowy Raport o Długach
Kwota należności zagrożonych polskich banków wzrosła w II kw. 2009 r. niemal o 16,3%.Chod procentowo wzrost jest znacznie niższy niż w I kw. 2009 r., oznacza jednak zwiększenie siękwoty „złych” długów banków o prawie 6 mld zł – z 39,1 do 45,5 mld zł.
W poprzednim kwartale rekordowy wzrost zaobserwowano w przypadku przedsiębiorstwi spółek prywatnych oraz spółdzielni. Tym razem, po dłuższym okresie stabilizacji, a nawetspadków, aż o 50% wzrosły zagrożone należności banków od przedsiębiorstw i spółekpaostwowych. Osiągnęły one poziom ponad 2 mld zł (ostatni raz notowany w 2005 r.), z czego1,6 mld zł stanowią zagrożone kredyty i pożyczki (bez odsetek) . Odsetek zagrożonychnależności firm paostwowych w ogólnej kwocie ich bankowych należności wynosi 12,38% i jestwyższy od wskaźnika dla przedsiębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni.
Kwota zagrożonych kredytów mieszkaniowych osób prywatnych co prawda w II kw. 2009 r.wzrosła, ale znacznie wolniej niż w okresie styczeo-marzec 2009 r. (9,7%:21,1%). Wynosiobecnie 2,54 mld zł . Optymizmem napawa spadek (pierwszy od roku) o ponad 17% kwoty„źle rokujących” kredytów mieszkaniowych pod obserwacją, a więc z opóźnieniem 1-3 miesięcy. Stabilizacja, a nawet drobna poprawa w tej kwestii to zapewne po części zasługa uspokojeniasytuacji na rynku walutowym i spadku kursu franka szwajcarskiego. Z drugiej strony, w obliczuzapowiadanego na przełom roku znacznego wzrostu bezrobocia, w najbliższym czasie należyspodziewad się ponownego pogorszenia spłacalności tych kredytów.
Niespłacane długi wobec banków (1)
17
Kompleksowy Raport o Długach
Tymczasem zagrożone zadłużenie osób prywatnych z tytułu kart kredytowych przekroczyło1 mld zł (1,05 mld zł) i jest wyższe o ponad 80% niż rok temu . Jeśli wziąd pod uwagę, żew sumie kredyty zaciągnięte za pomocą kart kredytowych sięgają 13,7 mld zł, oznacza to, żezagrożone należności z tego tytułu stanowią już 7,66%, a więc niemal tyle samo, co w przypadkutzw. pozostałych kredytów i pożyczek, tj. głównie gotówkowych, samochodowych i na zakupyratalne (7,72%). Rosnąca kwota zaległego zadłużenia na kartach kredytowych niepokoi tymbardziej, jeśli wziąd pod uwagę rezultaty badania Konferencji Przedsiębiorstw Finansowychi Instytutu Rynku Gospodarczego SGH, z których wynika, że niemal 30% Polaków posiadającychkarty kredytowe spłaca co miesiąc jedynie kwotę podstawową wymaganą przez bank. Może tooznaczad, że karta kredytowa stanowi dla nich sposób źródło regularnego kredytu na spłatęchociażby innych kredytów. To bardzo ryzykowne zachowanie.
Niespłacane długi wobec banków (2)
18
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków wraz z odsetkamiod gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i instytucji niekomercyjnych działających
na rzecz gospodarstw domowych*, czerwiec 2009 r.
wynoszą:
* m.in. partie polityczne, związki zawodowe, kościoły i związki wyznaniowe, organizacje humanitarne, towarzystwa,
stowarzyszenia, wspólnoty mieszkaniowe
Źródło: NBP, obliczenia KRD
45 493 323 000 zł
19
Kompleksowy Raport o Długach
8 2
39
40
4
2 1
84
77
5
68
8 7
75
1 3
23
50
4 10
51
2 2
57
8 6
16
99
6
2 0
23
93
5
63
5 4
01
1 1
89
94
4 10
13
6 0
09
10
00
9 5
50
2 2
28
57
6
66
1 4
39
1 0
63
63
4
11
79
5 3
39
11
68
2 3
09
2 4
67
33
5
64
3 7
98
1 1
28
45
0
16
44
1 2
52
13
27
5 5
32
2 6
98
55
1
53
6 9
97
1 6
48
92
1
19
84
4 7
31
0
2 000 000
4 000 000
6 000 000
8 000 000
10 000 000
12 000 000
14 000 000
16 000 000
18 000 000
20 000 000
osoby prywatne przedsiębiorcy indywidualni
rolnicy indywidualni przedsiębiorstwa i spółki paostwowe
przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz
spółdzielnie
VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Zagrożone kredyty i pożyczkiwedług rodzajów kredytobiorców, w tys. zł, bez odsetek
Źródło: NBP
20
Kompleksowy Raport o Długach
10
07
1 2
77 1
37
44
6 4
09
1 5
94
32
5
10
40
7 9
62
82
91
1 0
38
10
65
3 3
22
15
3 6
17
85
6
1 2
22
18
2
11
40
4 9
51
90
06
7 2
84
10
77
0 1
63
19
2 9
99
57
1
1 1
66
68
9
12
54
6 3
83
96
52
7 8
46
10
63
3 8
65
21
2 5
13
55
8
1 1
07
13
5
12
88
3 5
65
10
0 6
38
70
1
10
89
8 6
31
21
0 1
26
39
0
1 0
88
73
9
13
70
0 1
63
10
4 5
58
76
5
0
50 000 000
100 000 000
150 000 000
200 000 000
250 000 000
w rachunku bieżącym na nieruchomości na zakup papierów wartościowych
karty kredytowe pozostałe kredyty i pożyczki
VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Jak osoby prywatne zadłużają się w bankach?zaciągnięte kredyty osób prywatnych według rodzajów, w tys. zł
Źródło: NBP, obliczenia KRD
21
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od osób prywatnych (1)w tys. zł
8 541 445 8 679 478 8 560 182 8 865 595 8 928 426 9 223 140 9 281 0249 823 506
10 347 21410 845 577
12 101 394
13 914 643
15 556 907
0
2 000 000
4 000 000
6 000 000
8 000 000
10 000 000
12 000 000
14 000 000
16 000 000
18 000 000
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
22
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od osób prywatnych (2)
6,73%
6,26%
5,73%5,47%
5,03%
4,68%4,39% 4,30%
4,24%4,04%
3,83%4,09%
4,54%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
23
Kompleksowy Raport o Długach
87
1 7
12
1 4
20
85
9
58
82
1
58
0 6
18
4 8
13
02
7
78
2 2
46
1 5
37
57
9
54
11
2
62
5 9
55
5 2
50
17
5
80
7 9
96 1 9
22
69
9
75
17
4
73
7 5
00
5 8
93
35
6
85
1 2
12
2 3
34
15
5
84
76
2 90
1 4
27
6 9
96
72
3
83
9 6
02
2 5
67
93
2
85
99
2 1 0
45
45
1
8 0
76
73
1
0
1 000 000
2 000 000
3 000 000
4 000 000
5 000 000
6 000 000
7 000 000
8 000 000
9 000 000
w rachunku bieżącym na nieruchomości na zakup papierów wartościowych
karty kredytowe pozostałe kredyty i pożyczki
VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Zagrożone kredyty osób prywatnychwedług rodzajów, w tys. zł, bez odsetek skapitalizowanych
Źródło: NBP, obliczenia KRD
24
Kompleksowy Raport o Długach
1 4
15
24
2
1 5
29
19
4
1 9
13
18
8
2 3
17
63
7
2 5
44
20
2
46
1 2
01
48
5 2
01
73
7 5
18
96
7 3
80
1 1
06
55
5
0
500 000
1 000 000
1 500 000
2 000 000
2 500 000
3 000 000
VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
ogółem w walutach obcych
Zagrożone kredyty mieszkaniowe osób prywatnychw tys. zł, bez odsetek skapitalizowanych
Źródło: NBP
25
Kompleksowy Raport o Długach
2 016 417
2 304 681
3 466 176
4 131 087
3 413 355
0
500 000
1 000 000
1 500 000
2 000 000
2 500 000
3 000 000
3 500 000
4 000 000
4 500 000
VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Kredyty mieszkaniowe osób prywatnych z opóźnieniem w spłacie od 1 do 3 miesięcy
w tys. zł, bez odsetek skapitalizowanych
Źródło: NBP
26
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od przedsiębiorców indywidualnych (1)
w tys. zł
4 145 918 4 080 613
3 732 615 3 583 181 3 587 374 3 442 805
3 265 839 3 287 967 3 331 597
2 865 174
3 061 366
3 414 254
3 733 451
0
500 000
1 000 000
1 500 000
2 000 000
2 500 000
3 000 000
3 500 000
4 000 000
4 500 000
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
27
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od przedsiębiorców indywidualnych (2)
21,97%
20,61%
18,01%
15,95%14,54%
13,02%12,14%
11,09%10,23%
8,34% 8,44%8,90% 9,59%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
28
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od rolników indywidualnych (1)w tys. zł
1 155 272 1 137 665 1 093 277
1 060 260
983 976 955 920 940 342 886 918 901 980
829 042 858 178 847 724
739 472
0
200 000
400 000
600 000
800 000
1 000 000
1 200 000
1 400 000
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
29
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od rolników indywidualnych (2)
9,00%
8,40%
7,39%
6,78%
5,81%5,54% 5,41%
5,06% 4,92%
4,42%
4,60%4,53%
3,81%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
30
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od przedsiębiorstw i spółek paostwowych (1)
w tys. zł
1 878 841
1 476 696 1 369 245
1 533 780 1 556 909
1 702 046 1 600 771 1 581 172 1 539 280
1 376 045 1 251 257
1 338 459
2 008 616
0
500 000
1 000 000
1 500 000
2 000 000
2 500 000
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
31
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od przedsiębiorstw i spółek paostwowych (2)
11,33%
9,00%
8,48%
9,22%
10,23%10,86%
11,21%
10,75%
11,41%
9,64%
8,24%8,15%
12,38%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
32
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od przedsiębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni (1)
w tys. zł
17 893 116
16 682 040
14 894 082 14 314 213 14 107 388 13 263 562
12 724 922 12 667 435 13 626 075
12 504 292
14 235 236
19 540 493
23 401 544
0
5 000 000
10 000 000
15 000 000
20 000 000
25 000 000
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
33
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków od przedsiębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni (2)
15,43%
13,75%
11,82%
10,60%9,60%
8,45%7,80%
7,22% 7,23%6,25%
6,62%
8,69%
10,74%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Źródło: NBP, obliczenia KRD
34
Kompleksowy Raport o Długach
Zagrożone należności banków wraz z odsetkamiod gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i instytucji niekomercyjnych działających
na rzecz gospodarstw domowych*, czerwiec 2009 r.
wynoszą w poszczególnych województwach:
lp. województwo mln zł
1. śląskie 10 009
2. mazowieckie 6 051
3. wielkopolskie 4 072
4. dolnośląskie 3 548
5. pomorskie 3 139
6. łódzkie 2 925
7. kujawsko-pomorskie 2 866
8. zachodniopomorskie 2 730
lp. województwo mln zł
9. małopolskie 2 639
10. lubelskie 1 428
11. warmiosko-mazurskie 1 410
12. lubuskie 1 183
13. podkarpackie 1 115
14. opolskie 924
15. świętokrzyskie 838
16. podlaskie 619
* m.in. partie polityczne, związki zawodowe, kościoły i związki wyznaniowe, organizacje humanitarne, towarzystwa,
stowarzyszenia, wspólnoty mieszkaniowe
Źródło: NBP, obliczenia KRD 35
Kompleksowy Raport o Długach
29 816 633 28 485 988
31 591 568
39 127 506
45 493 323
0
5 000 000
10 000 000
15 000 000
20 000 000
25 000 000
30 000 000
35 000 000
40 000 000
45 000 000
50 000 000
VI 2008 IX 2008 XII 2008 III 2009 VI 2009
Zagrożone należności banków wraz z odsetkamiod gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i instytucji niekomercyjnych działających
na rzecz gospodarstw domowych*, tys. zł
* m.in. partie polityczne, związki zawodowe, kościoły i związki wyznaniowe, organizacje humanitarne, towarzystwa,
stowarzyszenia, wspólnoty mieszkaniowe
Źródło: NBP, obliczenia KRD
36
Kompleksowy Raport o Długach
Po I półroczu 2009 r. zaległe zobowiązania Polaków, zarówno firm, jak i konsumentów,wobec fiskusa wyniosły 21,94 mld zł i były wyższe o 7,26% od kwoty zaległości odnotowanej nakoniec 2008 r.
49,5% tej sumy (10,86 mld zł) stanowi niezapłacony podatek VAT . Najbardziej znacząco,bo o prawie 21%, wzrosły zaległości z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.
W rankingu województw, których mieszkaocy są winni fiskusowi najwięcej, wciążminimalnie prowadzi śląskie (4,03 mld zł) przez mazowieckim (4,01 mld zł). Na ostatniej pozycjitradycyjnie Podlasie – 232,66 mln zł.
Podatki
37
Kompleksowy Raport o Długach
334
13 178
42 542
46 810
651 150
1 327 269
3 973 207
5 028 612
10 861 613
opłata restrukturyzacyjna
podatek od gier
grzywny, mandaty nałożone w postępowaniu karnym skarbowym
podatki zniesione
cła
podatek dochodowy od osób prawnych
podatek dochodowy od osób fizycznych
podatek akcyzowy
podatek od towarów i usług
woj. ??
Zaległe zobowiązania wobec fiskusa (1)w tys. zł, stan na 30.06.2009 r., cała Polska
Źródło: Ministerstwo FinansówRAZEM: 21 944 713 000 zł 38
Kompleksowy Raport o Długach
Zaległe zobowiązania wobec fiskusa (2)w tys. zł, stan na 30.06.2009 r., w podziale na województwa
Źródło: Ministerstwo Finansów
39
województwo
podatek dochodowy od osób prawnych
podatek dochodowy od osób fizycznych
podatek od towarów i usług
podatek akcyzowy
podatek od gier
podatki zniesione cła
grzywny, mandaty w postępowaniu karnym skarbowym
opłata restrukturyzacyjna RAZEM
DOLNOŚLĄSKIE 113 213 414 031 1 045 990 263 499 2 420 1 126 35 790 4 415 0 1 880 486
KUJAWSKO-POMORSKIE 26 033 170 109 461 482 134 395 0 1 700 2 863 610 0 797 192
LUBELSKIE 15 264 128 547 300 760 216 233 0 2 533 14 242 3 187 0 680 766
LUBUSKIE 21 403 147 766 290 238 107 643 0 2 519 44 179 1 882 0 615 630
ŁÓDZKIE 43 567 251 073 625 898 429 624 26 10 440 46 367 3 349 20 1 410 363
MAŁOPOLSKIE 88 202 295 319 592 378 442 730 0 232 29 233 5 164 274 1 453 532
MAZOWIECKIE 440 270 752 623 2 236 899 364 423 6 934 7 029 194 838 5 235 8 4 008 259
OPOLSKIE 35 561 94 290 228 971 137 942 953 74 668 625 0 499 083
PODKARPACKIE 9 623 68 731 176 773 74 377 0 727 6 039 1 777 0 338 047
PODLASKIE 7 377 49 176 132 290 40 580 0 107 2 496 607 33 232 666
POMORSKIE 54 141 257 020 677 195 337 713 54 11 454 64 460 976 0 1 403 014
ŚLĄSKIE 195 571 479 254 1 885 293 1 388 462 1 257 6 252 68 609 3 594 0 4 028 293
ŚWIĘTOKRZYSKIE 16 079 60 926 238 495 33 392 0 686 1 028 227 0 350 833
WARMIOSKO-MAZURSKIE
9 264 100 448 274 960 97 740 0 71 1 364 5 657 0 489 503
WIELKOPOLSKIE 171 606 522 163 1 214 766 825 912 1 534 1 735 120 026 2 618 0 2 860 360
ZACHODNIOPOMORSKIE 80 094 181 732 479 223 133 944 0 127 18 947 2 618 0 896 686
ogółem 1 327 269 3 973 207 10 861 613 5 028 612 13 178 46 810 651 150 42 542 334 21 944 713
Kompleksowy Raport o Długach
3 671
3 604
3 886
4 078
4 337
31.12.2004
31.12.2005
31.12.2006
31.12.2007
31.12.2008
Dłużnicy podatkowi na kwotę powyżej 1 mln złpodmioty gospodarcze – cała Polska
Źródło: Ministerstwo Finansów
Kompleksowy Raport o Długach
Po odnotowanym na koniec roku spadku, wzrosła kwota należności wymagalnych (a więctych, które nie zostały uregulowane, chod termin płatności minął) gmin i pozostałych jednosteksamorządu terytorialnego (JST). Według stanu na 30 czerwca 2009 r. wyniosła ona 9,46 mld złwobec 8,55 mld zł na koniec 2008 r. (wzrost o 10,6%).
Rozpatrując ten problem w podziale na województwa, na pierwsze miejsce powróciło woj.mazowieckie (1,63 mld zł), przed śląskim (1,45 mld zł) i dolnośląskim, w którym JST po razpierwszy łącznie przekroczyły kwotę 1 mld zł wymagalnych należności (1,06 mld zł).
Także po raz pierwszy należności wymagalne pojedynczej gminy (Warszawy) przekroczyłykwotę 1 mld zł (1,07 mld zł). Największy kłopot z nieotrzymanymi na czas pieniędzmi tradycyjniemają największe gminy, chod wśród dwudziestu z największą należną im kwotą zadebiutowałoniewielkie zachodniopomorskie Gryfino, które wyprzedziło m.in. Białystok i Toruo.
I to właśnie Gryfino w przeliczeniu na mieszkaoca (w mieście tym żyje niespełna 21,2 tys.osób) ma najpoważniejszy problem z należnościami wymagalnymi. Gdyby władze tego miastapoprosiły swoich mieszkaoców o zbiórkę środków na pokrycie nieuregulowanych na czasnależności, każdy (bez względu na wiek) musiałby wpłacid do miejskiej kasy aż 4254,63 zł (dlaporównania: warszawianin – 627,72 zł, zaś białostocczanin – niespełna 300 zł)!
Zobowiązania wobec gmin
41
Kompleksowy Raport o Długach
Źródło: sprawozdania budżetowe jednostek samorządu terytorialnego, Ministerstwo Finansów, obliczenia KRD
lp. województwo zł
1. mazowieckie 1 636 978 602
2. śląskie 1 449 688 818
3. dolnośląskie 1 061 190 575
4. zachodniopomorskie 726 830 137
5. łódzkie 665 930 852
6. wielkopolskie 620 952 957
7. pomorskie 592 444 809
8. małopolskie 545 885 816
lp. województwo zł
9. lubelskie 350 649 868
10. kujawsko-pomorskie 348 124 829
11. lubuskie 312 182 442
12. warmiosko-mazurskie 305 577 991
13. opolskie 242 645 439
14. podkarpackie 217 038 200
15. świętokrzyskie 212 815 468
16. podlaskie 172 491 727
RAZEM: 9 461 428 529 zł
Średnia wielkość należności wymagalnych JST: 3 177 108 zł 42
Zobowiązania wobec gminnależności wymagalne jednostek samorządu terytorialnego (JST),
stan na 30.06.2009 r.
Kompleksowy Raport o Długach
Należności wymagalne JSTstan na 30.06.2009 r.
Źródło: sprawozdania budżetowe jednostek samorządu terytorialnego, Ministerstwo Finansów, obliczenia KRD
lp. JST ogółemw zł
ludnośd namieszkaoca
w zł
1. Warszawa 1 071 288 782 1 706 624 627,72
2. Łódź 365 295 857 753 192 485,00
3. Wrocław 359 357 369 632 930 567,77
4. Kraków 273 304 403 756 583 361,24
5. Szczecin 250 906 815 407 811 615,25
6. Poznao 181 672 301 560 932 323,88
7. Gdaosk 170 666 021 455 717 374,50
8. Chorzów 128 455 151 113 678 1129,99
9. Lublin 119 323 641 351 806 339,17
10. Bytom 117 888 773 184 765 638,05
lp. JST ogółem w zł
ludnośd namieszkaoca
w zł
11. Gdynia 116 983 050 250 242 467,48
12. Wałbrzych 108 160 060 123 635 874,83
13. Katowice 100 044 521 312 201 320,45
14. Sosnowiec 95 357 936 222 586 428,41
15. Częstochowa 94 733 821 242 300 390,98
16. Gryfino 90 100 343 21 177 4254,63
17. Białystok 87 271 261 294 143 296,70
18. Gliwice 83 630 057 197 393 423,67
19. Toruo 78 595 391 206 619 380,39
20. Radom 74 738 266 224 857 332,38
43
Kompleksowy Raport o Długach
Łączna kwota nieuregulowanych mandatów wystawionych przez policję i inne służbypodległe MSWiA oraz za jazdę środkami komunikacji publicznej bez ważnego biletu wynosi w skalicałej Polski 262,9 mln zł.
Średni dług gapowicza notowanego w KRD niemal nie uległ zmianie i wynosi prawie 828 zł,jednak niezapłaconych mandatów za jazdę bez biletu przybyło od ostatniej edycji KRoD na kwotę11,69 mln zł. Ich łączna wartośd wynosi teraz niemal 143 mln zł. Rekordowy dług pojedynczegogapowicza nadal należy do mieszkaoca Podlasia i wynosi niemal 30 tys. zł.
Wśród gapowiczów nieco zmniejszył się odsetek mężczyzn, jednak ich przewaga jest nadalogromna – wynosi bowiem 82%.
Mandaty
44
Kompleksowy Raport o Długach
Zaległości z tytułu mandatów wystawionych przez policję i inne służby podległe MSWiA
cała Polska
119 979 037 zł
45Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, obliczenia KRD
Kompleksowy Raport o Długach
Niezapłacone mandaty za jazdę bez biletu (1)komunikacja miejska, międzymiastowa autobusowa i kolejowa,
konsumenci – cała Polska
142 938 525 zł
Źródło: dane KRD
46
Kompleksowy Raport o Długach
827,96 zł
29 674,00 zł
średnie
maksymalnewoj. podlaskie
Niezapłacone mandaty za jazdę bez biletu (2)komunikacja miejska, międzymiastowa autobusowa i kolejowa,
konsumenci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
47
Kompleksowy Raport o Długach
Gapowicze (1)komunikacja miejska, międzymiastowa autobusowa i kolejowa,
konsumenci, płed – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
18%
82%
kobiety
mężczyźni
48
Kompleksowy Raport o Długach
Gapowicze (2)komunikacja miejska, międzymiastowa autobusowa i kolejowa,konsumenci, wiek, odsetek w obrębie danej płci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
0,0
3%
21
,98
%
37
,52
%
18
,02
%
16
,06
%
5,7
4%
0,6
6%
0,0
1%
19
,25
%
40
,18
%
19
,68
%
14
,89
%
5,5
1%
0,4
9%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
do 18 lat 18-25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat pow. 65 lat
kobiety
mężczyźni
49
Kompleksowy Raport o Długach
Zadłużenie lokatorów mieszkao komunalnych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych orazTowarzystw Budownictwa Społecznego przekroczyło 2 mld zł i wynosi 2,08 mld zł.
Kolejny raz spadła kwota średniego długu lokatorskiego osób notowanych w KrajowymRejestrze Długów – w ciągu ostatniego kwartału o ponad 7%, do 9955,35 zł. Z opłatamiczynszowymi zalega tyle samo kobiet, co mężczyzn. Dłużnicy w tej kategorii są starsi niż wprzypadku innych rodzajów zadłużenia – ok. 60% stanowią osoby w wieku powyżej 45. rokużycia.
Czynsze
50
Kompleksowy Raport o Długach
Całkowite zadłużenie lokatorów mieszkao komunalnych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych
oraz Towarzystw Budownictwa Społecznego
Źródło: obliczenia KRD
2 075 800 000 zł
51
Kompleksowy Raport o Długach
9 955,35 zł
167 680,00 zł
średnie
maksymalnespółdzielnia mieszkaniowa, woj. warmiosko-mazurskie
Zadłużenie lokatorów mieszkao komunalnych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych
oraz Towarzystw Budownictwa Społecznegokonsumenci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
52
Kompleksowy Raport o Długach
Zadłużeni lokatorzy wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych oraz Towarzystw Budownictwa Społecznego (1)
konsumenci, płed – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
50%50%kobiety
mężczyźni
53
Kompleksowy Raport o Długach
Zadłużeni lokatorzy wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych oraz Towarzystw Budownictwa Społecznego (2)
konsumenci, wiek, odsetek w obrębie danej płci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
3,5
3%
14
,89
%
25
,10
%
31
,50
%
17
,09
%
7,9
1%
4,0
5%
14
,81
%
22
,71
%
33
,22
%
19
,65
%
5,5
6%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
18-25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat pow. 65 lat
kobiety
mężczyźni
54
Kompleksowy Raport o Długach
Średnie zadłużenie konsumentów, notowanych w Krajowym Rejestrze Długów zaniezapłacone rachunki za gaz lub prąd, wzrosło przez ostatni kwartał o 39% – z 1102,90 zł do1533,31 zł. Aż czterokrotnie wzrosło najwyższe zadłużenie konsumenta z tego tytułu. Rekordzistajest winien dostawcy energii 76,9 tys. zł.
Także znacznie, bo o 1/4, wzrósł średni dług przedsiębiorców z tytułu niezapłaconychfaktur za gaz i energię elektryczną – z 10,67 do 13,35 tys. zł. W tym przypadku rekord nie został„poprawiony” – nadal wynosi niemal 700 tys. zł i należy do przedsiębiorcy z województwazachodniopomorskiego.
Prąd i gaz
55
Kompleksowy Raport o Długach
1 533,31 zł
76 926,04 zł
średnie
maksymalnewoj. kujawsko-pomorskie
Zadłużenie z tytułu przeterminowanych faktur za dostawę energii elektrycznej i gazu
konsumenci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
56
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy z tytułu przeterminowanych faktur za dostawę energii elektrycznej i gazu (1)
konsumenci, płed – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
45%
55%
kobiety
mężczyźni
57
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy z tytułu przeterminowanych faktur za dostawę energii elektrycznej i gazu (2)
konsumenci, wiek, odsetek w obrębie danej płci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
3,5
2%
19
,65
% 22
,47
% 26
,34
%
14
,27
%
9,0
7%
4,0
2%
18
,83
%
24
,75
%
32
,42
%
16
,02
%
3,9
5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
18-25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat pow. 65 lat
kobiety
mężczyźni
58
Kompleksowy Raport o Długach
13 346,42 zł
693 925,00 zł
średnie
maksymalnewoj. zachodniopomorskie
Zadłużenie z tytułu przeterminowanych faktur za dostawę energii elektrycznej i gazu
przedsiębiorcy – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
59
Kompleksowy Raport o Długach
Wśród konsumentów-dłużników z tytułu opłat za telefon stacjonarny od początku KRoDdominowały kobiety, ale tym razem ich przewaga stopniała do 52%. Poza tym obserwowana jestduża stabilizacja. Średnie zadłużenie konsumentów-abonentów sieci telefonii stacjonarnej odpoprzedniej edycji KRoD wzrosło zaledwie o 6 zł, do 1117,40 zł.
Również niewielkiej zmianie uległo średnie zadłużenie firm korzystających z usług telefoniistacjonarnej – wzrosło zaledwie o 2,16%, do 2771,60 zł. Z kolei dług maksymalny zwiększył sięponad trzykrotnie – wynosi prawie 426 tys. zł – i przeniósł ze Śląska na Mazowsze.
W przypadku telefonii komórkowej średnie zadłużenie zarówno konsumentów, jaki przedsiębiorców, niemal nie uległo zmianie. „Poprawiony” został za to najwyższy długkonsumenta-abonenta sieci komórkowej – mieszkaniec woj. zachodniopomorskiego zalega naprawie 21,8 tys. zł. O kilkanaście tysięcy złotych zmniejszył się z kolei rekordowy długprzedsiębiorstwa w tej kategorii.
Telefony
60
Kompleksowy Raport o Długach
1 117,40 zł
24 542,00 zł
średnie
maksymalnewoj. śląskie
Zadłużenie abonentów telefonii stacjonarnejkonsumenci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
61
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy operatorów telefonii stacjonarnej (1)konsumenci, płed – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
53%47% kobiety
mężczyźni52%48% kobiety
mężczyźni
62
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy operatorów telefonii stacjonarnej (2)konsumenci, wiek, odsetek w obrębie danej płci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
8,4
2%
22
,72
%
19
,87
%
18
,44
%
11
,35
%
8,0
8%
13
,69
%
29
,47
%
21
,90
%
18
,52
%
10
,95
%
5,4
8%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
18-25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat pow. 65 lat
kobiety
mężczyźni
63
Kompleksowy Raport o Długach
2 771,60 zł
425 989,00 zł
średnie
maksymalnewoj. mazowieckie
Zadłużenie abonentów telefonii stacjonarnejprzedsiębiorcy – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
64
Kompleksowy Raport o Długach
Zadłużenie abonentów telefonii komórkowejkonsumenci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
1 501,11 zł
21 781,82 zł
średnie
maksymalnewoj. zachodniopomorskie
65
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy operatorów telefonii komórkowej (1)konsumenci, płed – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
46%
54%
kobiety
mężczyźni
66
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy operatorów telefonii komórkowej (2)konsumenci, wiek, odsetek w obrębie danej płci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
13
,34
%
20
,53
%
17
,08
%
14
,36
%
7,6
4%
4,2
9%
24
,91
%
33
,01
%
18
,29
%
15
,04
%
6,4
3%
2,3
2%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
18-25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat pow. 65 lat
kobiety
mężczyźni
67
Kompleksowy Raport o Długach
Zadłużenie abonentów telefonii komórkowejprzedsiębiorcy – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
3 483,91 zł
116 226,00 zł
średnie
maksymalnewoj. mazowieckie
68
Kompleksowy Raport o Długach
Zadłużenie dłużników alimentacyjnych, notowanych w Krajowym Rejestrze Długów,znacznie przekroczyło 1 mld zł, osiągając poziom 1,17 mld zł. W stosunku do poprzedniej edycjiKRoD, oznacza to dwuipółkrotny wzrost!
Obecnie w bazie KRD znajduje się prawie 48,8 tys. osób zalegających z płatnością alimentów– ich średni dług to prawie 24 tys. zł. Także w tej wyjątkowo niechlubnej kategorii zanotowaliśmykolejny rekord – mieszkaniec woj. pomorskiego jest winny swoim 11 dzieciom 465 tys. zł!
Wciąż w 96 przypadkach na 100 dłużnikiem alimentacyjnym jest mężczyzna.
Dłużnicy alimentacyjni
69
Kompleksowy Raport o Długach
Całkowite zadłużenie dłużników alimentacyjnychcała Polska
Źródło: dane KRD
1 166 016 034 zł
70
Kompleksowy Raport o Długach
Zadłużenie dłużników alimentacyjnychcała Polska
Źródło: statystyki KRD
71
23 897,20 zł
465 000,00 zł
średnie
maksymalnewoj. pomorskie
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy alimentacyjnipłed – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
4%
96%
kobiety
mężczyźni
72
Kompleksowy Raport o Długach
Dłużnicy alimentacyjniwiek, odsetek w obrębie danej płci – cała Polska
Źródło: statystyki KRD
1,9
4%
30
,54
%
42
,09
%
22
,04
%
2,6
7%
0,7
2%
1,9
6%
24
,83
%
39
,96
%
27
,88
%
5,2
2%
0,1
5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
18-25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat pow. 65 lat
kobiety
mężczyźni
73
Kompleksowy Raport o Długach
Na początku lipca 2009 r. Krajowy Rejestr Długów i Konferencja PrzedsiębiorstwFinansowych w Polsce przeprowadziły wśród firm korzystających z usług KRD 3. edycję badania„Portfel należności polskich przedsiębiorstw”. To cokwartalne przedsięwzięcie, którego celem jestpoznanie zarówno stanu obecnego, jak i prognoz przedsiębiorców co do terminowegoregulowania zobowiązao oraz sytuacji finansowej ich firm.
Rezultaty „Portfela należności polskich przedsiębiorstw” poddano analizie w oparciuo podział Polski na 6 regionów:
• centralny (woj. mazowieckie, łódzkie),
• południowy (woj. małopolskie, śląskie),
• wschodni (woj. lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, podlaskie),
• północno-zachodni (woj. wielkopolskie, zachodniopomorskie, lubuskie),
• południowo-zachodni (woj. dolnośląskie, opolskie),
• północny (woj. pomorskie, kujawsko-pomorskie, warmiosko-mazurskie).
Portfel należności polskich przedsiębiorstw
74
Kompleksowy Raport o Długach
Aby ułatwid porównywanie ze sobą rezultatów kolejnych edycji projektu „Portfel należnościpolskich przedsiębiorstw”, zdecydowaliśmy się wprowadzid Indeks Należności Przedsiębiorstw(INP) – wskaźnik, którego poziom uzależniony jest od odpowiedzi udzielanych przezankietowanych. INP został także obliczony dla dwóch wcześniejszych edycji badania.
W lipcu 2009 r. INP spadł względem poprzedniego kwartału. Wartośd Indeksu wyniosła81,5 punktu, co oznacza najniższe wskazanie od momentu rozpoczęcia badania w styczniu 2009roku.
W głównej mierze za spadek poziomu INP odpowiedzialne są pesymistyczne wskazaniaprzedsiębiorstw dotyczące bieżącego odzyskiwania należności , a także prognozaodzyskiwania należności w kolejnym kwartale . Dodatkowo na pogorszenie wskazao Indeksuwpływa fakt, że coraz większa grupa przedsiębiorstw deklaruje, iż opóźnienia w otrzymywaniunależności wpływają na powstawanie zatorów płatniczych. Jest to o tyle niebezpieczne, żenawet przedsiębiorstwa, które znajdują nabywców na swoje produkty, mogą stracid płynnośdprzez nierzetelne zachowania swoich dłużników.
W przeciwnym kierunku na wartośd INP wpłynęło zmniejszenie odsetkanieuregulowanych należności w portfelach przedsiębiorstw , a także spadek przeciętnegookresu przeterminowania należności.
Indeks Należności Przedsiębiorstw
75
Kompleksowy Raport o Długach
76Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
82,4
81,681,5
81,0
81,2
81,4
81,6
81,8
82,0
82,2
82,4
82,6
styczeo 2009 r. kwiecieo 2009 r. lipiec 2009 r.
Indeks Należności Przedsiębiorstw
Kompleksowy Raport o Długach
Chod sytuacja finansowa firm w odczuciu przedsiębiorców pogorszyła się względemwcześniejszego kwartału, dynamika tego pogorszenia zdecydowanie słabnie. Pogorszeniesytuacji przedsiębiorstw jest najprawdopodobniej powodowane spadkiem popytu krajowego.O ile jednak odsetek firm mających problemy z pogarszającą się bieżącą sytuacją finansową jeststabilny, to odnotowano wzrost odpowiedzi deklarujących poprawę: w poprzedniej edycjibadania czynił to jedynie co dziesiąty, a na początku lipca już co siódmy respondent.
Stosunkowo najmniejszy pesymizm widoczny jest wśród firm z regionu południowegoi południowo-zachodniego.
Najsilniej pogorszenie sytuacji odczuwają przedsiębiorstwa małe. Pomimo spadkupesymizmu w firmach ogółem, w firmach najmniejszych jest on najmniej odczuwalny.W przypadku średnich i dużych przedsiębiorstw skala zmniejszania się pesymizmu jestzdecydowanie większa, są one zatem w stanie najlepiej bronid się przed spowolnieniemgospodarczym . Okazuje się również, że pomimo zdolności do szybkiego adaptowania się dosytuacji w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw, to duże firmy zapewniły sobienajlepsze warunki funkcjonowania przed kryzysem, co pozwala im spokojnie reagowad na szokirynkowe.
Sytuacja finansowa firmy (1)
77
Kompleksowy Raport o Długach
W poprzednim kwartale najsilniej na pogorszenie sytuacji finansowej wskazywały firmyprowadzące działalnośd finansową. Przekładało się to na ograniczenie akcji kredytowej dlaprzedsiębiorstw. W obecnym badaniu branża ta charakteryzuje się (obok rolnej) zdecydowanienajmniejszym pesymizmem. Pogarsza się natomiast sytuacja firm z sektoratelekomunikacyjnego (to najpewniej konsekwencja opóźnieo w płatnościach), a takżeprzedsiębiorstw przemysłowych (na skutek spadku popytu inwestycyjnego i eksportowego) .Warto zauważyd, że jeszcze w poprzednim kwartale sytuacja finansowa firm telekomunikacyjnychbyła stosunkowo najlepsza w grupie przedsiębiorstw ogółem.
Sytuacja finansowa firmy (2)
78
Kompleksowy Raport o Długach
Sytuacja finansowa firmy (3)cała Polska
79Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
36,8%
48,7%
14,6%
pogorszyła się
nie zmieniła się
poprawiła się
Kompleksowy Raport o Długach
Sytuacja finansowa firmy (4)poszczególne regiony
80Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
36,6% 35,4%41,1% 41,9%
29,4%34,7%
52,4%44,1%
42,5% 42,1%59,4% 52,9%
10,9%20,5% 16,4% 16,0%
11,2% 12,4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
centralny południowy wschodni północno-zachodni południowo-zachodni północny
poprawiła się nie zmieniła się pogorszyła się
Kompleksowy Raport o Długach
Sytuacja finansowa firmy (5)według wielkości zatrudnienia – cała Polska
81Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
39,5%28,3%
21,6%
46,1%57,1%
60,0%
14,4% 14,6% 18,4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
do 49 osób 50-249 osób ponad 249 osób
poprawiła się nie zmieniła się pogorszyła się
Kompleksowy Raport o Długach
Sytuacja finansowa firmy (6)poszczególne branże – cała Polska
82Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
29,5%
42,4% 38,6%32,4% 30,7%
43,7%36,1%
53,0%
42,9%44,0% 53,6% 56,3%
38,4% 49,9%
17,5% 14,6% 17,4% 14,0% 12,9% 18,0% 14,0%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
rolnictwo, leśnictwo, rybactwo
przemysł (wytwórczy, przetwórczy i górnictwo)
budownictwo handel hurtowy i detaliczny
działalnośd finansowa
i ubezpieczeniowa
telekomunikacja inne usługi
poprawiła się nie zmieniła się pogorszyła się
Kompleksowy Raport o Długach
Wśród respondentów występuje przewaga optymistów co do przewidywanej sytuacjifinansowej. Wprawdzie odsetek deklarujących poprawę w najbliższych trzech miesiącachzmniejszył się w stosunku do odpowiedzi udzielonych kwartał wcześniej, to jednak wciążspodziewających się poprawy jest więcej (23,9%) niż oczekujących pogorszenia (18,7%).
Jedynym regionem, w którym występuje przewaga pesymistów nad optymistami, jestregion wschodni, co wskazuje na to, że przedsiębiorstwa z obszarów słabo rozwiniętych obawiająsię, iż nawet gdy dojdzie do ożywienia gospodarczego, to nie obejmie ono ich w pierwszejkolejności. Największy optymizm odnotowano w regionie południowym i południowo-zachodnim.
Najsilniejszy optymizm widoczny jest w dużych przedsiębiorstwach, jest on jednakzdecydowanie mniejszy niż jeszcze trzy miesiące wcześniej. Oznacza to, że zrewidowały oneswoje bardzo optymistyczne prognozy sprzed kwartału, jednak wciąż widzą dla siebieperspektywy rozwoju. Optymizm małych przedsiębiorstw jest najmniejszy, jednak w porównaniuz poprzednim kwartałem jego spadek jest nieznaczny.
Poziom optymizmu dotyczącego przyszłej sytuacji finansowej jest najsilniejszy w grupieprzedsiębiorstw finansowych, co świadczy o tym, że z dużym prawdopodobieostwem tam, skądobecny kryzys przyszedł (sektor finansowy), tam również się zakooczy. Jedynie przedsiębiorstwaprzemysłowe negatywnie oceniają swoją perspektywę finansową.
Prognoza sytuacji finansowej firmy (1)
83
Kompleksowy Raport o Długach
Prognoza sytuacji finansowej firmy (2) przewidywania przedsiębiorców – cała Polska
84Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
18,7%
57,3%
23,9%
pogorszy się
nie zmieni się
poprawi się
Kompleksowy Raport o Długach
85Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
18,8% 18,1%25,8%
18,9% 14,9% 15,9%
55,8% 58,2%51,9%
56,4%59,6%
63,5%
25,4% 23,7% 22,3% 24,7% 25,5%20,7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
centralny południowy wschodni północno-zachodni południowo-zachodni północny
poprawi się nie zmieni się pogorszy się
Prognoza sytuacji finansowej firmy (3)przewidywania przedsiębiorców, poszczególne regiony
Kompleksowy Raport o Długach
Prognoza sytuacji finansowej firmy (4)przewidywania przedsiębiorców, według wielkości zatrudnienia – cała Polska
86Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
20,0% 15,6%10,0%
55,5% 62,3% 69,2%
24,5% 22,1% 20,8%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
do 49 osób 50-249 osób ponad 249 osób
poprawi się nie zmieni się pogorszy się
Kompleksowy Raport o Długach
Prognoza sytuacji finansowej firmy (5)przewidywania przedsiębiorców, poszczególne branże – cała Polska
87Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
15,9%21,2% 16,1% 18,7%
9,3%18,2% 19,1%
50,7%
60,2%
57,5% 55,2%
55,1%48,5%
58,3%
33,4%
18,6%26,4% 26,0%
35,6% 33,3%22,6%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
rolnictwo, leśnictwo, rybactwo
przemysł (wytwórczy, przetwórczy i górnictwo)
budownictwo handel hurtowy i detaliczny
działalnośd finansowa
i ubezpieczeniowa
telekomunikacja inne usługi
poprawi się nie zmieni się pogorszy się
Kompleksowy Raport o Długach
Obserwujemy stałe zmniejszanie się grupy respondentów deklarujących, że problemniespłacanych należności u nich nie występuje. O ile jeszcze trzy miesiące temu co ósmyprzedsiębiorca nie znał go z autopsji, o tyle w bieżącym badaniu twierdzi tak zaledwie codziesiąty. Nieznacznym optymizmem napawa jednak fakt, że w obecnym, trudnym otoczeniurynkowym jedynie co czwarta firma odczuwa konsekwentny wzrost problemu niespłaconychnależności.
Stosunkowo w najlepszej sytuacji są przedsiębiorstwa z regionu południowo-zachodniego.Niepokoi, że najbardziej uprzemysłowiony region centralny, w którym wytwarzana jest ponad1/3 całej wartości dodanej w gospodarce, zanotował najsilniejsze pogorszenie w zakresieodzyskiwania należności i obecnie sytuacja jest tam najgorsza.
Wzrost problemu z wyegzekwowaniem należności od klientów i kontrahentów jest równiesilnie obecny we wszystkich grupach przedsiębiorstw, bez względu na wielkośd zatrudnienia.
Najgorszym portfelem należności charakteryzują się firmy telekomunikacyjne orazhandlowe. W obu grupach odsetek firm, które z problemem opóźnieo w płatnościach się niespotkały, wynosi zaledwie ok. 6%. Stosunkowo najlepsze portfele posiadają przedsiębiorstwafinansowe – aż 1/5 deklaruje, że nie ma takiego problemu. To optymistyczny sygnał, świadczącyo mimo wszystko nie najgorszej sytuacji gospodarstw domowych i firm, zwykle w ostatecznościzaprzestających regulowania zobowiązao wobec branży finansowej. 88
Problem z wyegzekwowaniem należności (1)
Kompleksowy Raport o Długach
Problem z wyegzekwowaniem należności (2)cała Polska
89Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
25,6%
49,0%
15,5%
10,0%
narasta
utrzymuje się na stałym poziomie
zmniejsza się
nie występuje
Kompleksowy Raport o Długach
90Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
25,2% 24,1% 27,1% 30,8%22,5% 23,5%
52,7% 51,6% 44,1% 40,9%48,9% 51,3%
14,2% 14,6% 19,6% 16,6% 15,0%14,6%
7,8% 9,7% 9,3% 11,7% 13,6% 10,7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
centralny południowy wschodni północno-zachodni południowo-zachodni północny
nie występuje zmniejsza się utrzymuje się na stałym poziomie narasta
Problem z wyegzekwowaniem należności (3)poszczególne regiony
Kompleksowy Raport o Długach
Problem z wyegzekwowaniem należności (4)według wielkości zatrudnienia – cała Polska
91Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
25,9% 26,2%17,6%
49,2% 44,6% 61,4%
15,3%16,7%
13,3%
9,6% 12,5% 7,7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
do 49 osób 50-249 osób ponad 249 osób
nie występuje zmniejsza się utrzymuje się na stałym poziomie narasta
Kompleksowy Raport o Długach
Problem z wyegzekwowaniem należności (5)poszczególne branże – cała Polska
92Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
19,2% 23,0% 27,9% 27,1% 23,2%32,1%
26,5%
48,9%49,3%
45,0%52,1%
47,3%
48,3%47,9%
22,4% 16,8% 15,1%14,3%
8,8%
13,9%15,5%
9,5% 10,9% 12,1%6,4%
20,7%
5,7% 10,0%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
rolnictwo, leśnictwo, rybactwo
przemysł (wytwórczy, przetwórczy i górnictwo)
budownictwo handel hurtowy i detaliczny
działalnośd finansowa
i ubezpieczeniowa
telekomunikacja inne usługi
nie występuje zmniejsza się utrzymuje się na stałym poziomie narasta
Kompleksowy Raport o Długach
Przedsiębiorcy ponownie obniżyli, chod nieznacznie, prognozy dotyczące odzyskiwanianależności w kolejnych miesiącach. Wzrósł odsetek deklarujących, że skala tego problemu będziesię zwiększad i obecnie prawie co trzeci badany wyraża tego typu opinię. Jedynie 6% uznaje, żeproblemy niespłaconych należności nie będą występowad. Systematycznie połowa badanychpodtrzymuje opinię, że trudności będą występowad w takiej samej skali jak do tej pory.
Najbardziej pesymistycznie do perspektyw odzyskiwania należności nastawione sąprzedsiębiorstwa z regionu północno-zachodniego, centralnego i wschodniego. Najlepszeoczekiwania mają firmy z regionu południowego i południowo-zachodniego , gdzie zdają siępanowad najlepsze warunki gospodarowania – zarówno lepiej kształtuje się sytuacja finansowaprzedsiębiorstw, lepsze są prognozowane wyniki finansowe, a także sytuacja w zakresieodzyskiwania należności.
Prognozy odzyskiwania należności we wszystkich grupach przedsiębiorstw bez względu nawielkośd są na bardzo podobnym poziomie. W przypadku przedsiębiorstw małych i średnichopinie są jednak bardziej spolaryzowane.
Najmniejszy pesymizm w zakresie problemów z odzyskiwaniem należności panujew przedsiębiorstwach finansowych. Najsłabsze przewidywania dotyczące odzyskiwanianależności mają firmy telekomunikacyjne. 93
Prognoza występowania problemu z wyegzekwowaniem należności (1)
Kompleksowy Raport o Długach
Prognoza występowania problemu z wyegzekwowaniem należności (2)
cała Polska
94Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
32,7%
49,4%
11,8%
6,1%
wystąpi w większej skali niż dotychczas
wystąpi w takiej samej skali jak do tej pory
wystąpi, ale w mniejszej skali niż dotychczas
nie będzie występowad
Kompleksowy Raport o Długach
95Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
33,8% 30,3%38,5% 38,5%
23,8% 28,1%
49,1%51,5%
42,8%47,9%
50,7%
54,4%
11,3% 12,6% 11,9%10,1%
15,9%10,7%
5,7% 5,7% 6,8% 3,5%9,5% 6,8%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
centralny południowy wschodni północno-zachodni południowo-zachodni północny
nie będzie występowad wystąpi, ale w mniejszej skali niż dotychczaswystąpi w takiej samej skali jak do tej pory wystąpi w większej skali niż dotychczas
Prognoza występowania problemu z wyegzekwowaniem należności (3)
poszczególne regiony
Kompleksowy Raport o Długach
96Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
32,5% 35,5%25,1%
49,4% 47,8%56,5%
12,2% 9,1% 14,8%
5,9% 7,6% 3,6%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
do 49 osób 50-249 osób ponad 249 osób
nie będzie występowad wystąpi, ale w mniejszej skali niż dotychczaswystąpi w takiej samej skali jak do tej pory wystąpi w większej skali niż dotychczas
Prognoza występowania problemu z wyegzekwowaniem należności (4)
według wielkości zatrudnienia – cała Polska
Kompleksowy Raport o Długach
97Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
37,5%31,7% 34,3% 34,6% 35,7%
46,6%
29,7%
57,9%
52,8% 44,8% 49,1%39,5%
40,8%
49,2%
4,6%
9,4%11,8%
10,9%
11,3%
12,5%
14,9%
6,1% 9,1% 5,4%13,5%
6,3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
rolnictwo, leśnictwo, rybactwo
przemysł (wytwórczy, przetwórczy i górnictwo)
budownictwo handel hurtowy i detaliczny
działalnośd finansowa
i ubezpieczeniowa
telekomunikacja inne usługi
nie będzie występowad wystąpi, ale w mniejszej skali niż dotychczaswystąpi w takiej samej skali jak do tej pory wystąpi w większej skali niż dotychczas
Prognoza występowania problemu z wyegzekwowaniem należności (5)
poszczególne branże – cała Polska
Kompleksowy Raport o Długach
Chod odsetek firm mających problemy z odzyskiwaniem należności jest bardzo wysokii wciąż rośnie, odnotowano spadek przeciętnego odsetka przeterminowanych należnościw portfelu polskich przedsiębiorstw: z 28,5% w kwietniu do 27,6% w lipcu 2009 r. Może byd tospowodowane poprawą sytuacji przedsiębiorstw, jednak bardziej prawdopodobne jest, żewprowadziły one bardziej rygorystyczne standardy dotyczące spłaty należności i współpracyz kontrahentami. Zmniejszeniu uległ odsetek przedsiębiorstw posiadających w portfelu ponad50% należności, które są przeterminowane.
Przedsiębiorstwa z regionu południowo-zachodniego posiadają zdecydowanie najmniejprzeterminowanych należności (22,5%), co jest kolejnym potwierdzeniem szczególnie dobrychwarunków gospodarczych panujących w tym regionie. W przypadku regionu wschodniegosytuacja jest najgorsza (prawie 30%).
Problem przeterminowanych należności w największym stopniu dotyka przedsiębiorstwnajmniejszych, gdzie stanowią one ponad 28% ogółu należności. W większych firmach, któreczęściej posiadają profesjonalną strukturę zarządzania należnościami, odsetek należnościprzeterminowanych jest mniejszy - w przedsiębiorstwach zatrudniających ponad 249 osóbstanowią one jedynie 20,6% ogółu należności.
98
Odsetek należności przeterminowanychw portfelu należności przedsiębiorstwa (1)
Kompleksowy Raport o Długach
Średni odsetek przeterminowanych należności jest najwyższy w branżach, które najsilniejdotknęło spowolnienie gospodarcze – w przemyśle przetwórczym i budownictwie. Posiadająone w swoich portfelach ponad 30% należności, których termin zapłaty już zapadł. Wyjątkowokorzystna pozostaje sytuacja w przedsiębiorstwach prowadzących działalnośd finansową.W dalszym ciągu posiadają one w portfelach najmniejszy odsetek przeterminowanych należnościi dodatkowo ich wielkośd spada – obecnie wynosi 11,5% . Potwierdza to, że ich klienci ikontrahenci zwykle dopiero w ostateczności decydują się na nieregulowanie wobec nich swychzobowiązao.
99
Odsetek należności przeterminowanychw portfelu należności przedsiębiorstwa (2)
Kompleksowy Raport o Długach
Odsetek należności przeterminowanychw portfelu należności przedsiębiorstwa (3)
cała Polska
100Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
21,2%
20,1%
15,5%
21,4%
21,7%
50% i więcej
30-49%
20-29%
10-19%
poniżej 10%
x,xx% przeciętny odsetek
27,6%
Kompleksowy Raport o Długach
101Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
28,0% 27,8% 29,6% 28,5%
22,5%27,1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
centralny południowy wschodni północno-zachodni południowo-zachodni północny
Odsetek należności przeterminowanychw portfelu należności przedsiębiorstwa (4)
poszczególne regiony
Kompleksowy Raport o Długach
102Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
28,1% 26,9%
20,6%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
do 49 osób 50-249 osób ponad 249 osób
Odsetek należności przeterminowanychw portfelu należności przedsiębiorstwa (5)
według wielkości zatrudnienia – cała Polska
Kompleksowy Raport o Długach
103Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
22,0%
31,1% 30,3%27,0%
11,5%
20,9%
28,2%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
rolnictwo, leśnictwo, rybactwo
przemysł (wytwórczy, przetwórczy i górnictwo)
budownictwo handel hurtowy i detaliczny
działalnośd finansowa
i ubezpieczeniowa
telekomunikacja inne usługi
Odsetek należności przeterminowanychw portfelu należności przedsiębiorstwa (6)
poszczególne branże – cała Polska
Kompleksowy Raport o Długach
Średni okres przeterminowania należności w portfelu polskich przedsiębiorstw skrócił sięwzględem poprzedniego badania o ok. 3 dni – wynosi obecnie 4 miesiące i 3 dni. To kolejnypozytywny sygnał płynący od polskich przedsiębiorstw, wskazujący, że mimo iż problemniespłaconych należności rozprzestrzenia się w gospodarce, skala jego dotkliwości słabnie.
Zróżnicowanie regionalne okresu, o jaki przeterminowane są należności, nie jest znaczące,chod różnica między regionem południowym (3,8 miesiąca) a północno-zachodnim (4,6miesiąca) wynosi aż 0,8 miesiąca, co często wiąże się z koniecznością zaciągnięcia zobowiązaniana bieżącą działalnośd i oznacza wzrost kosztów nawet o kilka procent.
Przeciętna wielkośd opóźnieo jest w znacznym stopniu skorelowana z wielkościąprzedsiębiorstwa. Firmy małe posiadają należności przeterminowane średnio o 4,3, średnie – 3,9,zaś duże – 3,2 miesiąca. Jakkolwiek sytuacja małych firm jest najmniej korzystna i ogranicza ichmożliwości rozwojowe, to najbardziej pogorszyła się sytuacja w firmach dużych, gdzieprzeciętne opóźnienie wydłużyło się w ciągu ostatniego kwartału o 0,7 miesiąca.
Przedsiębiorstwa finansowe nadal posiadają najmniejszy odsetek należnościprzeterminowanych, jednak ich struktura jest bardzo niekorzystna – przeciętne opóźnieniew spłacie wynosi ponad 6 miesięcy. Najkrócej oczekują na przeterminowane należnościprzedsiębiorstwa przemysłowe (3,5 mies.) i telekomunikacyjne (3,6 mies.). Powiększają sięnatomiast problemy firm budowlanych, które na płatności oczekują już ok. 4,7 miesiąca. 104
Struktura przeterminowanych należności firm (1)
Kompleksowy Raport o Długach
Struktura przeterminowanych należności firm (2)cała Polska
105Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
13,1%
12,2%
17,8%
56,9%
powyżej 12 miesięcy
6-12 miesięcy
3-6 miesięcy
do 3 miesięcy
4 miesiące,
3 dnix miesięcy, x dni przeciętny okres
przeterminowania
Kompleksowy Raport o Długach
106Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
12,7% 11,3% 13,4% 12,8% 15,6% 15,3%
12,9% 12,3% 11,1% 11,6%14,1% 10,8%
17,1% 17,1% 19,0% 19,5%14,4% 19,5%
57,2% 59,3% 56,5% 56,1% 55,9% 54,4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
centralny południowy wschodni północno-zachodni południowo-zachodni północny
do 3 miesięcy 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy powyżej 12 miesięcy
Struktura przeterminowanych należności firm (3)poszczególne regiony
Kompleksowy Raport o Długach
107Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
13,8% 12,2%6,1%
12,3% 11,3%13,4%
17,8% 18,1%16,2%
56,1% 58,5%64,4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
do 49 osób 50-249 osób ponad 249 osób
do 3 miesięcy 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy powyżej 12 miesięcy
Struktura przeterminowanych należności firm (4)według wielkości zatrudnienia – cała Polska
Kompleksowy Raport o Długach
108Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
13,1% 10,8% 13,4% 10,5%21,2%
10,1%15,5%
9,6% 10,7%14,9%
11,1%
18,9%
12,2%12,9%
19,2%16,3%
20,6%
18,4%
11,3%
15,5%
18,7%
58,1% 62,2%51,1%
60,1%48,5%
62,2%52,9%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
rolnictwo, leśnictwo, rybactwo
przemysł (wytwórczy, przetwórczy i górnictwo)
budownictwo handel hurtowy i detaliczny
działalnośd finansowa
i ubezpieczeniowa
telekomunikacja inne usługi
do 3 miesięcy 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy powyżej 12 miesięcy
Struktura przeterminowanych należności firm (5)poszczególne branże – cała Polska
Kompleksowy Raport o Długach
Dla aż 73,8% polskich przedsiębiorstw, posiadających w swoim portfelu niespłaconenależności, są one barierą dla prowadzenia działalności gospodarczej. Względem poprzedniegokwartału oznacza to wzrost o 3 punkty procentowe.
Najmniejsze problemy na skutek opóźnieo w płatnościach widoczne są w regioniepołudniowo-zachodnim – dla zaledwie 62% przedsiębiorstw mających trudności z odzyskiwaniemnależności stanowią one barierę w prowadzeniu działalności.
W grupie przedsiębiorstw zatrudniających do 49 osób i posiadających problemyz odzyskiwaniem należności, aż 76,8% deklaruje, że stanowi to dla nich problem i jest barierąw funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. W przypadku średnich firm jest to już jedynie 63,6%,a w firmach dużych - 59,4% . W przypadku tych ostatnich wzrost względem poprzedniegokwartału jest jednak bardzo znaczący (z poziomu 43%).
Niespłacane należności w najsilniejszym stopniu dotykają przedsiębiorstwa budowlanei rolne (ponad 80% posiadających przeterminowane należności uznało je za barierę).W najmniejszym stopniu niespłacone należności stanowią barierę dla firm działających narynku finansowym - zaledwie 50% badanych z tej branży, mających w portfelu nieuregulowanenależności, wskazało, że jest to dla nich utrudnienie w prowadzeniu działalności.
109
Zaległe należności barierą dla działalności firmy (1)
Kompleksowy Raport o Długach
Wart odnotowania jest rosnący odsetek przedsiębiorstw deklarujących, żenieotrzymywane na czas należności skutkują już nie tylko powstawaniem zatorów płatniczych(a więc brakiem możliwości terminowego regulowania zobowiązao z powodu nieotrzymania naczas należności od klientów czy kontrahentów), ale i koniecznością ograniczania inwestycji.
W ciągu kwartału odsetek firm, które swoje problemy z odzyskiwaniem należnościpostrzegają w kategorii bariery i zmuszone są ograniczad z tego powodu inwestycje, wzrósłz 49,6% do 54,6%.
Najczęściej na skutek problemów z otrzymywaniem płatności inwestycje redukująprzedsiębiorstwa z regionu północnego, a najrzadziej dzieje się tak w regionie południowo-zachodnim. Działania ograniczające inwestycje rzadziej podejmują też firmy duże, conajprawdopodobniej związane jest z większą skalą prowadzonych inwestycji, a także potencjalniebardzo dużym kosztem, który związany by był z przerwaniem inwestycji. W obliczu opóźnieow otrzymywaniu należności bardzo istotnie ograniczają inwestycje przedsiębiorstwa działającew branży telekomunikacyjnej – podejmowanie działao tego typu wskazuje ponad 80% firm z tejbranży
110
Zaległe należności barierą dla działalności firmy (2)
Kompleksowy Raport o Długach
Zaległe należności barierą dla działalności firmy (3)cała Polska
111Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
73,8%
26,2%
tak
nie
Kompleksowy Raport o Długach
112Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
24,0% 26,2% 24,6% 25,1%
38,0%
25,3%
76,0% 73,8% 75,4% 74,9%
62,0%
74,7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
centralny południowy wschodni północno-zachodni południowo-zachodni północny
tak nie
Zaległe należności barierą dla działalności firmy (4)poszczególne regiony
Kompleksowy Raport o Długach
113Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
23,2%36,4% 40,6%
76,8%63,6% 59,4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
do 49 osób 50-249 osób ponad 249 osób
tak nie
Zaległe należności barierą dla działalności firmy (5)według wielkości zatrudnienia – cała Polska
Kompleksowy Raport o Długach
114Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
18,8%25,9%
17,6%23,8%
49,8%
23,2% 27,8%
81,2%74,1%
82,4%76,2%
50,2%
76,8% 72,2%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
rolnictwo, leśnictwo, rybactwo
przemysł (wytwórczy, przetwórczy i górnictwo)
budownictwo handel hurtowy i detaliczny
działalnośd finansowa
i ubezpieczeniowa
telekomunikacja inne usługi
tak nie
Zaległe należności barierą dla działalności firmy (6)poszczególne branże – cała Polska
Kompleksowy Raport o Długach
3,8%
5,6%
7,4%
10,8%
36,3%
43,5%
4,2%
6,2%
8,2%
12,0%
40,3%
48,3%
5,7%
8,4%
11,2%
16,2%
54,6%
65,5%
0% 20% 40% 60% 80%
Inne
Musimy podnosid ceny produkowanych przez nas wyrobów i/lubdostarczanych usług
Mamy problem z wprowadzaniem nowych produktów na rynek
Musimy ograniczad zatrudnienie i/lub redukowad fundusz wynagrodzeo
Musimy ograniczad inwestycje
Nie możemy regulowad terminowo naszych zobowiązao, co pogarszawizerunek firmy i skutkuje gorszymi warunkami finansowymi dostaw odkontrahentów
przedsiębiorstwa mające problemy z odzyskaniem należności i deklarujące, że takie należności są dla nich barierą w prowadzeniu działalności
przedsiębiorstwa mające problemy z odzyskaniem należności
przedsiębiorstwa ogółem
Skutki problemów z zaległymi należnościami
Źródło: „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” – projekt badawczy KRD i KPF
115
Kompleksowy Raport o Długach
Znajomośd rejestrów dłużnikówpróba: ogół mieszkaoców Polski
Źródło: MillwardBrown SMG/KRC dla KRD, listopad 2008 r.
50,4%
26,8%
13,4%
1,2% 0,6%
Krajowy Rejestr Długów
Biuro Informacji Kredytowej
Rejestr Dłużników Niewypłacalnych przy Krajowym
Rejestrze Sądowym
InfoMonitor ERIF
116
Kompleksowy Raport o Długach
Znajomośd źródeł informacji gospodarczychpróba: szefowie lub właściciele firm zatrudniających nie mniej niż 250 pracowników
Źródło: PBS DGA dla „Gazety Prawnej”, czerwiec 2008 r.
95%
46% 44% 42% 41%38%
28%24%
Krajowy Rejestr Długów
LexisNexis Infocredit Euler Hermes Kompass InfoMonitor Creditreform Dun & Bradstreet
117
Kompleksowy Raport o Długach
Znajomośd źródeł informacji gospodarczychpróba: szefowie lub właściciele firm zatrudniających od 50 do 249 pracowników
Źródło: PBS DGA dla „Gazety Prawnej”, wrzesień 2008 r.
97%
36%33% 32% 31%
27% 27%21%
Krajowy Rejestr Długów
Euler Hermes Kompass Infocredit LexisNexis InfoMonitor Coface Creditreform
118
Kompleksowy Raport o Długach
Skutecznośd Krajowego Rejestru Długów
58% posiadających dług nie starszy niż rok oddaje
pieniądze wierzycielom po otrzymaniu wezwania do
zapłaty
ponad 3 953 000 000 zł odzyskanych długów przedsiębiorców
27% posiadających dług nie starszy niż rok oddaje
pieniądze wierzycielom po dopisaniu ich długów do bazy
KRD
Źródło: statystyki KRD
119
Kompleksowy Raport o Długach
Najdłużej działające (od 4 sierpnia 2003 r.) biuro informacji gospodarczej w Polsce, posiadającenajwiększą własną bazę zadłużonych konsumentów i przedsiębiorców. 31 lipca 2009 r. znajdowało sięw niej prawie 837 tys. dłużników, z czego 52,6% stanowili konsumenci, a 47,4% - przedsiębiorcy. Dzięki KRDprzedsiębiorcy odzyskali już ponad 3,95 mld zł wierzytelności. Aż 58% dłużników zalegających z płatnościami niedłużej niż rok zwraca dług po samym ostrzeżeniu o możliwości dopisania do KRD. Kolejne 27% czyni to, gdy jużznajdzie się w rejestrze.
Skutecznośd KRD i różnorodnośd zgromadzonych w nim danych wynika z faktu, że dostawcy informacjio dłużnikach są jednocześnie ich odbiorcami, co powoduje, że dłużnicy przestają byd anonimowi i tracąwiarygodnośd w kontaktach z innymi przedsiębiorcami. Wśród współpracujących z Krajowym Rejestrem Długówsą m.in. banki komercyjne i spółdzielcze, SKOK-i, firmy leasingowe, zakłady energetyczne i gazownicze,operatorzy telefonii stacjonarnej i komórkowej oraz telewizji kablowej i satelitarnej, dostawcy Internetu,spółdzielnie mieszkaniowe, przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej i międzymiastowej, koleje, a takżeprzedsiębiorstwa produkcyjne, handlowe i usługowe ze wszystkich sektorów gospodarki. KRD jest najbardziejznaną instytucją gromadzącą dane o dłużnikach: markę Krajowego Rejestru Długów rozpoznaje 50,4% ogółuPolaków (MillwardBrown SMG/KRC dla KRD, listopad 2008 r.) oraz 97% szefów lub właścicieli średnich firmi 95% szefów lub właścicieli dużych firm (PBS DGA dla „Gazety Prawnej”, czerwiec i wrzesieo 2008 r.).
Krajowy Rejestr Długów z siedzibą we Wrocławiu działa na podstawie Ustawy o udostępnianiu informacjigospodarczych, pod bezpośrednim nadzorem Ministra Gospodarki.
Kontakt dla prasy:Andrzej Kulik, pełnomocnik Zarządu ds. PR, rzecznik prasowy – tel. (71) 78 50 318, 661 948 058,fax (71) 78 50 196, e-mail: [email protected]
Krajowy Rejestr Długów
120