1 KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË SË ZHVILLIMIT URBAN” RAPORT I AUDITIMIT FINANCIAR NË APARATIN E MINISTRISË SË ZHVILLIMIT URBAN “Mbi auditimin e llogarive vjetore të Administratës së Ministrisë (Aparati)”. Auditimi u ushtrua në bazë të programit të auditimit të miratuar nga Kryetari i Kontrollit të Lartë të Shtetit nr. 265/1, dt. 20.03.2017. Auditimi është kryer nga: 1. Bexhet Zeqiri, përgjegjës grupi; 2. Ymer Stafa; 3. Erjola Meçaj; 4. Melina Kabo Auditimi ka filluar më 20.03.2017 Auditimi ka përfunduar më 12.05.2017 Qershor, 2017
55
Embed
RAPORT I AUDITIMIT FINANCIAR NË APARATIN E MINISTRISË SË ... · (llog. 218) “Inventar ekonomik” në formatin nr. 6 është paraqitur në vlerën 90,381,651 lekë kurse në
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
RAPORT I AUDITIMIT FINANCIAR NË APARATIN E MINISTRISË SË
ZHVILLIMIT URBAN
“Mbi auditimin e llogarive vjetore të Administratës së Ministrisë (Aparati)”.
Auditimi u ushtrua në bazë të programit të auditimit të miratuar nga Kryetari i
Kontrollit të Lartë të Shtetit nr. 265/1, dt. 20.03.2017.
Auditimi është kryer nga:
1. Bexhet Zeqiri, përgjegjës grupi;
2. Ymer Stafa;
3. Erjola Meçaj;
4. Melina Kabo
Auditimi ka filluar më 20.03.2017
Auditimi ka përfunduar më 12.05.2017
Qershor, 2017
2
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
Pasqyra e Lëndës
Nr. EMËRTIMI Faqet
1 Përmbledhje. 3-10
2 A. Auditimi i llogarive për vitin 2016. 11-26
3 B. Vlerësimi i funksionimit të sistemeve të menaxhimit financiar
dhe kontrollit, impakti te pasqyrat financiare. 26-32
4 C. Gjetjet nga auditimi, impakti te pasqyrat financiare dhe
rekomandimet përkatëse. 32-39
5 ANEKSET.
Aneksi I. “Qasja dhe metodologjia e auditimit”. 40-40
Aneksi II. “Llojet e opinioneve të aplikuara nga KLSH”. 41-42
Aneksi III. “Auditimi i detyrimeve të tjera operacione me shtetin”. 43-44
Aneksi IV. “Auditimi i detyrimeve bazuar në klasifikimin ekonomik
të llogarive të planit kontabël publik nga Ministria e Financave”.
45-46
Aneksi V. “Dokumentimi i lëvizjes së aktiveve bazuar në UMF nr.
30, dt. 27.12.2011 “Për menaxhimin e aktiveve në njësitë e sektorit
publik”.
47-48
Shtojca nr. 1. “Lista e kontratave të lidhura për vitin 2016 nga
MZHU.
49-49
Shtojca nr. 2. Urdhër shpenzimet e audituara për muajin nëntor
2016.
50-50
Shtojca nr. 3. Urdhër shpenzimet e audituara për muajin dhjetor
2016.
51-51
Shtojca nr. 4. Aktivet dhe amortizimi 52-52
Shtojca nr. 5. Situacion pjesor: “Rigjenerimi Urban i Qendrës së
Qytetit Patos”
53-53
Shtojca nr. 6. Situacion pjesor: “Rehabilitimi i godinës në Qytetin e
Shkodrës, për trajtim me strehim të grupit të jetimëve dhe familjeve
një prindërore”
54-54
3
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
PËRMBLEDHJE
Hyrje
Kontrolli i Lartë i Shtetit auditoi Ministrinë e Zhvillimit Urban, në bazë të programit të
auditimit të miratuar nga Kryetari i Kontrollit të Lartë të Shtetit nr. 265/1, datë
20.03.2017, duke i kushtuar një vëmendje të veçantë çështjeve që lidhen me
organizimin dhe mbajtjen e kontabilitetit, plotësimi i pasqyrave financiare në afat,
dhënia e opinionit për saktësinë e paraqitjes së zërave të aktivit e pasivit dhe pasqyrave
të tjera shoqëruese të bilancit.
Auditimi u krye me zgjedhje, për vlerësimin e saktësisë së raportimit financiar të
aktivitetit ekonomik të mbyllur më datë 31.12.2016.
Qëllimi i auditimit:
Qëllimi i auditimit të pasqyrave financiare është të rrisim shkallën e besimit të
përdoruesve të pasqyrave financiare, nëpërmjet shprehjes së një opinioni nga ana jonë
nëse pasqyrat financiare janë përgatitur në të gjitha aspektet materiale, në përputhje me
kornizën e zbatueshme të raportimit financiar, si një mekanizëm kontrolli për të
siguruar përgjegjshmërinë financiare.
Kjo përgjegjshmëri ka të bëjë drejtpërdrejt me menaxhimin e shëndoshë financiar si
dhe me faktin që, rezultatet e përdorimi i burimeve janë të paraqitura drejt dhe në
përputhshmëri me kornizën e raportimit financiar.
Audituesit shtetërorë do të japin sigurinë ose jo nëse informacioni i paraqitur mbi
shpenzimin e parave publike në programet publike përfaqëson në mënyrë të
përshtatshme situatën financiare.
Objektivat e auditimit:
Objektivat specifike të auditimit ose pohimet për marrjen e garancive për
besueshmërinë e pasqyrave financiare janë:
-Pohimet rreth klasave të transaksioneve dhe ngjarjeve për periudhën nën auditim si;
përkatësia, plotësia, saktësia, periudha, klasifikimi, ligjshmëria dhe rregullsia.
-Pohimet rreth gjendjeve të llogarive në fund të periudhës si; ekzistenca, të drejtat dhe
detyrimet, plotësia, vlerësimi dhe alokimi.
-Pohimet rreth prezantimit të shënimeve shpjeguese si; transaksione, të drejtat dhe
detyrimet, plotësia, klasifikimi dhe kuptueshmëria, saktësia dhe vlerësimi.
Baza Ligjore:
Auditimi u bazua në Ligjin nr. 154/2014, datë 27.11.2014 “Për organizimin dhe
funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit”, Manualin e Auditimit Financiar, miratuar
me Vendimin e Kryetarit të KLSH-së nr. 196, datë 29.12.2015, referenca të tjera
ligjore dhe në kërkesat e Standardeve Ndërkombëtare të Auditimit:
-ISSAI 100 - (Parimet themelore të auditimit të sektorit publik) që përcakton parimet
themelore për auditimin e sektorit publik në përgjithësi.
4
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
-ISSAI 200 - (Parimet themelore të auditimit financiar) që përcakton parimet
themelore të ISSAI-t 100 dhe i zhvillon më tej ato duke i përshtatur me kontekstin
specifik të auditimit të pasqyrave financiare,
-Standardet Ndërkombëtare të Auditimit (ISA) të Federatës Ndërkombëtarë të
Kontabilistëve IFAC,
-Manualin e Auditimit Financiar dhe të Përputhshmërisë të Gjykatës Evropiane të
Audituesve,
-Kërkesat e Udhërrëfyesit të IDI-t, INTOSAI “Për implementimin e Standardeve
Ndërkombëtare të Auditimit, ISSAI mbi auditimin financiar”,
-Kërkesat e Standarteve Ndërkombëtare të Kontabilitetit të Sektorit Publik (IPSAS),
-Në praktikat më të mira të fushës,
-Ligji nr. 10296, datë 08.07.2010 “Për menaxhimin financiar dhe kontrollin”,
-Ligji nr. 9228, datë 29.04.2004 “Për kontabilitetin dhe pasqyrat financiare”, i
ndryshuar,
-Udhëzimi i Ministrisë së Financave nr. 30, datë 27.12.2011 “Për menaxhimin e
aktiveve në njësitë e sektorin publik”.
-UMF nr. 14, datë 28.12.2006, “Për përgatitjen dhe raportimin e pasqyrave financiare
vjetore të vitit 2006, për institucionet qendrore, organet e pushtetit vendor dhe njësive
që varen prej tyre” i ndryshuar me UMF nr. 26, datë 27.12.2007.
Përgjegjësia e Drejtimit për Pasqyrat Financiare:
Sekretari i përgjithshëm (Nëpunësi autorizues) znj, R.K, Drejtori i Drejtorisë së
Financës (Nëpunësi zbatues) znj. M.Z dhe Përgjegjësi i Sektorit të Financës znj. I.D,
janë përgjegjës për përgatitjen e pasqyrave financiare në përputhje me kuadrin
normativ të zbatueshëm të raportimit financiar në sektorin publik dhe për
mirëfunksionimin e sistemit të kontrollit të brendshëm, i cili garanton përgatitjen dhe
paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare.
Sekretari i Përgjithshëm dhe Drejtori i Drejtorisë së Financës janë përgjegjës për të
siguruar mbikëqyrjen e procesit të raportimit financiar të MZHU.
Përgjegjësia e Audituesit të KLSH për auditimin e pasqyrave financiare:
Përgjegjësia jonë (Audituesit e KLSH-së) është që nëpërmjet auditimit të realizuar të
krijohen bindjet, të cilat do të shprehen në opinionin e grupit të auditimit mbi
saktësinë, vërtetësinë dhe besueshmërinë e ndërtimit të pasqyrave financiare dhe
Raportimit Financiar. Në këtë funksion, auditimi është kryer në përputhje me
Standardet Ndërkombëtare të Auditimit. Këto standarde kërkojnë që ne t‟i përmbahemi
kërkesave etike, të planifikojmë dhe të kryejmë auditimin për të marrë siguri të
arsyeshme, për faktin nëse Pasqyrat Financiare, nuk kanë gabime materiale, pra
pasqyrat në tërësi nuk përmbajnë gabime materiale qoftë nga mashtrimi ose gabimi.
Siguria e arsyeshme i referohet një niveli të pranueshëm sigurie, por nuk garanton
asnjëherë sigurinë absolute, dhe auditimi në pajtueshmëri (apo në përputhje) me
standardet nuk presupozohet që të zbulojë gjithnjë një gabim material kur ai ekziston.
Auditimi përfshin kryerjen e procedurave për të marrë dëshmi auditimi rreth shumave
dhe raportimit të shifrave në Pasqyrat Financiare. Procedurat e zgjedhura varen nga
5
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
gjykimi i audituesit, duke përfshirë këtu edhe vlerësimin e rreziqeve nga gabimi
material, qoftë për shkak të mashtrimit apo gabimit. Gjatë proçesit të vlerësimit të
rrezikut, audituesit vlerësuan nivelin e kontrollit të brendshëm që është relevant në
entitet, në mënyrë që të programonim procedurat e auditimit që janë të përshtatshme
për kushtet e entitetit, por jo për qëllim të shprehjes së opinionit mbi efektivitetin e
kontrollit të brendshëm të entitetit.
Dokumentimi i rezultateve të auditimit:
Nga audituesit u përgatit dokumentacioni i auditimit i mjaftueshëm për të mundësuar
dhe kuptuar natyrën, kohën dhe shtrirjen e procedurave të auditimit të kryera në
përputhje me standardet përkatëse dhe kërkesat e zbatueshme ligjore dhe rregullatore,
rezultatet e këtyre procedurave dhe evidencat e marra të auditimit, si dhe çështje të
rëndësishme, që dolën gjatë auditimit, përfundimet e arritura në drejtim të tyre dhe
gjykimet e rëndësishme profesionale të bëra në arritjen e këtyre konkluzioneve.
Ky dokumentacion është i përshtatshëm dhe i rëndësishëm për të konfirmuar dhe
mbështetur opinionet dhe raportin e audituesive dhe shërbeu si një burim informacioni
për përgatitjen e tyre.
Në përfundim të auditimit, mbi bazën e të dhënave të grumbulluara, u përgatit Raporti
Përfundimtar i Auditimit.
Baza për Opinionin
Auditimi u krye në përputhje me kërkesat e manualit të auditimit financiar të KLSH si
dhe standardet ndërkombëtare të auditimit financiar të zbatueshme për Institucionet
Supreme të Auditimit. Sipas këtyre standardeve, përgjegjësitë tona janë përshkruar tek
pjesa, Përgjegjësitë e Audituesit për Auditimin e Pasqyrave Financiare. Sipas
kërkesave etike, të cilat janë relevante për auditimin tonë në institucionet buxhetore,
KLSH është e pavarur nga Ministria e Zhvillimit Urban (Aparati) dhe përgjegjësitë e
tjera etike janë përmbushur në pajtim me këto kërkesa. Ne besojmë se dëshmitë e
auditimit që kemi marrë janë të mjaftueshme dhe të duhura për sigurimin e bazës për
opinionin tonë. (Aneksi II)
Përputhshmëria me kërkesat ligjore për Raportimin Financiar:
Përgatitja dhe miratimi i Pasqyrave Financiare, në Aparatin e Ministrisë së Zhvillimit
Urban, është realizuar në mbështetje të Ligjit nr. 9228, datë 29.04.2004 “Për
kontabilitetin dhe pasqyrat financiare” i ndryshuar, dhe akteve të tjera nënligjore në
fuqi, në funksion të këtij ligji. Pasqyrat financiare janë dorëzuar brenda afateve të
parashikuara në ligjet dhe aktet nënligjore të sipërcituara si edhe shoqërohen me
relacion shpjegues (si lista e kreditorëve, e debitorëve, akt-rakordimet me sistemin e
Thesarit, si edhe shpjegime të tjera sa i takon evidentimit të transaksioneve në
llogaritë respektive).
Në vijim një përmbledhje e konstatimeve:
Mbajtja e kontabilitetit, aplikimi i rregullave kontabël nuk është mbështetur mbi
bazën e parimit të kontabilitetit rrjedhës pra mbi bazën e të drejtave dhe detyrimeve të
6
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
konstatuara me qëllim që pasqyrat financiare të përmbushin objektivat e tyre por vetëm
në standarde të cilat aplikohen mbi bazën e parimit të kontabilitetit mbi baza monetare.
Në Drejtorinë e Financës janë konstatuar mungesa në personelin e nevojshëm
kontabël e cila ndikon në rritjen e riskut operacional.
Evidenca kontabël mbahet në mënyrë manuale (Excel) dhe në programe të
posaçme (Financa 5) por kjo evidenca nuk është përfshirë në sistemet e reja të
rëndësishme IT për raportimin financiar, si Sistemi Informatik Financiar i Qeverisë
(SIFQ).
Gjendja në mbyllje të ushtrimit në formatin nr. 6 “Gjendja edhe ndryshimet e
aktiveve të qëndrueshme të pa trupëzuara” kolona 11 “Gjendja në mbyllje të ushtrimit”
(llog. 230) “Shpenzime për rritjen e aktiveve të qëndrueshme të pa trupëzuara” në
vlerën 93,365,100 lekë nuk është pasqyruar në formatin nr. 1 në “Aktive të
qëndrueshme të trupëzuara”.
(llog. 212) “Ndërtime e konstruksione” në formatin nr. 6 është paraqitur në
vlerën 58,975,688 lekë kurse në formatin nr. 1 (Aktivi i bilancit) është paraqitur në
vlerën 52,203,011 lekë me një diferencë prej 6,772,677 lekë.
(llog. 218) “Inventar ekonomik” në formatin nr. 6 është paraqitur në vlerën
90,381,651 lekë kurse në formatin nr. 1 është paraqitur në vlerën 88,383,351 lekë me
një diferencë prej 1,998,300 lekë.
Në llog. 231 “Shpenzime për rriten e Aktiveve të Qëndrueshme të Trupëzuar”
në vlerën 102,136,078 lekë janë përfshirë edhe shpenzimet për rritjen e aktiveve të
qëndrueshme të pa trupëzuar.
Nga MZHU, janë lidhur kontrata punimesh, shërbimi, mallrash të cilat
përfundonin gjatë vitit 2016 dhe në vitet e tjera vlerat e të cilave nuk janë kontabilizuar
në pasqyrat financiare të vitit 2016 si angazhim në vlerën prej 250,025,780 lekë. Janë
pasqyruar në llogaritë debitore 401-408 “Furnitorë e llogari të lidhura me to” vlera
monetare pjesore e likuiduar sipas Urdhër Shpenzimeve përkatëse. (shtojca nr. 1). Nuk
është zbatuar parimi i kontabilitetit rrjedhës pra mbi bazën e angazhimeve, të drejtave
dhe detyrimeve të konstatuara me qëllim që pasqyrat financiare të përmbushin
objektivat e tyre por vetëm në standarde të cilat aplikohen mbi bazën e parimit të
kontabilitetit mbi baza monetare.
Vlerat e paraqitura në pasqyrat financiare për “Shpenzimet korrente” janë të
ndryshme nga vlerat e paraqitura në raportet e monitorimit dhe akt rakordimit me
degën e thesarit Tiranë, “Shpenzimet korrente” sipas bilancit paraqiten në vlerën
187,587,470 lekë kurse sipas raportit të monitorimit dhe akt rakordimit me degën e
thesarit vlera e tyre është 186,607,121 lekë me diferencë 980,349 lekë.
Raportet e monitorimit të shpenzimeve vepër vitin 2016, që janë paraqitur në
Ministrinë e Financave, ndër të tjera edhe për programin “Planifikim, menaxhim,
administrim” nuk janë të plotësuar me një informacionin më të plotë me shpjegimet
përkatëse lidhur me ndryshimet e PBA, buxhetit nga plani fillestar deri në atë
përfundimtar, në nivel programi dhe artikulli, lidhur me ndryshimet e planit të
produkteve, si në sasi dhe në vlerë.
Performanca e produkteve “Planifikim, menaxhim, administrim” nuk është e
paraqitur e lidhura me realizimin e objektivave dhe politikës së programit ku të
7
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
shpjegohej cilat ishin objektivat sipas PBA, politikat e çdo programi si dhe sa janë
realizuar këto objektiva.
MZHU si Autoriteti kontraktor me urdhrin përkatës ka ngritur komisionin për
marrjen në dorëzim të objektit “Realizimi i një sistemi informatik të integruar për
licensimin pranë MZHU, në studim, projektim dhe mbikëqyrje e kolaudim të punimeve
të ndërtimit” sipas kontratës, i cili ka hartuar edhe procesverbalet përkatëse por nuk ka
një dokument ku ky komision ose përfaqësues i MZHU të jetë shprehur mbi arritjen
ose jo të produktit përfundimtar që gjenerojnë këto sisteme për të cilin është prokuruar
dhe janë lidhur kontratat. Nga audimi i dokum enteve shoqëruese rezultoi se zërat e punimeve të
raportuara me situacionet pjesore ose progresiv nuk rakordojnë me sasitë dhe vlerat në
situacionin përfundimtar pasi disa zëra punimesh të raportuara dhe të likuiduara në
situacionin progresiv në situacionin përfundimtar janë paraqitur në sasi më të vogla,
rrjedhimisht edhe në vlerë më pak prej 1,384,340 lekë. Situacionet përfundimtare nuk
paraqesin shumat progresive të punimeve faktike të kryera dhe të miratuara nga
mbikëqyrësi i punimeve dhe autoriteti kontraktor, nuk janë shoqëruar me preventivat
përkatës dhe nuk është bërë verifikimi i sasive dhe çmimeve sipas zërave nëse
përputhen ose jo.
Sa më lart është në kundërshtim me UMF nr. 30, datë 27.12.2011 “Për menaxhimin e
aktiveve në njësitë e sektorin publik” për regjistrimin e veprimeve ekonomike në librat
e kontabilitetit bazuar në dokumente origjinale që përdoren për këtë qëllim si;
Dokumentet autorizues, Dokumente vërtetues, Dokumente të kontabilitetit, etj
Më hollësisht trajtuar në pikën C. Gjetjet, impakti te pasqyrat financiare dhe
rekomandimet.
Qasja dhe metodologjia e auditimit.
Nisur nga gjykimi dhe ndjeshmëria e zonave të llogarisë, duke ditur që materialiteti
shpreh nivelin maksimal të devijimit, që audituesi e vlerëson si të mundshëm për të
influencuar te përdoruesit e informacionit financiar, kemi përcaktuar materialitetin në
masën 2% për të gjitha zonat e llogarisë të planifikuara për t‟u audituar.
Nën gjykimin profesional të audituesit, grupi i punës ka marrë në konsideratë pragun e
materialitetit prej 2%, vlerën 3,168,290 lekë për tu konsideruar, pasi gjatë kryerjes së
testeve të kontrollit është arritur në përfundimin që sistemet e kontrollit të brendshëm
kanë risk të ulët deri në të moderuar. Metodologjia e aplikuar gjatë planifikimit
konsiston në auditimin e të dhënave të siguruara nga vetë subjekti.
Mbi vlerësimin e riskut.
Kemi ndërmarrë procedurat për vlerësimin e riskut (analiza), me qëllim sigurimin e
nivelit të kërkuar të njohjes së riskut të brendshëm dhe riskut të kontrollit të subjektit.
Informacion të vlefshëm morëm dhe nga procedurat e ndjekura nga vetë subjekti për
vlerësimin e riskut, duke ja nënshtruar skepticizmit profesional nga ana e audituesve.
Më poshtë po citojmë disa ngjarje që mund të paraqesin një risk të gabimit material:
8
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
- Struktura e subjektit:
Krijimi i MZHU-së si strukturë e re organizimi.
Ministria e Zhvillimit Urban, subjekt relativisht i ri, harton dhe zbaton politika
që synojnë modernizimin e zbatimin e kuadrit ligjor në fushën e planifikimit
dhe zhvillimit urban, strehimit, legalizimit e integrimit të ndërtimeve informale.
- Transaksionet:
Janë kryer transaksione me vlera të rëndësishme me palë të treta, jo rutinë në
periudhën e fundit të vitit ushtrimor.
Nisur nga ky fakt bazuar në vlerën e materialitetit të përllogaritur (3,168,290 lekë) u
filtruan:
- Të gjitha Urdhër Shpenzimet e kontabilizuara në ditarin e bankës mbi këtë
vlerë për muajin nëntor 2016 në vlerën totale 151,654,820 lekë. (Shtojca nr. 2).
- Të gjitha Urdhër Shpenzimet e kontabilizuara në ditarin e bankës mbi këtë
vlerë për muajin dhjetor 2016 në vlerën totale 230,340,121 lekë. (Shtojca nr. 3)
Urdhër Shpenzimet e filtruara u audituan në funksion të UMF nr. 30, datë 27.12.2011
“Për menaxhimin e aktiveve në njësitë e sektorin publik” për regjistrimin e veprimeve
ekonomike në librat e kontabilitetit bazuar në dokumente origjinale që përdoren për
këtë qëllim si; Dokumentet autorizues, Dokumente vërtetues, Dokumente të
kontabilitetit, etj
- Kontabiliteti:
Mos aplikimi i rregullave kontabël mbi bazën e parimit të kontabilitetit rrjedhës
pra mbi bazën e të drejtave dhe detyrimeve të konstatuara dhe standarde të
cilat aplikohen mbi bazën e parimit të kontabilitetit mbi baza monetare.
Me qëllim që të përmbushin objektivat e tyre, pasqyrat financiare përgatiten
mbi bazën e të drejtave dhe detyrimeve të konstatuara. Sipas kësaj metode,
efektet e transaksioneve dhe ngjarjeve të tjera njihen në pasqyrat financiare kur
ato ndodhin (dhe jo kur paraja ose ekuivalentet e saj arkëtohen ose paguhen)
dhe regjistrohen në kontabilitet e raportohen në pasqyrat financiare të
periudhave kontabël, të cilave u përkasin. Pasqyrat financiare, të përgatitura
në bazë të të drejtave dhe detyrimeve të konstatuara, i informojnë përdoruesit jo
vetëm mbi transaksionet e shkuara të shoqëruara me arkëtime dhe pagesa, por
edhe mbi detyrimet për t‟u paguar në të ardhmen si dhe mbi aktive që do të
sjellin arkëtime në të ardhmen. Në këtë mënyrë, ato paraqesin informacione
mbi transaksionet dhe ngjarjet e shkuara të cilat u shërbejnë përdoruesve më së
miri në marrjen e vendimeve ekonomike.
- Personeli:
Mungesa e personelit të nevojshëm kontabël dhe të raportimit financiar ndikon
në rritjen e riskut operacional.
Sipas organigramës struktura e Drejtorisë së Financës përbëhet prej 7 punonjës
(një drejtor, dy përgjegjës sektori dhe 4 specialistë).
Kjo drejtori përbëhet nga dy sektorë;
a. Sektori i Buxhetit dhe Statistikës (Një përgjegjës sektori dhe dy
specialistë).
9
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
b. Sektori i Financës (Një përgjegjës sektori dhe dy specialistë).
Për vitin 2017 dy vendet e specialistëve të sektorit të financës janë vakante. (Të
pa plotësuar).
- Teknologjia e Informacionit (IT):
Mbajtja e evidencës kontabël në mënyrë manuale (Excel) dhe Financa 5. Mos
përfshirja në sistemet e reja të rëndësishme IT për raportimin financiar, si
Sistemi Informatik Financiar i Qeverisë (SIFQ) ku mund të mbahen të dhëna të
transaksioneve dhe balancave financiare, lidhur me ekzekutimin e buxhetit; të
dhëna për kodifikimin dhe klasifikimin buxhetor e kontabël të të dhënave
financiare, në përputhje me bazën ligjore për financat publike; të dhëna për
raporte financiare dhe statistika; etj.
Teknikat e kontrollit të përdorura nga audituesit gjatë auditimit:
1. Kontrolli aritmetik.
Duke konsideruar faktin se kontabiliteti konsiston në thelb në regjistrimin e fakteve në
një formë numerike, si dhe në paraqitjen sintetike të tyre, por midis regjistrimit fillestar
të fakteve dhe paraqitjes së tyre në formë sintetike, që janë edhe qëllimi i tij, bëhen një
seri veprimesh që kanë të bëjnë me evidentimin në llogari, mbartjet, klasifikimin dhe
rigrupimin. Kontrolli aritmetik u krye me qëllim që të sigurohemi nëse veprimet e
llogaritjes dhe të hedhjeve në llogaritë përkatëse, që përfundojnë me nxjerrjen e
gjendjeve sintetike, nuk përmbajnë asnjë gabim. (Ditari i kontabilizimit të urdhër
shpenzimeve)
2. Kontrolli me anë të pjesëve justifikuese.
Edhe pse kontabilizimet nuk përmbajnë asnjë gabim aritmetik, ai mund të jetë i
gabuar, nëse regjistrimet e bëra nuk korrespondojnë me realitetin. Kontrolli me
zgjedhje i pjesëve justifikuese (Urdhër shpenzimeve) konstatoi se shifrat e kaluara
kanë pasur justifikim të mjaftueshëm dokumentar. UMF nr. 30, dt. 27.12.2011 “Mbi
menaxhimin e aktiveve në njësitë e sektorit publik”.
3. Inspektimi fizik dhe kontrolli i gjendjeve ekzistuese.
Konsistoi në ekzaminimin e aktiveve, të llogarive, të librave kontabël etj. Kontrolli
kontabël i ushtruar ekzaminoj përputhjen ndërmjet regjistrimit kontabël dhe pjesëve
justifikuese përkatëse, duke u siguruar edhe për ekzistencën reale të aktiveve në
subjekt.
4. Kontrolli i vlerësimit.
Kontrolli i vlerësimeve përcaktoi nëse vlerat që u atribuohen gjendjeve ekzistuese janë
të sakta, nëse pasuritë duhet të qëndrojnë në bilanc me vlerat që u janë vendosur atyre.
5. Konfirmim nga të tretët,
Subjekti që auditohet nuk ka të konfirmuara (Rakorduara) me të tretët informacionet
që vërtetojnë ekzistencën e operacioneve, detyrimeve, të tepricave ose regjistrimeve të
tjera.
6. Kontrolli sipas një treguesi.
Përdorimi i treguesve statistikorë me qëllim që të kërkohen fakte ose të dhëna “jashtë
normales”, që përbëjnë tregues të parregullsive kontabile. Mund të përmendim nëse
ka: mungesa e pjesëve justifikuese, gabimet e shpeshta në datat, numrat, referencat e
10
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
brendshme, të emrave, regjistrime pak të lexueshme, shifra të renditura keq,
korrigjime të shumta të shifrave, etj.
OPINIONi I AUDITUESIT:
Opinion i pakualifikuar:
Ne kemi audituar pasqyrat financiare të Ministrisë së Zhvillimit Urban (Aparati) për
vitin ushtrimor përfunduar më 31 dhjetor 2016, të cilat përfshijnë pasqyrën e gjendjes
ekonomike, pozicionit financiar (hyrjeve dhe daljeve) (pagesave) në para, pasqyrën e
amortizimit, pasqyrën e krahasimit të fondeve buxhetore dhe rezultateve aktuale,
shënimet shpjeguese që shoqëronin këto pasqyra.
Opinionin e dhënë e mbështesim në konstatimet se; bilancet, deklaratat e të ardhurave,
deklaratat e mbajtjes së të ardhurave, banka, janë përfshirë në deklaratat financiare.
Janë marrë evidenca të mjaftueshme që të mund të japim një opinion. Deklaratat
financiare janë paraqitur sipas ligjit të kontabilitetit dhe udhëzimeve të Ministrisë së
Financave.
Në gjykimin e KLSH-së, mbështetur në standartet ISSAI 17001, dhe ISSAI 1200
2,
pasqyrat financiare vjetore të Ministrisë së Zhvillimit Urban (Aparati), paraqesin
drejtë në të gjitha aspektet materiale, pozicionin financiar të institucionit më datë
31.12.2016.
Struktura drejtuese e subjektit të audituar ka përgjegjësinë për përgatitjen e pasqyrave
financiare, për mbajtjen e kontrolleve të brendshme të përshtatshme dhe për t‟i
siguruar audituesit qasje të pakufizuar në të gjitha informacionet e rëndësishme.
Është në përgjegjësinë tonë, si auditues të pavarur, të shprehemi se evidencat e
auditimit të ofruara janë të mjaftueshme dhe ofrojnë një bazë të mjaftueshme për
dhënien e opinionit të pakualifikuar.
Trajtimi më i hollësishëm i konstatimeve është paraqitur më sipër te pika
Përputhshmëria me kërkesat ligjore për Raportimin Financiar:
A. AUDITIMI I LLOGARIVE VJETORE PËR VITIN 2016.
Nga auditimi u konstatua se:
1 Objektivi i audituesit është të formulojë një opinion mbi besueshmërinë e llogarive vjetore dhe llogarive bazuar
në një vlerësim të përfundimeve të hartuara nga evidencat e marra të auditimit dhe të shprehë qartë opinionin
nëpërmjet një raporti të shkruar që shpjegon bazat e opinionit.
2 Objektivi i audituesit është të ofrojë siguri të arsyeshme nëse pasqyrat si një e tërë nuk përmbajnë anomali
materiale, raste mashtrimi ose gabime, si edhe të raportojë mbi këto pasqyra përsa i takon gjetjeve nga auditimi.
11
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
Organizimi dhe mbajtja e kontabilitetit është bërë në zbatim të Planit Kontabël të
miratuar për institucionet dhe UMF nr. 14, datë 28.12.2006, “Për përgatitjen dhe
raportimin e pasqyrave financiare vjetore të vitit 2006, për institucionet qendrore,
organet e pushtetit vendor dhe të njësive që varen prej tyre”, ndryshuar me UMF nr.
26, dt. 27.12.2007“Për përgatitjen dhe raportimin e pasqyrave financiare vjetore të
institucioneve qendrore, organet e pushtetit vendor dhe njësitë që varen prej tyre si
dhe njësive të menaxhimit/zbatimit të projekteve e marrëveshjeve me donatorët e huaj”
Bilanci i vitit 2016 është hartuar dhe depozituar më datë 27.02.2017 brenda afatit
ligjor, i miratuar edhe nga Dega e Thesarit Tiranë.
Bilanci ka të plotësuar aktiv-pasivin pasqyrat dhe anekset përkatëse dhe informacionin.
Veprimet janë kaluar nga dokumentacioni bazë në ditarët përkatës, në librin e madh
dhe më tej në bilanc. Janë mbajtur ditarët e bankës, magazinës dhe të ndryshme.
Partitarët analitik të llogarive janë mbajtur dhe azhornuar, si dhe i llogarive
inventarjale të magazinës dhe është bërë rakordimi llogari-magazinë.
Auditimi i aktiveve të qëndrueshme:
a. Objektivat e auditimit të aktiveve të qëndrueshme, janë që të sigurohemi se:
Aktivet ekzistojnë fizikisht; ato i përkasin subjektit; janë të vlerësuara në mënyrë
korrekte; janë regjistruar në mënyrë korrekte; është bërë mirë ndarja midis
shpenzimeve korrente dhe aktiveve të qëndrueshme; informacionet që ndodhen në
aneksin përkatës janë të plota dhe e korrekte.
b. Kontrolle të përgjithshme të llogarive dhe dokumenteve:
Për auditimin e aktiveve të qëndrueshme, paraprakisht u kryen një numër kontrollesh
të përgjithshme si:
- U verifikua tabela e lëvizjeve të aktiveve të qëndrueshme në raport me gjendjet
dhe ndryshimin e tyre gjatë periudhës ushtrimore;
- U ekzaminua tabela e lëvizjeve, nëse ka ndodhura ndonjë variacion anormal
mbi aktivet e qëndrueshme;
- U ekzaminuan të gjitha shpjegimet që janë paraqitur lidhur me shmangiet dhe
përjashtimet e veçanta;
- U verifikua nëse parimet kontabël të ndjekura prej subjektit për vlerësimin dhe
kontabilizimin janë konform parimeve të përgjithshme të pranuara dhe
udhëzimeve përkatëse.
- U verifikua nëse shifrat e çeljes rakordojnë me ato të mbylljes së ushtrimit të
mëparshëm;
- U krahasuan investimet e realizuara gjate ushtrimit me ato të planifikuara në
buxhet, evidentimi kontabël.
c. Disa nga parimet e zbatuara për auditimin e aktiveve të qëndrueshme:
1. Gjatë hyrjes se aktiveve në pronësinë e subjektit, duhet të sigurohemi se:
- Aktivet e blera kontabilizohen sipas vlerës së tyre të marrjes. (çmimit të
blerjes shtuar shpenzimet e tjera të nevojshme për vënien në gjendje përdorimi
të pasurisë);
12
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
- Aktivet e prodhuara nga subjekti (Nëse ka) kontabilizohen sipas kostos së tyre
të prodhimit.
- Aktivet e marra falas kontabilizohen duke i vlerësuar ato me vlerën e shitjes;
- Aktivet e sjella në subjekt nga të tretët nëse kontabilizohen me vlerën e tyre të
sjelljes.
(UMF nr. 30, dt. 27.12.2011 “Mbi menaxhimin e aktiveve në njësitë e sektorit publik”).
2. Për inventarin, duhet të sigurohemi që subjekti:
- Procedon për regjistrimin dhe vlerësimin e aktiveve të saj të qëndrueshme
sipas rregullave kontabël përgjithësisht të pranuara;
- Përdor referencat ose teknikat më të përshtatshme për natyrën e pasurisë
(çmimi i tregut, tabelat e publikuara, treguesit specifike, etj.);
- Ka ruajtur të njëjtat rregulla vlerësimi nga një inventar në tjetrin.
Nga verifikimi i pasqyrave financiare (bilancit) të vitit 2016 rezultoi:
Në analizë aktivet:
Në formatin nr. 1 “Aktivet e Qëndrueshme të Trupëzuar” në vlerën 305,871 mijë janë
të pasqyruara sipas zërave më poshtë:
Nr. Nr. llog. EMERTIMI I LLOGARIVE TE AKTIVIT Ushtrimi i Ushtrimi i
Mbyllur Paraardhës
9 21,23,24,28 II. Akt. Qëndrueshme. të Trupëzuara 305,870,926 82,208,635
10 210 Toka, troje, Terrene 32,065,000
11 211 Pyje, Kullota Plantacione
12 212 Ndërtime e Konstruksione 52,203,011 5,097,893
13 213 Rruge, rrjete, vepra ujore 36,629,461 784,415
14 214 Instalime teknike, makineri, pajisje, vegla pune 4,433,478 4,526,478
15 215 Mjete transporti 24,355,690 19,349,272
16 216 Rezerva shtetërore
17 217 Kafshe pune e prodhimi
18 218 Inventar ekonomik 88,383,351 55,172,349
19 219 Amortizimi aktiv. Qendr. të trupëzuara (-) 34,335,143) (31,148,110)
20 231 Shpenzime proces për rritjen e AQT 102,136,078 28,426,338
21 232 Shpenzime proces për transferime kapitale
22 24 Aktive te Qend. te trupëzuara te dëmtuara
23 28 Caktime
Zëri “Toka, troje, Terrene” (llog. 210) për vlerën 32,065 mijë lekë është i zbërthyer në
mënyre analitike dhe i rakorduar me inventarët e kryer.
Zëri “Ndërtime e konstruksione” (llog. 212) për vlerën 52,203 mijë lekë është i
zbërthyer në mënyre analitike dhe i rakorduar me inventarët e kryer.
Zëri “rrugë rrjete vepra ujore” (llog. 213) për vlerën 36,629 mijë lekë është i zbërthyer
në mënyre analitike dhe i rakorduar me inventarët e kryer.
Zëri “instalime teknike, pajisje, instrumente dhe vegla pune” (llog. 214) për vlerën
4,433 mijë lekë është i zbërthyer në mënyre analitike dhe i rakorduar me inventarët e
kryer.
Zëri “Mjete transporti” (llog. 215) është për vlerën 24,356 mijë lekë është i zbërthyer
në mënyre analitike dhe i rakorduar me inventarët e kryer. (Tre automjete tip
Micubishi, një Wolskvagen, një automjet PIRUS)
13
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
Zëri “Inventar ekonomik” (llog. 218) për vlerën 88,383 mijë lekë është i zbërthyer në
mënyrë analitike dhe i rakorduar me inventarët e kryer.
Zëri “Shpenzime për rriten e AQT” (llog. 231) për vlerën 102,136 mijë lekë është i
zbërthyer në mënyre analitike.
Në formatin nr. 1 “Aktivet e Qëndrueshme të pa Trupëzuar” në vlerën 583,026 mijë
janë të pasqyruara sipas zërave “studime dhe kërkime” dhe i rakorduar me inventarët e
kryer. Në analizë përbëhet nga: “Studime për hartimin e Planit të Përgjithshëm
Kombëtar” në vlerën 2,694 mijë lekë, “Standartet e Projektimit të çerdheve” në vlerën
2,396 mijë lekë, “Zhvillimi i modelimeve grafike dhe përfshirja e tyre në hartën e
vend-depozitimeve të mbetjeve të ngurta urbane” sistem informatik në vlerën 948 mijë
lekë, “Standartet e Projektimit të kopshteve” në vlerën 6,078 mijë lekë, “Studim
Zhvillimit Urban i Pronave Shtetërore” në vlerën 9,811 mijë lekë, dhe “Planet vendore
për 26 Bashkitë” në vlerën 561,099 mijë lekë.
Nr. Nr.
llog. EMERTIMI I LLOGARIVE TE AKTIVIT Ushtrimi i Ushtrimi i
Mbyllur Paraardhës
1 12 Rezultate të mbartura (saldo debitorë)
2 A AKTIVE TË QENDRUESHME 887,577,865 104,370,659
3 20, 230 I. Të pa trupëzuara 581,706,939 22,162,024
4 201 Prime të emisionit dhe rimbursimit të huave
5 202 Studime dhe kërkime 583,026,549 22,566,124
6 203 Koncesione, patenta, licenca e tjera të ngjashme
7 209 Amortizimi i aktiveve qëndrueshme të patrupëzuara(-) (1,319,610) (404,100)
8 230 Shpenzime për rritjen e aktiv. qendr. patrupëzuara
Sa shikohet nga inventari në llog. 202 “studime dhe kërkime” është përfshirë edhe
sistemi informatik “Zhvillimi i modelimeve grafike dhe përfshirja e tyre në hartën e
vend-depozitimeve të mbetjeve të ngurta urbane” në vlerën 948 mijë lekë i cili duhej të
kontabilizohej në llogarinë nr. 214 “Instalime teknike, pajisje, instrumente dhe vegla
pune”. Llogaria 202 “studime dhe kërkime” duhet të paraqitej në vlerën 582,078,549
lekë.
“Amortizimi i aktiveve qëndrueshme të patrupëzuara (-)” në vlerën 915,510 lekë është
llogaritur për vlerën 582,078,549 lekë.
Gjendja dhe ndryshimet e aktiveve të qëndrueshme:
Në formatin 6 kolona 2 “blerje e krijuar me pagesë” për vlerën 688,541mijë lekë janë
pasqyruar shtesat e aktiveve, “Ndërtime e konstruksione” në vlerën 35,472 mijë lekë,
“rrugë rrjete vepra ujore” në vlerën 36,713 mijë lekë, “Inventar ekonomik” në vlerën
38,420 mijë lekë dhe “Studime dhe projektime” në vlerën 577,936 mijë lekë.
14
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT RAPORTAUDITIMI “PËR AUDITIMIN E USHTRUAR NË APARATIN E MINISTRISË
SË ZHVILLIMIT URBAN”
Kolona 3 shtesa pa pagesë “jashtë sistemit” janë pasqyruar shtesat e aktiveve, “Toka,
troje terrene” në vlerën 32,065 mijë lekë (Transferim prone me sip. 16470 m2 dt.
06.07.2016 me vleftë 32,065,000 lekë), “Ndërtime e konstruksione” në vlerën 930 mijë
lekë, (Përbëhet nga 9 objekte në vlerën 930,374 lekë), “instalime teknike dhe makineri
pajisje” në vlerën 184 mijë lekë (Përbëhet nga 5 objekte në vlerën 183,960 lekë),
“mjete transporti” në vlerën 5,006 mijë lekë (Përbëhet nga 1 automjet PIRUS në
vlerën 5,006,418 lekë), “Inventar ekonomik” në vlerën 126 mijë lekë (Përbëhet nga 6
objekte në vlerën 125,846 lekë) “Aktivet e Qëndrueshme të pa Trupëzuar” janë shtuar
në vlerën 92,731 mijë lekë më zërin “Shpenzime për rritjen e aktiveve të qëndrueshme
të pa trupëzuar” në vlerën 92,731 mijë lekë.
Kolona 4 shtesa pa pagesë “brenda sistemit” janë pasqyruar shtesat e aktiveve,
“Shpenzime për rritjen e aktiveve të qëndrueshme të pa trupëzuar” në vlerën 634 mijë
lekë.
Kolona 5 shtesa “Lëvizje brenda aktiveve” janë pasqyruar shtesat e aktiveve,
“Ndërtime konstruksione” në vlerën 17,476 mijë lekë dhe “Rrugë rrjete, vepra ujore”
në vlerën 28,426 mijë lekë.
Kolona 9 pakësime gjatë vitit ushtrimor “pakësime të tjera” janë pasqyruar pakësime
të aktiveve, “Rrugë rrjete, vepra ujore” në vlerën 29,294 mijë lekë, „instalime teknike
dhe makineri pajisje” në vlerën 277 mijë lekë “Inventar ekonomik” në vlerën 3,336
mijë lekë dhe “Aktivet e Qëndrueshme të pa Trupëzuar” janë pakësuar në vlerën
17,476 mijë lekë më zërin “Studime dhe kërkime” në vlerën 17,475 mijë lekë.
Gjendja në mbyllje të ushtrimit në formatin nr. 6 “Gjendja edhe ndryshimet e aktiveve
të qëndrueshme të pa trupëzuara” kolona 11 është e pasqyruar në formatin nr. 1 në
zërin “Aktive të qëndrueshme të pa trupëzuara” jo me të njëjtat vlera pasi zëri i
paraqitur në këtë format (llog. 230) “Shpenzime për rritjen e aktiveve të qëndrueshme
të pa trupëzuara” në vlerën 93,365,100 lekë nuk është pasqyruar në formatin nr. 1 dhe
Gjendje ne Gjendja
celje Blerje e krijuar Levizje Gjithesej Shitje Nx.jasht Pakesime Gjithesej mbyllje te
te ushtrimit me pagese Jashte sistemi Brenda sistemi brenda aktiv. perdor. te tjera ushtrimit
a b c 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
1 I. TE PA TRUPEZUARA 22,566,124 577,936,149 92,731,310 633,791 0 671,301,250 0 0 17,475,724 17,475,724 676,391,650
2 201 Prime te emisionit dhe rimbursimit te huave 0 0 0 0