Radioizotopowa diagnostyka nowotworów Szczególne możliwości badania PET/CT z użyciem znakowanej glukozy Katarzyna Fronczewska-Wieniawska Małgorzata Kobylecka Leszek Królicki Zakład Medycyny Nuklearnej WUM II Letnia Szkoła Energetyki i Chemii Jądrowej
37
Embed
Radioizotopowa diagnostyka nowotworów Szczególne ...atom.chem.uw.edu.pl/files/16-09-2013 Radioizotopowa diagnostyka... · Szczególne możliwości badania PET/CT z ... •Ocena
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Radioizotopowa diagnostyka nowotworów Szczególne możliwości badania PET/CT z
użyciem znakowanej glukozy
Katarzyna Fronczewska-Wieniawska Małgorzata Kobylecka
Leszek Królicki Zakład Medycyny Nuklearnej WUM
II Letnia Szkoła Energetyki i Chemii Jądrowej
Radioizotopowa diagnostyka nowotworów Szczególne możliwości badania PET/CT
z użyciem znakowanej glukozy
Katarzyna Fronczewska-Wieniawska
Małgorzata Kobylecka
Leszek Królicki Zakład Medycyny Nuklearnej WUM
Medycyna nuklearna
Dział medycyny zajmujący się
wykorzystaniem otwartych źródeł
promieniowania jonizującego
w badaniach diagnostycznych i leczeniu.
Definicja WHO
Schemat badania radioizotopowego
Struktura versus funkcja kwestia życia lub śmierci
martwy
żywy
Podział medycyny nuklearnej
SPECT PET
Klasyczna MN, Obrazowanie met.
Pojedynczego fotonu
(single photon emission)
Obrazowanie po jednoczesnej
emisji dwóch fotonów
Techniką pozytonowej tomografii
(positon emission tomography)
Metoda PET oparta jest na zjawisku anihilacji elektronu i pozytonu, prowadzącym do zmiany ich masy na energię, emitowaną w postaci kwantów gamma
Slide 7
Układ do detekcji anihilacji fotonów gamma; impuls na
wyjściu pojawia się tylko przy równoczesnej
detekcji fotonów przez oba liczniki
Główne ograniczenie PET wynikające z podstaw fizycznych
Radioizotopy/radiofarmaceutyki pozwalają śledzić in vivo
procesy biochemiczne, bez ich zakłócenia (11C, 13N, 15O, 18F )
Główna zaleta PET wynikająca z podstaw biologicznych
Stosowane radioizotopy
mają bardzo krótki okres
półtrwania:
11C= 20 min
13N= 10 min 15O= 2 min, 18F = 110 min
Cyklotrony z przeznaczeniem do produkcji izotopów promieniotwórczych:
- małe wymiary,
- stosunkowa prostota w budowie i obsłudze,
- niskie koszty eksploatacji,
- duża niezawodność.
Zautomatyzowane moduły do:
- syntezy,
- oczyszczania,
- sterylizacji,
- przygotowania próbki radiofarmaceutyku.
Pomieszczenie szpitalne:
- iniekcja radiofarmaceutyku,
- skanowanie pacjenta,
- obróbka wyników.
Brownell, Sweet, Aronow 1953
PET/CT Biograph (Siemens)
1. Skan rentgenowski (ok. 9 s)
tzw. topogram
2. Badanie CT (ok. 1 min)
- dane o anatomicznym obrazie
badanych struktur (mapa dla PET)
- dane o rozkładzie gęstości tkanek
(korekcja pochlaniania)
3. Badanie PET (ok. 3 min)
- „łóżko”- jednoczasowo badany
odcinek ciała (obszar gantry o
szerokości 13 cm)
Badanie PET całego ciała ok. 20 minut.
• W badaniu CT nowotwór zwykle jest wykrywany gdy osiągnie wielkość 10-100g lub 1010 -1011 komórek
• Obecnie systemy PET mają rozdzielczość 0.4 – 1.0 cm, co odpowiada w przybliżeniu 0.1-0.5 – 1.0 g (lub 108 – 109 komórek)
• Ujemny wynik PET oznacza że: albo nie ma komórek guza, albo że jest ich mniej niż 10 7
18FDG PET - diagnostyka nowotworów
• Ujemny wynik PET po zakończeniu leczenia zwykle sugeruje dobrą prognozę, ale niekoniecznie
koresponduje z BRAKIEM KOMÓREK NOWOTWOROWYCH !!!!
• Dodatni wynik PET po zakończeniu leczenia (po wykluczeniu zmian zapalnych) wskazuje na obecność
aktywnego guza.
Wahl et al. RECIST to PERCIST: PET Tumor Response JNM vol 50 (5)Supp May 2009
18FDG PET - diagnostyka nowotworów
Unikalne możliwości techniki 18FDG PET
• Zaburzenie funkcji zwykle znacznie wyprzedza zmiany w budowie anatomicznej
• PET różnicuje procesy złośliwe i łagodne
• PET różnicuje bliznę i wznowę procesu nowotworowego, po leczeniu
• PET ocenia aktualny stopień zaawansowania choroby
• PET określa stopień odpowiedzi na leczenie farmakologiczne (odpowiedź metaboliczna występuje wcześniej niż
morfologiczna)
• Wzrost markerów, przy ujemnym CT/MRI
• Niespecyficzny obraz CT/MRI
• (wznowa, zmiany poterapeutyczne?)
• Przy istniejących przerzutach:
• określenie zaawansowania choroby
• identyfikacja innych odległych ognisk.
• Wczesna ocena odpowiedzi na leczenie
Wskazania do badań PET z zastosowaniem 18FDG
Wskazania do badań PET z zastosowaniem 18FDG (refundacja NFZ)
• Raki głowy i szyi
• Chłoniaki
• Raki płuc
• Pojedynczy guz płuca
• Raki jelita grubego i odbytnicy
• Czerniak
• Raki tarczycy
• Guzy mózgu
• Raki jajnika
• Raki przełyku
• Kardiologia
• Padaczka
• Radioterapia
Fenotyp nowotworowy oceniany w badaniu 18FDG-PET adaptacja komórek nowotworowych do warunków
niedotlenienia
• Zjawisko Warburga:
– komórki nowotworowe zużywają głównie glukozę
– „rozwój raka jest procesem anaerobowym”
• „the prime cause of cancer is the replacement of the respiration of oxygen in normal body cells by a fermentation of sugar."