QUAN ĐIỂM CỦA BÁC VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN viet cua CBGD/Khoa Khoa hoc... · Web view“DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VÀ VIỆC VẬN DỤNG VÀO GIẢNG DẠY

BÁO CÁO ĐỀ DẪN“DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VÀ VIỆC VẬN

DỤNG VÀO GIẢNG DẠY CÁC MÔN KHOA HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TRONG NHÀ TRƯỜNG HIỆN NAY”

TS-GVC. Nguyễn Trọng Thóc Trưởng Khoa Lý luận chính trị

Thưa quý vị đại biểu cùng các thầy cô kính mến!

Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại bản Di chúc thiêng liêng. Đó là những lời căn dặn cuối cùng, với những tình cảm, niềm tin của Người đối với toàn Đảng, toàn quân, và toàn dân ta cũng như các thế hệ người Việt Nam đương thời và muôn đời sau. Bản Di chúc đã đề cập đến nhiều phương diện, chứa

đựng những giá trị lý luận và thực tiễn cao quý.

Bốn mươi năm qua, thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và lời thề trước vong linh của Người, dân tộc ta, đất nước ta đã vượt qua muôn vàn hy sinh gian khổ, khó khăn, thách thức, nhưng với tinh thần đoàn kết toàn dân tộc như Người hằng vun đắp, các thế hệ con cháu của Người đã tiếp tục phát huy truyền thống quý báu đó để viết nên những trang sử vẻ vang, những thành tựu vĩ đại trong thời đại Hồ Chí Minh.

Trong Di chúc, Bác dặn nhiều điều đặc biệt quan trọng cho sự nghiệp cách mạng nước ta. Đó là những lời căn dặn các thế hệ con cháu hôm nay và mai sau về những giá trị lý luận và thực tiễn đối với cách mạng Việt Nam trong các lĩnh vực: xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và các đoàn thể cũng như việc bồi dưỡng, giáo dục con người mới xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế, công tác đối ngoại,... Điều Bác hằng mong mỏi là “xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”. Ngày nay chúng ta đã thực hiện được “hòa bình, thống nhất và độc lập cho dân tộc”.

1

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://files.myopera.com/Binh-Thuy/albums/208949/Ho%2520Chi%2520Minh%2520040.jpg&imgrefurl=http://my.opera.com/Binh-Thuy/albums/showpic.dml%3Falbum%3D208949%26picture%3D3147176&usg=__RlACOfpzGPkL07xXoDGmQ3iSi8A=&h=289&w=420&sz=20&hl=vi&start=24&um=1&tbnid=JiAtBJTzQUjfnM:&tbnh=86&tbnw=125&prev=/images%3Fq%3D%25E1%25BA%25A2nh%2BH%25E1%25BB%2593%2BCh%25C3%25AD%2BMinh%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D20%26um%3D1

Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một văn kiện lịch sử vô giá, nó đã kết tinh những tinh hoa tư tưởng, đạo đức và tâm hồn cao đẹp đầy tính nhân văn cao cả của Người - một vĩ nhân đã suốt đời phấn đấu hy sinh vì Tổ quốc và nhân loại. Di chúc thể hiện một tầm nhìn xuyên suốt thế kỷ của Bác. Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đúc kết những nội dung cơ bản, những quan điểm cốt yếu và vạch ra phương hướng phát triển cho cách mạng Việt Nam cả hôm nay và mai sau. Bốn mươi năm qua, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đã bền bỉ, đồng sức, đồng lòng để thực hiện những ước nguyện thiêng liêng của Bác kính yêu.

Di chúc là những lời căn dặn và tình cảm thiết tha, là niềm tin sâu sắc của Người để lại cho toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta cũng như các thế hệ người Việt Nam. Di chúc của Người đã trở thành cương lĩnh hành động của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là trong giáo dục và đào tạo cũng như trong công cuộc đổi mới vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Với ý nghĩa và nội dung to lớn đó, tôi xin tuyên bố khai mạc Hội thảo khoa học của Khoa Lý luận chính trị, Trường Đại học Nha Trang với chủ đề: “Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và việc vận dụng vào giảng dạy các môn khoa học Lý luận chính trị trong nhà trường hiện nay”.

2

QUAN ĐIỂM VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN TRONG DI CHÚC CỦA HỒ CHÍ MINH

TS-GVC. Nguyễn Trọng Thóc Trưởng Khoa Lý luận chính trị

Di chúc Bác viết trong lúc cả dân tộc đang dồn sức chiến đấu giải phóng miền Nam, đồng thời chống lại cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ ở miền Bắc. Có thể nói đó là thời kỳ ác liệt nhất, cam go nhất nhưng Bác không đề cập nhiều đến lĩnh vực này về mặt chiến lược và chiến thuật để thắng Mỹ. Nói về cuộc kháng chiến chống Mỹ, Bác hầu như khẳng định: “Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước có thể kéo dài mấy năm nữa”, nghĩa là Bác đã dự báo sẽ thắng

lợi và thời gian ngắn chỉ “mấy năm nữa”.

Trong 40 năm thực hiện Di chúc, điều Bác hằng mong mỏi “xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”, chúng ta đã thực hiện được “hòa bình, thống nhất, độc lập”. Trong Di chúc, Bác dặn nhiều điều quan trọng, cốt tử cho sự nghiệp cách mạng, cho sự phát triển đất nước. Một trong những điều cốt tử, trăn trở và dồn tâm huyết của Bác chính là về Đảng - Đảng của thì tương lai, xây dựng Đảng phải ngang tầm thời đại để xây dựng tương lai cho dân tộc. Vì vậy, trong Di chúc, Bác có đến 22 lần viết về khái niệm Đảng với tư cách là đảng cầm quyền.

Lời đầu tiên trong Di chúc, Bác viết về Đảng: “Trước hết nói về Đảng – Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”(1).

3

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://maxreading.com/data/books_images/e05daffa8da83cd932e1f78cd3a37fa2.jpg&imgrefurl=http://maxreading.com/%3Fchapter%3D8475&usg=__7Rwps-IS4RUGMEV_US4lNv8cr4E=&h=140&w=117&sz=4&hl=vi&start=61&um=1&tbnid=NXHYQZUzOOlB6M:&tbnh=93&tbnw=78&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D60%26um%3D1

“Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”(2).

“Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”(3) Các phẩm chất đạo đức cách mạng mà Bác nhấn mạnh ở trên chính là những phẩm chất làm cho Đảng ta thật sự trong sạch - “phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch”(4), để dẫn dắt dân tộc ta tiến lên. Về trách nhiệm của một Đảng cầm quyền, Bác chỉ rõ: nếu Đảng cầm quyền không xứng tầm, chưa là tinh hoa của đất nước thì sự nghiệp cách mạng không thể thắng lợi. Đây chính là tầm nhìn xuyên lịch sử của Bác.

Tầm vóc của Đảng cầm quyền có thể nói đó là trí tuệ và đạo đức của Đảng. “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”. Với tư cách là đội tiên phong, là người lãnh đạo thì trí tuệ cũng là đạo đức. Đảng cầm quyền phải có trí tuệ để giải quyết những vấn đề thực tiễn, đưa xã hội phát triển. Trí tuệ ở đây đồng nghĩa với đạo đức.

Bác cũng khẳng định: người đảng viên “phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ trung thành của nhân dân”(5). Là người lãnh đạo, đảng viên phải có trí tuệ hơn người, minh mẫn, sáng suốt; biết nhìn xa trông rộng và trọng dụng những người hiền tài, đức độ. Nghĩa là người lãnh đạo phải vừa “hiền” lại vừa “minh”. Còn ở địa vị của người đầy tớ, trước hết Đảng phải tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của nhân dân, phải “lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ”. Có như vậy Đảng mới vì dân và phục vụ nhân dân.

- Trong Di chúc, mặc dù Bác chỉ có một lần nói đến đoàn viên thanh niên ta nhưng qua đó Bác giao nhiệm vụ cho toàn Đảng và toàn dân phải chăm lo giáo dục, đào tạo họ thành lớp người cho tương lai của đất nước. Bác viết: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”, vừa “chuyên”. Và “bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”(6).

- Bác cũng giao nhiệm vụ cho tổ chức Đảng các cấp và khắp mọi miền đất nước phải có kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa để nâng cao đời sống của nhân dân: “Nhân dân lao động ta ở miền xuôi cũng như ở miền núi, đã bao đời chịu đựng gian khổ, bị chế độ phong kiến và thực dân áp bức bóc lột, lại kinh qua nhiều năm chiến tranh. Tuy vậy, nhân dân ta rất anh hùng, dũng cảm,

4

hăng hái, cần cù. Từ ngày có Đảng, nhân dân ta luôn đi theo Đảng, rất trung thành với Đảng. Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân”(7).

- Bàn đến những công việc đối với con người, Bác đã chỉ ra rằng: Đối với những người đã dũng cảm hy sinh một phần xương máu của mình (cán bộ, binh sĩ, dân quân, du kích, thanh niên xung phong...), Đảng, Chính phủ và đồng bào phải tìm cách làm cho họ có nơi ăn chốn ở yên ổn, đồng thời phải mở những lớp dạy nghề thích hợp với mỗi người để họ có thể dần dần "tự lực cánh sinh".

Đối với các liệt sĩ, mỗi địa phương (thành phố, làng xã) cần phải xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ, để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta.

Đối với cha mẹ, vợ con (của thương binh và liệt sĩ) mà thiếu sức lao động và túng thiếu, thì chính quyền địa phương (nếu ở nông thôn thì chính quyền xã cùng hợp tác xã nông nghiệp) phải giúp đỡ họ có công việc làm ăn thích hợp, quyết không để họ đói rét.

Những chiến sĩ trẻ tuổi trong lực lượng vũ trang nhân dân và thanh niên xung phong đều đã được rèn luyện trong chiến đấu và đều tỏ ra dũng cảm. Đảng và Chính phủ cần chọn ra một số ưu tú nhất, cho các cháu ấy đi học thêm các ngành, các nghề, để đào tạo thành những cán bộ và công nhân có kỹ thuật giỏi, tư tưởng tốt, lập trường cách mạng vững chắc. Đó là đội quân chủ lực trong công cuộc xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

Trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, phụ nữ đảm đang ta đã góp phần xứng đáng trong chiến đấu và trong sản xuất. Đảng và Chính phủ cần phải có kế hoạch thiết thực để bồi dưỡng, cất nhắc và giúp đỡ để ngày thêm có nhiều phụ nữ phụ trách mọi công việc kể cả công việc lãnh đạo. Bản thân phụ nữ phải cố gắng vươn lên. Đó là cuộc cách mạng đưa đến quyền bình đẳng thật sự cho phụ nữ.

Đối với những nạn nhân của chế độ xã hội cũ, như trộm cắp, gái điếm, cờ bạc buôn lậu, v.v.. thì nhà nước phải dùng vừa giáo dục, vừa dùng pháp luật để cải tạo họ, giúp họ trở nên những người lao động lương thiện.

Trong bao năm kháng chiến chống thực dân Pháp, tiếp đến chống đế quốc Mỹ, nhân dân ta luôn luôn trung thành với Đảng và Chính phủ ta, ra sức góp của góp người, vui lòng chịu đựng mọi khó khăn gian khổ. Vì vậy, đến ngày cách mạng hoàn toàn thắng lợi, Bác có ý định miễn thuế nông nghiệp một năm

5

cho các hợp tác xã nông nghiệp để cho đồng bào hỉ hả, mát dạ, mát lòng, thêm niềm phấn khởi, đẩy mạnh sản xuất.

Bác cũng đã nói về kế hoạch xây dựng lại thành phố và làng mạc đẹp đẽ, đàng hoàng hơn trước chiến tranh. Khôi phục và mở rộng các ngành kinh tế. Phát triển công tác vệ sinh, y tế. Sửa đổi chế độ giáo dục cho hợp với hoàn cảnh mới của nhân dân, như phát triển các trường nửa ngày học tập nửa ngày lao động. Củng cố quốc phòng, chuẩn bị mọi việc để thống nhất Tổ quốc...

Công việc trên đây là rất to lớn, nặng nề, và phức tạp, mà cũng rất vẻ vang. Đây là một cuộc chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt hơn. Để giành lấy thắng lợi trong công cuộc chiến đấu khổng lồ này, cần phải động viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân.

Bác đã dự kiến những công việc cho tương lai như: Ngay sau khi cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đã hoàn toàn thắng lợi, công việc toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta phải ra sức làm là mau chóng hàn gắn vết thương nghiêm trọng do đế quốc Mỹ gây ra và trong cuộc chiến tranh xâm lược dã man. Đó là một công việc cực kỳ to lớn, phức tạp và khó khăn. Chúng ta phải có kế hoạch sẵn sàng, rõ ràng chu đáo, để tránh khỏi bị động, thiếu sót và sai lầm. Theo ý tôi, việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng, làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Làm được việc như vậy, thì dù công việc lớn mấy, khó khăn đến mấy chúng ta cũng nhất định thắng lợi.

Bác lo lắng nhiều nhất và chỉ ra khi thắng Mỹ nhất định phải chỉnh đốn Đảng. Với Đảng cầm quyền, mục tiêu không có gì khác là đem lại hạnh phúc cho toàn thể nhân dân, “đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”, theo Bác đấy mới là đạo đức cao nhất.

Chính vì vậy, Bác nhấn mạnh đến khía cạnh: “Lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”. Bởi với lãnh đạo mà để xã hội kém phát triển, là tụt hậu so với thiên hạ, chạy theo thiên hạ thì không thể nói là đạo đức mà là có tội với nhân dân. Đạo đức không chỉ hiểu cụ thể quan hệ tốt, là trong sạch của bản thân mình (tuy điều đó rất cần) mà đạo đức là đem lại hạnh phúc cho mọi người. Một khi cán bộ, đảng viên không có được phẩm chất đó thì sự nghiệp cách mạng của Đảng không thể thắng lợi. Bác yêu cầu Đảng phải là đội tiên phong, là tập hợp những người tinh hoa của đất nước, “hiện thân của trí tuệ, danh dự và lương tâm của dân tộc”.

6

- Về bệnh "quan cách mạng" – một căn bệnh rất có hại đối với Đảng cầm quyền. Trước khi Bác mất 7 tháng, nhân kỷ niệm thành lập Đảng lần thứ 39 (3/2/1969), trong bài viết "Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân", Người phê phán gay gắt bệnh "quan cách mạng".

Quan cách mạng chính là bệnh địa phương chủ nghĩa, óc bè phái, hẹp hòi, quân phiệt quan liêu, ham chuộng hình thức, làm việc bàn giấy xa rời nhân dân, kiêu ngạo, tự mãn, vô kỷ luật, ích kỷ, hủ hóa, "óc địa vị, cố tranh cho được ủy viên này, chủ tịch kia", chỉ "lo ăn ngon mặc đẹp, lo chiếm của công làm của tư", giữ thói “một người làm quan, cả họ được nhờ”, đem bà con bằng hữu đặt vào chức này, việc kia", rồi "không phê bình giúp nhau sửa đổi, mà lại che đậy cho nhau", làm hỏng việc của đất nước, mất niềm tin của nhân dân. Người đã tiên liệu về những nguy cơ trên sẽ tồn tại, ăn sâu và bén rễ trong Đảng. Vì vậy, trong Di chúc, Bác chỉ ra cần phải có một cuộc chỉnh đốn Đảng toàn diện.

40 năm trôi qua nhưng những căn bệnh trong đảng mà Bác cảnh báo không hề thuyên giảm, thậm chí nhiều vấn đề hiện nay còn trầm trọng hơn. Điều này thể hiện qua sự đánh giá của các kỳ Đại hội Đảng. Do đó, để xứng đáng là Đảng cầm quyền, Đảng cần có cơ chế dân chủ chọn lựa những tinh hoa nhất của Đảng vào vị trí lãnh đạo các cấp. Chính quá trình chọn lọc công khai, minh bạch sẽ tìm ra được những nhà lãnh đạo có đầy đủ trí tuệ, nhân cách xứng đáng lãnh đạo dân tộc trong giai đoạn hiện nay và sẽ thực hiện được đầy đủ Di chúc của Người.

Vào những năm 60 của thế kỷ trước, phong trào cộng sản trên thế giới có những sự rạn nứt. Quan hệ giữa Liên Xô và Trung Quốc rất xấu nên dẫn đến xung đột ở biên giới giữa hai nước. Là một người cộng sản chân chính, Bác rất đau lòng về vấn đề này. Bác viết: “Về phong trào Cộng sản thế giới – Là một người suốt đời phục vụ cách mạng, tôi càng tự hào với sự lớn mạnh của phong trào Cộng sản và công nhân quốc tế bao nhiêu, thì tôi càng đau lòng bấy nhiêu vì sự bất hòa hiện nay giữa các đảng anh em! Tôi mong rằng Đảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh em trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, có lý, có tình. Tôi tin chắc rằng các đảng anh em và các nước anh em nhất định sẽ phải đoàn kết lại”(8).

Đoạn cuối cùng của Di chúc Bác viết: “Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng”(9). Tôi cũng gửi lời chào thân ái đến các đồng chí, các bầu bạn, và các cháu thanh niên nhi đồng quốc tế.

7

Như vậy, điều đầu tiên trong Di chúc Bác nói về đoàn kết nhất trí trong Đảng là cơ sở, nền tảng để Đảng ta tập hợp được sức mạnh của Đảng và của cả dân tộc, nhờ đó mà Đảng và nhân dân ta đã giành được nhiều thắng lợi to lớn trong sự nghiệp cách mạng của mình. Lôgíc của nội dung tư tưởng đó cũng được Bác thể hiện ở điều cuối cùng trong Di chúc bất hủ là: “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”(10).

TÀI LIỆU THAM KHẢO

- (1),(2),(3),(4),(5),(6) - Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.12, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2000, tr.510.

- (7) - Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.12, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2000, tr.511.

- (8) - Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.12, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2000, tr.511 – 512.

- (9),(10) - Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.12, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2000, tr.512.

- Internet: www.nhandan.org.vn, www.dangcongsan.vn,...

8

TƯ TƯỞNG VỀ GIÁO DỤC TRONG DI CHÚC HỒ CHÍ MINH VÀ SỰ VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG

ĐÓ TRONG SỰ NGHIỆP GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Th.S. Phạm Quang Tùng

Bộ môn Đường lối cách mạng…

Tư tưởng Hồ Chí Minh là chân lý soi đường cho cách mạng Việt Nam đi lên giành thắng lợi. Trong toàn bộ di sản tư tưởng mà Người để lại cho chúng ta, có tư tưởng về giáo dục. Tư tưởng về giáo dục được người đề cập đến trong rất nhiều bài báo, bài nói chuyện... nhưng trong phạm vi bài tham luận này chúng ta chỉ nghiên cứu tư tưởng về giáo dục trong Di chúc của Hồ Chí Minh và việc vận dụng tư tưởng đó trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo ở Trường Đại học Nha Trang.

Tư tưởng giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh xuất phát từ mục đích cao cả của sự nghiệp cách mạng mà Người theo đuổi, có nguồn gốc sâu xa từ tình thương lớn, từ chủ nghĩa nhân đạo cộng sản của Người. Bác luôn quan tâm, yêu thương, nâng niu trân trọng con người, mong muốn làm cho con người ngày càng tốt đẹp hơn, biết phát huy tất cả tiềm năng của mình để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Người coi con người là vốn quý nhất, là yếu tố quyết định của sự nghiệp cách mạng: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”.

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt niềm tin lớn lao vào thế hệ trẻ Việt Nam - những người chủ tương lai của đất nước. Người khẳng định vai trò to lớn của tuổi trẻ trong sự phát triển và trường tồn của dân tộc: “Nước nhà thịnh hay suy yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên”.

Trong quá trình lãnh đạo đất nước, Hồ Chủ tịch thường xuyên động viên tuổi trẻ phải ra sức rèn luyện tinh thần, tu dưỡng đạo đức, không ngừng học tập vươn lên để xứng đáng là người chủ tương lai của nước nhà. Trước lúc đi xa,

9

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://phamthachhoang.vnweblogs.com/gallery/6677/Ho%2520Chi%2520Minh.PTH.jpg&imgrefurl=http://phamthachhoang.vnweblogs.com/archives/6677/200809&usg=__pLxz3b2IrzB7JRhv3Yzq1eaKjtk=&h=640&w=480&sz=53&hl=vi&start=191&um=1&tbnid=MwNZbnvnbat9IM:&tbnh=137&tbnw=103&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D180%26um%3D1

trong Di chúc của mình Người đã nhắc nhở Đảng và Chính phủ phải đặc biệt quan tâm tới việc đào tạo bồi dưỡng thế hệ trẻ. Người căn dặn: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ thành những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”.

Như vậy chúng ta thấy tư tưởng giáo dục của Hồ Chí Minh được thể hiện trong Di chúc không bó hẹp trong việc giáo dục tri thức, học vấn cho con người, mà có tính bao quát, sâu xa, nhưng vô cùng sinh động, thiết thực, nhằm đào tạo ra những con người toàn diện, vừa “hồng” vừa “chuyên”, có tri thức, lý tưởng, đạo đức, sức khoẻ, thẩm mỹ... để phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Để đào tạo được những con người toàn diện, vừa “hồng” vừa “chuyên”, trong Di chúc người đã căn dặn chúng ta phải: “Sửa đổi chế độ giáo dục cho hợp với hoàn cảnh mới của nhân dân, như phát triển các trường nửa ngày học tập nửa ngày lao động; củng cố quốc phòng, chuẩn bị mọi việc để thống nhất Tổ quốc...”

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn nhắc nhở những người làm công tác giáo dục phải nhận thức đúng đắn “giáo dục là sự nghiệp của quần chúng”. Trong Di chúc người viết: “Công việc trên đây là rất to lớn, nặng nề và phức tạp, mà cũng là rất vẻ vang. Đây là một cuộc chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi. Để giành lấy thắng lợi trong cuộc chiến đấu khổng lồ này cần phải động viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân”

Tư tưởng lớn này tạo ra sức mạnh để huy động tất cả mọi lực lượng chính quyền, đoàn thể, gia đình và xã hội tham gia xây dựng sự nghiệp giáo dục nói riêng và sự nghiệp đấu tranh chống giặc ngoại xâm nói chung. Vì vậy, phải phát huy đầy đủ dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng quan hệ thật tốt, đoàn kết thật chặt chẽ giữa thầy và thầy, giữa thầy và trò, giữa học trò với nhau, giữa cán bộ các cấp, giữa nhà trường và nhân dân địa phương.

Tư tưởng “giáo dục là sự nghiệp của quần chúng” của Hồ Chí Minh đã được Đảng, nhân dân ta và ngành giáo dục và đào tạo vận dụng một cách sáng tạo thành phong trào xã hội hoá giáo dục đang phát triển sôi nổi và rộng khắp trên phạm vi cả nước hiện nay trên cơ sở xây dựng mối quan hệ giữa ba lực

10

lượng giáo dục: Nhà trường - Gia đình - Xã hội. Ở trường Đại học Nha Trang mối quan hệ giữa Nhà trường - Gia đình - Xã hội trong giáo dục đã được trường ta thực hiện một cách hết sức nghiêm túc. Từng học kỳ Nhà trường luôn gửi kết quả học tập của sinh viên về gia đình để thông báo kết quả học tập của sinh viên cho gia đình biết. Nhờ đó gia đình có thể nắm được kết quả học tập của con em mình và từ đó có biện pháp đốc thúc, chấn chỉnh con em mình học tập tốt hơn. Nhà trường luôn tìm hiểu nhu cầu về nguồn nhân lực của xã hội để từ đó có phương hướng đúng trong chiến lược giáo dục, mở các ngành mới, các ngành xã hội cần để kịp thời đạo tạo nguồn nhân lực phục vụ cho nhu cầu xây dựng phát triển đất nước.

Để đảm bảo cho sự nghiệp giáo dục phát triển tốt đẹp, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ vấn đề then chốt, quyết định chất lượng giáo dục là phải xây dựng được một đội ngũ đông đảo những người làm công tác giáo dục yêu nghề, yêu trường, hết lòng yêu thương chăm sóc, giáo dục học sinh, không ngừng trau dồi đạo đức, tự bồi dưỡng nâng cao tay nghề để thực sự là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.

Kế tục và quyết tâm thực hiện Di chúc của Người, Đảng và Nhà nước nói chung cũng như Trường Đại học Nha Trang nói riêng đã và đang có chiến lược xây dựng đội ngũ giảng viên từ khâu tuyển dụng đến khâu bồi dưỡng, đào tạo nâng cao trình độ. Trong những năm qua, Nhà trường đã cử hàng chục cán bộ giảng viên đi đào tạo ở trong và ngoài nước để nâng cao trình độ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, qua đó nâng cao chất lượng giảng dạy trong Nhà trường.

Bên cạnh đó, Nhà trường cũng không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp và hệ thống quản lý giáo dục, thực hiện chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá. Phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ và sáng tạo của học sinh, sinh viên, đề cao năng lực tự học, tự hoàn thiện học vấn và tay nghề, đẩy mạnh phong trào học tập bằng những hình thức giáo dục chính quy và không chính quy, thực hiện “giáo dục cho mọi người”, “cả nước trở thành một xã hội học tập”, thực hiện phương châm “học đi đôi với hành”, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn với xã hội, nhằm đào tạo, xây dựng những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất

11

nước, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá của dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, phát huy tiềm năng của dân tộc và con người Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức và kỷ luật, có sức khoẻ, là những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên” như lời căn dặn trong Di chúc của Bác.

Những tư tưởng quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục trong Di chúc của Người sẽ mãi mãi tỏa sáng trong suốt hành trình lịch sử của dân tộc Việt Nam. Trong bối cảnh thời đại và quốc tế ngày nay, những tư tưởng đó lại càng có giá trị hơn bao giờ hết.

Tư tưởng đó không chỉ là cơ sở lý luận cho việc xác định chiến lược đào tạo con người, chủ trương, đường lối chỉ đạo phát triển nền giáo dục Việt Nam của Đảng ta qua các thời kỳ cách mạng, mà còn là những bài học, những kinh nghiệm thực tiễn giáo dục hết sức sinh động, thiết thực và hiệu quả đối với ngành giáo dục nói chung và Trường Đại học Nha Trang nói riêng trong giai đoạn hiện nay./.

12

GÍA TRỊ DI CHÚC HỒ CHÍ MINH VỚI GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Phạm Thị Châu Hồng Bộ môn Những nguyên lý…

Hồ Chí Minh – người anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hoá kiệt xuất, đồng thời cũng là nhà giáo dục lớn. Người đã đặt nền móng cho nền giáo dục Việt Nam xã hội chủ nghĩa, nền giáo dục toàn dân, toàn diện, khoa học và hiện đại. Bên cạnh đó chúng ta

còn biết đến Người là nhà giáo dục chính trị tài tình, Người đã để lại cho chúng ta những tư tuởng lớn về giáo dục lý luận chính trị. Vì vậy, những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chung và “Di chúc” của Người nói riêng là một di sản quý báu của dân tộc ta, nó có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nghiên cứu, học tập và giảng dạy các môn khoa học Lý luận chính trị ở nước ta hiện nay.

Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại bản Di chúc thiêng liêng. Đó là lời căn dặn cuối cùng, những tình cảm, niềm tin của Người với toàn Đảng, toàn dân và các thế hệ người Việt Nam đương thời và muôn đời sau. Di chúc đã đề cập đến nhiều phương diện, chứa đựng những giá trị lý luận và thực tiễn cao quý, trong đó, những lời di huấn của Người về bồi dưỡng giáo dục con người mới xã hội chủ nghĩa là nội dung quý giá mãi mãi soi sáng cho giáo dục lý luận chính trị cũng như sự nghiệp “trồng người” của Trường đại học Nha Trang.

Đại học Nha Trang là một trường đại học có quy mô và lâu đời trong hệ thống các trường đại học ở Việt Nam. Tròn 50 năm xây dựng phát triển và trưởng thành, trường đã góp phần đào tạo hàng nghìn sinh viên – nhân viên kỹ thuật trên mọi miền của Tổ quốc. Là trường đại học đa ngành với nòng cốt là đào tạo các ngành Thủy sản nhưng lãnh đạo trường luôn coi công tác nghiên cứu, học tập và giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng và rất cần thiết. Đặc biệt, đối với quá trình giảng dạy và học tập các môn lý luận chính

13

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://hanoi.vnn.vn/chuyen_de/9905/hinh_anh/thnhi01.jpg&imgrefurl=http://my.opera.com/dngresort/blog/mot-so-hinh-anh-ve-bac-ho&usg=__Y8ZwVFBQSXNsNmcLl3X9P1QBr0E=&h=353&w=450&sz=44&hl=vi&start=19&um=1&tbnid=6o0fMvnapnGrFM:&tbnh=100&tbnw=127&prev=/images%3Fq%3D%25E1%25BA%25A2nh%2BH%25E1%25BB%2593%2BCh%25C3%25AD%2BMinh%26hl%3Dvi%26sa%3DX%26um%3D1

trị hiện nay thì việc vận dụng, quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh là một yêu cầu không thể thiếu. Bởi lẽ, thông qua việc giáo dục chính trị, giảng viên của trường không chỉ đi sâu giải thích các quy luật vận động, phát triển của tự nhiên, xã hội, v.v… trên cơ sở đó xây dựng cơ sở khoa học cho nhận thức và niềm tin của con người để sinh viên đi đến hành động đúng đắn mà còn đem đến cho sinh viên những hiểu biết về thế giới quan, nhân sinh quan, đường lối chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, để từ đó vạch ra cho mình tư tưởng, lối sống, hoài bão, ý chí, nguyện vọng, những nguyên tắc chuẩn mực đạo đức để gạt bỏ cái cũ, tiếp thu có chọn lọc cái mới... Ngoài ra, giáo dục lý luận chính trị là nghiên cứu tổng kết thực tiễn, xây dựng thành hệ thống quan điểm lý luận chính trị, hình thành và phát triển tư tưởng xã hội, phát triển những mâu thuẫn xã hội và đưa ra những dự báo để phát triển cho tương lai. Cho nên, nhiệm vụ của giáo dục lý luận chính trị không những truyền bá những kiến thức phong phú của đời sống xã hội, các quan điểm, những đánh giá về các hiện tượng và xu thế phát triển của của xã hội mà còn xác lập thế giới quan khoa học và nhân sinh quan đúng đắn cho học sinh sinh viên.

Với tầm quan trọng của môn học như vậy, trong giai đoạn hội nhập toàn cầu hóa hiện nay, nước ta phải đối mặt với biết bao thế lực thù địch nhằm chống phá thành quả cách mạng của nhân dân thì “Di chúc” là tác phẩm có bàn về xây dựng xã hội XHCN ở Việt Nam, điều này giúp cho giáo dục chính trị; truyền đạt tư tưởng, đường lối, chính sách của Đảng và nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay với sinh viên ngày càng thêm sức thuyết phục. Trải qua 40 năm, nhưng những giá trị của tác phẩm vẫn được kế thừa trong giáo dục lý luận chính trị tại Trường đại học Nha Trang.

Di chúc là điểm kết tinh tư tưởng của Bác về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh Việt Nam, mối quan hệ giữa công bằng và tiến bộ xã hội, mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hoá trong xây dựng xã hội mới, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc và sức mạnh thời đại, động lực lợi ích và chăm lo chu đáo tới cuộc sống con người, tư tưởng trọng dân, coi dân là gốc, là chủ thể của sự nghiệp xây dựng và đổi mới đất nước.

Di chúc như một kế hoạch, một chương trình hành động của toàn Đảng, toàn dân về sự nghiệp xây dựng đất nước sau chiến tranh với những chỉ dẫn về

14

đào tạo nguồn nhân lực cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội; phát triển kinh tế và văn hoá, nâng cao đời sống nhân dân.

Di chúc có giá trị văn hoá rất lớn. Đó là tinh thần nhân văn sâu sắc thể hiện trong ứng xử với nhân dân, đồng chí, bè bạn. Qua lời dặn dò về việc riêng, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn đề cập đến việc xây dựng một đời sống văn hoá mới; một lối sống tiết kiệm, không lãng phí.

Để thực hiện Di chúc của Người, Trường đại học Nha Trang không chỉ thấm nhuần mà còn thực hiện tốt những lời dặn của Người để lại. Nhà trường thực sự chú trọng đến công tác đào tạo và bồi dưỡng thế hệ trẻ, coi sinh viên là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Công tác giáo dục đào tạo, bồi dưỡng của trường luôn tạo mọi điều kiện cho sinh viên phấn đấu để hình thành một thế hệ con người mới có lý tưởng cao đẹp, có ý thức trách nhiệm công dân, có tri thức cao, có sức khỏe, sống có văn hóa, giàu lòng yêu nước và có tinh thần quốc tế chân chính.

Bên cạnh đó, Người còn căn dặn lại toàn Đảng, toàn dân “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết”. Trong Di chúc Bác viết: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, gian khổ, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”, vừa “chuyên”. Đạo đức cách mạng là vấn đề được Bác đặc biệt quan tâm. Người coi đây là vấn đề trọng yếu trong giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ. Tiếp đó, Bác nói về việc đào tạo đoàn viên thanh niên vừa “hồng”, vừa “chuyên”. “Hồng” và “chuyên” được hiểu là lớp người vừa có lý tưởng cách mạng, có phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, không ngại khó khăn, gian khổ, không ngại hy sinh, phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vừa có trình độ, trí tuệ, vừa có năng lực chuyên môn, tinh thần trách nhiệm để hoàn thành tốt nhiệm vụ được Đảng, cách mạng và nhân dân giao phó. Đó là sự thống nhất giữa “đức” và “tài”.

Đối với đại học Nha Trang, tất cả các môn học, các ngành khoa học đều có ý nghĩa, tầm quan trọng lớn lao đối với quá trình xây dựng và bồi dưỡng “đức”, “tài” của sinh viên. Tuy nhiên, do mối quan hệ đặc thù của các môn lý luận chính trị mà nó có vai trò, ảnh hưởng đặc biệt, quan trọng nhất đến sự hình thành nhân cách đạo đức cách mạng của sinh viên. Cho nên, để xây dựng và bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho sinh viên, giảng viên Trường đại học Nha Trang

15

đã sử dụng nhiều phương thức và biện pháp khác nhau, với nhiều nội dung và hình thức khác nhau. Trong đó việc bồi dưỡng đạo đức cách mạng thông qua quá trình giảng dạy các môn học lý luận chính trị kết hợp với học tập chính trị ở mỗi đầu năm học là biện pháp cơ bản nhất. Đây là biện pháp đóng vai trò then chốt, quyết định nhất mà Chủ tịch Hồ Chí Minh là hình mẫu để học sinh sinh viên học tập và làm theo.

Như vậy, bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ có giá trị trong giáo dục người cách mạng hiện tại mà còn là lời nhắn nhủ của người đến thế hệ trẻ hôm nay, sống không chỉ là người công dân tốt mà còn là con người đầy nhân cách theo phẩm chất đạo đức của Bác: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Bốn mươi năm đã trôi qua, nhưng những lời di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Di chúc còn nguyên giá trị và mang tính thời sự sâu sắc. Công cuộc xây dựng đất nước, kiến tạo chủ nghĩa xã hội đang đòi hỏi phải không ngừng nâng cao giáo dục lý luận chính nói chung và làm theo Di chúc của Người nói riêng./.

HỌC TẬP VÀ LÀM THEO LỜI DẠY CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VỀ TINH THẦN ĐOÀN KẾT TRONG DI CHÚC CỦA NGƯỜI

Hoàng Thị Tuyết Thanh Bộ môn NHững nguyên lý…

Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại bản Di chúc thiêng liêng có ý nghĩa lịch sử vô giá, là sản phẩm được kết tinh từ một tấm lòng, một tâm hồn cao đẹp. Di sản mà Người để lại trong Di chúc không phải là của cải, tiền bạc, sự kế thừa địa vị, mà là những lời dặn dò tâm huyết, những bài học được đúc kết từ thực tế cuộc đời hoạt động cách mạng của Người, và từ kết quả của tiến trình lịch sử cách mạng Việt Nam đã trải qua gần một nửa thế kỷ. Chính vì vậy, Di chúc

16

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/H%E1%BB%93_Ch%C3%AD_Minh_Official_Picture.jpg&imgrefurl=http://my.opera.com/MrSaoOnline/blog/index.dml/tag/HoChiMinh&usg=__p8X_IZ3OQUO3w-lOY2j69M76NHo=&h=400&w=300&sz=107&hl=vi&start=88&um=1&tbnid=WnKClz4YmSl-1M:&tbnh=124&tbnw=93&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D80%26um%3D1

của Chủ tịch Hồ Chí Minh không những có ý nghĩa thiêng liêng với hiện tại, mà còn nguyên giá trị to lớn đối với tương lai.

Riêng đối với bản thân tôi, bản Di chúc của Bác cũng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nó đã ảnh hưởng rất lớn đối với cuộc sống của tôi, trong ứng xử hàng ngày cũng như trong công việc. Tôi đã may mắn được tiếp cận bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh khá sớm, từ khi còn học phổ thông.

Khi đọc bản Di chúc, điều mà tôi cảm nhận sâu sắc nhất đó chính là phần Bác nói về tình đoàn kết trong Đảng. Trong bản Di chúc Bác khằng định: "Đoàn kết là một truyền thống quý báu của nhân dân ta và của Đảng ta, các đồng chí từ trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình". Mặc dù ngày đó, tôi vẫn chưa hiểu thấu đáo tổ chức Đảng là thế nào, vì sao việc giữ gìn sự đoàn kết trong Đảng lại là một nhiệm vụ sống còn đến thế. Nhưng chính việc đề cao nhân tố đoàn kết của Bác, đã nhen nhóm trong tôi những băn khoăn, suy nghĩ, và tìm hiểu nhiều hơn về những lời Bác nói. Hồi đó và đến tận bây giờ, thông qua bản Di chúc, Bác đã dạy tôi cách sống chung với những người xung quanh.

Tôi rất tâm đắc với hình ảnh so sánh của Bác, đó là giữ gìn sự đoàn kết như giữ gìn con ngươi của mắt mình. Với hình ảnh so sánh trên, theo cảm nhận của cá nhân tôi, Bác đã lột tả hết tầm quan trọng về vai trò của đoàn kết trong tổ chức Đảng nói chung và trong từng tập thể nói riêng như thế nào? Theo tôi, không phải khi đã được đứng vào hàng ngũ của Đảng mới xây dựng khối đại đoàn kết, mà ngay từ đầu mỗi cá nhân phải tự ý thức về điều đó. Trong quá trình sống và làm việc, tôi luôn luôn cố gắng học tập, và làm theo lời dặn của Bác về xây dựng khối đoàn kết.

Đối với gia đình tôi, sự hòa thuận của các thành viên là tiêu chí quan trọng nhất. Mặc dù, trong gia đình mỗi thành viên đều có những đặc điểm, sở thích, quan điểm sống khác nhau, tôi chấp nhận tất cả những điều đó và học cách sống chung. Tôi làm điều đó cũng vì muốn giữ được tình đoàn kết trong gia đình. Như Bác đã nói trong Di chúc, phải giữ sự đoàn kết nhất trí như giữ gìn con ngươi của mắt mình. Làm được như vậy, là một tài sản vô cùng quý giá đối với bản thân tôi.

Trong công việc, đối với các đồng nghiệp, tôi luôn cố gắng học hỏi và có ý thức xây dựng khối đoàn kết trong tập thể. Là một giảng viên trẻ khi mới vào công tác, thông qua các thầy cô trong Khoa, tôi cũng đã có những bài học thực tế về tinh thần xây dựng khối đoàn kết theo lời dạy của Bác. Tôi đã được các thầy cô, và Nhà trường quan tâm và giúp đỡ rất nhiều về chuyên môn, về vật

17

chất cũng như là tinh thần. Nhờ đó, tôi thấy mình tự tin hơn, và thấy mình phải cố gắng nhiều hơn. Tôi cảm thấy mình thật may mắn khi được sống trong một tập thể như vậy, đó là một trong những bài học thực tiễn thật quý, của các thầy cô đã cho tôi, về xây dựng khối đoàn kết theo lời Bác Hồ dạy.

Tuy nhiên, trong tập thể giữ gìn sự đoàn kết theo Bác không phải là xuê xoa, bỏ qua cho nhau tất cả. Trong bản Di chúc Bác đã viết phải “nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình”, đó cũng là một phần việc quan trọng trong việc xây dựng một khối đại đoàn kết. Với tôi, được nhận những lời phê bình, góp ý có tính xây dựng là những bài học mà không dễ gì mình có được. Việc phê bình đúng, góp ý đúng là một việc làm quan trọng trong việc xây dựng khối đoàn kết trong tập thể.

Với tôi “phê bình và tự phê bình” theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bản Di chúc là một công việc quả là khó khăn. Về phê bình, thì phê bình như thế nào để không gây mất đoàn kết là một điều không dễ. Còn tự phê bình cũng là một việc không phải đơn giản. Vì thông thường, mình nhìn khuyết điểm của người khác thì dễ, nhưng việc tự nhận khuyết điểm của mình thì quả thật là khó. Chính vì nhận thức được điều đó, nên tôi luôn có ý thức phải rất thận trọng khi nhìn nhận đánh giá những người xung quanh.

Là một giảng viên làm công tác giảng dạy các môn học Lý luận chính trị, việc học và làm theo những lời dạy của Bác Hồ là điều quan trọng. Đó chính là sự vận dụng thiết thực nhất đối với bản thân và là tấm gương cho học sinh sinh viên noi theo./.

18

DI CHÚC HỒ CHÍ MINH VÀ Ý NGHĨA VIỆC GIẢNG DẠY CÁC MÔN KHOA

HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Vũ Thị Bích Hạnh


Mở đầu bài viết xin được trích dẫn câu nói của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng về Chủ tịch Hồ Chí Minh để khắc họa chân dung một nhân cách lớn lao, cao thượng: “Hồ Chí Minh cao mà không xa, mới mà không lạ, to lớn mà không làm ra vĩ đại, chói sáng mà không làm ai choáng ngợp, mới gặp lần đầu đã cảm thấy thân thiết từ lâu”. Chỉ bấy nhiêu đó thôi cũng đủ để nói lên nhân cách vĩ đại Hồ Chí Minh - nhà

văn hóa lỗi lạc của nhân loại thế kỷ 20.

Nhân cách đó còn được thể hiện trong bản Di chúc của Người – một văn kiện mang giá trị tinh thần to lớn để lại cho nhân dân Việt Nam. Những giá trị mang tính thực tiễn và lịch sử trong bản Di chúc Bác Hồ được nhiều nhà nghiên cứu văn hóa cho là một hiện tượng văn hóa kỳ diệu và cao thượng trong thế kỷ 20 của nhân dân Việt Nam và nhân loại.

Di chúc là bản tổng kết thực tiễn kinh nghiệm lãnh đạo cách mạng và phương hướng phát triển dân tộc, là kết tinh của những giá trị lịch sử, văn hóa, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong đó mỗi chữ, mỗi câu, mỗi đoạn văn được viết ra đều là kết quả của sự suy ngẫm, chắt lọc sâu sắc tư tưởng, tình cảm, trí tuệ của Người, là một chương trình hành động trong đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng lại đất nước sau khi nước nhà thống nhất. Từng dòng nhắn gửi ấy của Người cho nhân dân Việt Nam đươc viết ra trong lúc nước nhà đang còn ở thời kỳ chiến tranh ác liệt nhưng cho đến nay nó vẫn sáng ngời tính thời sự, có sức sống mãnh liệt và giá trị trường tồn.

19

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://tinhdoanquangtri.gov.vn/Portals/0/3.jpg&imgrefurl=http://tinhdoanquangtri.gov.vn/hoctaphcm/tabid/99/Default.aspx&usg=__wkpxmJgAFBPJt6EXUPfxW9gt4ww=&h=256&w=256&sz=37&hl=vi&start=112&um=1&tbnid=oA1CnjcsQlOW7M:&tbnh=111&tbnw=111&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D100%26um%3D1

Chúng ta biết rằng, tư tưởng và lý luận xuyên suốt cuộc đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhằm xây dựng một nước Việt Nam “Hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc năm châu”. Đó là mục tiêu phấn đấu của Người và cũng là của Đảng ta, dân tộc ta ngày nay. Cùng với tư tưởng về lực lượng cách mạng, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, thông qua tổ chức cách mạng do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; lĩnh vực, con đường và phương thức thực hiện đã tạo nên hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ thuyết giải phóng và phát triển Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, trong bài viết này chỉ đề cập đến khía cạnh “Vấn đề xây dựng lực lượng cách mạng cho đời sau và ý nghĩa của việc giảng dạy các môn khoa học lý luận chính trị trong giai đoạn hiện nay”. Một điều tất yếu của quy luật phát triển mà chúng ta thấy hiện nay đó chính là xu thế toàn cầu hóa và Việt Nam không thể đứng ngoài làn sóng đó mà phải tích cực chủ động để không chỉ làm chủ được những con sóng vừa và nhỏ mà còn phải vượt qua thách thức của những cơn sóng lớn thì mới mong hội nhập thành công được. Và thế hệ trẻ ngày hôm nay chính là những chủ nhân lèo lái con thuyền Việt Nam vượt qua những con sóng lớn dữ dội trên mặt trận kinh tế. Để làm được điều đó đòi hỏi họ phải có một bản lĩnh chính trị vững vàng để có thể giữ vững đạo đức cách mạng khi tiếp cận các nguồn tri thức du nhập từ bên ngoài. Vậy vấn đề là phải xây dựng và bồi dưỡng thế hệ trẻ như thế nào? Làm sao để có được một thế hệ trẻ bản lĩnh và tinh nhuệ?

1. Vấn đề xây dựng lực lượng cách mạng cho đời sau

Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh vai trò của việc bồi dưỡng lực lượng cách mạng cho đời sau, vậy thì hiểu như thế nào về việc xây dựng lực lượng cách mạng, cần phải đào tạo cho họ những phẩm chất gì?

Bác Hồ đã đặt trọn niềm tin vào sức mạnh và vai trò quyết định của quần chúng nhân dân trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Trong Di chúc Người đã viết: “Đảng phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng, đào tạo thanh niên thành những người kế tục sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội “vừa hồng vừa chuyên”. Phải coi việc đào tạo, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một nhiệm vụ hết sức quan trọng và rất cần thiết.

Hồ Chí Minh đã dạy: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Bác cũng dùng mệnh đề đó để nói về vai trò quan trọng của yếu tố con người trong xây dựng và phát triển xã hội. Người luôn trăn trở về sự nghiệp “trồng người”. Người đòi hỏi “tự do học tập” và “thực hành giáo dục cho toàn dân”, đặc biệt đối với thế hệ trẻ: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay

20

không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”.

Từ Việt Nam đi ra thế giới, hòa nhập vào đại dương trí tuệ của thời đại, Hồ Chí Minh đã chắt lọc tinh hoa của nhân loại, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, từng bước xây dựng nền giáo dục mới Việt Nam.

Cùng với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nhân dân ta đã xóa đi một nền giáo dục đồi bại, xảo trá của thực dân Pháp, chỉ dạy cho nhân dân ta biết sùng bái kẻ mạnh hơn mình, dạy cho thanh niên yêu một Tổ quốc không phải Tổ quốc của mình, dạy cho thanh thiếu niên khinh rẻ nguồn gốc dòng giống mình…đó là một nền giáo dục nguy hiểm hơn cả sự dốt nát.

Giáo dục theo quan điểm Hồ Chí Minh sẽ tạo ra tính liên tục của cách mạng. Sự thành công của các nước, không có yếu tố nào quan trọng hơn giáo dục. Giáo dục sẽ tạo ra những nguyên liệu không có sẵn trong tự nhiên như kỹ sư, chuyên gia, bác học…Giáo dục tạo ra nhân cách và từng bước hoàn thiện con người. Đối với đời sống tinh thần của mỗi con người thì tư tưởng và tình cảm là chủ yếu nhất. Những tư tưởng và tình cảm lớn có ý nghĩa chi phối đời sống tinh thần cá nhân và cộng đồng. Hồ Chí Minh yêu cầu tất cả mọi người không trừ một ai, không trừ một cấp nào đều phải thường xuyên trau dồi đạo đức cách mạng. Đối với thế hệ trẻ, trong quá trình giáo dục phải xây đắp tư tưởng và tình cảm cao quý đó chính là nhiệm vụ thường xuyên của giáo dục. Giáo dục là phải làm cho mỗi con người và mọi người có lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có tinh thần vì nước quên mình, đặt việc chung lên trên, lên trước công việc riêng. Văn hóa nói chung và văn hóa giáo dục nói riêng phải đi sâu vào tâm lý quốc dân để vun đắp những tình cảm lớn như yêu nước thương dân, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào, yêu cái chân, thiện, mỹ, yêu tính trung thực…Những tình cảm trong sáng đó chính là mạch nguồn dẫn tới những tư tưởng cao đẹp. Không có cuộc cách mạng nào có thể thắng lợi nếu nó không chuẩn bị, đào tạo được một lớp chiến sĩ tiên phong mang trong mình lý tưởng và tình cảm cách mạng trong sáng, có đầy đủ cả đạo đức và tài năng, dẫn đắt quần chúng thay chế độ cũ, xây dựng xã hội mới.. Trong thời kỳ chiến tranh ác liệt, chính triết lý giáo dục ấy là vũ khí sắc bén để nuôi dưỡng lòng tin của mỗi con người và giúp một dân tộc nhỏ bé bị đọa đày trong nghèo đói và lạc hậu lại, dưới sự lãnh đạo của một Đảng còn non trẻ, chỉ với vũ khí thô sơ nhưng lại rất dũng cảm đứng lên đập tan guồng máy thống trị của một đế quốc hùng mạnh

21

được xây dựng trong hơn 80 năm, đồng thời kết liễu luôn chế độ phong kiến mở ra một thời đại mới - thời đại dân chủ cộng hòa.

2. Ý nghĩa của việc học tập các môn Lý luận chính trị trong giai đoạn hiện nay

Với một tầm nhìn thời đại, Hồ Chí Minh – người sáng lập nền giáo dục mới, nền giáo dục cách mạng Việt Nam – đã chỉ ra những mục tiêu của giáo dục là: “đào tạo các em nên những công dân hữu ích cho nước Việt Nam” làm “phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em”. Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp, nhân dân, Tổ quốc và nhân loại. Đồng thời, “học để sữa chữa tư tưởng”. “Học để tu dưỡng đạo đức cách mạng”. “Học để tin tưởng”, v.v… Những nội dung nêu trên không chỉ có ý nghĩa đối với dân tộc, mà còn hoàn toàn phù hợp với những nguyên lý giáo dục trong thế kỷ XXI mà UNESCO đã nêu ra. Theo Người, những mục tiêu đó của giáo dục có mối quan hệ biện chứng với nhau, có phẩm chất chính trị và chuyên môn mà thiếu phẩm chất đạo đức với ý nghĩa là gốc thì nguồn cũng vô dụng. Tuy nhiên, nếu không có trình độ học vấn thì không học tập được kỹ thuật, không học tập được kỹ thuật thì không theo kịp thời đại mà cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, công nghệ đang phát triển mạnh mẽ, và như vậy ngày càng tụt hậu xa so với các nước. Nhưng điều đặc biệt là phải học chính trị. Bởi vì nếu chỉ học văn hóa, kỹ thuật, chuyên môn mà không có chính trị thì như người nhắm mắt mà đi. Giáo dục chính trị là nền tảng, trên cơ sở đó nâng cao chất lượng văn hóa và chuyên môn. Chính trị nói ở đây là chủ nghĩa Mác – Lênin và đường lối quan điểm của Đảng. Học chính trị không phải để thuộc lầu lầu sách Mác – Lênin, không phải học một cách giáo điều, mà là “học cái tinh thần xử lý mọi việc, đối với mọi người và đối với bản thân mình”.

Nhìn lại nền giáo dục cách mạng Việt Nam, chúng ta thấy rằng lúc nào và ở đâu nghiên cứu và quán triệt đầy đủ tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thì ở đó đem lại những thành tựu và niềm tự hào lớn cho nền giáo dục Việt Nam. Hiện nay nền giáo dục nước ta đang ở mức báo động, hơn thế nữa là “sự suy thoái”. Nghiên cứu 12 nước trong khu vực, dùng thang điểm 10, Việt Nam quy tròn được 3,7 điểm, xếp thứ 11/12 là không thể chấp nhận được. Lấy tinh thần Hồ Chí Minh để xử lý mọi việc, một vấn đề đặt ra là phải tìm đúng nguyên nhân của căn bệnh. Ngày nay chúng ta đang bị chi phối quá nhiều bởi mặt tiêu cực của nền kinh tế thị trường. Một thực trạng mà chúng ta phải đối diện hiện nay đó là một số nơi coi nhẹ việc giảng dạy các môn khoa học Lý luận chính trị, quá đề cao các môn khoa học kỹ thuật, tự nhiên, kinh tế, v.v…là những môn học có tính ứng dụng mạnh mẽ trong nền kinh tế thị trường, trong thời kỳ hội nhập. Ở

22

đây chúng ta không thể phủ nhận vai trò cũng như tác dụng của các môn khoa học nói trên mà vấn đề đặt ra là phải có cái nhìn đúng đắn về vai trò cũng như tầm quan trọng của các môn khoa học Lý luận chính trị, tránh những cái nhìn lệch lạc phiến diện. Bởi Người đã nói Giáo dục chính trị là nền tảng, trên cơ sở đó nâng cao chất lượng văn hóa và chuyên môn.

Trước những biến động phức tạp của tình hình thế giới, sự tác động mạnh mẽ của mặt trái cơ chế thị trường, đã và đang có một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên suy thoái về tư tưởng, chính trị và đạo đức, phai nhạt lý tưởng, mất cảnh giác, giảm sút ý chí chiến đấu, kém ý thức tổ chức kỷ luật, tha hóa về lối sống, quan liêu, xa rời quần chúng. Những hệ lụy đó, suy cho cùng là kết quả của việc xem nhẹ việc giáo dục và rèn luyện tư tưởng đạo đức cách mạng trong giáo dục, xem nhẹ công tác tư tưởng. Ngày nay gần như phần lớn thế hệ trẻ không còn mặn mà với các môn khoa học Mác – Lênin, xa rời lý tưởng, sống thực dụng và hưởng thụ đó là một thực trạng đáng buồn thể hiện một sự thất bại trong công tác giáo dục ở nước ta, và như vậy liệu họ có thể là những người thừa kế xây dựng xã hội chủ nghĩa “vừa hồng vừa chuyên” như Bác Hồ hằng mong muốn.

Sự nghiệp đổi mới trong những năm tới đây có nhiều thời cơ, thuận lợi, đồng thời cũng đứng trước không ít khó khăn, thách thức. Trên thế giới và khu vực, tình hình còn tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường. Quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế tiếp tục được đẩy mạnh; hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn. Nhưng chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, hoạt động can thiệp lật đổ, chủ nghĩa khủng bố…đang là mối đe dọa với nhiều quốc gia, dân tộc. Do đó, để có thể thực hiện được quá trình CNH, HĐH, chủ động hội nhập và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, vượt qua mọi thách thức thì thế hệ trẻ những người chủ tương lai của đất nước phải là những con người cách mạng thực sự, vững vàng về tư tưởng, sáng tạo trong hành động, có trình độ trong chuyên môn. Hồ Chí Minh đã nói: “muốn có chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa”, những con người của xã hội văn minh và giàu tính nhân đạo, nhân văn và vì vậy không thể có những con người xã hội chủ nghĩa mà không nắm vững được chủ nghĩa Mác – Lê nin, không nắm vững quan điểm đường lối lãnh đạo của Đảng.

Để xây dựng một nền giáo dục phù hợp với khả năng và yêu cầu của nền kinh tế, phù hợp với định hướng chính trị của dân tộc, đòi hòi Đảng và Nhà nước cần phải có những chính sách phù hợp. Mục tiêu của Đảng ta là thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Xã hội đó phải do chính sức lao động của nhân dân xây dựng nên. Việc tạo ra nguồn lực để xây

23

dựng xã hội phải huy động lực của nhiều “binh chủng” trong đó ngành giáo dục đóng vai trò then chốt, là khâu đột phá để tiến lên hiện đại. Ngày nay, Đảng và Nhà nước ta đã xem vấn đề giáo dục và đào tạo là quốc sách hang đầu, vì vậy tôi thiết nghĩ chú trọng giáo dục đúng đắn công tác chính trị tư tưởng cho thế hệ trẻ như lời Bác căn dặn trong Di chúc sẽ là một trong những tiền đề quan trọng có tính hướng dẫn đúng đắn cho thế hệ trẻ trong việc thực hiện các hoạt động chuyên môn của mình một cách thành công hơn, hiệu quả hơn và như vậy sẽ mang lại hiệu quả cho xã hội.

Đã 40 năm Bác đi xa nhưng với dân tộc Việt Nam không lúc nào và không ở đâu thiếu vắng hình ảnh Bác. Người đã để lại “muôn vàn tình thân yêu” cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể các cháu thanh, thiếu niên nhi đồng trong cả nước. Người suốt đời “chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là Tổ quốc ta được độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”.

Để hiểu rõ việc thực hiện triệt để những tư tưởng và đạo đức của Hồ Chí Minh không phải là một vấn đề đơn giản mà cần phải hiểu rằng đó là một quá trình, với các mức độ khác nhau. Vì vậy, cần phải tiếp tục nghiên cứu sâu hơn, toàn diện hơn những tư tưởng quan trọng trong Di chúc nói riêng và trong tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung để triệt để vận dụng sáng tạo và phát triển trong thời kỳ mới./.


1. Một số chuyên đề về tư tưỏng Hồ Chí Minh, Đại học quốc gia Hà Nội, Trung tâm bồi dưỡng giảng viên Lý luận Chính trị, TS. Đinh Xuân Lý.

2. Trí tuệ và bản lĩnh Hồ Chí Minh, PGS.TS. Bùi Đình Phong.

3. Một số bài nói và viết của Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia.

4. Toàn văn Di chúc Hồ Chí Minh, Nxb trẻ.

5. Các nguồn tài liệu trên internet.

24

GIÁ TRỊ DI CHÚC HỒ CHÍ MINH TRONG VIỆC GIẢNG DẠY TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Trần Thị Tân Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh

Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đúc kết những giá trị tư tưởng lớn lao và định hướng đúng đắn con đường cách mạng Việt Nam phải đi và phải đến. Tư tưởng đó của Hồ Chí Minh đã được thể hiện thành những nội dung cụ thể trong hệ thống tư tưởng của Người đến nay vẫn con nguyên giá trị giáo dục, định hướng cho thế hệ mai sau phấn đấu vì mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập đến nhiều vấn đề quan trọng, sâu sắc với những nội dung tư tưởng rất cô đọng như về Đảng, về thanh niên, về nhân dân cũng như về tinh thần quốc tế trong sáng của người Cộng sản.

Mở đầu Di chúc, Hồ Chí Minh “nói về Đảng”, đó không phải là một sự ngẫu nhiên, mà theo Người: Đảng ta là đảng cầm quyền. Điều đó, Người nhằm khẳng định vị trí, vai trò to lớn của Đảng đối với Nhà nước và toàn xã hội Việt Nam, nhiệm vụ của Đảng rất vẻ vang nhưng rất nặng nề. Đảng ta từ khi ra đời đến nay nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Mục đích, lý tưởng của Đảng cầm quyền không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân. Chính vì Hồ Chí Minh nhận thấy được vai trò của Đảng trong tiến trình cách mạng nên Người đã đặc biệt nhấn mạnh trong bản Di chúc của mình trước khi “đi gặp cụ Các Mác, cụ Lênin và các vị cách mạng đàn anh khác” (1). Để có được những thắng lợi vẻ vang trong lịch sử cũng như trên chặng đường tiếp theo thì trong Đảng phải đoàn kết chặt chẽ, “là đảng đạo đức, là đảng văn minh”, chống tư tưởng cơ hội, thực dụng… Đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống tham nhũng, quan liêu, làm trong sạch đội ngũ đảng viên”(2). Mỗi cán bộ, đảng viên phải thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc sinh hoạt đảng và phải thấm nhuần đạo đức cách mạng. Đảng là văn minh, là sự khẳng định yêu cầu về trí tuệ, Đảng phải thường

25

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://www.notablebiographies.com/images/uewb_05_img0344.jpg&imgrefurl=http://my.opera.com/nguoiquansat/&usg=__PzvpCQcE8-k_jQX7-yUyf1FFgNw=&h=279&w=228&sz=10&hl=vi&start=5&um=1&tbnid=pM7KYxLsc3kOOM:&tbnh=114&tbnw=93&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26hl%3Dvi%26sa%3DX%26um%3D1

xuyên nâng cao trình độ tổ chức lãnh đạo gắn với tiến trình phát triển của lịch sử văn minh nhân loại. Mỗi đảng viên, mỗi tổ chức Đảng và toàn Đảng phải “không ngừng nâng cao trình độ chính trị, học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức lãnh đạo, quản lý và vận động nhân dân”(3); đặc biệt phải nâng cao trình độ trí tuệ, coi đây là một mặt trận mới cần giành lấy và giữ lấy.

Mỗi giai đoạn lịch sử nhất định, phương thức lãnh đạo của Đảng phải được điều chỉnh, thay đổi phù hợp với thực tế đòi hỏi của cuộc sống, hoàn cảnh và điều kiện cụ thể của nhiệm vụ cách mạng. Xác định đúng phương thức lãnh đạo của Đảng là vấn đề mấu chốt đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng và xây dựng hệ thống chính trị, chiến tranh đã đi qua, hòa bình lặp lại dưới sự lành đạo của Đảng nhân dân ta đang tiến hành xây dựng về mọi măt: kinh tế, chính trị, văn hóa – xã hội để thực hiện giai đoạn cách mạng thứ hai đó là tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Di sản của Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại trong Di chúc không phải là của cải, tiền bạc, sự kế thừa địa vị mà là những lời dặn dò tâm huyết, những bài học được đúc kết từ thực tế cuộc đời hoạt động cách mạng của Người và từ kết quả của tiến trình lịch sử cách mạng Việt Nam. Chính vì vậy, Di chúc của Người không những có ý nghĩa thiêng liêng với hiện tại mà còn nguyên giá trị to lớn đối với tương lai. Bản Di chúc là một sức mạnh tinh thần thôi thúc mỗi công dân Việt Nam đồng sức, đồng lòng đưa đất nước mình sánh vai với các cường quốc năm châu.

Là người giảng dạy, tiếp cận, nghiên cứu môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh, tôi cảm thấy mình cần phải có trách nhiệm thực hiện cũng như tuyên truyền, giáo dục, động viên thế hệ trẻ thực hiện những lời căn dặn trong Di chúc của Người. Những người chưa vào Đảng thì cố gắng phấn đấu để đứng vào hàng ngũ của Đảng; các cán bộ, đảng viên thì gương mẫu, có đầy đủ những phẩm chất cơ bản là: trung với nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; tình yêu thương con người, sống có tình có nghĩa và có tinh thần quốc tế trong sáng, xứng đáng là người đầy tớ trung thành của nhân dân. Trong Di chúc, Bác cũng căn dặn chúng ta cần phải xây dựng một Đảng Cộng sản Việt Nam thật sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, có đội ngũ cán bộ, đảng viên ưu tú thấm nhuần chủ nghĩa Mác-Lênin và đạo đức cách mạng, đáp ứng được vai trò lãnh đạo của Đảng trong giai đoạn cách mạng mới.

Sức sống trường tồn của Di chúc, ánh sáng kỳ diệu toả ra trong toàn bộ bản Di chúc là những tư tưởng nhân văn cách mạng ngời sáng, đầy giá trị nhân

26

bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà trước hết là nói đến con người, tình yêu thương con người.

- Lòng thương yêu con người của Bác trong Di chúc rất rộng lớn, bao hàm mọi người, mọi tầng lớp và đến mỗi con người. Bác đã thể hiện sự cảm thông và quan tâm sâu sắc đối với toàn thể đồng bào và chiến sĩ cả nước, thanh niên xung phong, với đoàn viên và thanh niên, nông dân, các cụ phụ lão, phụ nữ và nhi đồng, với những nạn nhân của chế độ cũ… Với từng đối tượng, Bác đều chỉ ra những công việc cụ thể cần phải làm để đáp ứng những nguyện vọng, nhu cầu thiết thân của họ. Tình thương yêu con người của Bác không chỉ thể hiện với toàn dân, toàn Đảng mà còn đối với các đồng chí, anh em, bầu bạn, thanh niên và nhi đồng quốc tế. Tình yêu thương con người là sự cảm thông sâu sắc, sự biết ơn, trân trọng con người và niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh của con người. Lòng thương yêu con người của Bác không chỉ là sự quan tâm, chăm sóc mà còn là sự nhắc nhở chăm lo cải tạo và xây dựng con người, nhằm giải phóng con người.

Lòng thương yêu con người của Bác không chỉ là sự quan tâm, tin tưởng, giáo dục động viên mà còn phải hành động, làm những việc thiết thực, đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu của con người. Theo Bác: “nước độc lập mà dân không được hưởng ấm no, hạnh phúc thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”. Nước ta còn nghèo và lạc hậu, lại trải qua nhiều năm chiến tranh khốc liệt, sự hy sinh và cống hiến của nhân dân là vô cùng to lớn. Thương yêu con người không phải chỉ bằng lời nói mà phải bằng những hành động và việc làm cụ thể vì con người. Bác chỉ rõ: sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước đều nhằm mục tiêu phục vụ con người. Trong Di chúc, Bác viết: “Đảng cần phải có một kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hoá, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân”(4). Với nhiệm vụ hàn gắn vết thương chiến tranh, những công việc đối với con người, Bác yêu cầu “phải có kế hoạch sẵn sàng, rõ ràng, chu đáo, để tránh khỏi bị động, thiếu sót và sai lầm”. Bác căn dặn, ngay sau chiến thắng đế quốc Mỹ xâm lược, phải quan tâm giải quyết đời sống cho các tầng lớp nhân dân, phù hợp với từng đối tượng cụ thể. Đối với thương binh phải tìm mọi cách làm cho họ có nơi ăn chốn ở yên ổn, tạo điều kiện để họ dần dần có thể “tự lực cánh sinh”. Đối với gia đình thương binh, liệt sĩ phải giúp đỡ họ có công ăn việc làm thích hợp, quyết không để họ đói rét. Đối với những người trẻ tuổi đã trải qua rèn luyện trong chiến đấu phải đào tạo, bồi dưỡng để họ xứng đáng là đội quân chủ lực trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đối với nông dân, Bác đề

27

nghị miễn thuế nông nghiệp một năm để đồng bào hỉ hả, mát dạ, mát lòng, thêm niềm phấn khởi, đẩy mạnh sản xuất...

Tình yêu thương con người là một tư tưởng sâu đậm trong tư tưởng Hồ Chí Minh, là một trong những phẩm chất cao đẹp nhất của người cộng sản. Tình thương yêu con người ấy cũng là nền gốc để quy tụ, đoàn kết hết thảy mọi tầng lớp, mọi lực lượng, mọi con người, tạo nên sức mạnh vĩ đại để giải phóng cho dân tộc, cho mọi người và cho mỗi con người. Tiếp nối truyền thống của dân tộc ta là sống có tình có nghĩa và thực hiện Di chúc của Người chúng ta cần phải học tập, làm theo tấm gương đạo đức cao đẹp của Bác, để xây dựng một nền đạo đức mới, kiên quyết loại trừ, bác bỏ những tư tưởng suy đồi, những hành vi vô đạo đức trong xã hội.

Đạo đức là yếu tố cơ bản của nhân cách tạo nên giá trị của con người và con người luôn khao khát vươn tới chân, thiện, mỹ...vì thế mà trước hết con người phải tu dưỡng về mặt đạo đức. Vậy đâu là những chuẩn mực đạo đức? Trong Di chúc, Bác đã chỉ ra cho chúng ta những vấn đề cơ bản nhất. Trong điều kiện hiện nay, với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, tình yêu thương con người được thể hiện như thế nào cho đúng phẩm chất của một chiến sĩ Cộng sản? Chúng ta cần có những nội dung và chương trình hành động cụ thể, nói đi đôi với làm, lấy hiệu quả thực tế làm thước đo. Đặc biệt là trong cơ chế thị trường một số người đã đặt giá trị của đồng tiền lên trên giá trị đạo đức, nhiều người thờ ơ với những nỗi đau của những người xung quanh mình, một số cán bộ thoái hóa biến chất, tư lợi cho riêng mình, những điều đó tác động không tốt đến tâm lý của thanh niên, nó tác động trực tiếp đến đạo đức của thế hệ trẻ. Do đó chúng ta cần phải khơi dậy truyền thống yêu thương con người của dân tộc Việt Nam, hướng cho thế hệ trẻ một hành động cụ thể sau khi đã được học tập, nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Mính.

- Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn toàn Đảng, toàn dân ta: “Sống có tình có nghĩa, ...bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”. “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong.... Đảng cần chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Công tác thanh niên là một di sản vô giá đối với sự nghiệp đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ nước ta. Đó cũng là cống hiến to lớn vào kho tàng lý luận giáo dục theo quan điểm chủ nghĩa Mác-Lênin trong thời đại ngày nay. Khi đề cập đến thanh niên, trong bản Di chúc nó không chỉ có ý nghĩa khích lệ thế hệ trẻ thực hiện sứ mệnh của mình đối với dân tộc trong thời chiến mà đến nay, khi đất nước bước vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại

28

hóa thì tư tưởng đó của Người vẫn còn nguyên giá trị. Vì tương lai của đất nước, của dân tộc nằm ngay trong tay các thế hệ thanh niên. Thanh niên là lực lượng cách mạng hùng hậu, bộ phận quan trọng của dân tộc, là lớp người kế tục sự nghiệp cách mạng của cha anh. Điều này phản ánh một vấn đề có tính quy luật, đó là sự “bàn giao thế hệ". Mỗi thế hệ chỉ có thể hoàn thành được nhiệm vụ của mình trong một chặng đường cách mạng nhất định và phải được thế hệ sau tiếp bước. Đó chính là thanh niên, “người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội” mà Bác Hồ khẳng định trong Di chúc.

Là người có nhiệm vụ truyền đạt, tìm hiểu, trao đổi, nghiên cứu về tư tưởng của Người để góp phần vào nhiệm vụ chung là bồi dưỡng thế hệ thanh niên trong tương lai có đầy đủ phẩm chất và năng lực thì cần phải định hướng cho sinh viên mục tiêu, lý tưởng mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn là “độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”, thấm nhuần chủ nghĩa Mác – lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và hướng sinh viên học tập, làm theo tấm gương đạo đức của Người.

Sau gần 40 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta, nhân dân ta đã và đang giành được những thắng lợi hết sức to lớn. Thực hiện Di chúc của Người, Đảng ta, nhân dân ta đã tiến hành công cuộc đổi mới thắng lợi về nhiều mặt: Hệ thống chính trị ngày càng vững mạnh, dân chủ và làm việc có hiệu quả, hiệu lực; kinh tế phát triển nhanh và bền vững, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao; nền văn hoá được xây dựng tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Ngày nay, ánh sáng của tư tưởng nhân văn cao cả trong Di chúc của Bác đang tiếp tục soi sáng cho mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh” của dân tộc ta./.


1. Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tr. 36, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội 2008.2. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 12, tr 410.3. Hồ Chí Minh toàn tâp, tập 7, tr 368.4. Hồ Chí Minh toàn tâp, tập 12, tr 46.5. Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb chính trị quốc gia, H.2009.6. Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb chính trị quốc gia, H.20037. Mãi mãi học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, Nxb Chính

trị quốc gia, H.2008.

29

8. Giá trị cơ bản về tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh, Nxb công an nhân dân, H.2008.

9. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đưc, Nxb, Ban Tư tưởng văn hóa Trung ương, H.2006.

10. Một số vấn đề trong Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Việt Nam, Nxb Lao động, H.2008.

11. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đảng trong sạch, vững mạnh, Nxb Chính trị quốc gia, H.2005.

12. Tư tưởng Hồ Chí minh với việc giáo dục đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, 2004.

13. Tư tưởng Hồ Chí Minh về bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau, Nxb Chính trị quốc gia, H.2007./.

30

VẬN DỤNG DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VÀO SỰ NGHIỆP

“TRỒNG NGƯỜI” HIỆN NAY Ngô Văn An

Bộ môn Những nguyên lý cơ bản...

Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ thiên tài của dân tộc Việt Nam, người thầy vĩ đại của Đảng, người chiến sĩ lỗi lạc của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Người đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam và nhân dân thế giới. Trước lúc đi xa, Người đã để lại một bản di chúc quý báu kết tinh trong đó tinh hoa tư tưởng, đạo đức và tâm hồn cao đẹp của Người.

Trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cái làm nên giá trị tinh thần lớn lao và mang ý nghĩa cải tạo thực tiễn sâu sắc là quan điểm vì con người và giải phóng con người. Khi đề cập tới vấn đề này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bày tỏ tình yêu thương đối với tất cả mọi tầng lớp người trong xã hội. Người đã căn dặn phải có một chính sách đặc biệt đối với mọi tầng lớp nhân dân đã vì Tổ quốc mà hy sinh: Theo người, đó là công việc nhất thiết phải làm, dẫu khó khăn, phức tạp đến mấy cũng phải ra sức làm. Người chỉ rõ: “Thương binh là những người đã hy sinh gia đình, hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ đồng bào. Vì lợi ích của Tổ quốc, của đồng bào, mà các đồng chí chịu ốm đau, què quặt”, “Tay chân tàn phế của thương binh sẽ không mọc lại được, và những tử sĩ sẽ không thể tái sinh”.Vì thế, Tổ quốc, đồng bào phải biết ơn thương binh, liệt sĩ và giúp đỡ gia đình họ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ căn dặn về đãi ngộ vật chất, động viên tinh thần mà Người còn quan tâm tới cách thức làm thế nào để thương binh, những ngưòi đã hy sinh một phần xương máu của mình “có thể dần dần “tự lực cánh sinh” và cha mẹ, vợ con của thương binh, liệt sĩ “có công việc làm ăn thích hợp, quyết không để họ bị đói rét”, tức là để họ có thể tự mình làm ra tất cả, không ỷ lại, thụ động và bất lực trước hoàn cảnh khó khăn.

31

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://www.govap.hochiminhcity.gov.vn/web/data/news/2008/1/2075/3101thanhlap2%2520%28350%2520x%2520243%29.jpg&imgrefurl=http://www.govap.hochiminhcity.gov.vn/web/tintuc/default.aspx%3Fcat_id%3D727%26news_id%3D2075&usg=__01O_oqtPmWk02KDayNbPVd2mUsQ=&h=243&w=350&sz=28&hl=vi&start=121&um=1&tbnid=PNPUzjBdbXy0PM:&tbnh=83&tbnw=120&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D120%26um%3D1

Đối với nông dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị miễn thuế nông nghiệp một năm để đồng bào thêm niềm phấn khởi, đẩy mạnh sản xuất. Đối với nhân dân lao động nói chung Người căn dặn “Đảng cần có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hoá nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân. Ngay cả đối với những người Việt Nam lầm lỡ, trước đây làm việc cho chế độ cũ hoặc không lương thiện trong chế độ xã hội cũ, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ gọi họ là "nạn nhân của chế độ xã hội cũ" và nhắc nhở Đảng, Nhà nước phải quan tâm đến họ, hướng thiện và hướng nghiệp cho họ theo tinh thần "đánh người chạy đi chứ không đánh người chạy lại: "Đối với nạn nhân của chế độ xã hội cũ, Nhà nước phải vừa dùng giáo dục vừa dùng pháp luật để cải tạo họ, giúp họ trở nên những người lao động lương thiện". Đó cũng chính là truyền thống khoan dung, triết lý khoan dung của dân tộc Việt Nam mà Hồ Chí Minh đã kế thừa và khắc sâu thêm vào tâm khảm mỗi người chúng ta.

Lòng thương yêu con người của Bác không chỉ là sự quan tâm, chăm sóc mà còn là sự nhắc nhở chăm lo cải tạo và xây dựng con người, nhằm giải phóng con người. Bác đã chỉ ra rằng: người ta ai cũng có tính tốt và tính xấu, có thiện và ác trong lòng, điều này phần lớn do giáo dục mà ra, thái độ của người cách mạng là phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi. Trong Di chúc, Bác viết: mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; phải coi trọng việc đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ. Người đã từng nói: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người. Chúng ta phải đào tạo ra những công dân tốt và cán bộ tốt cho nước nhà”.

Trong Di chúc, Người viết “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trong và rất cần thiết”. Trong bồi dưỡng, đào tạo những con người kế tục sự nghiệp cách mạng phải coi trọng cả đức và tài, để họ vừa “hồng” vừa “chuyên”, trong đó Người đặt lên hàng đầu là đạo đức cách mạng. Người rất quan tâm tới những chiến sĩ trẻ tuổi trong các lực lượng vũ trang nhân dân và thanh niên xung phong đã được rèn luyện trong chiến đấu và căn dặn: “Đảng và chính quyền cần chọn một số ưu tú nhất, cho các cháu ấy đi học thêm các ngành, các nghề, để đào tạo thành những cán bộ và công nhân có kỹ thuật giỏi, tư tưởng tốt, lập trường cách mạng vững chắc. Đó là đội quân chủ lực trong công cuộc xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở nước ta”.

Trong quan điểm về xây dựng con người, Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm sâu sắc đến việc bồi dưỡng, cất nhắc, giúp đỡ phụ nữ, để họ tiến bộ, bình đẳng và thật sự được giải phóng. Theo Người: “Nói phụ nữ là nói đến phần nửa của xã hội. Nếu không giải phóng phụ nữ thì không giải phóng một nửa loài người. Nếu không

32

giải phóng phụ nữ là xây dựng chủ nghĩa xã hội chỉ có một nửa”. Trong Di chúc, Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Đảng và Chính phủ cần phải có kế hoạch thiết thực bồi dưỡng, cất nhắc và giúp đỡ để ngày có thêm nhiều phụ nữ phụ trách mọi công việc kể cả công việc lãnh đạo. Bản thân phụ nữ thì phải cố gắng vươn lên. Đó là một cuộc cách mạng đưa đến quyền bình đẳng thật sự cho phụ nữ”.

Lòng thương yêu con người của Bác không chỉ là sự quan tâm, tin tưởng, giáo dục động viên mà còn phải hành động, làm những việc thiết thực, đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu của con người. Bác đã khẳng định: Chính phủ của ta là công bộc của dân, Chính phủ nhân dân bao giờ cũng phải đặt quyền lợi dân lên trên hết thảy, việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm, việc gì hại đến dân ta phải hết sức tránh, phải chú ý giải quyết hết những vấn đề dầu khó khăn, phức tạp đến đâu. Để hoàn thành thắng lợi công việc hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng đất nước, theo Bác phải làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó, “toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân”.

Trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, điều làm chúng ta vô cùng xúc động là nội dung Người viết về việc riêng mà ở đó tư tưởng yêu thương con người và tất cả vì con người được thể hiện rất sâu sắc. Về việc tang lễ, Người dặn “chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình để khỏi lãng phí thời giờ và tiền bạc của nhân dân”. Đối với thi hài, phần mộ và nơi an nghỉ cuối cùng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng dặn lại những việc nên làm để cho “những người đến thăm viếng có chỗ nghỉ ngơi” và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái vì cuộc sống của con người.

Lòng thương yêu con người của Bác thật rộng lớn và sâu sắc, đó là sự quan tâm, biết ơn, trân trọng, tin tưởng vào sức mạnh của con người, quyết tâm hành động để mang lại hạnh phúc, ấm no cho con người, giải phóng con người. Đó là tình thương yêu con người của một trái tim lớn vô cùng nhân hậu. Đúng như nhà thơ Tố Hữu đã viết:

“ Ôi lòng Bác vậy cứ thương taThương cuộc đời chung, thương cỏ hoaChỉ biết quên mình cho hết thảyNhư dòng sông chảy, nặng phù sa…”

Tình thương yêu con người là động lực mãnh liệt thôi thúc hoạt động vì nước, vì dân trong suốt cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tình thương yêu con người ấy cũng là nền gốc để quy tụ, đoàn kết hết thảy mọi tầng lớp, mọi lực lượng, mọi con người, tạo nên sức mạnh vĩ đại để giải phóng cho dân tộc, cho mọi người và cho mỗi con người.

33

Vận dụng quan điểm vì con người và giải phóng con người của Chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện qua bản Di chúc đòi hỏi mỗi người giảng viên lý luận chính trị chúng ta cần phải góp phần làm tốt hơn nữa công việc “trồng người”, phải thấm nhuần tư tưởng của Người là “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc làm rất quan trọng và rất cần thiết” và “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh phần lớn là do các thanh niên”, công tác đào tạo bồi dưỡng phải đạt cho được mục tiêu giáo dục toàn diện để lực lượng thanh niên sau khi đào tạo đủ sức phục vụ nhân dân. Do vậy, đối với người giảng viên lý luận chính trị hiện nay cần phải xác định được rằng giảng dạy lý luận chính trị không phải chỉ là truyền đạt những nội dung kiến thức cho sinh viên mà còn phải giáo dục lý tưởng, đạo đức, nhân cách cho họ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói về con người: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”, chỉ có như vậy chúng ta mới có thể đào tạo, xây dựng được những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá của dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, phát huy tiềm năng của dân tộc và con người Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức và kỷ luật, có sức khoẻ, là những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên" như lời căn dặn của Bác.

Vận dụng Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, để xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa toàn diện có đủ “đức” đủ “tài” đòi hỏi mỗi giảng viên lý luận chính trị cần phải có tấm lòng yêu nghề, yêu người một cách thực sự bằng tất cả những gì mình có được cùng với lương tâm nghề nghiệp để đầu tư trí tuệ, công sức lên mỗi trang giáo án, bài giảng. Cần phải củng cố niềm tin của thanh niên, sinh viên vào sự lãnh đạo của Đảng, vào chế độ và hiện thực ngày càng tốt đẹp của công cuộc đổi mới đất nước. Khi họ đã có niềm tin vững chắc thì sẽ quyết định khuynh hướng, mục đích, hiệu quả hoạt động của mình và sẽ hoạt động hăng say, tích cực trong học tập, công tác, đóng góp thiết thực cho đất nước, xã hội.

Bên cạnh việc củng cố niềm tin của thanh niên sinh viên vào Đảng, vào chế độ, phải tăng cường giáo dục cho họ tình cảm yêu nước nồng nàn. Yêu nước, tức là yêu độc lập của đất nước; yêu chủ nghĩa xã hội; là phải làm giàu

34

cho gia đình và đất nước; phải trung với Đảng, với nước, hiếu với nhân dân. Trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường và giao lưu quốc tế hiện nay thì "trung" và "hiếu" phải được coi là giá trị nổi bật để thanh niên - sinh viên không dễ sa vào cạm bẫy của kẻ thù. Có thể nói giáo dục tình cảm yêu nước là nội lực quan trọng để tạo cho thanh niên, sinh viên - những người chủ tương lai của đất nước, ý chí tự lực tự cường, say mê trong lao động, học tập.

Phải quan tâm giáo dục ý thức cộng đồng; để mỗi cá nhân hăng say phấn đấu trong lao động, học tập và khẳng định mình, gắn mình với cộng đồng, với xã hội. Đồng thời cộng đồng phải tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển, trưởng thành của mỗi cá nhân. Sự gắn bó của cá nhân với cộng đồng và sự quan tâm của cộng đồng đối với cá nhân sẽ tạo ra sức mạnh vật chất và tinh thần to lớn giúp cho thanh niên vượt qua những điều kiện khó khăn, quyết tâm phấn đấu giành thắng lợi cho bản thân, qua đó đóng góp cho cộng đồng, cho xã hội.

Trong việc giáo dục đạo đức, lý tưởng cho sinh viên, cần kết hợp giữa giáo dục những phẩm chất truyền thống như yêu nước, lòng nhân ái, vị tha, trung hiếu, cần, kiệm,... với các giá trị đạo đức mới như chủ động, sáng tạo, tự lập, tự chủ, vượt khó,... Có như vậy mới giúp họ khẳng định bản thân và hòa nhập vào xã hội hiện đại; hơn nữa, để họ không mất gốc mà còn có điều kiện vươn lên làm chủ khoa học, công nghệ.

Kết hợp giữa giáo dục đạo đức, lý tưởng với giáo dục lý luận trong thanh niên sinh viên, là yêu cầu cấp thiết đối với việc giảng dạy lý luận chính trị của đội ngũ giảng viên lý luận chính trị hiện nay, nhằm góp phần hình thành và củng cố lý tưởng sống đúng đắn cho thanh niên - sinh viên của đất nước trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Muốn làm được điều đó trong giai đoạn hiện nay mỗi một giảng viên cần phải tự vượt lên trên chính bản thân mình. Bản thân phải nổ lực không ngừng, phải thấu hiểu sâu sắc lĩnh vực chuyên môn mà mình đảm nhiệm, luôn tìm tòi sáng tạo, áp dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến và hiện đại vào quá trình giảng dạy để bài giảng của mình có sức hấp dẫn cao, có hiệu quả nhất. Do vậy, việc thường xuyên trau dồi, nâng cao trình độ chuyên môn, cập nhật tri thức và công nghệ mới là công việc thường xuyên mà người giảng viên phải quan tâm. Bên cạnh đó, mỗi giảng viên còn phải là tấm gương sáng, tâm huyết với nghề với sự nghiệp đào tạo của mình. Đó là những công việc thiết thực để làm theo tư tưởng nhân văn và chiến lược xây dựng con người trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh./.

35

THỰC HIỆN DI CHÚC CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ NHẰM KHÔNG NGỪNG NÂNG CAO ĐỜI SỐNG NHÂN DÂN

ThS-GVC. Tô Thị Hiền Vinh Bộ môn Đường lối cách mạng...

Trong Di chúc của Hồ Chí Minh, Người viết: "Nhân dân lao động ta ở miền xuôi cũng như ở miền núi, đã bao đời chịu đựng gian khổ, bị chế độ phong kiến và thực dân áp bức bóc lột, lại kinh qua nhiều năm chiến tranh.

Tuy vậy, nhân ta rất anh hùng, dũng cảm, hăng hái cần cù. Từ ngày có Đảng, nhân ta luôn luôn đi theo Đảng, rất trung thành với Đảng.

Đảng ta cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân."

Để thực hiện Di chúc của Người sau khi thống nhất đất nước Đảng ta đã đề ra đường lối chủ trương, chính sách và các biện pháp để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân từ miền xuôi đến miền núi. Đặc biệt là sau thời kỳ đổi mới từ năm 1991 đến năm 2000 tổng sản phẩm trong nước tăng liên tục qua các năm với tốc độ tăng bình quân mỗi năm 7,56%. Nhờ vậy năm 2000 tổng sản phẩm trong nước đã gấp 2,07 lần năm 1990, không những đạt và vượt mục tiêu tổng quát đề ra cho chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội năm 1991 - 2000 là tổng sản phẩm trong nước gấp hai lần, mà còn đứng vào hàng các nền kinh tế trong khu vực có tốc độ tăng trưởng cao của thập niên 90. Từ năm 2000 cho đến nay, tốc độ tăng trưởng kinh tế có tăng lên nhưng chưa cao. Tuy nhiên đã vượt qua giai đoạn suy giảm, trong những năm qua, tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước ta đã tăng dần năm sau cao hơn năm trước. Đáng chú ý là các khu vực kinh tế và các ngành kinh tế then chốt, trước hết là nông nghiệp và công nghiệp đều đạt được tốc độ tăng trưởng cao. Một trong những thành tựu kinh tế

36

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://www.haiphong.gov.vn/bachlongvi/upload-images/article4886.jpg&imgrefurl=http://vn.myblog.yahoo.com/doanthanhnienphuong14quan6&usg=__JUG8B9gF40xGWV_kjSN_KDUPR6g=&h=457&w=400&sz=46&hl=vi&start=207&um=1&tbnid=kDwkAV0V9PUc3M:&tbnh=128&tbnw=112&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D200%26um%3D1

to lớn nhất trong phát triển nông nghiệp là sản xuất lương thực. Sau nhiều năm kiên trì giải quyết vấn đề lương thực, đến nay an toàn lương thực đã được khẳng định không những đủ tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu mỗi năm từ 3,5 tấn đến 4,5 triệu tấn gạo, đưa nước ta vào danh sách những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Cùng với gạo, cà phê, cao su, hạt tiêu thì chè, lạc, rau quả đã trở thành mặt hàng nông sản xuất khẩu quan trọng của nước ta.

Sản xuất công nghiệp đi dần vào thế phát triển ổn định với tốc độ tăng bình quân mỗi năm 13,6%, trong đó khu vực doanh nghiệp nhà nước tăng 11,4%, khu vực ngoài quốc doanh tăng 11%, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng 22,5%. Những sản phẩm công nghiệp quan trọng phục vụ cho sản xuất và tiêu dùng của dân cư nhìn chung đều tăng cả về số lượng cũng như về chất lượng.

Một trong những nội dung quan trọng của đường lối đổi mới kinh tế do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo là đổi mới cơ cấu kinh tế, bao gồm cơ cấu ngành, cơ cấu vùng và cơ cấu thành phần kinh tế. Trong những năm vừa qua, sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế tuy còn chậm chạp nhưng xu hướng chuyển dịch tương đối rõ, nhất là cơ cấu ngành. Nếu phân chia nền kinh tế thành ba khu vực: Nông, lâm nghiệp và thuỷ sản, công nghiệp và xây dựng, dịch vụ, thì tỷ trọng giá trị tăng thêm của mỗi khu vực theo giá hiện hành chiếm trong tổng sản phẩm trong nước đã chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng của khu vực công nghiệp và dịch vụ, giảm tỷ trọng của khu vực nông nghiệp, trong khi vẫn duy trì được tốc độ tăng của tất cả các khu vực và các ngành kinh tế. Đó là sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế đúng hướng và phù hợp với yêu cầu đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Cơ cấu vùng kinh tế cũng bắt đầu có sự chuyển dịch theo hướng hình thành các vùng động lực phát triển kinh tế, vùng chuyên canh và các khu công nghiệp tập trung, khu chế xuất qui mô lớn. Chúng ta chủ trương kiến tạo một nền kinh tế hàng hoá vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Do vậy, sự chuyển dịch cơ cấu các thành phần kinh tế chỉ có thể coi là tích cực nếu kinh tế Nhà nước vẫn giữ được vai trò chủ đạo; đồng thời tạo điều kiện để các thành phần kinh tế khác phát huy được tiềm năng to lớn của mình. Theo tinh thần này, mặc dù những năm vừa qua doanh nghiệp Nhà nước tuy có giảm về số lượng doanh nghiệp do tổ chức, sắp xếp lại và thực hiện chủ trương cổ phần hoá, nhưng tỷ trọng của thành phần kinh tế này chiếm trong tổng sản phẩm trong nước đã tăng từ 31,1% năm 1991 và 34,3% năm 1992 lên trên dưới 40% những năm gần đây và là thành phần kinh tế có tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu tổng sản phẩm trong nước. Tỷ trọng của các thành phần kinh tế khác chiếm trong tổng sản phẩm trong nước những

37

năm vừa qua là: Kinh tế tập thể chiếm 10%; kinh tế cá thể, bao gồm cả hộ nông dân chiếm 30%; khu vực kinh tế có vốn đầu tư trực tiểp của nước ngoài chiếm 12%, còn lại là kinh tế tư nhân và hỗn hợp sở hữu.

Do kinh tế liên tục tăng trưởng với tốc độ tương đối cao nên đời sống dân cư ở cả thành thị và nông thôn đều đã được cải thiện rõ rệt. Kết quả các cuộc điều tra khảo sát mức sống dân cư, điều tra giàu nghèo và điều tra hộ gia đình từ năm 1992 đến nay cho thấy: thu nhập bình quân mỗi người 1 tháng của các hộ đã tăng từ 92,4 nghìn đồng năm 1992 lên 206,1 nghìn đồng năm 1995 và 295,0 nghìn đồng năm 1999. Đến nay tăng lên trên hơn gấp hai lần năm 1999.

Những hộ thu nhập tương đối cao ngoài chi tiêu cho đời sống hàng ngày còn có tích luỹ xây dựng nhà ở và mua sắm đồ dùng đắt tiền. Theo kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở 1-4-1999 thì tại thời điểm điều tra 99,93% số hộ đã có nhà ở. Đáng chú ý là 80,7% số nhà ở hiện có tại thời điểm này đã được xây dựng mới, cải tạo hoặc nâng cấp trong những năm 1991-1999. Cũng theo kết quả của cuộc tổng điều tra nêu trên, tại thời điểm điều tra đã có 78,1% số hộ dùng điện; 54,2% hộ có tivi và 45,7% hộ có rađio.

Đời sống nông dân và khu vực nông thôn còn được cải thiện trên một góc độ khác, đó là việc xây dựng kết cấu hạ tầng và cung cấp các dịch vụ. Tỷ lệ xã có đường ô tô vào đến trung tâm xã đã tăng từ 87,9% năm 1994 lên 92,9% năm 1999; tỷ lệ xã có điện tăng từ 60,4% lên 85,8%; tỷ lệ xã có trạm y tế tăng từ 93,2% số xã được phủ sóng truyền hình; 96,2% số xã có trên 20% số hộ có rađio và 68,6% số xã có trên 50% dân số được sử dụng nước sạch.

Tỷ lệ hộ đói nghèo về lương thực, thực phẩm đã giảm từ 55% năm 1990 xuống còn 16,5% năm 1995 và 11,3% năm 2000. Nếu tính nghèo cả về hàng hoá không phải là lương thực, thực phẩm theo thông lệ quốc tế thì tỷ lệ hộ nghèo của nước ta cũng giảm từ 41,64% năm 1993 xuống còn 31,31% năm 1996. Tỷ lệ hộ nghèo từ 18% năm 2004 xuống còn 13,5% năm 2008.

Do đời sống thực sự đã được cải thiện nên khi phỏng vấn 2,5 vạn hộ tự đánh giá về mức sống năm 2005 so với năm 1990 thì có 89,46% số hộ cho rằng đời sống khá lên; 7,11% cho rằng đời sống như cũ và chỉ có 4,43% cho rằng đời sống bị giảm sút.

Sự nghiệp giáo dục tiếp tục đạt được thành tựu mới. Tỷ lệ dân số từ 10 tuổi trở lên biết đọc, biết viết đã tăng từ 88% năm 1989 lên 91% năm 1999. Đến nay đã có 90% số trẻ em 14 tuổi tốt nghiệp tiểu học; 94% dân số trong độ tuổi từ 15-33 biết chữ. Sau 10 năm nỗ lực phấn đấu, đến giữa năm 2000 chúng ta đã hoàn thành chương trình mục tiêu chống mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học.

38

Tất cả 61 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và 596 trong tổng số 10.376 xã, phường của cả nước đã đạt chuẩn quóc gia về xoá mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học. Theo đánh giá của Tổ chức phát triển Liên hợp quốc (UNDP) thì Chỉ số giáo dục của nước ta năm 1999 đứng thứ 92/174 nước, góp phần nâng Chỉ số phát triển con người – HDI từ vị trí thứ 122/174 nước năm 1995; 113/174 nước năm 1998 lên 110/174 nước năm 1999, đến năm 2008 lên vị trí 105/177 quốc gia, xếp trên nhiều nước trong khu vực như Ấn Độ , Pakixtan và Bănglađét...

Thực hiện Di chúc của Người, con đường Đảng ta đi nhiều chông gai thử thách, gian truân nhưng đến nay khẳng định Việt Nam chúng ta đã vượt qua thử thách và nhất định Đảng ta sẽ lãnh đạo nhân dân ta đến bến bờ vinh quang, thực hiện ước mong lớn nhất của Bác là dân giàu, nước mạnh./.

GÍA TRỊ THỜI ĐẠI VỀ BẢN DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VÀ SỰ VẬN DỤNG TRONG CÔNG TÁC GIẢNG DẠY CÁC MÔN

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ThS. Trần Thị Lệ Hằng


Trong cuộc đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ khi ra đi tìm đường cứu nước năm 1911, đến khi từ biệt thế giới này vào ngày 2/9/1969. Người đã để lại cho hậu thế một di sản tinh thần mang giá trị phổ biến toàn nhân loại. Di sản ấy là Di chúc, Di chúc là một văn kiện lịch sử, đã kết tinh những tinh hoa đạo đức và tâm hồn cao đẹp của Người. Trong Di chúc của Người đã đúc kết những nội dung cơ bản, những quan điểm cốt yếu của tư tưởng Hồ Chí Minh, vạch ra

39

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://www.amthuc365.vn/forums/imagehosting/24848e2f32c586e4.jpg&imgrefurl=http://www.amthuc365.vn/forums/showthread.php%3Fp%3D5763&usg=__rM_IfftEUekK7QPI32jeif2SWXs=&h=424&w=300&sz=27&hl=vi&start=32&um=1&tbnid=e355zHStyAC_HM:&tbnh=126&tbnw=89&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D20%26um%3D1

phương hướng phát triển cho cách mạng Việt Nam cả hôm nay và mai sau. Đó là bản Di chúc mang tầm thời đại:

“Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng.

Tôi cũng gửi lời chào thân ái đến các đồng chí, các bầu bạn và các cháu thanh niên, nhi đồng quốc tế.

Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới".

Bốn mươi năm về trước, vào ngày 2/9/1969, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta bước vào giai đoạn quyết liệt nhất, Bác Hồ đau nặng và đã ra đi vào cõi vĩnh hằng. Để lại nỗi mất mát lớn lao không gì bù đắp nổi trong lòng nhân dân ta. Vượt lên nỗi đau thương, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta nỗ lực phấn đấu để giành độc lập hoàn toàn, thống nhất Tổ quốc, xây dựng và phát triển đất nước Việt Nam giàu mạnh như những điều mong muốn cuối cùng trong bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu căn dặn chúng ta.

Biết ơn Người, năm nay toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta kỷ niệm bốn mươi năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bốn mươi năm qua cũng là sự phấn đấu bền bỉ, là sự đồng sức, đồng lòng của chúng ta để thực hiện những ước nguyện thiêng liêng của Người để lại trong Di chúc.

Trước hết: Nói tới giá trị thời đại về bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Hồ Chủ tịch đặt bút viết bản Di chúc ngày 10/5/1965, khi đó Người đã bước sang tuổi 75, vào tuổi "xưa nay hiếm” đây cũng là điều may mắn cho dân tộc ta. Bản Di chúc không phải chỉ viết một lần mà trong những năm sau đó, cứ từ ngày 10/5 đến 20/5, hàng ngày Người chọn giờ đẹp nhất (tức là 9 giờ sáng) để chỉnh sửa bản Di chúc - tài liệu đặc biệt bí mật, như cách Người gọi.

Trong bản Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh tới truyền thống đoàn kết của Đảng, về thực hành dân chủ rộng rãi trong Đảng, về việc giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, về sự đoàn kết của Đảng với phong trào cộng sản thế giới.

Hiểu về tư tưởng đoàn kết, đại đoàn kết của Người trong bản Di chúc không phải là sách lược, mà là vấn đề chiến lược, không chỉ đoàn kết trong những giai đoạn cụ thể mà còn là lâu dài, không phải là một biện pháp đơn

40

thuần tập hợp lực lượng trong đấu tranh cách mạng, mà được nâng lên tầm đường lối, không phải là một thủ đoạn để tranh thủ quần chúng, mà là tâm huyết vì sự sống còn của giống nòi Việt Nam và vinh quang của dân tộc.

Đối với cách mạng Việt Nam, đại đoàn kết trở thành chiến lược lớn và được Người khái quát thành khẩu hiệu hành động của toàn Đảng, toàn dân ta, đó là:

“ Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết,Thành công, thành công, đại thành công”(1).

Vấn đề cốt lõi trong tư tưởng đoàn kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh là phải đoàn kết nhất trí trong Đảng về đường lối, chủ trương, chính sách. Về tổ chức thực hiện để đoàn kết toàn dân, đoàn kết quốc tế và muốn thật sự đoàn kết thì phải dân chủ thực sự trong Đảng. Vì vậy, trong Di chúc Người lại viết: “Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của nhân dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”(2) .

Sự đoàn kết nhất trí trong Đảng được Người hết sức coi trọng, Người nhấn mạnh: “Sự đoàn kết nhất trí trong Đảng càng thêm vững chắt, bảo đảm cho Đảng ta càng thêm trong sạch, càng mạnh mẽ, bảo đảm cho sự nghiệp cách mạng vĩ đại của chúng ta càng giành được nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa”(3).

Sức mạnh của Đảng ta là sự đoàn kết nhất trí, nên để giữ gìn sự đoàn kết nhất trí trong Đảng phải “ thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất trong Đảng”(4).

Thống nhất lợi ích dân tộc với lợi ích quốc tế, kết hợp chặt chẽ phương châm tự lực tự cường với mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại là một đặc điểm nổi bật trong tư tưởng đại đoàn kết Hồ Chí Minh. Người chủ trương không chỉ đoàn kết dân tộc mình, mà còn đoàn kết quốc tế, trước hết là với các dân tộc cùng chung lý tưởng, với nhân loại yêu chuộng hòa bình, tiến bộ, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau, hợp tác trên cơ sở bình đẳng cùng có lợi. Đoàn kết quốc tế đem lại tầm vóc mới cho từng dân tộc, làm cho sức mạnh của mỗi dân tộc được nhân lên gấp bội.

Ở Người, chủ nghĩa yêu nước bao giờ cũng kết hợp nhuần nhuyễn với chủ nghĩa quốc tế. Vì vậy, trong nghị quyết của Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa Liên hợp quốc khi kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đánh giá Hồ Chí Minh như sau: “Chủ tịch Hồ Chí Minh là một biểu tượng kiệt

41

xuất và quyết tâm của cả một dân tộc, đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam, góp phần vào cuộc đấu tranh chung của các dân tộc vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội” và “Tư tưởng của Người là hiện thân của những khát vọng của các dân tộc…”. “Cụ Hồ vừa là người quốc gia nhất, đồng thời là người quốc tế nhất”(5).

Ngoài ra di sản tinh thần mà Người để lại cho Đảng ta, nhân dân ta hết sức to lớn, phong phú trên nhiều lĩnh vực. Một trong những di sản vô giá đó là tư tưởng về giáo dục, bồi dưỡng và đào tạo thanh niên. Người chú trọng vai trò của thế hệ trẻ, lớp người kế tục sự nghiệp cách mạng của dân tộc và việc cần thiết bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau. Người đã từng nói: “ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây; Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Đặc biệt trong bài “ Thư gửi học sinh ” nhân ngày khai giảng năm học mới, năm học đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Hồ Chí Minh đã gửi gắm niềm tin vào thế hệ trẻ: “ Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”(6).

Hồ Chí Minh thấy rõ vai trò, vị trí của thanh niên đối với vận mệnh của dân tộc, do đó Người đã di chúc lại: “ Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Noi gương Người, toàn thể nhân dân ta, thanh niên ta nguyện ra sức trau dồi mình thành những con người mới, làm chủ đất nước, làm chủ xã hội, đi tới đích cuối cùng.

Đối với nhân dân lao động, Người căn dặn "Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và vǎn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân". Chủ tịch Hồ Chí Minh đã suy tư, trăn trở, nung nấu tìm tòi một thiết chế xã hội mới cho dân tộc mình sau khi giành được độc lập, làm sao để cho nhân dân thật sự được sống trong tự do, hạnh phúc. Đó là mong ước, là mục đích hoạt động của cả cuộc đời Người. Người so sánh rằng, nếu nước được độc lập, mà dân vẫn đói rét, thì độc lập cũng chẳng làm gì. Dân chúng số đông chỉ thực sự thấy được giá trị và ý nghĩa của độc lập tự do khi họ được ăn no mặc ấm, được đảm bảo những quyền và lợi ích của con người, của người công dân trong một nước độc lập tự do. Vì vậy, quan điểm phát triển kinh tế của Người là phải xây dựng một nền kinh tế độc lập tự chủ và làm cho nền kinh tế đó hướng vào phục vụ đời sống con người, phải đảm bảo cho mỗi người lao động có công ăn việc làm, có mức sống vật chất và đời sống tinh thần ngày một nâng cao. Muốn đạt được điều đó thì các chính sách kinh tế của Đảng và Chính phủ phải đúng đắn, kịp thời.

42

Trong bản Di chúc, Người đề cập nhiều vấn đề, trong đó luôn luôn nhấn mạnh đạo đức và lòng trung thành của người cán bộ. Mục tiêu tối cao hướng tới là phục vụ nhân dân vô điều kiện, tất cả là đặt quyền lợi của nhân dân, của Tổ quốc lên trên, còn quyền lợi của mình sẽ nằm trong quyền lợi của nhân dân, của dân tộc. Một khi quyền lợi của toàn thể dân tộc, nhân dân có thì sẽ có quyền lợi của dân tộc mình, chứ không nên suy bì gì. Người cán bộ là phải đề cao đức tính hy sinh của mình.

Bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thể hiện một tầm nhìn xa trông rộng, tầm chiến lược to lớn và có ý nghĩa thời đại sâu sắc. Tinh thần của Di chúc xuyên suốt bốn mươi năm và còn đi theo chúng ta nhiều năm nữa. Đó là mục tiêu phấn đấu để xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, giàu mạnh, sánh vai với các nước khác trên thế giới này. Và công việc đó là công việc một đời người không làm được, hai đời người không làm được mà có thể nhiều đời người, là toàn Đảng, toàn dân có thể làm được. Đó là tầm nhìn hết sức lớn lao mà chúng tôi cho rằng ý nghĩa thời đại chính là ở chỗ, một tầm nhìn xuyên suốt thế kỷ.

Thứ hai: Đồng lòng, đồng sức học tập và làm theo tấm gương Bác Hồ.

Những điều Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu trong Di chúc là kim chỉ nam để toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta nỗ lực đạt nhiều thành tựu to lớn trong bảo vệ và xây dựng đất nước. Bốn mươi năm qua, Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch được Đảng, Chính phủ và nhân dân giao cho trọng trách giữ gìn lâu dài di sản văn hoá của Người, đồng thời để phát huy thật tốt những giá trị nhân văn trong tư tưởng Hồ Chí Minh thông qua việc nghiên cứu, sưu tầm, trình bày tư liệu, hiện vật. Ông Bùi Kim Hồng, Giám đốc Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch đã kể lại: Bốn mươi năm nay, chúng tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu và khai thác những tài liệu hiện vật gắn liền với cuộc sống đời thường của Bác; những tài liệu hiện vật rất gần gũi, bộ quần áo, đôi dép, đồ dùng hàng ngày rồi đến bữa ăn của Người, đều toát lên một đức tính Cần, Kiệm, Liêm, Chính vì mọi người.

Ngay tại nơi mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ở và làm việc trong 15 năm, thể hiện một cách đầy đủ nhất, sinh động nhất và như các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước nhấn mạnh "Đây là một trường học lớn". Chúng tôi lấy đây là trọng tâm để góp công, góp sức vào việc nghiên cứu giới thiệu thật đầy đủ về tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh với toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, cũng như đối với bầu bạn quốc tế.

43

GS.TS Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh: "Toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta coi trọng đạo đức Hồ Chí Minh bởi vì trước hết Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương rất trong sáng về đạo đức. Người là tấm gương mẫu mực về đạo đức cách mạng, đạo đức của dân tộc. Cho nên chúng tôi cho rằng chúng ta phải tiếp tục nhận thức sâu sắc hơn và học tập quán triệt tư tưởng đạo đức của Bác, đặc biệt làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh".

Hai năm qua, hưởng ứng cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", cả nước dấy lên phong trào học tập và đặc biệt là làm theo tấm gương đạo đức của Người. Những việc làm đó góp sức làm cho đất nước ta ngày càng giàu mạnh, vị thế của Việt Nam ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế.

Thứ ba: Sự vận dụng trong công tác giảng dạy các môn lý luận chính trị.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một thiên tài, suốt một đời vì nước vì dân. Những tư tưởng của Người để lại là những viên ngọc quí sáng ngời trong Di chúc, là kim chỉ nam cho hành động cách mạng của Đảng ta, nhân dân ta.

Theo lời dặn của Người và để xứng đáng với danh hiệu mà Đảng và Nhà nước đã tặng cho nghề giáo “Người kỹ sư tâm hồn” xứng đáng với tiêu chí tiên phong “Người chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hóa”. Chúng tôi là những thầy, cô giáo đang công tác trong lĩnh vực giáo dục đào tạo nguồn nhân lực con người cho đất nước. Bằng tình cảm và trách nhiệm của mình quyết đưa những giá trị mang tầm thời đại của Di Chúc vào cuộc sống nói chung vào giảng dạy trong trường học nói riêng để học sinh hiểu sâu hơn và thực hiện tốt ước nguyện của Người.

Được sự quan tâm dìu dắt, dạy dỗ khi Người còn sống. Và khi Người đã đi xa thì lời dạy ấy vẫn ăn sâu vào trong tiềm thức mỗi chúng tôi. Đồng thời dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhiều thế hệ thanh niên, sinh viên Việt Nam đã trưởng thành về mọi mặt từ phẩm chất chính trị, đạo đức đến chuyên môn, ngành nghề và đã có những cống hiến to lớn vào những thắng lợi vĩ đại của dân tộc Việt Nam.

Trong giai đoạn hiện nay nước ta đang trong thời kỳ đổi mới, mở cửa, hội nhập quốc tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; với chính sách phát triển nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Thực tế của những năm đổi mới đã có nhiều thay đổi: kinh tế phát triển đời sống của nhân dân được ổn định; văn hóa – xã hội và các tệ nạn xã hội phần nào cũng đã được đẩy lùi.

44

Song mặt trái của nó vẫn còn một số tiêu cực, đặc biệt do ảnh hưởng của cơ chế thị trường làm suy giảm, xuống cấp về đạo đức, lối sống. Đây là những thách thức lớn cho dân tộc ta nói chung và những người làm công tác giáo dục nói riêng. Trong đó nền giáo dục chịu sự thách thức trực tiếp và gay gắt. Vì vây, với vai trò và vị trí của người thầy giáo, cô giáo làm công tác giáo dục ở lĩnh vực chính trị tư tưởng là không chỉ chủ động, tích cực trong giáo dục đạo đức và nghề nghiệp mà còn đổi mới, cải tiến nội dung, chương trình, giáo trình, tài liệu tham khảo, phương pháp dạy và học, làm cho việc dạy và học của môn học lý luận chính trị phù hợp với thực tiễn và mang lại hiệu quả lớn.

Giáo dục chủ nghĩa Mác – lênin, tư tưởng Chí Minh cho thanh niên sinh viên, phải kết hợp giáo dục đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, giáo dục truyền thống cách mạng để khơi dậy sự quan tâm thực sự của họ đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Để hình thành tình cảm, trình độ, ý chí, ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền hạn của tuổi trẻ đối với nhân dân và đất nước mình. Tạo nên sức mạnh và nguồn lực tinh thần to lớn thúc đẩy thanh niên sinh viên tích cực sáng tạo, sống có lý tưởng, có ích, có niềm tin vào cuộc sống.

Nội dung của lý luận Mác – Lênin giáo dục cho thanh niên, sinh viên là phép biện chứng, là những nguyên lý phổ biến. Là học thuyết về nhận thức và cải tạo thế giới, về những qui luật phát triển của tự nhiên, xã hội và tư duy con người, về con đường cách mạng lật đổ chế độ bóc lột để xây dựng một xã hội mới tốt đẹp hơn.

Học tập lý luận Mác - Lênin là để áp dụng vào giải quyết công việc một cách sáng tạo của nước ta, của các ngành, các địa phương, của tất cả mọi người, cũng như mỗi một thanh niên, sinh viên học là để xử lý mọi tình huống trong cuộc sống, học để mà làm – lý luận đi đôi với thực tiễn. Được giáo dục và đào tạo toàn diện thế hệ trẻ Viêt Nam sẽ góp phần cùng các thế hệ đi trước xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở nước ta và làm rạng rỡ non sông đất nước ta như Bác Hồ từng mong đợi.

Chúng tôi thấy rằng bốn mươi năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta, nhân dân ta đã tiến hành công cuộc đổi mới và đã đạt được thắng lợi về nhiều mặt: Quyết tâm đẩy mạnh công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phòng, chống tham nhũng; Hệ thống chính trị ngày càng vững mạnh, dân chủ và làm việc có hiệu quả, kinh tế phát triển nhanh và bền vững, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao; Nền văn hoá được xây dựng tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Ánh sáng của các tư tưởng nhân văn cao cả trong Di chúc

45

đang tiếp tục soi sáng các mục tiêu, những bước đường của nhân dân ta đi đến thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, để đưa nước ta sớm thoát khỏi tình trạng nước nghèo trước năm 2010, tiến tới xây dựng Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh như mong muốn của Người.

Những ước nguyện Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu ra trong bản Di chúc bất hủ của Người sẽ là mục tiêu lớn lao, là nguồn sức mạnh, đảm bảo cho thế hệ hôm nay và mai sau vượt qua mọi khó khăn, trở ngại trên chặng đường dài mà đất nước Việt Nam đang và sẽ đi để khẳng định tầm vóc Việt Nam./.


1. Hồ Chí Minh: toàn tập, NXB, CTQG, Hà Nội 2000, tập 10, tr. 607.2. Hồ Chí Minh: toàn tập, NXB, CTQG, Hà Nội 2000, tập 4, tr. 246-2473. Hồ Chí Minh: toàn tập, NXB, CTQG, Hà Nội 2000, tập 11, tr. 3754. Hồ Chí Minh: toàn tập, NXB, CTQG, Hà Nội 2000, tập12, tr. 497-4985. Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời đại ngày nay, Hà Nội, 19936. Hồ Chí Minh về xây dựng con người mới. NXB,CTQG, H.1995, tr.467. Kỷ niệm 40 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.8. Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.NXB, CTQG, Hà Nội 2008.9. Những giá trị khoa học trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh về sự

đoàn kết thống nhất trong Đảng đối với công tác xây dựng Đảng hiện nay ở Nghệ An. Tác giả: Nguyễn Thị Thảo – Phó trưởng Ban Dân vận tỉnh ủy./.

46

NHỮNG DỰ BÁO THIÊN TÀI CỦA HỒ CHÍ MINH

TS-GVC. Nguyễn Đề Thanh Bộ môn Những nguyên lý cơ bản…

Hồ Chí Minh là lãnh tụ vĩ đại của Đảng và nhân dân Việt Nam, chiến sĩ xuất sắc của phong trào Cộng sản và công nhân quốc tế, Người được tổ chức UNESCO của Liên Hiệp Quốc tôn vinh là anh hùng giải phóng dân tộc và danh nhân văn hóa thế giới. Có thể nói những tư tưởng kiệt xuất về chính trị, quân sự, ngoại giao, đạo đức, văn hóa, giáo dục…của Người đã ảnh

hưởng sâu sắc đến mỗi người dân Việt Nam cũng như nhân dân thế giới trong hơn nửa thế kỷ qua và mãi mãi mai sau. Một nhà báo người Úc đã đánh giá: Chủ tịch Hồ Chí Minh là lãnh tụ duy nhất của thế kỷ XX có tầm ảnh hưởng tư tưởng của mình sâu rộng đến nhân dân toàn thế giới. Ở lĩnh vực khác, Hồ Chí Minh còn có khả năng đưa ra những dự báo thiên tài về sự phát triển của cách mạng thế giới và trong nước. Nhân dịp kỉ niệm 40 năm thực hiện Di chúc của Bác, xin ghi lại một số dự báo điển hình sau:

Tháng 8/1914, khi đang ở Anh, trong bức thư gửi cụ Phan Chu Trinh, người thanh niên Nguyễn Tất Thành đã viết: "...Tiếng súng đang rền vang. Thây người đang phủ đất. Năm nước lớn đang đánh nhau. Chín nước đã vào vòng chiến. Cháu bỗng nhớ cách đây vài tháng cháu đã nói với Bác về cơn dông sấm động này...". Như vậy trong một bức thư gửi trước đó, Bác đã tiên đoán Chiến tranh thế giới lần thứ nhất (1914-1918) sắp sửa nổ ra.

Năm 1924, trong bài "Đông Dương và Thái Bình Dương", Bác đã dự báo về nguy cơ bùng nổ một cuộc chiến tranh thế giới mới và tiên đoán: "Thế nào rồi cũng có ngày nước Nga cách mạng phải đọ sức với chủ nghĩa tư bản". Với tầm nhìn chiến lược, Bác còn thấy trước Thái Bình Dương và các nước thuộc địa xung quanh nó sẽ trở thành miếng mồi béo bở cho các tên đế quốc nhòm

47

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://i71.photobucket.com/albums/i131/hunganhqn/HungAnh/HoChiMinh_Vietnamsenigma00189223-29.jpg&imgrefurl=http://ngaunhien.wordpress.com/category/phim-%25E1%25BA%25A3nh/&usg=__aNBVRvvakJ15B3U3kf3FIXtaSEI=&h=424&w=566&sz=38&hl=vi&start=9&um=1&tbnid=8E3P-vhbW8CdLM:&tbnh=100&tbnw=134&prev=/images%3Fq%3D%25E1%25BA%25A2nh%2BH%25E1%25BB%2593%2BCh%25C3%25AD%2BMinh%26hl%3Dvi%26sa%3DX%26um%3D1

ngó, khu vực này "tương lai có thể trở thành một lò lửa của cuộc chiến tranh thế giới mới mà giai cấp vô sản sẽ phải nai lưng ra gánh". Những tiên đoán này, 15 năm sau trở thành hiện thực. Năm 1939, Chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ, phát xít Đức tấn công Liên Xô, các nước xung quanh Thái Bình Dương trở thành chiến trường ác liệt.

Tháng 5/1941, tại Hội nghị Trung ương Tám ở Pác Bó, Bác đã dự liệu thời cơ tổng khởi nghĩa là lúc Liên Xô thắng Đức; Mỹ, Anh, Trung Quốc phản công đánh bại Nhật Bản. Cần thấy rằng, dự báo này đưa ra lúc Đức chưa tấn công Liên Xô, Nhật chưa tấn công vùng đất do Mỹ, Anh kiểm soát. Nhờ phán đoán tài tình như vậy nên Bác đã yêu cầu Liên Tỉnh ủy Cao - Bắc - Lạng đình chỉ chủ trương khởi nghĩa đầu năm 1944, đồng thời phát động toàn Đảng, toàn dân tích cực chuẩn bị để đón thời cơ.

Ngày 01/01/1942, trên báo "Việt Nam độc lập" số 114, Trả lời câu hỏi: Năm nay tình hình thế giới và trong nước sẽ thế nào? Trong bài "Năm mới, công việc mới" Bác khẳng định: "Ta có thể quyết đoán rằng, Nga nhất định thắng, Đức nhất định bại; Anh, Mỹ sẽ được, Nhật Bản sẽ thua. Đó là một dịp rất tốt cho dân ta khởi nghĩa đánh đuổi Pháp, Nhật, làm cho Tổ quốc ta độc lập tự do". Trên thực tế chúng ta đã tiến hành Tổng khởi nghĩa vào đúng thời cơ mà Bác đã dự đoán, giành thắng lợi trong thời gian ngắn.

Tháng 02/1942, Bác biên soạn cuốn "Lịch sử nước ta" theo hình thức diễn ca. Cuối tác phẩm có mục "Những năm tháng quan trọng" ghi những sự kiện lớn trong lịch sử dân tộc, sự kiện cuối cùng, Bác viết: "1945 - Việt Nam độc lập". Trong hồi kí của mình, đại tướng Võ Nguyên Giáp có viết về dự định sẽ hỏi Bác vì sao Bác biết trước năm 1945 Cách mạng Việt Nam sẽ thành công, nhưng rồi công việc bận rộn nên chưa hỏi được thì Bác đã mất.

Trong khi các nguyên thủ của phe Đồng minh họp tại Têhêran (năm 1943), dự tính rằng, phải đến năm 1946 mới có thể hoàn toàn đánh bại lực lượng phát xít, kết thúc chiến tranh, thì lịch sử lại diễn ra đúng như tiên đoán của Người. Tháng 5/1945, phát xít Đức đầu hàng, Liên Xô đánh tan đội quân Quan Đông của Nhật, Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki, Nhật đầu hàng vô điều kiện. Chớp thời cơ đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân ta nổi dậy tổng khởi nghĩa giành độc lập, tự do.

Năm 1954, kháng chiến chống Pháp thắng lợi, nhưng ngay lúc đó, Bác đã chỉ rõ thắng lợi này mới chỉ là bước đầu và cảnh báo rằng, đế quốc Mỹ sẽ nhảy vào thay thế Pháp ở Đông Dương, Người nhận định: "Mỹ đang biến thành kẻ thù chính và trực tiếp của nhân dân Việt Nam, Lào". Trên cơ sở đó chúng ta

48

đã chủ động về chiến lược, tích cực chuẩn bị lực lượng để sẵn sàng bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Năm 1960, trong Diễn văn lễ mừng Quốc khánh 2/9/1960, có đoạn viết: "Trong lúc chúc mừng ngày Quốc khánh vĩ đại lần thứ 15, chúng ta càng nhớ đến đồng bào ta ở miền Nam đang anh dũng đấu tranh chống chế độ tàn bạo của Mỹ - Diệm. Chúng ta gửi đến đồng bào miền Nam mối tình ruột thịt và hứa với đồng bào rằng: Toàn dân ta đoàn kết nhất trí, bền bỉ đấu tranh, thì chậm lắm là 15 năm nữa, Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất, Bắc - Nam nhất định sẽ sum họp một nhà". Bác gạch dưới trong bản thảo các chữ "chậm lắm là 15 năm nữa". Đúng 15 năm sau, mùa xuân 1975, với thắng lợi vĩ đại của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đất nước ta đi đến thống nhất như tiên đoán diệu kỳ của Người.

Cuối năm 1967, khi làm việc với Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân, Bác đã tiên liệu: "Sớm muộn rồi đế quốc Mỹ cũng sẽ đưa B.52 ra đánh Hà Nội, rồi có thua nó mới chịu thua". Từ kinh nghiệm ở Triều Tiên, trước khi thua, Mỹ đã ném bom hủy diệt Bình Nhưỡng, Bác đã dự báo: "Ở Việt Nam, Mỹ nhất định thua, nhưng nó chỉ chịu thua sau khi thua trên bầu trời Hà Nội". Thực tế, tháng 12/1972, Mỹ mở cuộc tập kích chiến lược bằng không quân vào Hà Nội và Hải Phòng. Chỉ sau khi thất bại nặng nề trong trận "Điện Biên Phủ trên không", ý chí xâm lược bị đập tan, Mỹ mới chịu ký kết Hiệp định Paris, thừa nhận các quyền dân tộc cơ bản của nhân dân Việt Nam và rút hết quân về nước.

Tháng 5/1969, trong bản Di chúc thiêng liêng Bác Hồ để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta năm 1969, Người viết: còn vài năm nữa sẽ giải phóng miền Nam. Đúng 6 năm sau, ngày 30/4/1975 miền Nam hoàn toàn giải phóng, Nam Bắc thống nhất, đất nước hoàn toàn độc lập.

Vì sao Hồ Chí Minh đưa ra được những dự báo chính xác như vậy? Đó chính là kết quả tư duy khoa học của một lãnh tụ vĩ đại, là sự vận dụng tài tình những nguyên lý của phép biện chứng Mác-xít vào điều kiện lịch sử cụ thể của thời đại với tình hình trong nước để chỉ ra quy luật vận động phát triển tất yếu của cách mạng thế giới và nước ta./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Website Đảng Cộng sản Việt Nam: www.cpv.org.vn.2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 12.3. Hồi kí của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

49

TÌM HIỂU TƯ TƯỞNG ĐOÀN KẾT HỒ CHÍ MINH QUA BẢN DI CHÚC LỊCH SỬ VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ

VẬN DỤNG VÀO VIỆC GIẢNG DẠY TRONG TRƯỜNG TA HIỆN NAY

ThS. Trần Trọng ĐạoBộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh

Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến vấn đề đoàn kết bởi theo Người: “Lúc nào dân ta đoàn kết muôn người như một thì nước ta độc lập tự do. Trái lại lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn”1. Vấn đề này được Hồ Chí Minh thể hiện trên một tầm cao mới ở trong Di chúc - tác phẩm cuối cùng của Người. Bốn mươi năm đã qua, kể từ khi Hồ Chí Minh viết những dòng cuối cùng của bản Di chúc lịch sử, là thời gian thích hợp nhất để chúng ta suy ngẫm về tư tưởng đoàn kết trong di sản cuối cùng mà Người để lại cho dân tộc

Việt Nam.

Trước hết, về đoàn kết trong Đảng

Trong Di chúc, Hồ Chí Minh đề cập rất nhiều vấn đề từ đấu tranh giành độc lập cho dân tộc, cho đến xây dựng đất nước sau khi chiến tranh kết thúc, từ đối nội đến đối ngoại, từ việc chung đến việc riêng…Trong bộn bề những công việc đại sự đó, cái mà Người đặc biệt quan tâm là ''Trước hết nói về Đảng'', là vấn đề đoàn kết trong Đảng. Quan điểm có ý nghĩa phương pháp luận về vấn đề đoàn kết trong Đảng được Hồ Chí Minh nêu lên trong Di chúc, đó là:

Điều đầu tiên, Người nhấn mạnh vai trò của đoàn kết trong Đảng đối với mọi thắng lợi của cách mạng nước ta, bản Di chúc viết năm 1965 có đoạn: ''Nhờ đoàn kết chặt chẽ… cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác''2.

1 Hồ Chí Minh: toàn tập, tập 3, Nxb CTQG, Hà Nội, 2000, trang 217.2 Sđd, tập 12, trang 497.

50

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://images.timnhanh.com/blog/200905/17/10085551242563453.jpg&imgrefurl=http://blog.timnhanh.com/mitribitha/subject/am-nhac.35A4E90B.html&usg=__0ScrW4s_WcjPyAywwRQqjrkCUXw=&h=246&w=180&sz=10&hl=vi&start=76&um=1&tbnid=jb-ij_PkpUt4nM:&tbnh=110&tbnw=80&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D60%26um%3D1

Điều quan trọng hơn là Hồ Chí Minh đã đặt ra những yêu cầu và giải pháp để củng cố khối đoàn kết trong Đảng khi đất nước bước vào thời kỳ xây dựng sau chiến tranh, bởi Người đã dự đoán được sự tất thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ mặc dù còn nhiều “khó khăn gian khổ”. Theo Hồ Chí Minh: “Đánh đổ giai cấp địch đã khó, đấu tranh xây dựng chủ nghĩa xã hội còn gian khổ, khó khăn hơn nhiều” bởi vậy “việc hàn gắn vết thương nghiêm trọng do đế quốc Mỹ gây ra, việc xây dựng lại thành phố và làng mạc đẹp đẽ hơn, đàng hoàng hơn trước chiến tranh…” và việc ''chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng để tạo ra cái mới mẻ, tốt tươi'' là nhiệm vụ cực kỳ to lớn, phức tạp và khó khăn. Chính trong điều kiện mới này lại đòi hỏi ''Đảng phải mạnh hơn bao giờ hết''. Đảng chỉ mạnh hơn khi sự đoàn kết thống nhất trong Đảng được tăng cường, điều này chỉ có thể thực hiện được tốt khi ''Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình''3. Muốn củng cố, phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng thì cần “thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình ... Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”.

Về đoàn hết toàn dân

Bên cạnh việc nhấn mạnh đến đoàn kết trong Đảng, Người cũng đặc biệt quan tâm đến xây dựng khối đoàn kết toàn dân bởi đây “là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta''. Với Hồ Chí Minh, tương lai của đất nước, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế được quyết định bởi chính truyền thống đoàn kết, điều này được thể hiện ở những dòng cuối cùng của Di chúc: ''Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới''2.

Trong điều kiện Đảng cầm quyền, để củng cố và tăng cường khối đoàn kết toàn dân tộc, Đảng phải luôn quan tâm đến ''công việc đối với con người''. Theo Người: ''Trong bao năm kháng chiến chống thực dân Pháp, tiếp đến chống đế quốc Mỹ, đồng bào ta, nhất là đồng bào nông dân đã luôn luôn hết sức trung thành với Đảng và Chính phủ ta, ra sức góp của góp người, vui lòng chịu đựng mọi khó khăn gian khổ. Nay ta đã hoàn toàn thắng lợi, tôi có ý đề nghị miễn thuế nông nghiệp một năm cho các hợp tác xã nông nghiệp để cho đồng bào hỉ hả, mát dạ, mát lòng, thêm niềm phấn khởi, đẩy mạnh sản xuất”3. ''Đối với những nạn nhân của chế độ cũ…thì Nhà nước phải dùng vừa giáo dục, vừa phải dùng pháp luật để cải tạo họ, giúp họ trở nên những người lao động lương

3’ 2’ 3’4 Sđd, tập 12, trang 510, 512, 504, 504.51

thiện''4. Đây không chỉ là quan điểm tập hợp lực lượng hết sức rộng rãi mà còn thể hiện sâu sắc tư tưởng bao dung, nhân ái Hồ Chí Minh.

Sự nghiệp xây dựng đất nước cần có khối đoàn kết đông đảo, rộng rãi, mạnh mẽ và chắc chắn. Khối đoàn kết đó không chỉ gồm toàn bộ những người từ phía ''bên này'' mà có cả người của phía “bên kia”. Người cho rằng sự nghiệp xây dựng đất nước cần đến lực lượng của tất cả mọi người, ''không để sót một người nào''.

Về đoàn kết quốc tế

Trước hết, Hồ Chí Minh khẳng định, thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân Việt Nam không thể tách rời sự đoàn kết, sự ủng hộ và giúp đỡ tận tình của các nước xã hội chủ nghĩa, bầu bạn khắp năm châu. Vì vậy, một trong những dự kiến đầu tiên của Người ngay sau khi chiến tranh kết thúc là: “tôi sẽ thay mặt nhân dân ta thăm và cảm ơn các nước anh em trong phe xã hội chủ nghĩa, và các nước bầu bạn khắp năm châu đã tận tình ủng hộ và giúp đỡ cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta”4.

Trước khi qua đời, điều Hồ Chí Minh “đau lòng” nhất là “sự bất hoà” trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, bởi vậy, Người không quên nhắc nhở “Đảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh em trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, có lý, có tình”2. Thực tế cho thấy, với uy tín, nhiệt tình cách mạng và chủ nghĩa quốc tế trong sáng, ngay từ những năm 1920, Người đã có nhiều đóng góp quan trọng vào sự đoàn kết, thống nhất giữa các lực lượng cách mạng trên thế giới.

Suốt cuộc đời mình, Hồ Chí Minh gắn bó trọn vẹn với dân tộc, với Đảng Cộng sản Việt Nam, với nhân dân và bạn bè quốc tế. Cũng suốt đời mình, Người luôn phấn đấu, cống hiến cho sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, đoàn kết dân tộc và quốc tế. Vì vậy, trước khi qua đời Người ''để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng” Việt Nam và cho đồng chí, bầu bạn, thanh niên, nhi đồng quốc tế.

Từ việc nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết, có thể rút ra một số vấn đề cần nhấn mạnh trong việc giảng dạy hiện nay:

Trước hết, cần thấy thực trạng của đoàn kết trong học sinh, sinh viên hiện nay: thực tế cho thấy, đa số sinh viên đều có quan điểm đúng đắn về vấn đề đoàn kết và biết đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập và cuộc sống. Tuy nhiên, hiện nay có hai hiện tượng đang xảy ra: thứ nhất, một bộ phận sinh viên chưa có

4’ 2 Sđd, tập 12, trang 509, 511.52

quan điểm đúng đắn về đoàn kết như: đoàn kết một chiều, không gắn với đấu tranh thể hiện ở việc che giấu hay không phê phán cái xấu, cái thiếu văn minh của nhau, thi hộ, làm bài tập hộ, học hộ... thứ hai, một bộ phận khác thiếu tinh thần đoàn kết để kẻ xấu lấy đồ của bạn bè, đánh bạn mà không có phản ứng gì, thậm chí ngay trong phạm vi lớp học cũng mâu thuẫn, cãi vã, đánh lộn nhau…

Từ thực tiễn này, việc giảng dạy tư tưởng đoàn kết Hồ Chí Minh cần phải giúp cho sinh viên hiểu và thể hiện bằng những hành động cụ thể như sau:

- Giúp cho sinh viên thực sự thấy được tầm quan trọng của việc xây dựng khối đoàn kết trong lớp, trong khoa và trong trường.

- Cần có quan niệm đúng đắn về đoàn kết. Đoàn kết luôn đi liền với đấu tranh, biết tự phê bình và phê bình nhau để tăng cường đoàn kết và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ trong học tập và cuộc sống.

- Đoàn kết là phải biết yêu thương giúp đỡ nhau, phải luôn dũng cảm bảo vệ nhau trước những hành động của kẻ xấu, kẻ ác. Biết phát huy tinh thần của tập thể trong mọi hoạt động của lớp, của khoa và của Trường.

- Muốn đoàn kết chặt chẽ thì cần tôn trọng những quan điểm riêng của từng người, biết gác lại những bất đồng, phát huy tương đồng và luôn biết hy sinh cái tôi cá nhân mà vì tập thể với tinh thần “mình vì mọi người”./.


1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1996.

2. Hội đồng TW chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2003.

HỌC TẬP ĐẠO ĐỨC, TƯ TƯỞNG QUA DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH

53

Th.S Lê Hoài Nam

Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh

Từ năm 1965, khi thấy thấy tuổi tác của mình đã cao, Bác Hồ đã viết Di chúc để dặn lại toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta những điều sâu xa nhất, những khát vọng to lớn nhất mà chính vì những điều đó, Người đã hy sinh cả cuộc đời của mình cho đất nước. Có thể nói bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một văn kiện lịch sử vô giá, nó đã kết tinh tư tưởng, đạo đức và tâm hồn cao đẹp đầy tính nhân văn cao cả của Người, nó

thể hiện một tầm nhìn xuyên suốt thế kỷ. Bốn mươi năm qua toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đã bền bỉ, đồng sức, đồng lòng để thực hiện những ước nguyện thiêng liêng của Bác Hồ kính yêu.

I. VỀ KẾT CẤU CỦA BẢN DI CHÚC

Học tập và nghiên cứu Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta thấy văn bản có kết cấu hết sức chặt chẽ, ngắn gọn và súc tích. Trước hết, Bác nêu nguyên do tại sao Người viết Di chúc. Dựa vào ý thơ của Đỗ Phủ: “Nhân sinh thất thập cổ lai hy” nghĩa là “Người thọ bảy mươi xưa nay hiếm”, nên Bác bắt đầu chắp bút viết Di chúc khi 75 tuổi. Người cũng nói lý do tại sao để lại Di chúc cho đất nước, cho con cháu, cho Đảng, cho dân tộc này: “Nhưng ai mà đoán biết tôi còn phục vụ cách mạng, phục vụ tổ quốc, phục vụ nhân dân được bao lâu nữa? Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lênin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột”.

Trong nội dung của Di chúc, trước hết Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm tới công tác xây dựng Đảng, vì Đảng là Đảng cầm quyền, Đảng chịu trách nhiệm trước dân tộc vận mệnh của đất nước.

“TRƯỚC HẾT NÓI VỀ ĐẢNG - Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hǎng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”.

54

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://img521.imageshack.us/img521/2600/41075031hochiminh1950apfy3.jpg&imgrefurl=http://www.x-cafevn.org/taxonomy/term/8%3Fpage%3D6&usg=__oOnHDXjWrEhUWUYChwwx5jJKox8=&h=98&w=100&sz=4&hl=vi&start=37&um=1&tbnid=dA1TjDCSNvMg4M:&tbnh=80&tbnw=82&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D20%26um%3D1

Bác nhấn mạnh truyền thống ĐOÀN KẾT: “ĐOÀN KẾT là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”.

Bác chỉ ra phương pháp xây dựng Đảng: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau.

Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.

Tiếp sau đó Người quan tâm dặn dò thế hệ trẻ, thanh niên thiếu niên, lớp người kế tục sự nghiệp của dân tộc mình. Một dân tộc có thể vươn dậy mạnh mẽ để sánh vai với các cường quốc năm châu như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lá thư tại buổi lễ khai giảng năm học đầu tiên sau ngày độc lập 5/9/1945 đã viết: "thanh niên là mùa xuân của đất nước". Lớp trẻ mà không tiến thủ, không học hành đến nơi đến chốn, không tu luyện về đạo đức thì không thể hoàn thành sự nghiệp cách mạng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh mong muốn.

“ĐOÀN VIÊN THANH NIÊN ta nói chung là tốt, mọi việc đều hằng hái xung phong, không ngại khó khǎn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chǎm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên". Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”.

Cuối cùng Người nói một số lời về mình, căn dặn không được làm tang lớn, không nên điếu phúng linh đình, không xây lăng mà muốn hoả táng để dành một ít tro thi hài của Bác gửi vào cho nhân dân miền Nam. Đó là việc riêng của Người, nhưng việc riêng đó cũng là việc chung của đất nước, Người căn dặn không được lãng phí. Trong bản Di chúc công bố vào tháng 9/1979, khi nói về việc riêng, Bác viết đúng 79 từ:

“VỀ VIỆC RIÊNG - Suốt đời tôi hết lòng hết sức phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Nay dù phải từ biệt thế giới này, tôi không có điều gì phải hối hận, chỉ tiếc là tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa. Sau khi tôi đã qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thì giờ và tiền bạc của nhân dân”.

II. BÀN VỀ PHẨM CHẤT ĐẠO ĐỨC TRONG DI CHÚC55

Bản Di chúc kết tinh được những tinh hoa về đạo đức, phẩm chất và tư duy của lãnh tụ Hồ Chí Minh. Học tập nghiên cứu Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh ta thấy tầm nhìn của Người thể hiện trong Di chúc là tầm nhìn rất lớn, rất chiến lược, ở trong đó vừa khẳng định tầm nhìn của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ ở thời kỳ lúc đó, mà còn ở tương lai. Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói đến viễn cảnh sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng. Người khẳng định, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước nhất định thắng và trên cơ sở thắng lợi đó chúng ta phải xây dựng đất nước đàng hoàng hơn, to đẹp hơn. Vì vậy cho nên Đảng, cả dân tộc và lớp trẻ phải nghĩ đến tương lai của đất nước. Để làm được công việc trọng đại đó, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh việc đầu tiên đòi hỏi chỉnh đốn lại Đảng. Điều này chúng ta đang phải làm và chắc chắn còn tiếp tục phải làm. Mỗi đảng viên đều làm, toàn Đảng làm. Đảng viên là tấm gương để quần chúng soi, quần chúng học tập, là ngọn cờ để tập hợp lực lượng, là ngọn cờ phát động các phong trào. Đảng viên phải gương mẫu để là đầu tàu dẫn dắt quần chúng đi theo.

“Còn non, còn nước, còn người, Thắng giặc Mỹ, ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay!

Dù khó khǎn gian khổ đến mấy, nhân dân ta nhất định sẽ hoàn toàn thắng lợi. Đế quốc Mỹ nhất định phải cút khỏi nước ta. Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất. Đồng bào Nam Bắc nhất định sẽ sum họp một nhà. Nước ta sẽ có vinh dự lớn là một nước nhỏ mà đã anh dũng đánh thắng hai đế quốc to - là Pháp và Mỹ; và đã góp phần xứng đáng vào phong trào giải phóng dân tộc”.

III. TẦM VÓC THỜI ĐẠI CỦA BẢN DI CHÚC

Thực tiễn cách mạng Việt Nam ngày càng khẳng định bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn mang ý nghĩa thời đại. Tinh thần của Di chúc xuyên suốt 40 năm qua và còn đi theo chúng ta mãi mãi. Đó là nỗ lực phấn đấu để xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, giàu mạnh, sánh vai với các nước khác trên thế giới. Công việc đó một đời người không làm được, hai đời người cũng không làm được mà có thể nhiều đời, toàn Đảng, toàn dân mới có thể làm được. Đó là tầm nhìn hết sức lớn và tôi cho rằng ý nghĩa thời đại chính là ở chỗ đó, nhiều nhà nghiên cứu gọi tầm nhìn xuyên thế kỷ.

Trong thời kỳ đất nuớc công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế hiện nay, chúng ta có thể rút ra những bài học để thực hiện những ý nguyện mà Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu trong Di chúc của Người, đồng thời tăng cường vị thế của Việt Nam tên trường quốc tế.

56

Đó là sự thống nhất ý chí của toàn dân tộc. Để đối mặt với những thử thách trong thời kỳ hội nhập, toàn cầu hoá này, không thể không nói tới sự đoàn kết, thống nhất ý chí của toàn dân tộc. Điều này cần thiết trong chiến tranh, lại càng cần thiết trong xây dựng đời sống mới. Tôi nghĩ rằng để đưa đất nước chúng ta tiến nhanh, tiến mạnh, hội nhập với thế giới, thì trong Đảng cũng như cả dân tộc phải giữ sự thống nhất, đoàn kết, nhất trí đó. Chúng ta giương cao ngọn cờ tư tưởng Hồ Chí Minh, vận động toàn Đảng, toàn quân, toàn dân học tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Chúng ta không phải học tập một cách máy móc mà học tập tinh thần của tấm gương đạo đức của Người. Chúng ta làm theo tinh thần của tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là hướng đi đúng đắn.

Toàn thể cán bộ, đảng viên, học sinh và sinh viên Trường Đại học Nha Trang cần nỗ lực như thế nào để học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh?

Chúng ta thấy rằng thế hệ của chúng ta bây giờ được kế thừa truyền thống hào hùng của dân tộc. Thêm vào đó, cũng đang sống trong một thời đại mà nền khoa học của thế giới phát triển nhanh chóng. Như vậy là thế hệ chúng ta đang thừa hưởng hai thành quả quí báu nhất: thứ nhất là kinh nghiệm của quá khứ, tinh thần dân tộc trong quá khứ; thứ hai, kiến thức khoa học hiện đại. Rõ ràng, thế hệ chúng ta có đầy đủ điều kiện để vươn lên mạnh mẽ. Chúng ta tin tưởng lớp trẻ hôm nay có thể hoàn thành nhiệm vụ của thời đại mới đầy năng động, sáng tạo. Mặt khác chúng ta cũng phải kiên quyết đấu tranh với những luận điệu bôi nhọ Chủ tịch Hồ Chí Minh của các thế lực phản động ngày nay trên các phương tiện thông tin./.

DI CHÚC HỒ CHÍ MINH GIÁ TRỊ VÀ HIỆN THỰC

Nguyễn Hữu Tâm Bộ môn Những Nguyên lý cơ bản…

57

Suốt cuộc đời mình, Hồ Chí Minh đã kiên trì và nhất quán đi theo con đường đã lựa chọn. Dưới ngọn cờ tư tưởng Hồ Chí Minh, cách mạng Việt Nam đã vững bước tiến lên giành được những thắng lợi lịch sử có tầm thời đại.

40 năm đã qua kể từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đi vào cõi vĩnh hằng. Bản Di chúc thiêng liêng mà Người để lại đã mở đầu bằng một lời dự báo thiên tài mà lịch sử từng khẳng định: “Cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hy

sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc chắn”. Bác còn nói: “Còn non, còn nước, còn người. Thắng giặc Mỹ ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay”.

Bản Di chúc cũng đã được kết thúc bằng một lời căn dặn đầy tâm huyết mà đến tận ngày nay vẫn còn nóng bỏng tính thời sự: “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.

Với Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng do Bác Hồ sáng lập, giáo dục và rèn luyện, Người đã lãnh đạo cuộc cách mạng của nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Bác nhắc nhủ: “Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.

Nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói: “Bản Di chúc tuy rất ngắn gọn (chỉ hơn 1.000 từ) nhưng nó chứa đựng biết bao giá trị tư tưởng và tình cảm, là sự kết tinh một đời hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh, đem lại sự đổi mới của dân Việt Nam ta, đồng thời để lại những di sản bất hủ đối với những thế hệ mai sau”. Ba điều trích dẫn trên đây - về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, về xây dựng đất nước sau chiến tranh và về việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng - hiển nhiên chưa phải là tất cả những điều Bác Hồ căn dặn lại. Nhưng đó là ba điều cơ bản nhất, then chốt nhất, ba điều mà toàn Đảng, toàn dân ta dốc lòng, dốc sức thực hiện trong 40 năm qua.

58

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://thongtin.brinkster.net/diendan/photo/vuanbu8.GIF&imgrefurl=http://www.thongtinberlin.net/150209.html&usg=__EDEi4knqstuml_j_ztXnwThrtvk=&h=338&w=208&sz=57&hl=vi&start=38&um=1&tbnid=3PcVwJ1QC4le7M:&tbnh=119&tbnw=73&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D20%26um%3D1

Kiểm điểm lại, ta thấy những thành tựu mà nhân dân ta đạt được là rất to lớn. Nhưng những gì còn phải làm để thực hiện trọn vẹn Di chúc của Bác thì vẫn đang ở phía trước. Kháng chiến thắng lợi mở ra thời kỳ xây dựng đất nước. Mùa xuân năm 1975, hơn 5 năm sau ngày Bác đi xa, bằng một cuộc Tổng tiến công và nổi dậy chưa từng thấy, chúng ta đã hoàn toàn giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước. Chúng ta có thể tự hào nói rằng, thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã mở ra một thời kỳ mới của sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.

Đảng ta, qua sáu kỳ Đại hội, từ Đại hội IV (l976) đến Đại hội X (2006) đã không ngừng tìm tòi, sáng tạo, khai phá con đường đi lên nhằm xây dựng chủ nghĩa xã hội một cách đúng đắn nhất, hiệu quả nhất. Công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo từ Đại hội VI đến nay là một công trình sáng tạo lớn. Đổi mới tuy nằm trong trào lưu “cải tổ” và “cải cách” của nhiều nước xã hội chủ nghĩa thời bấy giờ nhưng lại được tiến hành theo một chiến lược và mô hình, phù hợp với tình hình và đặc điểm Việt Nam. Chính nhờ sự đúng đắn ấy mà trong gần 23 năm qua, dù thế giới trải qua nhiều biến động, trong nước có lúc gặp bước gian nguy, song sự nghiệp đổi mới vẫn không ngừng tiến lên và giành được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử.

Đại hội X của Đảng ta nhận định: Bộ mặt của đất nước đã có sự thay đổi cơ bản và toàn diện. Kinh tế tăng trưởng khá nhanh; sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được đẩy mạnh. Đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt. Hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố và tăng cường. Chính trị xã hội ổn định. Quốc phòng và an ninh được giữ vững. Vị thế của nước ta trên thế giới không ngừng nâng cao. Đặc biệt coi trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Điều đáng ghi nhận trước tiên là trong lãnh đạo toàn bộ sự nghiệp cách mạng, Đảng đã dành sự chú trọng đặc biệt đến công tác xây dựng Đảng, coi việc nâng cao không ngừng năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi. Đảng chủ trương gắn kết chặt chẽ ba nhiệm vụ cơ bản: Phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt, phát triển văn hoá - nền tảng tinh thần của xã hội. Những thành tựu to lớn mà nhân dân ta giành được trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cho đến nay đều gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng. Tuy vậy, Đảng ta cũng nghiêm túc tự phê bình rằng chúng ta còn chưa làm được nhiều điều Bác Hồ căn dặn trong nhiệm vụ xây dựng Đảng cầm quyền.

59

Thấm thía về cái giá phải trả cho những sai lầm, khuyết điểm do giáo điều, chủ quan duy ý chí, Đảng ta và nhân dân ta càng nhận thức sâu sắc hơn đối với di sản tinh thần vô giá mà Người đã để lại cho chúng ta. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng đã khẳng định: Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động. Tư tưởng Hồ Chí Minh đã thực sự là nguồn trí tuệ, nguồn động lực soi sáng và thúc đẩy công cuộc đổi mới của chúng ta.

Cho đến hôm nay, cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong nhiều năm qua, nhất là cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được phát động từ sau Đại hội X đến nay, chính là để Đảng ta khắc phục sai lầm và khuyết điểm, khôi phục và phát huy những phẩm chất cao đẹp, thực hiện đúng Di chúc của Bác Hồ, làm cho Đảng ta thật sự trong sạch, xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân./.

TÌM HIỂU TƯ TƯỞNG “ĐOÀN KẾT LÀ SỨC MẠNH, LÀ THEN CHỐT CỦA THÀNH CÔNG” TRONG DI CHÚC

CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH60

Đỗ Văn Đạo Bộ môn Đường lối cách mạng…

Những ngày thu năm nay dân tộc ta kỷ niệm 64 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và cũng là ngày kỷ niệm 40 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu.

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.

Ngày 2/9/1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra đi về với “Thế giới người hiền” tại ngôi nhà sàn đơn sơ

thuộc khu vực của Quảng trường Ba Đình lịch sử.

Lịch sử đã có sự trùng hợp thiêng liêng và kỳ diệu. Hai sự kiện diễn ra vào hai thời điểm khác nhau của đất nước nhưng lại gắn bó chặt chẽ như một tất yếu lịch sử. Có sự mở đầu bằng Tuyên ngôn độc lập ngày 2-9-1945 mới có chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy chôn vùi chế độ thực dân cũ thống trị đất nước ta gần một thế kỷ; mới có Đại thắng mùa Xuân năm 1975, đánh sập chủ nghĩa thực dân mới, hoàn thành sự nghiệp giải phóng miền Nam, dân tộc ta đã thực hiện được ước nguyện lớn lao nhất và mong mỏi nhiều nhất lúc sinh thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh đó là thống nhất đất nước.

Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu của chúng ta đón nhận quy luật cuộc sống thật ung dung và thanh thản, Người chuẩn bị cho việc ra đi của mình bằng những lời dặn dò tâm huyết qua bản Di chúc. 40 năm đã qua, đọc bản Di chúc mà Người để lại, trong lòng mỗi người dân Việt Nam ai cũng dâng trào niềm xúc động trước sự quan tâm lo lắng của Người đối với tương lai của non sông đất nước, là sự thể hiện tâm nguyện, tình cảm, ý chí, niềm tin, trách nhiệm của Người với Tổ quốc, với nhân dân và với sự nghiệp cách mạng.

Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh được coi là văn kiện lịch sử vô giá, kết tinh những tinh hoa đạo đức và tâm hồn cao đẹp. Những tư tưởng và quan điểm cốt yếu của Người thể hiện trong bản Di chúc đã vạch ra những phương hướng phát triển cho cách mạng Việt Nam cả hôm nay và tương lai mai sau.

Tìm hiểu Di chúc của Chủ tịch Hồ chí Minh cho chúng ta thấy một trong những Di nguyện mà Người đã nhấn mạnh và nhắc lại nhiều lần trong bản Di

61

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://vietnamnet.vn/dataimages/original/images800697_naquoc.jpg&imgrefurl=http://vietnamnet.vn/service/printversion.vnn%3Farticle_id%3D724118&usg=__dw4cyOan0jPdYqR8AK2h8AwOPbM=&h=350&w=272&sz=15&hl=vi&start=24&um=1&tbnid=FshIgA0imvrIkM:&tbnh=120&tbnw=93&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D20%26um%3D1

chúc đó chính là vấn đề về “Đoàn kết”. Có lẽ Người muốn nhắc nhở cho các thế sau, cho cách mạng Việt Nam rằng “Đoàn kết” đó không chỉ là sự phát huy một truyền thống quý báu của dân tộc ta, mà “Đoàn kết là sức mạnh, là then chốt của thành công”, như lúc sinh thời Người đã từng nói “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”.

I. Tìm hiểu về “Đoàn kết” trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và 40 năm đất nước thực hiện theo Di chúc của Người

1. Tìm hiểu về “Đoàn kết” trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Đoàn kết và đại đoàn kết dân tộc là một nội dung xuyên suốt trong tư tưởng cũng như trong hoạt động thực tiễn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là một cống hiến đặc sắc, có giá trị lý luận và giá trị thực tiễn hết sức quan trọng. Tư tưởng “Đoàn kết” và “Đoàn kết dân tộc” là vấn đề được Chủ tịch Hồ Chí Minh ngay từ thời kỳ đầu lãnh đạo cách mạng cho đến lúc Người sắp ra đi đặc biệt quan tâm và coi trọng. Có thể nói, sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta chỉ có thể được thực hiện và thành công bằng sức mạnh của cả dân tộc, bằng đại đoàn kết dân tộc. Vì vậy, theo quan niệm của Người “đại đoàn kết dân tộc là một trong những nhân tố quan trọng nhất bảo đảm thắng lợi của cách mạng Việt Nam”

Với cương vị là lãnh tụ tối cao của Đảng và của dân tộc, đứng đầu Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa 24 năm liền, Người đã tập hợp, quy tụ được các dân tộc, các giai cấp, tầng lớp, đảng phái, tôn giáo, nhân sĩ trí thức yêu nước, đồng bào trong nước và kiều bào ở nước ngoài, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc trong suốt tiến trình cách mạng Việt Nam, từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa. Người đã trở thành linh hồn của khối đại đoàn kết dân tộc ngày càng rộng rãi và bền vững.

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thống kê, phân tích những bài viết, bài nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được công bố trong Hồ Chí Minh Toàn tập (12 tập), kết quả cho thấy các bài viết đề cập đến vấn đề “Đoàn kết” và “Đại đoàn kết dân tộc” chiếm tỷ lệ trên 40%. Trong một số bài, Người đã nhiều lần nói đến đoàn kết, đại đoàn kết dân tộc: 16 lần trong bài Sửa đổi lối làm việc (tập 5), 17 lần trong Bài nói tại buổi khai mạc Đại hội thống nhất Việt Minh – Liên Việt (tập 6), 19 lần trong Diễn văn kỷ niệm Quốc khánh năm 1957 (tập 8)…Và trong bản Di chúc đầu tiên, được Người viết vào ngày 15-5-1965, chỉ với hơn 1000 từ nhưng có tới 8 lần Người nói về vấn đề đoàn kết.

Đoàn kết trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

62

Trước hế nói về Đảng “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ tháng lợi này đến thắng lợi khác.

Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí trong Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình.

Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”.

Về phong trào cộng sản thế giới. Đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, thực hiện đoàn kết không chỉ diễn ra trong quốc gia dân tộc, mà thực hiện đoàn kết trong cả phong trào cộng sản thế giới, Người viết: “Là một người suốt đời phục vụ cách mạng….Tôi mong rằng Đảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh em trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, có lý có tình. Tôi tin chắc rằng các đảng anh em và các nước anh em nhất định sẽ phải đoàn kết lại.”

Về công cuộc kháng chiến chống Mỹ. Với tinh thần đoàn kết toàn dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh tin tưởng vào sự tất thắng của cách mạng toàn dân tộc trong công cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ để thống nhất đất nước. Trong Di chúc, Người viết: “…Nhân dân ta rất anh hùng, dũng cảm, hăng hái, cần cù. Từ ngày có Đảng, nhân dân ta luôn đi theo Đảng, rất trung thành với Đảng…Cuộc kháng chiến chống Mỹ có thể kéo dài mấy năm nữa. Đồng bào ta có thể phải hy sinh nhiều của, nhiều người. Dù sao, chúng ta phải quyết tâm đánh giặc Mỹ đến thắng lợi hoàn toàn. Dù khó khăn gian khổ đến mấy, nhân dân ta nhất định sẽ hoàn toàn thắng lợi. Đế quốc Mỹ nhất định phải cút khỏi nước ta. Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất. Đồng bào Nam, Bắc nhất định sẽ sum họp một nhà…”. Niềm tin tất thắng đó và sự tiên đoán tài tình của Người đã được cả dân tộc hoàn thành bằng chiến thắng mùa xuân năm 1975, miền Nam hoàn toàn được giải phóng, đất nước thống nhất, non sông Việt Nam thu về một mối như Di nguyện của Người hằng mong ước.

Về công cuộc xây dựng đất nước sau chiến tranh. Trong bản Di chúc thứ hai được Người viết vào tháng 5/1968, vấn đề đoàn kết lại được Người căn dặn: “Ngay sau cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta hoàn toàn thắng lợi, công việc toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta phải ra sức làm là mau chóng hàn gắn vết thương nghiêm trọng do đế quốc Mỹ gây ra trong cuộc chiến tranh xâm lược

63

dã man. Đó là một công việc cực kỳ to lớn, phức tạp và khó khăn. Chúng ta phải có kế hoạch rõ ràng, chu đáo, để tránh khỏi bị động, thiếu sót và sai lầm… Công việc trên đây rất to lớn, nặng nề, và phức tạp, mà cũng là rất vẻ vang. Đây là một cuộc chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi. Để giành lấy thắng lợi trong cuộc chiến đấu khổng lồ này cần phải huy động toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân”.

Đoàn kết và Đoàn kết toàn dân là quan điểm được Người theo đuổi và thực hiện trong thực tiễn trong suốt cuộc đời làm cách mạng và phụng sự Tổ quốc. Người đã trở thành linh hồn của khối đại đoàn kết dân tộc ngày càng rộng rãi và bền vững, ngay cả lúc sắp ra đi, điều mà Người mong mỏi nhất cũng chính là vấn đề đoàn kết “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.

2. Đất nước 40 năm thực hiện theo Di chúc của Người

Trong Điếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam), tại lễ Truy điệu trọng thể Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 9-9-1969, toàn Đảng, toàn quân và toàn thể dân tộc Việt Nam vĩnh biệt Người đã nguyện thề:

Giương cao mãi mãi ngọn cờ độc lập dân tộc, quyết chiến quyết thắng giặc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, thống nhất đất nước để thỏa lòng mong ước của Người.

Đem hết sức mình tiếp tục phấn đấu thực hiện lý tưởng xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa cao đẹp mà Người đã vạch ra cho giai cấp công nhân và nhân dân ta, đem lại phồn vinh cho đất nước, hạnh phúc cho đồng bào.

Hết lòng hết sức giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình, tăng cường sức chiến đấu của Đảng, làm hạt nhân cho khối đoàn kết toàn dân, bảo đảm cho sự nghiệp cách mạng của giai cấp và dân tộc Việt Nam hoàn toàn thắng lợi.

Luôn luôn phát huy tình cảm quốc tế trong sáng của Hồ Chủ tịch, hết lòng góp sức vào việc khôi phục và tăng cường sự đoàn kết nhất trí trong phe xã hội chủ nghĩa và giữa các Đảng anh em trên cơ sở chủ nghĩa Mác-Lênin và chủ nghĩa quốc tế Vô sản; thắt chặt tình đoàn kết hữu nghị giữa các dân tộc Đông Dương; ra sức ủng hộ phong trào cách mạng của nhân dân các nước,

64

góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.

Suốt đời học tập đạo đức, tác phong của Người, bồi dưỡng phẩm chất cách mạng, không sợ gian khổ, không sợ hy sinh, rèn luyện mình thành những chiến sỹ trung thành với Đảng, với dân, xứng đáng là đồng chí, là học trò của Hồ Chủ tịch. Noi gương Người, toàn thể nhân dân ta, thanh niên ta nguyện ra sức trau dồi mình thành những con người mới, làm chủ đất nước, làm chủ xã hội mới, mang lá cờ bách chiến bách thắng của Hồ Chủ tịch tới đích cuối cùng.

Bốn mươi năm qua, thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và lời thề trước vong linh của Người, dân tộc ta, đất nước ta đã vượt qua muôn vàn hy sinh gian khổ, khó khăn, thách thức, nhưng với tinh thần đoàn kết toàn dân tộc như Người hằng vun đắp, các con cháu của Người đã tiếp tục phát huy truyền thống quý báu đó, đã viết nên những trang sử vẻ vang, những thành tựu vĩ đại trong thời đại Hồ Chí Minh.

Trong cuộc đấu tranh chống Mỹ, cứu nước, thực hiện Di chúc thiêng liêng của Người, quân và dân cả nước đã biến đau thương thành sức mạnh, đẩy mạnh phong trào thi đua “một người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt”, “kiên quyết vượt mọi khó khăn, ra sức xây dựng và bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa (XHCN). Miền Bắc vừa xây dựng và bảo vệ XHCN, đánh thắng chiến tranh phá hoại, làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ trên không, vừa làm tròn nghĩa vụ hậu phương lớn cho tiền tuyến miền Nam “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, ra sức thi đua lao động, tất cả cho tiền tuyến miền Nam, tất cả để chiến thắng giặc Mỹ xâm lược. Ở miền Nam, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và Liên minh các lược lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam đã vận động các tầng lớp nhân dân từ các đô thị và vùng nông thôn, không phân biệt giai cấp, tín ngưỡng, tôn giáo, địa vị xã hội…đoàn kết một lòng, đứng lên chống giặc Mỹ xâm lược và ngụy quyền tay sai. Các phong trào đấu tranh ở trong nước và các phong trào phản đối chiến tranh của người dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới, ủng hộ cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước của dân tộc Việt Nam đã diễn ra mạnh mẽ và rộng khắp. Qua đó đã phát huy được sức mạnh toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh của thời đại, tạo nên một sức mạnh vô địch của cách mạng Việt Nam, làm nên đại thắng mùa xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, giang sơn thu về một mối, hoàn thành Di nguyện lớn lao nhất của Bác Hồ kính yêu.

65

Đất nước thống nhất, Đảng và Nhà nước tiếp tục lãnh đạo dân tộc Việt Nam thực hiện xây dựng đất nước theo Di chúc của Người. Đảng và Nhà nước ta không ngừng chăm lo xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Nhờ thấm nhuần tư tưởng đoàn kết của Hồ Chủ tịch, qua đó bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế, sự nghiệp CHN, HĐH được đẩy mạnh; kinh tế tăng trưởng khá nhanh. Các lĩnh vực của đời sống xã hội đã có sự phát triển vượt bậc, đời sống của nhân dân ngày càng được nâng cao rõ rệt. Chính trị - xã hội ổn định. Quốc phòng an ninh được giữ vững. Hoạt động đối ngoại và hội nhập kinh tế quốc tế được đẩy mạnh. Hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết dân tộc được củng cố và tăng cường. Vị thế nước ta trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao. Sức mạnh tổng hợp của quốc gia đã tăng lên rất nhiều, tạo ra thế và lực mới cho đất nước tiếp tục đi lên với triển vọng tốt đẹp. Những thành tựu trên là sự phát huy tinh thần đoàn kết một lòng của cả dân tộc, tất cả vì Tổ quốc Việt Nam thân yêu, vì lý tưởng của Bác Hồ vĩ đại.

Bước sang thời kỳ mới của đất nước, trước những diễn biến phức tạp trên thế giới, trước xu thế toàn cầu hóa. Tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết toàn Đảng, toàn quân và toàn dân là cơ sở chính để Đảng và Nhà nước ta tăng cường vận động các tầng lớp nhân dân phát huy quyền làm chủ, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. Tăng cường đoàn kết, hữu nghị và hợp tác với nhân dân các nước trên thế giới; góp phần đấu tranh, đập tan những âm mưu của các thế lực thù địch, hòng phá hoại thành quả cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc của nhân dân ta, góp phần vào sự ổn định, hòa bình trong khu vực và trên thế giới. Qua việc phát huy sự đồng thuận xã hội, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước đã lãnh đạo đất nước tranh thủ thời cơ, vượt qua bao khó khăn thách thức, đạt được nhiều thành tựu quan trọng, nhất là những thành tựu về kinh tế - xã hội của công cuộc đổi mới đất nước hơn 20 năm qua.

Thắng lợi của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và sự nghiệp đổi mới, CNH, HĐH đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc qua 40 năm thực hiện theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, theo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, thực hiện đoàn kết và đại đoàn kết toàn dân tộc trên nền tảng liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức, đã là đường lối chiến lược của cách cách mạng Việt Nam; là nguồn sức mạnh, động lực chủ yếu và là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm thắng lợi bền vững của sự nghiệp

66

xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Càng khẳng định đoàn kết và khối đại đoàn kết toàn dân tộc “là sức mạnh, là then chốt của mọi thành công” của cách mạng Việt Nam; đây là thực tiễn để kiểm chứng cho chân lý mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”.

Kỷ niệm 64 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và 40 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cả nước ta đã và đang đẩy mạnh “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, phát huy truyền thống đoàn kết và đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết quốc tế, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, để thực hiện thành công sự nghiệp cách mạng đi lên CNXH mà Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong ước.

II. Giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên, sinh viên trong Trường Đại học hiện nay theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, mối quan tâm thứ hai, sau khi Bác nói về Đảng, đó là vấn đề Đoàn viên và Thanh niên, Người Di nguyện rằng: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng xã hội chủ nghĩa vừa “hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”.

Sinh thời, Hồ Chí Minh thường nói “Bác rất yêu quý thanh niên”, và Người thường giải thích “Thanh niên tượng trưng cho sức sống của cuộc đời, cái đẹp của đất nước và tinh thần của dân tộc. Một năm khởi đầu bằng mùa xuân, một đời người khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”. Vì thế lòng yêu nước, tình cảm thương dân của Người gắn liền với sức sống của nhân dân là thanh niên. “Thanh niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già…xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế và văn hóa trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên là lực lượng cơ bản trong bộ đội, công an, dân quân tự vệ…Trong mọi công việc, thanh niên thi đua thực hiện khẩu hiệu: Đâu cần, thanh niên có, việc gì khó, thanh niên làm”.

Sinh viên là một bộ phận ưu tú trong tầng lớp thanh niên. Được học tập và rèn luyện để trở thành những trí thức tương lai, họ có khả năng tiếp thu những thành tựu mới của khoa học - công nghệ tiên tiến, có thể đưa nước ta “đi tắt”, “đón đầu” để hội nhập khu vực và quốc tế.

67

Trong toàn bộ sự nghiệp giáo dục nói chung, thì việc giáo dục đạo đức cho sinh viên có ý nghĩa vô cùng quan trọng, nó là cơ sở nền tảng hình thành con người mới vừa hồng, vừa chuyên. Với vị trí của nó, mà giáo dục phải là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, trong đó vai trò của nhà trường nói chung và trường đại học nói riêng là hết sức quan trọng. Để hoàn thành nhiệm vụ cao cả đó, đòi hỏi phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

Ngày nay, mặt trái của nền kinh tế thị trường đang nuôi dưỡng chủ nghĩa cá nhân và lối sống thực dụng, lấy đồng tiền làm giá trị cao nhất...những mặt trái của cơ chế thị trường đó đang gặm nhấm những giá trị tốt đẹp của dân tộc, làm khô héo lòng nhân ái trong con người. Bên cạnh những chuẩn mực đạo đức cũ của dân tộc vẫn còn nguyên giá trị, có sự pha tạp của văn hóa ngoại lai, có những cái phản giá trị đạo đức truyền thống, đã dẫn đến sự lựa chọn sai lầm các giá trị đạo đức của một bộ phận sinh viên.

Một điều đáng nói, trong chương trình giảng dạy ở các trường đại học, các môn khoa học Lý luận chính trị là những môn trang bị thế giới quan, nhân sinh quan, xây dựng niềm tin, lý tưởng cho sinh viên. Vậy mà vẫn còn một bộ phận không nhỏ sinh viên có ý thức học tập mang tính đối phó, thụ động. Chính vì vậy, trước những biến động phức tạp của thế giới, trước những khó khăn phức tạp của cuộc sống, nhiều sinh viên không đủ bản lĩnh để giữ vững phẩm chất chính trị của mình, có những trường hợp bị tha hóa bởi những hiện tượng tiêu cực của xã hội. Đây chính là mảnh đất để các thế lực thù địch lợi dụng, lôi kéo, mua chuộc và thực hiện “diễn biến hòa bình” đối với sinh viên.

Trước thực trạng suy thoái đạo đức của một bộ phận sinh viên và thanh niên hiện nay, việc giáo dục đạo đức cho sinh viên, làm cho họ có đủ đức tài, mà trong đó đức là gốc, đáp ứng nhu cầu của thực tiễn xây dựng đất nước là một trong những vấn đề cấp bách, đảm bảo cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta khỏi nguy cơ tụt hậu và chệch hướng.

Những định hướng về giáo dục đạo đức cho sinh viên hiện nay

Lồng ghép trong quá trình giảng dạy và liên hệ thực tiễn cho sinh viên nhận thức được rằng: Giữ vững mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trong quá trình đổi mới hiện nay ở nước ta, đó cũng chính là nắm vững hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội (CNXH) là những yếu tố “bất biến” trong sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay. Do đó phải kiên định xây dựng tinh thần đoàn kết toàn dân tộc, lòng yêu nước, yêu CNXH cho sinh viên. Qua đó làm cho sinh viên ý thức được rằng, họ chính là lực lượng chính cho sự nghiệp cách mạng của nước nhà, là

68

tương lai của đất nước. Cơ chế thị trường là phương tiện để thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH.

Kế thừa và phát huy những giá trị, chuẩn mực đạo đức truyền thống, đạo đức cách mạng. Trong đó giá trị đạo đức truyền thống là yêu nước, tinh thần đoàn kết là những giá trị cao nhất, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt toàn bộ lịch sử Việt Nam. Ngày nay yêu nước là yêu CNXH, yêu nhân dân. Trong cơ chế thị trường, khi mà các quan hệ xã hội của con người đang có nguy cơ bị đồng tiền làm tha hóa, thì việc xây dựng lòng yêu nước, yêu CNXH là một việc làm cấp bách và thiết thực, soi sáng cho sinh viên định hướng những giá trị nhân cách, phẩm giá, giúp cho họ ngăn ngừa những sai lệch về chuẩn mực đạo đức do mặt trái của cơ chế thị trường mang lại. Ngày nay, trong nền kinh tế thị trường, lòng yêu nước thể hiện qua sự năng động, sáng tạo, biết làm giàu chính đáng, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, phải xuất phát từ lợi ích của đất nước để định hướng hoạt động của bản thân mình, không vì lợi ích riêng tư mà xâm hại đến lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc. Yêu nước là trung thành với Tổ quốc, trong bối cảnh quốc tế hóa, toàn cầu hóa, thì trung với nước lại càng quan trọng, vì thiếu nó thì nhân tài sẽ không đứng vững nổi trước sự cám dỗ, mua chuộc của bên ngoài và khi đó, tài càng cao thì họa càng lớn.

Giáo dục cho sinh viên thấm nhuần về thế giới quan và nhân sinh quan của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Làm cho chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, thành niềm tin chân lý trong thế hệ trẻ. Xây dựng bản lĩnh chính trị cho sinh viên là để họ có bản lĩnh chính trị vững vàng trước những diễn biến phức tạp của đời sống, làm chủ tương lai, làm chủ sự nghiệp của mình.

Giáo dục cho sinh viên luôn có ý thức tự lực, tự cường, chủ động trong học tập và trong nghiên cứu khoa học. Học tập để phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân, không ngừng nâng cao trình độ về mọi mặt để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới. Không chấp nhận sự nghèo đói, không làm giàu bất chính, không tiêu cực, gian lận trong thi cử; chống chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, hẹp hòi. Khơi dậy lòng nhân ái truyền thống trong sinh viên, vì lòng thương người là đạo lý của cuộc sống, là đạo lý làm người, “Thương nguời như thể thương thân” là nét đẹp truyền thống của dân tộc, và ngày nay đó chính là tình thương giai cấp đối với giai cấp công nhân, tình thương yêu vô cùng rộng lớn đối với nhân lao động, đối với người cùng khổ.

69

Ngày nay, thanh niên nói chung, sinh viên nói riêng, họ đều là nguồn lực quan trọng trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Thanh niên là những người chủ, là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ 21 có xứng tầm với cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường XHCN hay không, phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên. Do đó, Đảng và Nhà nước ta coi giáo dục là quốc sách hàng đầu để đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, trong giáo dục và đào tạo phải đặc biệt quan tâm đến thanh niên, đó chính là việc thực hiện theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh./.


1. Toàn văn Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh – NXB. Trẻ, 4/20092. Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh – NXB. CTQG, Hà Nội 20033. Báo Nhân Dân, các số ra ngày 20/8 và 01/9 năm 20094. Báo Khánh Hòa, các số ra ngày 21,27,31 tháng 8 và 3/9 năm 20095. Tư tưởng Đạo đức Hồ Chí Minh – TS. Hoàng Trung – NXB. Đại học quốc gia Tp.Hồ Chí Minh 2005

VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG VỀ CON NGƯỜI TRONG DI CHÚC CỦA HỒ CHÍ MINH

70

VÀO VIỆC GIẢNG DẠY VẤN ĐỀ CON NGƯỜI MỚI XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

ThS-GVC. Phạm Quang Huy Bộ môn Những nguyên lý…

Hồ Chủ tịch là lãnh tụ thiên tài của Đảng và của dân tộc ta. Cuộc đời, sự nghiệp của người là một tấm gương sáng vì dân, vì nước. UNESCO đã ghi nhận Người là: “Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hoá kiệt xuất”. Tư tưởng của Người là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta. Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Tư tưởng Hồ Chí Minh về

con người là một nội dung quan trọng trong di sản tư tưởng của Người. Chúng ta có thể khai thác tư tưởng về con người trong Di chúc của Hồ Chí Minh vào việc giảng dạy môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin ở vấn đề con người mới xã hội chủ nghĩa (XHCN).

Trong Di chúc của Hồ Chí Minh, ta thấy rất rõ Người nhấn mạnh đến tính toàn diện của con người trong việc xây dựng xã hội mới. Khi nói về đoàn viên và thanh niên, Người viết rằng: “Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”” [2, tr. 36]. Như vậy con người mới XHCN theo tư tưởng Hồ Chí Minh phải vừa “hồng” vừa “chuyên”.

“Hồng” ở đây nói về phẩm chất đạo đức cách mạng:

- Người căn dặn “Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư” [2, tr. 36]. Đạo đức nói chung và đạo đức cách mạng nói riêng được đặc trưng bằng hệ thống các quy tắc, chuẩn mực được dùng để điều chỉnh các quan hệ ứng xử giữa con người với con người (cá nhân với cá nhân, cộng đồng, xã hội), và giữa con người với tự nhiên, trên cơ sở ưu tiên lợi ích chung của cộng đồng, xã hội và người khác. “Thực sự” thấm nhuần đạo đức cách mạng là phải hiểu được nội dung cốt lõi của nó, phải làm việc, đấu tranh, hy sinh cho Đảng, cho Tổ quốc, cho nhân dân, phải đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của nhân dân lên trên lợi

71

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://www.nguoidaibieu.com.vn/Portals/0/VANHOAMOI/2007/bachochandung.jpg&imgrefurl=http://www.nguoidaibieu.com.vn/Trangchu/VN/tabid/66/CatID/4/ContentID/23563/Default.aspx&usg=__ZLM9foOPU4fbZ6XqmkWv6ELEdd4=&h=408&w=320&sz=35&hl=vi&start=13&um=1&tbnid=I-nk9IrfWeIVIM:&tbnh=125&tbnw=98&prev=/images%3Fq%3D%25E1%25BA%25A2nh%2BH%25E1%25BB%2593%2BCh%25C3%25AD%2BMinh%26hl%3Dvi%26sa%3DX%26um%3D1

ích cá nhân, phải biến sự hiểu biết của mình về đạo đức cách mạng thành niềm tin, lẽ sống, hành động.

- Nội dung cốt lõi của đạo đức cách mạng là: “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.” Cần được hiểu là siêng năng, chăm chỉ, cần cù, cố gắng vượt qua khó khăn, thử thách. Kiệm là tiết kiệm, không hoang phí, không xa xỉ, không lãng phí. Liêm là trong sạch, không tham lam quyền lực, địa vị, vật chất. Chính là thẳng thắn, đứng đắn. Chí công vô tư là không nghĩ đến mình trước, đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của nhân dân lên trên lợi ích cá nhân. Con người mới XHCN phải thật sự thấm nhuần và là tấm gương về “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”, có như vậy mới không sa vào chủ nghĩa cá nhân. Nếu như ai đó sa vào chủ nghĩa cá nhân, thì rất rễ dẫn tới tham nhũng, quan liêu, hách dịch, hủ hóa, bè phái, cục bộ địa phương, chạy chức chạy quyền,…Hồ Chí Minh là một tấm gương mẫu mực về “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Cả cuộc đời của Người là phục vụ cho Đảng, cho Tổ quốc, cho nhân dân. Trước khi ra đi, Người vẫn còn căn dặn: “Sau khi tôi qua đời, chớ nên tổ chức điều phúng linh đình, để khỏi lãng phí thì giờ và tiền bạc của nhân dân” [2, tr. 38].

- Phẩm chất đạo đức cách mạng gắn chặt với tinh thần đoàn kết. Theo Người, đoàn kết là một truyền thống quí báu của Đảng, của nhân dân ta. Đoàn kết có tác dụng hết sức to lớn, Người khẳng định: “nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác” [2, tr. 36]. Để thực hiện đoàn kết trong nhân dân, trước hết phải đoàn kết trong Đảng. Đảng có đoàn kết được thì mới lãnh đạo được nhân dân làm cách mạng. Người đã vạch ra những biện pháp cơ bản để thực hiện đoàn kết trong Đảng: “thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau” [2, tr. 36]. Trước lúc ra đi người vẫn còn rất lo lắng về sự đoàn kết trong phong trào cộng sản quốc tế. Người viết: “Là một người suốt đời phục vụ cách mạng, tôi càng tự hào với sự lớn mạnh của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế bao nhiêu, thì tôi càng đau lòng bấy nhiêu vì sự bất hòa hiện nay giữa các đảng anh em” [2, tr. 37] . Người mong rằng: “Đảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh em trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, có lý, có tình” [2, tr. 38].

Còn “Chuyên” thì nói về trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng, kỹ xảo, năng lực làm việc,…

72

“Hồng” là cái cốt lõi con người, là cái hàng đầu. “Chuyên” là cái không thể thiếu được. Trong giáo trình môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin đề cập đến con người mới XHCN như sau: “Con người mới xã hội chủ nghĩa được xây dựng là con người phát triển toàn diện. Đó là con người có tinh thần và năng lực xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội; là con người lao động mới; là con người có tinh thần yêu nước chân chính và tinh thần quốc tế trong sáng; là con người có lối sống tình nghĩa, có tính cộng đồng cao” [1, tr. 446 - 447]. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về con người trong Di chúc, ta thấy rằng con người mới XHCN được xây dựng là con người vừa “hồng” vừa “chuyên” và ta phân tích như trên là phù hợp và thuyết phục./.


1. Bộ Giáo dục và Đào tạo: Giáo trình những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin; NXB CTQG, Hà Nội 2009.

2. Di chúc Hồ Chí Minh; NXB CTQG, Hà Nội 2008.3. TS. Phạm Xuân Mát: Tăng cường đoàn kết nhất trí trong Đảng

theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. www.cpv.org.vn, cập nhật 10h:59 ngày 30/03/2009.

4. PGS-TS. Phạm Văn Nhuận: Bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên trong điều kiện Đảng cầm quyền; www.cpv.org.vn, cập nhật 15h:37 ngày 10/04/2009.

GÍA TRỊ DI CHÚC HỒ CHÍ MINH VÀ VIỆC VẬN DỤNG VÀO GIẢNG DẠY CÁC MÔN KHOA HỌC

73

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TRONG NHÀ TRƯỜNG HIỆN NAY

Trịnh Công Tráng Bộ môn Đường lối cách mạng…

Chủ tịch Hồ Chí Minh – lãnh tụ vĩ đại và kính yêu của Đảng và dân tộc Việt Nam, người chiến sỹ đấu tranh không mệt mỏi, nhà hoạt động lỗi lạc của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, anh hùng giải phóng dân tộc, và là nhà văn hóa lớn. Trước lúc đi xa, Người đã để lại cho dân tộc ta, đất nước ta một di sản vô cùng quý giá - Di chúc của Người.

Di chúc của Hồ Chí Minh là lời căn dặn cuối cùng, là những tình cảm, niềm tin của Người đối với toàn Đảng, toàn dân và các thế hệ người Việt Nam đương thời và muôn đời sau. Di chúc đã đề cập đến nhiều phương diện, chứa đựng những giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc, nó trở thành một văn kiện lịch sử vô giá, kết tinh những tinh hoa về đạo đức và tâm hồn cao đẹp của Người. Những nội dung cơ bản, những quan điểm cốt yếu của Tư tưởng Hồ Chí Minh trong Di chúc đã vạch ra phương hướng phát triển cho cách mạng Việt Nam cả hôm nay và mai sau.

Trong Di chúc của Người chứa đựng nhiều nội dung to lớn với những giá trị lý luận, thực tiễn và nhân văn, Ở đây chúng ta chỉ đề cập đến một số khía cạnh, một số vấn đề trong toàn bộ giá trị to lớn đó của Người.

Di chúc của Hồ Chí Minh, cái làm nên giá trị tinh thần lớn lao và mang ý nghĩa cải tạo thực tiễn sâu sắc là quan điểm về con người và giải phóng con người. Thấm đượm chủ nghĩa nhân văn cao cả, một triết lý nhân sinh mà Người đã dày công xác lập. Đó là tình yêu thương đối với tất cả mọi tầng lớp người trong xã hội. Người đã căn dặn phải có một chính sách đặc biệt đối với mọi tầng lớp nhân dân đã vì Tổ quốc mà hy sinh. Theo Người, đó là công việc nhất thiết phải làm dẫu khó khăn phức tạp đến mấy cũng phải ra sức làm. Người chỉ rõ, đối với những người đã dũng cảm hi sinh một phần xương máu của mình trong sự nghiệp đấu tranh dành độc lập tự do cho dân tộc, chúng ta phải tìm mọi cách

74

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://vpub.quangbinh.gov.vn/3cms/scripts/fckeditor/web/upload/Image/TinTucSuKien/2008/06/TenHCM380.jpg&imgrefurl=http://vpub.quangbinh.gov.vn/3cms/%3Fcmd%3D180%26art%3D1212463548675&usg=__HaOqPKi1qVDFBvyQsNnPylINvrI=&h=285&w=380&sz=11&hl=vi&start=9&um=1&tbnid=ojhi3uJYAJMjLM:&tbnh=92&tbnw=123&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26hl%3Dvi%26sa%3DX%26um%3D1

làm cho họ có nơi ăn chốn ở yên ổn, mở những lớp dạy nghề thích hợp cho họ để họ có được hành trang cần thiết bước vào cuộc sống tự lập, tự lực cánh sinh.

Thấm nhuần đạo lý truyền thống của người Việt Nam “uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây”. Người đề nghị miễn thuế nông nghiệp một năm cho nông dân để đồng bào thêm niềm phấn khởi đẩy mạnh sản xuất sau nhiều năm đã ra sức góp của góp người vui lòng chịu đựng mọi khó khăn gian khổ vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, dành độc lập tự do cho Tổ quốc.

Trong cuộc sống xã hội ngày nay, nhằm thực hiện những lời căn dặn của Bác, toàn Đảng, toàn dân ta đã đang ra sức xây dựng đất nước ngày một giàu mạnh hơn. Đảng và Nhà nước ta đã đang và sẽ quan tâm hơn nữa tới những người, những gia đình có công với nước trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Có những chính sách hợp lý đối với những người, những gia đình có công với cách mạng và cũng như con em của họ, tạo điều kiện thuận lợi cho họ vươn lên trong cuộc sống và xã hội. Giúp đỡ về vật chất như xây dựng nhà tình nghĩa, trợ cấp chính sách, hỗ trợ vốn để phát triển kinh tế, v.v.. giúp họ vượt lên khó khăn trong cuộc sống.

Người không chỉ quan tâm đến đời sống nhân dân mà trên hết là chăm lo giáo dục, đào tạo họ làm cho họ trở thành lực lượng nòng cốt xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Người yêu cầu chúng ta phải sửa đổi chế độ giáo dục cho phù hợp với hoàn cảnh mới, đặc biệt là chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng, giáo dục tinh thần yêu nước cho đoàn viên thanh niên, đào tạo họ trở thành những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”, sống có lý tưởng, có hoài bão và ước mơ, ra sức phấn đấu học tập. Đặc biệt là trong thời đại ngày nay - thời đại của nền kinh tế tri thức, khoa học kỹ thuật nhân loại phát triển như vũ bão, đòi hỏi thế hệ trẻ phải không ngừng trau dồi kiến thức, học hỏi và tiếp thu trình độ khoa học tiên tiến trên thế giới; làm giàu nguồn tri thức và chất xám cho chính mình, tận tâm cống hiến sức lực và trí tuệ của mình cho đất nước.

Triết lý nhân sinh của Người là sự gắn kết giữa chủ nghĩa nhân đạo cao cả với tư tưởng nhân văn sâu sắc. Đó chính là truyền thống nhân ái của dân tộc Việt Nam kết hợp với truyền thống nhân ái của nhân loại. Đó là lòng yêu thương quý trọng con người gắn với lòng yêu nước, yêu dân nồng nàn của Người. Mục tiêu cao cả của chủ nghĩa nhân đạo là giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng con người thể hiện trong Di chúc của Người là chủ nghĩa nhân văn cách mạng sáng ngời lý tưởng cộng sản.

75

Bao trùm nhất trong tư tưởng nhân văn của Người được thể hiện trong Di chúc là sự quan tâm đến người cộng sản, đến Đảng và xây dựng Đảng. Đây là nét độc đáo trong tư tưởng nhân văn của Người. Tháng 5-1968 khi soạn thảo Di chúc, Người viết: “Theo ý tôi, việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng”, quan tâm đến Đảng đầu tiên, hướng dẫn việc hoàn thiện công việc lãnh đạo của Đảng. Người đặc biệt nêu lên ý nghĩa nhân văn trong việc Đảng vừa là người lãnh đạo vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dân.

Xã hội mới theo hướng lấy con người làm trung tâm ở nước ta trong tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh phải do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Lý tưởng của Đảng là chống áp bức, bóc lột mang những giá trị chân chính của con người, trả lại cho con người lý tưởng tiên tiến, đạo đức cao đẹp… Nhân cách người cộng sản phải trở thành biểu tượng trung tâm của xã hội mới. Đó là những con người biết đặt lợi ích của Đảng, của nhân dân lên trên hết và trước hết. “Mỗi Đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng”. Theo Người, cán bộ Đảng viên có đạo đức cách mạng là như người có văn hóa, phải xung phong gương mẫu làm trước thiên hạ và hưởng bổng lộc sau thiên hạ. Cái gì có lợi cho Đảng cho dân thì khó khăn mấy cũng làm. Cái gì hại đến Đảng đến dân thì kiên quyết chống lại. Là một người đầy tớ trung thành của nhân dân thì người lãnh đạo phải thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ lao động của mình. Hồ Chí Minh đã từng nói: “Dân chủ là thế nào? Là dân làm chủ. Đã là dân làm chủ thì chủ tịch, bộ trưởng, thứ trưởng và ủy viên này khác là làm gì? Làm đầy tớ, làm đầy tớ cho nhân dân chứ không phải làm quan cách mạng”.

Để xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, giữ vững vai trò cầm quyền là yêu cầu khách quan và tất yếu của công cuộc đổi mới hiện nay. Muốn như vậy phải xây dựng đội ngũ cán bộ đồng bộ, có chất lượng, bảo đảm tính kế thừa và phát triển, tuyệt đối trung thành với lý tưởng của Đảng, có phẩm chất năng lực nhạy cảm với cái mới, có tư duy đổi mới, đủ sức đáp ứng yêu cầu mới và nhiệm vụ mới. Trong đó nhiệm vụ quan trọng hơn cả là phải xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp, nhất là cán bộ quản lý cấp chiến lược và người đứng đầu tổ chức ở các cấp, các ngành có đủ đức và đủ tài, phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, phấn đấu hết mình, toàn tâm, toàn ý xây dựng đất nước và sự nghiệp cách mạng của Đảng. Mặt khác, trong thời đại ngày nay, thời đại kinh tế tri thức, mở cửa và hội nhập thì việc xây dựng đội ngũ cán bộ có một ý nghĩa hết sức to lớn, quyết định đến thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Để quá trình này diễn ra nhanh chóng và đạt hiệu quả, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, được cụ thể hóa từ sự lãnh đạo của Đảng và chính sách của Nhà nước về xây dựng đội ngũ cán bộ,

76

công tác cán bộ, về giáo dục đào tạo phát triển văn hóa, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân lực, phát triển nhân tài,… gắn với thực hiện cuộc vận động “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Nhằm thu hút được những người thực sự có tài, có đức, đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu về xây dựng và phát triển đất nước, xây dựng Đảng cầm quyền, khắc phục và chấm dứt tình trạng chạy chọt chức quyền và cơ chế xin cho, phát huy hết năng lực của từng cán bộ trong từng lĩnh vực, trong từng thời điểm, làm cho đội ngũ cán bộ luôn được sàng lọc, bổ sung, tăng cường, không ngừng trí tuệ hóa, tài năng hóa đội ngũ cán bộ cho Đảng, cho dân.

Trong phương thức lãnh đạo của Đảng, phải được điều chỉnh, thay đổi phù hợp với đòi hỏi của cuộc sống, hoàn cảnh và điều kiện cụ thể của nhiệm vụ cách mạng, xác định đúng phương thức lãnh đạo của Đảng là vấn đề quan trọng. Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng và xây dựng hệ thống chính trị, tránh căn bệnh độc đoán chuyên quyền, bao biện, làm thay công việc của Nhà nước hoặc làm mất vai trò lãnh đạo của Đảng, làm tha hóa đội ngũ cán bộ, đảng viên dẫn đến tình trạng suy yếu Đảng. Đảng không chỉ lãnh đạo bằng đường lối, quan điểm, nghị quyết, lãnh đạo xây dựng nhà nước vững mạnh, mà còn lãnh đạo công tác cán bộ và công tác kiểm tra, đồng thời phải luôn có những phương pháp, cách thức lãnh đạo mới sáng tạo hiệu quả.

Đổi mới phương tức lãnh đạo của Đảng nhằm tăng cường sức lãnh đạo, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong thời kì mới. Đó là nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ và năng lực lãnh đạo của Đảng, sắp xếp, tổ chức kiện toàn bộ máy của Đảng và các tổ chức trong hệ thống chính trị các cấp phù hợp với yêu cầu mới. Xây dựng đội ngũ cán bộ các ngành, các cấp có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực và phong cách làm việc dân chủ, khoa học. Tập trung đổi mới phương thức lãnh đạo đối với Nhà nước, tạo mọi điều kiện thuận lợi để Mặt trận và các đoàn thể nhân dân xác định đúng mục tiêu, phương hướng hoạt động, phát huy tinh thần tự chủ, sáng tạo trong xây dựng, đổi mới tổ chức và hoạt động, thực hiện vai trò giám sát và phản biện xã hội. Tham gia tích cực vào việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao sự gương mẫu của tổ chức Đảng và mỗi thành viên, đặc biệt phải chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng, làm cho Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân.

Trong điều kiện hiện nay, nước ta đang tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cần phải xây dựng nhà nước thật sự trong sạch, vững mạnh, đủ sức xây

77

dựng hệ thống thể chế đồng bộ và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ theo đường lối của Đảng, để Nhà nước thực sự phục vụ nhân dân, đáp ứng các nhu cầu hợp pháp của nhân dân, Người bảo vệ mọi lợi ích chính đáng của nhân dân. Để xây dựng một nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân, Đảng phải đề cao tính hợp hiến trong tổ chúc và hoạt động của Nhà nước, bảo đảm cho sự phát triển tối đa tự do của nhân dân, làm cho cả hai mặt dân chủ và pháp luật trong nhà nước pháp quyền phải được gắn bó hữu cơ, làm tiền đề tồn tại cho nhau và tạo nên bản chất nhà nước pháp quyền. Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân là cách thức cơ bản để phát huy dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân. Sự lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước không phải chỉ dựa vào quyền uy, mệnh lệnh mà bằng trí tuệ và năng lực lãnh đạo của Đảng, ở khả năng vạch ra đường lối chính trịnh đúng đắn, ở sự gắn bó với nhân viên tổ chức Đảng trong các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức kinh tế và mục đích cuối cùng là đưa lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, đưa đất nước Việt Nam ngày càng phát triển đi lên trên trường quốc tế.

Ngày nay, trong giáo dục nói chung, đặc biệt trong giáo dục đại học, cao đẳng nói riêng, Di chúc Hồ Chí Minh có một ý nghĩa hết sức to lớn và sâu sắc. Giáo dục đại học và cao đẳng nhằm đào tạo thế hệ kế tục sự nghiệp xây dựng đất nước. Vì thế không chỉ đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm cuộc sống cho mỗi sinh viên mà ở đó còn đào tạo bồi dưỡng về tư tưởng, ý thức về nhân cách của mỗi sinh viên. Đối với mỗi giảng viên giảng dạy môn Lý luận chính trị và tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường cao đẳng và đại học, cần phải trang bị thế giới quan đúng đắn và phương pháp luận khoa học cho học sinh sinh viên. Đứng trên lập trường của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để giảng dạy cho sinh viên đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, biết vận dụng những giá trị đó vào trong học tập và trong cuộc sống.

Trong quá trình giảng dạy, chúng ta cần phải làm cho học sinh sinh viên hiểu được bản chất cách mạng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Hồ Chí Minh đã lựa chọn. Trong điều kiện của nền kinh tế tri thức cũng như việc thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế nước nhà, việc giảng dạy, truyền thụ thế giới quan và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cho học sinh, sinh viên là hết sức quan trọng. Nó đòi hỏi mỗi người giảng viên phải thấm nhuần và biết vận dụng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính trị của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Qua đó, giúp cho học sinh sinh viên hiểu và biết vận dụng vào trong cuộc sống của mình ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường và sau này ra trường có

78

được kiến thức chuyên môn sâu rộng, có lập trường chính trị tư tưởng vững vàng, luôn vững tin vào đường lối của Đảng và con đường đi lên của đất nước, góp phần nhỏ bé của mình vào công cuộc xây dựng và phát triển nước Việt Nam giàu mạnh mà sinh thời Hồ Chí Minh hằng mong ước.

Di chúc Hồ Chí Minh là văn kiên lịch sử vô giá, kết tinh những tinh hoa tư tưởng, đạo đức và tâm hồn cao đẹp của Người, một vĩ nhân đã suốt đời phấn đấu hi sinh vì Tổ quốc và nhân loại. Di chúc là những lời căn dặn và tình cảm thiết tha, là niềm tin sâu sắc của Người để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta và các thế hệ mai sau. Di chúc của Người đã trở thành cương lĩnh hành động của toàn Đảng, toàn dân ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là trong giáo dục và đào tạo cũng như trong công cuộc đổi mới vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Với ý nghĩa và nội dung to lớn đó, Di chúc của Hồ Chí Minh mãi mãi còn nguyên giá trị./.

GIÁ TRỊ DI CHÚC CỦA BÁC VÀ VIỆC VẬN DỤNG VÀO BÀI GIẢNG MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Văn Hạnh

79

Bộ môn Tư tương Hồ Chính Minh

Ngày 7/11/2006, Bộ Chính trị đã ra Chỉ thị số 06 - CT/TW về tổ chức cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Mục đích của cuộc vận động là làm cho toàn Đảng, toàn dân nhận thức sâu sắc về những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tấm gương đạo đức của Người; đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết

Đại hội X của Đảng… Cuộc vận động được phát động rộng rãi trong toàn xã hội, bắt đầu từ ngày 3/2/2007 và tổng kết vào ngày 3/2/2011. Cùng với cuộc vận động đó, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đã và đang từng ngày, từng giờ thực hiện Di chúc thiêng liêng của Người để lại.

Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh được viết trong thời gian từ tháng 5/1965 cho tới tháng 5/1969. Di chúc là kết tinh những tinh hoa về đạo đức và tâm hồn cao đẹp của Bác, chứa đựng những nội dung cơ bản, những quan điểm cốt yếu nhất tư tưởng của Người, đồng thời nó vạch ra phương hướng phát triển của cách mạng Việt Nam. Cho đến hôm nay, Di chúc vẫn được coi là một văn kiện có giá trị lịch sử quan trọng, trong đó sự kết hợp chặt chẽ giữa tính khoa học và tính thực tiễn trên nền tảng chủ nghĩa nhân văn cao đẹp đã làm nên giá trị chân chính và bền vững của Di chúc.

Có thể nói, Di chúc của Bác là những lời căn dặn các thế hệ con cháu hôm nay và mai sau về những giá trị lý luận và thực tiễn đối với cách mạng Việt Nam trong các lĩnh vực xây dựng Đảng, chính quyền, các đoàn thể, bồi dưỡng giáo dục con người mới xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế, đối ngoại...,trong đó Người đặc biệt quan tâm đến Đảng ta, bởi vậy mà “trước hết” Người nói về Đảng: “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hǎng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

80

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://www.italia-vietnam.it/immagini/Ho_Chi_Minh_BW.jpg&imgrefurl=http://vn.myblog.yahoo.com/phphuc139/article%3Fmid%3D20%26fid%3D-1%26action%3Dprev&usg=__bG7OLQoxpVjW00TDQHoOHEkOqE4=&h=487&w=311&sz=20&hl=vi&start=228&um=1&tbnid=SwoG_p0HKD75zM:&tbnh=129&tbnw=82&prev=/images%3Fq%3DNguy%25E1%25BB%2585n%2B%25C3%2581i%2BQu%25E1%25BB%2591c%26ndsp%3D20%26hl%3Dvi%26sa%3DN%26start%3D220%26um%3D1

Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình. Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau.

Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.”(1).

Trong Di chúc, chúng ta nhận thấy Bác đã đánh giá rất cao vai trò lãnh đạo của Đảng trong công cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược. Nhưng cùng với việc khẳng định vai trò to lớn của Đảng, Bác cũng chỉ ra nhiệm vụ cụ thể của Đảng là phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân và phục vụ Tổ quốc. Tiếp đến để minh chứng cho thành quả mà Đảng đã thực hiện, Bác nói: “cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hǎng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”(2). Như vậy, chỉ qua mấy dòng trong Di chúc, Bác đã khái quát được rất nhiều vấn đề. Trước hết là vai trò nhiệm vụ của Đảng trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, đồng thời chỉ rõ sự cần thiết dưới sự lãnh đạo của Đảng và đặc biệt hơn là tinh thần đoàn kết giữa dân với Đảng cũng như về mối quan hệ biện chứng giữa dân với Đảng mà Bác muốn nhắc nhở con cháu đời đời phải ghi nhớ.

Đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, vấn đề đoàn kết luôn xuyên suốt trong tiến trình cách mạng Việt Nam. Nó là vấn đề được Người rất quan tâm. Người khẳng định: “Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”(3). Ở đây Bác dùng từ ngữ thật giản dị, dễ hiểu nhưng lại rất sâu sắc: “giữ dìn sự đoàn kết nhất trí trong Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”. Hình ảnh “con ngươi” là một bộ phận rất quan trọng của con người được Bác dùng để nói về sự đoàn kết nhất trí trong Đảng càng làm cho chúng ta nhận thức được sâu sắc hơn vai trò, vị trí của đoàn kết nhất trí trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng nhà nước của dân, do dân và vì dân ở nước ta hiện nay. Dụng ý của Bác khi nói đến đoàn kết trong Đảng, trước hết cần phải xuất phát từ ý thức của mỗi cá nhân. Trong cuộc sống, Người luôn tìm cách quyét sạch chủ nghĩa cá nhân nhưng không hề xem nhẹ vai trò của cá nhân. Theo Bác, chỉ khi nào lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể thống nhất thì lúc đó mới mong đạt được kết quả cao nhất, sự đoàn kết trong Đảng

81

cũng vậy. Phải đoàn kết thực sự, đoàn kết trên cơ sở tự phê bình và phê bình. Bác khẳng định: “Mục đích tự phê bình và phê bình đều nhằm giúp nhau sửa chữa khuyết điểm, phát triển ưu điểm, cùng nhau tiến bộ”(4). Nói chuyện với đồng bào tỉnh Yên Bái vào ngày 25/9/1958, Người đã chỉ ra rằng: “Ví dụ, 10 dân tộc ở tỉnh nhà như 10 ngón tay. Nếu xoè 10 ngón tay mà bẻ từng ngón như thế có dễ bẻ không? Nếu nắm chặt cả 10 ngón tay thì có bẻ được không? Nếu kẻ thù nào chia rẽ thì phải làm thế nào? Thì phải đập vào đầu chúng nó. Đó là điểm thứ nhất tại sao phải đoàn kết chặt chẽ giữa các dân tộc”(5).

Đảng ta là một Đảng cầm quyền cho nên Bác mong muốn Đảng thực hiện tốt sứ mệnh cao cả mà nhân dân giao phó là làm cho đất nước được độc lập, nhân dân được tự do, mọi người có cuộc sống ấm no, hạnh phúc chứ không phải Đảng cầm quyền hạch sách, nhũng nhiễu, tham ô của dân…

Mỗi đảng viên phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, đạo đức cách mạng được nhắc đến trong Di chúc của Bác là: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Chỉ khi nào người cách mạng thấm nhuần nó, tự giác thực hiện và thực hiện tốt, lúc đó mới lãnh đạo được nhân dân. Bác thường nói: “cũng như sông có nguồn thì mới có nước, không có nguồn sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”(6). Hồ Chí Minh đã đánh giá rất cao vai trò của đạo đức, người dùng hình ảnh để so sánh đạo đức của con người như cây phải có gốc, sông phải có nguồn cho nên đảng viên tất yếu phải có đạo đức cách mạng. Theo Hồ Chí Minh, người lãnh đạo không phải là để đè đầu cưỡi cổ nhân dân mà phải là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Bác khẳng định người cán bộ, đảng viên không có mục đích nào khác là phục vụ lợi ích của nhân dân. Theo Bác: “Người có tài mà không có đức là người vô dụng, người có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”(7). Từ sự phân tích Di chúc của Bác, chúng ta nhận thấy tư tưởng của Bác là sự kết hợp chặt chẽ giữa văn hóa phương Đông và văn hóa phương Tây. Việc đề cao vai trò của đạo đức là kết qủa của sự kế thừa có chọn lọc tư tưởng Nho giáo của Khổng Tử và các nhà tư tưởng lỗi lạc khác.

Đối với những giảng viên giảng dạy các môn học Lý luận chính trị, nhất là môn Tư tưởng Hồ Chí Minh thì việc đưa Di chúc của Bác lồng vào trong bài giảng là rất cần thiết. Thực hiện tốt việc này sẽ tạo cho bài giảng thêm sinh động và mang đến cho người học có cái nhìn thực tế hơn tư tưởng của Bác. Chẳng hạn, chúng ta có thể vận dụng những điều Bác viết về Đảng, Bác đánh giá vai trò lãnh đạo của Đảng vào bài Tư tưởng Hồ chí Minh về Đảng Cộng sản. Vấn đề đại đoàn kết đưa vào chương đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế; vấn

82

đề đạo đức cách mạng gắn với Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa và đạo đức…Tư tưởng Hồ Chí Minh vừa được thể hiện trong những tác phẩm rất cụ thể, vừa là sự tổng hợp từ những bài nói, viết trong suốt tiến trình lãnh đạo cách mạng nước ta, trong đó có Di chúc.

Sử dụng nội dung của Di chúc trong giảng dạy, chúng ta cần phải đặt ra những câu hỏi cho học sinh sinh viên liên hệ và vận dụng vào thực tiễn. Chẳng hạn, vấn đề làm thế nào để giữ dìn sự trong sạch bộ máy lãnh đạo của Đảng ta hiện nay? Vấn đề đạo đức trong nền kinh tế thị trường? Vấn đề đoàn kết trong học tập, lao động và sản xuất? Hay vấn đề tự phê bình và phê bình trong Đảng… Từ đó chúng ta dẫn dắt sinh viên vào việc tự phê bình và phê bình trong quá trình học tập, rèn luyện của mỗi người.

Vận dụng nội dung của Di chúc trong giảng dạy, giảng viên nên giới thiệu cho sinh viên sưu tầm các tài liệu liên quan để phục vụ cho thảo luận, thông qua đó giúp họ nhận thức được những việc chúng ta đã làm được và chưa làm được trong 40 năm thực hiện Di chúc của Người. Đây cũng chính là cơ hội tốt giúp cho học sinh sinh viên tìm hiểu sâu hơn Di chúc của Bác cũng như liên hệ với những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong quá trình lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động. Để kết hợp với cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, Bộ Giáo dục và Đào tạo nên nghiên cứu, biên soạn nội dung Di chúc và đưa Di chúc vào trong chương trình giáo dục học sinh sinh viên, nhờ đó mà giúp họ nhận thức được sâu sắc hơn những giá trị của Di chúc - những lời di huấn thiêng liêng mà Người để lại cho toàn dân tộc./.


(1). Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội 2008(2),(3) - Di chúc, Sđd, tr.36(4). Tự phê bình, phê bình, sửa chữa, 26/7/1956, tr.18, tr.222(5). Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 10, Nxb.CTQG(6). Hồ Chí Minh, Sửa đổi lối làm việc, 10/1947, tr.15, tr.252(7). Những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nxb. Thanh niên(8). Internet (Tạp chí Triết học, Tạp chí Cộng sản,…)

MỤC LỤC

83

TT TÊN BÀI TRANG

1 Dẫn luận TS-GVC. Nguyễn Trọng Thóc 1

2 Quan điểm về Đảng cầm quyền trong Di chúc của Hồ Chí Minh TS-GVC. Nguyễn Trọng Thóc

3

3 Tư tưởng về giáo dục trong Di chúc Hồ Chí Minh và sự vận dụng tư tưởng đó trong sự nghiệp giáo dục – đào tạo ở Trường Đại học Nha Trang ThS. Phạm Quang Tùng

9

4 Giá trị Di chúc Hồ Chí Minh với giáo dục Lý luận chính trị ở Trường Đại học Nha Trang Phạm Thị Châu Hồng

13

5 Học tập và làm theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tinh thần đoàn kết trong Di chúc của Người Hoàng Thị Tuyết Thanh

16

6 Di chúc Hồ Chí Minh và ý nghĩa việc giảng dạy các môn khoa học Lý luận chính trị Vũ Thị Bích Hạnh

19

7 Giá trị Di chúc Hồ Chí Minh trong việc giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh Trần Thị Tân

25

8 Vận dụng Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào sự nghiệp “trồng người” hiện nay Ngô Văn An

31

9 Thực hiện Di chúc của Hồ Chí Minh về phát triển kinh tế nhằm không ngừng nâng cao đời sống nhân dân ThS-GVC. Tô Thị Hiền Vinh

36

10 Giá trị thời đại về bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và sự vận dụng trong công tác giảng dạy các môn Lý luận chính trị ThS. Trần Thị Lệ Hằng

39

11 Những dự báo thiên tài của Hồ Chí Minh TS-GVC. Nguyễn Đề Thanh

47

12 Tìm hiểu tư tưởng đoàn kết Hồ Chí Minh qua bản Di chúc 50

84

lịch sử và một số vấn đề vận dụng vào việc giảng dạy trong trường ta hiện nay ThS. Trần Trọng Đạo

13 Học tập đạo đức, tư tưởng qua Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh ThS. Lê Hoài Nam

54

14 Di chúc Hồ Chí Minh: gía trị và hiện thực Nguyễn Hữu Tâm

58

15 Tìm hiểu tư tưởng “đoàn kết là sức mạnh, là then chốt của thành công” trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh Đỗ Văn Đạo

61

16 Vận dụng tư tưởng về con người trong Di chúc của Hồ Chí Minh vào việc giảng dạy vấn đề con người mới xã hội chủ nghĩa ThS-GVC. Phạm Quang Huy

71

17 Giá trị Di chúc Hồ Chí Minh và việc vận dụng vào giảng dạy các môn khoa học Lý luận chính trị trong nhà trường hiện nay

Trịnh Công Tráng

74

18 Giá trị Di chúc của Bác và việc vận dụng vào bài giảng môn Tư tưởng Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Hạnh

80

19 Mục lục 84

85

QUAN ĐIỂM CỦA BÁC VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN viet cua CBGD/Khoa Khoa hoc... · Web view“DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VÀ VIỆC VẬN DỤNG VÀO GIẢNG DẠY

Documents