PurSang 3 I 2013

Pu

rSang N

umm

er 3 | 2013

nr. 3 | 2013Magazine van Van Lanschot Bankiers

125 JAAR MARITIEM VAKMANSCHAP

BONN & MEES

Marijn Pijnenborg ‘JE HOEFT NIET DE

EERSTE TE ZIJN OM DE GROOTSTE TE WORDEN’

(Funda, Zomoto)

BELEGT U RATIONEEL? WAARSCHIJNLIJK NIET

VIJF EXPERTS OVER BEHAVIOURAL FINANCE

PS3_1 COVER_DEF.indd 1 02-09-13 12:17

Gem. verbruik: 5,5 - 10,3 l/100 km, 18,2 - 9,7 km/l. CO2-uitstoot: 146 - 242 g/km. U rijdt de nieuwe S-Klasse vanaf € 94.650,- incl. BPM en BTW en excl. verwijderingsbijdrage en kosten rijklaar maken. Voor kosten en leveringsvoorwaarden zie mercedes-benz.nl.

De nieuwe S-Klasse. Vision accomplished.

FHV_93910_MB_Skls_2/1pag_PurSang_450x285.indd 1 8/29/13 11:23 AM

FHV_93910_MB_Skls_2/1pag_PurSang_450x285.indd 2 8/29/13 11:24 AM

Kunstliefhebbers

sinds 1737.

www.vanlanschot.nl/pan

Al sinds 1737 is Van Lanschot een private bank pur sang. Maar wat

misschien weinigen weten is dat ook onze passie voor kunst dateert

uit die tijd. Een liefde die wij, als hoofdsponsor van de PAN, graag

met u delen. De eigentijdse kunst- en antiekbeurs die wordt

gehouden van 24 november tot en met 1 december in Amsterdam

RAI. Als klant van Van Lanschot ontvangt u van ons twee

toegangskaarten cadeau. U kunt zich hiervoor vanaf 1 oktober

inschrijven op www.vanlanschot.nl/pan.

VOORWOORD

PurSang 3 | 2013 5

Resultaat

Met genoegen bied ik u deze nieuwe editie van PurSang aan, waarmee wij u weer hopen te infor-meren en inspireren – en u, als gebruikelijk, op de hoogte houden van de wereld van Van Lanschot. Ik wil mijzelf graag bij u introduceren. Begin augustus ben ik gestart als Algemeen Directeur Private Banking bij Van Lanschot.

De cijfers over de eerste helft van dit jaar laten zien dat we op de goede weg zijn om te bouwen aan de onafhankelijke, gespecialiseerde wealth manager die wij willen zijn, met onze lange historie en ons sterke merk als fundament. Onder andere dankzij de toegenomen inkomsten als gevolg van de groei in vermogensmandaten en lagere kosten hebben we een goed resultaat neer-gezet en onze soliditeit verder verbeterd. We maken vaart met de verdere uitvoering van onze vernieuwde strategie op basis van de eerder gecommu-niceerde fundamenten van focus, vereenvoudiging en groei. Zo gaan we dit najaar onze online dienstverlening voor vermogensbeheer, beleggingsadvies en sparen verder uitbreiden. U kunt in deze PurSang alvast kennismaken met Evi: de nieuwe online beleggingscoach van Van Lanschot.

‘De cijfers laten zien dat we op de goede weg zijn’ In de coverstory wil ik uw aandacht vragen voor Marijn Pijnenborg, inter-netonderneemster van het eerste uur en oprichtster van onder andere woningsite Funda en Auto.nl. Ze blijft voortdurend op zoek naar nieuwe internetmarkten en richt nu haar pijlen op baanbrekende diensten voor de gezondheidsmarkt. Bij haar investeringen in start-ups laat ze zich vooral leiden door haar gevoel bij de ondernemer en minder door de cijfers. Het spanningsveld tussen emotie en ratio bij beleggen staat centraal in het artikel over behavioural finance. Veel beleggers laten zich leiden door emotie en kiezen juist daardoor het verkeerde moment. Het zijn woelige tijden op de beurs. Wanneer stap je in of uit? Dit zijn moeilijke vraagstukken, maar de specialisten van Van Lanschot en Kempen geven inzicht in de valkuilen en oplossingen. Ik wens u veel leesplezier en inspiratie.

Richard Bruens Algemeen Directeur

Private Banking06 30 44 55 79

PS3_600 VOORWOORD.indd 5 02-09-13 14:09

6 PurSang 3 | 2013

DE WERELD VAN VAN LANSCHOT05 VOORWOORD

08 NIEUWS uit de wereld van Van Lanschot

18 COVERStORy Internetondernemer Marijn Pijnenborg

42 CLIËNtEN Interview Greenhouse Group

BANCAIR12 MAAK KENNIS MEt EVI De nieuwe beleggingstool

17 INtRODUCtIE Serviceniveaus voor beleggingsadvies

27 PORtREt van een succesvol ondernemer: Rob Mullié

34 BEDRIJFSPROFIEL Mise en Place

56 FINANCIËLE PLANNING Pensioen in eigen beheer

58 BONN & MEES Maritiem vakmanschap

28LUC ABEN:

‘VOORZICHTIGE GROEI’

18INTERVIEW: MARIJN PIJNENBORG

48MEET THE MANAGER

PS3_600 INHOUD.indd 6 02-09-13 14:20

inhoud

PurSang 3 | 2013 7

Beleggen24 uiTGELiChT Vermogensrapportage

28 inTERViEW met hoofdeconoom Luc Aben

33 indRuKWEKKEnd AAndEEL intel

36 BEhAViouRAL FinAnCE hoe rationeel is de belegger?

48 MEET ThE MAnAGER Michiel Meeuwissen, Kempen & Co

53 CoLuMn henriëtte Prast

54 VERMoGEnSBEhEER Vragen uit de praktijk

CUlTUUR en lifesTyle60 in AAnToChT Bezoek gratis de PAn Amsterdam

61 ChAMPAGnETiPS van wijnkoper Eric de Bruijn

62 GAdGETS en een gastcolumn van Evert douwes jr.

64 CLuB PELLiKAAn Twee broers over hun healthclubketen

66 dE VooRKEuREn VAn ontwerpster hester van Eeghen

42GREENHOUSE GROUP

58125 JAAR BONN & MEES

PS3_600 INHOUD.indd 7 02-09-13 14:20

8 PurSang 3 | 2013

DE WERELD VAN VAN LANSCHOT

Van 24 november tot en met 1 december is de RAI Amsterdam weer dé ontmoe-tingsplek voor kunstliefhebbers en handelaren. Voor de 26ste keer vindt daar de PAN Amsterdam plaats. Van Lanschot is wederom hoofdsponsor. Heden en verleden komen samen in diverse kunstdisciplines, van schilderwerken tot modern design en van glas- tot zilverwerk. Grote musea zoals het Stedelijk Museum Amsterdam en het Rijksmuseum doen regelmatig aankopen op de PAN. Van Lanschot Bankiers is met veel genoe-

gen voor het zesde jaar op rij de hoofdsponsor van deze succesvolle Nederlandse beurs voor kunst, antiek en design. Van Lanschot heeft een zeer gevarieerde kunstverzameling met wer-ken uit de 16e tot en met de 21e eeuw. De bank deelt de passie voor kunst met veel van haar relaties en biedt al haar cliënten daarom twee toegangskaarten aan voor de PAN. Deze kunt u vanaf 1 oktober aanvragen op www.vanlanschot.nl/pan. Op de PAN zijn niet alleen bijzondere kunstobjecten te zien, maar er worden ook rondleidingen en korte kunstcursussen gegeven. Download op www.pan.nl alvast de speciale PAN it App! waarmee u de collectie kunt bekijken en een virtueel plekje in uw eigen interieur kunt geven.

Van Lanschot Bankiers heeft Richard Bruens per 1 augustus benoemd tot Algemeen Directeur private banking. Bruens is afkomstig van ABN AMRO waar hij diverse functies in binnen- en buiten-land heeft vervuld. Karl Guha, CEO Van Lanschot: ‘Wij zijn zeer verheugd met de benoeming van Richard binnen onze bank. Zijn achtergrond en ervaring maken hem bij uitstek geschikt om private banking, in het hart van ons bedrijf, te gaan leiden. Ik ben ervan overtuigd dat hij een grote bijdrage zal leveren aan de uitvoering van onze strategie om onze positie als gespecialiseerde, onafhankelijke wealth manager te versterken.’ Richard Bruens (1967) begon zijn loopbaan bij ABN AMRO, waar hij tot en met 2007 verschillende leidinggevende functies bekleedde in de Global Markets-divisie en op het hoofdkantoor. Hij werkte in deze periode onder andere in het Verenigd Koninkrijk, Griekenland en Saudi-Arabië. In 2007 werd hij lid van de Raad van Bestuur van Renaissance Capital in Moskou, waar hij onder andere verantwoordelijk was voor strategie, marketing, investor relations en communicatie. In 2010 keerde hij terug naar Nederland, waar hij lid werd van het managementteam van ABN AMRO.

Richard Bruens Algemeen Directeur private banking

Welkom op de PAN

Een verant-woorde bankSustainalytics, een onderzoeksbureau op het gebied van duurzaamheid, kent Van Lanschot een tiende positie toe binnen een wereldwijde groep van 274 banken. Het bureau noemt een aantal belangrijke pun-ten voor deze hoge score. Zo toetst Van Lanschot alle zakelijke kredieten op duur-zaamheid. En verleent zij geen kredieten in ‘gevoelige’ sectoren of regio’s. Hierbij kunt u denken aan de sectoren olie & gas, mijnbouw of bio-industrie en regio’s als Afrika, Azië of Zuid-Amerika. Een andere sterk punt van Van Lanschot is dat zij haar eigen beleggings-portefeuille – en ook de bedrijven en fondsen waarin zij voor haar relaties belegt – periodiek toetst op duurzaamheid. Van Lanschot dankt haar toptienpositie daarnaast aan de trans-parante duurzaamheidrapportage: het maat-schappelijke jaarverslag voldoet aan de inter-nationale standaard GRI en wordt geverifieerd door een externe accountant.

www.vanlanschot.nl/verantwoordondernemen

KunstarrangementIn samenwerking met Grand Hotel Amrâth Amsterdam heeft Van Lanschot een bijzonder kunstarrangement voor u samengesteld. Tijdens de PAN Amsterdam verblijft u voor € 125,- p.p. (o.b.v. een 2-pk) in een Deluxe kamer van het Scheepvaarthuis, een monument van de Amsterdamse School, waar u een rondleiding krijgt. Daarnaast ontvangt u twee toegangs-kaarten voor het vernieuwde Rijksmuseum en krijgt u een rondvaart door de grachten. U kunt reserveren via (+31) 20 552 0551 of [email protected] o.v.v. ‘PAN Kunst & Van Lanschot Arrangement’.

PS3_8-11 KORTE BERICHTEN.indd 8 02-09-13 13:48


PurSang 3 | 2013 9

Philip-Lorca diCorcia5 oktober t/m 19 januari 2014

De Pont, Tilburg

Dit najaar presenteert museum De Pont de eerste Europese overzichtstentoonstelling van de Amerikaan Philip-Lorca diCorcia, een van de invloedrijkste fotografen van deze tijd. Rauwedocumentaires, de mensheid op zijn puurst.www.depont.nl

Finale Ouder & Kind Toernooi6 oktober

Golfclub De Haenen, Breda

Door het hele land hebben vanaf maart voorrondes van het Ouder & Kind Toernooi plaatsgevonden, dat wordt gesponsord door Van Lanschot. Tijdens de landelijke finale in Breda treden de beste koppels aan. De opbrengst gaat naar stichting JINC. www.ngfouderkindtoernooi.nl

Dutch Senior Open11 t/m 13 oktober

The International, Schiphol

Veel internationale golftoppers spelen op deze prestigieuze golfbaan die mede is ontworpen door Ian Woosnam. De golfprofessional uit Wales behoort met Sam Torrance, Costantino Rocca en Carl

Mason tot de smaakmakers van de European Senior Tour. Professionals spelen twee dagen in teamver-band, zij aan zij met amateurs. Er wordt gespeeld voor een individuele en een teamscore. Op de laat-ste dag spelen de professionals individueel. www.europeantour.com

Frieze Art Fair en Frieze Masters17 t/m 20 oktober

Regent’s Park, Londen

De belangrijkste hedendaagse kunstbeurs van dit moment in hartje Londen. Gelijktijdig is er een beurs gaande die alles verkoopt vanaf de oude Egyptenaren tot het jaar 200. Zien en gezien worden op niveau. www.frieze.com

Kazimir Malevich en de Russische avant-garde19 oktober t/m 2 februari 2014

Stedelijk Museum Amsterdam

Malevich, de kunstenaar die een zwart vierkant als de ultieme uiting van kunst maakte, is nu te zien in het Stedelijk Museum. Geniet van het ‘suprema-tisme’, en raak geïnspireerd door de grondleggers van de geometrische abstractie aan het begin van de twintigste eeuw in Rusland. www.stedelijk.nl

PAN Amsterdam24 november t/m 1 december

RAI, Amsterdam

De beste kunsthandelaren van Nederland, allemaal op één locatie bij elkaar tijdens deze jaarlijkse

kunst- en antiekbeurs. Geniet van de vele, bijzon-dere kunstobjecten, laat u inspireren of volg een van de korte kunstlessen. U bent welkom op de stand van Van Lanschot.

www.vanlanschot.nl/pan

Kerstconcert16 december

St. Jan, ’s-Hertogenbosch

Het traditionele kerstconcert van Van Lanschot vindt dit jaar wederom plaats in de kathedrale basiliek van ’s-Hertogenbosch. Een avond vol muzikale hoogte-punten. www.vanlanschot.nl

Gauguin, Bonnard, DenisT/m 28 februari 2014

Hermitage, Amsterdam

Het museum besteedt aandacht aan de Nabis ('profeten'), een invloedrijke groep Franse kunste-naars van eind 19e en begin 20e eeuw. Hun grote voorbeeld was Paul Gauguin. Waar de impressio-nisten vooral momentopnames van het licht in de natuur probeerden te vatten, legden de Nabis de nadruk op kleur en compositie. www.hermitage.nl

Agenda

Golfclub The International, Schiphol.

Vrouw met zwarte hoed, Félix Vallotton, 1908.

Hong Kong, DiCorcia, 1996.

FO

TO D

ICO

RC

IA L

INK

SB

OV

EN E

ktac

olor

pri

nt

(63.

50 x

95.

25 c

m).

Cou

rtes

y th

e ar

tist

an

d D

avid

Zw

irn

er, N

ew Y

ork/

Lon

don

. S

CH

ILD

ER

IJ R

EC

HT

SO

ND

ER O

liev

erf

op d

oek

, 81,3

x 6

5 cm

. © S

tate

Her

mit

age

Mu

seu

m, S

t P

eter

sbu

rg.

In 1819 was er in Nederland een groot gebrek aan kleingeld. Om dit tekort op te van-gen, bestelden mensen koperen muntjes in Duitsland. Deze werden in groten getale naar ons land gehaald, onder andere door bankier Franciscus van Lanschot uit ‘s-Her-togenbosch. De muntjes kregen verschillende bijnamen: Bleyensteinse duiten (naar een Utrechtse kruidenier), Bossche duiten en… Lanschotjes.

LanschotjesUit het archief van Van Lanschot


10 PurSang 3 | 2013


Via beleggingsinformatie.van-lanschot.nl biedt Van Lanschot cliënten al enkele jaren exclusief toegang tot actuele beleggings-informatie, nieuws-berichten, opinies en researchrapporten. De website is onlangs vernieuwd.

De site biedt nu meer inzicht in de door Van Lanschot gehanteerde beleg-gingsconcepten: vermogensbeheer, vermogensadvies en online beleggen. Door de nieuwe menustructuur kunnen cliënten sneller en eenvoudiger navigeren. Hoe kijkt Van Lanschot aan tegen de ontwikkelingen op de financiële markten en wat is de visie van de specialisten? Door visie en nieuws nadrukkelijker aan elkaar te koppelen, worden deze vragen beter dan voorheen beantwoord. Alle informatie, actualiteiten en visies op de website zijn exclusief toegankelijk voor cliënten van Van Lanschot. Om in te kunnen loggen, hebt u een gebruikersnaam en wachtwoord nodig. Aanmelden kan via Van Lanschot Client Services op telefoonnummer 0800-1737.

beleggingsinformatie.vanlanschot.nl

Website Beleggings-informatie vernieuwd

PurSang iS een uitgave van van LanSchot BankierS

hooFDreDactie rowena van LimPt en Jeroen roverS

contact [email protected] | www.vanLanSchot.nL/PurSang

ProDuctie en reaLiSatie PeLican cuStom, amSterDam 020-758 1000

Deze publicatie is opgesteld door F. van Lanschot Bankiers n.v. (‘van Lanschot’) en bevat moge-

lijk ook een of meer artikelen die zijn opgesteld door dochterondernemingen van van Lanschot, te

weten kempen & co n.v. (‘kco’) of kempen capital management n.v. (‘kcm’). De gegevens die

zijn gebruikt in de door van Lanschot, kco of kcm opgestelde artikelen zijn ontleend aan bronnen

die door de opsteller betrouwbaar worden geacht.

van Lanschot, kco en kcm streven naar zo accuraat mogelijke informatie, maar aanvaarden ech-

ter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.

De strekking van de artikelen en de daarin opgenomen aanbevelingen gelden per de dag van

publicatie; eventuele wijzigingen daarin kunnen zonder voorafgaande aankondiging worden

gedaan zodra wij daartoe aanleiding zien.

De inhoud van deze publicatie is niet bedoeld en dient ook niet te worden beschouwd als een aan-

bod of als een uitnodiging om enige van de hierin genoemde financiële instrumenten te kopen of

te verkopen. een belegging in de in deze publicatie genoemde financiële instrumenten is mogelijk

niet geschikt voor elke belegger, u dient de passendheid van een beleggingstransactie telkens te

beoordelen in het licht van uw eigen omstandigheden en doelstellingen. raadpleeg hiervoor uw

beleggingsadviseur.

kco is een dochter van van Lanschot en treedt op als liquidity provider voor Ballast nedam,

Befimmo, haL trust n.v., ctac n.v., hes beheer, intereffekt Brazilië warrants, intereffekt china

warrants, intereffekt india warrants, intereffekt Japan warrants, nieuwe Steen investments,

vastned retail en warehouses de Pauw (wDP). verder treedt kco op als liquidity provider voor

de volgende financiële instrumenten: 4,75% van Lanschot note 12-19, kempen Deep Barrier

note 11-16, kempen Deep Barrier note ii 11-16, kempen index Linked note 10-17, kempen

index Linked note 11-16, kempen inflatie note, kempen Property research note 10-13, kempen

Property trigger note 10-15, van Lanschot azie Participatie note, van Lanschot coupon Premium

note 11-16, van Lanschot Dutch trigger note 11-14, van Lanschot eurozone trigger Plus note

10-15, van Lanschot index garantie note eurozone 11-18, van Lanschot Floored Floater 11-21,

van Lanschot index garantie note azie 12-19 , van Lanschot index garantie note vastgoed

12-18, van Lanschot index garantie note vS 12-19, van Lanschot valuta obliga, van Lanschot

eurozone trigger Plus note 13-18. De volgende partijen houden een aanzienlijke deelneming

in van Lanschot: Stichting Pensioenfonds aBP. en Stichting administratiekantoor van gewone

aandelen a van Lanschot. van Lanschot, kco en/of kcm kunnen van tijd tot tijd beleggingen

hebben, bijvoorbeeld in de door kcm beheerde beleggingsinstellingen. het is mogelijk dat zowel

van Lanschot als de aan haar gelieerde ondernemingen (short- of long) posities hebben in de

financiële instrumenten die worden genoemd in deze publicatie. ook doet de mogelijkheid zich

voor dat van Lanschot financiële diensten, zoals vermogensbeheer, verleent aan de bedrijven

die in deze publicatie worden genoemd of aan hun medewerkers en/of hun pensioenfondsen of

ten behoeve van hun winstdelingsregelingen, zoals aandelenoptieplannen of deze financiert. van

Lanschot heeft een beleid ter voorkoming van belangenconflicten. Dit beleid kunt u terugvinden op

onze website www.vanlanschot.nl.

De beloning van de opstellers van deze publicatie is niet gekoppeld aan door van Lanschot ver-

richte zakenbanktransacties voor de bedrijven die in deze publicatie worden genoemd.

het is niet toegestaan de gegevens in deze publicatie geheel of gedeeltelijk te reproduceren, in

welke vorm dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van van Lanschot.

kcm is een dochteronderneming van kco, kco is een dochteronderneming van van Lanschot.

van Lanschot en kco staan als bank onder toezicht van De nederlandsche Bank n.v., Postbus

98, 1000 aB, amsterdam. Beide zijn in het bezit van een vergunning op grond van artikel 2:11

van de wet op het financieel toezicht. van Lanschot en kco zijn tevens als beleggingsonderne-

ming geregistreerd bij de aFm, Postbus 11723, 1001 gS, amsterdam in het wft-register. kcm

is een beleggingsonderneming en tevens beheerder van beleggingsinstellingen en heeft in die

hoedanigheden een vergunning. kcm staat onder toezicht van de aFm.

colofon en Disclaimer

Van Lanschot Client Services is cliënten van dienst bij vragen of verzoeken over rekeninginformatie, bankpassen en/of creditcards, betalingen (zoals binnenlandse, internationale en periodieke betalingen), opvragen van kopieën van dagafschriften, jaaropgaven, fondsenstaten en Online Bankieren (particu-lier en zakelijk). Cliënten kunnen Van Lanschot Client Services bereiken van maandag t/m vrijdag van 8.30 uur tot 21.00 uur. Voor het blokkeren van betaalpas en cre-ditcard of urgente problemen met Van Lanschot Online Bankieren is er zeven dagen per week, 24 uur per dag, telefonische ondersteuning:

0800-1737 (vanuit Nederland) en (+31) 73 687 1897 (vanuit het buitenland).

Bankzaken snel en goed geregeld



PurSang 3 | 2013 11

Als wealth manager richt Van Lanschot zich op het behoud en de opbouw van het vermogen van haar cliënten. Samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek en onderzoeksbureau GfK heeft Van Lanschot daarom ook dit jaar weer nader onderzoek gedaan naar vermogenden in Nederland. In het rapport ‘Vermogen in Nederland: Dutch wealth report 2013’ worden de actuele trends en ontwikkelingen in kaart gebracht op het gebied van ver-mogen in Nederland. Het rapport bevat veel interessante gegevens en staat onder andere stil bij beleggingstrends, duurzaamheid en de volgende genera-tie. Tevens laat een aantal experts zijn licht schijnen op de thema’s die in het onderzoek aan de orde komen. Het rapport verschijnt begin november. Als lezer van PurSang krijgt u te zijner tijd een exemplaar toegestuurd.

www.vermogeninnederland.nl

Vermogen in Nederland

Tips van TimTim Sluiter (25) is een van ’s lands grote golftalenten. Hij staat momenteel in de top 15 van de European Challenge Tour en verwacht dan ook naar de Europese Tour te promoveren. En dan is er nog een droom, een heel grote: meedoen aan de Olympische Spelen van 2016, waar golf na 110 jaar weer te-rugkeert op het programma. Voor PurSang-lezers die houden van golf, heeft hij twee adviezen.

1. ‘Speel altijd naar je kracht en je handicap. Probeer niet meer te doen dan je eigenlijk kunt. Probeer de onderdelen waar je minder goed in bent zoveel mogelijk te beperken. Ik zie dat nog weleens misgaan; dat mensen toch een beetje aan zelfoverschatting lijden. Doe als ik: erken je tekortkomingen.’

2. ‘Wat ik ook vaak zie: veel mensen slaan met een ver-keerde club en dan komen ze tekort of slaan ze juist te ver. Het is, denk ik, een kwestie van onwetendheid. Of overmoed. Ga gewoon met een emmer ballen de range op, en kijk hoe ver je een bal slaat. Zo leer je precies de afstanden van de bijpassende club.'

Op www.vanlanschot.nl/golf vindt u instructievideo’s met nog meer adviezen van Tim Sluiter en andere door Van Lanschot gesponsorde profgolfers.

Bent u accountant, fiscalist, advocaat, notaris, financieel planner of register-belastingadviseur? In de tweede helft van 2013 kunt u weer deelnemen aan een vaktechnisch seminar van Van Lanschot. Het onderwerp: estate planning voor de DGA en financieringsnormen. Door het seminar te volgen vergroot u, in het kader van Permanente Educatie (PE), uw kennis over financiële dienstverlening. Kennis die direct van toegevoegde waarde is voor uw werkzaamheden en advi-sering. Landelijke beroepsorganisaties zoals FFP, RB, KNB en NBA kennen twee PE-punten toe aan dit seminar. Kijk op www.vanlanschot.nl/vts2013 voor de locaties en om u aan te melden.

Vaktechnische seminars 2013

go

lfsu

pp

ort

.nl/

Jos

Lic

ken

s


12 PurSang 3 | 2013

BANCAIR

Maak kennis met Evitekst Lieke Lemmens en Hans Verstraaten

Evi Advies is een nieuwe online beleggingstool van Van Lanschot die traditioneel vermogensbeheer door een private bank combineert met het enthousiasme van een online coach.

PS3_12-15 EVI.indd 12 02-09-13 13:49

PurSang 3 | 2013 13

Of u nu een kleine of grote belegger bent, u wilt uw vermogen behouden en laten groeien. Wilt u daarbij graag varen op de beleggingskennis van een private bank? En ook het liefst vanachter uw computer of met uw tablet? Dat kan, met Evi van Van Lanschot. Evi Beheer is er voor iedereen die zijn vermogen online wil laten beheren. Evi Advies is de coach voor de online belegger die zelf transac-

ties wil doen, maar daarbij wel graag deskundige hulp wil kunnen inroepen.

Evi BEhEEr: latEn BElEggEnAls u uw vermogen wilt beleggen, maar weinig zin of tijd heeft om u in uw beleggingsportefeuille te verdiepen, dan kiest u voor Evi Beheer. De specialisten van Van Lanschot beleggen dan voor u op basis van uw financiële situatie, risicobereidheid en doelstellingen. Zij zijn continu alert en passen de beleggingsportefeuille aan als de marktomstandigheden daarom vragen, of als een fonds niet meer aan de selectiecriteria voldoet. Voordat aanpassingen worden doorgevoerd, krijgt u hierover van Evi een e-mail met daarin een toelichting. Uiteraard zijn de beleggingsresultaten altijd online te raadplegen. Daarnaast krijgt u ieder kwartaal een uitgebreide digi-tale rapportage met informatie over het rendement van de beleg-gingen en de ontwikkeling van het belegd vermogen. Als belegger in Evi Beheer hoeft u eigenlijk nauwelijks iets te doen; Evi neemt u al het werk uit handen.

Evi adviEs: samEn BElEggEnMet Evi Advies belegt u zelf, maar maakt u bij uw beleggingsbeslis-singen online gebruik van het professionele advies en de onder-steuning van de beleggingsspecialisten van Van Lanschot. Deze specialisten helpen u bijvoorbeeld bij het analyseren van de markt en het vormgeven van uw beleggingsportefeuille. Het werkt een-voudig: aan de hand van een aantal vragen, onder meer over uw huidige financiële situatie, de doelstellingen van uw beleggingen en de mate waarin u risico wenst te lopen, wordt een risicoprofiel opgesteld. Op basis daarvan wordt direct een modelportefeuille

PS3_12-15 EVI.indd 13 02-09-13 13:49

14 PurSang 3 | 2013

BANCAIR

‘Evi is je beleggingscoach die je op een slimme manier helpt’ Monique Opdam, directeur Marketing van Van Lanschot, over de introductie van Evi.

Waarom Evi?‘Met Evi maak je gebruik van de enorme knowhow en ervaring op het gebied van private banking en asset management van Van Lanschot en Kempen & Co. Het product dat wij aanbieden is goed, laag-drempelig en de kosten en rendementen zijn transparant.‘

Waarom dE naam Evi?‘Evi is een dochter van Van Lanschot die je als beleggende cliënt op een andere manier adviseert en bijstaat. Evi wil dingen op een nieuwe, slimme manier doen. Ze is een toegankelijke coach tegen wie je zegt: help me met mijn beleggingen. En ook: zorg ervoor dat ik als belegger bij de les blijf.’

voor WiE is Evi?‘Het is met name bedoeld voor starters op de vermogens-markt. Mensen die vermogen willen opbouwen en behou-den en dat graag met begeleiding doen. Mogelijk starten ze met Evi en willen ze op termijn meer diensten afnemen omdat hun vermogen groeit en dat vraagt om andere, nog meer gespecialiseerde en persoonlijke advisering. Dan worden ze cliënt bij private banking van Van Lanschot. Maar natuurlijk kunnen ook bestaande cliënten gewoon van Evi gebruikmaken.’

is Evi gEhEEl digitaal?‘Dat hoeft niet, aan de klant de keuze. Als je vragen hebt, bijvoorbeeld over een flinke fluctuatie van een bepaald fonds, kun je mailen of bellen en overleggen met je banker. Wij begeleiden de cliënt intensief en op een persoonlijke manier bij zijn beleggingen. Evi biedt je de kennis van een private bank met het enthousiasme van een online coach.’

‘Van geld naar vermogen Evi: de kennis van een private bank, maar dan online’

Dit

artik

el b

etre

ft e

en fi

ctie

ve p

orte

feui

lle.

PS3_12-15 EVI.indd 14 02-09-13 13:49

PurSang 3 | 2013 15

U bent welkom bij Evi:• Om te sparen vanaf € 10.000,- • Om te beleggen vanaf € 25.000,- Meer informatie, een demo en de brochure vindt u op www.evivanlanschot.nl. Door te klikken op ‘cliënt worden’ opent u eenvoudig en in vier stappen een online beleggingsrekening. Wilt u persoonlijk advies, neemt u dan contact op via 0800-1737.

samengesteld, ofwel een combinatie van beleggingsfondsen die Van Lanschot u zou adviseren. Bij Evi Advies kunt u deze porte-feuille, binnen uw risicoprofiel, naar eigen inzicht aanpassen en zelf uw ideale portefeuille samenstellen door bijvoorbeeld fondsen toe te voegen of te verwijderen. De beleggingsspecialisten van Van Lanschot houden uw beleggingsportefeuille scherp in de gaten en geven u gericht beleggingsadvies. Bij Evi Advies houdt u echter steeds zelf de regie over uw beleggingen, waarbij Evi met u meedenkt, u inspireert en bij de les houdt. Ook wanneer u tijdelijk uw beleggingsportefeuille niet zelf actief kunt beheren, regelt Evi dat voor u. Zij zorgt er dan voor dat de fondsen waarin u belegt, blijven voldoen aan de selectiecriteria. Zo bent u er altijd van verze-kerd dat de door u gekozen beleggingsstrategie intact blijft.

Fondsen met een sterk track recordEvi belegt wereldwijd alleen in gerenommeerde, beursgenoteerde beleggingsfondsen waarbij goed wordt gekeken of het stabiele fondsen betreft met een sterk track record en of de fondsmana-gers ook zelf deelnemen in hun eigen fondsen. Dat betekent name-lijk dat zij zelf ook belang hebben bij goede resultaten. Beleggen in Evi betekent spreiding in de beleggingsportefeuille, afhankelijk van uw risicoprofiel en de gekozen doelstellingen. Evi belegt uw geld in beursgenoteerde beleggingsfondsen en dus niet in individuele aandelen, obligaties of opties. Evi onderneemt verantwoord. De fondsen waarin Evi belegt voldoen aan de criteria van de Environ-mental Social Governance Council (ESG).

altijd inzicht Beleggers bij Evi hebben online helder inzicht in de ontwikkeling van hun vermogen. Wat is de huidige stand van zaken en hoe hebben de fondsen zich ontwikkeld over de laatste jaren? Wat zijn de resultaten? Als cliënt krijgt u transparante rapportages over de kosten, zowel van de fondsen als van Evi. Bij Evi Advies staat het u vrij de adviezen die u krijgt op te volgen of uw eigen weg in te slaan. Wijzigingen zijn gemakkelijk door te voeren, online (in een beveiligde omgeving) of via de Evi-app. U bepaalt zelf welke beleggingsfondsen u wilt kopen of verkopen; Evi maakt vooraf inzichtelijk wat daarvan de gevolgen zijn voor uw risicoprofiel. En als u even wilt overleggen of persoonlijke onder-steuning wilt, staat een team van specialisten klaar; per e-mail, via live videochat of telefonisch.

PS3_12-15 EVI.indd 15 02-09-13 13:49

VRAAG DE BROCHURE AAN OP WWW.JAMBO.NL OF BEL 020-2012740.

SAFARI IN AFRIKA?BIJ JAMBO SAFARI CLUB ZIJN DE MOGELIJKHEDEN EINDELOOS,

PRIVÉ REIZEN GEHEEL CONFORM UW EIGEN WENSEN!

KENIA • MADAGASKAR • TANZANIA • SEYCHELLENMAURITIUS • OEGANDA • ZIMBABWE • BOTSWANANAMIBIË • MOZAMBIQUE • ZUID-AFRIKA • ZAMBIANAMIBIË • NAMIBIË • MOZAMBIQUENAMIBIË • • ZUID-AFRIKA • MOZAMBIQUE • ZUID-AFRIKA • ZAMBIA • ZUID-AFRIKA •

DÈ AFRIKA SPECIALIST!

JAMBO.N

L

076.063.Jambo.2013.225x285.indd 1 10-01-13 14:43

PurSang 3 | 2013 17

BANCAIR

Vanaf 1 januari 2014 hanteert Van Lanschot voor beleggingsadvies vier verschillende serviceniveaus, met een aangepaste tariefstructuur. Daarmee wordt voor u inzichtelijker wat u aan beleggingskosten betaalt.

Introductie serviceniveaus voor beleggingsadvies en nieuwe tariefstructuur

Wat betekent de belegginsadviesfee voor u?Per 1 januari 2014 voert Van Lanschot, net als andere banken, een beleggingsadviesfee in. Daardoor weet u voortaan beter wat beleg-gingsadvies u kost. Het wordt voor u inzichtelijker wat u aan kosten aan de bank betaalt, specifiek voor het advies dat u krijgt. Naast de transactiekosten betaalt u dan één tarief, de beleggingsadviesfee. Veel kosten, die tot nu toe gescheiden aan u zijn berekend – bijvoorbeeld bewaarloon, couponprovisie en brokerkosten – komen hiermee te vervallen. Maar dat is niet het hele verhaal. Want behalve transparantie biedt ons beleggingsadvies veel meer:

Waarom deze verandering?Onder andere door nieuwe regelgeving beweegt de financiële wereld zich in toenemende mate van een transactiegedreven model naar een adviesgedreven model. Gevolg is onder meer dat banken en vermogensbeheerders de distributievergoedingen, die ze nu nog van aanbieders van beleggingsfondsen krijgen, vanaf 1 januari 2014 niet meer ontvangen. Centraal uitgangspunt is dat banken en vermogensbeheerders alleen nog rechtstreeks door de cliënt mogen worden betaald voor diensten die zij leveren. De aanbieders van beleggingsfondsen zullen op hun beurt de kosten in de fondsen verlagen, zodat die fondsen voor u goedkoper worden.

tekst Hans Verstraaten

basisdienstverlening Naast de beleggingsadviesfee introduceert Van Lanschot op 1 januari 2014 vier serviceniveaus voor de beleggingsdienstver-lening: Basis, Actief, Actief Plus en Intensief. Naast de eerder genoemde services kennen alle serviceniveaus dezelfde basisdienst-verlening, die bestaat uit:• Het aanhouden van een effectenrekening;• Het administreren van de beleggingen;• Het opstellen van een fiscaal jaaroverzicht;• Altijd via Online Bankieren toegang tot de belangrijkste informatie

en overzichten van de eigen beleggingsportefeuille;• Periodieke portefeuille-overzichten;• Toegang tot dagelijks beleggingsnieuws via de website en de

dagelijkse nieuwsbrief Van Lanschot Beleggingsinformatie; • Portefeuillebewaking.

keuze uit vier serviceniveausHet onderscheid tussen de niveaus zit in het palet aan beleggingen dat wij adviseren én de mate van intensiteit van het contact tussen de cliënt en de beleggingsspecialist. Zo is serviceniveau Basis geschikt voor cliënten die comfort zoeken ten aanzien van hun eigen beleggingen. Cliënten beleggen hierbij in beleggingsfondsen en trac-kers en worden hier proactief in geadviseerd. Serviceniveau Actief en Actief Plus zijn geschikt voor cliënten die in overleg met hun be-leggingsadviseur actief in de meest gangbare beleggingscategorieën als aandelen, obligaties en opties willen beleggen; samen met uw beleggingsadviseur kunt u vaststellen welk serviceniveau het meest geschikt is voor u. Cliënten krijgen bij deze twee serviceniveaus een persoonlijk beleggingsplan, waarin onder andere de volgende aspecten zijn opgenomen: de uitkomsten van de inventarisatie, het overeengekomen risicoprofiel, een haalbaarheidsanalyse van de beleggingsdoelstellingen en tot slot beleggingsvoorstellen. Service-niveau Intensief is voor de ervaren en zeer actieve belegger die actief wil sparren over beleggings- en kortetermijntradingmogelijkheden. Hierbij kan ook gebruik worden gemaakt van technische analyse.

Persoonlijk gesPrekElk serviceniveau heeft een eigen prijs voor de beleggingsadviesfee en de transactiekosten. U heeft uiteraard uw individuele wensen, ambities en vermogensopbouw. Wellicht heeft u vragen over de nieuwe tariefstructuur. Daarom wordt u voor het eind van het jaar persoonlijk benaderd door Van Lanschot.

• Hoge mate van persoonlijke service. Uw beleggingsadviseur staat altijd voor u klaar, kent uw financiële situatie, denkt volop met u mee en handelt proactief.

• In nauw overleg met uw beleggingsadviseur krijgt u het ser-viceniveau dat precies bij u en uw wensen en ambities past.

• Een persoonlijk beleggingsplan wordt voor u opgesteld, pas-send bij uw risicohouding en financiële doelstellingen.

• U krijgt van Van Lanschot adviezen, ruilvoorstellen voor uw beleggingen en updates van haar visies.

• Uw adviseur bewaakt uw portefeuille en zal tijdig signaleren wanneer de risico’s in uw portefeuille teveel gaan afwijken van hetgeen met u is afgesproken.

• U krijgt toegang tot de grote knowhow van de financiële markten van Van Lanschot en van Kempen & Co, vergaard dankzij uitgebreide en kwalitatief hoogwaardige research.

PS3_17 BELEGGINGS ADVIES.indd 17 02-09-13 13:50

18 PurSang 3 | 2013

COVERSTORY

‘Investeren is een vak dat ik niet beheers’Samen met een zakenpartner ontwikkelde Marijn Pijnenborg een trits aan succesvolle internetdiensten en websites. Van Freeler tot Funda en van Zomoto tot Auto.nl. Eerst in loondienst, inmiddels als zelfstandig ondernemer. Met Boralis richt ze nu haar pijlen op baanbrekende diensten voor de gezondheidsmarkt. En passant belegt ze als angel investor in jonge internetstart-ups. TEKST Leo Alexander Schlangen FOTOGRAFIE Martin Dijkstra

PS3_18-23 COVERSTORY.indd 18 02-09-13 13:50

PurSang 3 | 2013 19

COVERSTORY


20 PurSang 3 | 2013

COVERSTORY

Ik ben nog steeds een beetje een computernerd’, glimlacht Marijn Pijnenborg. ‘Het échte nerderige gaat er wel steeds meer uit; een computer wordt steeds makkelijker. Maar laatst zat ik te rommelen met m’n internetkabels en al-lerlei apparaatjes waarmee ik de verbindingssnelheid kon meten. Dat is leuk om te doen.’ Vanuit het kantoor in een statig Amsterdams koopmanshuis kijkt de 42-jarige on-

derneemster uit over de Amstel. Een mooi plekje voor Boralis, het bedrijf dat Pijnenborg samen met zakenpartner Marque Joosten in 2008 oprichtte.Ze leerden elkaar kennen toen ze voor ING werkten. Pijnenborg bemoeide zich met de website van de bank, terwijl Joosten er hoofd communicatie was. Het klikte meteen, herinnert Pijnenborg zich. ‘Eindelijk eens iemand die niet in een pak rondliep, een sofa op zijn kamer had staan en tijdens kantooruren muziek draaide. ING wist niet goed wat ze met me aanmoesten. Uiteindelijk mocht ik samen met hem wat buiten de bank gaan doen.’ Onder de paraplu van ING zette het tweetal in 1999 Freeler op, de eerste gratis internetprovider van Nederland. ‘Ik moest de zeepkist op. Mensen uitleggen wat Google was. Niemand had zicht op de potentiële grootsheid van het medium. Ik weet nog dat ik wekelijks een mailtje kreeg met de nieuwe websites in Nederland. Dat waren er dan een stuk of zes.’ Uiteindelijk besloot ze na enkele jaren sa-men met Joosten als (kleine) aandeelhouders een samenwerkings-verband aan te gaan met uitgeverij Wegener en de Nederlandse Vereniging van Makelaars. Dat leidde in 2001 tot de ontwikkeling van Funda.nl. In no-time werd dat, in die prille internetjaren, een van de grootste huizenwebsites ter wereld. Voor Funda werkte Pijnenborg zo’n zeven jaar. Het succes was immens, en nog steeds trouwens. Toch voelde ze zich er gaan-deweg steeds minder thuis. ‘Het werd te groot. Ik was meer aan het managen en steeds minder aan het opzetten.’ Met een mooie

‘bonus op zak maakte ze eind 2007 de sprong naar het zelfstandig ondernemerschap. “Businesspartner in crime” Joosten sprong met haar mee.

Met zo’n riante bonus hebben jullie natuurlijk de bloeMetjes buitengezet?‘Een dag later huurden we een kantoor aan de Herengracht in Amsterdam. Dat is eigenlijk het enige cadeautje dat ik mezelf heb gegeven. Geen dure auto, groter huis of kostbare juwelen. Geld interesseert me niet. We zijn meteen nieuwe plannen gaan maken. We wilden wederom een niet-transparante markt opengooien zoals we dat ook bij de huizenmarkt hadden gedaan. Al snel kwamen we met ideeën voor de automarkt. Daaruit zijn Zomoto en Auto.nl ontstaan.’

het succes van Funda heeFt u niet veranderd? ‘Ik geloof het niet. Zeker, het is fijn om over voldoende geld te beschikken. Maar bij mij staat werk helemaal los van verdienen. Ik merk wel dat het makkelijker werd om zaken te doen. De buiten-wereld behandelt me met meer respect.’

Wat is de core business van boralis, uW huidige bedrijF?‘We zetten eigen bedrijven op zoals Zomoto. Momenteel onderzoe-ken we of we iets kunnen gaan doen op het gebied van e-health. Tegelijkertijd investeren we als angel investors in start-ups. We stappen in een heel vroeg stadium in. Vaak is er alleen nog maar een idee. Geen cijfertjes, geen doortimmerd businessplan…’

bijvoorbeeld? ‘Paul Veugen kwam enkele jaren geleden met het idee om de feed-back van websites te gaan verzorgen, een soort gebruikersonder-zoek zodat eigenaren van websites weten wat bezoekers/klanten vinden van de site. Toen we er geld instopten, onze investeringen variëren doorgaans tussen de € 50.000 en 100.000, was er nog niks. Inmiddels heeft Usabilla klanten als T-Mobile en Booking.com.’

een investering is een WeloverWogen beslissing? ‘Ik vrees dat wij niet bepaald volgens het boekje werken. Daar zijn

‘Funda werd te groot, ik was vooral aan het managen en steeds minder aan het opzetten’

COVERSTORY


PurSang 3 | 2013 21

COVERSTORY


22 PurSang 3 | 2013

COVERSTORY

we niet goed in. Het is al eens voorgekomen dat ik binnen tien seconden dacht: dit moeten we doen. Investeren is een vak dat ik niet beheers. Zeventig procent van mijn oordeel laat ik van de per-soon afhangen, twintig procent van de timing en tien procent van de cijfertjes. Ik weet het, product, markt en prijs zijn best belang-rijk. Gaandeweg het traject kun je dergelijke zaken nog veranderen, de persoon in kwestie niet of nauwelijks.’

Waarop beoordeelt u een persoon? ‘Er zijn allerlei afvinklijstjes met dingen als creativiteit, zakelijk inzicht, kennis en ambitie. Maar die vind ik allemaal niet van doorslaggevend belang. Het allerbelangrijkste voor mij is dat iemand weet wat hij niet kan en dat vervolgens koppelt aan good judgement. Iemand die een bedrijf wil opstarten maar niet creatief is, moet dat onderkennen. Dan kun je het ondervangen. Als een starter geen snars van financiën begrijpt, dan moet hij of zij dat kunnen beoordelen en bijvoorbeeld iemand inhuren om zaken door te rekenen.’

levert die onorthodoxe aanpak rendement op?‘Doorgaans is het een kwestie van een lange adem. Onlangs heb-ben we de hele automotive-tak met Zomoto, Auto.nl, Autoblog.nl en Mannenmedia verkocht. Ik geloof dat we jaarlijks zo’n dertig tot veertig procent rendement hebben behaald, maar pin me er er niet op vast. Het gaat ons met Boralis niet per definitie om rendement. Door te investeren in start-ups houden we ons netwerk jong. Ik leer heel veel van die nieuwe ondernemers, mag in heel veel keukens een kijkje nemen. Dat is nuttig voor onze eigen plannen.’

blijft u als investeerder een vinger aan de pols houden?‘Maandelijks of per kwartaal overleggen we even, telefonisch of onder vier ogen. Ik vind het vooral belangrijk dat degene die het bedrijf runt zelf stuurt en beslist. Als ondernemer weet ik hoe lastig en tijdrovend het kan zijn om je investeerders te managen. Ik vind louter adviseren al behoorlijk meesturen. Daarom probeer ik vooral, heel vrijblijvend, andere invalshoeken aan te reiken.’


PurSang 3 | 2013 23

COVERSTORY

Marijn Pijnenborg (Nijmegen, 1970) opgegroeid in Maastricht. Burgerlijke staat Gehuwd. Carrière Studeerde economie aan de Universiteit van Amsterdam. 1995-1999 Projectmanager Internet bij Rabobank. 1999-2000 Projectmanager Nieuwe Media ING. 2000 Richt binnen ING Freeler op, samen met Mar-que Joosten; de eerste gratis internetprovider van Nederland. Freeler werd in 2004 overgenomen door KPN. 2001 Richt samen met Wegener media en de Nederlandse Vereniging van Makelaars funda.nl op, inmiddels de drukst bezochte huizenaanbodsite van Nederland. Zij was tot 2007 lid van de directie. 2007 Oprichting zomoto.nl, die alle autowebsites doorzoekt naar occasions en zowel de vraagprijs als de actuele waarde van de auto aangeeft. 2008 Oprichter en CTO Mannenmedia, tot april 2013. 2008 - heden Eigenaar Boralis, een investeringsmaatschappij voor internet start-ups. 2011 Oprichting auto.nl, waar consumenten online een nieuwe auto kunnen samenstellen en bestellen met de laagsteprijsgarantie. Directielid tot en met 2012. 2013- heden RvC-lid van iens.nl.

Nodigt het huidige ecoNoMische tij uit tot iNveste-reN iN start-uPs?‘Bij Funda heb ik geleerd dat je in een dalende markt je droomhuis moet kopen. Hetzelfde geldt voor het investeren in beginnende be-drijfjes. Die kunnen nu rustig bouwen en hun vleugels uitslaan als de economie weer aantrekt. Het grootste gevaar op faillissementen zit bij bedrijven die al een tijd bestaan. Ze zijn tegen beter weten in blijven doorgaan met investeren en het aannemen van mensen.’

eN als het eeN keer fout gaat? ligt u daar daN wakker vaN?‘Geld verliezen is een zekerheid in deze tak van sport. Ik heb het geluk dat ik vervelende dingen heel snel van me laat afglijden.’

Maakt u laNge dageN?‘Op een dag neem je tien beslissingen. Ik merkte dat hoe drukker ik het had, hoe minder ik besloot. Ik zorg tegenwoordig bewust voor rustige dagen, zeg maar van half tien tot half vijf. Als mensen vragen: “Heb je morgen tijd?” dan heb ik dat altijd.’

Met Boralis richt u zich Nu oP de gezoNdheids-Markt. Na huizeN eN auto’s de volgeNde Markt die oP z’N koP wordt gezet?‘We zitten in een verkennende fase. Hoe meer ik ernaar kijk, hoe minder ik er van snap. Wat dat betreft was de automarkt een stuk makkelijker te doorgronden. We maken geen haast. Je hoeft niet de eerste te zijn om de grootste te worden. Google was niet de eerste, Funda ook niet. Het komt erop neer dat we diensten en apps willen ontwikkelen om het mensen die zorg of informatie over zorg nodig hebben makkelijker te maken.’

eeN tiPje vaN de sluier?‘Je komt op honderd verschillende sites uit als je bijvoorbeeld iets over hooikoorts wilt weten. Fora, huisartsen, ziekenhuizen, stichtingen; noem maar op. Internet is een warboel als het gaat om medische informatie. Misschien handig om één loket te openen waar mensen én de goede informatie krijgen én kunnen leren van anderen?’

u BaNkiert Bij vaN laNschot BaNkiers. hoe Bevalt dat? ‘Het geeft me veel gemak dat ik iemand persoonlijk kan spreken. Ze weten wie ik ben en ze regelen het altijd uitstekend.’

kliNkt er eeN ‘Maar’?‘Nou ja, ik vind dat ze op het gebied van online bankieren een tandje mogen bijschakelen. Het is niet meer van deze tijd dat je niet met een mobiele telefoon geld kunt overmaken. Er valt sowieso nog veel te verbeteren op het gebied van online bankie-ren. Heb je weleens een bedrag of een naam gezocht in je online bankomgeving, bijvoorbeeld om te kijken of je iets betaald hebt? Dat is haast onmogelijk! Met de huidige zoektechnieken zou je al-leen nog maar de letter ‘P’ hoeven intikken om alle overboekingen naar mensen of bedrijven met een ‘P’ op het scherm te krijgen. Op dat gebied kunnen banken nog enorm veel vooruitgang boeken.’

daar kuNt u ze toch Bij helPeN?‘Dat zou kunnen… Maar dan als angel investor, via een leuke start-up. De komende tien jaar wil ik me toch echt richten op e-health.’

‘Geld verliezen is een zekerheid in deze tak van sport. Ik heb het geluk dat ik vervelende dingen heel snel van me laat afglijden’


24 PurSang 3 | 2013

BELEGGEN

Een Vermogensbeheercliënt ontvangt elk kwartaal een rapportage. Wat heeft Van Lanschot Bankiers drie maanden lang met uw vermogen gedaan en wat heeft dat opgeleverd? In deze rubriek lichten we telkens enkele financiële termen toe.

Uitgelichttekst Hans Verstraaten

Portefeuilleoverzicht

Naam relatie, depotnummer 0123456789

15

in euro

Aantal/ Fondsnaam Valuta Koers Marktwaarde Marktwaarde Resultaat Historische Historisch Hist. % Markt-

Nominaal 31 | 03 | 2013 31 | 12 | 2012 lopend jaar kostprijs resultaat res. % waarde

Allocatiestrategieen

190 Allocation Fund EUR 1.027,10 195.149 0 4.346 190.803 4.346 2,3 6,1

Totaal Actieve allocatie 195.149 0 4.346 190.803 4.346 6,1

Totaal Portefeuille 3.212.509 3.137.215 101.820 2.798.325 253.243 100,0

Opgelopen rente 6.957

Totaal Portefeuille inclusief opgelopen rente 3.219.467

Aankopen, verkopen en lossingen

Naam relatie, depotnummer 0123456789

17

in euro

Datum Aantal/ Fondsnaam Valuta Valuta Koers Bruto Provisie Fonds- Rente Netto Historisch

Nominaal koers bedrag kosten bedrag resultaat

Aankopen

Liquiditeiten en Obligaties IG

8 januari 2013 1.442 SLI European Corporate Bond Fund Cl. D EUR 1,000 15,70 22.639,40 0,00 0,00 0,00 22.639,40

Aandelen

1 februari 2013 6.103 Russell Acadian Global Equity EUR 1,000 10,71 65.363,13 0,00 0,00 0,00 65.363,13

Grondstoffen

4 januari 2013 576 Credit Suisse GAINS Fund USD 0,766 111,72 49.280,69 0,00 0,00 0,00 49.280,69

Alternatieve beleggingen

23 januari 2013 951 Insch.FvL Prisma Spectrum Cl I (EUR) EUR 1,000 102,50 97.477,50 0,00 0,00 0,00 97.477,50

8 maart 2013 956 Prisma Spectrum Alt. Fund Class I (EUR) EUR 1,000 101,95 97.465,16 0,00 0,00 0,00 97.465,16

Actieve allocatie

18 februari 2013 63 Allocation Fund EUR 1,000 1.000,00 63.000,00 0,00 0,00 0,00 63.000,00

1 maart 2013 127 Allocation Fund EUR 1,000 1.006,32 127.802,64 0,00 0,00 0,00 127.802,64

Totaal Aankopen 523.028,52 0,00 0,00 0,00 523.028,52

Verkopen

Liquiditeiten en Obligaties IG

7 januari 2013 8.000 4.250% European Investment Bank 2007-14 EUR 1,000 107,26 8.580,72 0,00 0,00 81,04 8.661,76 66,12

9 januari 2013 500 Kempen Euro Credit Fund EUR 1,000 50,32 25.160,00 0,00 0,00 0,00 25.160,00 1.885,00

12 februari 2013 27.000 4.125% European Investment Bank 2007-24 EUR 1,000 118,08 31.882,41 0,00 0,00 933,72 32.816,13 2.441,61

Aandelen

8 januari 2013 630 Vanguard European Stock Index Fund EUR 1,000 12,95 8.158,82 0,00 0,00 0,00 8.158,82 333,65

9 januari 2013 1.231 Kempen European High Dividend Fund -R- EUR 1,000 6,22 7.656,82 0,00 0,00 0,00 7.656,82 580,72

18 februari 2013 492 Vanguard Japan Stock Index EUR INV EUR 1,000 106,62 52.459,25 0,00 0,00 0,00 52.459,25 3.150,87

27 februari 2013 9.332 Fidelity South East Asia Fund EUR 1,000 17,77 165.829,64 0,00 0,00 0,00 165.829,64 13.918,48

Dit

artik

el b

etre

ft e

en fi

ctie

ve p

orte

feui

lle.

Allocation FundDit fonds wordt door Van Lanschot gebruikt om, indien nodig, snel te kunnen handelen in uw belang. Een vereenvoudigd voorbeeld: namens een cliënt wordt € 100.000 be-legd in aandelen en obligaties, geheel in evenwicht. Dat gebeurt door 47% te beleggen in aandelenfondsen, 47% in obligatiefondsen en 6% in het allocatiefonds (ook gelijkelijk verdeeld). Via dit allocatiefonds kan de weging van aandelen en obligaties snel worden aangepast als Van Lanschot dat nodig vindt. Dat kan zijn als haar visie verandert en de bank aandelen wil ophogen ten koste van obligaties. Stel dat Van Lanschot aandelen wil ophogen naar 53% en daarmee obligaties wil verlagen naar 47%, dan gebeurt dit door het gewicht van aandelen binnen het allocatiefonds te verhogen naar 100% en van obligaties te verlagen naar 0%. Daarmee wordt bereikt dat binnen de totale portefeuille 6% extra in aandelen wordt belegd. Dit allocatiefonds wordt overigens alleen gebruikt in de actieve variant van vermogensbeheer (actief beheerde beleggingsfondsen / actieve allocatie).

Obligaties IGDe IG achter obligaties staat voor investment grade. Het betekent dat de obligatie een laag risico heeft. Kredietwaardigheidbureaus ofwel rating agencies hebben deze obligaties een hoge kredietkwaliteit meegegeven. Onder meer Duitse en Nederlandse staatsobligaties vallen hieronder. Obligaties waarvan het onzekerder is of de uitgevende partij wel aan de verplichtin-gen kan voldoen, krijgen een lagere status en zijn daardoor niet investment grade. Een voor-beeld daarvan zijn de Griekse staatsobligaties.

PS3_24-25 UITGELICHT.indd 24 02-09-13 13:52

BELEGGEN

PurSang 3 | 2013 25

Rendement

12

weging 3 mnd dit jaar 3 mnd dit jaar

32,9% 0,2% 0,2% 0,0% 0,0%5,0% 2,3% 2,3% 0,1% 0,1%

35,8% 5,8% 5,8% 2,2% 2,2%3,5% 8,5% 8,5% 0,3% 0,3%2,9% 0,6% 0,6% 0,0% 0,0%

13,8% 3,5% 3,5% 0,5% 0,5%0,1% 0,1%

3,3% 3,3%

Bijdrage

0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0% 3,5%

3 mnd dit jaar

Portefeuille 3,3% 3,3%Benchmark 3,7% 3,7%

Benchmark bestaande uit:

40 % aandelen 7,5% 7,5%

45 % obligaties 0,4% 0,4%

15 % alternatieve beleggingen 3,2% 3,2%

Overige indices:

AEX Index 1,6% 1,6%S&P 500 (Verenigde Staten) 13,0% 13,0%iBoxx Europese bedrijfsobligaties 0,6% 0,6%DJ-UBS Grondstoffen index 3,2% 3,2%

100% HFRX Global Hedge Fund Index

Benchmarkvergelijking Rendement

50% MSCI AC World en 50% MSCI Europe

100% Citigroup EMU Government Bond All Maturities

2011 -4,9% -0,9%2012 9,2% 12,0%

BenchmarkPortefeuilleHistorie

Actief en passief beheerde fondsenBij actief beleggen wordt actief gezocht naar aandelen die naar verwachting beter zullen presteren dan de betreffende markt of index of waarvan verwacht wordt dat deze op bepaalde momen-ten minder risico lopen. Op langere termijn zal actief beleggen tot meerwaarde moeten leiden ten opzichte van passief beleggen vanwege de extra mogelijkheden die actieve beheerders tot hun beschikking hebben. In de praktijk blijkt echter dat de kans op het behalen van meerwaarde per markt anders ligt. De kunst is dan ook om de juiste fondsbeheerders te selecteren. Kempen heeft hier een apart team voor opgesteld, het Multi Management Team. Vermogensbeheer kiest uit haar fondsselectie vervolgens de fondsbeheerders voor uw portefeuille. Bij passief beleggen wordt geprobeerd om een rendement te realiseren dat vergelijkbaar is met de relevante index, met een vergelijkbaar risico als de index zelf. Er zijn bijvoorbeeld beleg-gingsfondsen in de markt beschikbaar die de prestaties van de AEX-index proberen na te bootsen. Passief beleggen wordt veelal afgezet tegen actief beleggen. Bij passief beleggen loopt de belegger per definitie het risico van de specifieke markt waarin wordt belegd.

10

1.387.052 43,1% 20,0% 55,0%111.247 3,5% 0,0% 10,0%

94.281 2,9% 0,0% 10,0%443.826 13,8% 0,0% 20,0%

0,0% 10,0%

3.219.467 100,0%

Actief en passief beheerde fondsen

Actief 88,7%

Passief 11,3%

De verhouding actief versus passief geldt voor het deel van de portefeuille dat wordt ingevuld met beleggingsfondsen

Liquiditeiten en Obligaties IG1.058.581 32,9% 1.020.568Obligaties High Yield

162.492 5,0% 162.492Aandelen1.153.890 35,8% 1.387.052Onroerend goed

111.247 3,5% 111.247Grondstoffen94.281 2,9% 94.281Alternatieve beleggingen

443.826 13,8% 443.826Actieve allocatie195.149 6,1%

Totaal3.219.467 100,0% 3.219.467

Vermogenscategorie Vermogensverdeling per categorie

Vermogensverdeling inclusief Allocatiefonds

Verdeling over de vermogenscategorieën

31,7%

5,0%

43,1%

3,5% 2,9%

13,8%0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Liquiditeiten enObligaties IG

Obligaties HighYield

Aandelen Onroerend goed Grondstoffen Alternatievebeleggingen

Afgesproken bandbreedtes Actuele vermogensverdeling

De MSCI AC World-index is een veel-gebruikte benchmark. MSCI staat voor

Morgan Stanley Capital International en AC staat voor All Countries. Deze index bestaat uit ruim 1.600 aandelen, doorgaans van we-reldwijd opererende bedrijven, voornamelijk uit de VS, Europa en Japan. De 50% MSCI

Europe-index werkt op dezelfde wijze, maar dan gericht op aandelen van

Europese bedrijven.

50% MSCI AC World & 50% MSCI Europe

Afgesproken bandbreedtesZodra iemand voor Vermogensbeheer kiest, spreekt een bank met hem of haar bandbreedtes af waarbinnen een specifieke vermogenscategorie moet blijven. Die band-breedte is het gebied tussen de minimaal en maximaal toelaatbare grens. Indien de bandbreedte voor bijvoorbeeld de vermogenscategorie aandelen tussen de 40% en 60% is, dan zal de vermogensbeheerder het procentuele gewicht van aandelen in de totale portefeuille altijd binnen deze band-breedte houden.

PS3_24-25 UITGELICHT.indd 25 02-09-13 13:52

Opleiding‘Mijn grootvader en overgrootvader waren tandarts. In het laatste jaar van mijn HBS-opleiding kwam ik zelf veel bij de tandarts. Hij vertelde enthousiast over zijn vak en liet mij alles zien. Toen ben ik zelf tandheelkunde gaat studeren. Orthodontie was niet mijn eerste keus, maar het betekende dat ik niet in militaire dienst hoefde. Ik heb nog geen dag spijt gehad van die keuze.’

Samenwerken‘Ik werkte veel samen met vakgenoten. Kaakchirurgen, centra voor bijzon-dere tandheelkunde, gespecialiseerde verwijspraktijken. In 2006 dacht ik: het zou mooi zijn als je één pand hebt waar alles samenkomt. Dan heb je altijd de mogelijkheid om met elkaar te overleggen en samen behandelplannen te maken. Ik ben toen gaan praten met collega’s uit het vak. In 2007 hebben we het pand ver-bouwd en we zijn in 2008 opengegaan.’

Financieren‘Toen ik deze kliniek op wilde zetten, ben ik voor de financiering bij verschillende banken langs geweest. De meeste ban-ken begrepen er niets van. Van Lanschot is, met de gespecialiseerde afdeling Healthcare, de enige bank met veel ken-nis op medisch gebied. Daar werd ik heel blij van. Zij houden de ontwikkelingen bij in de zorg, of bijvoorbeeld de nieuwe regels in de medische wereld. Dan kun je dus samen vooruitzien en richting geven aan het bedrijf.’

OmSlag‘Het samenwerken met de andere speci-alisten in een kliniek vereist een ontzet-

tend goede organisatie. Een klein praktijkje is organisatorisch veel makkelijker. Met een paar assistentes ben je klaar. Dit is een echt bedrijf. Er werken 29 mensen. Je moet aan alle kwaliteitseisen voldoen, zo hebben wij onlangs het ZKN-keurmerk behaald. Het

opzetten en het goed laten draaien van de kliniek is ontzettend veel werk, dat is me best tegengevallen. Maar ik heb van het hele proces ook veel geleerd.’

dOOrzetten‘Verzekeraars of ministeries zeggen weleens dat iets niet kan. Toch zet ik altijd door als iemand zoiets zegt. Kan niet bestaat niet.’

Jubileum‘Deze kliniek bestaat straks vijf jaar. We worden steeds meer een team. Je leert veel van het samenwerken met vakgeno-ten. Je werkt sneller en efficiënter, waardoor de behandelingen beter en goedkoper worden. Dat is winst voor iedereen. Zo kwam onlangs een patiënte uit Zwitserland speciaal naar onze kliniek om een uitgebreid behandelplan te laten maken. Bij ons kon ze niet alleen terecht voor een beugel, maar ook voor haar kaakoperatie, implantaten en uiteindelijk kroon- en brugwerk.’

mOOier maken‘Ik werk vier dagen ‘aan de stoel’ zoals dat heet en ben vaak ook op vrijdag en zondag aan het werk. Op zaterdag ga ik om acht uur naar de bakker en daarna naar de bloemenman. Ik houd van tuinie-ren. Nieuwe plantjes planten en de haag knippen. Ik probeer de dingen, net als in mijn werk, altijd mooier te maken.’

www.vanlanschot.nl/healthcare

Succesvol door samenwerking

tekst Sofie Vermootenfotografie Sander Nagel

Orthodontist Rob Mulié zette vijf jaar geleden de Orfeokliniek op: een behandelcentrum in Zoeter-meer waar verschillende tandheelkundige disciplines samenwerken. Van kaakchirurgie tot implantologie en van orthodontie tot fysiotherapie. Een portret van een succesvol ondernemer.

‘Van Lanschot is met de afdeling Healthcare de enige bank met veel kennis op medisch gebied’

BANCAIR

26 PurSang 3 | 2013

PS3_27 IN BEELD.indd 26 02-09-13 13:53

SchaapCitroenMartens_PurSang_225x285_0813.indd 1 13.08.13 17:43

28 PurSang 3 | 2013

BELEGGEN

Echt florissant zijn de economische vooruitzichten nog niet, maar het beleg-gingsklimaat blijft kansrijk. Ook nu de groeilanden wat minder goed draaien, meent Luc Aben, hoofdeconoom vanVan Lanschot Bankiers. tekst Jan Smit illustratie Gracia Lam | fotografie Patrick Verbeeck

Anticiperen op licht herstel

BELEGGEN

PS3_28-31 INTERVIEW_ABEN.indd 28 02-09-13 13:55

BELEGGEN


30 PurSang 3 | 2013

BELEGGEN

‘Het zou heel goed nieuws zijn wanneer de economie van het zuurstof kan’

et is een drukke dag voor Luc Aben. In alle vroegte stond hij vanmorgen het NOS Radio 1 Journaal te woord vanuit de Antwerpse studio’s van de Vlaamse Radio en Televisieorganisatie (VRT). Rond kof-fietijd arriveerde hij bij Kempen & Co aan de Amsterdamse Zuidas. Daar wordt hij straks, na het gesprek met PurSang, ge-interviewd voor het NOS-televisiejournaal. De vraag is telkens dezelfde: wat zijn de economische vooruitzichten? De behoefte

aan macro-economische visies is groot. Ook onder beleggers. En Luc Aben, hoofdeconoom van Van Lanschot Bankiers, hééft zo’n visie – je bent beleggingsstrateeg of je bent het niet.

Gezonde afkoelinGVreemd is de honger naar macro-economische analyses en visies allerminst. De groeimarkten, de afgelopen jaren bijzonder in trek, laten het momenteel even afweten. De Verenigde Straten doen het goed, maar wat als de Fed, het Amerikaanse stelsel van centrale banken, de geldkraan dichtdraait? De nog altijd onrustige eurozone lijkt geen geschikt alternatief.Aben ziet het minder somber. Zeker, de stagnatie in de groeilan-den is de econoom niet ontgaan. Maar wakker ligt hij daarvan vooralsnog allerminst. Sterker nog: Aben vindt die afkoeling ergens wel gezond. Hij refereert aan China. ‘Door de overvloedige kredietverlening dreigde daar een zeepbel te ontstaan, vooral op de vastgoedmarkt. De prijzen stegen explosief. Door de geldkraan langzaam dicht te draaien geeft de centrale bank – en daarmee de overheid – aan dat zij het gevaar van oververhitting serieus neemt. Dat is structureel goed voor China en voor de rest van de wereld’, meent de beleggingsstrateeg.Ook de paniekreacties van de financiële markten op uitspraken van Ben Bernanke kan de econoom niet helemaal plaatsen. Uitspraken van de Fed-voorzitter worden op een goudschaaltje gewogen. Zodra Bernanke iets zegt wat ook maar enigszins zou kunnen wij-zen op stopzetting van de steunmaatregelen, schieten de beurzen collectief in een kramp. Onbegrijpelijk, vindt Aben. ‘Wat hadden

H


PurSang 3 | 2013 31

BELEGGEN

we dan gedacht: dat de Fed tot in lengte van dagen maandelijks voor $ 85 miljard aan obligaties zou blijven opkopen? Natuurlijk niet. Het zou juist heel goed nieuws zijn wanneer de economie van het zuurstof kan. Dat betekent dat de Amerikanen weer op eigen benen staan. Daar is het toch allemaal om te doen!’Overigens verwacht de econoom niet dat de Fed de rente snel zal verhogen; op zijn vroegst ergens in 2015. De indicatoren van de Amerikaanse arbeids- en woningmarkt mogen dan aantrekken, om de economie weer helemaal zelfstandig te laten draaien, is het nog te vroeg. Tot die tijd zitten Amerikaanse beleggers in een soort ‘kermisscenario’: altijd prijs. Is het niet dankzij de Fed, die obligaties opkoopt of de rente verlaagt, dan wel dankzij verbeterde bedrijfsresultaten, meent Aben.

Herstel banken cruciaalBinnen de eurozone blijft het rommelen. Wil hier duurzaam herstel optreden, dan moet eerst de bankensector een gezondheidskuur ondergaan. Hoe de Europese banken er echt voor staan, moet nog blijken, vreest Aben. Mogelijk ontstaat daarover volgend jaar duidelijkheid als het bankentoezicht verhuist naar de Europese Centrale Bank (ECB). Een onderzoek naar de bezittingen van alle banken binnen de eurozone is een van de eerste dingen die de ECB in haar nieuwe rol wil gaan uitvoeren. De beleggingsspecialist kijkt daar met belangstelling naar uit.Andere initiatieven die het vertrouwen in de economie van de eurozone moeten ondersteunen zijn volgens Aben de verruiming van het mandaat van het Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM), het permanente financieringsprogramma voor de redding van noodlijdende lidstaten, en de invoering van het Single Resolution Mechanism, een soort protocol voor de redding van banken die in de problemen komen. In beide dossiers wordt vooruitgang geboekt, maar slechts mondjesmaat.Hoewel met name de sentimentsindicatoren een lichte verbete-ring vertonen, is Aben vooralsnog niet echt enthousiast over de vooruitzichten voor de eurozone. Volgens hem is er veel sprake van wensdenken, ook voor wat de prognoses van de Nederlandse economie betreft. De door het Centraal Planbureau voor 2014 voorspelde groei van 0,75%: híj moet het nog zien gebeuren. ‘Dat kan alleen als cruciale sectoren zoals de woningmarkt echt teke-nen van herstel vertonen’, aldus de econoom.

groeilanden zwakken afMede op grond van deze visie heeft Van Lanschot de model-portefeuille iets gewijzigd. Bij de vastrentende waarden blijft de allocatie nagenoeg onveranderd. Van Lanschot blijft overwogen in bedrijfsleningen ten nadele van staatsleningen. Zowel in Europa als in de VS mag de lange rente dan iets zijn gestegen, deze is per saldo nog steeds buitengewoon laag, waardoor de koersen van staatsleningen hoog blijven en het rendement laag. Bedrijfslenin-gen bieden nog steeds een beter rendement, dat bovendien het genomen risico voldoende compenseert. Ook de overweging in aandelen blijft gehandhaafd.Belangrijkste verandering: een lichte daling van de posities in aan-delen en obligaties uit groeilanden, ten faveure van Amerikaanse en Europese aandelen en bedrijfsobligaties. Aben: ‘In verband met het groeipotentieel en de waardering blijven we volop in de groeimarkten beleggen, alleen omdat de groei iets afzwakt, nemen

we wat gas terug.’De keuze voor iets meer Amerikaanse effecten is vooral ingege-ven door het al eerder geschetste ‘kermisscenario’: of het nu is op basis van de betere economie of met steun van de Fed, de Amerikaanse beurs krijgt steun de komende maanden, verwacht de econoom.Bij de obligaties speelt nog een tweede motief: de stijging van de Amerikaanse rente. Die was altijd zeer laag. Zo laag dat veel beleg-gers hun heil zochten in de nieuwe groeilanden. Door de huidige stijging van de rente komen zij daar nu weer van terug.En over de conjunctuur in Europa mag Aben dan minder enthousi-ast zijn, het sentiment voor Europese aandelen is positief. Dat geldt ook voor het momentum. Door de portefeuille Europese aandelen iets op te hogen, loopt de bank alvast op een mogelijk herstel vooruit.Mocht de groei in de VS verder evolueren en de economie binnen de eurozone echt gaan aantrekken, dan wil de bank de Ameri-kaanse en Europese aandelenposities in het tweede semester verder uitbreiden.

lakmoesproef JapanHet eerder dit jaar mondjesmaat opgebouwde belang in Japanse aandelen blijft grotendeels gehandhaafd. Aben noemt de eerste twee stimuleringsmaatregelen die de Japanse premier Abe heeft genomen bemoedigend. De derde pijler, het doorvoeren van structurele hervormingen zoals meer liberaliseringen en het verder opengooien van de arbeidsmarkt, wordt een stuk lastiger, vreest hij. De econoom refereert daarbij aan de moeizame hervormin-gen in Europa. In een land als Japan, waar formele en informele banden en belangen een veel grotere rol spelen, is dat minstens zo problematisch. Aben ziet dat althans zo een-twee-drie niet gebeu-ren. Hij wenst de Japanse premier daarbij dan ook veel succes.

Volg Luc Aben via zijn blog op www.vanlanschot.com of op @Luc_Aben


HOW ALIVE ARE YOU?

A JAGUAR FOR THE PRICE OF A CAR.

Min./max. gecombineerd verbruik : 4,9- 11,6 l/100km. CO2-uitstoot resp.129-270 g/km. Vanafprijs is incl. BPM en BTW en excl. kosten rijklaarmaken. Zie voor kosten en voorwaarden www.jaguar.nl. Wijzigingen voorbehouden.

JAGUAR XFVANAF € 49.900*

JAGUAR.NL

Standaard o.a. 8-traps automaat en Bi-Xenon met LED dagrijverlichting.

JGRNGEN3W029_XF_Nationaal_PurSang_285Hx225_IC.indd 1 30/08/13 16:20

BELEGGEN

PurSang 3 | 2013 33

De motor van Silicon Valley

TEKST Hans Verstraaten

In deze rubriek komt telkens een bedrijf aan bod waarvan het aandeel door Van Lanschot goed gewaardeerd wordt. Deze editie: Intel.

BELEGGEN

Dankzij voortdurende innovatie van chips is Intel al decen-nia marktleider in computerprocessoren. Het bedrijf miste de boot echter met de smartphones. Onder leiding van de nieuwe CEO is die inhaalrace nu begonnen. De namen Robert Noyce, Gordon Moore en Andy Grove zijn tot op de dag vandaag begrippen in Silicon Valley. Robert Noyce was mede-uitvinder van de geïntegreerde schakeling, een cruciale stap vooruit voor computerbesturing. Gordon Moore werd bekend met de beroemde Wet van Moore (die stelt dat het aantal transistors in een geïntegreerde schakeling door de technologische vooruitgang elke twee jaar verdubbelt). En Andy Grove gaf als geen ander een boost aan de chipsindustrie – en werd ook nog befaamd vanwege zijn memoires, met de veelzeggende titel: ‘Only the paranoid survive’.Noyce en Moore richtten in 1968 Intel op; kort daarna werd Grove hun eerste personeelslid. Tot dan toe waren ze eerst en vooral geleerden, die hun dagen doorbrachten in laboratoria. Nu werden het ook managers en op den duur – toen ze de chip verder ontwik-kelden en marktleider waren geworden – werden ze de legendes van Silicon Valley.

‘INTEL INSIDE’Buiten Silicon Valley bleven zij en hun onderneming lange tijd onbekend. Dat computers steeds meer konden en steeds sneller werden, dat was mooi – maar weinigen wisten dat dit vooral dank-zij uitvindingen van Intel kwam. In stilte groeide Intel almaar verder, inmiddels onder de bezielende leiding van CEO Andy Grove, die ook de rest van Silicon Valley leerde hoe je een IT-onderneming moest leiden. Wet één: Geef je werknemers zo veel mogelijk ruimte om te innoveren. Wet twee: Zoek de allerbeste talenten die op de wereld rondlopen.In de jaren negentig trad Intel voor het eerst naar buiten, middels de campagne ´Intel Inside ,́ om de intussen honderden miljoenen pc-gebruikers duidelijk te maken waar hun computer op draaide. Pas mis ging het in 2007, toen men even de derde wet van de inmiddels gepensioneerde Andy Grove vergat: Denk nooit dat je er bent. Apple had een nieuw apparaatje en wilde dat laten lopen op chips van Intel; maar Intel schatte de potentiële markt voor het apparaat niet al te hoog in, waardoor de deal niet van de grond kwam. Een paar honderd miljoen iPhones doen het nu zonder Intel-chips.Afgelopen mei kreeg Intel een nieuwe CEO: Brian Krzanich. Zijn missie: alles op alles zetten om Intel marktleider te laten worden in de smartphonemarkt.

Wat vindt Van Lanschot van Intel? De groeiperspectieven voor Intel zijn goed te noemen. Door een ongekende innovatiekracht loopt het bedrijf zo’n twee à drie jaar voor op de concurrentie. Het bedrijf kan snel en efficiënt kapitaal en capaciteit inzetten om zich aan te pas-sen. Zo worden omzetdalingen bij de pc-divisie opgevangen door veelbelovende ontwikkelingen bij de datacenter-divisie (cloud computing) en de lancering van de multi-inzetbare Haswell-chip. Het aandeel handelt momenteel op elf maal de geschatte winst voor 2013 en dat is naar onze mening te laag. Zeker als een dividendrendement van 3,7% in het vooruitzicht wordt gesteld, daar waar de S&P500-index gemiddeld 2,3% uitkeert.

PS3_33 INDRUKWEKKEND AANDEEL2.indd 33 02-09-13 13:56

34 PurSang 3 | 2013

BANCAIR

PS3_34-35 GOCH.indd 34 02-09-13 13:57

BANCAIR

PurSang 3 | 2013 35

Veel meer dan handjes leverenDe Mise en Place Groep levert al bijna twintig jaar horecapersoneel aan de gastvrijheidsbranche. Het horecaprojectbureau werkt voor vele cateraars, evenementen, partylocaties, hotels en congrescentra in met name het hogere segment. De ambitie is om de omzet de komende tien jaar te verdubbelen naar € 100 miljoen.

harles van Goch (43) timmert met zijn horecaprojectbureau Mise en Place flink aan de weg. Opgezet in 1994, is het inmid-dels uitgegroeid tot een onderneming met 42 vestigingen in zeven landen en 8.000 studenten. Daarnaast bestuurt hij verschil-lende ondernemingen – voornamelijk in de horeca – en is hij betrokken bij talrijke netwerkclubs en -organisaties. Hij reist de hele wereld over en vindt tussen de bedrij-

ven door nog tijd voor zijn blog, meditatie, de sportschool en zijn trompet. Een leven in de hoogste versnelling. Op de Hotelschool Maastricht ontwikkelde hij de liefde voor het vak. ‘De horeca verbindt mensen met elkaar, dat spreekt mij aan. Bovendien ben ik een levensgenieter. Eten en drinken zijn een eerste levensbehoefte, hoe breng je dat aan de man? Dat vind ik interessant.’ Mise en Place gaat volgens Van Goch verder waar anderen stop-pen. ‘Uitzendbureaus voor de horeca leveren doorgaans alleen handjes, en dan moeten opdrachtgevers zelf maar zien dat die uitzendkrachten hun werk doen. Wij nemen juist alles uit handen. Zo leveren we al het personeel tijdens concerten in het Gelredome, maar sturen meteen barhoofden mee die de boel aansturen. Bovendien zijn we streng in het selecteren van onze studenten: ze moeten feeling hebben met gastvrijheid, minimaal hbo-niveau hebben, enthousiast zijn en er verzorgd uitzien. Verder moeten ze een kledingpakket aanschaffen en onze trainingen volgen. Dat leidt ertoe dat alleen de gemotiveerde studenten overblijven.’

TeamgeesTDie studenten krijgen overigens niet alleen trainingen gericht op de horeca, maar er wordt ook aandacht besteed aan persoonlijke ontwikkeling. ‘We bieden cursussen aan die veel verder gaan dan kopjes, glazen en borden; over time management of mind mapping bijvoorbeeld. Ik wil ze iets meegeven voor het leven, zodat ze hun dromen kunnen ontdekken en najagen. Daarbij speelt het creëren van teamgeest mee.’Veel last van de crisis zegt Van Goch niet te hebben. ‘Natuurlijk staan de prijzen onder druk. Dat geldt voor de hele horeca. Het

tekst Lieke Lemmens

Cprobleem zit ‘m vooral in het vinden van gekwalificeerd perso-neel. Mensen klagen niet voor niets vaak over de gebrekkige bediening. Dat komt omdat de lonen laag liggen. Het is dus de kunst je personeel te binden en te behouden. Want er is genoeg omzet te halen. Kijk maar naar de zorgsector. Dat is voor ons een enorme groeimarkt. Gastvrijheid wordt daarin steeds bepalender. Waar ouderen vroeger patiënt waren in een bejaardenhuis, zijn ze tegenwoordig gasten in een zorgcentrum die lekker eten willen dat wordt geserveerd door een hartelijk persoon. Bovendien bevinden we ons met Mise en Place in een nichemarkt. We werken voor-namelijk voor de exclusievere horeca. Zo werken we al jaren voor de Tefaf, verschillende koningshuizen, het Hilton en de Formule 1. Daarbij zijn we goed in piek en ziek, zoals wij dat noemen. Voor lastminuteverzoeken of het opvangen van piekmomenten bij grote evenementen weten relaties ons te vinden. Er zijn in Europa slechts twee partijen die hetzelfde doen, vandaar dat we ook voor topevenementen worden gevraagd zoals de Olympische Spelen en het WK Voetbal. In 2010 hebben we voorafgaand aan het WK Voetbal 9.000 Afrikanen getraind en aan het werk gezet in de tien stadions. Concurrentie hebben we dus nauwelijks. Ja, hoogstens van de Minister van Onderwijs, die studenten steeds minder ruimte geeft om te werken naast de studie. Onze doelstelling om de hui-dige omzet van € 50 miljoen in tien jaar te verdubbelen, lijkt me dan ook meer dan haalbaar.’

Charles van Goch en Van LanschotVan Goch bankiert privé al jaren bij Van Lanschot. Dat bevalt hem uitste-kend. ‘De bank investeert in persoon-lijke relaties, dat doet ze goed. Ik heb twee contactpersonen, Marianne de Wit en Robin Walewijns, die weten hoe het met me gaat en waar ik mee bezig ben. Ze doen bij Van Lanschot wat ze zeggen en zeggen wat ze doen.’

PS3_34-35 GOCH.indd 35 02-09-13 13:57

36 PurSang 3 | 2013

BELEGGEN

Hoe rationeel zijn beleggers?Rond de tafel

PS3_41-45 ROND DE TAFEL.indd 36 02-09-13 13:57

PurSang 3 | 2013 37

BELEGGEN

tekst Hans Verstraatenfotografie Edwin Walvisch

l zijn bElEggErs?behavioural finance houdt zich bezig met de vaak irrationele financiële beslissingen die mensen nemen en de suboptimale beleggingsportefeuille die hiervan het gevolg kan zijn. De experts van Van lanschot en Kempen Capital Management (KCM) helpen u te behoeden voor veelvoorkomende valkuilen die ontstaan door irrationeel gedrag.


38 PurSang 3 | 2013

BELEGGEN

Obligaties - Voorkeur voor bestaande situatie‘Het fenomeen status quo-bias, een element van behavioural finance, is onder meer terug te vinden in de obligatiemarkt. Dit betekent dat beleggers vaak onbe-wust een voorkeur hebben voor de situatie zoals die nu is en maar moeilijk vooruit kunnen kijken – vooral naar de langere termijn’, aldus Ellen Engelhart, obligatieanalist bij Kempen voor Van Lanschot Bankiers. Kempen heeft een consistent langetermijnbeleid, ook wat betreft de verwachte renteontwikkeling, waarin irrationele argu-menten geen kans krijgen. ‘Dat voorkomt dat je te veel stilstaat bij hoe de situatie vandaag is. Dat zegt namelijk heel weinig.’Toch is ook bij professionele beleggers meer dan eens irrationeel gedrag te zien. Zo ondersteunt de Amerikaan-se Fed zoals bekend met haar rentebeleid al jarenlang de economie. Die steun is uiteraard niet oneindig. Maar toen Fed-voorzitter Ben Bernanke erg voorzichtige uitspraken deed over mogelijke veranderingen, reageer-de de obligatiemarkt zéér heftig. ‘Terwijl’, zegt Engelhart, ‘iedereen het dus kon weten – en dus kon incalculeren. Maar telkens blijkt toch weer dat mensen moeite hebben om bepaalde informatie te verwerken in het hele denk-proces. En om nuchter te blijven nadenken.’

Uw aandeel zakt. U blijft eerst nog rustig. Kan gebeuren, de rest van de markt is ook niet best. Uw aandeel zakt verder. Poeh, denkt u, dit wordt iets voor de lange termijn. En weer zakt het. De emotie heeft het inmiddels van de ratio overgenomen. U belt uw bankier: ‘Ver-kopen! Nu!’ Op het verkeerde moment. U twijfelt of u zult beleggen in een bepaald aandeel. Intussen begint het te

stijgen. Uw bankier raadt een aankoop aan. Oké. Maar u ziet het aandeel almaar verder stijgen. U denkt op een gegeven moment: laat maar, hoger wordt ‘t toch niet. Dan stijgt het weer. En u koopt op, jawel, het hoogste punt.Het zijn twee veelvoorkomende irrationele beslissingen van beleggers. ‘Zónder dat de belegger in de gaten heeft dat hij niet rationeel handelt’, zegt Mario Woudenberg, Regiodirecteur Beleg-gen van Van Lanschot en tevens bovengemiddeld geïnteresseerd in behavioural finance - de tak van wetenschap die uitzoekt hoe menselijke, psychologische factoren financiële, economische beslissingen beïnvloeden.Vermogensbeheerders bij financiële instellingen hebben, als het goed is, geen last van dergelijke factoren. De uitbesteding van het beheer van vermogen aan een professional neutraliseert de emo-tionele achtbaan waarin menig belegger zich regelmatig waant. Een uitgebreid systeem van checks & balances zorgt ervoor dat vermogensbeheerders niet irrationeel te werk kunnen en mogen gaan. Dit is in het voordeel van de cliënt. Mario Woudenberg richt zich dan ook vooral op de particuliere adviesrelatie, onder meer via workshops: ‘Opdat hij of zij in elk geval emoties en sentimenten bij het nemen van beslissingen leert erkennen en herkennen. Bewust-wording van de grondbeginselen van behavioural finance is een wezenlijk onderdeel van beleggen – althans, hóórt dat te zijn.’

Zeven ZondenNog een voorbeeld: u hoort van een vriend goed nieuws over het beursgenoteerde bedrijf waar hij werkt. Een week later leest u iets dergelijks in de krant. Vanaf dan bent u vatbaar voor goed nieuws over dat bedrijf – minder goed nieuws negeert u. Het sleutelwoord is hier: bias ofwel een bepaalde vooringenomenheid. En schaamt u zich niet voor dit gedrag: élk mens heeft er last van.In dat kader heeft Mario Woudenberg De Zeven Zonden Bij Beleggen opgesteld. 1 Voorspellen (en vervolgens alleen kijken naar die feiten die de

voorspelling bevestigen en blind zijn voor de rest). 2 Bedrijfsbezoeken door de particuliere belegger (niet de beste

manier om objectieve informatie te vergaren). 3 Denken dat je slimmer bent dan anderen. 4 Kortetermijndenken (en dus te veel handelen en te veel geld

kwijt zijn aan transacties). 5 Alles geloven wat je leest (en niet nuchter checken). 6 Illusie van kennis (wederom: zelfoverschatting). 7 Kuddegedrag.

Lange tijd lieten economen behavioural finance links liggen, in het geloof dat de financiële markten volledig rationeel opereerden. Tegenwoordig weten ook zij wel beter.

Ellen Engelhart


PurSang 3 | 2013 39

BELEGGEN

Gestructureerde producten - Voorkomen van verliesEen bekende bias die Jurgen van Wijngaarden, analist structured products bij Kempen voor Van Lanschot, nogal eens tegenkomt in de praktijk: goed nieuws is slechts een kort leven beschoren. Slecht nieuws gaat daarentegen veel langer mee – en heeft veel meer impact. ‘Verlies wordt veel heviger en langer gevoeld. Dat zit gewoon in de aard van de mens.’ Het is dan ook logisch dat veel beleggers, bij de onzekerheid in de financiële markten van de afgelopen jaren, meer in obligaties hebben belegd.‘Kempen kijkt op een rationele en consistente wijze naar alle beleggingscategorieën en stelt zich daarbij telkens de vraag: word ik de komende jaren beloond voor het risico dat ik neem? Op basis van de huidige verwach-tingen zijn we onderwogen op obligaties en positief op aandelen. We stimuleren beleggers daarom hun beleg-gingsportefeuille hierop aan te passen.’Toch hebben beleggers moeite met het verkopen van obligaties ten gunste van aandelen. Obligaties staan immers voor veel mensen voor veiligheid. Aandelen niet. ‘Voor veel mensen is de stap van obligaties naar aande-len dan ook een heel grote stap’, weet Van Wijngaarden. ‘Met gestructureerde producten vang je dat op, omdat ze een risico bieden dat tussen obligaties en aandelen in ligt. Dat biedt mensen gevoelsmatig een soort tus-senstap die ze wél willen maken. Met gestructureerde producten bieden we mensen de mogelijkheid in hun eigen tempo, passend bij hun eigen emotie, veranderin-gen door te voeren in hun beleggingsportefeuille. Een gestructureerd product (op aandelen) kan hierbij dus een oplossing bieden.’

Vermogens-beheerders

proberen irrationele

beslissingen zoveel

mogelijk uit te sluiten

Jurgen van Wijngaarden


10

De verfmeesters van

farrow & ball

thomas eyck

Binnenkijken bijDutch designer

trendrapportWat zijn de kleuren

van het nieuwe seizoen?

onthult haar kleurgeheimen

Queen of colourtricia Guild

oktober 2013 | prijs € 6,50De kunst van het wonen

van dromerig wit tot intens roodmet kleur

inCLUsieF Het mooiste

aCtUeLeHUizenaanbod

trakteer uzelf(of een ander)

op 6X residence

Bel 0161- 45 95 93 of ga naar www.residence.nl/abonnerenTrakteert u zichzelf? Dan is deze aanbieding alleen geldig als u de afgelopen drie maanden geen abonnee bent geweest. Dit abonnement geldt tot wederopzegging. Trakteert u een ander? Dan stopt dit abonnement automatisch. Deze aanbieding is alleen geldig in Nederland. Kijk voor meer informatie op www.residence.nl/colofon.

€ 25(i.p.v. € 39)

nú

Residence_Advertentie_3SEPT2013.indd 1 03-09-13 14:08

PurSang 3 | 2013 41

BELEGGEN

Beleggingsfondsen - Denken zonder biasUitvoerig onderzocht: slechts 25% van alle Amerikaanse beleggingsfondsen die in een bepaalde 5-jaarsperiode als beste presteerde, presteerde ook in de navolgende vijf jaar het best. Toch baseert menig belegger zich juist op dat verleden en maakt hij geen heldere, nuchtere analyse van de vooruitzichten van een beleggingsfonds – en dan vooral de toekomst wat betreft de langere termijn.‘Terwijl juist één ding duidelijk is’, zegt Ralph Engelchor, specialist beleggingsfondsen bij Kempen voor Van Lanschot: ‘Het selecteren van fondsen enkel en alleen op basis van hun historische performance is niet rationeel, niet verstandig – niet, nooit doen. Maar beleggers doen het vaak toch. Ik denk omdat het zo’n eenvoudig, goed te behappen houvast lijkt.’Het is een vorm van confirmation bias: je voorkeur gaat bijvoorbeeld uit naar een bepaald beleggingsfonds. Dat beleggingsfonds heeft de afgelopen vijf jaar goed gepresteerd. Zie je wel! zegt de rechterhersenhelft. De enige juiste vraag luidt natuurlijk: hoe gaat het de komende vijf jaar presteren? Om dat te beoordelen hanteert KCM een selectieproces dat slechts beperkt kijkt naar in het verleden behaalde resultaten. Veel meer aandacht wordt geschonken aan de kwalitatieve beoordeling van een fonds, waarbij de kwaliteit van de fondsmanager en een onderscheidende beleggings-filosofie centraal staan.Hoe werkt dat in de praktijk? Engelchor: ‘Het team dat voor ons de fondsselectie verzorgt bestaat uit ervaren en gespecialiseerde analisten die alles doen via vaste, uitvoerige protocollen en formats. Hun vaststellingen worden met andere experts bediscussieerd. Dat is het proces dat aan de selectie van een fonds voorafgaat. Dit proces stelt ons in staat om voor onze klanten, zonder bias, fondsen te selecteren met een goed rendementsperspectief.’

Benieuwd naar welke vorm(en) van beleggen het beste bij u past? Maak dan een afspraak met uw adviseur.

Aandelen - Verliefd op Nederlandse aandelenEen heel bekende bias, al erg lang, and still going very strong: Nederlandse particuliere beleggers heb-ben, praktisch onder alle omstandigheden, een héél sterke voorkeur voor Nederlandse aandelen – en dan bij voorkeur voor klassiekers als Shell, Unilever, Philips en DSM. Van Lanschot-relaties die bewust kiezen voor een belegging in individuele aandelen vullen dit – op eigen initiatief – voor circa 75% in met Nederlandse aandelen; in tweede instantie kiezen ze voor Europese aandelen; voor slechts 10% worden aandelen van bedrijven uit de grootste economie ter wereld, de VS, geselecteerd. ‘Daar zit inderdaad weinig ratio achter’, zegt Thierry Parihala, specialist aandelen bij Kempen voor Van Lanschot. ‘Want Nederlandse aandelen vertonen onderling een sterke correlatie, maar ze vertonen veel minder samenhang met Europese aandelen en nog minder met Amerikaanse aandelen. Hierdoor lopen die Nederlandse beleggers substantiële voordelen uit internationale diversificatie mis; ze laten een kans liggen om risico’s ook geografisch te spreiden. Maar het gevoel hier is heel sterk. Men voelt zich bekend met Nederlandse aandelen.’

Thierry Parihala

Ralph Engelchor

De

waa

rde

van

uw b

eleg

ging

kan

fluc

tuer

en. I

n he

t ver

led

en b

ehaa

lde

resu

ltate

n b

ied

en g

een

gara

ntie

voo

r d

e to

ekom

st.


42 PurSang 3 | 2013

CliËnten

Een uit de hand

gelopen studenten-

baantjeOp een leeftijd waarop de meeste mensen nog maar net met hun loopbaan beginnen, verkochten Frank Sanders en Marijn Maas hun eerste bedrijf. Inmiddels runnen zij een heus imperium. Interview met twee enthousiaste serial entrepreneurs.

tekst Jan Smitfotografie Gino van de Staay

PS3_600_WISSELSPREAD.indd 42 02-09-13 14:31

PurSang 3 | 2013 43

CliËnten

Als een jongensdroom, of beter gezegd: een moderne schelmenroman. Zo leest het verhaal van de Greenhouse Group uit eindhoven, een club bedrijven die in ruim tien jaar tijd uitgroeide tot één van de toonaangevende partijen in nederland op het gebied van internetmarketing. Aartsvaders van deze digitale kweekvijver zijn

Frank Sanders (33) en Marijn Maas (34). nog tijdens hun studie in-ternationale Bedrijfskunde aan de Universiteit Maastricht begonnen de twee vrienden eind jaren negentig met de verkoop van gsm’s en abonnementen voor mobiele telefoons. typhone.nl, de naam van dit bedrijfje, werd een succes. in 2008 verkochten ze typhone aan the Phone House. Ze gingen door. Met goed gevolg. De 128 werk-nemers van Greenhouse Group realiseren dit jaar naar verwachting een omzet van € 28,5 miljoen.

Waarom zijn jullie voor jezelf begonnen?Marijn: ‘We hadden net zoals de meeste studenten een probleem: te weinig geld en te veel tijd. Dat maakt creatief. Het was eind jaren negentig. internet was in opkomst en de eerste mobiele telefoons kwamen op de markt. Wij dachten: kunnen we die twee groeimarkten niet combineren? Als eigenwijze studenten zijn we

dat gewoon gaan doen. niet tegen de laagste prijs, maar door ons te focussen op marketing. Meten is weten was én is ons devies. internet biedt daarvoor volop mogelijkheden. Wij konden precies berekenen wat een advertentie ons kostte en wat die opleverde.’Frank: ‘Klopt. Online marketing: daar ligt onze kracht. Wij hoeven klanten er niet van te overtuigen dat we meerwaarde hebben, we kunnen het bewijzen.’

‘Als een klant niet leuk is om voor te werken, zeggen we gewoon nee’


44 PurSang 3 | 2013

CLIËNTEN

Frank Sanders (l) en Marijn Maas

ZO’N SITE BEGINNEN IS ÉÉN, MAAR HOE ZAT HET MET DE LOGISTIEK EN DE BACKOFFICE?Frank: ‘We zijn gestart in mijn studentenkamer. Met hulp van andere studenten, van wie er veel nog steeds bij ons werken. Een grote L-vormige bank vormde het epicentrum. Klanten zetten op de ene hoek hun handtekening. Daarna schoven ze steeds een plek door. Op het andere uiteinde kregen ze hun gsm en hun contract. De telefoons en abonnementen kochten we bij officiële dealers. Die moesten we vaak contant betalen. Later zijn we rechtstreeks gaan inkopen. We groeiden ontzettend hard. Op een gegeven moment was Typhone de grootste online telecomshop in Nederland. Voor hoeveel we het verkocht hebben? Dat mogen we niet openbaar maken. Maar we hoeven ons financieel geen zorgen meer te

maken. Voor ons hield het na de verkoop niet op. Integendeel. Twee jaar daarvoor stond Vodafone Nederland bij ons op de stoep. Die zeiden: jullie doen het zo goed met jullie website, kunnen jullie dat ook voor ons doen? Zij boden ons een contract aan om voor hen alle online marketing te bedrijven. Zo is Blue Mango Interactive ontstaan. Inmiddels vallen ook Fresh Fruit Digital, Blossom, SourceRepublic en FlxOne onder de Greenhouse-paraplu. Alle-maal bedrijven die iets doen op het gebied van online marketing.’

WAT IS JULLIE FILOSOFIE?Marijn: ‘We werken met drie kernwaarden: innovation, dedication en fun. Om met innovatie te beginnen: we zoeken voortdurend exceptionele talenten. Daar is lastig aan te komen. We halen onze

mensen inmiddels zelfs uit Zuid- en Oost-Europa. Allemaal twin-tigers die aan de universiteit of een hbo hebben gestudeerd. Die verdienen niet de hoofdprijs. Wij geloven in mensen die intrinsiek beter willen worden en daar alles voor doen. Zij krijgen hier alle kansen om zichzelf verder te ontwikkelen. We organiseren van alles voor onze mensen, van prijsvragen tot trainingspakkenvrijdag. Dan komt iedereen in trainingspak naar het werk, gaan we fitnessen, met zijn allen knakworst eten en bekijken we de leukste internatio-nale campagnes van dit jaar om geïnspireerd te worden.’Frank: ‘We hebben ook een platform om het ondernemerschap zoveel mogelijk te stimuleren. Dat bestaat uit een eigen Green-house Academy met trainingen gerelateerd aan onze business, Greenhouse Labs voor nieuwe ontwikkelingen waar we niet direct iets mee kunnen, en Greenhouse Incubator. Die laatste tak biedt werknemers die willen gaan ondernemen tijd, faciliteiten en mid-delen om zelf iets op te zetten. Daarvan maken gemiddeld zo’n vijf mensen per jaar gebruik. Zo houden we onze mensen gemotiveerd en kunnen we als Greenhouse Group ook nog meeprofiteren.’Marijn: ‘Om even terug te gaan naar die kernwaarden: de tweede is toewijding. Die blijkt onder meer uit het geringe verloop. Dat is hier echt minimaal. En fun, plezier in het werk, is essentieel. Daar zijn we heel helder in. Iemand kan nog zo goed zijn, als wij niet denken: die past hier, dan gaat het niet door. Dat geldt zelfs voor klanten. Als een klant niet leuk is om voor te werken, zeggen we gewoon nee.’

HEBBEN JULLIE ALTIJD AL ONDERNEMER WILLEN ZIJN?Frank: ‘Ondernemen was niet mijn eerste doel. Mijn idee was: even een paar jaar wat bijverdienen en als ik ben afgestudeerd, dan ga ik een echte baan zoeken bij een bedrijf als Shell of zo. Maar ik ben dolgelukkig dat dit toch is gebeurd.’Marijn: ‘Bij mij was het anders: ik heb wel altijd van jongs af aan willen ondernemen, iets willen creëren.’

EN VEEL GELD VERDIENEN, WAS DAT EEN STREVEN?Marijn: ‘Ik heb geld verdienen altijd zo onbelangrijk gevonden dat ik mij daar nooit druk over heb willen maken. Mijn doel was: zelfstandig zijn.’Frank: ‘Voor mij werkt dat anders. Ik zie dat waarmee we dagelijks bezig zijn als een wedstrijd. Die wil ik winnen, dat wil iedereen die hier zit. Dat heeft overigens wel grenzen. We kennen nu de luxe dat niet alles wat we doen direct veel geld op hoeft te brengen. We willen vooral succesvol zijn op de lange termijn.’

‘Wij hoeven klanten er niet van te overtuigen dat we meerwaarde hebben, we kunnen het bewijzen’


PurSang 3 | 2013 45

CLIËNTEN

FlxOne: schieten met scherpNet als voor aandelen bestaan er speciale beurzen voor advertentieruimte op internet. Adverteerders kunnen daarop bieden. Wie het meeste biedt, krijgt de adverten-tie. FlxOne, een veelbelovende scheut in de Greenhouse-kas, richt zich op deze markt. FlxOne heeft slimme soft-ware ontwikkeld die adverteerders in staat stelt op het juiste moment aan de juiste bezoeker de juiste advertentie te tonen. Naast het surfgedrag zijn tal van andere varia-belen als de tijd en het weer in deze software geïmple-menteerd. In plaats van met hagel schiet de adverteerder met scherp.

Marijn, aanvullend: ‘Ik heb na de verkoop van Typhone wel even geworsteld met de vraag hoe ik gemotiveerd kon blijven. Maar dat heeft niet lang geduurd. Mijn intrinsieke vreugde haal ik nu uit dingen bedenken die ook echt werkelijkheid worden en die het verschil maken. Zo werken we nu aan een internationaal concept waar de wereld echt mooier van wordt. We kunnen daarover nog niet in detail treden. Je moet denken aan een website die mensen in arme landen in staat stelt om een beter bestaan op te bouwen. Dat is iets waar ik ’s ochtends eerder voor opsta.’

WAT DOET VAN LANSCHOT BANKIERS VOOR JULLIE?Marijn: ‘We zijn bij Van Lanschot terechtgekomen na de verkoop van Typhone. We bankieren er zowel privé als zakelijk. Niet voor kredieten, we financieren alles uit eigen middelen, maar voor de rekeningcourant. Dat bevalt goed. Door het persoonlijke contact kunnen we snel schakelen.’

MERKEN JULLIE IETS VAN DE CRISIS? Marijn: ‘Nee. Mensen besteden steeds meer tijd online. Alles gaat

naar het digitale speelveld toe en dat is onze wereld, ons domein. Adverteerders gaan mee. Vooralsnog zijn er geen signalen dat daar verandering in komt.’Frank, glimlachend: ‘Dat belooft veel groei en dat is goed.’


48 PurSang 3 | 2013

BELEGGEN

Zijn hedgefondsen gevaarlijk om in te beleggen? Michiel Meeuwissen, portefeuillemanager van Funds of Hedge Funds van Kempen Capital Management, legt de voor- en nadelen van beleggen in hedgefondsen uit. En hij vertelt meer over het cruciale belang van een uiterst strenge selectie.

tekst Hans Verstraaten fotografie Martin DijkstraM

EET

THE

M

AN

AGER

PS3_48-51 MEET THE MANAGER.indd 48 02-09-13 14:00

PurSang 3 | 2013 49

BELEGGEN

Hedgefondsen hebben bij sommige mensen een wat nare bijsmaak. Dat heeft grofweg drie redenen. Ten eerste vielen er tijdens het begin van de kredietcrisis een aantal hedge-fondsen om. Ten tweede zijn er hedgefondsen die zichzelf zodanig gedragen dat de bijnaam ‘aasgieren’ niet helemaal onterecht is. En

ten derde: hedgefondsen doen inderdaad vaak ingewikkelde, complexe dingen – voor een leek erg moeilijk te bevatten en te begrijpen.Michiel Meeuwissen is sinds 2004 een van de experts van Kempen (onderdeel van Van Lanschot Bankiers) op het gebied van hedgefondsen en hij begrijpt de ressentimenten wel. ‘Er zijn zo’n tienduizend hedgefondsen in de wereld en met het merendeel willen wij geen zaken doen. Wil je de goede, de echt hele goede hedgefondsen selecteren, dan moet je uiterst zorgvuldig te werk gaan.’Het Fund of Hedge Funds van Kempen telt 25 hedgefondsen; jaarlijks wordt er zo’n 17% vervangen. Eer je onderdeel mag uitma-ken van het Fund of Hedge Funds dien je een soort examen af te leggen dat doorgaans vier, vijf maanden in beslag neemt. Met niet alleen Michiel Meeuwissen als ‘examinator’, maar een uitgebreid comité met mensen die zelf een zeer ruime ervaring hebben met hedgefondsen en van wie er drie zelfs ooit een hedgefonds hebben gemanaged. Hier telt volgens Michiel Meeuwissen de befaamde tienduizendurenregel: de tienduizend uren die Bill Gates achter de pc moest doorbrengen eer hij zich een perfecte com-puterprogrammeur kon noemen en de tienduizend uren die Johan Cruijff moest voetballen eer hij de briljante Ajacied kon worden. Zo is het ook bij hedgefonds: ‘Die tienduizend uren heb je nodig om alle ins en outs van hedgefondsen te leren kennen. En de mensen achter de systemen.’

Mensenbusiness‘Wat wij doen noemen we ook wel headhunting’, zegt Michiel Meeuwissen. ‘Wij selecteren uiteindelijk geen fondsen maar men-sen die fondsen managen en wij moeten 100% vertrouwen hebben in die mensen – het moeten mensen zijn die integer zijn, die goed


50 PurSang 3 | 2013

BELEGGEN

‘Het is gevaarlijk om je alleen te baseren op gemaakte rendementen. Je moet voortdurend op de toekomst gericht zijn’

met hun medewerkers en klanten omgaan, en die zélf met hun vermogen in hun fonds zitten. Niet te vergeten: die mensen moeten iets bijzonders hebben. Ze moeten een aantal onderscheidende kenmerken hebben waarop ze hun team hebben samengesteld, hun systeem hebben gebouwd of hun strategie uitvoeren – of alledrie samen. Verder moeten ze een heel groot begrip hebben van de eventuele risico’s van hun strategieën en hoe ze die kunnen beheersen. Om daar allemaal achter te komen moeten we dus heel vaak naar New York en Londen, waar 70% van de hedgefondsen is gevestigd. Mensen in de ogen kijken. We spreken zo’n manager doorgaans vier, vijf keer. Praten ook met zijn medewerkers en met mensen met wie hij vroeger heeft gewerkt. Aan het eind verrich-ten we dan alsnog een uitgebreid due-dilligenceonderzoek – een uiterst zorgvuldig boekenonderzoek – inclusief een achtergrond-check door een daarin gespecialiseerd bedrijf. En dan nog gaan


PurSang 3 | 2013 51

BELEGGEN

we referenties benaderen. In die lange, strenge fase kijken we uiteraard ook naar zijn track record. Maar dat mag nooit doorslag-gevend zijn en daarmee moet je nooit beginnen. Dat kan je blind maken. Dat kan ook voor kuddegedrag zorgen: blind achter het snoepje van de week aanlopen.’

SnoepjeHij noemt een recent voorbeeld: een Amerikaans hedgefonds gespecialiseerd in de technologie-, media- en telecomsector. Het fonds had in 2012 een moeilijk jaar. ‘Het was iets te veel buiten zijn territorium gaan opereren, iets te veel gaan investeren in industriële ondernemingen en moest terug naar zijn leest. Maar daar hadden wij vertrouwen in; wij hielden het in onze portefeuille. Dit jaar is het een van onze best presterende fondsen. Al die Britse en Ameri-kaanse investeerders die uit dat fonds zijn gestapt en achter het snoepje van de week van toen zijn aangerend – dat snoepje van de week presteert nu heel slecht. Je moet geduld hebben, rustig blijven. Het is heel gevaarlijk om je enkel en alleen te baseren op gemaakte rendementen. Je moet voortdurend op de toekomst gericht zijn. Het verleden zegt niet zo gek veel.’Een beleggingsportefeuille bij Van Lanschot kan voor circa 15% uit beleggingen in hedgefondsen bestaan. De reden waarom het gewicht niet groter is: deze beleggingen staan drie maanden vast en er is een opzegtermijn van drie maanden; al die tijd kan een cliënt niet aan zijn geld komen. Dat dat geld vaststaat, is logisch, weet Michiel Meeuwissen: ‘Een hedgefonds heeft geld nodig om

te kunnen opereren en het opereert vaak op de lange termijn. Neem bijvoorbeeld een hedgefonds dat is gespecialiseerd in dis-tressed debt. Die neemt tegen een relatief lage koers belangen in het schuldpapier van een bedrijf waarmee het niet goed gaat, dat zich vaak aan de rand van een faillissement bevindt. Vervolgens wordt de schuldenlast teruggebracht en richt de focus zich op de kernactiviteiten – waarbij het fonds vaak een leidende rol heeft – om het bedrijf weer gezond te maken. Waarna die geïnvesteerde bedragen substantieel gaan groeien. Maar dat is wel een proces van maanden.’

evenwichtHet Fund of Hedge Funds wordt niet alleen in beleggingsporte-feuilles opgenomen vanwege zijn rendement, maar ook omdat gebleken is dat het voor een goed evenwicht zorgt in samenhang met aandelen en obligaties. Is er dan toch een reden om geen hedgefondsen in je beleggings-portefeuille op te nemen? Jawel. De eenvoudigste reden, legenda-risch verwoord door de Amerikaanse superbelegger Warren Buf-fett: Beleg Alleen In Zaken Die Je Begrijpt. ‘Hoe je het ook wendt of keert’, zegt Michiel Meeuwissen, ‘een hedgefonds is ingewikkelder dan een aandelenfonds, dat valt niet te ontkennen. Elk hedgefonds heeft daarbij zijn eigen methodiek, specialisme en strategie.’

Bent u benieuwd of hedgefondsen passen in uw beleggings-portefeuille? Neem dan contact op met uw adviseur.


Thoma & Bennink’s Landerĳ enbureauHoofdstraat 47, GorsselT 0575 491 [email protected] www.thoma.nl

Wilp - De DijkweideGorssel - Groot Bentinck

Nijbroek - De Spilhofstede

Lochem - De Cloese

Harfsen - De Mispel Brummen - ‘t Malster

Olst - De Weteringhof

VERKO

CHT

Okkenbroek - Huize Okkenbroek

Adv_PurSang_sep13.indd 1 02-09-13 13:34

BELEGGEN

PurSang 3 | 2013 53

Breien aan je portefeuille

‘Meisjes op meisjes-scholen maken veel riskantere keuzes dan meisjes op gemengde scholen’

Henriëtte Prast is hoogleraar Persoonlijke Financiële Planning aan de Universiteit van Tilburg. Tevens is zij auteur van de boeken ‘Geld en Gevoel’ en ‘Geld en Geluk’, lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en schrijft zij columns voor PurSang en Het Financieele Dagblad. fo

to

gr

af

ie A

nja

van

Wijg

erde

n

Vermogensopbouw. Offensieve strategie. Actief beleggen. Level playing field. De markt verslaan. Bouwstenen voor een ver-antwoorde financiële planning. Het zijn termen die u mogelijk bekend voorkomen. Ze beho-ren tot het jargon binnen de financiële planning. Volgens taal- wetenschappers hebben we, als we praten over een abstract onderwerp, behoefte aan metaforen. Met metaforen proberen

we – vaak zonder dat we het ons realiseren – het abstracte concreet te maken door gebruik te maken van woorden afkomstig uit een niet-abstract domein. Dat geldt ook voor het gebied van personal finance en vermogensplanning. En als je nu eens goed kijkt naar de domeinen waar de personal finance haar termen aan ontleent, dan zie je dat het gaat om bouwen, oorlog en wedstrijdsport. Kortom, metaforen die aansluiten bij de belevingswereld van mannen en jongens. Bouwen, vechten en voetballen, het zijn niet bepaald bezigheden die tot de verbeelding van de vrouw spreken. Maakt dat iets uit voor financieel gedrag? Daar doe ik momenteel met een aantal col-lega’s onderzoek naar. We weten dat vrouwen relatief minder op de aandelenmarkt beleggen en dat ze – als ze het doen – voorzichtiger kiezen. Uit risicobereidheidstests komt altijd naar voren dat vrouwen gemiddeld een grotere risicoafkeer hebben dan mannen. We dachten dus alles in kaart te hebben: vrouwen willen minder risico en ze kiezen navenant. Totdat we ontdekten dat meisjes op meisjesscholen veel riskantere keuzes maken dan meisjes op gemengde scholen. En dat vrouwen wel risico nemen met hun geld als het gaat om crowdfunding en peer-to-peer beleggen. Een mogelijke verklaring is dat vrouwen zich meer volgens het stereotype vrouwbeeld gedragen als er mannen om hen heen zijn, dat beleggen minder vertrouwd voelt als er termen gebruikt worden die niet tot de leefwereld van de vrouw behoren en dat vrouwen onbewust vinden dat ze eigenlijk niet ‘mogen’ beleggen om het rendement alleen. Als dat zo is, zou het betekenen dat vrouwen gemiddeld veiligere keuzes maken dan bij hun risicohouding past, puur door de context, inclusief het financiële jargon. En wie weet kiezen mannen, alweer door het jargon en het stereotype beeld waaraan ze denken te moeten voldoen, riskanter dan ze eigenlijk willen: ‘Kom op, ik ben een man, dan ga ik toch zeker niet defensief beleggen?’Je kunt een portefeuille opbouwen, maar je kunt hem ook breien of weven. Je kunt het hebben over bouwstenen voor de financiële planning, maar ook over draden, stofjes of ingrediënten. Je kunt het hebben over een level playing field, maar ook over gelijke behandeling. Ik hoor u lachen – maar is dat niet het bewijs bij uitstek dat taal-gebruik, ook als het gaat om financiële planning, gekleurd is?

PS3_53 COLUM_PRAST.indd 53 02-09-13 14:02

54 PurSang 3 | 2013

BELEGGEN

Mevrouw Voorthuijsen heeft een goedlopend bedrijf en laat haar vermogen sinds een half jaar beheren door Van Lanschot. Om de zoveel tijd belt ze om haar portefeuille en bepaalde kwesties die ze in de media tegenkwam door te nemen. Zoals deze: waarom zijn cyclische aandelen ineens in opkomst?

Uit de praktijkDe opkomst van

cyclische aandelen

Pieter Laan werkt als Vermogensbeheerderbij Kempen & Co. In deze rubriek leest u

wat hij in de praktijk meemaakt.

tekst Hans Verstraaten

PS3_54-55 VERMOGENSBEHEER.indd 54 02-09-13 14:02

BELEGGEN

PurSang 3 | 2013 55

evrouw Voorthuijsen heeft twee goede eigenschappen: ze is spontaan en uiterst nieuwsgierig. Ze belt ons regel-matig als ze weer wat vernomen heeft in de media over de financiële markten en begint dan altijd weer: ‘Zeg, zoals jullie weten heb ik geen verstand van economie.’ Ze heeft in elk geval wel

verstand van de goede vragen stellen. Vanochtend weer. Ze vroeg: ‘Ik lees dat cyclische aandelen in opkomst zijn, ten koste van de-fensieve aandelen. Hoe zit dat?’We leggen haar uit wat defensieve aandelen zijn; aandelen die min-der gevoelig zijn voor veranderingen in de economische cyclus, dus minder gevoelig voor conjuncturele bewegingen – en die daarom minder risicovol zijn. Bekende voorbeelden zijn Ahold en Unile-ver. Producten van die concerns blijf je immers kopen, in goede en slechte tijden. ‘Cyclische aandelen’, zeggen we, ‘zijn juist wel gevoelig voor ontwikkelingen in de economische cyclus. Denk dan bijvoorbeeld aan aandelen in de IT, bijvoorbeeld Philips, en in de maakindustrie, bijvoorbeeld BMW. Waar defensieve aandelen lang het voortouw hebben genomen, zie je langzamerhand dat cyclische aandelen het stokje gaan overnemen. De rente is langzaam aan het oplopen en beleggers krijgen steeds meer vertrouwen in een herstel van de economie. Beide bewegingen zijn in het voordeel van cyclische aandelen.’‘Dus defensieve aandelen raken uit de mode? Maar begin dit jaar deden ze het toch nog goed?’ ‘Klopt. Zeker de eerste maanden van het jaar. Dat kwam omdat obligaties te weinig rendement opleverden. Beleggers bleven daarom beleggen in aandelen die relatief veilig zijn en een aantrek-kelijk dividend uitkeren. Maar de waarderingen van veel defensieve aandelen zijn behoorlijk opgelopen en de vraag is of deze aandelen al niet overgewaardeerd zijn. De winnaars van 2012 en begin 2013 zijn momenteel de verliezers. Is dat allemaal nog te volgen?’‘Ja hoor’, zegt mevrouw Voorthuijsen. ‘Heel goed zelfs. Wat doen jullie met dat gegeven?’‘Binnen de portefeuilles van A la Carte, waarin u participeert, heb-ben we beleggingsfondsen die in meer en mindere mate van deze trend profiteren. Zo hebben we voor alle actief beheerde fondsen in

kaart gebracht hoeveel procent van de portefeuille als defensief en hoeveel procent als cyclisch bestempeld kan worden. De porte-feuille van het Nuveen NWQ US Largecap Value ESG Fund…’‘Euh… Pardon?’‘Ja sorry, dat is inderdaad wat lang. Makkelijker gezegd: Nuveen. Het fonds Nuveen belegt voornamelijk in cyclische aandelen. Het Kempen European High Dividend Fund bestaat daarentegen voor een groot deel uit defensieve aandelen. Een kleine kanttekening is wel op zijn plaats, want in de portefeuilles van de beheerders kun-nen er bijvoorbeeld minder risicovolle aandelen zijn gekocht binnen een cyclische sector of risicovollere aandelen binnen een defen-sieve sector. Daar komt bij dat de trend nog maar pril is ingezet en in sterk dalende markten, zoals we in juni hadden, zijn het juist weer vaak defensievere aandelen die in relatief opzicht een beter rende-ment behalen door minder hard te dalen dan de markt.’‘Zit mijn vermogen ook in die twee fondsen?’‘Jazeker. Deels althans.’‘En?’ ‘Beide fondsen presteerden het eerste half jaar goed. Het fonds van Kempen behaalde een rendement van 5%. Dat is 1,6% beter dan de MSCI Europe-index waarmee het fonds wordt vergeleken. Dit betere rendement kwam tot stand door goede aandelenselectie binnen de sectoren Financiën, Nutsbedrijven en Telecom. In de nutssector heeft het beleggingsteam van Kempen de voorkeur voor gereguleerde nutsbedrijven zoals het Portugese Energias de Portugal en het Britse National Grid. De gereguleerde activiteiten van deze bedrijven leidden veelal tot voorspelbare inkomsten en dividenden.’‘Ah ja, ze bieden zekerheid – dat is goed, toch?’‘Ja, op zich wel. Deze eigenschappen worden door de markt vooral gewaardeerd in periodes van angst en onzekerheid. Maar weer minder in tijden van voorspoed.’‘En dat andere fonds, Nuva…’‘Nuveen. Dat behaalde een rendement van bijna 17%. Dat is 1,8% beter dan de MSCI North America-index. Reden van dit goede rendement is de sterke aandelenselectie binnen de sectoren Financiën, IT en Gezondheidszorg. Met name de bedrijven uit de financiële sector lieten overwegend goede cijfers zien, wat resulteerde in forse koersstijgingen. Niet in alle sectoren was het rendement trouwens rooskleurig. Het fonds belegt namelijk ook in twee goudbedrijven. Die stonden door de sterk dalende goudprijs flink onder druk en zorgden voor de grootste negatieve bijdrage in de portefeuille.’‘Goed, allemaal begrepen’, zegt ze. ‘Zal ik het zo samenvatten: cyclische aandelen zijn inderdaad in opkomst, maar bekijk het wel genuanceerd?’‘Helemaal juist. Trouwens, we bekijken graag álles genuanceerd.’

Dit artikel is gebaseerd op ervaringen uit de praktijk. Mevrouw Voort-huijsen is een fictieve naam.

Heeft u ook een vraag, bijvoorbeeld over uw beleggingsportefeuil-le? Neem contact op met uw banker.

M

PS3_54-55 VERMOGENSBEHEER.indd 55 02-09-13 14:02

BANCAIR

De heer Mingelen is 65 jaar geworden en wil gaan genieten van zijn pensioen. Hij overweegt een

motorboot van € 200.000 te financieren middels een dividenduitkering uit de bv van € 266.000.

Het verschil tussen de fiscale en de commerciële pensioenvoorziening blijkt een essentieel

aandachtspunt te zijn.

Uit de praktijk Pensioen in eigen beheer

Hans Carton en Wim de Korte zijn verbonden aan de structureringscompetence van Van Lanschot.

In deze rubriek belichten zij een onderwerp op het gebied van financiële planning.

In zijn bv heeft de heer Mingelen een pensioen in eigen beheer opgebouwd en zal hij een jaarlijkse pensioen-uitkering van € 50.000 ontvangen. Om de motorboot aan te schaffen wil hij een dividenduitkering vanuit de bv doen van € 266.000. Dit lijkt hem geen probleem, dit is liquide beschikbaar en de vermogenspositie van zijn bv is in zijn ogen ruim voldoende. De banker wijst hem er echter op dat hier een addertje, zeg maar gerust een anaconda, onder het

56 PurSang 3 | 2013

PS3_56-57 FINANCIELEPLANNING.indd 56 02-09-13 14:02

gras zit. Het kan hem namelijk een belastingclaim van bijna € 1 miljoen opleveren. De bv heeft hem een pensioen toegezegd van € 50.000 per jaar, dit is bovendien geïndexeerd. Om te bepalen hoeveel geld nodig is om het pensioen te kunnen betalen, wordt gekeken naar de verzekeringsmaatschappijen. Een verzekerings-maatschappij neemt echter geen genoegen met € 714.000, maar verlangt een bedrag van € 1.364.000. Liefst € 650.000 meer.Vanwaar dit verschil? De fiscus staat maar een beperkte reservering voor pensioenvoorziening in eigen beheer toe. Hiervoor moet gerekend worden met een rekenrente van 4%, terwijl de verzekeraar op dit moment rekent met circa 2%. Hierdoor is op de pensioendatum een veel hoger doelvermogen nodig. Bovendien mag er van de fiscus bij pensioenopbouw in eigen beheer niet worden gereserveerd voor de indexatie. Tot slot gaat de verzekeraar ervanuit dat hij tot 88 jaar moet uitkeren, terwijl de fiscus rekent met een levensverwachting van 83 jaar. Ook hiervoor is een hoger kapitaal nodig. We noemen dit de commerciële pensioenvoorziening. De pensioenvoorziening op de balans is de fiscale voorziening. De commerciële pensioenvoorziening bedraagt dus bijna tweemaal zoveel als de fiscale voorziening!

DIVIDENDUITKERING Om de pensioenuitkeringen levenslang te kunnen nakomen, is dus een hoger pensioenkapitaal nodig dan de fiscale pensioen-voorziening. Dus moet (een deel van) het eigen vermogen worden aangesproken. De belastingdienst stelt dat voordat een dividend-uitkering wordt gedaan eerst alle bezittingen en schulden com-mercieel moeten worden geherwaardeerd. Dit geldt eveneens voor de pensioenverplichting. Indien daarna nog ruimte is in het eigen vermogen kan daarbinnen dividend worden uitgekeerd. We nemen aan dat de commerciële waarde van de bezittin-gen van de bv gelijk is aan de fiscale waarde. De commerciële

BV van de heer MingelenLiquide middelen € 400.000 Aandelenkapitaal € 18.000Effectenportefeuille € 900.000 Winstreserves € 568.000 Pensioenverplichting € 714.000 € 1.300.000 € 1.300.000

pensioenwaardering valt als gezegd € 650.000 hoger uit dan de fiscale waardering. Aangezien het eigen vermogen van de bv op grond van de fiscale waardering € 586.000 bedraagt, betekent dit volgens de belastingdienst dat er geen ruimte is voor dividend-uitkering. Gebeurt dit toch, dan stelt de belastingdienst dat er sprake is van afkoop van het pensioen, wat bestraft wordt met een belastingheffing van 52% plus een extra heffing van 20%; totaal 72% over de waarde van de hele commerciële pensioenvoorzie-ning! Een bedrag van € 982.080 (72% x € 1.364.000).

BENODIGD PENSIOENKAPITAALDe heer Mingelen overweegt de motorboot van privéspaargeld aan te schaffen. Hij vraagt zich af of hij wel onbezorgd van zijn pensi-oen kan gaan genieten. Er is volgens de commerciële waardering immers zelfs een tekort aan middelen. In de commerciële waarde-ring is gerekend met de huidige rentevoet van circa 2%. Maar het merendeel van het geld is nu belegd. Welke rendementen worden behaald met de beleggingen is van tevoren niet bekend, bovendien fluctueren deze. De banker stelt voor een analyse te maken van het benodigde pensioenkapitaal, daarbij gebruikmakend van scena-

rioanalyse (OPAL). Dit is een techniek die aan de hand van een groot aantal scenario’s inzicht geeft in de ontwikkeling van de financiële positie (het vermogen) van een belegger. Hierbij wordt rekening gehouden met een veelheid van factoren die van invloed kunnen zijn, zoals beleggingsrendemen-ten en inflatie. Ze spreken af uit te gaan van een eindleeftijd van 88 jaar. De bv moet dan gedurende 23 jaar € 50.000 per jaar uitkeren, geïndexeerd met

jaarlijks 2%. Uit de analyse blijkt dat bij een pensioenkapitaal van € 1.150.000 voldoende haalbaarheidskans resulteert om aan de pensioenuitkeringen te kunnen voldoen. Voor een spaarrekening en vijf beleggingsprofielen is berekend hoe een voor pensioen be-stemd vermogen van € 1.150.000 zich ontwikkelt in 1.000 verschil-lende economische scenario’s die zich de komende jaren kunnen voordoen. Bij de keuze voor een inkomensgerichte of defensieve beleggingsstrategie is de kans dat de heer Mingelen zijn pensi-oen tot 88-jarige leeftijd ontvangt ruim 90%. De heer Mingelen is gerustgesteld dat de vermogenspositie van zijn bv ruim voldoende moet zijn om zijn pensioenuitkeringen te blijven ontvangen.

20

500%

80

100

Gebaseerd op OPAL Wealth Planner ProfessionalVOLATILITEIT

HA

ALB

AA

RH

EID

DO

ELS

TELL

ING

5 150%

INK

OM

EN

SG

ER

ICH

T

DE

FEN

SIE

F

SPA

AR

RE

KE

NIN

G

GR

OEI

GE

RIC

HT

OFF

EN

SIE

F

Dit artikel is gebaseerd op ervaringen uit de praktijk. De heer Mingelen is een fictieve naam. Dit artikel is geschreven op basis van de situatie per augustus 2013.

NE

UTR

AA

L

10

Heeft u vragen over pensioen in eigen beheer? Neem contact op met uw banker.

PurSang 3 | 2013 57

BANCAIR

PS3_56-57 FINANCIELEPLANNING.indd 57 02-09-13 14:03

BANCAIR

58 PurSang 3 | 2013

Oer-Rotterdams, 125 jaar oud en stevig verankerd in het havenlandschap. Ondanks de crisis gaat het familiebedrijf Bonn & Mees, specialist in drijvende bokken, voor de wind. Het geheim: een no-nonsense aanpak, flexibiliteit en meedenken. Van Lanschot banker Jeroen Goederaad zocht hen op.

Maritiem vakmanschap zonder flauwekul

tekst Annemarie van der Tuijn

Bonn & Mees gaat in 1888 als scheeps-werf op Katendrecht van start. De op-komst van de stoomvaart in de tweede helft van de negentiende eeuw geeft het bedrijf vleugels. Maar dan volgen zware jaren: door de Eerste Wereld-oorlog en de economische malaise in de jaren dertig raakt de scheepsbouw in het slop. De werf zet alle zeilen bij, maar moet in 1931 toch de deuren

sluiten. Er gloort echter hoop: Bonn & Mees kan door met de exploitatie van haar drijvende hijswerktuigen (bokken), die Job Mees en Jan Leenheer in 1905 hebben ondergebracht in een aparte naamloze vennootschap. Ondanks de invordering van het materieel blijft het bokkenbedrijf in de Tweede Wereldoorlog overeind, waarna het uiteindelijk in rustiger vaarwater komt.

‘BokkenBoer van Zuid’Onder leiding van vier generaties Leenheer groeit Bonn & Mees uit tot een innovatieve specialist met een uitstekende reputa-tie. Met bijzondere klussen, zoals het aan boord takelen van een circusolifant of het plaatsen van een fietsbrug. Hoewel het buitenland lonkt, blijft de basis van de ‘Bokkenboer van Zuid’ de Maasstad. Een bewuste keuze, vertelt eigenaar Peter Leenheer, achterkleinzoon van initiator Jan. ‘We werken in een straal van ongeveer 750 zeemijl rond Rotterdam. Daardoor kunnen we klanten garanderen dat we bij een calamiteit binnen vijf dagen

Peter Leenheer

PS3_58-59 BONN&MEES.indd 58 02-09-13 14:03

BANCAIR

PurSang 3 | 2013 59

‘Onze cultuur: niet lullen maar poetsen’

ter plaatse zijn met een oplossing. Voor hen is het dan relatief snel weer business as usual.’ Die flexibiliteit oogst waardering: een ruime meerderheid van de klanten staat al vijftien jaar of langer in de boeken.

1.800 tonKlantentrouw is echter niet de enige reden waarom Bonn & Mees ondanks de crisis een goedgevulde orderportefeuille heeft. Het bokkenbedrijf richt zich ook op andere bedrijfstakken en inno-vaties in de eigen sector. ‘De bouw van de Matador 3, met een hefvermogen van 1.800 ton, was een hoogtepunt,’ vertelt Leenheer zichtbaar trots. ‘We kunnen nu onze klanten met nog zwaardere lading bijstaan. Dat is een markt waarin Rotterdam een centrale positie heeft ingenomen. Mijn vader dacht daar al vroeg over na. De keuze om te bouwen, was niettemin een lastige: we hadden nog helemaal geen opdracht voor zo’n grote bok. Toch vonden we dat de toekomstverwachting de investering rechtvaardigde. Ik blijf het bijzonder vinden dat we de Matador 3 relatief snel rendabel hebben gekregen.’

nieuwe energieLeenheer blijft vooruitkijken en vernieuwen. Zo beschikt hij over een modern computerprogramma dat klanten via animaties laat zien wat ze kunnen tegenkomen bij een hijsklus. ‘Als we bijvoor-beeld een brug moeten installeren, kunnen we precies aangeven welke lantaarnpaal in de weg staat. Zo komen wij en de opdracht-gever onderweg niet voor verrassingen te staan.’ Daarnaast is Bonn & Mees actief in opkomende sectoren, zoals nieuwe energie. ‘We hebben bijvoorbeeld een meerjarig contract met een wind-

molenterminal in het Duitse Bremerhaven. De onderstellen voor de molens komen op pontons uit Noorwegen; wij hijsen die vervol-gens aan wal. Op de langere termijn zie ik hier ook mogelijkheden, onder meer in het onderhoud.’

no-nonsenseIn de nabije toekomst richt het bedrijf zich echter op het optimali-seren van de inzet van zijn bokken. ‘We willen meer gespecialiseer-de bemanning aan boord zetten, zodat de bokken meer uren per dag kunnen maken. Geen gemakkelijke opgave, want vakmensen zijn heel moeilijk te vinden. Bovendien moet iemand passen bij onze cultuur: niet lullen maar poetsen. We zijn een familiebedrijf pur sang. Mensen hebben plezier in hun werk, blijven lang in dienst en geven dat soms ook van generatie op generatie door. Eenheid en trots zijn allebei erg belangrijk. In Van Lanschot hebben we een bankier gevonden die prima past bij onze manier van werken: vakkundig en snel, flexibel en betrokken.’

De scheepswerf in 1911

PS3_58-59 BONN&MEES.indd 59 02-09-13 14:03

60 PurSang 2 | 2013

CULTUUR & LIFESTYLE

Van Lanschot is voor de zesde keer hoofdsponsor van PAN Amsterdam. U bent van harte welkom voor een drankje op onze stand, waar diverse kunstwerken over het geldwezen uit de kunstcollectie van Van Lanschot te zien zijn, waaronder het afgebeelde werk ‘Twee belastingbetalers’ naar Marinus van Reymerswaele (circa 1560). Het ontwerpbureau Co van der Horst heeft dit jaar de standinrichting voor haar rekening genomen. Dit bureau voor groot en klein interieuradvies en -inspiratie werkt steeds met de nieuwste trends en ontwikkelingen van toonaangevende ontwerpers.

SPECIAAL VOOR UAls relatie van Van Lanschot ontvangt u twee toegangskaarten voor de beurs cadeau. Deze kunt u vanaf 1 oktober aanvragen op

www.vanlanschot.nl/pan.In samenwerking met Grand Hotel Amrâth Amsterdam heeft Van Lanschot bovendien een bijzon-der kunstarrangement voor u samen-gesteld. Kijk op pagina 8.

IN AANTOCHT

Fo

tog

rafi

e: J

oh

n Tr

om

p

PS3_60 IN AANTOCHT.indd 60 02-09-13 14:04

CULTUUR & LIFESTYLE

PurSang 3 | 2013 61

SprankelendEr zijn vele soorten mousserende wijnen, maar er is maar één Champagne: de bruisende drank uit het gelijknamige Franse gebied. Zonder twijfel ‘s werelds beroemdste drank. Niets roept zo de associatie op met feest, elegantie en roem. Maar ook met bubbels buiten de Champag-nestreek kun je een buitengewoon plezierige tijd beleven. Eric de Bruijn is verantwoordelijk voor de inkoop bij De Bruijn Wijnkopers, de oudste zelfstandige wijnkoperij in Nederland. Ook Van Lanschot adviseert hij bij hun wijninkoop. Voor PurSang selecteerde hij drie favoriete bubbels.

TEKST Sharon van LokhorstFOTOGRAFIE Frank Ruiter

1. CHAMPAGNE BESSERAT DE BELLEFON BRUT, CUVÉE DES MOINES, € 35,20Dat heel goed niet heel duur hoeft te zijn, bewijst dit kleine maar zeer fraaie Champagnehuis. Voor de Cuvée des Moines zijn verschillende druivenrassen gebruikt als chardonnay, pinot noir en pinot meunier. De brut is bloemig met een hint van hazelnoot en proeft elegant. Leuk detail: uit laboratoriumonderzoek is gebleken dat de belletjes van dit huis één derde qua structuur van die van alle andere champagnehuizen verschillen. Dat geeft Besserat de Bellefon net dat extra raffinement. Geen wonder dat deze Cham-pagnes hun weg hebben gevonden naar les grandes tables in de wereld!

DE MAGIE VAN BUBBELSEigenlijk is Champagne een toevalstreffer. Het was rond 1500 toen een producent door een grote terugval in temperatuur zijn gistende most plots zag stoppen. Toen de temperatuur weer opliep, zag hij tot zijn verbazing dat er belletjes in zijn wijn waren gekomen. Het duurde echter tot 1668 toen een zekere Dom Pérignon dit feno-meen na vele experimenten onder controle kreeg: de eerste mous-serende wijn was een feit. Gelukkig maar, want de stille wijn uit de Champagne was in die tijd zo zuur dat deze nauwelijks drinkbaar was. Inmiddels kun je stellen dat waar wijn wordt gemaakt, ook bubbels worden gemaakt – maar als deze niet uit de Champagne-streek komen, mogen ze de naam Champagne niet voeren. Denk aan Spaanse Cava, Italiaanse Prosecco en Vonkelwijn uit Zuid-Afrika.

2. CRÉMANT DE BOURGOGNE, DOMAINE BOHRMANN, € 18,05Sophie Bohrmann is een gepassioneerde Belgische die haar hart heeft verpand aan de wonderschone wijnen uit Meursault. Naast deze rijke witte wijnen met die typische, wat vette structuur maakt Sophie ook een zalige mousserende wijn van 100% chardonnay-druiven. De subtiele bubbel wordt via exact dezelfde methode als die in Champagne gemaakt. Een prachtig aperitief of verfrissende begeleider van bijvoorbeeld een salade met gamba’s en koriander.

3. BROUETTE PRESTIGE BRUT, JAILLANCE, € 9,90Je zou niet verwachten dat een mousserende wijn uit het gebied van de grote Pétrus en Mouton-Rothschild kan komen. De wijnma-kers van Jaillance in Bordeaux bewijzen dat dit wel kan! Brouette is een heerlijke mousserende wijn, gemaakt volgens de méthode traditionnelle, zoals ook de Champagneproducenten werken. Een heerlijk aperitief voor die momenten dat het geen Champagne hoeft te zijn. Er mag ook best een scheutje crème de cassis in voor de bekende kir-royal. Jaillance is met een productie van ruim 8,5 miljoen flessen de best verkopende ‘schuimwijn’ van Frankrijk buiten Champagne.

PS3_61 3TIPS BRUIJN.indd 61 02-09-13 14:04

62 PurSang 3 | 2013

CULTUUR & LIFESTYLE

Het parfum Mon Jasmin Noir L’Eau Exquise is geïnspireerd op de geurige jasmijnplant uit de zestiende-eeuwse

Boboli-tuinen van de machtige familie de’ Medici uit Florence. De combinatie

met roze pomelo en groene amandel zorgt voor een frisse geur-explosie.

Verkrijgbaar als eau de parfum (€ 65,- 50 ml), body mist (€40,- 100 ml) en

tasverstuiver (€45,- 25 ml). www.bulgari.com

Geurexplosie

Laat u niet op het ver-keerde been zetten door de naam van deze tas. De Trash-lijn van het Nederlandse Travelteq bestaat uit prachtige handgemaakte laptop-tassen van Italiaans leer. Met diverse vakken, waaronder een voor siga-ren. Vanaf € 545,- in ver-schillende uitvoeringen.www.travelteq.nl

Luxe trash

U heeft weinig tijd om kleding te kopen, maar wilt er wel stijlvol uitzien? Doe uzelf dan deze Einsteinbox cadeau. Aan de hand van een intakegesprek van een kwartier (telefonisch, via Skype of Facetime) met een Outfitter ontvangt u een doos met op uw smaak afgestemde outfits en accessoires. U betaalt alleen voor de kleding die u kiest. House of Einstein werkt samen met circa twintig modemerken, zoals Effio, Gant, Arrow en Tommy Hilfiger. Ze komen ook langs bij bedrijven. www.houseofeinstein.com

Stijlvol met Skype SA

ME

NS

TE

LL

ING L

ieke

Lem

men

s

Het Amerikaanse Crew brengt al bijna twintig jaar kwaliteitsverzorgingsproducten aan de man. Deze niet-schuimende scheergel zorgt voor een comfortabele scheerbeurt en een glad resultaat, € 20,-. Kijk voor een kapsalon op www.americancrew.nl of bestel op www.americancrewshop.com

Geknipt en geschoren

PS3_62 63 GADGET.indd 62 02-09-13 14:05

CULTUUR & LIFESTYLE

PurSang 3 | 2013 63

Voor liefhebbers van koele, maar pure en onverdunde whisky zijn deze blokjes van spek-steen een uitkomst. U legt ze voor gebruik een paar uur in de vriezer. Whisky rocks, € 14,95. Onder meer bijwww.megagadgets.nl

On the rocks

Opladers zijn er in alle soorten en maten. De nieuwste vinding komt van het Zweedse myFC: een oplader die werkt op water. Door het apparaatje te vullen met water en natrium zorgt de chemische reactie ervoor dat ieder apparaat met een USB-poort wordt opgeladen. € 209,- incl. drie doosjes natrium.www.powertrekk.com

Waterkracht

Veel mensen denken dat Kunst met een grote ‘K’ tot de secundaire levensbehoeften behoort. En hoewel dat in zeke-re mate ook zo is – kunst heeft vaak een luxe imago – kleeft er volgens mij ook een belangrijk, primair belang aan. Zo herinner ik mij een verhaal van mijn grootvader. In de oorlog stond hij aan het hoofd van ons familiebedrijf en ruilde hij met een fervent verzamelaar een schilderij voor een koe. De melk van die koe bracht mijn vader vervolgens maanden-lang rond in de buurt. Picasso pakte het weer anders aan; hij gebruikte tekeningetjes op servetjes als betaalmiddel in het restaurant La Colombe d’Or in het Franse St. Paul de Vence. Vandaag de dag uit die primaire levensbehoefte zich anders, namelijk in de geestelijke voeding die kunstobjec-ten teweegbrengen. Bij kunst gaat het niet zozeer om het rendement in geldwaarde, maar uiteindelijk om het hedonis-tische rendement. Tegen een lege muur wil thuis niemand aankijken. Daar moet iets hangen wat door het hele gezin begrepen en omarmd wordt. Kunst moet je prikkelen, intel-lectueel kietelen. Het helpt je anders tegen dingen aan te kijken. En het helpt om mee te komen met je tijd en een bepaalde cultuur, tijdgeest of generatie te begrijpen. Anno 2013 geeft internet een enorme transparantie: er is precies te zien wat er allemaal gemaakt is en waar je een werk tegen welke prijs kunt kopen. Als kunsthande-laar is het dan belangrijk om met je tijd mee te gaan en tegelijkertijd de kwaliteit hoog te houden. Bovendien is het streven om kwaliteit en prijs realistisch te houden. Kunst is universeel en moet voor iedereen bereikbaar blijven. Een kunstbeurs zoals de PAN Amsterdam is een bijzondere plek, waar kunstkenners- en liefhebbers elkaar ontmoeten. Daar wordt de kennis die wij als kunsthandelaren hebben spontaan gedeeld met een nieuwe generatie. Want alleen dan, zoals het ook zou moeten gaan in een familiebedrijf, blijft dat culturele erfgoed duurzaam bewaard. Opvolgende generaties genieten daar blijvend van en teren met recht op het verleden.

Het hedonistische rendement van kunst

GASTCOLUMN

Evert Douwes junior is eigenaar van Douwes Fine Art in Amsterdam, de oudste kunsthandel van Europa (opgericht in 1770 en officieel geregistreerd in 1805). Hij is de zesde generatie binnen het fami-liebedrijf. Werk uit de kunst-handel is te zien en te koop op PAN Amsterdam.www.douwesfineart.com

Golfers kunnen hun spel perfectioneren met de Golfbuddy Voice. Dankzij de GPS-techniek en 40.000 geprogrammeerde golfbanen

weet u voortaan altijd de exacte afstand naar de green. U kunt deze aflezen van het scherm of (in het Engels) beluisteren via het inge-

bouwde stemgeluid. U kunt de Golfbuddy bevestigen aan uw shirt, riem of pet. € 219,-

www.golfplaza.nl

CHIP OP DE GREEN

PS3_62 63 GADGET.indd 63 02-09-13 14:05

PORTRET

64 PurSang 3 | 2013

Dennis (l) en Patrick Pellikaan

PS3_64-65 PORTRET.indd 64 02-09-13 14:06

CULTUUR & LIFESTYLE

PurSang 3 | 2013 65

Sportclub voor iedereenPatrick (40) en Dennis (35) Pellikaan komen uit een sportief nest, thuis ging het voornamelijk over voetbal en tennis. Nu staan de broers aan het hoofd van Club Pellikaan; zeven healthclubs in het luxe segment voor de hele familie.

Grootvader Henk Pellikaan had een korte carrière in het Neder-lands elftal in de jaren dertig. In 1947 richtte de sportieve onder-nemer bouwbedrijf Pellikaan Bouw op, in 1976 gevolgd door een eigen sportclub. Anno 2013 staan kleinzonen Patrick en Dennis aan het roer van Club Pellikaan, een keten van zeven moderne healthclubs met niet alleen loopbanden en gewichten, maar ook zwembaden, tennisbanen, kinderopvang en een medisch trefpunt met onder meer fysiotherapeuten en psychologen. Hun broer Roy leidt met vader Gerard het bouwbedrijf. Van Lanschot Bankiers is al generaties lang de bankier van de familiebedrijven.

Zijn jullie opgegroeid in het familiebedrijf?Dennis: ‘Jazeker. In de zomervakanties werkten we mee in één van de bedrijven. Machines schoonmaken, meekijken met de techni-sche dienst, de administratie of sportadviseur. We zijn opgegroeid in een echte sportcultuur, er werd thuis veel over sport gepraat. Patrick: ‘Toch dachten we niet ooit voor het bedrijf te werken.’

en toch hebben jullie nu samen de leiding?Dennis: ‘Soms komen er kansen op je pad die je niet kunt laten liggen. Ik weet nog dat mijn vader me belde: “Dennis, ik denk dat je even langs moet komen in Breda. We hebben een mooi plan.”’ Patrick: ‘We draaiden de sleutel om van het oude casino in Breda en zagen meteen de potentie.’ Dennis: ‘Ik werkte toen nog in een exclusief healthcentre in Londen, maar kwam meteen terug naar Nederland. Inmiddels is deze prachtige plek uitgebouwd tot een van onze meest bijzondere clubs.’

Wat voegt de familieband toe aan jullie bedrijf?Patrick: ‘Doordat onze familie ook een bouwbedrijf heeft, kregen we de unieke kans overal over mee te beslissen. Van de kleur van het tapijt tot het meubilair en de grotere lay-out van de club.’ Dennis: ‘Voor mij is het de langetermijnvisie. Je bouwt een hech-tere relatie op met je medewerkers. We proberen de familiecultuur ook door te vertalen naar onze leden. Het gaat bij Club Pellikaan meer om de beleving dan om het trainen an sich. We willen dat

iedereen zich thuis voelt. Er zit al vijfenzestig jaar geschiedenis in het bedrijf. We investeren er geen geld in om het vijf jaar later te verkopen.’

hoe Zie je die familiesfeer terug in het bedrijf?Patrick: ‘Onze eigen familie werkt mee, maar we hebben ook men-sen die al zestien jaar in dienst zijn. Of waarvan de kleinzoon ook in het bedrijf is komen werken. Die voelen zich deel van de Pellikaan-familie. Dat is wat we willen creëren.’ Dennis: ‘Toen wij in 2004 met een moderne inrichting aan de gang gingen, dachten we dat het een jong publiek aan zou trekken. Nu zien we dat we ook veel seniorenlidmaatschappen hebben. Iedereen komt hier; van de gemiddelde Nederlander tot de zeer succesvolle ondernemer en publieke figuren. Het jongste lid is drie maanden en het oudste ergens in de negentig. Complete families komen bij ons sporten en daar hebben we ook de faciliteiten voor.’

is het Werken met familie Weleens misgegaan?Dennis: ‘Nee, hoewel ik daar in eerste instantie wel bang voor was. Zeker met mijn vader. Hij is zeer gedisciplineerd, gestructureerd en hard. Thuis zat hij ons al continu achter de veren. Dat moest ook wel, met drie zonen en een dochter. Maar ik ben zeer blij met onze samenwerking.’

sporten jullie hier ook?Patrick: ‘Ik niet zo vaak de laat-ste tijd. Ik ben al de hele dag met het bedrijf bezig.’ Dennis: ‘Ik train een keer per week op een van de clubs. Even door de ogen van een lid kijken. Functioneren de apparaten naar wens, is de service goed, de kleedkamer schoon en de douche op temperatuur? Als je er alleen doorheen loopt, krijg je niet die volledige beleving.’

tekst Sofie Vermootenfotografie Berend van Herpe en Annemarie van der Heijden

PS3_64-65 PORTRET.indd 65 02-09-13 14:06

66 PurSang 3 | 2013

CULTUUR & LIFESTYLE

De voorkeuren van Hester van Eeghen

Ze is al 25 jaar succesvol ontwerpster van leren tassen en schoenen. De onderneemster bankiert al jarenlang bij Van Lanschot en hee� inmiddels drie eigen winkels in Amsterdam. Haar werk wordt wereldwijd in meer dan 150 winkels en in musea verkocht.

FAVORIET MATERIAAL?‘Leer zit qua structuur tussen room en klei in. Het laat zich vallen als een klodder, maar je kunt er ook sculpturen mee maken. Die eigenschappen geven je een enorm rijk veld aan mogelijkheden. Veelzijdige materialen boeien mij. Om mee te werken is kalfsleer mijn favoriet, maar het spannendst zijn vissoorten zoals rog. Die heeft geen schubben, maar een huid opgebouwd uit kalkballetjes die samen het patroon hebben van kleine kristallen.’

FAVORIETE DESIGNER?‘Jil Sander. Less is more bij haar. De bijna Japanse belijning vind ik prachtig. Ik houd er van als een ontwerp een object is, dat mensen op dezelfde manier naar een tas kijken als naar een mooie vaas of een schilderij.’

SPAREN OF UITGEVEN?‘Als een uitgave geen wens, verlangen of noodzaak is, vind ik het heerlijk om mijn geld ergens te stallen. Aan de andere kant: ik ben ook erg makkelijk te verleiden door schoonheid. Als ik mooie oorbellen zie en de rente is laag, heb ik het liever in mijn oren dan op de bank.’

ONLINE WINKELEN OF DE STAD IN?‘Absoluut de stad in. Ik moet voelen en ruiken. Als een product niet prettig voelt, kijk ik niet verder. De aaifactor vind ik heel belangrijk.’

SUCCES IN EIGEN LAND OF BUITENLAND?‘In Nederland heb ik veel liefhebbers, maar ik vind de weg die ik in het buitenland ben ingeslagen ook heel bijzonder. Australië, Japan, Korea. Ik vind het heel boeiend om te weten hoe zij mijn werk zien en begrijpen.’

BIOSCOOP OF THEATER?‘Beide, ik houd van alle vormen van spektakel. Als het zich maar onderscheidt van het gewone. Ik ga minstens een of twee keer per week op pad.’

RESTAURANT OF THUIS KOKEN?‘In eten kun je zoveel van jezelf leggen. Maar een uitje in een gekke jurk is net wat feestelijker. Met mijn schoonvader naar een sterren-restaurant vind ik leuk, maar ik fiets met vrienden ook graag langs de Amstel voor een picknick. Het gaat om de diversiteit van het be-staan; een wilde aardbei is net zoveel waard als een sterrendiner.’

NATUUR OF DE STAD?‘Ik haal een kick uit de dynamiek en energie van een stad, maar heb de natuur nodig om dat te verteren. Dat genereert nieuwe ideeën en ontwerpen, die ik dan weer toets aan het stadsleven.’

TEKST So e Vermooten

PS3_66 VOORKEUR.indd 66 02-09-13 14:06

S c h o o n h e i d v r a a g t o n d e r h o u d

Als trotse eigenaar van een Rapsody wilt u op ieder gewenst

moment zorgeloos kunnen genieten van uw jacht. Rapsody

Yachts heeft daarom een Service Centre om al uw zorgen

uit handen te nemen. De werkzaamheden die wij verrichten

kunnen variëren van lakwerk, tot technisch onderhoud,

tot het regelen van een (winter)stalling. Goed onderhoud

is immers een waardevermeerdering van uw Rapsody.

Hierbij nodigen wij u van harte uit om vrijblijvend contact

op te nemen met het Rapsody Yachts Service Centre.

Zie voor meer informatie: rapsody.nl/service

Rapsody Yachts werkt ondertussen aan meer schoonheid.

Dit jaar worden twee nieuwe modellen onthuld: de R32

en de R38. Van deze laatste wordt hierboven een tipje van

de sluier opgelicht. Op rapsody.nl vindt u meer informatie

over deze schitterende nieuwe jachten.

Maak uw iPhone 5 nog stijlvoller en schokbestendiger met een exclusieve cover

van Rapsody. Als eigenaar van een Rapsody ontvangt u hem gratis.

Check rapsody.nl/iphone

It Bûtlân 13, 8621 DV Heeg • T +31(0)515-44 23 27 • F facebook.com/rapsodyyachts • E [email protected] • www.rapsody.nl

20001136_rapsody_adv_pursang.indd 1 05-06-13 15:11

Min./max. gecombineerd verbruik: 7,3-12,8 l/100 km, resp. 13,7-7,8 km/l, CO2-uitstoot resp. 194-298 g/km. Consumentenprijs vanaf € 83.500 incl. BTW en BPM en excl. kosten rijklaarmaken. Zie voor verkoopvoorwaarden www.landrover.nl. Leaseprijs vanaf € 1.702 p.m. excl. BTW (bron: Land Rover Financial Services, full operational lease, 48 mnd., 20.000 km/jr.). Wijzigingen voorbehouden.

De nieuwe Range RoveR SpoRtlandrover.nl

LRNLFEE3W042_RRS_Nationaal_PurSang_285Hx225_IC.indd 1 28/08/13 09:55