Email:[email protected]www.punjabtimesusa.com Price 50¢ Punjab Times, Vol 21, Issue 33, August 15, 2020 20451 N. Plum Grove Rd., Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388 Twenty First Year of Publication imzvYst aYzIsLn isLkfgo, sYn PrFissko aqy inAU Xfrk qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfr Raj Shergill Associate Broker All types of Residential & Commercial properties. Gas Stations, Liquor Stores, Hotels, Plazas, Truck Terminals etc. All types of loans. Buying/Selling in Michigan Landmark Realty [email protected]Call: 734-751-4455 Call: 734-751-4455 Call: 734-751-4455 Call: 734-751-4455 Call: 734-751-4455 40600 Ann Arbor Rd., Suite# 150, Plymouth, MI 48170 5425 E. Thompson Rd. Indianapolis IN 46237 Grocery, Sweets & Catering *Fresh Vegetables Every Thursday Like our Facebook page: BigBazaarIndianGrocery Mon to Sat. 11am to 3pm Sunday 2pm to 7pm *Book your catering now. Ask for, Baljinder S. Ben Ph: 317-640-2400 Buffet Call, Lakhvir S. Johal Ph: 317-709-7800 www.indianpalaceindy.com www.AmberIndianRestaurantCarmel.com Banquet Hall Available Up to 550 People Restaurant-Fine Indian Cuisine 4213 Lafayette Road, Indianapolis, IN (Ph:317-298-0773) India Palace Restaurant We do private party‘s & catering at your home or business. Amber Indian Restaurant 12510 N. Meridian St., Carmel, IN Ph: 317-580-0828 Restaurant-Fine Indian Cuisine And Banquet Hall Pradeep Singh 847-322-5832 [email protected]www.Tajhomegroup.com BUYERS we’ll find the right home for you. We have a common goal: Making you a homeowner. SELLERS we know your local markets 20 S. Roselle Rd., Schaumburg, IL 60193 Thinking Real Estate? Residential Brokerage cMzIgVH: pMjfb kFgrs ivc AuTIaF bfgI surF ny muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG dI kursI ihlf ky rwK idwqI hY. pMjfb ivc Èrfb kFz qoN bfad iek pfsy ivroDI iDrF kYptn srkfr zygx leI rfjpfl ƒ mMg pwqr dyx smyq Drny mfr rhIaF hn, dUjy pfsy kFgrs dy ‘afpixaF` ny vI kYptn hkUmq dIaF nflfiekIaF dI lMmI cOVI ilst cuwk leI hY. hflfq ieh bx gey hn ik muwK mMqrI ƒ jvfb dyxf aOKf ho igaf hY qy aMdroN aMdrI bgfvq ƒ TwlHx dIaF koiÈÈF qyË ho geIaF hn. kYptn amirMdr isMG df Èrfb kFz qoN AuTy isafsI Aubfl ƒ mwTf krn leI Ëor lwgf hoieaf hY. pqf lwgf hY ik ËihrIlI Èrfb dy mfmly ƒ lY ky ivroDI iDrF dy hwly ƒ twkr dyx leI ivAuNqbMdI bxfAux dy nfl-nfl rfj sBf mYNbr pRqfp isMG bfjvf aqy ÈmÈyr isMG dUlo dy bgfvqI surF iKlfP vI pYNqVf iqafr kIqf jf irhf hY. iesy rxnIqI vjoN kYptn ny pMjfb mfmilaF dI ieMcfrj afÈf kumfrI ƒ dupihr dy Kfxy ‘qy swidaf ijs dOrfn AunHF pRqfp isMG bfjvf aqy ÈmÈyr isMG dUlo dy bgfvqI surF ƒ lY ky ivcfr crcf kIqI. sUqrF muqfbk kFgrs hfeIkmfn ny afÈf kumfrI qoN ies mfmly ‘c irport mMgI hY. kFgrs hfeIkmfn pMjfb dy Èrfb kFz qoN ielfvf bfjvf-dUlo dy mfmly ƒ lY iPkrmMd hY ikAuNik mwD Èrfb kFz n y ihlfeI k Y ptn dI k u rsI iekbfl isMG ƒ qlb krn dI mMg AuTI cMzIgVH: iswK jQybMdIaF ny sRI akfl qKq dy jQydfr igafnI hrpRIq isMG ƒ apIl kIqI ik iekbfl isMG ƒ qlb kr ky AunHF iKlfP kfrvfeI kIqI jfvy. afl ieMzIaf iswK stUzYNts PYzryÈn dy srpRsq qy ÈRomxI akflI dl tksflI dy jnrl skwqr qy muwK bulfry krnYl isMG pIr muhMmd qy afl ieMzIaf iswK stUzYNts PYzryÈn dy pRDfn jgrUp isMG cImf ny afiKaf hY ik iekbfl isMG vloN sRI gurU nfnk qy sRI gurU goibMd isMG ƒ rfm cMdr, lv qy kuÈ dy vMÈj afK ky iswK BfvnfvF ƒ BfrI Tys phuMcfeI hY. iekbfl isMG iKlfP qurq Dfrimk kfrvfeI krky iswKF dy ieiqhfs ƒ ivgfV ky kihx dy doÈ ‘c akfl qKq sfihb ivKy qlb krnf cfhIdf hY. igafnI iekbfl isMG qKq sRI ptnf sfihb dy jQydfr rhy hn aqy pihlF vI keI vfr ivvfd ivc rih cuky hn. aM imR qsr: rfm mMidr dy BUmI pUjn mOky pRDfn mMqrI nirMdr modI vloN gurU goibMd isMG vloN ‘goivMd rmfiex` ilKy jfx bfry dfavf krn aqy iesy idn qKq sRI ptnf sfihb dy sfbkf jQydfr iekbfl isMG vloN iswK Drm dy bfnI gurU nfnk aqy dsm ipqf ƒ Bgvfn rfm dy do puwqrF lv qy kuÈ dy vMÈË dwsx df mfmlf BK igaf hY. iswK jQybMdIaF ny ies msly `qy akfl qKq dy jQydfr dI cuwp Auqy svfl cuwkidaF mMg kr idwqI hY ik Auh iswKF ƒ ies duibDf ‘coN kwZx ik modI aqy sfbkf jQydfr vloN idwqy ibafn shI hn jF glq. iswK jQybMdIaF df kihxf hY ik modI ny gurU goibMd isMG duafrf ‘goivMd rmfiex’ ilKy jfx bfry kih ky gumrfh kIqf hY jdik aslIaq ‘c aijhf koeI gRMQ dsvyN gurU ny nhIN iliKaf hY. pRDfn mMqrI vloN ieh gwl Aus vyly afKI geI jdoN rfm mMidr df nINh pwQr rwKx df pRogrfm cwl irhf sI. iswK jQybMdIaF ƒ KdÈf hY ik pRDfn mMqrI vloN kIqI geI ieh gwl BivwK ivc ieiqhfsk hvflf bxygI, ies leI ies df ivroD krnf ËrUrI bxdf hY. AuNj ieh koeI pihlf mOkf nhIN jdoN iswKF ƒ ihMdU Drm dy ihwsy vjoN pyÈ krn dI koiÈÈ kIqI geI hovy. ieQoN qwk ik suprIm kort ivc rfm mMidr BUmI msly dI suxvfeI vyly ihMdU pwK ny iswKF dy dsvyN gurU, goibMd isMG dI aXuwiDaf PyrI qy rfm mMidr dy drÈnF df iËkr krky m o dI d y ‘g o iv M d rmfiex’ bfr y ibafn q o N ivvfd BiKaf pRdyÈ mgroN rfjsQfn ivc pfrtI ivc bxy sMkt ny kFgrs ƒ vwzI Zfh lfeI hY. sUqrF ny ikhf ik Èrfb kFz dI sUeI do Èrfb snaqF vl GuMm rhI hY ijs ƒ lY ky srkfr ƒ aMdroN Gbrfht vI hY. ivroDI iDrF ies mfmly ‘qy koeI mOkf KuMJx nhIN dy rhIaF hn. dws deIey ik pMjfb ivc ipCly lgBg sfZy 3 sfl qoN swqf clf rhI kYptn amirMdr isMG dI agvfeI vflI srkfr df ivvfdF qy aflocnf ny ies df ipwCf nhIN Cwizaf. aksr srkfr ‘qy ies krky AuNglF ËrUr AuWTdIaF rhIaF hn ik Auh afpxy kIqy vfaidaF ƒ awDf-aDUrf hI pUrf kr skI hY. hflfq ieh bx gey ik pfrtI aMdroN hI ivroD dIaF afvfËF AuWTx lwgIaF. nvjoq isMG iswDU vrgy ivakqI ƒ srkfr qoN iknfrf krn leI mjbUr hoxf ipaf. ieQoN qwk ik kFgrs dy pRDfn sunIl jfKV vI afpxI hI srkfr dI Èryafm aflocnf krdy nËr afey. hux ieh DuKdf DUMaF hor qIbr huMdf idKfeI dy irhf hY. ipCly idnIN hoey duKdfeI Èrfb kFz ny ijQy srkfr dIaF icMqfvF ivc vfDf kIqf hY, AuQy ivroDI pfrtIaF ies msly ƒ lY ky pUrI qrHF mYdfn ivc Auqr afeIaF hn. pRqfp isMG bfjvf qy ÈmÈyr isMG dUlo ny ipCly idnIN rfjpfl nfl mulfkfq kr ky AunHF ƒ jo icwTI sONpI hY, Aus ny pfrtI aqy srkfr dovF dIaF muÈiklF ƒ hor vI vDf idwqf hY. ivvfdq ËmIn Auqy afpxy dfavy ƒ pwkf krn dI koiÈÈ kIqI sI. AuDr, modI dy mUMhoN inkly ienHF ivvfdq bolF ƒ Bgvf iDr dy isafsI mnsLy nfl vI joiVaf jf irhf hY. isafsI mfhr dfavf kr rhy hn ik modI dy mUMhoN iswK gurUaF bfry ibafn acfnk nhIN inkilaf, sgoN ieh qYa rxnIqI df ihwsf sI. pUry mulk ivc kuwl imlf ky pMjfb (bfkI sPf 6 Auqy)
32
Embed
Punjab Times, Vol 21, Issue 33, August 15, 2020 20451 N ...Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (2) vrFzf irtfiermYNt kimAUintI
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
gurU Gr dy drbfr hfl ivc prcIaFkwZx dI pRikRaf smyN ardfs AuprMqstyj skwqr gurmIq isMG bY Ns nykfrvfeI ÈurU krn leI blvMq isMGhMsrf ƒ styj ‘qy afAux dI bynqI kIqI.
prcIaF dI iqafrI pihlF hI mYNbrisLpielYksLn kmytI dy cyarmYn gur isMGaqy mwKx isMG ny afpxy sfQIaF smyqkIqI hoeI sI. gurduafry dy muwK gRMQI BfeIpRimMdrjIq isMG ny iek-iek krkyprcIaF kwZIaF aqy nF pVHy.
sMgq ny vfihgurU df DMnvfd kridaFardfs ivc Èfml ho ky ÈFqI pUrn mfhOlbxfeI rwiKaf. ies qrHF gurduafry dyieiqhfs ivc iek hor aihm idhfVfÈfml ho igaf. nvyN borz dI inXukqIafAuNdI 22 agsq ƒ hovygI.
mwD pRdyÈ ivc 2 iswKF dI kuwtmfr krn vfly aiDkfrI muawqlbrvfnI: mwD pRdyÈ dy brvfnI iËlHy
ies Gtnf qoN bfad mwD pRdyÈ puilsdy do aiDkfrIaF ƒ muawql kr idwqfigaf hY. ies sbMDI mwD pRdyÈ srkfr nyikhf hY ik ies Gtnf qoN bfad shfieksb-ieMspYktr sIqfrfm Btnfgr qy hYWz
kFstybl mohn jfmry ƒ muawql kridwqf igaf hY. brvfnI dy zI[aYs[pI[inimÈ agrvfl ny ikhf hY ik ies GtnfsbMDI aYs[zI[E[ puils dI agvfeI ‘cjFc dy afdyÈ idwqy gey hn. ieh GtnfigafnI pRym isMG gRMQI dy pirvfr qypuils ivcfly Kyqr ‘c qfly-cfbIaF dIPVHI lgfAux ƒ lY ky hoeI. vfierl vIzIE‘c ivKfeI dy irhf hY ik puils vwloN lokFdI mOjUdgI ‘c igafnI pRym isMG ƒ kysFqoN PV ky burI qrHF GsIitaf jf irhf hY.
iek hor puils mulfËm vwloN dUsrydsqfrDfrI iswK ƒ vI Dwkf mfiraf igaf,
jo pRym isMG ƒ Cwz dyx dI apIl krirhf sI. iËkrXog hY ik gRMQI pRym isMGpuils cOkI plsUd nyVy kfPI smyN qoN qfly-cfbIaF dI dukfn lgfAuNdf hY. ies sbMDIsUby dy kFgrs pRDfn nirMdr slUjf nyvIzIE tvIt krky puils dI inMdfkridaF ikhf ik puils vwloN gRMQI pRymisMG ƒ burI qrHF kuwitaf igaf. sVk ‘qylokF dI mOjUdgI ‘c kysF qoN PV ky GsItky Aus dI dsqfr qy kysF dI byadbIkIqI geI. AunHF tvIt kIqf ik ies nfliswK BfeIcfry dIaF Dfrimk BfvnfvF dfapmfn hoieaf hY.
kfrvfeI dI mMg: ies Gtnf dIÈRomxI kmytI dy pRDfn goibMd isMGlONgovfl ny inMdf kridaF mwD pRdyÈsrkfr qoN sbMDq puils vfilaF iKlfPkfrvfeI dI mMg kIqI hY.
ies qoN ielfvf idwlI iswK gurduafrfpRbMDk kmytI dy pRDfn mnijMdr isMGisrsf, ÈRomxI akflI dl dy pRDfnsuKbIr isMG bfdl ny vI ies Gtnf dIsKq ÈbdF ivc inMdf kridaF mwD pRdyÈdy muwK mMqrI iÈvrfj isMG cOhfn qoN doÈIpuils mulfËmF ivruwD sKq kfrvfeI krndI mMg kIqI hY.
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (3)
Moving to Indiana?
for Free Consultation!!!Listing and Selling Homes
in Indianapolis Area.Good relations with all the well reputed
leading Builders in the Area.Specialized in Pre-Sale homes for Investment
and Residential purposes.Helpful in Easy and Accessible Home Loans
afr[ aYs[ aYs[ dIaF isPqF kr ky bury Psy suKdyv ZINzsf‘aYs[jI[pI[sI[ dI qulnf afr[aYs[aYs[ nfl nhIN kIqI’
btflf: ÈRomxI akflI dl (zYmokRyitk) dy srpRsq aqy rfj sBf mYNbrsuKdyv isMG ZINNzsf ny aYs[jI[pI[sI[ dI qulnf afr[aYs[aYs[ nfl kIqy jfx dfKMzn kridaF dwisaf ik Aus ny aijhy Èbd nhIN khy. AunHF dwisaf ik aYs[jI[pI[sI[iswKF dIaF kurbfnIaF krky hoNd ivc afeI hY pr ajoky dOr ivc ies sMsQf dypRbMDkF dIaF KfmIaF ƒ nËraMdfË nhIN kIqf jf skdf. aYs[jI[pI[sI[ pRbMDkFdy avysly hox nfl iswKI ivc inGfr afieaf hY. AunHF dwisaf ik 267 srUpF dIbyadbI dy aPsos vjoN aKMz pfT dy Bog 17 agsq ƒ gurduafrf ipplI sfihbkfhƒvfn CMB ‘c pfey jf rhy hn.
btflf: ÈR omxI akflI dl(zYmokrYitk) dy srpRsq aqy rfj sBfmYNbr suKdyv isMG ZINzsf vwloN ÈRomxIkmytI (aYs[jI[pI[sI[) bfry kIqI itwpxIdf mfmlf BK igaf hY. ÈRomxI kmytI sxyiswK jQybMdIaF ny ZINzsf dy iesibafn Auqy sKq ieqrfË jqfieafhY.
ÈR omxI gurduafrf pRbMDkkmytI dy pRDfn goibMd isMG lONgovflny ikhf ZINzsf vwloN afr[aYs[aYs[ƒ iswK kOm dI isrmOr sMsQf ÈRomxIgurduafrf pRbMDk kmytI nfloNibhqr dwsx nfl AunHF dI mnÈfspÈt ho geI hY. AunHF ZINzsf dyibafn ‘qy pRqIkrm idMidaF ikhfik ieh sMsQf iswK kOm dIaFkurbfnIaF qoN bfad hoNd ‘c afeIsI pr hux qwk ÈRomxI kmytI dykMmF dy sohly gfAux vfly ZINzsfvwloN awj afr[ aYs[ aYs ƒ ÈRomxIkmytI nfloN ibhqr dwsxf mMdBfgf hY.
AunHF ZINzsf ƒ svfl kIqf ik jyÈRomxI kmytI nfloN afr[ aYs[ aYs[ hIcMgI hY qF Auh afey idn ÈRomxI kmytIcoxF bfry ibafn ikAuN dy rhy hn. iekpfsy qF Auh ÈRomxI kmytI coxF dIaFiqafrIaF kr rhy hn, dUjy pfsy ÈRomxIkmytI ƒ afr[aYs[aYs[ qoN nIvF ivKf kyaKbfrI surKIaF ‘c af rhy hn.
lONgovfl ny ikhf ik ieh qF afmcrcf hI sI ik ZINzsf afpxI mF pfrtIÈRomxI akflI dl df ivroD iksy dyieÈfiraF Auqy hI kr rhy hn qy awj AunHFdy ibafn ny sfry ÈMikaF ƒ dUr kr idwqfhY. AunHF ZINzsf dy ibafn dI inKyDI
kridaF ikhf ik loV pYx ‘qy ÈRomxI kmytIpRDfn aqy hor ahudydfr afpxI BUimkfhI adf nhIN krdy blik iËkrXog ZMgnfl dbfa bxf ky jfieË gwl vI mnvfAuNdyhn. ies leI AunHF ƒ iksy dy srtIiPkyt
dI loV nhIN hY.dws deIey ik ZINzsf ny iek ibafn
ivc ikhf sI ik ÈRomxI kmytI nfloNafr[aYs[aYs[ ikqy cMgI hY ikAuNik kyNdrsrkfr jF hor pRFqF ‘c Bfjpf srkfrijwQy glq hovy, sMG Aus nyqf dy qurq‘kMn mroV‘ ky Aus dI glqI df aihsfskrvf idMdf hY, pr byadbI kFz, bihblaqy brgfVI klF GtnfvF leIaYs[jI[pI[sI[ dy pRDfn smyq horahudydfrF ny akflI srkfr ƒ kuJ kihxdI ihMmq nhIN kIqI. AunHF bfdlF ‘qypfrtI, ÈRomxI kmytI aqy sRI akfl qKqdf durAupXog krn dy ielËfm lfAuNidaFiswK kOm ƒ swdf idwqf ik Auh pMQk
mirafdf dI bhflI leI ÈRomxI akflIdl (zI) df sfQ dyx.
AuDr, ÈRomxI gurduafrf pRbMDkkmytI dy mYNbr jQydfr krnYl isMG pMjolIn y ikhf ik afr[aYs[aYs[ dIaF
aMdrUnI jMg BK geI hY. pMjfb dI kFgrssrkfr ny pfrtI dy rfj sBf mYNbr pRqfpisMG bfjvf dI puils surwiKaf vfps lYxdf PYslf kIqf hY. sRI bfjvf vwloN ipClykuJ idnF qoN muwK mMqrI kYptn amirMdrisMG aqy pfrtI dy sUbf pRDfn sunIl jfKViKlfP iqwKIaF itwpxIaF kIqIaF jfrhIaF hn, ijs qoN kFgrs df aMdrUnIsMkt zUMGf huMdf idKfeI dy irhf hY. hflFiksrkfr df dfavf hY ik ieh PYslf pihlFqoN hI iswDy qOr Auqy kyNdrI surwiKaf lYrhy bfjvf ƒ iksy iksm df koeI Kqrfnf hox dy mwdynËr ilaf igaf hY.
dwsxXog hY ik kFgrs dy do rfjsBf mYNbrF pRqfp isMG bfjvf aqy ÈmÈyrisMG dUlo ny sUby dy rfjpfl vI[pI[ isMGbdnOr ƒ mMg pwqr dy ky ‘Èrfb qrfsdI`dI sI[bI[afeI[ qy eI[zI[ qoN jFc krvfeyjfx dI mMg kIqI sI. rfj sBf mYNbrF dIies kfrvfeI qoN bfad pMjfb srkfr vwloNsRI bfjvf dI surwiKaf acncyq vfps lYxƒ Aukq gqIivDIaF nfl joV ky dyiKafjf irhf hY. kYptn srkfr dy bulfry nydwisaf ik sUby dI puils vwloN bfjvf ƒidwqI surwiKaf df koeI mksd nhIN irhf
pMjfb dy ivDfiekF ƒ idwlI swdy hfeIkmFz: bfjvfcMzIgVH: rfj sBf mYNbr pRqfp isMG bfjvf ny ikhf ik jykr sUby dy muwK
mMqrI kYptn amirMdr isMG kihMdy hn ik AunHF ƒ pRqfp isMG bfjvf aqy ÈmÈyrisMG dUloN ny muwK mMqrI nhIN bxfieaf sgoN kFgrsI ivDfiekF ny bxfieaf hY qFAuh sRImqI sonIaf gFDI aqy sRI rfhul gFDI ƒ apIl krdy hn ik rfj dykFgrsI ivDfiekF ƒ AunHF dy ivcfr lYx leI idwlI swidaf jfvy qF AunHF ‘coN 99PIsdI ivDfiek kYptn aqy jfKV ƒ lFBy krn dI hI slfh dyxgy.
jfKV df bfjvf ƒ ÈfierI ËrIey jvfbcMzIgVH: pMjfb kFgrs dy pRDfn sunIl jfKV ny ÈfierI ËrIey rfj sBf
mYNbr pRqfp isMG bfjvf ƒ jvfb idwqf hY. AunHF afpxy tivtr ‘qy s[ bfjvf ƒjvfb idMdy hoey iek vIzIE pfeI hY qy Aus vIzIE ivclI nËm jrIey sRI jfKV nys[ bfjvf ƒ jvfb idwqf hY. vIzIE ivclI nËm dy bol hn ‘jo KfndfnI reIs hY,vo imËfj rKqy hYN nrm apnf, qumHfrf lihËf bqf rhf hY, qumHfrI dOlq neIN neINhY. sRI jfKV vloN tivtr ‘qy pfeI ies vIzIE ƒ ijQy bhuqy smrQkF ny sRI jfKVdf s[ bfjvf ƒ krfrf jvfb dwisaf hY, AuQy kuJ iek ny ieh vI ikhf hY ikkFgrsI afgUaF dI afpsI lVfeI nfl pfrtI df nuksfn ho irhf hY.
igaf sI ikAuNik AunHF (bfjvf) ny iswDyqOr Auqy gRih mMqrI aimq Èfh qoN kyNdrIsurwiKaf hfsl kr leI sI. aijhI siQqIivc dohrI surwiKaf ivvsQf ƒ kfrgrnhIN mMinaf jf skdf, ivÈyÈ kr ky AudoN,jdoN rfj sBf mYNbr ny sUby dI puils AuqyBrosf nf pRgtfAuNidaF kyNdrI surwiKafpRfpq krnf munfisb smiJaf hovy.
bulfry muqfbk bfjvf dy dfavy dyAult rfj sBf mYNbr ƒ kyNdrI surwiKafkFgrs lIzriÈp dy kihx Auqy nhIN imlIsI. kyNdrI gRih mMqrfly ny sMsd mYNbr ƒdrpyÈ iksy iksm dy Kqry df pqf lgfAux
leI rfj srkfr nfl ivcfr krn dI loVnhIN smJI, jo ik afm qOr Auqy iksy vIivakqI ƒ kyNdrI surwiKaf dyx qoN pihlFlfËmI qOr ‘qy kIqI jfx vflI pRikirafhuMdI hY. sUbf srkfr df kihxf hY ikasl ivc bfjvf pMjfb puils vwloN vfDUsurwiKaf pRfpq kr rhy sn, jo rfj sBfmYNbr ƒ idwqI jFdI surwiKaf qoN vwD sI.ies df kfrn ieh sI ik sUbf srkfr nypMjfb pRdyÈ kFgrs kmytI (pI[pI[sI[sI[)dy pRDfn rhy hox krky AunHF qoN ieh vwzIsurwiKaf vfps nhIN leI sI.
gRih mMqrfly vloN 19 mfrc ƒ
bfjvf ƒ ËYWz ÈRyxI dI surwiKaf idwqI geIsI aqy awj qwk AunHF kol inwjI surwiKaf,Gr dI surwiKaf aqy aYskfrt leIsI[afeI[aYs[aYP[ dy 25 jvfnF smyq doaYskfrt zrfeIvr mOjUd hn. 23 mfrcqwk AunHF kol 14 pMjfb puils dy krmcfrI
vI qfienfq sn pr AunHF ivcoN kuJ ƒkoivz izAUtI dy mwdynËr vfps bulf ilafigaf. ies smyN bfjvf kol pMjfb puilsdy Cy krmcfrI hn aqy zrfeIvr smyqiek aYskfrt hY, ijs ƒ hux vfps ilafjf irhf hY.
kronf vfiers dI QF hor ibmfrIaF qoN gRsq lok vwD duKIcMzIgVH: kronf mhfmfrI dy nfm
Auqy ley jf rhy PYsly lokF dIaF muÈklFvDf rhy hn. pMjfb ivc ies smyN hflfqieh bx gey hn ik kronf pIVqF dI QFhor ibmfrIaF qoN gRsq lok vwD pryÈfnho rhy hn. pitaflf ijlHy dy ipMz kOlI dy26 sflf gurivMdr isMG dI srkfrIrfijMdrf hspqfl dy kronf vfrz ‘c mOqho geI. imRqk nOjvfn ivDvf mF dfieklOqf puwq sI, ijs df zyZ mhIny mgroNivafh hox vflf sI. imRqk dy vfrsF dfkihxf hY ik Aus dy gurdy ‘c ienPYkÈnsI pr ieQy kronf vfrz ‘c dfKl krkyAus dI aslI muÈkl vwl iDafn hI nhINidwqf igaf, jo Aus dI mOq df kfrnbixaf.
iesy qrHF pwtI Èihr dy vfrz nMbr14 dy srdUl isMG lfzI (36) puwqripafrf isMG dI ishq ivBfg dI lfprvfhIkfrn mOq ho geI. pIVq pirvfr df kihxfhY ik srdUl isMG lfzI bvfsIr qoN pIVqsI, ijs dy KUn df rsfa hox kfrn KUndI mfqrf Gt geI sI. Aus ƒ ielfjleI isvl hspqfl pwtI iljfieaf igaf,ijQy hspqfl dy zfktrF vwloN kronf dyÈwk hyT Aus ƒ aMimRqsr rYPr kr idwqfigaf qy smyN isr ielfj nf hox kfrnAus ny rsqy ivc dI dm qoV idwqf. pMjfb
ivc aijhy axigxq mfmly sfhmxy afrhy hn.
dws deIey ik lOkzfAUn ÈurU huMidaFhI pI[jI[afeI[ aqy hor vwzy srkfrIhspqflF dIaF E[pI[zI[ shUlqF bMd kridwqIaF geIaF. inwjI Kyqr dy hspqflkronf dy zroN mrIË dyKx qoN Bwj rhy hn.ies nfl bhuq sfrIaF hor ibmfrIaF nfljUJ rhy mrIËF leI ielfj krfAuxfnfmuimkn ho igaf. pMjfb srkfr ny qfËfPYsly rfhIN srkfrI hspqflF ivc sfDfrnapryÈn 15 idn leI rok dyx df hukmidwqf hY. srkfr dI dlIl hY ik kronf dymfmly vDx kr ky ishq amly dIaFsyvfvF dI vDI ËrUrq kr ky apryÈn
srkfr dy nvyN PYsly nfl awKF, nwk,kMn, bwcydfnI, aMqVIaF, hrnIaF,bvfsIr, ipwqf, gdUdF jF hor jnrlapryÈnF nfl sbMDq mrIË jF qklIPJwlxgy jF jbrI inwjI hspqflF vwl Dwkyjfxgy. koivz-19 dy mrIËF dI dyK-BflleI srkfr ny inwjI hspqflF qoN ielfj
krvfAux dy dfavy vI kIqy sn pr ienHFAuWqy vwzI pwDr ‘qy aml nhIN ho irhf.srkfr dI dlIl ik koivz-19 dy kysvDx kfrn apryÈnF Auqy rok pMdrF idnFleI lgfeI hY, ƒ smJxf muÈkl hY.ies df Pfiedf inwjI Kyqr dy hspqflF ƒhI imlxf hY.
ishq mfhrF muqfbk ies sbMDIkyNdrI srkfr aqy sUbf srkfrF dIaF
nIqIaF ÈurU qoN hI KfmIaF BrIaF rhIaFhn. isrP kuJ hspqflF aqy vfrzF Auqykoivz-19 dy mrIËF df boJ pf idwqf igafjdoNik ieh ibmfrI ijhVI afm PlU vrgIhY, df ielfj koeI vI aYm[bI[bI[aYs[zfktr kr skdf hY. ies nfl kuJhspqflF qy vfrzF ‘qy boJ viDaf aqyzfktrF, nrsF, pYrfmYzIkl qy hor amlyƒ vwzIaF muÈklF df sfhmxf krnf ipaf.
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (5)
SERSERSERSERSERVINGVINGVINGVINGVING
For the best deal call:Jesse Singh (e-PRO, SFR , CIAS)Broker/RealtorCell: 847-606-3664Cell: 847-606-3664Cell: 847-606-3664Cell: 847-606-3664Cell: 847-606-3664Email: [email protected] Site: jsingh.illinoisproperty.com
Residential or Commercial
Buying: Have access to more than 60 websites to find your dream homeor future investment!New constructions homes-Get 60% cash back.
Affordable Listing Commission.Affordable Listing Commission.Affordable Listing Commission.Affordable Listing Commission.Affordable Listing Commission.Selling: Your listing will be posted to 60 websites and 80 interconnected
websites as well as on social media. Have opportunities to market through Pro-photo, Video Open Houses and many more options!
12 years experience (Full time service)Sold: #780 Homes and #82 Commercials.
Buy thrBuy thrBuy thrBuy thrBuy thru us Get Best Seru us Get Best Seru us Get Best Seru us Get Best Seru us Get Best Servicevicevicevicevice+ + + + + TTTTThousands ofhousands ofhousands ofhousands ofhousands of Dollar Dollar Dollar Dollar Dollars cash bacs cash bacs cash bacs cash bacs cash back.k.k.k.k.
AuDr, afm afdmI pfrtI dyivDfiekF ny kilafx dy gurduafrfardfspurf ivc sMgq nfl gwlbfq krnqoN bfad gurU gRMQ sfihb dI byadbI ipwCygihrI sfiËÈ hox dy ÈMky pRgt kIqy.ivDfiek kulqfr isMG sMDvF, kulvMqisMG pMzorI, jY isMG roVI aqy ivDfiekmnjIq isMG iblfspur ny gurU Gr ivcnqmsqk hox qoN bfad ikhf ik gurUgRMQ sfihb dIaF ho rhIaF byadbIaFleI ÈRomxI kmytI pUrI qrHF iËMmyvfr hYikAuNik ieQy 100 sfl purfxy gurU gRMQsfihb corI hoey hn pr doÈIaF ƒ ajyqwk igRPqfr nhIN kIqf igaf.
ivDfiekF ny ikhf ik sMgq nflgwlbfq kr ky pqf lwgf hY ik ijs kmryivc sRI gurU gRMQ sfihb suÈoiBq sn,Aus kmry ƒ qflf hI nhIN lwgf sI qykYmry df mUMh vI dUjy pfsy sI. AunHF ikhfik sMgq kihMdI hY ik kmytI qoN ajy qwkkoeI puwC-pVqfl vI nhIN kIqI geI. sRIsMDvF ny ikhf ik jdoN gurU gRMQ sfihbdy 267 srUp guMm hoey qF akflI dl nykoeI kfrvfeI nhIN kIqI, ienHF srUpF dygfieb hox ipwCy iswK ivroDI qfkqF dfhwQ hY jo iswKI isDFqF df Gfx krnfcfhuMdIaF hn. iesy qrHF kilafx ivcsrUp corI hox df mfmlf vI iesy qrHFdIaF ÈMkfvF pYdf krdf hY.
sfbkf mMqrI suwcf isMG lMgfh dy aMimRqCkx df mfmlf bhuq BiKaf hoieaf hY.Dfrimk Kyqr ivc qF ieh svfl KVHf hoigaf hY ik, kI sRI akfl qKq vwloN CykyivakqI ƒ koeI hor sMsQf jF 5 ipafryaMimRq Ckf ky qnKfh lf skdy hn?hflFik jQydfr akfl qKq vwloN ley geyPOrI aYkÈn dI iswKF ivc ÈlfGf ho rhIhY, pr kuJ iDrF ies df ivroD krky iesƒ iswK rihq mirafdf dy anusfr vIkrfr dy rhIaF hn.
jQydfr ny ÈRomxI kmytI ƒ vI lMgfhnfl imlvrqx rwKx vfly aiDkfrIaF/krmcfrIaF dI jFc iek sb kmytI qoNkrvf ky bxdI ivBfgI kfrvfeI krn dyafdyÈ vI idwqy hn. lMgfh vwloN gurdfsnMgl dI gVHI ivc 5 ipafiraF qoN aMimRqCk ky iswK pMQ aqy akflI rfjnIqI ivcvfps afAux dI koiÈÈ qoN pihlF vI akflqKq sfihb qoN Buwl bKÈfAux dIaF keI
koiÈÈF kIqIaF geIaF sn. 13 mfrc,2020 ƒ lMgfh ny Kud sRI akfl qKqsfihb ‘qy muafPI leI phuMc kIqI.
A uDr, È R omxI akflI dl(zYmokrYitk) dy sInIar afgU syvf isMGsyKvF ny sMgq ƒ iswK mirafdf qoN jfxUkrvfAuNidaF dwisaf ik ikvyN akflI PUlfisMG sxy hor afgU ies dI pflxf krdyrhy hn. AunHF dwisaf ik bfbf bMdf isMGbhfdr gVHI gurdfs nMgl Auh sQfn hYijQy 1716 ivc mugl hkUmq ny 740isMGF ƒ ÈhId krn qoN pihlF AunHF ƒ
articles published in the columnsof Punjab Times are that oftheir writers, and it is notimplied that Punjab Timesendorses them.
Sameway Punjab Timesdoes not necessarily endorsesthe claims made in theadvertisements published inPunjab Times.All disputes subject toChicago jurisdiction.
DIaF ƒ ipqf dIjfiedfd ‘c brfbrIdf hwk: suprIm kort
nvIN idwlI: suprIm kort ny ikhfik DIaF ƒ AunHF dy brfbrI dy aiDkfr qoNvFJf nhIN kIqf jf skdf hY. suprIm kortny PYslf suxfieaf ik sMXukq ihMdUpirvfrk jfiedfd ivc AunHF dy brfbr dyaiDkfr hoxgy, BfvyN ik ipqf dI mOq ihMdUAuqrfiDkfr (soD) aYkt 2005 qoN pihlFho geI hovy. jsits arux imÈrf, jsitsaYs nËIr aqy jsits aYm[afr[ Èfh dybYNc ny ikhf ik ihMdU AuqrfiDkfrI aYkt1956 dI Dfrf 6 dI soD qoN pihlF jFbfad ivc pYdf hoeI DI ƒ ipqf dI jfiedfdivc puwq vFg brfbr df hwk hY.
rUs vloN dunIaF dy pihlykoivz-19 tIky ƒ hrI JMzI
mfsko: rfÈtrpqI vlfdImIr puiqnny aYlfn kIqf hY ik rUs dy ishq mMqrflyny mfsko dy gmfilaf ieMstIicAUt vloNivksq kIqy dunIaF dy pihly koivz-19tIky ƒ rYgUlytrI mnËUrI dy idwqI hY. iestIky dI do mhIinaF qoN Gwt smyN leImfnvI prK hoeI hY. ies nfl ivafpktIkfkrn df rfh pwDrf ho igaf hY. iehtIkf gmfilaf ieMstIicAUt qy rUsIrwiKaf mMqrfly ny sFJy qOr Auqy iqafrkIqf hY. rfÈtrpqI ny ies leI dyÈvfsIaF ƒ vDfeI idwqI qy ikhf AunHF dIaFdo DIaF ivcoN iek ny ieh tIkf lgvfieafhY qy Auh TIk hY.
zf[ mnmohn isMG vloN afriQksMkt nfl nijwTx leI 3 suJfa
Suitable match for USAcitizen clean shaven Jatt Sikh boy,35 yrs, 5’-11", Masters in EventTourism Management. No dowry.Contact: 317-909-3287;WhatsApp+1-317-529-3886.
Wanted Suitable girl for slim,handsome Jatt Sikh boy, 29 yrs, 6feet tall, on work permit andcurrently owns a liquor store.Whole family in America. Contact,Ph: 815-621-9077
Wanted Suitable girl for USCitizen Khatri Gursikh boy, 35 yrs,height 5’-10", BS & MS (USA),working as a PharmaceuticalEngineer in Chicago area.Contact, Ph: 630-290-1375 [email protected]
28-31
28-31
21-24
US born, Hindu Naibeautiful girl, 31 yrs, 5’-2,Masters in English and a JD(law) degree, divorced withone child looking for a well-settled and educated boy inAmerica. Whole family is well-settled in New York. Pleasecontact, Ph: 347-252-6400
2 6 - 2 9
Wanted suitable match inUSA Born or raised and weconsider student visa also forgood looking Punjabi Brahmingirl, 28 yrs, 5’-4", well educatedBBA, working as a HR Managerin multinational company. Pleasecontact Hindu family only. Pleaseemail: [email protected], Ph:216-288-1676
afpo-afpxI iËwd ‘qy aVy Bfrq-pfiksqfnnvIN idwlI: Bfrq ny pfiksqfn ƒ
suJfa idwqf hY ik isMD jl smJOqy qihqpfxI dy muwdy sbMDI gwlbfq kronf mhfmfrIdy mwdynËr vIzIE kfnPrMisMg rfhIN kIqIjfvy, pr pfiksqfn ies gwl Auqy Ëor dyirhf hY ik gwlbfq atfrI cYWk post AuqykIqI jfvy. ipCly hPqy ilKy pwqr ivc Bfrqdy isMD kimÈnr ny pfiksqfn dy afpxyhmruqbf ƒ ikhf sI ik kronf kfrnatfrI cYWk post Auqy mIitMg krnf TIknhIN hY.
pfiksqfn dI bynqI ‘qy mfrc dyaKIrly hPqy isMD jl smJOqy qihqgwlbfq leI mIitMg rwKI geI sI ijs ƒkronf sMkt ƒ dyKidaF mulqvI kr idwqfigaf sI. sUqrF ny dwisaf ik hflfqibhqr hox aqy kOmFqrI afvfjfeI bhfl
hox ivc kuJ smF lwgygf, ijs ƒ dyKidaFBfrqI kimÈnr ny julfeI dy pihly hPqymIitMg vIzIE kfnPrMisMg rfhIN jF iksyhor qrIky krn dI pyÈkÈ kIqI sI. iesdy jvfb ivc pfiksqfnI kimÈnr vwloNjulfeI dy aKIrly hPqy Byjy pwqr ivcmIitMg atfrI cYWk post Auqy krn ‘qyËor idwqf igaf sI. ies dy jvfb ivc BfrqIkimÈnr ny ikhf sI ik kronf kfrn Bfrqivc hflfq TIk nhIN hn ik BfrqI vPdƒ mIitMg leI atfrI cYWk post Auqy Byijafjf sky. ies dy nfl hI Bfrq ny pfiksqfnƒ vrcUal mIitMg krn dI apIl kIqIsI. AunHF ikhf sI ik dUjy mulkF nflkUtnIqk pwDr Auqy gwlbfq vI vrcUalmIitMg rfhIN kIqI jf rhI hY, ies leI
hfl dI GVI dovF iDrF ivcfly iekmu wdf, ikÈngMgf aqy rftylhfeIzroielYkitRk pRojYktF bfry sihmq nfhoxf hY. kfblygOr hY ik isMD jl smJOqyqihq 1960 ivc sQfeI isMD kimÈn dIsQfpnf kIqI geI sI. dovF mulkF dykimÈnr smJOqy nfl sbMDq msilaF Auqysrkfr dy pRqIinD vjoN kMm krdy hn.smJOqy anusfr sfl ivc iek vfr dovFkimÈnrF dI mIitMg huMdI hY jo iek vfrBfrq qy iek vfr pfiksqfn ivwc huMdI hY.ies ivc spÈt kIqf igaf hY ik iqMn pUrvIndIaF rfvI, ibafs aqy sqluj df pfxIBfrq ƒ idwqf igaf hY, jdoN ik pwCmIndIaF, isMD, cnfb aqy jyhlm ‘qypfiksqfn df hwk hY qy Bfrq ƒ ies dypfxI dy kuJ aiDkfr idwqy gey hn.mnIlf ‘c golIaF mfr ky
pMjfbI nOjvfn df kqlkotkpUrf: ipMz iPwzy klF dy
iPlpInË (mnIlf) ‘c ipCly 12-13 sflFqoN rih rhy pMjfbI nOjvfn dI iksyaxpCfqy ivakqI ny svyr smyN golIaFmfr ky hwiqaf kr idwqI. jfxkfrI anusfripMz iPwzy df nOjvfn hrpRIq isMG mfn(32) puwqr avqfr isMG mfn mnIlf ivKyafpxy vfhn ‘qy svyry qVksfr krIb 4vjy sbËI dyx leI igaf, jd AuQoN vfpsprqx lwgf qF acfnk vfhn df tfierpMkcr ho jfx kfrn Auh qy Aus df sfQIKud hI sitwpxI bdlx lwgy.
ies dOrfn iek motrsfeIkl ‘qyafey hYlmt pihny axpCfqy nOjvfn nyAus dy golI mfr ky mOq dy Gft Auqfridwqf, jdik Aus dy sfQI ny nyVly iekGr ‘c vV ky afpxI jfn bcfeI. imRqkhrpRIq isMG mfn df ajy iek sfl pihlFhI ivafh hoieaf sI aqy Auh afpxIpqnI nfl AuQy rih irhf sI.
pMjfb dy iqMn vwzy ÈihrFivc rfq df kriPAU
cMzIgVH: kronf dy vD rhy pRBfvdy mwdynËr muwK mMqrI kYptn amirMdrisMG ny luiDafxf, jlMDr aqy pitaflfivc rfq 9 qoN svyry 5 vjy qwk kriPAUlfAux dy hukm dy idwqy hn. muwK mMqrI nysfry vwzy ÈihrF ƒ srkfrI qy pRfeIvythspqflF ‘c ibmfrI dy ielfj leIeykIikRq pRbMDn Xojnf iqafr krn dy vIhukm idwqy hn.
muwK mMqrI ny lfËmI qOr ‘qy mfskpfAux dy aml leI iek hPqy dy trfieldf vI aYlfn kIqf ijs qihq mfskpihnx dy nymF dI AulMGxf krn vfilaFƒ mOky Auqy hI iek GMtf mfsk pihn kyKVHnf pvygf. kYptn amirMdr isMG ny
lokF ƒ afpxf CyqI tYst krvfAux aqyZukvyN hspqfl qoN ielfj ÈurU krvfAuxdI apIl vI kIqI. muwK mMqrI ny ikhf iksUby ‘c tYsitMg dIaF ZukvIaF shUlqF
hn aqy cfr hor tYsitMg lYbË kfrjÈIlho jfxgIaF. AunHF ikhf ik pMjfb ivckoivz df isKr agsq dy aKIr jF sqMbrdI ÈurUafq ivc afAux dI sMBfvnf hY.Pysbuwk pRogrfm dOrfn muwK mMqrI ny ieksvfl df jvfb idMidaF PrIdkot dy gurUgoibMd isMG mYzIkl kflj ivc gYr-koivz mrIË zf[ privMdr dI mOq dy mfmlyivc Aup kulpqI ƒ jFc dy hukm idwqyhn. AunHF qrn qfrn ivc kIqy aYlfnF dyvyrvy vI sFJy kIqy. AunHF ikhf ik ieskFz dI mYijstRytI jFc iqMn hPiqaF ivcmukMml hovygI.
ibjlI ibwl Brn leI lwgdIaFlMmIaF kqfrF bfry muwK mMqrI ny ikhfik Auh siQqI suDfrn leI ibjlI borzdy cyarmYn ƒ hdfieqF jfrI krngy. kuJiËilHaF ‘c BfrI vfhnF dy lfiesMs jfrIkrn/nivafAux ‘c huMdI dyrI bfry AunHFikhf ik ieh dyrI smfijk dUrI dy nymFkrky hY pr Auh ivBfg ƒ rfh lwBx leIafKxgy. ies svfl dy jvfb ‘c muwKmMqrI ny ikhf ik AunHF nklI kIVymfrdvfeIaF iKlfP lgfqfr kfrvfeI leIinrdyÈ idwqy gey hn. AunHF iksfnF ƒkyvl rijstrz zIlrF qoN hI kIVymfrdvfeIaF KrIdx dI apIl kIqI.
muwK mMqrI ny sRI mukqsr sfihb ƒizptI kimÈnr ƒ zI[ey[vI[ pbilkskUl dy ipRMsIpl vwloN ividafrQIaF ‘qyPIs dyx leI dbfa bxfAux aqy aijhfnf krn dI sUrq ivc ikqfbF kfpIaF nfmuhweIaf krvfAux bfry kIqI iÈkfieqdI jFc dy inrdyÈ idwqy. PqihgVH sfihb‘c pÈU mMzIaF muV cflU krn bfry AunHFikhf ik Auh ivBfg ƒ mMzIaF muV cflUkrn bfry inrdyÈ dyxgy.
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (8)
isafsI ivroDI svfl kr rhy hnik 2017 dIaF ivDfn sBf coxF dOrfnkFgrs vwloN pMjfb ƒ cfr hPiqaF dOrfnnÈf mukq krn df vfadf kIqf sI, prlMGy sfZy iqMn sflF dOrfn pMjfb ‘c nÈfmfPIaf qy Èrfb mfPIaf hor srgrm hoigaf hY. ijs kfrn pMjfb dy mfJf Kyqrnfl sbMDq iqMn iËilHaF ‘c ËihrIlIÈrfb pIx kfrn sYNkVy ivakqIaF dImOq ho cuwkI hY pr srkfr vwloN pIVqpirvfrF ƒ muafvËf dy ky KfnfpUrqI kIqIjf rhI hY. Bfjpf afgUaF ny doÈ lgfieafik ËihrIlI Èrfb dy mfmly ‘c kFgrssrkfr dy keI ivDfiek, puils aiDkfrIÈfml hn. AunHF srkfr qoN mMg kIqI ikies mfmly dI sI[bI[afeI[ jF suprImkort dy jwj qoN jFc krvf ky lokF dI mOqleI iËMmyvfr ivakqIaF iKlfP sKqkfrvfeI kIqI jfvy.
ÈRomxI akflI dl qy BfrqI jnqfpfrtI dy vPd ny pMjfb dy rfjpfl vI[pI[isMG bdnOr ƒ apIl kIqI ik kYptnamirMdr isMG dI agvfeI hyTlI kFgrssrkfr brKfsq kIqI jfvy aqy ËihrIlIÈrfb qRfsdI dI hfeI kort dy mOjUdf jwjjF sI[bI[afeI[ koloN jFc krvfAux dy
hukm idwqy jfx. vPd ny ieh vI mMg kIqIik ienPorsmYNt zfierYktoryt (eI[zI[)kFgrsI afgUaF vwloN gYrkfƒnI Èrfb dyDMdy ivc kmfey pYsy vsUly. ÈRomxI akflIdl dy pRDfn suKbIr isMG bfdl aqy BfjpfafgU mnorMjn kflIaf dI agvfeI hyTlyvPd ny rfjpfl ƒ ieh apIl vI kIqI ik
gYrkfƒnI Èrfb dy vpfr ivc Èfml sfrydoÈIaF dIaF jfiedfdF kurk kIqIaF jfxaqy izsitlrIaF qoN spirt qy eI[aYn[ey[dI splfeI rokI jfvy. AunHF mMg kIqI ikpIVq pirvfrF ny ijnHF doÈIaF dy nF leyhn, Kfs qOr Auqy KzUr sfihb hlky dyivDfiek rmnjIq isMG iswkI iKlfP kqldf kys drj kIqf jfvy. AunHF ËihrIlI Èrfbdy 118 pIVq pirvfr dy muV vsyby dy pRbMDkrn dI vI apIl kIqI hY.
sONpidaF ikhf ik ËihrIlI Èrfb qRfsdIsrkfrI srpRsqI df iswDf nqIjf hY. iesyleI aM im Rqsr, qrn qfrn aqygurdfspur iËilHaF dy lok sB qoN vwDpRBfivq hoey hn. vPd ny doÈ lfieaf ikies pwDr dI Èrfb dI splfeI kFgrsIafgUaF qy ivDfiekF aqy pulIs qy
afbkfrI mulfËmF ivcfly gMZ-qup nflhI hoeI hY. AuDr, pMjfb Bfjpf dy pRDfnaÈvnI kumfr ny ipMz muwCl ivc ËihrIlIÈrfb nfl mry ivakqIaF dy pirvfrFnfl duwK sFJf kridaF ikhf ik pMjfbivc nklI Èrfb df DMdf mOjUdf srkfrdI srpRsqI qoN ibnF nhIN cwl skdf. AunHFny ienHF mOqF leI kFgrs srkfr ƒiËMmyvfr krfr idMidaF ikhf ik muwK mMqrIkYptn amirMdr isMG ƒ nYiqkqf dyafDfr ‘qy qurq asqIPf dyxf cfhIdf hY.aÈvnI kumfr ny ikhf ik ieh mOqF nhIN
dy bwicaF ny iswKI nfl sbMDq KyzF KyzIaFaqy iswK bjurgF nUM pwqr ilKy qy syvf
Bfvnf sbMDI gIq iswiKaf.BfeI mihMdr isMG ny ividafrQIaF
nUM Èbd “ibn goibMd nf dIsY koeI” dyarQF nUM bVy hI Bfv pUrk qy sOKy ZMgnfl smJfieaf aqy pRyirq kIqf ik asINsB Aus prmfqmf dy bwcy hF qy sfnUM iksynfl Byd Bfv nhIN krnf cfhIdf.
df mOkf idwqf igaf. muwK bulfiraF ivcieMnI kOr (jrnI ivd gurUjL), gurivMdrisMG (XunfeIitz isKs), gulivMdr kOr(XU[ aYs[ nyvI), jYsmIn kOr (isKrI)aqy sqjIq kOr (iswK koilsLn) nyividafrQIaF nUM syvf krn leI pRyiraf.
kYNp dy aKIr ivc bwicaF aqykONslrF ny kYNp dy pRqIibMbF rfhIN afpxyanuBv sFJy kIqy. kYNp dy sfry kONslr-bMdnf kOr, sclIn kOr, ismrnpRIqisMG, myhr kOr aqy ismrq kOr hfeIskUl dy ividafrQI hn, ijnHF ny kYNp dIrUp-ryKf AulIkx qoN lY ky kYNp lfAuxqwk df sfrf kMm afp bVI hI sPlqfnfl nypry cfiVHaf.
gurmiq skUl dy ividafrQIaF vloN
BfeI GnweIaf nUM smripq bwicaF df ivrcual gurmiq kYNp lwgfkIqy gey ies kYNp nUM sPlqf pUrvk nyprycfVHn leI gurmiq skUl stfP mYNbr-
kOr, KuÈI kOr aqy gurmiq skUl pI[ tI[ey[ mYNbr-supRIqf kOr, anIq kOr, gqkf
aiDafpk jsvIr kOr qy sfihbnUr kOrny vzmuwlf Xogdfn pfieaf|
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (10)
kYptn srkfr ny sUby dy ‘ivkfs` leI KoilHaf Kjfny df mUMhvfDU krË lYx leI kyNdrI Èrq pRvfncMzIgVH:mMqrI mMzl ny kyNdr srkfr qoN vfDU krË pRfpqI leI AudXogF
BgvMq mfn ny dwisaf ik pMjfb BrivcoN iekwqr hoeI PIz bYk dy afDfr AuqyvflMtIarF aqy afgUaF dIaF iËMmyvfrIaFvDfeIaF jfxgIaF aqy ahuidaF ivcPyrbdl kIqf jfvygf qFik ‘afp` mËbUqtIm vjoN AuBry aqy mfPIaf rfj qoN mukqIidvf sky.
ZINzsf ƒ qlb krn dI mMg ny Ëor PiVafaMimRqsr: gurduafrf msqUafxf
dI idwK bdlx leI sfl 2009 ivc sRIakfl qKq vwloN jfrI kIqy afdyÈF ƒ huxqwk lfgU nf krn dy mfmly sbMDI jQydfrpRÈoqm isMG PwgUvflf qy AunHF dy sfQIaFny sRI akfl qKq dy skwqryq ivc pwqrdy ky apIl kIqI hY ik ies mfmly ivcnvyN bxy akflI dl dy pRDfn suKdyv isMGZINzsf ƒ qlb kIqf jfvy aqy AunHF koloNspwÈtIkrn ilaf jfvy ikAuNik gurduafrfmsqUafxf dy pRbMD sbMDI bxy trwst dymuwK pRbMDk suKdyv isMG ZINzsf hn.
sRI PwgUvflf aqy AunHF dy sfQIaF nyafpxI ies mMg bfry bYnr aqy qKqIaFcuwkIaF hoeIaF sn, ijs Aupr sMgrUrsiQq gurduafrf msqUafxf ƒ sRIhirmMdr sfihb dI qrË Auqy bxfAuxdf ivroD pRgtfieaf igaf sI. AunHF iekpwqr sRI akfl qKq dy jQydfr dy nFAuqy ieQy skwqryq ivc idwqf. AunHF afiKafik 2009 ivc ieh mfmlf sRI akfl qKqivc ilaFdf igaf sI. Aus vyly sRI akflqKq qoN hukmnfmf jfrI krky gurduafrfmsqUafxf dI idwK bdlx leI afdyÈ idwqygey sn jo hux qwk lfgU nhIN hoey hn.
AunHF doÈ lfieaf ik ies ivc qbdIlIaFkrn dy afdyÈ dy nF hyT iek afrËI vrFzfbxf ky iemfrq ƒ cuPyirAuN kvr kr idwqfigaf hY. jdoN ik ies dy aMdr sRI drbfrsfihb dI qrË Auqy bxI iemfrq mOjUdhY.
AunHF dwisaf ik iesy mMg sbMDI jUn2016 ivc pfxI dI tYNkI Auqy cVH kypRdrÈn kIqf igaf sI. jnvrI 2018 ivcBvfnIgVH dy gurduafry ivc Drnf idwqf
PirjLno (ibAUro): sQfnk invfsImnjIq isMG kuJ bwicaF dIaF jfnF nUMbcfAuNdf hoieaf afpxI jfn dI bfjI lfigaf. Aus ny kuJ mYksIkn mUl dy bwicaFnUM pfxI ivc zuwbdy dyiKaf, jo bcfE leIavfjLF dy rhy sn. Auh ikMgjL irvr ivcqr rhy sn. mnjIq isMG AunHF dI mddvfsqy zUMGy pfxI ivc kuwd igaf. Aus nydo bwicaF nUM shI slfmq kwZ ilaFdf qyqIjy bwcy nUM kwZx igaf qF Auh Kud qyj
vhfa pfxI dI lpyt ivc af igaf.ies Gtnf nfl ijwQy iek pfsy Aus
dy sky sbMDIaF aqy PirjLno dy pMjfbIBfeIcfry ivc sog dI lihr hY, dUjy pfsyhor BfeIcfiraF dy lokF aqy pRÈfsn vloNmnjIq isMG dI bhfdrI qy dUjy vfsqykIqI geI kurbfnI dy sohly vI gfey jfrhy hn. mnjIq isMG nUM amrIkf afieaFajy do ku sfl hI hoey sn. Auh pMjfb qoNijlf gurdfspur dy ipMz CInf ryl vflf
One of the Fastest Growing City in America and Best School System...One of the Fastest Growing City in America and Best School System...One of the Fastest Growing City in America and Best School System...One of the Fastest Growing City in America and Best School System...One of the Fastest Growing City in America and Best School System...
WWWWWe do all type ofe do all type ofe do all type ofe do all type ofe do all type of Home and Commer Home and Commer Home and Commer Home and Commer Home and Commercial Loan.cial Loan.cial Loan.cial Loan.cial Loan. Same da Same da Same da Same da Same day loan ay loan ay loan ay loan ay loan apprpprpprpprpprooooovvvvval...al...al...al...al...
isafsq df ipV
jiqMdr pnMUPon: 91-98140-68455
pMjfb dI rfjnIqI ies vkq bVfax-ikafisaf moVf kwtdI jfp rhI hY.ies ivc bIqy idnIN mfJf Kyqr ivcjLihrIlI nfjfiejL sLrfb nfl hoeIaF mOqFdy GtnfkRm ny vI afpxf ihwsf pfieafqy rfjnIqI dI qor hor iqwKI kIqI hY.ivroDI pfrtIaF nMU ies gwl df hwk hY,qy AunHF df PrjL vI hY ik srkfr aqysrkfr clf rhI pfrtI dy nuks lwB kylokF nMU imlx qy afpxI gwl kihx.srkfr dI iDr nfl juVy hoey lok iehkihMdy hn ik aijhy muwdy Auqy rfjnIqInhIN krnI cfhIdI. jy awj ieQy akflIdl aqy Bfjpf dI srkfrhuMdI qF kFgrsI afgUaF nyvI ieh hI kuJ krnf sI, joAunHF dy iKlfP awj sfrIivroDI iDr krdI peI hY. jolok ies kFz ivc muwK dosLIinkldy hn, AunHF ivc pMjfbsrkfr clf rhI kFgrspfrtI dy mfJy ivcly doivDfiekF df nF afAuNdf hYq y p Mjfb d y d Uj y isryhirafxy nfl lwgdIaF dosItF vfly ivDfiekF df nFvI vwjdf hY. hirafxf bfrzr nfl juVdyivDfiekF df nF qF nfjfiejL sLrfb dy kFzdy nfl keI hor gMdy DMidaF ivc vIswLryafm lok dwsI jFdy hn, pr AunHFivrwuD kfrvfeI nhIN ho rhI, jdoN ik iehKVy pYr kr dyxI cfhIdI sI. iesy kfrnrfj srkfr dIaF musLiklF vD rhIaFhn. srkfr kihMdI hY ik aijhy kFz dysLdy keI rfjF ivc huMdy rhy hn aqy iehgwl TIk vI hY, pr ies swcfeI nfl pMjfbsrkfr afpxy PrjLF nMU inBfAux dIkmjLorI qoN nhIN bc skdI. Aus nMU afpxy
sfl 2011 ivc pwCmI bMgfl ivc172 lok mmqf bYnrjI dy rfj ivc mfrygey sn aqy PrvrI 2019 ivc BfjpfdIaF do srkfrF vfly AuWqrfKMz ivc 99qy afsfm ivc 168 mry joV ky iewko mhInyivc 267 lok mr gey sn. ies vfrIpMjfb ivc eyzf vwzf kFz ho igaf hY, ijwzfpihlF kdy nhIN hoieaf. ieh ilst dwsdIhY ik ies dysL dy lokF AuWqy kFgrs dfrfj hovy, Bfjpf df, mmqf bYnrjI df jF
zI[ aYWm[ ky[ vrigaF df,sLrfb kFz ies leI ibnf rokcwldy rhy hn ik sLrfb dyqskrF dI sB pfrtIaF nflsFJ cwldI hY. pMjfb ivc qfjLfkFz cfr idn crcf ivcrihxf hY qy iPr lokF nUMB ulfAux vflf k oeI h oraijhf jF eydUM vwzf kFz lokFny vyK lYxf hY qy Aus dy bfadiksy ny mr igaF dI crcf vInhIN krnI.
aglI gwl pMjfb dIrfjnIqI dI hY. sLrfb kFz ipCoN kFgrsdy do pfrlImYNt mYNbrF-pRqfp isMG bfjvfaqy sLmsLyr isMG dUlo ny pMjfb dy gvrnrnMU iewk mMg-pwqr dy ky ies kFz dI jFcleI kyNdrI eyjMsI sI[ bI[ afeI[ nMU ijLMmfsONpx leI ikhf hY. ieh mMg-pwqr AunHFvwloN afpxI pfrtI dI rfj srkfr dyiKlfP iewk qrHF byBrosgI df pRgtfvf hYaqy gvrnr ikAuNik ies ahudy qoN pihlFBfjpf df afgU huMdf sI, Auh ies pwqrnfl afpxI icwTI joV ky iksy vI smyNkyNdr srkfr nMU isPfrsL Byjx dy smrwQ
ho igaf hY ik ies srkfr AuWqy ies dyafpxy lok vI Brosf nhIN krdy.
morfrjI izsfeI dy rfj vyly pMjfbivc pRkfsL isMG bfdl muK mMqrI sI qyqlvMzI-tOhVf joVI ny afpxy pfrtI dylIzr bfdl dy iKlfP pfrtI dy iewkjnrl sYktrI dy hwQIN eydF df iewk pwqrAudoN gvrnr nMU Byijaf sI. kuJ hPiqaFipCoN kyNdr ivc srkfr bdlI qF ieMdrfgFDI dI nvIN srkfr dy lfey gvrnr nyaf ky akflI afgUaF df mMg-pwqr bfdldI srkfr qoVn leI bhfny vjoN vriqafsI. eydF keI hornF rfjF ivc vI ho cwkfhY qy aijhy pwqr afpxI pfrtI aMdr sOrosy hox dy bfvjUd koeI Audo hI idMdfhuMdf hY, jdoN ies dy leI iksy dUjI iDrqoN afs hovy. ieh afs ies vyly BfjpfqoN ho skdI hY.
Bfjpf qoN afs isrP bfjvf-dUlo nMUhI nhIN ho skdI, akflI dl qoN vwK hoeyijs suKdyv isMG ZINzsf nfl akflI dlqoN nfrfjL lok juV rhy hn, AunHF sfiraFnMU vI afs hY ik Bfjpf aglIaF coxF dyvkq bfdl bfp-byty nMU lokF nfloN kwtyhoey smJ ky ienHF nfl smJOqf kr skdIhY. Bfjpf dy afgU eydF dy sMkyq dyeI vIjFdy hn qy ieh gwlF vI ies vkq crcfivc hn ik Bfjpf pMjfb dI rfjnIqI ivciksy vwzy iswK afgU nMU awgy lfAux leIkFgrs ivc vI kuMzIaF pf rhI hY qykFgrs srkfr ivc mMqrI rih cukynvjoq isMG iswDU dy nfl vI sMprk bxfrwiKaf hY. ipCly hPqy nvjoq isMG dIpqnI nvjoq kOr iswDU ny jdoN ieh afiKafik AunHF dohF nMU sfrI smwisaf akflIafgUaF qoN hY, Bfjpf nfl koeI smwisafhI nhIN qF ieh gwl sihvn nhIN sI afKI,ies dy ipwCy cwldI isafsq nMU smJx
vfly smJ gey sn. hor gwlF Cwz idE,Bfjpf pMjfb dI afm afdmI pfrtI dyiewk ivDfiek qwk vI phuMc kr rhI hY,jo bhuq vwzf bwuDIjIvI ikhf jFdf hY, pripCly kfPI smyN qoN cuwp kr ky idn gujLfrirhf hY. Auh nyVly swjxF qoN ibnf iksydf Pon vI nhIN cwukdf qy iewk sfbkf POjIaPsr dy rfhIN Aus nMU piqafAux dIBfjpf dI koisLsL vI crcf ivc hY. eydFkuJ hor lok vI eyjMzy AuWqy hn.
ijhVy lokF nMU sLqrMj dI Kyz df pqfhY, Auh jfxdy hn ik bfkI dIaF sfrIaFgotIaF iswDy jF iqrCy pfsy iewko syD ivcawgy jF ipwCy huMdIaF hn, pr ies Kyzivc GoVf jdoN cwldf hY, ZfeI GrF dfCVwpf mfrdf hY. Auh ZfeI GrF vflf CVwpfawgy, ipwCy, Kwby jF swjy iksy pfsy vI vwjskdf hY aqy Bfjpf ies vkq Aus GoVyvFg iewko vkq keI pfsIN awKF lfeI bYTIhY. Aus df GoVf iksy kFgrsI dI svfrIleI vI pysL ho skdf hY, iksy akflI jFBfjpf ivcoN kwZy hoey afgU leI vI qy iksyvwzy aPsr vfsqy vI, jo agly idnINirtfier hox vflf hY. ieh sLqrMjI GoVfiksy vwzy dfa Auqy hY.
sLqrMjI GoVy vflI Kyz Kyz rhI hY pMjfb `c Bfjpf
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (12)
nvIN kOmI iswiKaf nIqI ƒ kyNdrImMqrI mMzl dI pRvfngI iml geI hY.XUnYsko vloN sfry mYNbr dyÈF dI ÈmUlIaqnfl itkfAU-ivkfs ƒ XkInI bxfAux leIiqafr kIqy aqy Bfrq vloN 2015 ivcapxfey eyjMzf-2030 dI Bfvnf dy anurUpZfl ky bxfeI ieh nIqI, mulk dy muZlybflpn dI iswiKaf aqy sMBfl qoN lY kyXUnIvristI pwDr dI iswiKaf qwk smuwcyiswiKaf qMqr ƒ ivÈv pwDr 'qy bdldysimaF df hfxI aqy dUr BivwK ivc lukIaFcuxOqIaF df mukfblf krn dy Xog bxfdyx df dfavf krdI hY. ies pRsMg ivcnIqI Auqy aml krn leI skUl iswiKafnfl sMbMDq kuJ qjvIËF inrK-prKmMgdIaF hn.
kuJ sflF qoN vwK vwK iDrF vloNividafrQIaF dIaF akfdimk pRfpqIaFdy mulMkxF dy nqIjy bwicaF dI pVHn-ilKxdI Xogqf aqy buinafdI aMk igafn dIsmJ bfry icMqf pYdf krdy hn aqy iswKx
dy sMkt dI gMBIrqf df pYmfnf vI hn. bwcydI srb pwKI ÈKsIaq dy ivkfs ivcbuinafdI sfKrqf aqy sMiKaf igafn dImjLbUq nINh df iqafr hoxf aiqaMq ËrUrIhuMdf hY. iswiKaf nIqI vloN agly pMj sflFivc sfry bwicaF ƒ qIsrI jmfq qwkphuMcidaF buinafdI sfKrqf aqy sMiKafigafn ivc pirpwk kr dyx dy XqnF ƒivÈyÈ pihl dyxf qswlI idMdf hY lyiknies leI apxfeIaF jfx vflIaF kfrjivDIaF dy vyrvy kuJ qOKly pYdf krdy hn.
iswiKaf nIqI ivc ies ivÈfl psfrvfly kMm leI buinafdI sfKrqf aqy aMkigafn ƒ smripq kOmI imÈn bxfAuxdI qjvIË hY. ies AudyÈ dI pRfpqI leIaiDafpkF dIaF KflI asfmIaF smF bwDZMg nfl BrIaF jfxgIaF. aiDafpkisKlfeI qy Ëor idwqf jfeygf aqy pVHn-pVHfAux dI pRikiraf ƒ ibhqr bxfAuxdI koiÈÈ kIqI jfeygI. ieh vI ikhf igafhY ik sfKrqf aqy aMk igafn PYlfAuxdI ies muihMm ivc aiDafpkF dI shfieqfleI hor ivhfrk qrIikaF dI Koj kIqIjfvygI. 'ivhfrk' Èbd hI buinafdI asUlFaqy ËrUrqF nfl kuJ smJOqy kr lYx dysMkyq idMdf hY. ienHF qQf-kiQq ivhfrkqrIikaF ivc aiDafpk dI dyK-ryK ivciewk bwcy df nfl pVHdy sfQI bwcy ƒpVHfAuxf-isKfAuxf, sQfnk ielfky nflsMbMDq jF ielfky qoN bfhrly isKlfeIpRfpq svYsyvkF dI ies muihMm ivc BfglYx dI ikiraf ƒ byhwd asfn bxf dyxfaqy smfj dy hr pVHy ilKy sLKs ƒ Gwto-Gwt iewk bwcy ƒ sfKr bxfAux leI vcnbwDhox leI pRyrnf Èfiml hn. ieh qrIkyakfdimk aqy smfijk idRÈtI qo NieqrfËXog aqy gYr vfijb hn. ienHFmfsUm bflF ƒ idlkÈ aqy surwiKaqvfqfvrn vfly skUlF aqy moh-iBjyaiDafpkF dI loV hY ijhVy AunHF dy mnijwq ky AunHF ƒ pVHn, ilKx aqy aMkigafn dI klf ivc inpun bxfAux. iehkfrj qF rIJ nfl svfry afkrÈk skUlFaqy sMvydnÈIl aiDafpkF dy ËrIey hI hoskdf hY. nIqI inrdyÈF qoN Aupjy ienHFivhfrk qrIikaF ƒ apxfAuxf AunHF bflFƒ cMgy skUlF aqy aiDafpkF qoN dUr kr
ky Epry hwQF ivc Dwkx dy brfbr hY.Èfied sfDnF vfly vrgF dy bwicaF ƒ iesasurwiKaf df sfhmxf nf hI krnf peyikAuNik Auh ibhqr skUlF qwk phuMc krndy Xog hoxgy. ijwQy iswiKaf dyx leIbfkfiedf ZFcy nhIN Ausfry jFdy jF AusfrndI loV hI nhIN smJI jFdI, AuQy ivhfrkqfdI Et lY leI jFdI hY. spÈt hY iksmfijk aqy afriQk muÈiklF nfl jUJrhy vrg dy lokF ƒ hIxy imafrF vflIiswiKaf muheIaf krfAux df nIqIgqsmrQn iml jfeygf.
dohry mfpdMzF vflI ivvsQf iswiKafdy agly crnF ivc vI vyKx ƒ imldI hY.bwicaF dI iswKx pRikiraf ƒ asrdfrbxfAux vfsqy skUl dy vfqfvrn ƒ sucwjfaqy suKfvF bxfAux dI loV qy bl idMidaFieh nIqI qjvIË krdI hY- skUlF ivcZuwkvyN qy surwiKaq buinafdI ZFcy, pKfny,pIx leI ÈuwD pfxI, iswKx leI sfP qyidliKcvIaF KuwlHIaF QfvF, ibjlI,kMipAUtr sMbMDq XMqr aqy ieMtrnYWt dIivvsQf, lfiebryrI, KyzF qy mnorMjn dysfDnF vrgIaF shUlqF pihlI Èrq hY.nIqI dsqfvyË ies qrHF dy skUlI mfhOlƒ aiDafpkF aqy vwK vwK ipCokVF qoNafey ividafrQIaFƒ pVHn-pVHfAux-iswKx pRikiraf leI pRyrnfdfiek mMndfhY; pr iPr ivhfrkqf dy inXm df afsrflY ky iswiKaf nIqI ielfkfeI, siBafcfrk,aqy smfijk iBMnqfvF pRqI sMvydnÈIl hoxdy nF qy, iswiKaf muheIaf krn leI BFqBFq dy nvIN iksm dy bdlvyN nmUinaF dyskUl Ausfrn ƒ hulfrf dyx aqy srkfrIqy lok ihq ƒ smripq gYr-srkfrIsMsQfvF vfsqy skUl KolHx dI pRikirafƒ asfn bxfAux leI sMsQfvF clfAuxaqy nvIaF sMsQfvF KolHx dIaF ÈrqF ƒGwt sMkIrn bxfAux vl ruicq hox dysMkyq dy idMdI hY. iswKx pRikiraf ƒasrdfr bxfAux leI sucwjy aqy suKfvyNvfqfvrn vfly skUl dI ËrUrq vflfafpxf hI isDFq Buwl ky grIb mfipaF dybwicaF ƒ pVHn-pVHfAux leI skUlF ivcloVINdy sfDn AuplbD krfAux Aupr Ëordyx nfloN iswiKaf pRikiraf qoN pYdf hoxvfly nqIijaF qy vDyry Ëor dyx dfivafiKafn suxf idMdI hY aqy QuVHF dI mfrJwl rhy lokF dy bwicaF leI gYr-rsmIqrIikaF nfl iswiKaf dyx ƒ pRvfngI dyidMdI hY. 6-14 sfl dI Aumr dy bwicaF ƒmuPq aqy lfËmI iswiKaf pRfpq krn dfhwkdfr bxfAux vfly iswiKaf dy aiDkfrkfƒn -2009 dy pRqI ies nIqI dI phuMcqoN vI ieh spÈt ho jFdf hY.
iswiKaf nIqI df KrVf iqafr krnleI ky[ ksqUrIrMgn (2019) dI agvfeIivc bxI kmytI ny isPfirÈ kIqI sI ikiswiKaf dy aiDkfr kfƒn ƒ ivsQfr dyky 3-18 sfl dI Aumr dy bwicaF ƒ iesdy pRBfv Kyqr ivc Èfiml kr ilaf jfvy.ies qoN pihlF svrgI tI[aYs[afr[subrfmnIam (2016) dI agvfeI vflIkmytI dI vI ieho rfie sI; lyikn iswiKafnIqI agly ds sflF ivc eyjMzf-2030dy cOQy AudyÈ dI rOÈnI ivc muwZly bflpndI iswiKaf aqy sMBfl (pRI-skUl) qoN lYky sYkMzrI pwDr qwk dy ividafrQIaF dIgrOs aYnrolmYNt ryÈo (jI[eI[afr[) sOPIsdI qwk phuMcf dyx aqy imafrI iswiKafdyx df sMklp qF krdI hY pr dohFkmytIaF dI isPfirÈ ƒ nËraMdfË kr ky
iswiKaf dy aiDkfr kfƒn df ivsQfrkrn qoN iJjk jFdI hY. dUjy pfsy ienHF hIkmytIaF vloN srkfrI aqy pRfeIvyt Kyqrivc cwl rhIaF qy nvIaF KuwlHx vflIaFividak sMsQfvF sMbMDI inrDfrq lfËmImfpdMzF, ijnHF ivc skUl dI iemfrq,akfdimk sfl ivc pVHfeI dy Gwt qoN GwtGMty, lfiebryrI ivvsQf, vwK vwK pwDrFqy aiDafpk-ividafrQI anupfq aqyaiDafpkF dI BrqI leI Gwt qoN Gwt Xogqfieiqafd sLfiml hn, ƒ nrm krn dysuJfa ƒ pRvfn kr lYNdI hY. ies dy pRBfvsfDnF dI Gft vfly bwicaF ƒ imafrIiswiKaf pRfpq krn ivc afAux vflIaFaOkVF dy rUp ivc idRÈmfn hoxgy.
nIqI dI iewk aihm isPfirÈ hY ikaYn[sI[eI[afr[tI[ vloN iqafr kIqy jfxvfly aiBafs afDfirq pfTkRm dy anusfrCyvIN qoN awTvIN jmfq df hr ividafrQIkuJ sQfnk kMm-DMidaF nfl sMbMDq'anMdmeI (PMn) kors' krygf. sfl ivcds idn bsqy qoN ibnf skUl jfx vflyhoxgy aqy ienHF idnF ivc hr ividafrQIlkVI, ibjlI, DfqF, imwtI dy brqnbxfAux aqy bfgbfnI nfl sMbMDq kMmkrdy lokF nfl isKFdrU dy qOr qy kMmkrygf. ividafrQI kMm dI dunIaF dy iesqjrby ƒ hr sfl CuwtIaF dOrfn vI hfislkrngy. isKlfeI dy ieh qjrby CyvIN qoNbfhrvIN jmfq qwk hr sfl CuwtIaF dOrfnvI muheIaf krvfey jfxgy aqy keIpysLfvr kors afnlfeIn ivDI duafrf vIAuplbD krfey jfxgy.
afrMB qoN hI bwicaF dy idlF ivc hwQINkMm krn dy mhwqv df aihsfs jgfAuxaqy igafrF sfl dI nfËuk Aumr dy bwicaFƒ kMm dI dunIaF ivc Dwk dyx ivc bhuqvwzf Prk huMdf hY. ieh qjvIË sfDfrnpirvfrF dy bwicaF dy axBol mnF pRqIsMvydnf dI Gft df pRdrÈn krn dy nflnfl AunHF dy bOiDk ivkfs dy rfh ivc roVfbxdI hY. asIN AunHF ƒ 12vIN jmfq qwkiswiKaf pRfpq kr ky aiDaYn dIaF vwKvwK idÈfvF ivc jfx leI cox krn dykfibl ho jfx qoN ikAuN rokxf cfhuMdy hF?dUjf, ies ivc mËf jF mnorMjn ikwQy hY?ieh qjrbf afriQk aqy smfijksurwiKaf ivc pldy KuÈnsIb bflF leIqF 'anMdmeI aqy adBuq kors' ho skdfhY lyikn ienHF hI kMmF-DMidaF ivc lwgykroVF lokF dy skUlF ivc pVHdy mfsUmbwicaF leI isKlfeI df ieh qjrbf'anMdmeI aqy Kyz qmfÈy vflf kors'iblkul nhIN ho skdf. AunHF leI ieh smFkMm aqy isrP kMm df hI hoeygf. jfpdfhY ik 14 sfl qwk dI Aumr qwk phuMcidaFienHF bflF ƒ iksy kMm-DMdy ivc kuÈlbxf ky bfËfr ivc ssqy Bfa mËdUrI leIAuplbD krvf idwqy jfx df rfh iqafr hojfvygf. iswiKaf nIqI koloN ienHF imhnqkÈlokF dy bwicaF dI iswiKaf pRqI vDyrysMvydnÈIlqf dI AumId koeI iËafdf vwzImMg vI nhIN sI.
brfbrI aqy iensfP Auqy afDfirqsmfj Ausfrn aqy mfnvI smrwQf dfBrpUr ivkfs XkInI bxfAux leI iqMn qoNaTfrF sfl dI Aumr dy sfry bwicaF qwkiewko myc dI imafrI iswiKaf phuMcfAux dfiswiKaf nIqI vloN kIqf vfadf vPf huMdfnhIN lwgdf. iPkr hY ik jn sfDfrn leIAucyrI iswiKaf dy Kyqr ivc vI koeI afsdI ikrn idKfeI nhIN idMdI.
rfÈtrI svYmsyvk sMG (afr[ aYs[ aYs[) aqy ies dy isafsI ivMgBfrqI jnqf pfrtI ny afpxy iqMn vwzy eyjMizaf ivcoN do dI pUrqI kr leIhY. 5 agsq nMU aXuwiDaf ivc rfm mMidr df nINh pwQr mulk dy pRDfnmMqrI nirMdr modI, jo Kud nMU pRDfn mMqrI dI QF pRDfn syvk kihMdf hY, nyafr[ aYs[ aYs[ dy muKI mohn Bfgvq dI hfËrI ivc rwK idwqf. ies qoNpihlF ipCly sfl iesy idn, Bfv 5 agsq nMU jMmU kÈmIr ivc Dfrf370 rwd kr idwqI geI sI. qIjf mslf pUry mulk ivc ieksmfn isvlkoz lfgU krn df hY. ieh mslf vI iqMn-qlfk vfly kfnMUn rfhIN awD-pcwDf lfgU kIqf jf cukf hY aqy rihMdI ksr hux afAux vfly idnF ivckwZ idwqy jfx bfry KdÈf hY. iehI iqMn muwdy afr[ aYs[ aYs[ dy Kfs muwdyhn, ijnHF leI ieh muwZ qoN hI pYrvI kr rhI hY. ies muqfbk Bfrq nMUihMdU rfÈtr bxfAux leI ienHF muwidaF dI pUrqI ËrUrI hY. ienHF iqMnF hImuwidaF ‘qy ipCly swq dhfikaF dOrfn vwzy pwDr ‘qy isafsq huMdI rhI hYaqy ieh msly adflqF ivc vI lMmf smF cwldy rhy hn, pr afr[ aYs[aYs[ ny afpxI rxnIqI qihq ieh msly sdf hI BKf ky rwKy aqy awj jdoNieh kyNdr aqy mulk dy bhu igxqI sUibaF ivc swqf hfsl kr cukI hY qFienHF muwidaF dI pUrqI adflqF dy PYsilaF rfhIN krnI ÈurU kr idwqI hY.
jMmU kÈmIr ivc Dfrf 370 Kqm krn aqy iPr rfm mMidr df nINhpwQr rwKx leI ijhVI qfrIk 5 agsq cuxI geI hY, Auh vI bhuq soc-smJ ky cuxI geI hY. Bfrq 15 agsq nMU aMgryËF qoN afËfd hoieaf sI.dyÈ dI afËfdI dy lMmy cwly sMGrÈ dOrfn nf afr[ aYs[ aYs[ aqy nf hIies dy isafsI ivMg jnsMG (pihlF BfrqI jnqf pfrtI df nF jnsMGsI) ny koeI ihwsf pfieaf. sfvrkr ny kuJ smF gdrIaF nfl kMm ËrUrkIqf, pr bfad ivc jdoN Auh ihMdUqv df ivcfr lY ky sfhmxy afieafqF Aus ny aMzymfn jylH ivcoN bfhr afAux leI aMgryËF qoN muafPI mMgIaqy nfl ieh vI iliKaf ik Auh aMgryËF iKlfP koeI srgrmI vgYrfnhIN krygf. iehI nhIN, Aus ny qF ieh vI ikhf sI ik jy aMgryË Aus nMUirhf kr idMdy hn qF Auh sgoN aMgryËF dy hwk ivc hI Bugqygf. jfhr hYik afËfdI dI lVfeI ivc ihwsf nf lYx kfrn afr[ aYs[ aYs[ dI jodurgq huMdI hY, Aus nMU Dox leI hI hux 15 agsq dy brfbr 5 agsqmnfAux df vsIlf bxf ilaf igaf hY. hux hr sfl 5 agsq nMU rfmmMidr dy nINh pwQr rwKx vfly idvs vjoN mnfieaf jfvygf. asl ivcjdoN qoN kyNdr ivc modI dI agvfeI hyT srkfr bxI hY, afr[ aYs[aYs[ afpxf eyjMzf Ëor-Èor lfgU krn ivc lwgI hoeI hY. ies ny sB qoNpihlF gAU hwiqaf dy bhfny hjUmI ihMsf nMU hwlfÈyrI idwqI aqy iPr GwtigxqIaF, Kfskr muslmfnF iKlfP mfhOl bxfAuxf ÈurU kr idwqf. sfl2019 ivc hoeIaF lok sBf coxF dOrfn ieh mfhOl aYn isKrF ‘qy puwjcukf sI aqy ies dI Xojnf muqfbk krIb smuwcy mulk ivc DruvIkrn hocukf sI. iswty vjoN ienHF coxF ivc ies BfrqI jnqf pfrtI nUM bhumqimlI. afr[ aYs[ aYs[ dI vot-isafsq dI ieh igxqI-imxqI bVy icrFdI sI ik jy iksy nf iksy qrIky ihMdU votF tuwtx qoN bcf leIaF jfx qFGwt igxqIaF dIaF votF qoN ibnf kyNdr ivc srkfr bxfAuxI sMBv hY.ieAuN afr[ aYs[ aYs[ DruvIkrn krn ivc kfmXfb rhI aqy nqIjf sBdy sfhmxy hY. awj afr[ aYs[ aYs[ mn-afeI isafsq kr rhI hY aqyies ny ivroDI iDr nMU isPr kr ky rwK idwqf hY.
afr[ aYs[ aYs[ dI cVHq asl ivc ivroDI iDr dIaF nfkfmIaFaMdr hI lukI hoeI hY. muwK ivroDI iDr kFgrs pfrtI `c PYly aMqF dyiBRÈtfcfr aqy BfeI-BqIjfvfd ny afr[ aYs[ aYs[ nMU swqf hfsl krnvfly rfh pf idwqf. zf[ mnmohn isMG nMU BfvyN iemfndfr pRDfn mMqrI vjoNXfd kIqf jFdf hY, pr bhuq sfry Gply AunHF dy kfrjkfl dOrfn hI hoey.ieh vwKrI gwl hY ik ienHF GpilaF bfry pRcfr afr[ aYs[ aYs[ ny kuJies ZMg nfl kIqf ik kFgrs dI agvfeI vflI srkfr dy pwly kwK nhINirhf. 2014 vflIaF lok sBf coxF qoN aYn pihlF aMnf hËfry dI agvfeIivc cwlI iBRÈtfcfr ivroDI lihr nMU afr[ aYs[ aYs[ ny afpxI swqf dIisafsq dy hwk ivc pUrI kfmXfbI nfl Bugqfieaf. ieh gwl bfad ivcaMnf hËfry ny vI mMnI ik ies mfmly ivc afr[ aYs[ aYs[ ny Aus dyaMdoln nMU afpxy ihsfb nfl vrq ilaf. hux hflfq ieh bx gey hn ikÈRomxI akflI dl vrgIaF KyqrI pfrtIaF, jo sUibaF dy vDyry hwkF leIsMGrÈ krdIaF rhIaF hn, Auh vI afr[ aYs[ aYs[ dI JolI ivc izwgpeIaF hn. iesy kr ky hux modI aqy afr[ aYs[ aYs[ kyNdrvfdIisafsq nMU pUry Ëor-Èor nfl awgy vDf rhy hn. hux qF afAux vflf smFhI ieh qYa krygf ik kwtVpMQIaF dI ies isafsq nMU koeI jfndfr iDriks qrHF twkrdI hY.
smfjk joV df tuwt igaf lwk bylIkronf kihr ny jIvn ZMg bdly, msLikl ivc hn Psy pey lok bylI.Gr ivc bYTf vI koeI qnKfh lYNdf, iksy dy lwgI rujLgfr leI rok bylI.jfxf krn izAUtI koeI aOK kihMdf, lwg jfey rog dI ikqoN nf jok bylI.inkldf GroN vI koeI af zrI jFdf, skdf pulsIaf ikqy koeI tok bylI.AuqoN ichiraF dy rOxk gfieb hoeI, muskrfht mfskF ny CwzI Zwk bylI.myl imlfp qy sFJ hY Kqm ho geI, smfjk joV df tuwt igaf lwk bylI.
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (13)
BfrqI smfj aqy afr[aYs[aYs dy rlyvyN df afgfË5 agsq dy Kfs idn Aupr aXuwiDaf ivc rfm mMdr dI nINh rwKx dy Bfrq dy BivK leIkI arQ hn, ies df bfKUbI ivÈlyÈx nfmvr pwqrkfr aiBÈyk sRIvfsqv ny afpxy ieslyK ivc kIqf hY. ies aihm lyK df Aucycf anuvfd sfzy kflmnvIs bUtf isMG ny ‘pMjfbtfeImË’ dy pfTkF leI kIqf hY. -sMpfdk
ies 5 agsq ƒ rfm mMdr dy 'BUmIpUjn` qoN bfad ijs iksy nfl vI gwlhoeI, sfiraF dy mn ivc iek hI svfl sIik hux awgy kI hox vflf hY. Bfjpf dIpYdfieÈ dy smyN qoN hI Aus dy aYlfnnfmyivc Èfml iqMn ivcoN do muwdy qF nijwT leygey. Dfrf 370 htfAux aqy mMdr bxfAuxdf jo sB qoN pycIdf vfadf sI, Aus ƒ qFbhuq sOiKaF hI pUrf kr ilaf igaf. bcigaf ieksmfn isvl koz, Auh vI dyr-svyr suprIm kort dy ËrIey bx hI jfvygf.iPr afr[aYs[aYs[ aqy Bfjpf krngy kI?
TIk iehI svfl awj qoN 33 sflpihlF qqkflI afr[aYs[aYs[ muKIbflfsfihb dyvrs sfhmxy KVHf hoieafsI, jd rfm mMdr bxfAux leI qmfm iDrFaqy kFgrs srkfr drimafn sihmqIbxn dI Kbr 'pFcjMinaf` aqy'afrgynfeIËr` ivc Cp geI sI.'pFcjMinaf` dy 27 dsbMr 1987 aMk dymuwK pMny Aupr ivÈv ihMdU pRIÈd dy muKIaÈok isMGl dI vwzI qsvIr dy nfl rfm
mMdr aMdoln dI ijwq sMbMDI CpI Kbr dfpqf jd dyvrs ƒ lwgf qF Aus ny sMG dyidwlI siQq JMzyvflf dPqroN isMGl ƒ qlbkr ilaf aqy Aus Aupr 'aMdoln dI ipwTivc Curf mfrn df ielËfm lfieaf`.
ieh pRsMg PYËfbfd ivc ky[aYm[ cInIimwl dy mflk aqy ivÈv ihMdU pRIÈd dyafgU ivÈxUhir zflmIaf dy irÈqydfrlkÈmIkFq JunJunvflf dy hvfly nflÈIqlf isMG ny aXuwiDaf Aupr afpxIikqfb ivc Cfipaf hY. Auh bflfsfihbdyvrs bfry ilKdy hn: 'AunHF ny sB qoNpihlF qF aÈok isMGl ƒ bulf ky puwiCafik qusIN eyny purfxy svYmsyvk ho, qusINies Xojnf dI hmfieq ikvyN kr idwqI?'isMGl ny ikhf ik sfzf aMdoln qF rfmmMdr dy leI sI, jy ieh svIkfiraf jFdfhY qF hmfieq krnI hI cfhIdI hY. ies ̀ qydyvrs jI Aus ƒ pY inkly aqy ikhf ikqyrI akl Gfh crn geI hY. ies mulkivc rfm dy 800 rfm mMdr pihlF hI mOjUdhn, iek hor bx jfvygf qF 801vF hojfvygf. lyikn ieh aMdoln lokF ivchrmnipafrf ho irhf sI. Aus dI hmfieqvD rhI sI ijs dy Ëor asIN idwlI ivcsrkfr bxfAux dI hflq qwk phuMcdy. qusINies df svfgq kr ky drasl aMdolndI ipwT `c Curf mfiraf hY[[[ ies ivcoNbfhr inklo, ikAuNik ieh sfzy mnorQF dIpUrqI ivc aiVwkf bxygf.` (aXuwiDaf:rfmjnm BUmI bfbrI msijd kf swc,ÈIqlf isMG, pMnf 110).
hux jd adflq ËrIey mMdr df nINh-pwQr rwiKaf jf cuwkf hY, qF ipwCy muV kydyvrs dy ies ibafn Aupr gOr krnfËrUrI hY. jo muwdf 33 sfl pihlF hwl hocuwkf sI, Aus ƒ ies kr ky DuKdf rwiKafigaf qF jo idwlI ivc sMG dI srkfr bxsky. kI AudoN koeI soc skdf sI ik sMGaqy Bfjpf dy 'mnorQF` dI pUrqI ivc Kudrfm mMdr hI 'aiVwkf` hY? Aus Ëmfny dyhrmnipafry ihMdU afgU aÈok isMGl vIdyvrs dy sfhmxy nfdfn bflk nËrafAuNdy hn ijs dI nËr isrP rfm mMdrqwk jf ky Kqm ho jFdI hY. dyvrs 1987ivc jo soc rhy sn, Auh 1998 ivc pihlIvfr atl ibhfrI vfjpfeI dI gwTjoVsrkfr dy rUp ivc sfkfr hoieaf, lyiknmukMml pUry 27 sfl bfad 2014 `c jfky bhumq nfl hI ho sikaf.
vfltr aYNzrsn aqy ÈRIDr dfmly('afraYsaYs: ey ivAU tU id iensfeIz`,pYNguien) aYvyN hI nhIN kihMdy ik 'sMG ƒ
ieh jo lokqMqrI qrIky nfl cuxIsrkfr aqy sMG dI eykqf hovygI, Aus qoNbfad sMsikRqk afDfr Aupr smfj ƒiek krn dy Xqn qyË hoxgy. ies dfafgfË aXuwiDaf qoN ho cuwkf hY, ijQy rfmmMdr ƒ pRDfn mMqrI ny afDuink sMsikRqIdf pRqIk dwisaf hY. iesy msly Aupr boldyhoey sMG dy bVy afgU (afr[aYs[aYs dy'sih-sr kfirafvfh`) zf[ ikRÈngopflny bVI sPfeI nfl iek vIzIE ivc ikhfhY ik ikvyN BfrqI smfj dy eykIkrn dIsMsikRqk qMd aXuwiDaf ivc bxn vflfrfm mMdr hovygf. mohn Bfgvq vI iehIkih rhy hn. imly sur myrf qumhfrf. ikqykoeI muÈikl nhIN hY. sB ieksur hn.
ies eykIkrn pRfjYkt df pihlfhmlf AunHF ihMdUaF Aupr hovygf jo idloN qFrvfieqI ihMdU hn lyikn ijhnF ny sMGaqy Bfjpf qoN ivwQ bxfeI hoeI hY. ieQy 'jYsIafrfm` df nfarf kMm afvygf. hux 'jYÈRIrfm` dI ËrUrq Kqm ho cuwkI hY. smfjTMZf pY cuwkf hY. Aus ƒ grm nhIN krnf.hor TMZf krnf hY. ies ƒ ies qrHF smJlE ik duwD Aubl cuwkf hY, hux Aus ƒ PUkFmfr-mfr ky TMZf kIqf jfxf hY qF jo sqihAupr mlfeI jMmy aqy Aus ƒ lfihaf jfsky. ies duwD qoN jo mlfeI lfh ky judfkIqI jfvygI, Auh smfj Aupr rfj krnvfly Auc vrx aqy Auc vrg dI numfieMdgIkrygI. Aus df trItmYNt vwKrf hovygf,lyikn bfkI duwD ivc hux KMz Golx dfkMm ÈurU ho jfvygf - aMbykr dI dwsI hoeIKMz XfnI sMG. ies qrHF mohn Bfgvq dIibafn kIqI eykqf df aml cwlygf.
ieh eykqf KfVkU rfm dy shfry nhIN,Audfr rfm dy shfry bxygI. ijs rfm aqyhnUMmfn dI aBY mudrf df hvflf dy dy kyAudfrvfdI sMG dI aflocnf krdy rhy hn,sMG hux Ausy aks Aupr vfps af igafhY. AudfrvfdIaF dy qrkÈ hux KflI hoxvfly hn. iehI vjHf hY ik ies qoN pihlFkFgrs dI kdy eynI aflocnf nhIN hoeIijMnI 5 agsq ƒ ipRaMkf gFDI dI icwTIƒ lY ky hoeI. rfhul gFDI pihlF vI mMdrjFdf irhf hY, vyd purfx dI gwl krdfirhf hY lyikn AudoN ieh Audfr ihMdUmuhfvrf iksy kMm df nhIN jfpdf sI.aXuwiDaf ivc modI dy sO rfmfiex vflyaiq-Audfr aqy sfiraF ƒ afpxy ivcsmox vfly BfÈx qoN bfad kFgrs dfAudfr ihMdU iswkf acfnk Kotf ho igaf,ijs df guwsf Ausy idn smuwcy Audfr lfxyny ipRaMkf aqy rfhul Aupr kwiZaf. huxAudfr lfxy ƒ sMG nfl lVn leI koeIAupfa nhIN suwJ irhf, qF Auh iesy ivcmwQf mfrn lwgy hoey hn ik awgy sMG dIrxnIqI kI hovygI.
aiBÈyk sRIvfsqvanuvfd: bUtf isMG
afr[ aYs[ aYs[ dI rxnIqIsMG dI rxnIqI bhuq sfP
hY. sMG ƒ hux Kud ƒ QoVHf nrmkrn dy aml ivc jfxf pvygf.ies 6 meI ƒ iek vfr iPr sMGny ivdyÈI pwqrkfrF nfl mIitMgkIqI. ies vfr afr[aYs[aYs dyshfiek jnrl skwqr dwqfqRyafhosboly ny vIzIE kfnPrMisMg dyËrIey awDy GMty qwk sMG dy kMmkfr,ivcfrF aqy idRÈtI Aupr ivdyÈIpwqrkfrF ƒ lYkcr idwqf. kronfdrimafn ieh Kbr ikqy vI nËr
nhIN afeI. sMG hux aYlfnIaf rUp‘c afpxy Kol qoN bfhr af cuwkf hY.Auh hux sMsikRqk (siBafcfrk)jQybMdI nhIN irhf. kuJ lok ies
dI ivafiKaf sMG dy iBRÈt aqypiqq ho jfx dy rUp ‘c krdy hn,lyikn Auh nhIN jfxdy ik sMG dImukqI Aus dy Pnfh ho jfx `c hIhY. ieh Pnfh hoxf drasl dyhbdlx vrgf hY ijs ƒ asIN dUjIkfieaf ̀ c pRvyÈ krnf kihMdy hF.
sMG aqy mOjUdf srkfr dy iKlfPkoeI vI sMGrÈ jy ies nukqy ƒ smJybgYr kIqf jFdf hY qF Auh hvf ivcqlvfrF vfhux qoN ibnF hor kuJ nhINhovygf.
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (14)
15 agsq 1947 Bfrq ivc iekieiqhfsk idn hY. Aus sfl pMjfb ivc15 agsq qy iehdy afly-duafly idnF dyidRÈ: pUrbI qy pwCmI ihwisaF nUM vwK krdIlkIr df cIrf, pwCmI ihwsy nUM pfiksqfnnfl imlfAux leI; lkIr nUM dohF pfisaFqoN pfr krdy mfsUm lokF dy kfPly;imlvrqoN qy sdBfvnf dy mfhOl ivc jIarhy vwK vwK DrmF lokF ‘qy acfnkguMzfgrdI sxy iPrkU jnUMn dI Juwlx lwgpeI hnyrI; kfPilaF qy ipMzF Aupr horhy vihÈIafnf hmly; bypqI, luwt-Koh,kqlyafm qy mnuwKI lfÈF dy ivCy Zyr.iehI kuJ Bfrq dIpUrbI guwT ivcbMgfl vMz dOrfnhoieaf, pUrbIpfiksqfn d ygTn smyN. kuwlimlf ky krIb 5
lwK lok mOq dy Gft Auqfr idwqy gey,hËfrF ËKmI hoey qy iewk kroV qoN vwDGroN byGr hoey ÈrnfrQI bxy.
BfrqI lokF dI sdIaF lMbI dysI qyivdyÈI gulfmI qoN afieaf, eyh AuhI 15agsq hY, jo Bfrq dy afËfdI idvs vjoNmnfieaf jFdf hY. ijs dyÈ dI ‘afËfdI’ies qrHF dI hovy, AuhdI gulfmI kYsIhovygI? ies pRÈn dy Auqr vwl ieÈfrfÈrm qy ivafkulqf nfl BrI Aus swcfeIivc ipaf hY, ijhdf awKF ivc awKF pf kysfhmxf krn dI asIN aksr ihMmqkrdy. ieh swcfeI hY ik mnuwKqf dI bypqI,luwt-Koh qy kqlyafm krn vfly koeIbfbr, abdflI, nfdr Èfh jF aMgryËnhIN, sgoN iPrkU jnUMn dI hnyrI ivc Juwlgey ‘lok’ hI sn; hnyrI nUM jnm cfhyswqf BuwKy isafsI qy iPrkU nyqfvF ny hIidwqf sI. Aus KuMKfr psUpuxy df bUQf BMnxjF iPrkU hnyrI Juwlx qoN rokx vflIbrfbr dI ÈkqI vflI koeI lok lihrpYdf nhIN hoeI. iewQy hI bws nhIN, ‘afËfd’Bfrq dI qRfsdI hY ik 15 agsq 1947qoN krIb pOxI sdI bfad, awj vI BfrqIhfkm qy iPrkU ÈkqIaF afpxy sOVyisafsI q y in wjI ih wq p Urn leIiPrkUpRsqI df Kyl Kyldy hn, qy lokaksr iPrkUpRsqI dI hnyrI ivc JuwljFdy hn. ieh Drm-inrpwK afËfd dyÈkOm dy lwCx nhIN huMdy. afiKr mfjrf ikafhY?
gulfmI isrP ijsmF dI hI nhIN huMdI,sgoN keI rUpF ivc imldI hY. keI vfrIjdoN icrF qoN kYd pMCI nUM afËfd kr idwqfjfvy, qF AuzfrI Brn bfad Auh muV ipMjrynUM prq afAuNdf hY. aYsI hflq ivc gulfmIpMCI dy suBfa df ihwsf bx cukI huMdI hY.hornF keI dyÈF dI qrHF BfrqI lok vIafpxy smrftF dy gulfm rhy. mOiraf,Bfrq, gupq, hrÈ vrDn, rfjpUq afidsfmrfjF qoN musilm/mugl smrftF dfrfj. Bfrq ‘qy hmly ivc pMjfb dy rsiqAuNhuMdy DfVvIaF df pihlf iÈkfr pMjfbI hIbxdy rhy. sxy pMjfb, BfrqI lok AuprokqsmrftF dy, mugl rfj dy pqn dOrfn qyipCoN sQfnk rfijaF dy, qy iPr AunHFrfijaF nUM hrfAux vfly aMgryËF dy gulfmrhy. pMjfb smyq Bfrq ivc afDuink XuwgiewQy arQcfry jF igafn-ivigafn kfrnhoeI qrwkI krky nhIN sgoN aMgryËF dIgulfmI dy bsqIvfdI rUp ivc afieaf hY.Bfrq ivc afËfdI aMgryËF ivruwD do-tuwkiswDI lVfeI ivcoN nhIN afeI, ijvyN imsflvjoN amrIkf ivc, sgoN iËafdfqr dUjy
mhfXuwD ipCoN bdly hoey kOmFqrI hflfqFaqy Bfrq dI smuwcI aMdrUnI hflq krkyaMgryË iËafdfqr afpxIaF ÈrqF dyafDfr ‘qy hI Bfrq Cwz gey. ies qrHFbfkI Bfrq vFg pMjfb dI rYiËmy (Re-sume) vI gulfmI nfl BrI hoeI hY, gulfmIdf jQybMdk lok-ivroD kr ky ies qoNCutkfrf pfAux dy Gwto-Gwt qjrby smyq.aMgryË dy jfx bfad Bfrq ivc rfjnIqkqy smfjk pRbMD dIaF amlI qy ivhfrkbfrIkIaF ivc, jy iblkuwl nhIN qF kfPIqbdIlI nf afeI. imsfl vjoN nIvINaF qyAucIaF jfqF ivcfly irÈiqaF qoN lY kyividafrQIaF qy aiDafpkF ivcfly irÈqyAusy qrHF rhy; awj qwk vI ividafrQIaiDafpk nUM ‘sr’ aqy krmcfrI dPqrFivc Auc aiDkfrIaF nUM ‘sr’ qy ‘sfihb’kihMdy rhy, ieiqafdI.
gulfmI dy dOr ivc mflk df Ëbrqy luwt-Ksuwt burI hY, pr sB qoN burfhuMdf hY gulfmI df hwzF ivc rc jfxf qyrUhF ‘c vs jfxf, Bfv suBfa df ihwsfbx jfxf. AuhqoN vI Kqrnfk huMdf hYsuBfa, cwj-afcfr qy swiBafcfr ivc rcky gulfmI df pIVHI-dr-pIVHI sPr krnlwg jfxf. ies qrHF dI gulfmI dy lwCxFdIaF imsflF Bfrq pwDr ‘qy vI idwqIaFjf skdIaF hn, pr ies lyK ivc mYNpMjfb qwk sIimq rihMdf hoieaF, aijhIsuBfivk gulfmI dIaF pMjfbI bMdy ivcimldIaF alfmqF ‘coN iqMn bfry crcfkrFgf.
pihlI alfmq hY, ‘sfihb’ Èbd jFiKqfb dI Qok ivc vrqoN jF dur-vrqoN.‘sfihb’ muwZoN arbI df Èbd hY, ijwQyiehdf arQ hY, suafmI jF mflk. AuQoNieh ihMd AupmhfdIp dIaF anykF bolIaF-AurdU, ihMdI, bMgflI qy gujrfqI smyqpMjfbI ivc vI af viVaf. gurbfxI ivcies dI vrqoN prmfqmf leI kIqI geIhY. lokF pwDr ‘qy ieh pRcilq hoieafjdoN aMgryËF dI gulfmI smyN gory aPsrrfjBfg dy mflk hox dy kfrn, BfrqIlokF kolo N afpxy afp nU M ‘sfihb’aKvfAux lwgy. iewk sdI asIN aMgryËFdI gulfmI kwtI, AunHF nUM ‘sfihb’ iKqfbnfl bulf bulf ky. AunHF dy qur jfx ipCoNAus iKqfb dIaF klgIaF sfzy afpxyahudydfrF aqy aiDkfrIaF dy isrF sjgeIaF, qy asIN ieh klgI afpxy hwQINimwqrF-dosqF qy jfx-pCfx vfilaF dyisrF ‘qy vI lf idwqI. jd boldy hF qF bws‘sfihb’ ‘sfihb’ huMdI hY, ijvyN sfnUM krIbpOxI sdI pihlF Cwz gey ‘mflkF’ df nfmawj vI jp rhy hoeIey. afDuink smfjFivc aijhI mfnisk gVbVI qoN CutkfrfpfAux leI qurMq mnoivigafnI zfktrFdI mdd leI jFdI hY, pr arD-afDuinksmfjF dI aijhI mfnisk gVbVI aksrswiBafcfr df bx ihwsf bx bihMdI hY.kuJ aYsf hI hoieaf lwgdf hY sfzy nfl.mfmlf inry ÈbdF df nhIN; ieh iek
sQfpq mnoivigafnk swc hY ik bol ijwQybMdy dI mfnisk siQqI nUM pRgt krdy ny,AuQy bolF qoN aMdrUnI BfvnfvF pYdf huMdIaFny, ijnHF df asr bMdy dIaF srIrkikRafvF qy kfrnfimaF ‘qy pYNdf hY.
koeI kih skdf hY, “asIN qF‘sfihb’ ivÈyÈx nUM siqkfr vjoN vrqdyaF”; pr ies vrqoN dy sMdrB, gulfmIkfrk (factor) nUM awKoN proKy nhIN kIqfjf skdf. iswDI gulfmI dy smyN jo iKqfb‘mflkF’ leI vriqaf jFdf irhf hovy,Ausy iKqfb nUM siqkfr vjoN vrqxf ÈurUkr dyxf jF siqkfr dy pfqr ivc bdldyxf vI mfnisk gulfmI dy pRgtfvy df hIiewk rUp hY. AudF, siqkfr vjoN vrqxvfsqy pMjfbI kol iewk bhuq sjIv ÈbdhY, ‘jI.’ gurbfxI ivc ‘sfihb’ iKqfb dIvrqoN prmfqmf leI krn dI, jF bfadivc mhfpurÈF qy ‘gRMQ sfihb’ afidikqfbF dy nFvF awgy siqkfr vjoN iehiKqfb vrqx dI gwl qF smJ afAuNdI hY,pr Kud Dfrimk inXm jF cwj vI afigafnhIN dyvygf ik prmfqmf aqy DfrimkmhfpurÈF leI vriqaf jfx vflf iKqfb‘jxy Kxy’ bMidaF qy QFvF leI vriqaFjfvy. so, ‘sfihb’ dI Qok ivc vrqoNaMgryËF dI gulfmI dy pfisAuN hI afeI hYqy gulfm pRivrqI dI sUck hY.
pMjfbI bMdy ivc imldI suBfivkgulfmI dI dUjI alfmq hY, pMjfbI mnivc awj vI kfly qy Èfm/BUry rMgF Auprgory dI srdfrI dy JMzy Juwldy hn. sfzylok-pRcilq gIqF, afm gwlF qy psMdF‘coN ieh srdfrI zuwlH zuwlH pYNdI hY. jytfvIN tfvIN kfly rMg dI isPq imldI vIhY, qF Auh vI iËafdfqr bcfa jF sPfeIdyx dy pYNqVy qoN. imsfl vjoN,
“myrf kflf hI srdfr,kflf Èfh kflf.mYN afp iqwly dI qfr,goiraF nUM dPf kro.”Bfv, qF kI hoieaf jy KfvMd kflf,
mYN afp qF gorIaF ijhI hI lwgdI aF.iehdy ivc KfvMd dI Gor byiejqI hY; pr
‘afËfd’ Bfrq dIqRfsdI hY ik 15 agsq1947 qoN krIb pOxI sdIbfad, awj vI BfrqIhfkm qy iPrkU ÈkqIaFafpxy sOVy isafsI qy inwjIihwq pUrn leI iPrkUpRsqIdf Kyl Kyldy hn, qy lokaksr iPrkUpRsqI dIhnyrI ivc Juwl jFdy hn.ieh Drm-inrpwK afËfddyÈ kOm dy lwCx nhIN huMdy.afiKr mfjrf ikaf hY?
muwdqF qIkr duwK nf BuwlxfdyÈ dI hoeI brbfdI df.iehnUM sFB ky rwiKE dosqomfx rwK ilE imlI afjLfdI df.
iewQy XoiDaF qy sUrbIrF nyanykF hI aMdoln clfey ny.iewQy rfjgurU, suKdyv, Bgq nyafpxy KUn vhfey ny.AunHF jfn dI nf prvfh kIqIkIqf iPkr dyÈ abfdI df[[[.
sI KUn Aubfly mfr irhfjd cuMimaf Bgq isMG rwsy nUM.sI jwlfd vI socIN pY igaf
jd dyiKaf Bgq isMG hwsy nUM.afpF dyxf nhIN dy skdy dosqoAunHF dI soc ienklfbI df[[[.
sI ivc sunfm dy jnimaf dosqoiewk AUDm isMG sUrf sI.kYkstn hfl ‘c jf ky Aus nykIqf afpxf PrË vI pUrf sI.Ezvfier vI nf kuJ kr sikafEhdy hOsly, jyry POlfdI df[[[.
eykqf df pfT pVHf kybfbf sfihb ny lY snmfn idwqf.
dunIaF nUM clfvx vflfilK ky sfnUM sMivDfn idwqf.piVHaf iliKaf smfj isrjnfly idwqf igafn ikqfbI df[[[.
bhu-igxqI ‘c pey ny dosqoikwsy mhf sUrbIrF dy.keI rxBUmI ‘c ÈhId ho geyPwt sih-sih ky sLmsLIrF dy.‘gurivMdr Aupl` nUM mfx dosqomF-bolI pMjfbI df.iehnUM sFB ky rwiKE dosqomfx rwK ilE imlI afjLfdI df. -gurivMdr isMG Aupl Pon: 91-98411-45000
mfx afjLfdI df
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (15)
ieMglYNz dy iewk icMqk ny isafsqbfry ikhf sI, “ieh guMizaF dI afKrITfhr huMdI hY (Politics is the last re-sort of the scoundrels).” DfrimkarQF nfl lbryË ilbfs pihnI iekisafsI ÈKs Èfied dunIaF df sB qoNvwzy ivroDfBfs aqy dMB-vfd df pRqIkaKvf skdf hY. kurbfnI aqy iqafg dIicMnH BgvyN rMg dI puÈfk iksy pRmuwKisafsI ivakqI leI ikvyN suhj df kfrnbx skdI hY? ijs isafsI ivakqI nycoxF ijwqx leI sYaF iksm dy CVXMqrrcy hox aqy aMdro-aMdr pqf nhIN kIkI guMzf-grdIaF kIqIaF hox! kwpVysPYd: krqUqF kflIaF! pwgF kysrI:kurbfnI-BfvnF qoN kohF dI dUrI! kwpVyBgvyN: swqf aqy mfieaf dI aimwt hvs!
bws iPr iehI qF hY rMgF dI isafsq!
vfh vfh isafsq rMgF dI
zf[ afsf isMG GuMmxnzflf (kpUrQlf)
Pon: 91-98152-53245
dsm gRMQ nUM gurU ikRq mMnx vfilaFleI hux bVI muÈikl dI GVI hY. Auhhux duibDf ivc Ps gey hn. iewk pfsyAuh pRDfn mMqrI vloN idwqy ibafn ik gurUgoibMd isMG jI ny goibMd rfmfiex ilKIhY, df ivroD krnf cfhuMdy hn, dUjy pfsyiehI rfmfiex AunHF dy dsm gRMQ dy pMnf188 qoN 254 qk vI drj hY, ijs dfsmfpqI sMkyq hY, “ieiq sRI rfmfiexsmfpqm squ suBm squ.” rfmfvqfr
rcnf dsm gRMQ dI rfmfiex hI hY. pRDfnmMqrI nUM glq kihx vfly pihlF afpxIpIVHI hyT sotf Pyrn ik ibwlI iewQy qF nhINimafAUN kr rhI!
ÈRomxI kmytI dI kfrguËfrI:ÈRomxI kmytI vI dsm gRMQ dy hwk ivcBugq rhI hY qF hI Aus ny iswK rihqmirafdf ivc kIrqn dI mwd aiDafienMbr pMj, pMnf 15 ivc afp hI KflsfpMQ bxidaF soD kr ky gurU goibMd isMGjI dI bfxI df kIrqn krn dI KuwlH dyidwqI hoeI hY, jdoN ik ajy qk ieh hIPYslf nhIN ho sikaf ik dsvyN pfiqÈfhdI bfxI ikhVI hY? soD ivc ieh vIiliKaf igaf hY ik ies bfxI dIivafiKaf vjoN BfeI gurdfs dI rcnf vIpVHI jf skdI hY, jo inrf JUT hY, ikAuNikBfeI gurdfs qF CyvyN gurU jI vyly hI akflclfxf kr gey sn, ijs leI AunHF dIrcnf ivc ikqy vI dsm gRMQ dI ivafiKafhI nhIN hY.
ikRÈn lIlHf vI iswKI dy ivhVy
ivc: ikRÈnfvqfr ivc ikRÈn lIlf vIilKI hoeI hY, jo dsm gRMQ dy pMnf 254qoN 570 qk drj hY, ijs df smfpqIsMkyq hY, “ieiq sRI dsm iskMD purfxybicwqR nftky gRMQy ikRÈnfvqfry iDXfiesmfpqm squ suBm squ.21.” iksyidn ieh vI iksy afgU vloN gurU jI nUMikRÈn Bgq bxfAux leI ikhf jfvygfik gurU goibMd isMG jI ny ikRÈn lIlHfvI ilKI hY. aijhf hor bhuq kuJ hoxvflf hY, jo dsm gRMQ Auqy hI afDfrqhovygf aqy iswKI nUM Zfh lfAuNdfhoieaf iswKF ivc klyÈ df kfrnbxygf.
kI gurU pfiqÈfh rfm cMdr dIaMÈ vMÈ ivcoN hn?: aXuwiDaf ivc hIigafnI iekbfl isMG ny gurU pfiqÈfhFnUM rfm cMdr dI aMÈ-bMÈ nfl KuwlHy qOr‘qy ibafn dy ky joiVaf hY. ies ibafnnfl vI dsm gRMQIaF nUM cot phuMc rhIjfpdI hY, pr ieh sB kuJ qF dsm gRMQivc hI iliKaf hoieaf hY. dsm gRMQ dypMnf nMbr 47 qoN 54 qk nUM iDafn nflpVH ky dyKo qF iewQy Auh kuJ iliKaf ipafhY, jo igafnI iekbfl isMG ny aXuwiDaf
ivc ikhf hY. jy dsm gRMQ nUM rwd nhINkrnf aqy afpxy ivhVy ivc rwKI CwzxfhY qF iekbfl isMG iksy sËf df hwkdfrnhIN. jy igafnI iekbfl isMG nUM sËfdyxI hY qF dÈm gRMQ afpy hI rwd ho
jfvygf. dyKxf hY ik kOx BfrU pYNdf hY?ieh siQqI vI dsm gRMQIaF leI duivDfvflI hY.
iewko byVI dy svfr hox dI loV:hux iewk pfsy ho ky hI iswKI bcfeI jfskdI hY qy Auh hY, gurU gRMQ sfihb vflfpfsf. ieh qF hI sMBv hY jy aiDkfrqqOr ‘qy qKqF dy muwK syvfdfrF vloN dsmgRMQ qy ieho ijhy hor duibDf pfAU gRMQF nUMiswKI ivcoN rwd kIqf jfvy aqy afdyÈ idwqfjfvy ik ies ies gRMQ nUM iswKI df ihwsfnf mMinaf jfvy qy ienHF ivcoN adflqF ivcpyÈ kIqy sbUqF nfl iswKI df koeI vfsqf
nhIN hovygf.iswKF df Gfx hoxf qYa hY: iswKF
qoN drbfr sfihb aqy akfl qKq KohxleI aijhy gRMQF dy afDfr ‘qy hI iswKIivroDI jQybMdIaF adflqF ivc afpxy hwk
ivc PYsly krvfAuxgIaF aqy ieh kuJhox vflf hY-BfvyN awj ho jfey, BfvyN kwlHho jfey. jy ikqy aijhf ho igaf qF ivroDkrn vfly, gur asQfnF dI rwiKaf leIjf rhy, iswKF nUM srkfrF vloN bMdUkF dIaFgolIaF df sfhmxf krnf pY skdf hYaqy iswKF df Kurf Koj imtfAux ivc koeIksr nhIN rhygI.
aMgryË srkfr ny vI iswKF dfGfx kIqf sI: aMgryË srkfr vylygur asQfnF dI afËfdI leI ÈFqmeIsMGrÈ krn jf rhy iswKF nfl aijhfvfpr cukf hY. gurduafrf suDfr lihr
sMn 1920-25 ies gwl dI gvfhI BrdIhY. gurduafiraF nUM mhMqF qoN afËfdkrfAux leI ÈFqmeI ZMg nfl gey iswKFdf Gfx ho igaf sI aqy srkfrI aPsrFny iswKF dy sIinaF ivc iswDIaF golIaF
mfrIaF sn.ho cuwkf iswKI df nuksfn:
iswKF dy bhuq sfry Dfrimk asQfnÈRomxI kmytI dI Cqr Cfieaf ivchI Zih ZyrI kIqy jf cuky hn aqybhuq sfiraF nUM Zfh ky ies qrHFbxf idwqf igaf hY, ijvyN iewQy koeIiswK ieiqhfsk sQfn kdy hoieafhI nf hovy qy drbfr sfihb vrgygurduafiraF dy guMbdF ivc ihMdUdyvI-dyviqaF dy icwqr pwky qOr ‘qyAukry jf cuky hn, jo adflqF ivcmMidrF dI hoNd dy hwk ivc gvfhIdyx leI hn ik ieh gurduafrypihlF ihMdU mMidr hI huMdy sn.
iswK kOm leI socx dIGVI: iswK kOm leI hux iewk juwtho ky s ocx dI GVI hY. sB
DVybMdIaF aqy vwK-vwK iswK jQybMdIaFnUM gurU gRMQ sfihb dI agvfeI ivc iekwTykrn vflf koeI XoDf afgU mYdfn ivc inwqryjF ienHF DVybMdIaF qy jQybMdIaF dy afgUafp hI iekwTy ho ky iewk sFJf rsqf kwZx.nfl hI ÈRomxI kmytI nUM afpxy nfl sihmqkr ky koeI PYslf krn, ijs nfl iswKIdy ivhVy ivc iswKI nUM hI Zfh lfeI jfrhy aKOqI gRMQF nfl nijwiTaf jf sky,guMbdF ivcoN bxy dyvI-dyviqaF dy icwqrhtfey jfx qy iswKI leI hor lfhyvMd kfrjkIqy jfx. jy pwCV gey qF hr koeI khygf,“hux pCqfAux df koeI Pfiedf nhIN!”
gurU pfiqÈfhF nUM rfmcMdr dI aMÈ-bMÈ nfl KuwlHyqOr ‘qy ibafn dy ky joiVafhY. ies ibafn nfl vI dsmgRMQIaF nUM cot phuMc rhIjfpdI hY, pr ieh sB kuJqF dsm gRMQ ivc hI iliKafhoieaf hY. dsm gRMQ dy pMnfnMbr 47 qoN 54 qk nU MiDafn nfl pVH ky dyKo qFiewQy Auh kuJ iliKaf ipafhY, jo igafnI iekbfl isMGny aXuwiDaf ivc ikhf hY.
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (16)
hwsxf, bMdy ivc bMdy dy ijAuNdy hoxdI cfhq, mn nUM imlx vflI rfhq aqyKud nfl sFJI kIqI Auh bfq, jo pfAuNdIjIvn dy aMdr Jfq.
hwsxf, byiPkrI dy aflm ivc hoxdf aihsfs, Pwkrqf mfxn df afBfs,KulHidlI nfl afpy dy rUbrU hox df Drvfsaqy pYdf krnI aijhI afs, jo ijAuNdykr idMdI afpy ‘qy ivsLvfs.
hwsxf, smfjk vrqfrf. mnuwK vloNmnuwK nfl sFJy kIqy vlvly. Kfs mOikaFnUM afpixaF sMg mfxn dI ijLMdfidlI.aMdroN bfhroN ieksfrqf nUM hfjLr-nfjLrkrn dI kfhl.
hwsxf, mnuwKI iPqrq dI pCfx.ivakqIqv df muhFdrf. cwj-acfr dIJlk. hfsy ivcoN mnuwK dI aslIaq jwg-jfhr huMdI ik Auh ikvyN, kdoN, iks qrHFaqy ikhVy aMdfjL nfl hwsdf?
hwsxf, pfrdrsLI ikiraf. mn-aMqrIv nUM Prolxf, prKxf, pCfxnf aqypRdrisLq krnf.
h wsxf srIrk, smfjk aqymfnisk krm, jo bhu-psfrI rfhq, suKnaqy skUn df sMgm. hfsy nfl cOigrdy nUMhsfAux, hfsmeI qrMgF nUM AupjfAux aqyGr dy chuM-KUMijaF nUM hwsx lfAuxf, Grdf DMnBfg.
hwsxf, bfhrmuKI qy aMdrmuKIvrqfrf. aMdr KusLI hovygI qF hI asINhwsFgy, KusLIaF sFJIaF krFgy aqy ienHFivc afpixaF nUM sLfml krFgy.
hwsxf, afpixaF dI sMgq qy suhbqivc bhuq sucfrU aqy AusfrU rUp ivcrUpmfn huMdf. ies dI hoNd ivc bxdy nyirsLqy, socF ‘qy Augdy ny sUhy Puwl, ivcfrFdI rMg-ibrMgqf mnuwKI mn nUM pRBfvqkrdI, mn-jUh ivc sugm-sMvydnf dfrfg vI alfpdI.
hwsxf, mnuwKI qMdrusqI df rfjL,srIrk ikirafvF nUM rvfngI, icMqfvF aqyiPkr kuJ smyN leI ivwQ ‘qy ho jFdy.ksLt, kiTnfeIaF aqy kflKI vrqfvy kuJplF leI awKoN EJl ho jFdy. mn afpxyrONa qy rMg ivc hfisaF dy sLgUPy ivcmsLrUP hoieaf Kud nUM vI Buwl jFdf. hwsxsmyN bjurg, bwcy, jvfn, aOrq jF mrdivc koeI nhIN aMqr rihMdf. ieksfr hfsfaqy hryk ies nUM afpxy ivc rmfAux dfcfhvfn.
hwsx dI jfc bwicaF koloN iswKxf,jo roNdy roNdy hws vI pYNdy aqy hwsidaFhwsidaF AunHF dIaF awKF ivc awQrU vIaf jFdy.
hwsxf rUh dI Kurfk. suKnqf dIBrpfeI. mn dIaF kwsIaF qfrF ivc kuJlck. lhU-nfVIaF dI qMgdsqI ivcmoklfpx, ijs kfrn idl dIaF nfVIaFnUM aOjLfrF nfl nhIN KolHxf pYNdf.
hwsxf iek ksrq. srIrk aMgF nUMqrMgq krn, qfjLgI bKsLx aqy idmfgdIaF nfVF nUM sihj krn leI kudrqIikiraf; qF hI ajoky simaF ivclfPoQIrYpI vMnIN lok ruicq ho rhy ny.kudrqI hfsf jd GrF ivcoN mnPI ho jfvyqF bnfAutI hfsy rfhIN msnUeI KusLIaF qyKyiVaF nUM isrjxf iek mjLbUrI huMdI.BtkxmeI jIvn sLYlI aqy Bwj-dOV ivcmnuwK aijhf gvficaf ik Aus nUM nhINKud dI sfr. iPr ikvyN krygf pRvfhpirvfr jF Gr-sMsfr dI. iKwJxf, JUrdyrihxf aqy asImq loVF dI apUrqI ivcoNisrP nkfrfqmkqf hI mnuwK dI hoxI ey,jo ajoky mnuwK df swc ey.
hwsxf hfivaF qoN lf-pRvfhI, hOikaFqoN dUrI, ihwckIaF nUM rqf hwtk jfx dIslfh, inrfsLf qoN byinafjLI, hMJUaF nUMpYV nf nwpx dI nsIhq, hyrivaF nUM jrfku Tihr jfx df sMdysL, htkoiraF nUM
sMBl jfx df sunyhf aqy ihwk ivc dwbIaFisskIaF nUM sMkoc krn dI slfh.
hwsxf hOsilaF dI hOslf-aPjLfeI,ih Mmq df s L uB-afgmn, h wT dInqmsqkqf, hlImI nUM gl nfl lfAuxdI qmMnf, hmdrdI nUM buwkl df inwGbxfAux dI locf, hmjLolqf nUM hmrfhIbxfAux dI lflsf aqy hwsmuKqf nUM ichrydf sLIsLf bxfAux dI jugq.
leI. keI vfr idKfvy leI aqy keI vfrKud nUM irJfAux leI. keI vfr hfsf afp-muhfrf huMdf aqy keI vfr iDMgojorI.
hwisaf kro iksy dy cfavF ivc sLrIkhu M idaF, KusLIaF nU M dUx-svfieafkridaF, KusLI ivc KIvy huMidaF jF iehdrsfAux leI ik quhfnUM vI AunHF dIpRfpqI/hfsl/ruqby df bhuq cfa qy mfxhY.
hwsxf sB qoN KUbsUrq, jd iPlm/nftk/sLoa dyKidaF hwsdy, kuJ pVHidaFhfisaF dI PuwlJVIaF muwK qoN PuwtdIaFjF iksy gwl ‘qy hfsy ivc lotpot ho jFdy.
hwsxf, hMBy hoey kdmF ivc AuqsLfh,hfry hoieaF leI cfa, mMijLl locdy pYrFleI rfh, htkoiraF leI suKn-sfh aqyipafr qruwitaF leI huMdI ey muhwbq by-pnfh.
hsfAux leI cutkly, totky, itwcrF,bhurUpIey, mKOtfDfrIey jF mrfsIaF dIafmd huMdI qF iml-bYTxI ivc nvIN rUhPUkI jFdI. iesy leI bIqy smyN ivcivafh-sLfdI dy mOky ‘qy mrfsIaF vloNaksr hI rOxk lfeI jFdI sI.
hwsxf, keI vfr ieMnI jor dI aqyieMnf lMmyrf huMdf ik awKF ivc pfxI aqysfh lYxf vI Buwl jFdf, ikAuNik hwsxf qFKud nUM BulfAuxf huMdf. bMdy nUM pqf hI nhINlwgdf ik hwsidaF hwsidaF Aus dIaFawKF iswlIaF ikAuN ho geIaF?
hwsxf iek aijhI klf ik hsfAuxvfly hr hflfq, hr mOkf aqy hr siQqIivc hsfAux leI kuJ nf kuJ aijhf ttollYNdy ik AunHF dIaF gwlF afp-muhfry hIKusLgvfr mfhOl isrj jFdIaF.
hwsxf ijQy mnuwKI ishq leI Auqmtfink, AuQy smfjk irsLiqaF dIisrjxf, pikafeI aqy mjLbUqI leI TosafDfr. pRvcnF ivc hfsy-TwTy vflIaFgwlF hox qF Auh iswDIaF rUh ‘qy asrkrdIaF.
hwsxf bfhrmuKI qy aMdrmuKI vrqfrf. aMdr KusLIhovygI qF hI asIN hwsFgy, KusLIaF sFJIaF krFgy aqyienHF ivc afpixaF nUM sLfml krFgy.
hwsx dI jfc bwicaF koloN iswKxf, jo roNdy roNdy hwsvI pYNdy aqy hwsidaF hwsidaF AunHF dIaF awKF ivc awQrUvI af jFdy.
hsfAuxf sB qoN vwzf krm-Drm, ikAuNik ruaFsyichiraF ‘qy hfisaF dIaF Puwl-pwqIaF iKVfAuxf aqyicMqfvF qy iPkrF nUM dUr BjfAuxf, sB qoN vwzf puMn.
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (17)
apnfvy qF bwcy dy hfsy ivc bjurg vIbwcf hI bx jfvy. hwsxf jd mF dIqbIaq-qOPIk bx jfvy qF god ivclfrwb vI hwsy qy sB nUM vI hwsx lfvy. hwsxfjd bfp dIaF nsIhqI JIqF ivcoN Aug afvyqF PrjF ivc rMigaf hfisaF dI bglIgl ivc pfvy.
bhuq aOKf huMdf ey roNidaF, hwsxfaqy hwsidaF, roxf; pr ijnHF lokF nUMies dI jfc af jFdI, Auh pYrF ivc AugykMizaF qoN nhIN GbrfAuNdy. rfhF ivcAugIaF KfeIaF ‘qy afsF dy pul AusfrlYNdy. phfVF nUM vI moiZaF ‘qy TihrfalYNdy. dUr-idshwidaF ivc sUrjF df GrbxfAuNdy. AunHF dy mwiQaF ivc Augy sUrjFnUM afpxI srGI, dupihr aqy sLfm ‘qyvI mfx. aijhy sUrj kdy zuwbdy nhIN,isrP Cupdy ny aqy vkq afAux ‘qy AuhbMd drF ‘qy dsqk idMdy.
hwsx leI jrUrI hY ik kdy kdfeINafpxy bjurgF nUM KusLKbrI nfl invfjdyrho, jo ipMz vfly purfxy Gr dy drbfnny. AunHF dIaF JurVIaF ivc hfisaF dIipAuNd lfAuxf, ijnHF ivc jMm cuwkIaF nyawQrUaF dIaF GrflF. cuMnIaF awKF ivchfisaF dy bIj iKlfrnf, ijnHF nU MafpixaF dI pYr-cfl dI AuzIk hY. quhfzyvloN dr ‘qy idqI dsqk hI AunHF leI
KyiVaF df ngr bx jfvygI aqy AuhKusLIaF dy vxj kryNidaF hI sfhF nUMafKrI alivdf kihx jogy ho jfxgy.
Ausrdy ny sFJF dy puwl aqy smfnMqrkMiZaF nUM imlfAuNdI ey imlvrqn dI byVI.
hwsxf, jIvn nUM qfjLgI. Aumr nUMipwClKurI moVf. ichry dI cmk. awKF ivcloa. supn-isrjxf dI qrjLIh qy qrqIb.hwsx vfly buwZy ho ky vI sdf jvfn rihMdy,ikAuNik ijLMdgI AumrF nfl nhIN, sgoN mfxyhoey virHaF nfl mfpI jFdI.
hwsxf jd afdq bx jfvy qFcuxOqIaF cknfcUr ho jFdIaF, asPlqfvFdf mfx tuwtdf aqy roNdy muKiVaF nUM hwsxdI jfc af jFdI.
hwsx leI jrUrI hY ik sMgI-sfQIaFivc ivcridaF swcy ipafr ivc lbryjLrho. hAumY nUM mfro, glqIaF nUM mMno,ruqibaF nUM iqlFjlI idE aqy Dn dOlqnUM ivsfro qF hI mihiPl df mjLf lY skdyho. ruqby aqy TfT-bfT ivc gRwsy lokF dymuwK ‘qy mfXUsI dIaF hI JrItF huMdIaF.
hwsx dI mhwqqf nUM iek hI vfkivc spwsLt aqy syDq kridaF, gurbfxIivc gurU arjn dyv jI df Purmfn hY ik“hsMidaf KylMidaf pYnMidaf KfvMidafivcy hovY mukiq]” ies nUM jIvn df mUl-mMqr mMn ky, jIvn-sfrQkqf nUM nvINsyD idqI jf skdI hY.
hwsxf ijLMdfidlI hY aqy ijMLdfidlInfl ijLMdgI nUM ijLMdfbfd afKxf hI jIvn-afsQf hoxI cfhIdI hY.
sVkF ibn iËMdgI dI klpnf vI nhINkIqI jf skdI! mFvF ibn iËMdgI dI jVHnhIN lwg skdI! sVkF ny iËMdgI nUM rPqfrbKÈI hY. mFvF qyË rPqfr iËMdgI nflkdm imlfAux ‘c pUrI vfh lf rhIaFhn. afly-duafly dy hfx df hoxf, Aus nUMsmJxf qy afpxI aOlfd nUM sMBfvIKqiraF qoN bcf ky rwKxf iewk mF dI prm-agyq huMdI hY. ibnf Èwk bfp vI brfbrdf ijLMmyvfr huMdf hY, pr ieh iËMmyvfrImuwK qOr ‘qy mF dy isr hI huMdI hY. iehkoeI Cotf-motf kfrj nhIN, ieh iewk vwzI
jwdo-jihd hY.ies jwdo-jihd ‘ckuJ bdiksmqmFvF aijhIaF vIhu MdIaF hn, joavyslIaF h oAuKV jFdIaF hnqy AumrF dy ËKm
Kf bYTdIaF hn. aijhIaF mFvF byÈwkquhfzy nfl koeI sbMD nf vI rwKdIaF hox,pr AunHF dy ËKm, quhfzy Kud dy ËKm hrykr jFdy hn!
gwl koeI Kfs qF nhIN sI!jwgoN qyrHvIN vI nhIN!roË vfprdIaF hnaijhIaF GtnfvF.AuP! GtnfvF nhIN, durGtnfvF!!aijhf eI huMdY! iksfn KudkuÈIaF
vFg!!pihlF pihl surKIaF bxdI rhI
ieh Kbr iksy aMdrly sPy dI QF-BrfvIbxn lwg peI hY!
trwk clfAuNidaF sVk ‘qy ruldypsUaF dy keI murdfr roË dyKdy hF, ijnHF‘c vwzI igxqI ihrnF dI huMdI hY. iesbfry afps ‘c crcf vI krdy hF!
“koeI cuwk ky pfsy vI nhIN krdfXfr ienHF nUM! ihrn df qF iÈkfr krkyKFdy hn afpxy lok,” myry sihXogIzrfeIvr dljIq ny iewk idn afiKaf sI.
“afpxy qF eynI dyr nUM dyg ̀ c ipafirwJdf hoxf sI,” myrf juafb sI. BfvyN
ieh jMglI jfnvr hI hn, Pyr vI mn dyiksy kony `coN ienHF byËubfinaF leI hfainkl jFdI hY. ies gwl df Èukr mnfeIdf sI ik sfzy trwk Qwly koeI jfnvrnhIN afieaf, pr Aus idn ieh hfdsfsfzIaF awKF sfhmxy vI vfpr igaf qy
vfpiraf vI awK dy Por ̀ c.amrIkf dy PrIvy ‘qy motr gwzIaF,
Kfs kr trwk golI dI rPqfr nfl cwldyhn. swqr qoN awsI mIl pRqI GMtf dIrPqfr nfl cwldy ienHF trwkF nUM POrIqOr ‘qy rokxf sMBv nhIN huMdf. zrfeIvrFnUM cOks krn leI QF QF ijwQy imwQIrPqfr, kUhxI moVF bfry qy hor tRYiPksfeIn borz lwgy hoey hn, AuQy jMglIielfikaF ‘c aijhy borz vI hn, joquhfnUM Kbrdfr krdy hn ik ies ielfky‘c jMglI jfnvr acfnk quhfzy sfhmxyaf skdf hY, ies leI afpxy bcfE leIiqafr-br-iqafr rho.
spokyn (vfiÈMgtn) qo N trysI
(kYlIPornIaf) jf rhy sF. stIairMg vHIl‘qy dljIq sI qy mYN nfl bYTf kudrq dynËfiraF nUM kYd krn dI afpxI llkpUrI krn vfsqy afeI-Pon leI bYTf sF.acfnk Kwby pfsy nËr geI. iewk bhuqhI mlUk ijhf ihrn-bfl sfhmxy
afieaf. bwgf rMg, kMn KVy, zOr-BOrawKF! jI kIqf ik Poto iKwc lvF, pr nhIN!Auh ziraf hoieaf sI.
myrf jI kIqf ik Aus nUM kuwCV cuwklvF, pr nhIN! Aus ny acfnk Cfl mfridwqI! mYN ihwl igaf sI, myry hwQoN mobfielizg ipaf! dljIq dy mUMhoN inkilaf, “AuhqyrI!”
“Èukr af, bc igaf,” myry mUMhoNinkilaf, pr nhIN! nfl afAuNdy trwk nyAus nUM lpyt ilaf sI! AuP, myiraf rwbf!!
pr mYN EQy eI KVf sF. Auh ihrn-bflKUn nfl lwQ-pwQ inwky-inwky toitaF ‘cbdilaf ipaf sI. Aus dIaF awKF AuvyNhI KuwlHIaF peIaF qwk rhIaF sn! sfryjMgl ‘c kohrfm sI! Aus dI mF Aus dfisr god ‘c leI ivrlfp kr rhI sI!kos rhI sI Aus GVI nUM, jd Auh avyslfhI afpxf hwQ Cuzf inkl quiraf qy plBr ‘c hI Aus nUM sVk ingl geI. Ausdf bfp pfgl ho igaf sI. Auh drKqF dygl lwg AucI AucI hws irhf sI![[[qy dUjyjfnvr Aus nUM PV ky ÈFq krn dI koiÈÈkr rhy sn.
acfnk ies jMgl ny sfzy ivhVy dfrUp Dfr ilaf. cIk-ichfVf mwicaf ipafhY. sfrf ipMz ivhVy ‘c juiVaf hoieaf hY.CotI BfbI zyZ ku sfl dy afpxy puwq molInUM JolI ‘c leI vYx pf rhI sI. Auh BuwlgeI sI ik kUlr Èft mfrdf hY. Aus nUMnuhf ky PrÈ ‘qy ivCI ctfeI Aupr bYTf kyrsoeI ‘c ajy pYr nhIN sI pfieaf ikmolI kUlr nUM jf lwgf qy pl Br ‘c KylKqm. jd mYN Aus nUM afpxy bYWz ‘qy iltfidMdf qF Auh plsytI mfr iewk dm iswDfho jFdf qy dovyN hwQ Aupr vwl kr iewkajIb ijhI hrkq krdf, iblkul mwCIvFg! jd vI akyvF BfrU hoxf qF Aus dIieh hrkq dyKx leI Aus nUM cuwk lYxf,bYWz ‘qy iltf hornF nUM vI avfËF mfrnIaFik afh dyKo! bfkI pirvfr ny kihxf ikmolI ny qF qfieaf ÈudfeI bxf idwqf! prhux molI kuJ vI nhIN sI kr irhf! qfeyvwl dyK ky ahulx vflf molI byhrkqipaf hoieaf sI! molI df bfp, myrf Brfsdmy ‘c pfgl ho igaf sI! pirvfr kI,sfrf ipMz suMn hoieaf ipaf sI. molI nUMÈmÈfn Gr qwk mYN cuwk ky lY ky igafsF. mYN afpxI iËMdgI ‘c eynf BfrI boJawj-qwk nhIN AuTfieaf qy ieho duaf hYik iksy vI mF-bfp nUM afpxI iËMdgI ‘caijhf boJ kdy nf AuTfAuxf pvy. molI dfmfmf Aus nUM afpxIaF bfhF ‘c lYxfcfhuMdf sI, pr myrIaF bfhF ijvyN pwQr hogeIaF sn, cfhuMidaF vI myrIaF bfhF
KuwlH nhIN sn rhIaF!“BfjI, eynf vI idl nUM nhIN lfeIdf!
afpF kr vI kI skdy sI. nfly ieho ijhysIn qF afpF roË dyKdy aF,” dljIqboilaf! Aus dy ienHF bolF ny mYnUM vrqmfn`c lY aFdf. myrf srIr sfh-sq hIxhoieaf ipaf sI. myrIaF bfhF TMzIaF sIqho geIaF sn. dljIq nUM mYN koeI juafbnf dy sikaf. afpxIaF bfhF Guwt ky sihjhox dI koiÈÈ kIqI. dljIq dIaF gwlFvwl iDafn lf ky afpxy afp nUM iesqUPfnI vroly `coN vkqI qOr `qy kwZx `ckfmXfb vI ho igaf.
bhuq koiÈÈ kIqI BulfAux dI, prieh hfdsf myrI CfqI qoN pfsy nhIN sI htirhf. kdy Auh ihrn-bfl, kdy myrf molImyrI CfqI ‘qy cVH mYnUM pRyÈfn krdy rhy.
iewk vfr Pyr spokyn df loz imligaf. vIzj Èihr lMGdy sfr acfnkcfr ihrn bfl sVk vwl afAuNdy nËrINpey. asIN kMb gey, pr Esy pl AunHF dImF af hfËr hoeI. Auh mF dy nfl jf lwgy,ijvyN mF ny buwkl ‘c lY ley hox. mF afpxIieh sfrI dunIaF lY ky ipwCy vwl jMgl ‘ccly geI. ieh Bfv-pUrq idRÈ dyK ky awKFiewk vfr iPr nm ho geIaF, pr hux iehhMJU KuÈI dy sn. ienHF hMJUaF ny myrI CfqIAuprlf boJ vI ijvyN lfh idwqf hovy. mYNkfPI rfhq mihsUs kr irhf hF.
ies smuwcy GtnfkRm nUM lY ky vfrvfr mF dy rol bfry soc irhf hF! mF dIQF koeI nhIN lY skdf. ieh vI soc irhfhF ik ies qyË rPqfr iËMdgI ‘c mF dfpVHy-guVHy hoxf ikMnf lfËmI hY! pVH-ilKqF bhuq jFdy hn, pr pVHfeI nUM hflfqmuqfbk ËmIn ‘qy Auqfrn dI jugq ijsnUM af jfvy, AuhI piVHaf-guiVHaf aKvfskdf hY.
jy qusIN cfhuMdy ho ik quhfzIaF afAuxvflIaF nslF surwiKaq rihx qF DIaFnUM pVHf ky Ëmfny nUM pVHIaF-guVHIaF mFvFdyx df PrË vI inBfE! isrP sVkF dfjfl hI qrwkI df pYmfnf nhIN ho skdf.iksy vI smfj dI qrwkI dI klpnfpVHIaF-guVHIaF mFvF qoN ibnf kIqI hI nhINjf skdI.
mYnUM qy myrI hmsPr nUM mfx hY ikasIN Ëmfny nUM do smrwQ mFvF idwqIaF hn!
sVkF aqy mFvF
ieMdrjIq cugfvFPon: 559-779-9805
idwlI Èihr Bfrq df kyNdrI sQfnhY Bfv dyÈ dI rfjDfnI hox df mfxpRfpq hY, pr jy ieiqhfs vwl nËrmfrIey qF idwlI ivc dirMdgI dy ikwsymuZ-kdIm qoN msLhUr rhy hn. kdy idwlIivc muglF ny rfjkIqf q y k ohrfmmcfieaf aqy kdyiswKF dy nONvyN pfqÈfhsRI gurU qyg bhfdur jInUM AunHF dy sfQI iswKFsmyq sLhId kIqf.ÈhfdqF, jMgF dy sPrqoN ÈurU ho ky blfqkfrdy kysF ivc vI idwlIhI mUhry rhI.
sMn 2012 dIdsMbr ivc inrBXf kFz ny idwlI aqyBfrq dy isstm nUM pUrI dunIaF mhUryÈrmsfr kIqf sI. Aus AuprMq pqf nhINikMny ku hor kys sfhmxy afey. jy gwlkrIey mOjUdf hlfqF dI qF bIqy idnINGr ivc bYTI iekwlI nfbflg lVkI nflhoey blfqkfr ny idwlI nUM iewk vfr iPrklMikq kIqf hY. blfqkfr AuprMqdirMidaF ny Borf qrs nf kIqf aqy bwcIAuqy qyj hiQafrF nfl vfr kIqf. ieskFz ny aijhy hor kFzF df drd sihcuky lokF dy jKmF nUM iewk vfr iPr qoN
idwlI ivc dirMdgIawlf kr idwqf hY. ies Gtnf dy doÈI dIAumr 33 sfl hY. ies kys qoN ielfvfies aprfDI dy ivruwD hor cfr kys drjhn. svfl hY ik ikAuN pRÈfsn iewkGtnf qoN bfad dUjf mOkf idMdf hY, aijhy
gunfhgfrF nU M? iesaprfDI dI igRPqfrI BfvyNho geI hY, pr mjfl hYik pihlI qfrIK Auqy iesnUM sËf vI ho jfvy! pihlFinrBXf kFz ivc vI awTsfl bfad iensfPimilaf.
iewk gwl hor socxvflI hY, afm hI lokkihMdy hn ik mfhOl TIknhIN, DIaF nUM Gr rwKo.
hux hY iksy kol jvfb ik Bfrq ivcaijhI ikhVI QF ijwQy DIaF surwiKaqhn? loV hY, sfzIaF srkfrF nUM afpxfPrË smJx dI. lokF nUM cfhIdf hY ikafpxy bwicaF nUM bcpn qoN hI aOrqF dIiewjq krn dy sMskfr idwqy jfx. afshY ik ibnf lmkfey ies kys nUM jldIies dy afKrI aMjfm qwk phuMcfieafjf sky, qF jo awgy qoN aijhy aprfDIaFnUM Twl pfeI jf sky.
-hrkIrq kOr sBrf Pon: 91-97791-18066
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (18)
kflm ‘afK qsvIrF boldIaF’ ny pfTkF dy idlFaMdr bYTy Èfier nMU KUb hlUixaf hY. qsvIr dyK kyquhfzy mn ivc jo vlvly AuTdy hn, Auh kivqf dIaFdo qoN cfr sqrF `c sfnUM qsvIr dy isrlyK dy qOr `qyByjo. pfTkF dI shUlq leI, imsfl vjoN Poto nfl kfivtotf vI idwqf igaf hY. ies vfr kYpsLn Byjx leIafKrI qfrIK 22 agsq 2020 hY. -sMpfdk
lV gurU dy lwg ky isiKafdsF nhuMaF dI ikrq hY KfxI.geI jvfnI, buZfpf afieafsbr, sMqoK dI ijLMdgI mfxI.jd qwk hwz kMm ny krdykrky Kfx dI mn ivc TfxI. -divMdr kOr
---sfeIkl lY ky jfvy cqrfglI glI ivc gyVf lfvy.afpUM-Kojy jugfV lf kybhu-mMqvI mÈIn bxfvy.pYrF nfl Gumf ky pYzlkMm anykF kr idKlfvy.dysI ijhf ieh lgdf bMdfhYrfnI ivc lokF nUM pfvy. -jgmIq isMG pMDyr Pon: 91-98783-37222
drwKq Bfrq, nypfl, sRI lMkf aqyieMzonyÈIaf ivc imldf hY. ipwpl bohVgUlr jfqI df iek ivÈfl afkfr df ruwKhY. ies dI Bfrq ivc anykF vfr pUjfkIqI jFdI hY. bohV aqy gUlr vFg ies dyPuwl vI gupq rihMdy hn. ies leI ies ƒguihapuÈpk vI ikhf jFdf hY. hor kÈIrI(duwD vfly) ruwKF dI qrHF ipwpl vI lMbIAumr vflf drwKq hY. ipwpl dy Pl bohV-gUlr dI qrHF bIjF nfl Bry huMdy hn aqy
srUp pwKoN mUMgPlI dy dfixaF vFg huMdyhn. ipwpl dy pwqy cMcl, koml aqy suMdrhuMdy hn.
BfrqI sMsikRqI ivc ipwpl dy drwKqƒ mhwqvpUrn sQfn hfsl hY qy ies dIanyk simaF 'qy pUjf kIqI jFdI hY. ipwpldy bIj rfeI dy dfixaF qoN vI awDy afkfrdy huMdy hn. brsfq dy mOsm ivc ies ƒnvIaF krUMblF PuwtdIaF hn. ipwpl dypwqy bohV dy pwiqaF nfloN mulfiem huMdyhn. ipwpl dy pwqy hfQIaF dI Kurfk vjoNvI vrqy jFdy hn. bwkrIaF vI bhuq KuÈho ky KFdIaF hn. ies dI lwkV ƒjlfAux smy N ies ivco N kfrbnzfeIafksfeIz inkldI hY, iesy kr kyipwpl ƒ jlfAuxf pfp mMinaf jFdf hY.ieh gYs mnuwK ƒ aMnHf vI kr skdI hY.ipwpl dy pwqy, tfhxIaF, lwkVI, krUMblFafid ƒ keI ibmfrIaF ivc pRXog kIqfjFdf hY. BfrqI prMprf ivc ies ƒ purfxfdrwKq hox kr ky bhuq mfx-snmfnidwqf jFdf hY. ipwpl dy PlF ƒ ppIsIaF/golF afiKaf jFdf hY. ienHF PlF ƒ pMCIbhuq hI cfa nfl KFdy hn. ienHF pMCIaFËrIey hI nvyN drwKq iqafr krn ivcmdd imldI hY.
ipwpl dI pUjf krn ipwCy iekivigafnk qwq vI kMm krdf hY. iehidn rfq Bfv 24 GMty afksIjn pRdfnkrdf hY ijhVI jIvn leI bhuqmhwqvpUrn kfrgr huMdI hY, aiDafqmklok ipwplF hyT zyry lfAu Ndy sn.ivigafnk idRÈtIkox anusfr ipwpliekwlf aijhf ruwK hY ijhVf idn aqyrfq afksIjn Cwzdf hY. imwQ muqfibkies ƒ bRhmf vI ikhf jFdf hY. bRhmf ƒjIvn df dyvqf mMinaf jFdf hY. ipwpl dypwiqaF dy afkfr ƒ isr, mwQy, kMnF aqygly dy gihixaF leI vriqaF jFdf hY.bhuq sfrIaF aOrqF dy pYrF ivc pfAuxvflIaF pfËybF ivc borF dI QF ipwplpwqIaF df izËfien ltkdf imldf hY.
purfxy simaF ivc rfhgIr pYdlsPr krdy sn qy Auh ienHF ipwplF hyThI ivÈrfm krdy. iesy qrHF ieh drwKqpMCIaF df vI rYx bsyrf bxdf hY. ipwpldf drwKq ihMdU mwq dy nfl-nfl buwD Drmivc vI bhuq pivwqr mMinaf jFdf hY
ikAuNik mMinaf jFdf hY ikmhfqmf buwD ƒ ipwpl dy drwKqhyTF igafn dI pRfpqI hoeI sI.ies drwKq dI Aumr iek hËfrsfl mMnI geI hY. lok ipwplF hyTmjilsF lfieaf krdy sn qy mnpRcfvy leI ies ƒ ipV dy qOr 'qyvI vriqaf jFdf sI. ipwpl hriek leI imlx df sbwb bxdfsI, ipwpl df bUtf qF kMDF ivcvI AuWg pYNdf hY. ieh bhuqPfiedymMd drwKq hY. ies dybfvjUd lok ies ƒ DVfDV vwZrhy hn. afE, vwD qoN vwD nvyNipwpl dy bUty lfeIey.iek icwqrkfr dI nËr ivc ipwpl
gihixaF ivc ipwpl dyJlkfry.
pRo[ blvIr kOr rIhlPon: +91-94643-30803
klfpirkrmfklf
ipwpldfpwqf
ipwpldfpwqf
ipwpldfpwqf
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (19)
sMsfr dy pRiswD ienklfbI cy guvfrf (14 jUn 1928-9 akqUbr 1967) ny 1959 ivc Bfrq dIXfqrf kIqI sI. julfeI 1959 ivc cy guvfrf ny hvfnf (ikAUbf) prq ky afpxI Bfrq Xfqrf dIirport ilKI sI. ieh irport Aus ny rfÈtrpqI PIdl kfsqro dy spurd kIqI sI. bfad ivc12 akqUbr 1959 ƒ ieh irport ikAUbf dy hPqfvfrI rsfly ‘vyrdy ElIvo’ ivc CpI. iesirport qoN pqf lgdf hY ik Auh afm lokF bfry iks qrHF socdf sI aqy ivkfs kr rhy mulkF bfryAus dI phuMc ikho ijhI sI. ies ilKq df anuvfd mndIp sYdovfl ny kIqf hY. ieh lyK Aus dIcI guvfrf bfry ikqfb ‘jfdUmeI iËMdgI-jfdUmeI mOq’ ivc Èfiml kIqf igaf hY. -sMpfdk
iBMnqfvF vflf dyÈ Bfrq
arnYsqo cy guvfrf
kfihrf (imsr) qoN asIN Bfrq leIiswDI Auzfx BrI. 30 lwK vrg iklomItrvfly Bfrq dI afbfdI 39 kroV hY.
imsr dI DrqI ijMnI nftkI mihsUshuMdI hY, ieh (Bfrq) EnI nhIN. Ausryigsqfn nfloN ies dyÈ dy ËmInI hflfqibhqr hn pr smfijk inaF ny DrqI dfies kdr btvfrf kIqf hY ik muwTI BrlokF kol Dn-dOlq dy aMbfr hn aqybhuigxqI kol kwK vI nhIN.
bsqIvfdI aMgryËI swqf ipClI vwzIlVfeI qoN qF bc inklI pr vMz dy spwÈt
sMkyqF nfl. mhfqmf gFDI dI ÈKsIaqnfl Bfrq ny afpxf siqafgRih jfrIrwiKaf aqy aMq afËfdI pRfpq kIqI.
gFDI dI mOq qoN bfad nihrU nysmfijk boJ dI iËMmyvfrI afpxy moiZaFAuqy AuTf leI sI. iewk aijhy dyÈ dIagvfeI afpxy hwQF ivc lY leI ijs dIrUh Aus lMmy rfj qoN duKI sI aqy ijs dIafriQkqf mhFngr lMzn dy bfËfr dI
pUrqI leI srfpI hoeI sI. afpxy afriQkBivK dy ivkfs leI iksfnF ivckfrËmIn dI vMz aqy dyÈ dy AudXogIkrn ƒmËbUq krnf ËrUrI sI. kFgrs pfrtIdy afgUaF ny Aus kMm leI imsflIAuqÈfh nfl afpxy afp ƒ smripq kridwqf.
vwzI iBMnqf vflf ieh vwzf dyÈ anykFpUjf-pfTF aqy rUVIaF vflf dyÈ hY. ijnHFsmfijk smwisafvF ivc asIN jIa rhyhF, AunHF ivcoN pYdf hoey sfzy ivcfr, AunHFpUjf-pfTF aqy rUVIaF qoN iblkul iBMnhn. smfijk-afriQk ZFcf sfzf iekoijhf hY. gulfmI aqy bsqIvfd df AuhIaqIq, ivkfs dI idÈf vI AuhI. ieMnf sBkuJ imldf-juldf hox dy bfvjUd, smyqAudyÈ dy, iPr vI idn-rfq df Prk hY.iewk pfsy ieQy ËmInI suDfrF dI hnyrI nykfpFgvYV (ikAUbf) dy iËmINdfrF ƒ iekoJtky `c ihlf ky rwK idwqf hY aqy pUrydyÈ ivc iksfnF ƒ muPq ËmIn vMzdy hoeyAuh qyËI nfl awgy vwD irhf hY; AuQy mhfnBfrq afpxy nyk ivcfrF aqy ÈFqIpUrvkadfvF nfl vwzy-vwzy iËmINdfrF ƒ iksfnFƒ ËmIn dfn kr ky AunHF nfl inaF krndf pfT pVHf irhf hY. drasl jo AunHF dIËmIn ƒ vfhuMdy hn, AunHF ƒ hI kImqadf krn leI rfËI kIqf jf irhf hY.ieAuN aijhI koiÈÈ ho rhI hY ik smuwcI
mfnvqf ivc jo smfj ieMnf iËafdfafdrÈk aqy sMvydnÈIl hY pr sB qoNiËafdf grIb vI, Aus dI grIbI vl aqyasMvydnÈIl dilwdrqf df pRvfh iesy qrHFruk sky.
rfjDfnI nvIN idwlI ivc asINsihkfrI KyqI dyKx gey. hiraflI rihqlwgBg cflI iklomItr rsqy qoN guËrdyhoey acfnk kuJ jfnvr aqy mwJF idKfeIidwqIaF. asIN ascrj kr dyx vflIgrIbI aqy imwtI dIaF kMDF nfl bxy GrFvfly Coty ijhy ipMz ivc phuMcy. sihkfrqfvflf ieh skUl do aiDafpkF dy asfDfrnXqnF 'qy inrBr sI. ies aMdr pMj jmfqFcwldIaF sn. ichiraF Auqy ibmfrIaF dylwCx vfly kmËor bwcy cONkVI mfrI bYTyaiDafpk df pfT sux rhy sn. ieQy jovwzf ivkfs sI, Auh sI sIimMt dy bxyhoey pfxI vfly do KUh ijs qoN iËafdf qoNiËafdf lok pfxI Br skdy sn pr kuJdUjIaF ËrUrI qbdIlIaF vI sn joasfDfrn smfijk mhwqv vflIaF snaqy jo ivafpk grIbI df aihsfs vI
CotI hI shI pr ieh rOick qbdIlIhY. eINDx dy rUp ivc vrqy jfx vfly gobrƒ iksfn vwzI pwDr 'qy Kfd dy rUp ivcvrqx leI bcf ky rwK lYNdy hn. iekipafrI ijhI afvfË nfl bwcy aqy aOrqFsfry gobr iekwTf krn ivc juwt jFdy hn.ies ƒ Duwp ivc sukfAux leI rwKdy hnaqy bfad ivc awz-awz AucfeIaF AuqyanykF iprfimzF `c vwzIaF kIVIaF dyJuMz vFg Qwp idMdy hn. Bfrq srkfr dyXqnF df DMnvfd ik lok hux rOÈnI leIAunHF CotIaF BwTIaF aqy afpxI ËmIn ƒKfd dyx leI Aus mhwqvpUrn AuqpfdAuqy inrBr hn.
ieh gwl spÈt hI hY ik pÈU ieQypRfcIn kfl qoN hI pivwqr mMinaf jFdfhY. Auh Kyq dI vfhI krdf hY, duwD idMdfhY. Aus dy Pokt dI kudrqI eINDx dy qOr`qy bhuq mhwqvpUrn BUimkf sI. sfƒdwisaf igaf ik iksfn ƒ Aus df Drmies byÈkImqI pÈU dI hwiqaf dI afigafnhIN idMdf aqy ies leI ies ƒ pivqrpÈU mMinaf jFdf hY. iek AudyÈ pRfpqIleI Drm dI aijhI afV leI geI ik
Ëmfnf vI af igaf pr Aus pivqr pÈUdI pUjf awj vI Ausy ÈrDf nfl jfrI hY.Aus dI afbfdI cMgI-KfsI vD-Puwl rhIhY aqy koeI aDrmI vI Aus df mfs KfxdI ihmfkq nhIN kr skdf. Bfrq ivcaTfrF kroV pÈU hY (amrIkf ivc ijMnyhn, Aus qoN qkrIbn ds kroV guxf vwD)aqy dunIaF ivc pÈU-sMiKaf dy mfmlyivc Bfrq df dUjf nMbr hY. Drm aqysMsikRqI dy nIqI-inXmF df pflx krnvfly BfrqI jn-mfns ƒ ies pivqr pÈUdI pUjf qoN BfrqI Èfsn vI nhIN rokskdf.
swT lwK afbfdI vflf pihlf vwzfÈihr klkwqf (hux kilkfqf) bhuq hIhYrfnIjnk sMiKaf vflIaF gfvF nflijAUx leI srfipaf hoieaf hY. ienHF gfvFdy JuMzF dy JuMz sVkF qoN guËrdy hoey jFikqy vI sVk Auqy psr ky bYTy hoeyafvfjfeI ƒ jfm kr idMdy hn.
ies Èihr ivc sfƒ Bfrq df anoKf
rUp dyKx ƒ imilaf. Auh AudXoigkivkfs jo BfrI AudXog dy Auqpfd ijvyN
ryl ieMjx bxfAuNdf hY aqy ijs jgHfphuMcx ivc sfƒ ajy hor vkq lwgygf,iewk iBafnk dildrqf dy iblkul nfllwgdf hY. nvIaF-nvIaF KojF dy sB KyqrFivc jo qknIkI ivkfs dyKx ƒ imldfhY, Aus nfl BfrqI ivigafnIaF dI dunIaFdy hr Kyqr ivc pCfx bxI hY.
ieQy ikRÈn nfm dy ivdvfn nflmulfkfq df mOkf imilaf. Auh aijhfbMdf sI jo sfzI awj dI dunIaF qoN dUrlwgdf sI. iemfndfrI aqy inmrqf nflAus ny sfzy nfl lMmI gwlbfq kIqI ijsleI ieh mulk jfixaf jFdf hY. dunIaFdI smuwcI qknIk ÈkqI aqy qfkq ƒprmfxU AUrjf dy ÈFqmeI pRXog ivclgfAux dI ËrUrq Auqy Ëor idMdy hoey AunHFkOmFqrI bihsF dI rfjnIqI dI BrpUrinMdf kIqI jo prmfxU hiQafrF dIËKIrybfËI ƒ smripq sI. Bfrq ivc XuwDnfm df Èbd AuQoN dI jn-mfns dI afqmfqoN ieMnf dUr hY ik afËfdI aMdoln dyqxfapUrn dOr ivc vI Auh AunHF dy mnAuqy nhIN Cfieaf. lokF dy asMqoK dy vwzy-vwzy ÈFqIpUrn pRdrÈnF ny aMgryËIbsqIvfd ƒ afKrkfr Aus dyÈ ƒ hmyÈFleI Cwzx leI mjbUr kr idwqf ijs dfÈoÈx Auh ipCly zyZ sO sfl qoN kr irhfsI.
ieh gwl bVI r O ick h Y ikivroDqfeIaF dy ies dyÈ ivc, ijQy grIbI
30 jUn 1959 nUM pflmpur hvfeI awzy ‘qy puwjidaF cy guvfrf.
julfeI 1959 ivc cy nyhvfnf vfps prq ky afpxIBfrq Xfqrf dI irportilKI sI. ieh irport Ausny rfÈtrpqI PIdl kfsqroƒ spurd kIqI sI. bfadivc 12 akqUbr 1959 ƒieh irport ikAUbf d yhPqfvfrI rsfly v yrdyElIvo ivc CpI sI. julfeI1959 ivc cy ny hvfnfvfps prq ky afpxI BfrqXfqrf dI irport ilKI sI.ieh irport Aus n yrfÈtrpqI PIdl kfsqro ƒspurd kIqI sI. bfad ivc12 akqUbr 1959 ƒ iehirport ikAUbf dy hPqfvfrIrsfly vyrdy ElIvo ivc CpI
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (20)
‘pMjfb tfeImË’ dI Kfilsqfn bfrycwl rhI ivcfr-crcf ivc hrcrn isMGprhfr ny Kfilsqfn dy AupfÈkF nUM swcdf sfhmxf krfieaf hY aqy pRIqm isMGkumydfn ny AunHF qoN bhuq iswDy svfl puwCyhn, ijnHF dy jvfb AunHF nUM dyxy bxdyhn. myry purfxy imwqr zf[ blkfr isMGny vI afpxy ivcfr pyÈ kIqy hn aqy Ausny prhfr aqy kumydfn dy ivcfrF dI qfeIdkIqI hY. ies ivÈy ̀ qy vKry nËrIey qoN vIivcfr krn dI loV hY. Kfilsqfn dyAupfÈkF qoN ieh puCxf bxdf hY ikKfilsqfn df sMGrÈ iks mfnvvfdIAudyÈ dI pRfpqI leI kIqf jf irhf hY?ieiqhfs gvfh hY ik afËfdI df hrsMGrÈ mfnvvfdI AudyÈ dI pRfpqI leIkIqf jFdf irhf hY. PrFs aqy amrIkf
dy ienklfb mnuwKqf dI afËfdI dy sMGrÈsn. XUrp ivc plYto (aPlfqUn) qyarsqU dy ivcfrF aqy eIsfeI crc dysuDfr (Reformation) qoN pRBfvq hoeIpunr jfigRqI (Renaissance) lihr ivcanykF icMqkF dy mfnvvfdI ivcfrF nyXUrpI kOmF ivc ienklfb lY aFdf sIaqy AunHF nUM dunIaF `qy dbdbf kfiemkrn dy smrwQ bxf idwqf sI. kfrlmfrks dy kYpItl (Das Kapital) qykimAUinst mYnIPYsto dy ivcfrF ny dunIaFBr ivc kfimaF dy aiDkfrF aqy mnuwKqfdI afËfdI dI lihr nUM jnm idwqf qy sPlbxfieaf sI. lYinn dy ivcfrF ny rUs ivcienklfb lY aFdf sI. mfE sy quMg dyivcfrF ny hI cIn ivc sfmrfjI ÈkqIaFdI dKl-aMdfËI Kqm kIqI sI. mhfnicMqk ho cI imMnH dy mfnvvfdI ivcfrF ny
vIaqnfm nUM PrFs aqy amrIkf jYsyqfkqvr sfmrfjF nUM hrfAux dy smrwQbxf idwqf sI. Bfrq, aPrIkf aqy dKxIamrIkf dy dyÈF dI afËfdI vI mfnvvfdIAudyÈ leI sMGrÈF df nqIjf sn. pRfcInkfl ivc mhfqmf buwD dy mfnvvfdIivcfrF ny aÈok nUM mhfn bxfieaf aqyeyÈIaf dy siBafcfr nUM shfrf idwqf sI.ieslfm ivc mfnvqf dI kdr kfrn hIdunIaF ivc Aus dI sPlqf sMBv ho skIsI. pMjfbI kOm df Augmn aqy pMjfb ivcafËfd rfj dI sQfpnf gurU nfnk dIivcfrDfrf dI dyx sI. dyiKaf jfvy qFihMdU Drm dI hËfrF sfl lMmI gulfmIAus dy amfnvI jfq-pfq pRxflI df nqIjfsI.
Kfilsqfn dy sMklp nUM aksr iqMnmUl aMgF ‘qy afDfrq dwisaf jFdf hY:(1) gurU gRMQ sfihb dI bfxI, (2) gurUsfihbfn dIaF jIvnIaF, aqy (3) iswKpMQ df ieiqhfs. gurU gRMQ sfihb dI bfxIaiDafqmk igafn hY aqy Kfilsqfn gurU
gRMQ sfihb dI bfxI dy kuJ ÈrDflUaFvloN icqivaf pMjfb df rfj pRbMD.aiDafqmk igafn aqy rfj pRbMD ivckoeI sFJ nhIN hY. mfnv ieiqhfs aMdrieh bihs nvIN nhIN, sdIaF purfxI hY.XUrp aMdr 16vIN sdI ivc lwKF-kroVFlokF dIaF jfnF leIaF. pUrf XUrpkbrisqfn bx igaf qF jf ky ÈFqI hoeIaqy Auh lok crc nUM iek dUjy nUM judfkrn leI rËfmMd hoey. ipClI awDI sdIqoN ieslfmI jgq dy bhuqy dyÈ iek vfrmuV Psy hoey hn aqy iek dUsry df KUnvhf rhy hn. sfzIaF grm iDrF nUM iesKUnI ieiqhfs qoN pUrn TrMmy nfl sbkiswKxf cfhIdf sI aqy drÈn-idwg drÈnvflI bihs qoN guryË krnf cfhIdf hY.irafsq aqy Kfilsqfn dy smrQkF nUMieh dwsxf bxdf sI ik gurU gRMQ sfihbdI iks bfxI ivc AunHF vloN icqvy rfjpRbMD bfry kI AupdyÈ hY? pr AunHF dyiksy vI lIzr, bulfry jF icMqk ny suboDqrIky nfl aYsf nhIN kIqf. Auh gurU gRMQsfihb dI bfxI qy afpxy inÈcy nUM hIKfilsqfn df afDfr mMnI aqy pRcfrI jFdyhn. gurU gRMQ sfihb pRqI ÈrDf gurmiqigafn nhIN huMdI. asl ivc gurU gRMQsfihb dI bfxI df rfj pRbMD nfl koeIvfsqf hI nhIN hY. Aus df qF spÈt inrxfhY,
rfju n cfhAu mukiq n cfhAumin pRIiq crn kmlfry] (pMnf 534)gurbfxI qF rfj nUM kpt afKdI hY,rfj kptM rUp kptMDn kptM kul grbqh] (pMnf 708)gurU sfihbfn dIaF jIvnIaF df vI
Kfilsqfn dy sMklp nfl koeI sbMD nhINhY. AudfsI aqy inrmly sfDUaF ny afpxyivcfrF nUM gurbfxI dI ivcfrDfrf nflrlgwz krn leI gurU sfihbfn dIaFjIvnIaF df ivsiqRq imiQhfs rc idwqfsI jo hux qk ieiqhfs vjoN pRcfiraf jFdfhY. ‘gur pRqfp sUrj gRMQ’ dI qF keIgurduafiraF ivc kQf vI kIqI jFdI hY.ies sbMD ivc iewk qwQ iDafnXog hY.gurU nfnk sfihb ny koeI gurgwdI sQfpqnhIN sI kIqI. gurbfxI qF Èbd nUM gurUmMndI hY,
hY. isrP Auho ivakqI gurU aKvfAux dyXog huMdf sI, ijs ny afpxf jIvnaiDafqmk igafn dI isiKaf aqy sMcfrleI smripq kIqf hovy, ikAuNik isiKafpRdfn krn vfly nUM hI gurU mMinaf jFdfhY; pr gur pirvfrF ivc gurU nfloN gwdInUM mhqwqf dyx dI rIq cwl peI sI, jogurbfxI dI isiKaf aqy sMcfr ivcrukfvt bxn dy nfl nfl pirvfrkiKcoqfx df kfrn bx geI. gurU amrdfsjI dI sMqfn qoN ÈurU hoeI gwdI leI iKcoqfxgurU sfihbfn dIaF ÈhIdIaF, AujfVy aqyjMgF df kfrn bx geI, jo gurU goibMdisMG jI dy puwqrF dI ÈhIdI ‘qy Kqm hoeI.
Kfilsqfn dy smrQk gurU gRMQsfihb dI bfxI aqy gurU sfihbfn dIaFjIvnIaF df iËkr qF isrP rsmI qOr‘qy lokF nUM pRBfvq krn leI hI krdy
hn pr Kfilsqfn df aslI afDfr qFiswK ieiqhfs nUM mMndy qy pRcfrdy hn;pr iswK ieiqhfs ivc vI Kfilsqfn jYsyinrol iswK Drm dy rfj df koeI iËkrnhIN imldf. ieiqhfsk qwQF nUM qoV-mroVky hI AunHF nUM Kfilsqfn df afDfrbxfieaf jf skdf hY. iswK ieiqhfs dyqwQF ‘qy ivcfr krn nfl hI AunHF dyKfilsqfn nfl sbMDF dI jfxkfrI pRfpqho skdI hY. ies leI iswK ieiqhfs ‘qysrsrI nËr mfrn df Xqn krdy hF.
bMdf bhfdr nUM mrfiTaF dy jMg lVnaqy luwt mfr krn dy ZMgF df igafn sI.Aus ny pMjfb dy mugl Èfsn ‘qy hmlfkr idwqf, ijs ivc ibnfÈk Aus dIaFpRfpqIaF qF hoeIaF pr aMq nUM Aus dIhfr ho geI aqy Aus nUM bMdI bxf ky ÈhIdkr idwqf igaf. Aus dy hmly df bdlflYx leI mugl Èfsn ny iswKF dInslkuÈI df aYlfn kr idwqf. iswKF nUMafpxy bcfE leI Gr bfr Cwz ky jMglFivc pnfh lYxI peI. jMglF ivc rihMdyiswK sMgiTq ho ky muglF nfl gurIlfjMg krn lwg pey. gurIlf jMg kridaFAunHF dI jMgI ÈkqI vD geI. iswKF dIvDdI ÈkqI dyK ky pMjfb dy gvrnrËkrIaf Kfn ny AunHF nfl smJOqf krnleI nvfbI dy pyÈkÈ kr idwqI, jo AunHFmnËUr kr leI.
mrfiTaF dy hmilaF aqy muglF dIKfnfjMgI ny mugl rfj bhuq kmËor kridwqf sI. idwlI luwtx dI mnÈf nfl ierfndy bfdÈfh, nfdr Èfh ny ihMdosqfn ‘qyhmlf kr idwqf aqy krnfl ivc muglbfdÈfh nUM hrf ky idwlI ivc kqlyafm qyluwt mfr krnI ÈurU kr idwqI. jdoN nfdrÈfh dI Poj idwlI luwt ky hËfrF aOrqFaqy bMidaF nUM gulfm bxf ky vfps jfrhI sI qF iswK gurIlf jiQaF ny ihMmqkrky lutyiraF qoN bhuq sfrIaF gulfmaOrqF aqy bMidaF nUM afËfd krvf idwqf.ies nfl iswK jQy pMjfb dy lokF ivchrmn ipafry ho gey.
nfdr Èfh dI mOq ‘qy aihmd ÈfhabdflI aPgfn ny idwlI ‘qy hmly krnyÈurU kr idwqy. abdflI dIaF DfVvI POjFidwlI jFdy smyN pMjfb ivc vI luwtmcfAuNdIaF aqy AujfVf krdIaF jFdIaFsn. iswK POjI jQy AunHF DfVvIaF df vImukfblf krn lwg pey, ijs ivc AunHF nUMkfPI jfnI nuksfn vI Jwlxf ipaf.abdflI ny awk ky drbfr sfihb nUM vIZfh ZyrI kr idwqf pr abdflI nflmukfbilaF ny iswKF nUM qfkqvr ÈkqI nflmukfblf krn dy smrwQ bxf idwqf, AunHFdf afqm ivÈvfs vD igaf qy Auh pMjfb`c lokF dy riKakF vjoN pRiswD ho gey.
nfdr Èfh aqy aihmd Èfh abdflIdy hmilaF ny pMjfb dy mugl rfj nUMqihs-nihs kr idwqf sI. BfvyN aihmdÈfh ny qIjI pfxIpq dI lVfeI ivc mrfTyhrf idwqy sn, pr Aus dI ihMdosqfn ‘qyrfj krn dI iewCf nhIN sI. mugl aqyaPgfn pMjfb dy lokF ivc bdnfm ho geysn. pMjfb dy lok amn cYn cfhuMdy sn.ies leI Auh iswK jiQaF ‘qy Brosf krdysn aqy AunHF df afdr vI krdy sn.lokF dy sihXog nfl iswK jiQaF ny bfrF
imslF kfiem kr leIaF. is wKimsldfrF ny pMjfb ‘qy afpxf rfjsQfpq kr ilaf. ÈukrcwkIaf imsl dfimsldfr rxjIq isMG dlyr, dUraMdyÈaqy isafsI sUJ df mflk sI. Aus nydUjy imsldfrF nUM ijwq ky jF nfl imlfky pMjfb ‘qy afpxf rfj kfiem kr, jMmUkÈmIr aqy lwdfK nUM ijwq ky afpxy rfjdf ivsqfr kr ilaf, pr Auh afpxyrfj nUM pwky pYrIN sQfpq krn leI koeIsMsQfeI ivvsQf nf kr sikaf aqy nfhI afpxy jfnÈInF nUM rfj pRbMD krn dyXog bxf sikaf. Aus dI mOq nfl pMjfb‘qy iswK rfjy df rfj Kqm ho igaf.
iswKF dI aMgryËF nfl dUjI jMg ivc
aMgryËI POjF hfr geIaF sn, pr iswKFivc koeI iemfndfr aqy pRvfinq lIzrnhIN sI, jo iswKF dI ijwq df aYlfn krdf.lfrz zlhOËI ny aMgryËF dI ijwq df aYlfnkr idwqf. aMgryË JUTf aYlfn kr ky hfrIjMg ijwq gey. Èfh muhMmd ilKdf hY,
Cfipaf jf irhf hY, ijs ivc AunHF iek vfr iPr kuJ ku svfl AuTfey hn. ienHF svflFbfry aksr jF qF KfmoÈI Dfr leI jFdI hY jF iPr ienHF dI ivafiKaf afpxy ZMg nflkr leI jFdI hY, jdik hkIkq ieh hY ik ienHF svflF df sfhmxf kIqy ibnf koeI vIgwl qur skxI muÈikl jfpdI hY. -sMpfdk
kfrl mfrks
bfbf bMdf isMG bhfdr dfiek icwqr
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (21)
iswK sn qy pfrtI dI vfg zor ienHF dojfqF dy hwQ ivc sI. pfrtI dI agvfeImfstr qfrf isMG kr irhf sI. pfrtIdf mnorQ iswKF dy Dfrimk aqy isafsIhwkF dI rfKI krnf sI. akflI dl dymukfbly kFgrs aqy musilm lIg dylIzr sUJvfn qy Auc isiKaf pRfpqivakqI sn. pfrlImfnI lokqMqr ivcsmrQkF dI igxqI mfany rwKdI hY, iesleI kFgrs hr Drm, vrg, jfq qy ÈRyxIdy bMidaF nUM aqy musilm lIg sfrymuslmfnF nUM nfl imlfAux dy purËorXqn kr rhy sn, pr akflI dl mflvy,duafby, puafD aqy nIvIN jfq dy iswKF nUMpfrtI dy mY Nbr bxfAux ivc koeIidlcspI nhIN idKf irhf sI. Auh lIzrFdI cox ivc vI jfqIvfd aqy sQfnvfd nUMisafsI sUJ qy ividak Xogqf nfloN vwDmhwqqf idMdf sI.
1947 ivc Bfrq dI afËfdI smyNakflI dl qy iswKF dy BivwK df vwzf PYslfkrn dI iËMmyvfrI af peI, pr akflIdl ivc koeI vI aYsf lIzr nhIN sI, josmyN df hfxI aqy eyzI vwzI iËMmyvfrIinBfAux dy kfbl huMdf. aMgryË iswKF nUMqIjI iDr bxfAuxf cfhuMdy sn, ikAuNikmflvy, puafD aqy AunHF nfl lgdy bFgrqy phfVI ielfikaF ‘qy PUlkIaF irafsqFdy iswK rfijaF df rfj sI, jo afËfd hojfxf sI, iswKF dI afpxI isafsI pfrtIsI aqy POj ivc BfrI igxqI sI. PUlkIaFirafsqF dy rfijaF nfl gwlbfq rfhINaqy pMjfb dy nyVly ielfky imlf ky iswKFleI vwKrf afËfd rfj sQfpq krnfaMgryËF leI aOKf vI nhIN sI, pr iesdf PYslf akflI dl ny krnf sI. rfjsIpfrtI huMdy hoey vI akflI dl dy lIzrpMjfb ivc afpxf afËfd rfj sQfpq
krn dI klpnf nf kr sky. akflI dlqIjI iDr bxn leI iqafr nf hoieaf.muhMmd alI ijnfh ny vI iswKF nUMpfiksqfn nfl rlx df pRsqfv kIqfsI, jo akflI dl ny nfmnËUr kr idwqf.akflI lIzrF ny kFgrs df sfQ dyx dfPYslf kr ilaf, pr jo hflfq bxy hoeysn, AunHF ivc ieh PYslf glq nhIN sI.
hYrfnI qF ies gwl dI hY ik akflI dlny ibnf iksy ilKqI smJOqy aqy ivÈyÈaiDkfrF dy kFgrs nfl rlxf pRvfnkrky afpxI isafsI hsqI nUM imtfAuxdf inrxf ikAuN lY ilaf sI? hflFik iehbihs df ivÈf hY ik irafsqI iswK rfjyiks iksm dy iswK sn qy AunHF dy afsryilaf igaf iswK rfj ikMnf ku bfxI dyafiÈaF anusfr hoxf sI.
ijhVy rfj dI KfilsqfnI mMg krrhy hn, Aus dI 1947 ivc AunHF dy bËurgF
ny klpnf krnI vI ËrUrI nhIN sI smJI.jy akflI dl pMjfb ivc vwKry rfj dImMg kr lYNdf qF pMjfb ivc iswK rfijaFdy imlfp nfl afËfd rfj dI sQfpnf hojfxI sMBv sI.
afËfdI pRfpq krn ipCoN Bfrq dfsMivDfn bxfAux vflI asYNblI ivc iswKnumfieMidaF ny ihwsf ilaf sI, pr Aus
vloN bxfey sMivDfn ‘qy dsqKq nhIN sIkIqy. BfrqI sMivDfn ivc mUl mnuwKIaiDkfrF dI ivvsQf hY. ienHF aiDkfrFaDIn Dfrimk afËfdI dI vI ivvsQf hY.iksy Drm nfl ivqkrf sMivDfnk kfnUMndI AulMGxf mMnI jFdI hY aqy AulMGxfkrn vfly nUM kort sËf idMdf hY. iPr vIjugo-jugF qoN srkfrF glqIaF krdIaFafeIaF hn aqy Bfrq srkfr vI duDDoqI nhIN hY, srkfr ny sOVI rfjnIqIkridaF ivqkry iekwly pMjfbIaF nfl hI
ikAuN, sgoN nfgflYNz vfsIaF, kÈmIrIaF,dyÈ dy kroVF afidvfsIaF aqy dyÈ dy hrihwsy dy dilqF nfl iswKF nfloN vI vwDivqkry kIqy. srkfr nfl lVnf jfieËsI, pr sfzy afgU kdy vI lVfeI dy ZukvyNdfa-pyc nf bxf sky; gYr iswKF dfivÈvfs ijqx dI gwl qF pfsy, Kud afpxyrfmgVHIaf BrfvF, sYxIaF, kMbojF jFanykF hor iswK BfeIcfiraF dy lokF dfivÈvfs vI nf ijwq sky. Èfied iesy krkybhuqy iswK BfrqI lokqMqr qoN kfPI hwdqk ajy vI sMquÈt hn. svfl pYdf huMdfhY ik Kfilsqfn aYsy ikhVy mfnvIaiDkfr dyx leI vcnbwD hY, jo BfrqIsMivDfn nhIN dy irhf? akflI pfrtI mfJydy iswKF dI pfrtI bxI hoeI sI, pr pMjfbIsUby dy sMGrÈ dI sPlqf ‘qy Auh mflvydy iswKF dI pfrtI bx geI.
Kfilsqfn df sMklp iksy zUMGI jFinwgr ivcfrDfrf jF mfnvI kdrF kImqFdI Aupj nhIN hY. hux ies df afDfr bhuqhwd qk dmdmI tksfl sMprdf dI socaqy sMq jrnYl isMG iBMzrFvfly dIaFqkrIrF hn. sMq jrnYl isMG iBMzrFvflydf inÈcf sI ik drbfr sfihb ‘qy hmlfhox nfl iswK afpxy Drm dI riKaf leImrn-mfrn leI iqafr ho jfxgy, ijsnfl Kfilsqfn dI nINh rwKI jfvygI. iesleI Auh drbfr sfihb ivc morcf-bMdIkrky aqy hr qrHF dy cMgy-mfVy qy ÈwkIiksm dy ansrF nUM pnfh dy ky Bfrqsrkfr nUM hmlf krn leI Auksf irhfsI; pr drbfr sfihb Auqy hmlf hox ‘qyiswK jgq ivc sog pY igaf aqy iewkfdukf ihMsk vfrdfqF qoN ielfvf koeI vwzfsMGrÈ nf iCiVaf. asl ivc afm iswKFdf BfrqI sMivDfn dy mfnvI aiDkfrF ivcivÈvfs sI. drbfr sfihb ‘qy hmly nUMAuh sMq jrnYl isMG iBMzrFvfly vloNPYlfey dihÈqvfd, Bfrq srkfr dIimlIBugq, kFgrs dI iswK Drm nfleIrKf aqy Bfrq srkfr dI iewËq dfmslf smJdy hn. Auh sMq jrnYl isMG
afËfdI mfnvvfdI AudyÈ dI Aupj huMdI hY(ipCly sPy dI bfkI)
‘pMjfb tfeImjL’ dy ipCly aMk (nMbr32) ivc pwqrkfr krmjIq isMG cMzIgVHny avqfr isMG ieMglYNz dy lyK ‘iswKbOiDkqf df imafr inGfr vwl ikAuN?’Auqy afpxf pRqIkrm idMidaF ikhf hY ikbyVI Auh clf rhy sn, pr cwpU koeI hormfr irhf sI. AunHF df iswDf inÈfnf ajmyrisMG `qy sI jF iksy hor `qy? krmjIqisMG ny sKq ieqrfË pRgt kIqf hY ikavqfr isMG ny sMq iBMzrFvfilaF dImkbUlIaq qy pRvfinq hox df ishrfajmyr isMG isr ikvyN bMn idwqf hY? iesysMdrB ivc krmjIq isMG ny ‘inrpwKsMjIdgI svflF dy Gyry ivc’ isrlyK hyTpRBÈrn BrfvF df pwK lYNidaF afpxy vwloN
pUrI vfh lf idwqI hY ik sMq jrnYl isMGiBMzrFvfilaF dI vsIaq qy PlsPy nUMsurjIq rwKx aqy sdIvI bxfAun leIpRBÈrn BrfvF qoN vDIk qy stIk koeIhor klm nhIN ho skdI; pr sMq jrnYlisMG iBMzrFvfilaF dI jfnÈInI nUM lY kyieMnI klm iGsfeI ikAuN? ajmyr isMGqF Èfied mYdfn Cwz irhf hY. iesy krkyAuhny aijhf ieMtrivAU idwqf hY. ÈfiedAus nUM koeI ikRÈmf nËr nhIN afieaf qyAus ny hkIkq vwl nUM vfps pYr puwtyhn.
krmjIq isMG jI, hFgkFg dIsuprIm kort dy jwj cUhV isMG iswDU vwloNilKI ikqfb AunHF dy inwjI ivcfr ho skdyhn. AunHF vwloN lfrz mYkfly dy ÈbdF dyarQ vI AunHF dI inwjI mfniskqfdrsfAu Ndy hn. rom df mhfnfiekhoryÈIam rom Èihr dI rfKI leI liVaf
sI qy bcfieaf vI sI, pr drbfr sfihbqF hmly df iÈkfr hoieaf aqy aMq bfrysfrf iswK smfj vfikP hY. krmjIq isMGjI, arQ hmyÈf arQ krn vfly dI inwjImfnisk Aulfr vflI pRqIbwDqf drsfAuNdfhY. ieho kfrn hY, gurbfxI qy vwK-vwKivdvfnF vloN kIqy tIky iek rUp nhIN hn.iesy krky hr tIkf, tIkf krn vflyivdvfn dI soc qy pRqIbwD Aulfr dfpRdrÈn krdf hY. koeI vI tIkf jF ilKqdYvI afdyÈ qF kdy vI nhIN ho skdy!
kwl mYN jUn curfsI bfry XUitAUb ‘qybI[ bI[ sI[ df iek vIzIAu vyiKaf, ijsivc pwqrkfr sqIÈ jYkb ny dwisaf ikiek idn Aus dI Cwq ‘qy iekwilaF sMqFnfl gwlbfq hoeI. sqIÈ jYkb ny ikhfik Aus ny jdoN sMqF nUM ikhf ik jo hflfqbx rhy hn, jy AunHF ‘qy srkfr ny koeIkfrvfeI kIqI, qF? jvfb ivc sMqF nysqIÈ jYkb nUM bFh nfl ieÈfrf kridaFikhf ik vyK irhf hYN Auh Kyq. iewDroNbfrzr awT dws ikwlomItr hY qy bfrzrpfr krn ivc awDy GMty df smF lwgdfhY. jy koeI srkfrI kfrvfeI hoeI qF mYNipwCoN dI inkl ky pfiksqfn cly jfxf hY,ijwQoN asIN gurIlf XuwD krFgy. ieh vIzIAuXUitAUb ‘qy AuplbD hY. vIzIAu vyK kylwgdf hY ik srkfr aqy sMq iBMzrFvfly-dohF dy iek dUjy pRqI ikafPy shI nhINsn. vIzIAu df nfm hY, “Operation BlueStar: What Happened in GoldenTemple on 6th June 1984? (BBCHindi)
krmjIq isMG ny ajmyr isMG vwloN
sFJf ey[ bI[ pI[ dy XfdivMdr nUM idwqIieMtrivAU dy hvfly nfl ajmyr isMG vwloNsMq iBMzrFvfly aqy AunHF dI supnsfjLIKfilsqfn bfry pRgtfey ivcfrF df noitslYNidaF ajmyr isMG dI ivdvqf AuqyikrdfrkuÈIaF krn df dosL lfieaf hY.AunHF ny ajmyr isMG dy ivdyÈI myËbfnF
aqy AunHF dI smJ ‘qy vI AuNgl cuwkI hYik ieh lok ajmyr isMG dI ikAuN mfiekmdd krdy hn qy Aus dIaF pusqkFKrIddy hn? Auh cfhuMdf hY ik sMqF dypYrokfr noits lYx ik “ajmyr isMG kIkr irhf hY?” Aus ny ajmyr isMG dIaFivcfrk kicafeIaF nUM vI nMgy krn dfXqn kIqf hY.
mYnUM lwgdf hY ik iswK sMGrÈ ivcihwsf lYx vfly axgOly qy anfm lwKFnOjvfnF dI BfgIdfrI qy Èhfdq krmjIqisMG cMzIgVH aqy pRBÈrn BrfvF leIieMnI aihm nhIN, ijMnI sMq jrnYl isMG
iBMzrFvfilaF dy ivcfrk jfnÈIn bxnfaqy ies muwdy ‘qy iejfrydfrI kfiem rwKxIhY. krmjIq isMG ny ipCly iek lyK ivcafpxy afp nUM suBfgf mMinaf sI, AuhAus vkq sRI aMimRqsr qfienfq sI qyAuh sMqF dy drÈn vI kr cukf sI. iesnËrIey nfl qF pwqrkfr dlbIr isMGsB qoN vwD suBfgf sI, ijs nUM sMqF dIkfPI nyVqf hfisl sI.
gurU nfnk sfihb ny afpxy jIvnkfl ivc ikqy vI afpxy afp nUM ikRÈmeIjn sfbq krn df Xqn nhIN kIqf, prpqf nhIN pwqrkfr krmjIq isMG nUM iehivÈyÈ ikRÈmeI dyKx qy GoKx dI XogqfikvyN pRfpq hoeI? iswK Drm, ivakqIivÈyÈ jF ivakqI ivÈyÈ dy icMqn df DfrnIkdy vI nhIN irhf. iswK Drm dy kyNdribMdU ivc hmysf ‘srbwq vwloN srbwq dfBlf’ irhf hY.
ieh jo jfnÈInI df dOr cwilaf hY,ies ivc ikrdfrkuÈIaF df cwl irhfislislf hux TwlHx vflf nhIN. lwgdfhY, iswK Drm dy doKIaF ny pVHy-ilKy iswKFnUM iek aijhI cUhf dOV ivc pf idwqf hY,ijs ivcoN inklnf kuJ nhIN, pr bysLkImqIsmyN qy AUrjf dI brbfdI qF inÈicq hY.lwgdf hY, gurbfxI df iswKF nfl srokfrhux isrP isr invfAux qwk hI rih igafhY. hr gurduafrf sfihb ivc drbfrsfihb dy TIk bfhr vwzI tI[ vI[ skrInqy hr idn hukmnfmf aMikq huMdf hY. krIb95% sMgq tI[ vI[ skrIn mUhry isrinvfAuNdI hY qy pVHy-ilKy lok hwQ joV kybVI ÈrDf nfl muwK vfk pVHdy hn, pr
ivcfrn vflI gwl ieh hY ik ienHF ivcoNikMinaF ny Aus idn gurU gRMQ sfihb dyhukm anusfr hI kfr ivhfr kIqy hn?
iswKF vwloN gwl-gwl ‘qy gurbfxIdIaF imsflF dyxIaF iek afm ivhfr bxigaf hY. ikMny iswK hn, ijnHF nUM gurU gRMQsfihb qF dUr dI gwl hY, jpujI sfihb dymUl mMqr dy shI arQ afAuNdy hox? myrIqF iswK ivdvfnF qy drdIaF nUM arjoeIhY ik iswKF ivc afpsI BfeIcfry dy guxF‘qy ivsiqRq crcf kro. iswKF nUM ies dyDfrnI bxfAux vwl nUM Xqn qy Auprflykro. srbwq dy Bly dy nfl-nfl loVvMdiswKF df vI iDafn kro. iswK sMsQfvF nUMkOmFqrI pwDr ‘qy lY jfAu. jy hor koeIkOm huMdI qF ‘Bgq pUrn isMG ipMglvfVf’df nfm qy ‘ipMglvfVf sMsQf’ dI iKafqIawj mdr tYrysf aqy Aus dI sMsQf‘imÈnrIjL afP cYrIitjL’ vFg kOmFqrIpwDr ‘qy DrU qfry vFg itm itmf rhIhuMdI qy ‘Kflsf eyz’ sMsQf awj gurU nfnkdy srbwq dy Bly df kOmFqrI dUq huMdI.pMjfbI/iswK KudkusLIaF vwl nUM nf vDdy,pMjfbI nOjvfnF qy muitafrF nUM ruËgfraqy cMgy BivwK leI jfnF qy pwq nf dfa‘qy lfAuxI pYNdI.
mOjUdf kronf mhfmfrI dy dOr ivciesfeI cYirtI sMsQfvF idn rfq lfjvfbmnuwKqf dI syvf ivc lIn hn. crcF aqycYrIitjL dy bfhr trwkF dy ihsfb nflsuwkf rfÈn vMizaf jFdf hY, pr kmfl hY!iswK dfnI KfinaF dI igxqI aqy afpxIsMsQf df nfm dwsxf qy Poto iKcvfAuxfnhIN Buwldy!
ijQoN qk dmdmI tksfl sMprdf dyiswK Drm ivc Xogdfn df suafl hY,tksfl gurbfxI dy ÈuwD pfT aqy pfTFdIaF lVIaF clfAux ‘qy Ëor idMdI hY;cmqkfrF qy ihMdU Drm dI jfq-pfqpRxflI ivc ivÈvfs rwKdI hY aqy ihMdUDrm dIaF rIqF dy nF bdl ky vrqx dIhfmI hY. ies ny iswK Drm ‘qy kuJ tYkstqy pfT pusqkF pRkfiÈq kIqIaF hn aqygurbfxI dy ÈbdF dI ivafiKaf krn dIivvsQf kIqI hY. ivdyÈF ivc vI tksfldy gurduafry hn. ieh ihMsk kfrvfeIaFkrky dUjIaF iswK sMprdfvF dy muKIaFnUM zrfAuNdI DmkfAuNdI rihMdI hY.
akflI dl ny anMdpur sfihb dymqy ivc Bfrq dy PYzrl ZFcy ivc suDfrdf pRsqfv riKaf hY, jo shI aqy vfjbhY, ikAuNik ihMdUqvI ÈkqIaF PYzrl ZFcynUM Kqm krky eykfqmk rfj pRxflIsQfpq krn leI qrlo-mwCI hn. iesvyly Bfrq dy rfjF dy aiDkfrF aqy swqfivc vfDf krnf bhuq ËrUrI ho igaf hY.
isafsq lokF nUM iekwTy rwKx dfhunr hY. Drm, nsl, jfq, rMg, ilMgaqy ruqby dIaF vMzIaF pYx nfl smfjihMsk qy asiQr ho ky ibKr jFdf hY.jIvn, smfj aqy ivcfr bdldy rihMdyhn. smfj dI AunqI leI ivcfrF df ivroDaqy afdfn-pRdfn ËrUrI, pr vYr GfqkhuMdf hY. isafsq ivc sPlqf mfnvIAudyÈF dI pRfpqI aqy riKaf leI Audm‘qy inrBr krdI hY.
ajmyr isMG
1920 ivc iswKF ny afpxIrfjsI pfrtI, akflI dlbxf leI. pfrtI dy bhuqy mYNbrpVHy-ilKy poTohfr dy iswK KwqrIvpfrI aqy mfJy dy iËmINdfrjwt iswK sn qy pfrtI dI vfgzor ienHF do jfqF dy hwQ ivcsI. pfrtI dI agvfeImfstr qfrf isMG kr irhfsI.[[[akflI dl mflvy,duafby, puafD aqy nIvIN jfqdy iswKF nUM pfrtI dy mYNbrbxfAux ivc koeI idlcspInhIN idKf irhf sI. Auh lIzrFdI cox ivc vI jfqIvfd aqysQfnvfd nUM isafsI sUJ qyividak Xogqf nflo N v wDmhwqqf idMdf sI.
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (22)
gurU nfnk sfihb dy jpujI df kfiv-pRbMD vI kmfl df hY. Coty Coty rcnfqmkkfiv-toitaF dIaF pAuVIaF, hr iek dfvwKrf ivÈf-vsqU, hr iek df vwKrfsvfl, hr iek df iswDf ibrqFq, priPr vI hr iek df ieko ruJfn. ikqy ikqylwgy ik ieh sbdF dy gohVy ibnf isrlyKIjfx-pCfx qoN kfiv-pt ‘qy afËfd AuzdyiPrdy hn, iPr lwgy ik afDuink kMipAUtrIvfrqk vFg ienHF dy afpxy aMqr-GVqpqy-itkfxy hn, ijnHF anusfr QF isrbYT ky ieh iek AuWc-pwDrf kQfnk krdyhn. kdy lwgy ik ieh ilKq iksy afDuinkKoj inbMD dI rUp-ryKf hY qy kdy lwgy ikieh iksy mhfn pRXojn df pRsqfv hY.sMKypqf ieMnI ik axjfx pfTk socdfsocdf aiDafqm dy asmfn ivc AuzfrIaFBrn lwgy aqy XQfrQkqf ieMnI ik
asmfnIN ciVHaf sLrDflU vI kudrq dyKyq ivc bOiDkqf dI hlfeI pf lvy. ÈbdÈbd ivc jfn, Èbd Èbd ivc prmfx qyÈbd Èbd ivc igafn; jo ies ivclydrÈn qy ivigafn dy sumyl nUM smJ jfvy,Auh swc dI syD pf jfvy!
ivigafn df gixq nfl colI-dfmndf sbMD hY. jF ieAuN smJo ik gixqivigafn df vfhn hY. ieh ies nUM muhFdrfidMdf hY, aOËfr idMdf hY, ivDI idMdf hY qyarQ idMdf hY. jy afienstIn E=mc² dfPfrmUlf ilK ky afpxy rYlyitivtI dyisDFq (Theory of Relativity) df gixqIsbUq nf idMdf qF Aus dy isDFq nUM awiDaFny nhIN sI mMnxf. ivigafn qwQ-smgrI(Data) dy isr cldf hY jF ieAuN kho ikivigafn df pihlf kdm pyKxf qy qwQFnUM iewkqrq krnf hY. ies kfrj ivcvrqfry dI rUp-ryKf, pRikRafvF dI pCfxqy mfqrIkrn (Quantification) vIÈfml hn. mfqrIkrn leI pRvfixqiekfeIaF aqy pYmfinaF dI loV hY qF josB kuJ ieko pYmfny anusfr imixaf-qoilaf jf sky qy sfrQk iswty pRfpq kIqyjf skx. gurU sfihb ny jpujI ivc 20vINpAuVI qoN bfad siq dI pCfx leI kudrqdy keI pihlUaF df mfqrIkrn krn ‘qyjor idwqf hY. QF QF igxqI, QF QF imxqIqy QF QF aximwqy kudrqI soimaF dI gwlkIqI hY. keI kihMdy hn, ieh AunHF dIkIqI rwb dI pRsLMsf hY, pr asl ivcieh AunHF dI aDUry mnwuKI igafn pRqIcyqnf df pRgtfvf hY qy swc pRfpqI dIpRbl jigafsf hY.
gurU sfihb qoN pihlF vI buwDIjIvIaFivc siq pRfpqI dI bVI qFG sI, pr Ausvyly dI muwK phuMc aiDafqmvfd sI, jobhuqf krky Dfrimk iPlfsPI ny sMBflIhoeI sI. siq bfry hr jigafsU dI afpxIafpxI klpnf sI, pr iek gwl sB ivcsFJI sI ik sB aiDafqmvfdI ies nUMafpxy cOigrdy qoN bfhr dI vsq smJdysn. sB iehI smJdy sn ik krqf hmyÈfikrq dy bfhr huMdf hY, ies leI nyiVENBflx nfl AunHF dy hwQ-pwly kuJ nhINlwgxf. AunHF anusfr ieh koeI bdlvyNsrUp vflI ÈY sI, jo kdy avfjL ijhImhIn, kdy hvf ijhI aidwK, kdyprAupkfrI jIv qy kdy zMznfiek ÈfÈkbx skdI sI. ies Cupy Clyzy ijhI DfrnfnUM apnf ky Aus vyly dy Drimk ijAUVyisrP Brm, ivsLvfs aqy zr nfl PokyivcfrF df jfl buxdy rhy qy afpxfiekqrPI ‘igafn’ clfAuNdy rhy. iesphuMc ivco N pUjf, bMdgI, sinafs,qpwisaf qy hor krm-kFzI rIqF ny jnmilaf. Dfrimk purÈF ny ies aMD-ivsLvfs dy cOKty ̀ coN bfhr inkl ky AudoNqIk nf dyiKaf, jdoN qIk gurU sfihb nyAunHF nUM JMjoV ky nvF rfh nf idKfieaf.
jpujI dI iek iek pAuVI df incoVhY ik Aupr nf qwko, duafly qwko, kolqwko, Bfv cIËF dy aMdr pyKo. kudrq dIgod ivc bYTy ho, kudrq dy arQcfry nUMvrqdy ho qy kudrq dy inXmF ivc bwJy ho,iPr kudrq qoN bfhr kI Bfldy ho? kudrqdf sMcflk kudrq dy ivc hI hY. kudrqnUM PflqU df iKlfrf nf smJo, ieh Ausydf psfrf hY. ieh kudrq iDafn dI srbsrb-pRQm hwkdfr hY, iesy nUM Kojo ikAuNiksB svflF dy jvfb iesy ivcoN imlxgy.jy hux qIk dI koiÈÈ nfl iksy iswty ‘qynhIN puwjy qF afpxI soc bdlo, ndr bdloqy ivDI bdlo. soc-klpnf, qpwisaf,smfDI, mOn vrq, iswD-isafxpF aqyqIrQ aÈnfnF dy ksuwDy rsqy Cwzo qy ¡df pRmfxIk rfh apnfE. ijs kudrqivc ivcrdy ho, Ausy ivcoN swcy inXm lwBo.duafly dI ies kudrq df siq jfxn leIlyKy-joKy vflf jF gixq pRDfn qy prK-pVqflI rfh hI kfrafmd hY.
AunHF anusfr ies asImq vrqfrydf nf koeI arMB hY, nf aMq hY qy nf koeIhwd-bMnf nËrIN pYNdf hY. ieh iek mhfnvrqfrf hI nhIN, sgo N iek aQfharQcfrf vI hY, jo anMq kfl qoN asMKjIvF df jIvn afDfr bixaf hoieaf hY.ieh arQcfrf hmyÈf qo N by-lfgq(Costless) qy asIm dfqF df somf hY.ies ivc nf koeI rok rukfvt hY, nfpwKpfq qy nf dKl-aMdfËI. kwcy mfl dyKuwlHy gwPy vrq rhy hn; koeI ikMnf vrqy,ikMnf hMZfvy, ijQy hovy AuQy hI pfvy, prnfl iksy dy kuJ vI bMn ky nf qory. kudrqafpxy ies inXm ivc ieMnI sKq qy pwkIhY ik ardfsF qoN mMny nf, cVHfivaF qoNprcy nf, inmx-iKmx qoN psIjy nf qydieaf iksy ‘qy kry nf. ies asIm BMzfrFvfly qy ivicwqr guxF vfly kudrqI vrqfryivc hI prm-siq dI asl rUp-ryKf Bfvakfl mUriq CupI hY; pr ajy qIk iesapfr ivsqfr qy asMK guxF vfly pRikRiqkpRbMD nUM igxqI-imxqI dy lyiKaF ivcvrxn nhIN kIqf jf sikaf Bfv ies nUMivigafn dy isDFqF anusfr inXmbwDkrky nhIN smiJaf igaf. iehI iekcuxOqI hY, jo ivvyk buwDI vfly nfnkoqrIiswK purK ny ¡ df lV PV ky svIkfrkrnI hY.
pr ajokf iswK purK hfly vIaiDafqmvfd dy cOKty ivcoN bfhr inklxdI rONa ivc nhIN hY. Auh ienHF hI pRÈnFduafly GuMmdf iPr irhf hY ik Aus dfprmfqmf ikwQy rihMdf hY, Auh ikvyN imlygfqy prAupkfr kdoN krygf? Auh Aus dyaihsfs ibnf ivjoigaf mihsUs krdfhY. Auh ipCFhmuKI ho ky puwCdf hY ik jyvyd purfx kihMdy hn ik Auh hY, qF dwsoAuh ikwQy hY qy ikho ijhy invfs asQfnivc rihMdf hY. jy invfs-asQfn df pqflwg jfvy qF Auh do cfr pRsLMskI GoVIaFAus dI irhfieÈgfh dIaF vI gf ky dyKlvy, Èfied ‘prAupkfrI pfqÈfh’ KuÈ hoky drÈn dy dyvy; pr jy Auh pRgt ho kyAus dI bFh nhIN PVdf qF ieh dwso AusdI ikrpf ibnf Auh ies BrI dunIaF ivciks df shfrf qwky? iksy cIË dI kmIaf geI qF iks dI mF nUM mF khy? KsmdI dyK-ryK qoN ibnf jIvn ikvyN gujfry?gwl kI, Aus ny pRikRiqk pRxflI ivcbyAumIdI jqf ky prfey Drvfs nUM jfhrfrUp pfAux df pwkf mn bxfieaf hoieafhY.
aijhy ÈÈopMjF ivc ipaf ajokf iswKafpxy kudrqI afqm-ivsLvfs qoN, bfxIivcfr qoN qy iswKI buwD-ivvyk qoN BgOVf hoky AunHF dyhDfrIaF vwl Bwjdf hY, jo Aus
nUM POrI idlfsf dyx. Auh aijhy pYgMbrIsMq purK dI Bfl ivc inkldf hY, jo Ausdy hMJU pUMJy, roNdy nUM cwup krfvy, pfEN peydI ipwT ‘qy QfpVf dyvy qy pRsfd df gwPfdy ky hr sMBv sMkyq rfhIN dwsy ik Auhhr duwK-suwK ivc Aus dy nfl hY! Aus dImfnisk pIVf qy Auprfmqf nUM BFp kyanykF colfDfrI cqur-sujfn dsqfrF qyjpmflIaF nfl swjx rUp Dfr kysMgmrmrI itkfixaF ‘qy jf bYTy hn. ienHFdyhDfrI bfibaF dI vDdI mfnqf qy AunHFdy zyiraF ‘qy lgdIaF BIVF ajoky iswKsLrDflUaF dy iswKI isDFq pRqI algfvqy smuwcy ividak ZFcy dy inGfr dIaFsUck hn.
aijhy hflfq ivc ajoky iswKivdvfn, pujfrI qy pRcfrk iswKI dy aslasUlF df pfT pVHfAux dI QF prHf-nfnkIsMvfd rfhIN ÈrDflUaF nUM aiDafqm qypfT pUjf dy rfh qor rhy hn. ieh gwlAunHF dy 27vIN pAuVI dy arQ-anuvfdF qoNspÈt ho jFdI hY,
so dru kyhf so Gru kyhfijqu bih srb smfly]vfjy nfd anyk asMKfkyqy vfvxhfry]kyqy rfg prI isAu khIainkyqy gfvxhfry]gfvih quhno pAuxu pfxI bYsMqrugfvY rfjf Drmu duafry]gfvih icqu gupqu iliK jfxihiliK iliK Drmu vIcfry]gfvih eIsru brmf dyvIsohin sdf svfry]gfvih ieMd iedfsixbYTy dyviqaf dir nfly]gfvih isD smfDI aMdirgfvin sfD ivcfry]gfvin jqI sqI sMqoKIgfvih vIr krfry]gfvin pMizq pVin rKIsrjugu jugu vydf nfly]gfvih mohxIaf mnu mohinsurgf mC pieafly]gfvin rqn Aupfey qyryaTsiT qIrQ nfly]gfvih joD mhfbl sUrfgfvih KfxI cfry]gfvih KMz mMzl vrBMzfkir kir rKy Dfry]syeI quDuno gfvih jo quDu Bfvinrqy qyry Bgq rsfly]hoir kyqy gfvin sy mY iciq n afvinnfnku ikaf vIcfry]soeI soeI sdf scu sfihbusfcf sfcI nfeI]hY BI hosI jfie n jfsIrcnf ijin rcfeI]rMgI rMgI BfqI kir kirijnsI mfieaf ijin AupfeI]kir kir vyKY kIqf afpxfijv iqs dI vizafeI]jo iqsu BfvY soeI krsIhukmu n krxf jfeI]so pfiqsfhu sfhf pfiqsfihbunfnk rhxu rjfeI]ò÷]ryxukf srbjIq isMG anusfr ies
pAuVI dy arQ hn, “Auh dr-Gr ikMnfhI ascrj hY, ijQy bih ky hy inrMkfr!qUM sfry jIvF dI sMBfl kr irhf hYN. qyrIies rcI hoeI kudrq ivc axigxq vfjyqy rfg hn, byaMq hI jIv AunHF vfijaFnUM vjfAux vfly hn, rfgxIaF sxy byaMqhI rfg khy jFdy hn aqy anykF hI jIvienHF rfgF dy gfAux vfly hn, jo qYnUM gfrhy hn. hy inrMkfr! pAux, pfxI agnIqyry gux gf rhy hn. Drm-rfj qyry dr
zf[ goibMdr isMG smrfEPon: 408-634-2310
gurbfxI ivafiKafso dru kyhf so Gru kyhf`qy qyry gux gf irhf hY. icqrgupq, jojIvF dy cMgy-mMdy krmF dy lyKy ilKdf hYaqy ijnHF dy ilKy hoey nUM Drm rfjivcfrdf hY, qyrIaF vizafeIaF kr rhyhn. hy akfl purK! dyvIaF, iÈv qybRhmf, jo qyry svfry hoey hn, qYnUM sflfhrhy hn. iswD lok smfDIaF lf ky qYnUMgf rhy hn, sfD ivcfr kr-kr ky qYnUMsflfh rhy hn. jq DfrI, dfn krn vflyaqy sMqoK vfly purÈ qyry gux gf rhyhn. byaMq qkVy sUrmy qyrIaF vizafeIaFkr rhy hn. hy akfl purK! pMizq qymhFirKI, jo vydF nUM pVHdy hn, vydF sxyqYnUM gf rhy hn. suMdr iesqrIaF josurg, mfq lok qy pfqfl ivc Bfv hr QFmnuwK dy mn nUM moh lYNdIaF hn, qYnUM gfrhIaF hn.
hy inrMkfr! qyry pYdf kIqy hoey rqnaTfhT qIrQF smyq qYnUM gf rhy hn.vwzy bl vfly joDy qy sUrmy qyrI isPqsflfh kr rhy hn. cfr KfxIaF dy jIa-jMq qYnUM gf rhy hn. sfrI isRÈtI, isRÈtIdy sfry KMz qy ckr, jo qUM pYdf kr kyitwkf rwKy hn, qYnUM gf rhy hn. hy akflpurK! asl ivc qF Auho qyry pRym ivcrwqy rsIey Bgq jn qYnUM gfAuNdy hn BfvAunHF df hI gfAuxf sPl hY, jo qYnUM cMgylwgdy hn. anykF hor jIv qYnUM gf rhyhn, ijnHF df mYnUM pqf vI nhIN. nfnk kIivcfr kr skdf hY. Auh akfl purKsdf iQr hY, Auh mflk swcf hY? Aus dIvizafeI vI sdf atwl hY. ijs akflpurK ny ieh isRÈtI pYdf kIqI hY, Auhies vyly mOjUd hY, sdf rhygf, nf AuhjMimaf hY aqy nf hI mrygf. akfl purKny keI rMgF, iksmF qy ijnsF dI mfieafrc idwqI hY. Auh ijvyN Aus dI rËf hY,afpxy pYdf kIqy hoey dI sMBfl vI krirhf hY. jo kuJ akfl purK nUM BfAuNdfhY, Auho hI Auh krygf. koeI vI akflpurK nUM hukm nhIN kr skdf, akflpurK pfqÈfh hY, pfqÈfhF df vI pfqÈfhhY, hy nfnk! jIvF df Aus dI rËf ivcrihxf hI cMgf hY.”
ieh ivafiKaf hor dUjy tIikaF nflimldI-juldI hY. pRo[ sfihb isMG dy tIkyivc qF prmfqmf, vfihgurU qy rwb dI QFies vFg Èbd vI akfl purK hI vriqafhoieaf hY. ienHF sB tIikaF ivc akflpurK dy Gr nUM ascrj BrpUr dwisafigaf hY, ijwQy bYTIaF nfmfvr DrmIhsqIaF Aus dy gux gf rhIaF hn. ienHFanusfr AuWQy akfl purK dy svfry hoeyihMdU dyvqy vI bYTy Aus dI BgqI kr rhyhn. Bfv ieh tIkfkfr dyviqaF nUM akflpurK dy bxfey mMndy hn qy ieh vI mMndyhn ik ieh swcI muwcI Aus dy Gr dy bfhrAus dIaF vizafeIaF gf rhy hn. iehivdvfn ieh vI kihMdy hn ik akfl purKpfqÈfhF df vI pfqÈfh hY, ies leI AusdI rËf ivc hI rihxf cMgf hY! Auh ievyNkihMdy lgdy hn ijvyN rËf ivc rihxf jFnf rihxf iksy dI afpxI mrËI ‘qy inrBrkrdf hovy. ies dy nfl Auh ieh vI dwsdyhn ik gfAuxf AunHF df hI sPl hY, joAus nUM BfAuNdy hn. ies df Bfv bhuqy qFibnf sPlqf dy hI gfeI jFdy hn. ienHFivcoN koeI vI tIkf ies pAuVI ivc gurUsfihb dy mMqv bfry nhIN dwsdf qy nf hIies nUM jpujI dI muwK Dfrf nfl joVdf hY.ienHF dI ieko tyk aiDafqmvfd aqy BgqI‘qy hY, jdoN ik gurU sfihb df mnorQ iesqoN ikqy dUr hY.
drasl ies pAuVI ivc gurU sfihbny afpxy vyly dy iek pRcilq pRÈn dfAuWqr idwqf hY. Auh hY ik rwb ikwQy rihMdfhY? ieh nhIN ho skdf ik ieh pRÈn AunHF
qoN iksy ny kdy puwiCaf nf hovy. iswD purKFny AunHF nUM ies qoN vI ikqy aËIb pRÈnpuwCy sn. afm ÈrDflUaF ny qF puwCxy hIhoey, ikAuNik jy AunHF nUM prmfqmf dI hoNdbfry dwisaf jFdf hY qF Aus dy invfsasQfn bfry vI AunHF df jfxnf bxdf hIhY. AuqlIaF pAuVIaF ivc gurU sfihb nyaQfh kudrqI soimaF df ijLkr kIqf hY,ies leI pRÈn AuWTxf AuNj vI suBfivk hYik iewzI vwzI kudrq df mflk rihMdf ikwQyhY Bfv ikwQy bYT ky ies df bMdobsq krirhf hY? gurU sfihb ny ies pAuVI ivcies pRÈn df ivsQfr-pUrvk AuWqr idwqfhY qF jo Auh koeI Brm pfldy nf rihx.
AunHF dy AuWqr ivc iqMn gwlF bhuqiDafn dyx Xog hn. pihlI ieh ik AunHFny prmfqmf, pRBU jF eIÈvr df nF lY kyAuWqr nhIN idwqf. BfvyN ieqPfk lwgy, prieh koeI afm Buwl cuwk vflI gwl nhIN.ies bfxI ivc AunHF ny Gwto Gwt do horQFvF ‘qy ievyN hI nfm lYx qoN cuwp vwtI hY.smuwcy jpujI ivc iksy dYvI hsqI dy nFqoN pfsf vwtxf AunHF df soicaf smiJafqy isDFqk inrxf hY. ijs nfm nUM lwBxdf jpujI iek pRXojn hY, ies dy pUrf hoxqoN pihlF hI Aus nUM koeI nfm dy dyxfqrk sMgq nhIN hY. jy nfm df pqf nhINhY, qdy hI qF Aus nUM lwBxf hY, jy pqfhovy qF iDafAuxf iks nUM Bfv Koj ikscIË dI krnI hY? dUjf ieh ik gurU sfihbny ies dy jvfb ivc afpxy koloN koeIjfxkfrI nhIN idwqI. AunHF ny pRÈnkrqfvFdI jfxkfrI nUM vrq ky AunHF dy ÈbdF ivchI sMkyqk jvfb idwqf hY. spÈt hY ikieh gol jvfb AunHF ny jigafsUaF nUMpurfqn rwt ivcoN kwZx leI idwqf hY qF joAuh ies buJfrq bfry ivigafnkidRÈtIkox qoN socx leI pRyirq hox. qIjIqy sB qoN aihm gwl ieh ik ies AuWqrivc AunHF ny AuWc-pwDrI ivaMg qy pirhfs(Satire and Humor) dI vrqoN kIqI hYqF jo ieh AunHF dI buwDI nUM tuMby.
PRYzirk eyNglË ny iliKaf hY ikijs kfl ivc ijs qrHF dI rfj ivvsQfhuMdI hY, Aus ivc Ausy qrHF dI dYvIivvsQf huMdI hY. Bfv dyvpqI dI klpnfivc mnwuK afpxy rfjpqI dy muhFdry nUMawgy rwKdf hY. vYidk kfl dy cldy-iPrdykbfielI m uKIaF v yl y gqIÈIl(Dynamic) kudrqI ÈkqIaF, AuWqr-vYidk kfl dy cVHdy BUmI-pqIaF vylyiensfnI ikrdfrF vfly dyvI-dyvqy,mwDkfl dy cwkrvrqI ÈihnÈfhF vkqiek srbÈkqImfn hukmrfn, lokqMqrIkfl ivc CvI-rihq srb-ivafpkÈkqI qy BivwK dI mnwuKI snmfn vflIrfj-rihq ivvsQf ivc kx-kx BgvfndI Dfrnf, sB eyNglË dy iswitaF nUM shIiswD krdy hn. mwDkfl ivc ÈihnÈfhFdy aflIÈfn mihl qy drbfr huMdy sn,ijnHF ivc AuWGy smkflI gvweIey AunHF dfgIq-sMgIq nfl mnorMjn krdy sn. AunHFivc keI sfj vjfAux vfly sfijMdy qy keIhvf vfly sfjF nUM vjfAux vfly vfvweIeyhuMdy sn. ies qoN ielfvf anykF horsyvkgx syvf ivc hfjLr KVHy rihMdy sn.ieh sB Èihnsfh dy mihl ivc Aus dysOx vyly qIk Aus df idl bihlfAuNdy rihMdysn. AunHF idnF ivc iksy leI gfAuxf jFAus AuWqy KVHf rihxf, Aus dI gulfmI krndy brfbr smiJaf jFdf sI. iesy qulnfanusfr Aus vyly dy Drm gurU afpxy pRBUdf invfs asQfn qy kfrj-sQl icqvdysn. Auh klpnf krdy sn ik AunHF dyprmyÈr df vI Ausy BFq df pr bhuq vwzfmihl hovygf qy Aus dy mnorMjn leI AusyqrHF df mfhOl hovygf. Aus dy drbfr ivc
(bfkI agly sPy `qy)
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (23)
lfhOr rylvy styÈn dy sfhmxynKfs cONk, nON lwKf bfËfr ivc iswK pMQdy isrmOr ÈhId BfeI qfrU isMG df ÈhIdIasQfn hY. lMzf bfËfr vwloN nON lwKf bfËfrivc vVidaF hI Kwby hwQ dukfnF ivc iekinwkf ijhf drvfjf hY. ies dy aMdr mhfnsLhId dI Xfdgfr hY. mwQy ‘qy AurdU ivciliKaf hY ‘hjLrq sLfh kfkU icsLqI[[[.’sfnUM pihlF hI vyK ky Dwkf ijhf lwgf ikiewQy drvfjy ‘qy sfzy sLfh df koeI nFinsLfn nhIN. nfl dI dMdF dI dukfn dfborz vyK ky zf[ dlvIr pMnU dy kdm rukgey. bfhr lwgy dMdF dy pIV vfly sfeInborz nUM Aus ny cMgI qrHF inhfiraf, ijvyNAus nUM afpxy dPqr Xfd af gey. Ausdf ichrf iKV igaf ik Auh Aus koloNafpxy sLhId bfry ivafpk jfxkfrI lYskygf. nyVy iek motr sfeIkl KVf vyKky ies df hfrn nwipaf ik sLfied ieh
Aus zfktr dfhovygf, jo sux kyaf jfeygf; prkoeI nf afieaf.dukfn bMd hoxkfrn sfzf jldICutkfrf ho igaf,nhIN qy mYnUM pqf
hY Aus ny iewQy bYT ky mrIjLF dy dMdinrIKx krn lwg jfxf sI.
myn bfËfr ivcoN aMdr vVn vflfbhuq purfxf tuwtf-Bwjf ijhf Ksqf hflqvflf iek lwkV df drvfjf hY. ies Cotyijhy bfjfr ivc Kwby swjy BIVIaF dukfnFsjIaF peIaF hn. ieh dukfnF BfeI qfrUisMG gurduafry dI mlkIaq hox kfrnikrfey ‘qy idwqIaF geIaF hn. aMdr lMGxvfsqy BIVI ijhI CotI glI hY. koeI dsPuwt qoN bfad ieh ivhVf ÈurU huMdf hY.Kwby hwQ BfeI sfihb dI smfD hY. swjyhwQ iek cOQfeI Bfg ivc iek kfkU ÈfhdI msijd hY. Aus dy bfhr AurdU ivciliKaf hoieaf hY, ‘isgrt bIVI qMbfkUpIxf mnHF hY.’ asIN Aus dy aMdr vI geyqy pirkrmf kIqI. asIN kuJ ivcfrvtFdrf kr ky AunHF koloN hor jfxkfrIhfsl krnf cfhuMdy sf, pr AunHF df koeIsyvfdfr mOjUd nhIN imilaf.
aMdr Cy knfl vflI ieh QF huxismt ky do ku knflF ivc sImq ho geIidsdI hY. ies QF bhuq suMdr gurduafrfbxnf cfhIdf sI, pr nhIN bixaf. iehiek afm smfD ijhI bx ky rih igafhY. Aus ahfqy dy aMdr nfl kfkU ÈfhpIr dI jgHf (kbr) hox kr ky ieh vIivvfd df muwdf bixaf rihMdf hY. muslmfniewQy ‘Aurs` mnfAuNdy kbrF ƒ pUjdy hn,jdoN ik iswK mVHI msfx ƒ mwQf tykxfmnmq smJdy hn. kfkU Èfh bfbf PrIdÈkr gMj df poqrf sI.
kort dy iswK gurduafry dy hwk ivcPYslf dyx dy bfvjUd kuJ lok ies jgHfnUM afpxy Drm kfrjF dy bhfny hVwpx dIkoiÈÈ krdy rihMdy hn. asl ivc ËmInFdIaF kImqF dy vDx kr ky iek iek Puwt
dI kImq hjLfrF qoN lwKF qwk phuMc geIhY. iDMgoËorI kbjLy dy ieh hI kfrn hn.iswK ivrsy dIaF hËfrF eykV vzmuwlIaFivrfsqF pfiksqfnI hfkmF dI ltkdIqlvfr dy rihmo-krm ‘qy hn. ieh iksyvyly vI burI nËrF vfly smyN dy hfkmF dyhukm ‘qy srkfrI kMtrol Qwly af jfxyhn.
BfeI qfrU isMG ÈhIdgMj gurduafrybfry keI qrHF df vfd-ivvfd KVf kIqfjFdf irhf hY. iewQy mOlvI kfkU Èfh vflImsijd dy p Yr okfrF dIimlIBugq hY ik Auh ies jgHf‘qy afpxf hwk jqfAuNdy iesƒ zygx-Zfhux dI koiÈÈ ivclwgy rihMdy hn. zr hY ikaXuwiDaf qy cMbl vfly hQOVyiksy vyly iewQy vI cwl pYxgy.mfmlf adflq ivc phuMccukf hY. aijhy gurduafry dImMdhflI hflq ijAuN dI iqAuNkfiem hY. guMbd vflI iesCotI ijhI koTVI ivc gurU gRMQsfihb df pRkfÈ nhIN hY. Aupriek Cotf ijhf kysrI insLfnsfihb Jul irhf hY. ipClIaFkoTVIaF df Zfho-vfVf dwsdfhY ik iewQy iksy vyly bhuqsfry suMdr mkfn, hfl, kmrypey hoey sn, jo smyN dy krUrpMijaF hyT ieh axgOly ho kyies hflq ivc phuMc gey. ies
BfeI qfrU isMG dI smfD dy snmuwKhux syvf krn vflf iek syvfdfr bYTdfhY. bfhr Aus dI iek tuwtI ijhI kursIpeI hY. Aus Aupr iek PwtI qy borI rwKIhoeI hY. bYTx vflI sIt tuwt cukI hY. Ausdy lfgy cfr iewtF rwK ky Aus dy AuprqFbIaf rwiKaf hoieaf hY. Auh afAuNdy-
jFdy drsLn aiBlfÈI nUM cfh dI sulHfmfr lYNdf hY. iewQy ieh khfvq iblkulTIk ZukdI nËr afAuNdI hY ik Auhgurduafry ivc bYT ky msijd dI pUjfkrdf hY. nmfË vyly iewQoN afpxI kursICwz ky Aus nyVlI msijd ivc jf vVdfafpxf akIdf AuQy hI BugqfAuNdf hY. iewQypYisaF Kfqr hI izAUtI ‘qy af bYTdf hY.iek mulfËm ies dI syvf leI hfËrrihMdf hY, jo afAuNdy-jFdy ÈrDflUaF koloNitwp dI AumId rwKdf hY. Aus df duinafvI
mksd ies dI syvf qoN ielfvfafpxI rojLI rotI vI iËafdfhY. mYN hor vI gurduafry dyKyhn, pr AuQy aijhf vyKx ƒnhIN imilaf. ieh syvfdfrXfqrIaF ƒ afpxI KUbI dwsdfies mhfn sQfn dI syvf krndf aihsfn jqfAuNdf AunHF koloNmuafvËf mMgx dI koisLsLkrdf hY. Aus df aMdrlf mnqy mfniskqf mUl rUp ivcmuslmfnI akIdf hY, prsYlfnIaF nUM vI ies asQfndI syvf Bfvnf ‘qy afsQf rwKxdI pysLkfrI krI rwKdf hY.
ies Kbr ny srkfr dyQMmH iQVkf idwqy. jMizafly dyvsnIk hrBgq inrMjnIaf,jo srkfrI gupqcr sI, dIgupq sUcnf ny vI BfeI qfrUisMG ‘qy ielËfmF dI pusLtI
kr idwqI. ies prAupkfr dy KimafËyvjoN kurfhIaf, gumrfhIaf aqy bfgIielËfm lf ky hkUmq ny Aus df ipwCfsLurU kr idwqf. aKIr igRPqfr krnAuprMq byVIaF ivc jkV ky mugl drbfrivc pysL kIqf igaf. sUbydfr jLkrIafKfn ny Aus ƒ kys ktvf ky musilm DrmkbUl krn jF mOq ivcoN iek dI cox krndf ivklp pysL kIqf. gurU dy isMG ny DrmqbdIlI qy kys ktvfAux-dohF qoN sfPienkfr kr idwqf, ‘isr jfvy qF jfvy,myrf iswKI isdk nf jfvy.‘
Aus nUM DmkfAux qy XrkfAux dfkoeI cfrf nf cwldf vyK ky mocI dI qlfsLkIqI qy Aus ƒ BfeI qfrU isMG dy kyskql krn df hukm idwqf. BfeI sfihbÈFq icwq jpujI sfihb df pfT krdy rhy.vfl ktvfAux qoN nFh krn qy inkfs cONkivc Èwryafm rMbI nfl BfeI sfihb dIKoprI Auqfr idwqI geI qy inrijMd smJky iklHy dy bfhr iek KfeI ivc suwt idwqfigaf. gurU dy iswK AunHF nUM AuTf ky afpxykol lY afey qy ielfj sLurU kr idqf, prAunHF ny ielfj krfAux qoN nFh kr idwqI.
ies smyN ieh krUr kfrf krn jFkrvfAux vfly jLkrIaf Kfn dy iZwz ivcsUl AuiTaf. Aus nUM pKfny df bMnH pY igafqy qrly lYx lwgf. Aus ny afpxy kIqygunfh dI Buwl bKÈfAux leI akfl qKqqwk phuMc kIqI. akfl qKq dy hukmanusfr BfeI qfrU isMG dI juwqI Aus dyisr mfrn dI sjLf suxfeI geI, jo Aus nysvIkfr kr leI. iewkI idn Auh iesjuwqI dI mfr Jwldf irhf. aKIr juwqI dIJfl nf Jwldf mfPIaF mMgdf pRfx iqafgigaf. Aus dy vihsLI qsLwdd dy isLkfrBfeI qfrU isMG nUM Aus dI POq dI Kbriml geI. Auh prmyÈr dy hukm anusfr23 awsU sMmq 1802 (1785 eI) ƒgurbfxI df pfT krdy akfl purK dycrnF ̀ c lIn ho ky ÈhIdI pRfpq kr gey.
ies jgHf ÈhIdI asQfn bixafhoieaf hY, pr bygfnI hkUmq dI qfnfsLfhIQwly ies mhfn sLhId dy smfrk nUM Auhmhfnqf nhIN idwqI geI, jo loVINdI sI.gurU Gr dy pRIqvfn iswKF ny AunHF dfXfdgfrI ÈhId gMj iqafr kIqf. ipMz bylfbsqI rfm, qihsIl lfhOr qoN 100rupeIaf sflfnf jfgIr ies iemfrq nUMidwqI geI. mhfrfjf rxjIq isMG ny iesdy nF Cy knfl dy krIb ËmIn lvf idwqI.ÈhId gMj nfl bhuq sfrIaF dukfnF hn.iswKI kysF suafsF sMg inBfAux vflymhfn guriswK ÈhId BfeI qfrU isMG dIÈhIdI bfry pVHidaF suxidaF ‘sbr isdkÈhId Brm BAu Kovxf` dI Bfvnf mn ivcpYdf huMdI hY.
ieh Xfdgfr ÈhId gMj sfƒ awj vIiswKI bfxy ivc sfbq sUrq iswK rih kyhwk swc leI mr imtx dI pyRrnf idMdIhY. ies df pRbMD 1927 qoN 1947 qwkÈRomxI pRbMDk kmytI kol irhf. ies dIsyvf sMBfl BfeI eIÈr isMG ƒ sONpI geI,ijnHF ny afpxI sLrDf Bfvnf nfl sFBsMBfl kIqI. hux ies dI spurddfrImihkmf vkP borz aqy pfiksqfngurduafrf pRbMDk kmytI kol hY.
sLhId gMj BfeI qfrU isMGmhfn sLhId BfeI qfrU isMG dy lfhOr ivcly ieiqhfsk sQfn ‘qy gvFZI lokF dI kYrI
awK bfry lyKk ny afpxy pfiksqfnI sPrnfmf ‘imwtI dI mihk’ (2017) ivc ijLkr kIqfsI ik ieh kdy vI nyVlI msIq ivc sLfml kr ilaf jfvygf. AunHF df ieh KdsLf sfbqhuMdf njLr afAuNdf hY, jd huxy huxy gvFZIaF ny ies nUM afpxI mlkIaq grdfn ky kbjfkrn dI koisLsL kIqI. kOmFqrI dbfE kfrn BfvyN ajy ieh hoxI tl geI jfpdI hY, pralp sMiKak iswKF dI ieh pivwqr jgHf nyVly BivwK ivc vI Kqry qoN KflI nhIN. pfTkFleI hfjLr hY, crnjIq isMG pMnU df ieh jfxkfrI BrpUr lyK. -sMpfdk
crnjIq isMG pMnU
so dru kyhf so Gru kyhfvI gfAux leI anykF gvweIey qy vfvweIeyaqy nwcx leI hUrF-prIaF hoxgIaF. gurUsfihb iesy pRcilq mfnqf nUM afpxyktfkÈ Bry AuWqr df afDfr bxfAuNdy hn.
ies pAuVI ivc gur U sfihbjigafsUaF nUM kuJ ies qrHF sMboDn krdylgdy hn, puwCdy ho Auh ikho ijhf dr hYqy ikho ijhf Gr hY, ijwQy bYT ky Auh sBkuJ nUM sMBfldf hY, lE suxo. (Aus df
sQfn ijho ijhf vI hovy) AuWQy ikMny hIgvweIey qy vfvweIey anykF avfjLF qy sfjLFnfl axigxq rfg vjf rhy hn. ikMny hIprIaF nUM rfg dws rhy hn qy ikMny hI gfgf ky pwky rfgF df alfp kr rhy hn.ieh iewzf ivafpk drbfr hY ik ies ivcsB klpy dyvI-dyvqy Bfv hvf, pfxI,agnI qy Drmrfj gfAuNdy hn. lyKy ilK-ilK ihsfb rwKx vflf qy Drm dI pflxfkrn vflf icqr-gupq vI AuWQy gfAuNdfhY. AuWQy hI sdf sjy-Djy rUp ivc KVHy
(ipCly sPy dI bfkI)
bRhmf, iÈvjI qy pfrvqI dyvI gfAuNdy hn.afpxy afsx ‘qy bYTf ieMdr dUjy dyviqaFnfl Aus dr ‘qy gfAuNdf hY. smfDIaF ivcmgn iswD qy sfDfrn sfD AuWQy gfAux dIsyvf kr rhy hn. jugF jugFqrF qoN vydFnUM pVHn vfly pMizq qy irÈI munI, jq-sq vfly sMqoKI qy bhfdr XoDy AuWQy gfAuxdf PrjL adf krdy hn. ies nfl hIsurgF ivc rihx vflIaF mn-moihksuMdrIaF qy quhfzy bxfey hoey aTsT qIrQvI Aus dI Aupfsnf leI gf rhy hn. vwzysUrbIr XoDy, cfry KfxIaF qy XugFXugFqrF qoN bxf ky rwKy pey bRihmMz dyKMz qy mMzl vI AuWQy gf rhy hn. Aus dI
cfh ivc rMgy Aus dy rsIey Bgq vI AusdI syvfdfrI ivc gf rhy hn. ikMny hI horAus dr ‘qy bYTy gf rhy hn, ijnHF dy nfnknUM nfm vI Xfd nhIN. kuJ iek dyvI-dyvqyqy ÈrDflU-gx qF kI, sfrI dunIaF hIAus dr ‘qy ivCI peI hY. jo inrjIv nhINvI gf skdy, Auh vI Aus dI mihmf gfrhy hn.
ieh hY Aus sdIvI prm-siq dfruqbf, ijs ny ieh bRihmMz sfijaf hY qyjo ies ivc swcf inaF vrqf irhf hY. BFqBFq dy rMgF rUpF vflI pdfrQI mfieaf dfAuh GfVq Aus klfkfr dI inafeI hY, joafpxI klf ikRqI nUM bxf bxf ky afp hI
dyKxf cfhuMdf hY. jo Aus ny krnf hY, AuhAuhI krdf hY, Aus nUM koeI hukm nhINkr skdf. bfdÈfhF dy bfdÈfhF dy bfdÈfhvI Aus dy inXmF dI pflxf krdy hn.
gurU sfihb dy kihx df sfr hY ikAuh Gr bfr qF jdoN lwiBaf igaf AudoNpqf lwg hI jfvygf ik ikwQy hY qy ikhoijhf hY, pr pihlF ieh qF jfx lvo ikAuh ikMnf ku ivÈfl qy ivrft hY. Aus dr‘qy sB CotIaF vwzIaF kflpink qy arD-kflpink dYivk hsqIaF mwQy rgVrhIaF hn aqy sMsfrk hukmrfnF dyhukmrfn vI AuWQy pfxI Brdy hn. puwCxqF lwgy ho, soc vI skogy Aus bfry?
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (24)
(lVI joVn leI ipClf aMk dyKo)1983 qoN 1990 qwk mYN cMzIgVH irhf.
dy afAux dI Kbr nÈr huMdI; kflj,ryzIE, tYlIivËn vfly AunHF dy pRogrfmFleI AunHF dy rfhF ivc awKF ivCf bihMdy.AunHF df nfÈqf qy rfqrI Bojn muhwbqIlokF dy Gr huMdf, pr rihx df itkfxfsdf myrf aflHxf hI bxdf. mYN jy[ pI[ngr ivc do kmiraF dy Gr ivc rihMdfsF pr AunHF ny kdy myry aflHxy nUM iJwkfnf ikhf. myry pfs igrnfr skUtr huMdfsI jo mYN pRo[ gosl dy lVky rvI pfsoN1984 dy ÈurU ivc ikÈqF ivc KrIidafsI. zf[ sfihb nUM imlx vfly qF afpxIaFkfrF lY ky byqfb rihMdy sn pr Auh myryskUtr ̀ qy bYT ky hI sMquÈt huMdy. zI[ ey[vI[ kflj, jlMDr vfly pRo[ tI[ zI[ joÈIsdf zf[ hirBjn isMG nUM Aucyc nfl imldyaqy kflj ivc BfÈx krfAux leIAuqfvly rihMdy.
iek idn AuQoN BfÈx dy ky asIN afrhy sF qy afdrÈ ngr vflf moV muVnhI lwgy ik myry mn ivc afieaf, ikAuN nfawj icwk icwk qoN dupihr df Kfxf KfDfjfvy. mYN skUtr rok ky zf[ sfihb dIsihmqI leI, qy asIN pOVIaF cVH ky Aupricwk icwk ivc phuMc gey. mYN zf[ sfihbdy awgy mYnXU kIqf qF kihx lwgy ik awjmyrf mn krdf birafnI KfDI jfvy. afmqOr ‘qy Auh vDyry Gr df Kfxf hI psMdkrdy. mYnUM hmyÈf AunHF dI ishq df iKaflrihMdf, ies kr ky asIN bfhr qoN KfxfGwt hI KFdy.
AunHF dy krol bfg vfly Gr vFgmyrf Gr qF Cotf ijhf hI sI. mYN zrfieMgrUm ivc hI dIvfn lfieaf hoieaf sI,ijQy Auh afrfm krdy. Ausy hI kmry ivcAuh iqafr huMdy. Aus kmry ivc koeI ÈIÈfnhIN sI, ijs nUM dyK ky koeI pgVI bMnHlYNdf. jdoN koeI gYst afAuNdf qF asINdUjy kmry ivcoN ÈIÈf ilaf ky dy idMdy.aYvyN ÈIÈf ilafAux aqy bygfny Gr ivcikwl Tokx dI GOl hI sI. zf[ sfihbiqafr ho gey qy asIN nfÈqf krn lwgyhI sF ik mYnUM kihx lwgy, “Xfr! ieskmry ivc ÈIÈf hI rwK Cwz.”
jlMDr dUrdrÈn ivc prmjIqkumfr myrf suihrd imwqr sI, Aus nflrl ky mYN ‘drvyÈ sfihqkfr: zf[ hirBjnisMG’ dy nfm hyT PIcr iPlm vI idwlIjf ky iqafr kIqI. ies dI skirpt mYNilKI aqy nInf sihgl ny gIqF df gfienkIqf. Aus dI afvfË eynI soËmeI hY ikawj vI koeI AunHF gIqF nUM suxy qF AusdIaF awKF nm ho jFdIaF ny. jdoN iesiPlm dy gIqF dI irkfrizMg ho rhI sIqF mYN eynf Bfvuk ho igaf sF ik mYnUMstUzIE ivcoN bfhr jfxf ipaf. cMgIÈfierI df iehI gux huMdf hY ik Auh Durmn ivc lih jFdI hY. Auh ihrdy vydkgIq hyT ilKy sn,
1[ mfey nIik aMbrF ‘c rihx vflIeysfnUM cMn dI grfhI dy dyh,sUeI ‘c pro ky cfnxIsfzy gMZ dy nsIb lMgfry.
dUrdrÈn ivc mOjUd hY. kdy kdy Auh iesdf pRsfrn krdy hn qF purfxIaF XfdFqfËf ho jFdIaF hn.
---sfl 1994 df mwD sI. mYN jlMDr
ivc vfirs Èfh ngr dI kflonI vsf kyafpxf nvF Gr bxf ilaf sI. ieh Grzf[ jgqfr dy Gr (imwTfpur) qoN awDI kuPrlFg dI ivwQ ‘qy sI. afpsI myl-imlfp nfl sfzI vfhvf pirvfrk sFJbx geI. jdoN vI iksy kvI drbfr ‘qysfnUM dohF nUM bulfieaf huMdf qF asIN iekwTyjFdy. zf[ jgqfr horF nUM svfrI dI iewCfvI huMdI sI. Auh skUtr nhIN sI clfAuNdy.kihMdy huMdy sI, “iek vfr skUtr dyaYksIzYNt ivc myrI bFh tuwt geI sI. mYNCy mhIny mMjy ‘qy bYTf irhf sF, ksm KfleI ik mYN hux skUtr nhIN clfAuxf.iPr mY N sfrI A umr skUtr nhI Nclfieaf.”
purfxy bMidaF dy pRx vI pRfxF dy nflhI inBdy sn. Auh bMdy vwzy dfeIey vflysn. mYnUM Xfd hY ik myry dfdI jI ny sfrIAumr syb nhIN sI KfDf. jdoN mYN iek vfrAunHF nUM syb nf Kfx df kfrn puwiCaf qFAunHF dwisaf, “mYN iek vfr ibmfr ho geIsF qy zfktr ny ikhf sI ik koeI iek PlCwz idE, mYN syb Cwz idwqf.”
iesy sfl agsq ivc lfl iklHy ‘qyhox vfly kvI drbfr qoN sfnUM dohF nUMswdf-pwqr afieaf. asF iekwiTaF idwlIjfx df pRogrfm AulIk ilaf. mYN jdoN vIidwlI jFdf qF zf[ sfihb nUM ËrUr imlxphuMcdf. jgqfr dI sur zf[ sfihb nflbhuqI nhIN sI imldI. iksy gwloN Auh AunHFnfl ivtiraf hoieaf sI. zf[ sfihb dIqbIaq Krfb sI, ies leI myry kihx‘qy myry nfl jfx leI iqafr ho igaf.Gr puwjy qF dyiKaf ik zf[ sfihb ajy vIpUrI qrHF qMdrusq nhIN sn hoey. sfnUMdyK ky Auh sihjy sihjy AuT ky bYT geypr AunHF nUM srdI mihsUs ho rhI sI. mYNkMbl AunHF dy afly duafly vlHyt idwqf.bIjI horF cfh df kwp bxfieaf. gwlFkridaF kihx lwgy, “Xfr jgqfr! qyrfiek iek iÈar bhuq kImqI huMdf hY.”
1994 ivc hI zf[ sfihb nUM Bfrqdy vwkfrI ienfm ‘srsvqI purskfr’ nflinvfijaf igaf. Bfrq dy pRDfn mMqrIpI[ vI[ nrismf rfE ny AunHF nUM snmfinqkIqf. mYN jlMDr qoN Aucycf ies smfgmivc Èfiml hox leI igaf. 1995 dy afspfs sfihq akfdmI idwlI ny AunHF nUMPYloiÈp idwqI. AunHF dI ishq nfsfË hoxkr ky mfx-snmfn ivc AunHF dy Gr ivchI ieh smfgm rcfieaf igaf ijs dIpRDfngI zf[ jsvMq isMG nykI ny kIqI.mYN AunHF dy mfx ivc kuJ kfiv sqrF pyÈkIqIaF:
rwKdf irhf jo Aumr Brhr bfq dI Kbr.Eh afdmI mYN vyiKafafpxy qoN by-Kbr.dunIaF dy sfry drd nUMsIny ‘c pf ilafafpxy ijgr dI pIV nUMrwiKaf lukf ky prsfry jgq dy boD nUM mwQy ‘c sFiBaf.kIqf mnuwK dy rUp ivcdrvyÈ ny sPrmwiQaF ‘c bfly Es nydIvy igafn dybx ky irhf Auh rfhnumfcfnx df hm-sPr.
ijs QF kdm Aus ny DryCfp afpxI lf igafrfhF ‘qy Aus nUM dUr qwkvyKy nËr nËrkivqf dy Aucy aMbrINprvfË Br igafDrqI dy ibKVy pMD ̀ qykrdf irhf sPrÈbdF ‘c bMnHF iks qrHFpRkfÈ dosqo?aMbr dy qIkr PYilafDrqI dy hr ngr.‘suKnvr mMc, pMjfb’ ny vI ies
mOky AunHF df snmfn kIqf. zf[ jsvMqisMG nykI aqy amrjIq isMG aks iesmOky Aucycf hfËr hoey. mYN do idn AunHF dypfs hI irhf. AunHF df srIr BfvyN inZflho cukf sI pr idmfg pUrI PurqI ivc sI.AunHF df isrP swjf hwQ cldf sI. Auhafpxy swjy hwQ nfl BfvpUrq awKr ilKskdy sn. mYN AunHF nUM puwiCaf ik sfihqnfl quhfzf irÈqf ikho ijhf irhf hY?kihx lwgy, “sfihq myry svfs svfsivc smfieaf hoieaf hY. jd qwk mYN sfhlYNdf rhFgf, sfihq myry aMg sMg rhygf.”mYN iPr ikhf ik Plfxf bMdf quhfzy nflivtr igaf hY, Plfxf bMdf dUr ho igafhY. kihx lwgy ik mYnUM iksy ‘qy koeI iglfnhIN. sfrI dunIaF myry leI ieko ijhI hY.mYnUM iksy nfl koeI rMj nhIN. mYN ruwK vFghF, ijs df krm afey musfiPrF nUM CFdyxf hY. ruwK ieh nhIN dyKdf ik myrI CFmfxn vflf ikhVf ivakqI hY? mYN ikhfik gurU jI! qusIN shI ÈbdF ivc DrqI qyivcrn vfly irÈI ho. AunHF dy sunyhy dIAumr anMqqf vflI hY. jd qk mnuwKDrqI ‘qy rhygf, qd qwk Aus dI mfnvqfkfiem rhygI.
---ieh vylf XfdF dI afKrI lVI df hY,
2001 sfl cwl irhf sI. Auh pirvfrsmyq aMimRqsr drbfr sfihb ivKynqmsqk hox leI afey. iek idn afrfmkrn ipCoN mYN AunHF nUM svyry svyry drbfrsfihb dy drÈnF leI lY ky igaf. myryGr ivc do-iqMn idn rihx df pRogrfmsI. mYN aMdroN aMdr bhuq KuÈ sF ik zf[sfihb ny myry Gr ivc crn pfey hn. zf[joigMdr isMG rfhI jo myry gvFZI sn,AunHF nUM bVy siqkfr nfl imlx afey.ijs kmytI ny ibrlf PfAUNzyÈn vwloNsrsvqI purskfr leI zf[ sfihb dy nfmdI isPfirÈ kIqI sI, zf[ rfhI Aus kmytIdy cyarmYn sn.
AunHIN idnIN zf[ sfihb kmËor ho cukysn aqy bhuq hI sfdf Bojn KFdy sn.bhuqIaF gwlF vI nhIN sn krdy.
bIjI mYnUM kihx lwgy ik asIN kuJkwpVy lY ky afey hF, Auh ipMglvfVy ivKyloVvMdF nUM Byt krny hn. zf[ sfihb nUMGr Cwz ky asIN Auh vsqr aqy ds hËfrrupey ipMglvfVy Byt kIqy. zf[ sfihb dymfmf jI dI lVkI ipMz Pqfhpur rihMdIsI, Aus nUM vI imlx gey. Aus nUM vIbIjI ny kwpVy qy mfieaf Byt kIqI.
2001 ivc zf[ aYs[ pI[ isMGXUnIvristI dy kulpqI sn. mYN AunHF nUMzf[ hirBjn isMG dy afAux bfry sUcnfidwqI qF kihx lwgy, “zf[ sfihb nUM ivBfgivc lY afE. ividafrQI AunHF dy drÈnkr lYxgy.” mYN zf[ aYs[ pI[ isMG nUMikhf ik mYN zf[ sfihb nfl slfh kr kydwsdf hF. bIjI qF iblkul XUnIvristIjfx dy hwk ivc nhIN sn. mYN bIjI nUM vImnfieaf aqy kuJ plF leI XUnIvristIjfx leI zf[ sfihb nUM iqafr kIqf. imQysmyN anusfr asIN kfnPrMs hfl ivc
21 akqUbr 2002 dy idn mYnUMbIjI df Pon afieaf, ijs ivc pMjfbIsfihq dy sUrj dy asq ho jfx dI mnhUsKbr sI. mYN socdF ik kI Auh scumwcasq ho gey hn? afdmI df srIr mF
DrqI ivc smf jFdf hY pr Auh afpxyivcfrF krky hmyÈf sfzy aMg-sMg rihMdfhY. iPlfsPr kdy nhIN mrdy, sdf jIivqrihMdy hn. pMjfbI pfTk sdf AunHF dydrsfey mfrg df anusrn krdy rihxgy.myry leI ieh mfx vflI gwl hY ik mYnUMAunHF dy sMg-sfQ ivc ivcrn df mOkfimldf irhf. mYN soc irhf sF, ies dfishrf kulivMdr nUM jFdf hY, ijs ny myrIAunHF nfl pihlI imlxI krvfeI sI.
(smfpq)
(1)mYN rfhF dI mMgdf hF KYrrfh anfdI rfh anMqfrfh inrBAu inrvYrrfh siqgur jo mwqF dyNdfiksy pVfa nf Tihr
Tihr nf jfeIN qKq hËfryBfeI krngy vYrJMg isaflIN hIr qyrI nUMawj vI, kwl vI Ëihr
jug jIvn zMzIaF pgzMzIaFqurn jo pYro pYrnf koeI eyQy sfk-srIkfnf afpxf, nf gYr
ikwQy geIaF glIaFAuh BlIaF BlIaFijs Gr cfhF afvF jfvF
hr iek Gr dI Kfs inÈfnIhr iek jI df afpxf nfvF
hux qF iewko ijhIaFsjIaF ny ÈklFpqf n ikhVy nfAuN bulfvF
BYx khF qF dwsxf pYNdYafpxI nIaq df isrnfvF
sB jg hoieaf mrd jnfnIbfkI sB CFvF prCfvF.
(11)ruwK qy irÈI
hy prm dyshy prm kflruwK dI smfDIho jfey myrf jIvnimwtI myrI mF, pfxI ipqf
hvf dy vrikaF ‘qyKuÈbo dy vfk ilKFhry hry pwqy myry bolho mhfmOndyvo mYnUM cuwp dI ËbfnkMnF qk phuMcx qoN pihlFbhuq pihlFrUh ijhnUM ley pihcfn
DrqI ‘c QoVHf ku zUMGfrqf ku AuWcf ivc afkfÈeynf ku hovy myrf vfsilKo nf rb jI mYnMU BUgol ivcilKo nf ivc ieiqhfs
nkiÈaF ‘c poQIaF ‘cjIvn dI lflsfpwiqaF qy peIgrd vFg idE JfVdunIaf ny myrIigrd vlI jo qVfgIAuhnUM qoV jfx idE bfhr
kuJ dyr hor pRBU bKÈo smfDIinwkI inwkI irvI ijhy sfhPyr imhrbfnijQy cfhohuMms dy vFg mYnUM dyvxf mukf.
mYnUM mfx hY ik mYN 1974 qoN 2002 eI[ qwk pMjfbIsfihq dy mhfn icMqk zf[ hirBjn isMG dy sMg-sfQivc bqIq kIqy hn. hux AunHF dI jnm-ÈqfbdI dy mOkymYN AunHF dy jIvn aqy ÈKsIaq bfry do pusqkF vIsMpfidq kr irhf hF. pfTkF leI pyÈ hn, AunHF dIaFkuJ coxvINaF kivqfvF. –suihMdr bIr
zf[ hirBjn isMG dI coxvIN kivqf
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (26)
hfl hI ivc pRkfiÈq hoey myry nfvl‘prI sulqfnf’ (lokgIq pRkfÈn, pMny184, mwul 250 rupey) dysrvk Auqy nUr jhF, aruxfafsP alI qy AuiÈmf ryKI dIqsvIr vyK ky myry pfTk qyimwqr ipafry pwuCdy hn ikkI myrf ieh nfvl vI pMjfbdI Drfql qoN bfhr df hY?mYN AunHF df iDafn afpxy vwloNmuwZ ivc ilKy ÈbdF vwlidvfAuNdf hF. ieh Èbd dsdyhn ik nfvl dI nfiekfeIrfnI muslmfnF dy GrjMmI, pyÈfvr dy bhfeI iswKFny god leI qy pfxIpq dy bydIihMdUaF dy Gr ivafhI geI.
myry pfTk jfxdy hn ikmyry pihly do nfvlF ‘DrUqfry’ aqy ‘gorI ihrnI’ dfDrfql vI pMjfb df nhIN hY.‘DrU qfry’ gFDI gRfm (dwKxIBfrq) dy iewk anfQfilafivc ply bwicaF vloN afpo-afpxy jIvn ivc mfrIaFmwlF dI bfq pfAuNdf hY aqy‘gorI ihrnI’ nfËI ihtlr dIDfrnf df iÈkfr hoeI AusXuvqI dI gfQf hY, ijs nUMafpxI glqI df aihsfsAudoN hMudf hY, jd Auh mrn iknfry phMucjFdI hY. ieh sbwb dI gwl hY ik mYnUMafpxy nfvlF dy pfqrF dIaF gqIivDIaFnUM bhuq nyiVEN jfxn df mOkf imilaf hY,ijs nUM pMjfb dy hor iksy lyKk leI jfxnf
myry nfvlF df Drfql qy nvF nfvl ‘prI sulqfnf’sOKf nhIN sI. ieho kfrn hY ik myry pihlydo nfvlF df aMgryËI qy ihMdI anuvfd vI
hY, ies dI nfiekf nfl myrI pqnI surjIqkOr bhuq nyiVAuN ivcrdI rhI hY qy mYnUMvI Aus nUM jfxn dy anyk mOky imly hn.
Auh iesy qrHF dI sI, ijs qrHF dI mYNicqrI hY. smF qy sQfn asl dy nyVy hn
qy nhIN vI. jy Prk hY qFisrP Enf hI, ijMnf iksyvI swc nUM nfvl ivc ZfldysmyN hoxf kudrqI hY. phMucqolf-mfsf eyDr EDr hogeI hovy qF kih nhIN skdf.mYN afpxy vloN nfiekf dIrUh nUM PVn df swcf XqnkIqf hY.
eynf ËrUr hY ik mYNAus dy sfry dy sfry jIvnnUM afpxy nfvl df ivÈfnhIN bxfieaf. Aus dIkhfxI nUM Aus pVfa AuqyKqm kr idMdf hF, jdoN mYnUMjfpdf hY ik mYN Aus nUM Ausmfrg Auqy qorn ivc sPlho igaf hF, ijs Auqy Auhqurnf cfhMudI sI qy mrdydm qwk qurI. Bfvnf kI sI,ieh jfxn leI pfTkF nUMnfvl pVHnf pvygf.
myry nfvlF ivc myrfpMjfbI ikAuN nhIN boldf?ies df mUl kfrn ieh ikmYN afpxy pMjfb ivc afpxIAumr dy isrP pihly 18sfl irhf hF, bfkI dy swq
dhfky ies qoN bfhr. insLcy hI myrI afpxypMjfb Auqy pkV AunI nhIN, ijMnI jsvMqisMG kMvl, dlIp kOr itvfxf, guridaflisMG (mVHI df dIvf) avqfr isMG ibilMg,jiqMdr hFs vrigaF dI sI qy hY. mYN AunHF
vflf mfrg apnfAuNdf qF insLcy hI sPlnhIN sF ho skdf. kuJ iesy qrHF, ijvyNAuh myry vflI Drfql pyÈ krn df Xqnkrdy qF AunHF ny vI sPl nhIN sI hoxf.
mYN afpxy ilKx kfl ivc afpxynfnky-dfdky ipMz do-cfr idn qoN vwD kdInhIN igaf. ieh vflI inwkI myrI PyrI mYnUMkhfxIaF dy plft qF idMdI rhI, nfvlFdy nhIN. myrIaF khfxIaF df kQf sMsfrikho ijhf hY, mYnUM dwsx dI loV nhIN.vzyrI kQfkfrI ikho ijhI hY, Auh vI nhIN.afpxy vloN iehIEN khFgf ik mYN hvfeIikly Ausfrn ivc XkIn nhIN rwKdf.AuhIE ilKdf hF, ijs dI rg rg qoN jfxUhovF. mYN bVI dunIaF dyKI hY. myrIrcnfkfrI, myrI dunIaF dI dyx hY.
swTivaF ivc Kwby-pwKI pRgqIDfrfsfihq ivc KUb pRcilq hoeI. ies lihrdy lyKkF bfry pRo[ quMg df kQn hY, GftyvMdIgwl ieh hoeI ik lyKkF ny pRgqIvfdIisDFq aqy pRgqIvfdI sfihq qoN agvfeI
lYx dI QF rfjnIqk dlF dI agvfeI leI,rfjnIqkF vfly nfhry apnf ley. sMq isMGsyKoN qy mohn isMG qoN lY ky jsvMq isMGkMvl aqy sMqoK isMG DIr qwk ies Dfrfdy ijMny vI sfihqkfr hn, sB dI pRfpqIAupr kiQq anusfr hI hY.
kwdfvr lyKkF dI eIrKf, hMkfr aqymUrKqfeIaF sB rMg ies ikqfb ivcoN imljfxgy. prUP rIizMg iDafn nfl ho jFdIqF ikqfb byimsfl ho jfxI sI.
pRo[ myvf isMG quMg
moh-mfieafawsI-ibafsI sfl df bjurg
nvMbr ivc hI imwtI dy moh kfrn hrsfl ieMzIaf jfx leI isMg imwtI cuwklYNdf. Gr vflI vI sfh dI mrIË. bhuqnFh-nFh krn dy bfvjUd jfx leImjbUr ho jFdI. aYqkIN kronf kfrnieMzIaf gey Ps gey. PlfeItF bMd aqyibnf iksy sfQ qoN afAuxf vI muÈikl.nUMh-puwq ny vI soc ilaf ik hux jf kyilaf nhIN hoxy, afp af nhIN skdy,bwicaF dI kuwqf rwKx dI izmFz pUrIkr idE. bwcy vwzy ho cuky hn.
pqf nhIN kdoN afAux. af vI skxjF nf. kwlH AunHF nUM Pon afieaf ikasIN lwK vflI itkt iksy rfhIN buwkkrf leI aqy mhIny dy aKIr ivc afrhy hF.
sux ky sfry twbr dy isr ivc sOGVf pfxI df pY igaf ik asIN kuwqf qFrwKxf hI rwKxf hY, ienHF nUM hux ikvyNrwKFgy?
-divMdr kOr
imnI khfxI
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (27)
dy nfl krqfr hurF ƒ vI bhuq psMdafeI| Auhdy vwzy Brf gurcrn ny krqfrnfl sbMDq aKbfrF ivc CpIaF KbrF qylyKF dIaF kfqrF nfl Bry cfr rijstrmYƒ myry Gr PVfAuNidaF ikhf, “Bf jI!quhfzf iliKaf pVH ky Kyz–hlikaF nfljuVy lok cfhuMdy hn ik qusIN hI krqfrdI jIvnI ilK skdy ho| krqfr quhfzfvI Cotf Brf hY[[[|”
gurcrn lwK TIk kihMdf sI, priPr vI mYN ieh jIvnI ilKx leI afpxymn ƒ iqafr nf kr sikaf| pihlf kfrnqF ieh sI ik KyzF qy iKzfrIaF bfryilKxf myrf ÈOk nhIN sI| dUjf myry mnivc acyq hI ieh aihsfs vI huMdf ikijMnf smF mYN jIvnI ilKx leI lfAuxfhY, Eny icr ivc mY N afpxI koeIisrjxfqmk ilKq ikAuN nf ilKF! qIjfqy mhwqvpUrn pihlU ieh vI sI ik Kyz
jgq kol srvx isMG vrgy Kyz Kyqr dyÈfhsvfr qy mfxXog lyKk vI sn| myrIiewCf sI ik krqfr dI jIvnI srvx isMGhI ilKy| ijwzf vwzf Blvfn, Ezy AuWcy pfeydf hI Kyz lyKk|
ieMj ieh jIvnI ilKxI ds sfl ipwCypY geI| AuDroN srvx isMG hurF vI AunHFƒ kih idwqf ik jy krqfr dI jIvnIvirafm ilKy qF kmfl ho jfvy| BfvyNBlvfnI jLor nfl ilKvfE. qy iPr ipClykeI mhIinaF qoN gurcrn jdoN imldf qFmoh BrI iËd nfl afKdf, “Bf jI kwZohux tYm[[[|’’
‘‘BlvfnoN| tYm quhfzy kol afp nhINhYgf qy myry `qy aYvyN suhfgf PyrI jFdyE[[[.’’ mYN AuWqoN dI vilaf, pr AunHF ƒAuWqoN ‘vlx’ vflf iek idn mYN afp hIvilaf igaf| gurcrn iPr kihx lwgf,‘‘Bf jI, ikqy kwZo tYm[[[.” mYN hws ipaf|
krqfr vI kihx lwgf, “jy aglyidnIN ivhly hovo qF asIN quhfzy Gr afjfieaf krFgy| qusIN puwC puCf lO gwlFbfqF| hux ieh kMzf kwZ eI deIey[[[.”
hux mYN kuJ kihx jogf vI nhIN sF!mYN hiQafr suwt idwqy| krqfr ƒ vwD qoNvwD jfxn qy Auhdy bfry cMgI ikqfb ilKxleI mYƒ sKq imhnq krnI pYxI sI| mYNroË Èfm ƒ iqMn-cfr GMty krqfr,gurcrn qy pirvfr dy jIaF kol bYTdf|Aus dy bcpn qoN lY ky hux qwk AuhdfpUrf jIvn Cfxn–puxn leI mYN lgBgiqMn mhIny roË hI AunHF kol jFdf irhf|
kuÈqI–Kyqr ivc ÈurU qoN hux qwk Ausnfl juVy BlvfnF qy kocF nfl lMmIaFmulfkfqF kIqIaF| idwlI gurU hnUmfn dyaKfVy qwk vI cwkr mfry| krqfr bfryhux qwk jo kuJ puwiCaf igaf, Auh mYNnfl dy nfl ‘typ irkfrz’ krI jFdf| jdoNkwcy KrVy dy rUp ivc mYN Auh kYistF kfgËF`qy AuqfrIaF qF Cy swq sO pusqkI pMnybx gey| hux, imlI jfxkfrI ƒ soDxf,CFtxf qy qrqIb dyxI sI| ieh kuJ krnleI mYƒ roËfnf ds qoN bfrF qy keI vfrcOdF cOdF GMty kMm krnf ipaf[[[|
mYN Blvfn qF nhIN sF bx skdf,pr ienHF idnF ivc sfDnf mYN BlvfnF vFghI kIqI| mYN cfhuMdf sF ik myrI ilKq‘BlvfnI siprt’ vflI bx sky| mYN iehvI cfhuMdf sF ik ies jIvnI ivcoN krqfrdf pirvfr, Aus df ipCokV, Aus dfcOigrdf, Aus dI sfDnf, Aus aMdrlf
Gulx leI igaf| Auhdy hI ipMz df koeIhor bMdf, ijhVf iCMJ vfly ipMz dy nyVyiksy irÈqydfrI ‘c imlx-iglx igafsI, Gol vyKx leI AuQy afieaf| jdoNmyrf mfmf dUjy Blvfn nfl Gul irhf sIqF Auhdy ipMz df vsnIk vI afpxy mnivc nfl nfl hI Gul irhf sI| afpxyBlvfn dy vwjdy dfa nfl hI Auh AuCldfqy dUjy Blvfn dy vwjdy dfa nfl Auhdfsfh sUiqaf jFdf| afKr jdoN myry mfmy nyivroDI Blvfn ƒ DrqI ‘qy ipT prny sutilaf qF Auhdy grfeIN ny DrqI qoN iqMnPuwt AuWcI Cfl mfrI qy sMqoV myry mfmyvwl Bwj AuWTf| jf ky myry mfmy ƒ ihwknfl Guwt ky DrqI qoN AuWcf cuwk ilaf|ipwCoN afpxI jyb ivc hwQ mfiraf| grIbjwt sI| AudoN lokF kol pYsy huMdy vI ikQysn! jyb ivcoN isrP iek aiTafnI inklI|Aus ny Auh aiTafnI myry mfmy dI muwT
ivc idwqI qy iPr AuhdI muwT mIcidaFkihx lWgf, “bGyl isaHF! ieh muwT qUMmItI rwK! ieh nf vyK! iehdy ivc hY kI?myry kol hY eI ieho kuJ sI vIr myiraf.myry koloN qyry ijwqx df cfa TwilHaf eInhIN igaf. bws ies cfa ‘c eI BwjfafieaF! qUM sfzf KUn aYN, sfzI afpxIdyh jfn. qYƒ dyx leI myry kol KuwlHIaFbfhvF df ZyrF df Zyr ipafr hY, ies leIqUM ieh muwTI bMd hI rwK qy myry KuwlHy idlvwl vyK[[[.”
bGyl isMG ny Aus ƒ afpxy glnfl lf ilaf| afpxy grfeIN ƒ, jo ipMzoNvIh koh dUr, Auhdf sB qoN pihlF afpxfbx ky AuhdI ijwq dI KuÈI ivc AuCilafsI| ies Brwpx ‘c iBwj ky dohF ÈrIkBrfvF dIaF awKF iswlHIaF ho geIaF[[[|
ieh khfxI suxf ky mYN krqfr ƒikhf sI, ‘‘Blvfn jI, mYN aqy myry ipMzvfly quhfzI eyzI mhfn ijwq dI KuÈI ivcmfx–snmfn vjoN jo kuJ quhfƒ Byt krrhy hF, Auh qF qusIN muwTI ivc bMd hIrwKo. Auhƒ KolH ky nf vyKo ik ies ivc kIhY! vyKxf hY qF sfzy ipafr nfl nwko-nwk Bry idl vyKo, sfzf cfa vyKo, sfzfmfx vyKo[[[.”
nhIN qfry nUM ikvyN Buclf Puslf ilaf. Auhrozy nfl asfvF Gol Gulx leI iqafr
kusLqI df DrU qfrf krqfr: virafm isMG sMDU
(bfkI agly sPy `qy)
virafm isMG sMDU pihlvfn krqfr isMG
Punjab Times Vol 21, Issue 33; August 15, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 33, 15 agsq 2020 (29)
ho igaf. qy Pyr dohF dI pkV sLurU hoeI.ies qoN pihlF ik rozf Aus nUM koeI huJkfmfrdf, DrqI ‘qy ptkfa mfrdf, ibjlIvrgI PurqI nfl qfry ny rozy dy pwtIN lwgky Aus nUM Qwly suwt ilaf. ijvyN ryq dfphfV ieko Jtky nfl ZyrI ho igaf hovy.BIV AunHF Aupr Aulr geI. lfkVI ‘pfsyho jo’ df rOlf pfAuNdy prny ihlf rhy sn.rozf GoVI bixaf hoieaf sI qy qfrf AusdI ipwT ‘qy svfr. Auh Auhdy awgy-ipwCytpUsxIaF lfAuNdf. kdI imwtI ivc Ausdf hdvfxy vrgf isr gozf dy ky nwp idMdf,kdI gozy mfrdf eyDroN EDr qy EDroN eyDrrolx lwgf. BIV ‘coN ‘bwly! sfbfsLy!!’ dIaFcIkF AuT rhIaF sn. rozy df Bfrf srIriksy kMm nf afieaf. qfry df kIqf jFdf‘joLr’ ‘jugq’ Auhdy kMm af rhI sI. Auhnyrozy nUM dwgHl kr ky Zfh ilaf sI qy ihwk‘qy sLyr vFg bYTf qfrf qyjL qrfr cIqyvrgf lgdf ipaf sI.
lokF ny qfry nU M asmfn ivcAuCfilaf. AuhdI muwT notF nfl Br idwqI.ieh pihlI vfr sI jdoN mYN ‘qfry’ nUMasmfn vwl AuClidaF vyiKaf sI. qy iPrijAuN-ijAuN sfl bIqdy gey, qfrf asmfnivc hor gUVHf hoieaf, hor cmkdfrbixaf, hor qyjwsvI bixaf, hor AuWcfhoieaf, eynf AuWcf ik afpxy nfl afpxypirvfr, ipMz, pRFq qy dysL nUM vI AucfxFivc AuWzx lf idwqf[[[.
Blvfn ipMz df mfx huMdy sn.BlvfnF leI Kurfk dI loV huMdI sI qFipMz vfly Aus leI iGAu dy pIpy ‘kwTykrdy. pYsy aqy bdfm idMdy qy iPr ZfxIaFbMnH ky Aus dy ipwCy iCMJF ‘qy jFdy. keIkeI ipMzF dIaF sflfnf iCMJF bhuq msLhUrsn, ijnHF ivc hr sfl dUroN-nyiVEN vwzy
qy Coty Blvfn af ky jLor ajLmfeI krdy.hryk ipMz dy sflfnf joV myilaF dy afKrIidn Gol qy kbwzI, do pwkIaF KyzF sn, joKyzIaF jFdIaF. ienHF kusLqIaF ivc nfkoeI vjLn dI brfbrI df mslf sI, nfAumr df qy nf hI insLicq smyN dI hwddf. kusLqI BlvfnF aqy lokF dI qswlInfl hI CuwtdI sI. lokF nUM vI kusLqI dfmjLf qd hI afAuNdf sI, jy kusLqI kFty dIhovy. rl ky Gulx vfilaF nUM lok Jwt
qfV jFdy sn qy AunHF dy pwly iPtkfrF hIpYNdIaF sn[[[.
iek vfr dI gwl hY, krqfr nvF-nvF hI sbjLI mMzI idwlI gurU hnUmfn dyaKfVy ivc igaf sI. iek idn gurU jI dIgYr-hfjLrI df lfB lY ky suKcYn aqykrqfr horF ny iPlm vyKx df pRogrfmbxfieaf qy CyqI-CyqI krqfr nUM itktFKrId ky ilafAux df afdysL idwqf. krqfrigaf qy jf ky lfeIn ivc lwg igaf.vfrI afAux ‘qy Aus ny pYisaF smyq bFhiKVkI dy aMdr kIqI aqy bflkonI dIaFpMj itktF mMgIaF.
“BfeI sfihb XhF pr aMimRqsr kIitktyN imlqI hYN, bflkonI kI nhIN” aMdroN
avfjL dy nfl hI pYsy bfhr muV afey.asl ivc krqfr sbjLI mMzI rylvystysLn `qy itktF lYx leI lwgI lfeInivc af KVoqf sI[[[!
iek vfr gurU jI nUM iksy ny sLwk pfidwqf ik krqfr rfq nUM cuwp cfp ‘ikDry’iKsk jFdf hY. gurU jI, jo isLsLF df hrykpwKoN iDafn rwKdy sn aqy AunHF nUM krqfrdy ‘ikDry’ iKskx dI AumId nhIN sI,aMdry-aMdr bVy pRysLfn hoey. AunHF krqfr
nUM kuJ nhIN ikhf, pr AuhdI ‘rfKI’ rwKxIsLurU kr idwqI. AunHF dI pRysLfnI hor vDgeI, jdoN AunHF ny swcIN hI krqfr nUM awKbcf ky iKskidaF vyiKaf. Auh vI dwbypYrIN, QoVHI ivwQ rwK ky, Auhdy ipwCy-ipwCyqur pey. krqfr rojL jFdf qy gurU jI hrrojL hI ipwCy-ipwCy pYV nwpdy sUh lfAux jFdy.
lgfqfr iqMn rfqF gurU jI ny ipwCyjf ky jdoN krqfr nUM ‘pwkI corI’ kridaFvyK ilaf qF AunHF ny dUjy muMizaF nUM ikhfik awj Auh AunHF dy nfl jfx. AunHF nUMpqf hY ik krqfr hr rojL ikQy jFdf hY!Auh sfry rl ky AuhnUM rMgy hwQIN PVngy.muMzy bVy AuqsLfh nfl gurU jI dy ipwCy-ipwCy qur pey. ajIb KuqKuqI qy jigafsf
sI idlF ivc. gurU jI AunHF nUM aKfVy qoNQoVHI hI dUr siQq isMG sBf gurduafrylY gey. mwQf tyikaf qy iPr gurU dI hjLUrIivc awKF mIcI bYTy krqfr nUM kIrqnsuxidaF ivKfieaf. krqfr rojL ieQy hIafAuNdf sI[[[.
lfhOr ivKy kusLqIaF lVn aqy lfhOrvyKx nfloN vI iek hor zUMGI qlb sIkrqfr dy mn ivc. pMjfbI ikwsf-kfivaqy lok-khfxIaF ivc pihlI njLr dImuhwbq df ijLkr vfr-vfr hoieaf hY, prkeI khfxIaF aijhIaF vI hn, ijnHF ivciek dUjy nUM ibnf vyiKaF, iek dUjy dIaFgwlF suxidaF hI muhwbq Bry idl iek-dUjy nUM imlx dI qFG leI aMgVfeIaFBrdy rihMdy hn. aijhI muhwbq df irsLqfafm qOr Auqy bhfdr qy sohxy nOjuafnaqy sohxI muitafr drimafn huMdf sI.
krqfr dy sbMD ivc vI gwl qF kuJies qrHF dI hI sI. Auh vI lfhOr ivcrihMdy afpxy axdyKy swjx nUM imlx leIkfhlf sI, pr Auh swjx koeI KUbsUrqmuitafr nhIN sI, Auh qF lfhOr sLihr dfpRiswD trFsportr aqy Blvfn sI. ijsnUM lok ‘vhI Blvfn’ afK ky bulfAuNdysn. krqfr df iek dosq blbIrieMglYNz ivc rihMdf sI. AuQy hI Aus dfvhI Blvfn nfl myl hoieaf. ‘vhIBlvfn’ nUM vyKidaF hI blbIr hYrfn hoigaf. Auh qF inrf-purf krqfr sI. AusqrHF hI sohxf sUqiraf mn moNhdf jfndfrjuwsf. Enf hI AuWcf-lMmf kwd-buwq. AuNjhI iek dUjy nfl imldf-juldf ichrfaqy nYx-nksL. iblkul krqfr dIkfrbn kfpI[[[.
krqfr isMG bcpn dy idnF ivcgfAux df sLOkIn vI sI. kdI sfQIaF dyiekwT ivc, kdI ipMz dy ‘cMzIgVH’ ivcbjurgF dI hwlfsLyrI nfl qy kdI zMgrcfridaF moVy lfAux qoN imlI ivhl ivc.ijhVI kivqf Auh pUrI qrMg ivc gfieaf
ivjydfn dyQf (pihlI sqMbr 1926-10 nvMbr2013) rfjsQfnI lokDfrf df bVf aihm nF hY.Auhny rfjsQfnI lok khfxIaF iekwTIaF kIqIaF.ies qoN ielfvf mOilk khfxI dI rcnf vI kIqI.zf[ hrpfl isMG pMnU ny Aus dIaF iekwTIaF kIqIaFrfjsQfnI lok khfxIaF nMU pMjfbI rUp idwqf hY.ies vfr ‘kIVI dI krfmfq’ nF dI lok khfxIpfTkF dy rUbrU kr rhy hF. –sMpfdk
kIVI dIkrfmfq
iewk sI icVI qy iewk sI kF. iewkidn dovyN cogf cugx vfsqy iekwTy Auzy.Auzdy-Auzdy smuMdr iknfry awpVy. AuQyicVI ƒ lwB igaf moqI aqy kF ƒ lwBigaf lfl. icVI kihMdI, myrf moqI vwDkImqI hY; kF kihMdf, myrf lfl vwDmihMgf hY. dovyN jxy jOhrI kol prKkrvfAux vfsqy gey. jOhrI ny pihlF lflpriKaf, iPr moqI. lfl dI kImq dwsIlwK ruipaf aqy moqI dI svf lwK. kF dymn ivc byeImfnI af geI; boilaf-icVIBYx afpxf moqI qF idKf jLrf! icVI sIivcfrI aflI BolI, mfsUm. moqI Jwt kFsfhmxy rwK idwqf. kF ny kVwk cuMj ivcmoqI PiVaf qy Auz igaf. Auzdf-Auzdfipwpl dy drKq Aupr jf bYiTaf. icVI vIipwCy-ipwCy Auz ky af geI. af ky ikhf-kF BfeI, myrf moqI mYƒ dy dy. kF kihMdf-dPf ho ieQoN. mYN qyrf moqI kd ilaY? icVIny kF dIaF bVIaF imMnqF kIqIaF, hwQbMnHy pr kF ny ikwQy mMnxf sI? nf moqIdyxf sI, nf idwqf. duKI ho ky icVI ny ipwplƒ ikhf-ipwpl E ipwpl, ieho ijhy mfVykF ƒ qUM afpxy Aupr ikAuN bYTx idMnYN?Auzf dy ies ƒ.
ipwpl ny pwiqaF dI KV-KV ivcjvfb idwqf-mYN ikAuN AuzfvF kF ƒ Blf?myrf kI ivgfiVaf hY ies ny? duKI ho kyAuzdI-AuzdI icVI qrKfx kol geI. jfky kihMdI-imsqrI jI, ipwpl myrI gwl
ikAuN kuwtIey? sfzI AunHF nfl kI duÈmxI?iPr icVI awg kol geI, bynqI
afpxI vuwkq brkrfr rwKx dy smrwQhY. pfiksqfnI arQcfry dIaF KUbIaF aqyKfmIaF df sfbkf KËfnf mMqrI qy ivÈvbYNk dy sfbkf mIq pRDfn Èfihd jfvydbrkI ny jo jfieËf pyÈ kIqf hY, Aus qoNËfihr hY ik kOmI arQcfrf surjIqI dydOr ivc dfKl ho irhf hY aqy mulk ivcivdyÈI srmfieafsfËI vI vD rhI hY.
ieh ikqfb asl ivc kolMbIafXUnIvirstI (amrIkf) ivc krvfeIaFdo kfnPrMsF dy pricaF Auqy afDfirqhY. ies ivcly lyK buinafdI qOr ‘qypfiksqfn dy afriQk, smfijk, isafsIaqy aMdrUnI-bihrUnI hflfq Aupr rOÈnIpfAuNdy hn, iPr vI ienHF ivc Bfrq-pfiksqfn sbMDF dIaF pycIdgIaF bfry
hI mMndf af irhf hY. iehI kfrn hY ikAuh dovF guaFZI mulkF, Kfs kr ky Bfrqƒ mfarkybfËI dI Kyz ivc PsfAuNdf irhfhY. Bfrq ivc ihMdUqvI AuBfr aqy nvIN
idwlI ivcly nvyN hukmrfnF dI ‘cOVy sIny’vflI cOVvfdI phuMc vI pfiksqfn ƒ iespwKoN coKy rfs af rhy hn. pfiksqfn nflkrVy hwQIN iswJx dI lflsf BfrqI huwkfmƒ pyqlI iksm dI mfarkybfËI dy rfhpf idMdI hY. aijhI phuMc aflmI pwDr ‘qy
BfrqI aks ƒ Zfh lf rhI hY. aijhyhflfq ivc kI ihMd-pfik sbMD CyqI lIh‘qy afAux dI guMjfieÈ bcI hY?
pfiksqfnI aKbfr ‘id inAUË’ vloN
hfl hI ivc krvfieaf srvyKxdrsfAuNdf hY ik mOjUdf muÈiklF dy bfvjUdpVHy-ilKy pfiksqfnIaF df vwzf vrgBfrq nfl sbMD lIh ‘qy ilafAux dfcfhvfn hY. Kud Èfihd jfvyd brkI nyhfl hI ivc iewk tYlIivËn ieMtrivAU ivcikhf ik duvwly ivvfdF nfl juVy sfry muwdyjy ds ku sflF leI ‘PrIË’ kr idwqy jfxqF ‘bhuq sfrIaF qnËF qy qnfËf Kud-bKud Kqm ho jfvygf.’ pr qnËF qy qnfËydI awg Auqy rotIaF sykdy af rhy ansrkI aijhf hox dyxgy? ies svfl dy jvfbivc brkI ny mKdUm iPlOrI dI nËm dfhvflf idwqf:
srhdyN btI hUeI hYNBvyN BI qnI hUeI hYNKuwddfrI AuDr BI hY,KuwddfrI ieDr BI hYiPr BI cyhry qo apnoN jYsy hYNAunhyN CUny ko mn hoqf hYhfQ bVHfny ko mn hoqf hY.Èfihd jfvyd brkI dI ies ieMtrivAU
qoN agly hI idn Èfier aqy iPlmsfËgulËfr ny pMjfb XUnIvirstI ivcividafrQIaF nfl rUbrU dOrfn pfiksqfnnfl sbMDF dy pRsMg ivc iewk pfiksqfnIÈfier dy hvfly nfl ikhf:
AumId kI ikrn ky isvfaOr kuC nhIN XhFies Gr myNrOÈnI kf XhI ieMqËfm hY.jdoN qk vfhgy-atfrI dy dovyN pfsy
mfijd dI ies iPlm dI smIiKafkrn vfly aflockF df mMnxf sI ik iehiPlm alI aqy Ëfierf dI khfxI ‘idiclzrn afP hYvn’ qoN agFh dI, priblkuwl vwKrI Drfql ‘qy bxI iPlm hY.kOmFqrI hlikaF ivc ies iPlm dI bhuqcrcf hoeI pr ieh iPlm bfks afiPs‘qy asPl ho geI. mfijd anusfr iesiPlm dy asPl hox dy bhuq sfry kfrn
ho skdy hn pr ijhVf sB qoN vwzf aqyduKdfeI kfrn ieh hY ik bflIvuwz nydrÈkF ƒ aijhIaF KoKlIaF aqy suhj-suafd qoN KflI qy klf qoN ivrvIaFkhfxIaF dI afdq pf idwqI geI hY ikAunHF leI iPlm mihË mnorMjn qy idl-pRcfvy df sMd bx ky rih geI hY. ies dfdUjf kfrn ieh vI ho skdf hY ik ÈfieddovF mulkF (Bfrq qy ierfn) dI isnymfaqy klfvF bfry smJ aqy dyKx dI jfcivc ËmIn asmfn df Prk hY.
hY. Aus dI ies itwpxI df Jlkfrf vfr-vfr Aus dI iPlm ‘id sONg afP spYroË’ivcoN pYNdf hY ijs ivc Auh aijhy ikrdfrdI isrjxf krdf hY ijhVf roË-mwrf dIiËMdgI dy JmyilaF aqy kÈmkÈ ivcafpxI afqmf guaf bYTdf hY. iPlm dyaMq qwk phuMcidaF Auh ikvyN afpxI cyqnfaqy afqimk ÈfqI leI jwdo-jihd krdfhY, iehI ies iPlm df muwK nukqf hY.
iPlm ‘id sONg afP sYproË’ dIkhfxI ivc muwK ikrdfr krIm hY ijhVfqihrfn dy iek ipMz ivc afpxy pirvfrnfl rihMdf hY aqy ÈuqrmurgF dI dyKBflkrn vfly Pfrm ivc nOkrI krdf hY.iek idn Aus ƒ GroN Pon afAuNdf hY ikAus dI vwzI DI (ijs ƒ kMnF qoN nhIN
suxdf) df suxn vflf XMqr guafcigaf hY. pUrf twbr pRyÈfn hY. Auh jdoNGr jFdf hY qF Aus dy puwqr afpxydosqF nfl iml ky Gr ivc bxy KUhivcoN Auh XMqr lwBx dI koiÈÈ kr rhyhn. Auh vI AunHF nfl iml ky XMqrlwBx lgdf hY. AuDr, Aus dy PfrmivcoN iek Èuqrmurg Bwj jFdf hY. Pfrmdf mflk krIm ƒ iËMmyvfr krfridMidaF Aus ƒ nOkrI qoN jvfb dy idMdfhY. krIm leI ieh asmfnI ibjlIizwgx vFg hY. idhfVI nf imlx qoNpRyÈfn Auh qihrfn df ruK krdf hY.Auh jdoN afpxy motrsfeIkl Aupr kMmdI qlfÈ ivc GuMm irhf hY qF Aus ƒikrfey leI motrsfeIkl vflfmMnidaF Aus qoN smfn aqy bMidaF dIZoh-ZuafeI df kMm krvfAux lwgdyhn. pihlF-pihl Aus ƒ ieh kMm cMgfvI lwgdf hY. smfn dI Zoaf-ZuafeIkridaF aqy Èihr dI byikrkI ivcijAUNidaF hOlI-hOlI Aus aMdr lflcaqy lflsf pnpx lwgdI hY. Auh ÈihroNrwdI aqy kbfV hoeIaF cIËF nfl afpxfGr Brn lwg jFdf hY. Aus df afpxybwicaF aqy pqnI nfl ivhfr vI bdljFdf hY. Auh iËwdI, lflcI qy guwsyKorafdmI ivc vt jFdf hY. Aus df lflcieMnf vD jFdf hY ik Auh PflqU sfmfnnfl afpxf Gr Br lYNdf hY. cIËF dfmoh Aus ƒ aMdroN idno-idn Kqm krdfjFdf hY. afiKr iek idn Auh ies kbfVdy Zyr hyT af jFdf hY qy Aus dI lwqtuwt jFdI hY. hux Auh ibsqr ‘qy ipafafpxy pirvfr dy moh aqy sFB-sMBfl‘qy hYrfn aqy ÈrimMdf huMdf hY. Auhafpxy pirvfr nfl iml ky KUh ivcgolzn mwCIaF pflx df PYslf krdfhY. Auh jdoN TIk ho ky mwCIaF aqy horsfmfn KrIdx Èihr jFdy hn qF rsqyivc mwCIaF vflf bksf bwicaF qoN DrqI‘qy Zyr ho jFdf hY. pUry pirvfr dy supnyvI ies dy nfl hI ibKr jFdy hn prkudrq dy rfh bhuq ajIb hn. bwcyafpxy dosqF nfl iml ky sfrIaFmwCIaF ƒ pfxI vflIaF nflIaF ivcijAUx leI KuwlHf Cwz idMdy hn. krImbwicaF dI ies idafnqdfrI aqyiemfndfrI ‘qy byhwd KuÈ huMdf hY; ijwdFAus ƒ afpxI afqmf hI vfips imldInËr afAuNdI hY.