Pulmoner Rehabilitasyon ve Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bak Evde Bak ı ı m m ı ı n Tan n Tan ı ı mlanmas mlanmas ı ı Prof. Dr. M Prof. Dr. M ü ü zeyyen Erk zeyyen Erk İ İ . . Ü Ü .Cerrahpa .Cerrahpa ş ş a T a T ı ı p Fak p Fak ü ü ltesi ltesi G G ö ö ğ ğ ü ü s Hastal s Hastal ı ı klar klar ı ı AD AD
37
Embed
Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakımın Tanımlanmasıfile.toraks.org.tr/TORAKSFD23NJKL4NJ4H3BG3JH/mse2-ppt-pdf/5_muzeyyen... · PR teknikleri Sorumlu ... Sigara bırakma teknikleri
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Pulmoner Rehabilitasyon ve Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde BakEvde Bakıımmıın Tann Tanıımlanmasmlanmasıı
Prof. Dr. MProf. Dr. Müüzeyyen Erkzeyyen Erkİİ..ÜÜ.Cerrahpa.Cerrahpaşşa Ta Tııp Fakp Faküültesiltesi
AkciAkciğğer hastaler hastalığıığı olan kiolan kişşide, toplum iide, toplum iççindeki indeki babağığımsmsıızlzlığıığınnıı ve fonksiyonlarve fonksiyonlarıınnıı kikişşininininmaksimumundamaksimumunda tutabilmeyi amatutabilmeyi amaççlayan,layan,mmüültidisiplinerltidisipliner bir yaklabir yaklaşışımla kimla kişşiye veiye ve ailesine ailesine yyööneltilenneltilen ççok boyutlu ok boyutlu veve ssüürekli bir hizmettir.rekli bir hizmettir.
Kas Disfonksiyonunun MekanizmasıWilliams RS. N Eng J Med 1999; 341: 759-760
Agusti. Monaldi ACD 2000; 55: 6, 506 - 508
• İskelet kaslarındaki disfonksiyonun nedeni karmaşıktır
• Çok faktör rol oynayabiliro Hipoksemio İnaktiviteo Sistemik inflamasyono Kötü beslenmeo Steroid yan etkisio Sigarao Aşırı apopitozis (kardiyak kaşekside olduğu gibi)o Anabolik hormonların seviyesinde azalma
KOAH da Fizik KapasiteMaltais ve ark. AJRCCM 1996; 153: 228
100
10
Yıl
BAZ 0.5 1 1.5 2
Stan
dart
sko
r
N:74
P<0.001
KOAH da Egzersiz - Laktik Asit ve Oksijen Sarfiyatı
Maltais ve ark. AJRCCM 1996; 153: 228
VO2 (L/dak)0.5 1.0 1.5 2.0 3.0
Lakt
ik a
sit (
m m
ol/ L
)
KOAH
Sağlıklı
1
5
10
Akciğer Rehabilitasyonu için Hasta Seçim Kriterleri
1. Stabil 2. Kronik akciğer hastası3. Hevesli4. Mümkün olduğunca erken evre5. Gerçekçi amaçlar
►►HastaHasta►►Hasta yakHasta yakıınnıı►►PR teknikleriPR teknikleri►►Sorumlu Sorumlu
profesyoneller
MEDİKAL SORUMLU
profesyoneller
AARC Clinical Practice Guideline, Respir Care 2002; 45(5): 617-625
Kronik akciKronik akciğğer hastalarer hastalarıın ve yakn ve yakıınlarnlarıınnıın n hastalhastalıık ve tedavi konusunda ek ve tedavi konusunda eğğitime itime
gereksinimi vardgereksinimi vardıırr
►►HastalHastalıık hakkk hakkıında enda eğğitim gerekiritim gerekir►►Risk faktRisk faktöörlerini ve korunmayrlerini ve korunmayıı ööğğretmek retmek
gerekirgerekir►►İİnhalasyonnhalasyon teknikleri eteknikleri eğğitim gerektiriritim gerektirir►►Her hasta iHer hasta iççin uygun tekniin uygun tekniğği saptamak i saptamak
gerekirgerekir►►Sosyal ve psikolojik sorunlarSosyal ve psikolojik sorunlarıı saptamak, saptamak,
Solunum egzersiziSolunum egzersiziEnduransEndurans, gerilme ve gev, gerilme ve gevşşeme egzersizlerieme egzersizleri►►ÜÜst st ekstremiteekstremite►►Alt Alt ekstremiteekstremite
Solunum kaslarSolunum kaslarıınnıın egzersizleri (Geleneksel n egzersizleri (Geleneksel ekstremiteekstremiteegzersizlerine solunum kas egzersizi eklendiegzersizlerine solunum kas egzersizi eklendiğğinde ne inde ne yarar elde edildiyarar elde edildiğği konusunda kani konusunda kanııt az)t az)GGüünlnlüük yak yaşşam aktivitelerinde enerji tasarrufuam aktivitelerinde enerji tasarrufu
►►İİlalaççlarlarıın (hatta vitamin, bitkisel yardn (hatta vitamin, bitkisel yardıımcmcıı tedted. . vb yaklavb yaklaşışımlarmlarıın) n) endikasyonuendikasyonu, etki , etki mekanizmasmekanizmasıı, yan etlileri, yan etlileri
►►Korunma, hastalKorunma, hastalııkla kendi kendine kla kendi kendine babaşşetmeetmeSemptomlarla Semptomlarla babaşşetmeetme, kontrol etme, kontrol etmeİİnfeksiyonlardannfeksiyonlardan korunma, erken davranmakorunma, erken davranmaÇÇevresel kontrolevresel kontrolBaBaşşka medikal olanaklarka medikal olanaklarıı araaraşşttıırmakrmak
►► Cinsellik, mahremiyetCinsellik, mahremiyet►► BeslenmeBeslenme►► Sigara bSigara bıırakma tekniklerirakma teknikleri►► PsikososyalPsikososyal destekdestek►► Toplumda hasta ve aile iToplumda hasta ve aile iççin mevcut destek ve olanak ve in mevcut destek ve olanak ve
hizmetlerhizmetler►► KapsamlKapsamlıı bakbakıım planm planıı►► Seyahat etme Seyahat etme öözelliklerizellikleri►► BoBoşş zamanlarzamanlarıın den değğerlendirilmesierlendirilmesi►► Stresle Stresle babaşşetmeetme►► Oksijen tedavisinin tOksijen tedavisinin tüüm m öözelliklerizellikleri
depresyonun azalmasdepresyonun azalmasıı, , kendine yetme gkendine yetme güüccüünnüün artmasn artmasıı))►► HospitalizasyonHospitalizasyon ve ilave ilaçç kullankullanıımmıınnıın azalmasn azalmasıı►► İşİşi veya hobileri ile ui veya hobileri ile uğğraraşşabilme yeteneabilme yeteneğğinin kazaninin kazanıılmaslmasıı
►►Kronik akciKronik akciğğer hastaler hastalııklarklarıında farmakolojik nda farmakolojik tedavinin yantedavinin yanıı ssııra, sra, süürekli oksijen tedavisi, rekli oksijen tedavisi, vantilatvantilatöör dester desteğği, veya i, veya pulmonerpulmonerrehabilitasyonun derehabilitasyonun değğiişşik komponentlerinin ik komponentlerinin uygulanmasuygulanmasıı gerekmektedirgerekmektedir
►►İşİşte bu te bu mmüültidisiplinerltidisipliner tedavi ve baktedavi ve bakıım m yaklayaklaşışımlarmlarıınnıın ev ortamn ev ortamıında ynda yüürrüüttüülmesi lmesi mmüümkmküündndüürr
maliyetmaliyet –– etkinliketkinlik ve evde bakve evde bakıımm
KOAH ve diKOAH ve diğğer kronik akcier kronik akciğğer hastaler hastalııklarklarıına karna karşışısergilenen geleneksel sergilenen geleneksel ““yok saymayok sayma”” felsefesi felsefesi ggüünnüümmüüzde dezde değğiişşmimişştir, tir, çüçünknküü::
Alevlenmelerin azalmasAlevlenmelerin azalmasııQoL nin yQoL nin yüükselmesikselmesiSemptomlarSemptomlarıın iyilen iyileşştirilmesi, gayretitirilmesi, gayreti
MALMALİİYETYETİİ AZALTMAKTADIRAZALTMAKTADIR((ÇüÇünknküü, hospitalizasyon, i, hospitalizasyon, işşggüüccüü kaybkaybıı, ila, ilaçç sarfiyatsarfiyatıı
azalmaktadazalmaktadıır)r)
KOAH da Maliyet – Etkinlik
IB
Beta 2
LAB
Diğer tedaviler
Tanı araçları
Alevlenmeler
Hastaneye yatış
413 KOAH hastasının farmako-ekonomik analizi:
Evre I 1681 USD / 1 hasta / yıl
Evre II 5037 “ “
Evre III 10.812 “ “
Hilleman DE ve ark. Chest 2000; 118: 1278-85
Solunum Sistemi Hastalıklarında Evde Bakım
Evde bakım gerektiren solunum sistemi hastalıkları:
►►2150: 2150: Her 3.3 kiHer 3.3 kişşiden 1iden 1’’ ii ≥≥60 yrs 60 yrs
Evde BakEvde Bakıımm
►► 21. y21. yüüzyzyıılda, majlda, majöör sar sağğllıık sorunlardan biri, kronik k sorunlardan biri, kronik hastalhastalııklarklarıın bakn bakıımmıına etkin na etkin çöçözzüümler bulmaktmler bulmaktıırr
►► Kronik hastalKronik hastalııklarklarıın evde bakn evde bakıımmıı politik ve hukuki politik ve hukuki destek gerektirirdestek gerektirir
►► Bir Bir ççok geliok gelişşmimişş üülke, kronik solunum yetmezlilke, kronik solunum yetmezliğği i hastalarhastalarıı iiççin Fransin Fransıız modelinin kullanz modelinin kullanışışllııolduolduğğunu dunu düüşşüünmektedirnmektedir
►► FransaFransa’’nnıın san sağğllıık harcamalark harcamalarıınnıın ABDn ABD’’ den az den az olmasolmasıınnıın nedeni, kronik hasta bakn nedeni, kronik hasta bakıımmıına na öönem nem veriliyor olmasveriliyor olmasııddıırr
Stuart M, Stuart M, WeinrichWeinrich M. Integrated Health System for Chronic Disease M. Integrated Health System for Chronic Disease Management. Lessons learned from France. Chest 2004; 125: 695Management. Lessons learned from France. Chest 2004; 125: 695--703703
Evde BakEvde Bakıımm(Frans(Fransıız z öörnerneğği)i)
►► LL’’AAssociationssociation de la de la RegionRegion de Lyon pour la Lutte de Lyon pour la Lutte CContreontre la la PoliomyelitePoliomyelite
““ALLPALLP”” LionLion, , 1960 1960 ►► Association dAssociation d’’ Entraide des Polios et HandicapesEntraide des Polios et Handicapes
ANTADIR (La FANTADIR (La Fééddéération Association National pour le ration Association National pour le TraitmentTraitment àà Domicile de LDomicile de L’’Insuffisance Respiratoire Insuffisance Respiratoire Chronique) Chronique)
1978 de 1978 de AndreAndre LudotLudot taraftarafıındanndan yazyazıılanlan birbir raporlaraporla teklifteklif edildiedildi veve 1980 1980 ‘‘de de onunonunbabaşşkanlkanlığıığındanda kuruldukuruldu. .
Evde BakEvde Bakıımm(Frans(Fransıız z öörnerneğği)i)
YoYoğğun bakun bakıımmAra bakAra bakıımm
Evde solunum desteEvde solunum desteğğii
Kimsesizler için ikamet Aile ile işbirliği
Acil ziyaret: Her an
Rutin ziyaret: 2 ayda bir
Aletin uygunluğu
Hastanın uyumu
Solunum yetmezliğinin düzeyi
Genel Kurul•Sağlık sigortası Ulusal kuruluşları
•Bilimsel dernekler
•Fransız Solunum Yetmezliği Dostları ve Dernekleri Federasyonu
Görevi: Evde solunum desteğinin değerlendirilmesi ve tanıtımı için araştırma yapmak, Hasta izlemek
Ulusal Sigorta Sandıkları, Dernekler
AKTİVASYON ÖNERİLERİ
Bölgesel Dernekler Mali İşler Ulusal Komisyonu
Kuruluşlar arası ilişkiler, mali işler
Dernekler, ANTADİR
ANTADIR in Organizasyon Şeması
SONUSONUÇÇ
►► PR, kronik akciPR, kronik akciğğer hastaler hastalııklarklarıında mutlaka yer nda mutlaka yer almasalmasıı gereken gereken mmüültidisiplinerltidisipliner bir tedavi bir tedavi yaklayaklaşışımmııddıırr
►► HastayHastayıı eeğğitmek, kas gitmek, kas güüccüünnüü arttarttıırmak, psikolojik rmak, psikolojik veya sosyal destek vermek yaveya sosyal destek vermek yaşşam kalitesini am kalitesini arttarttıırmayrmayıı mmüümkmküün kn kıılarlar
►► PR sayesinde kronik akciPR sayesinde kronik akciğğer hastaler hastalııklarklarıınnıın maliyeti n maliyeti azalazalıırr
►► Kronik akciKronik akciğğer hastalarer hastalarıınnıın profesyonel kin profesyonel kişşiler ile iler ile evde devde düüzenli izlenmesi zenli izlenmesi mortalitemortalite, , morbiditemorbidite ve ve maliyet amaliyet aççııssıından ndan öönemlidir.nemlidir.