Top Banner
วววว PS 710 ววววววววววววววววววววว วววววววววววววววววววววว Political Sociology and Social Change วว.วววว ววววววว วววววว 11 วววววววว ว.ว. 2554 (วววววววว) กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกก กกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกก 3 กกกกกกก 2554 กกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกก Approach Approach กกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกก Approach กก กกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกก 100 กกกก กก กกกก Approach 100 กกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกก Approach กกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก Approach 1
32
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

วิ�ชา PS 710 สั�งคมวิ�ทยาการเม�องก�บการเปลี่��ยนแปลี่งทางสั�งคม

Political Sociology and Social Change

ผศ.พิ�มลี่ พิ�พิ�พิ�ธ วิ�นท�� 11 ม�ถุ�นายน พิ.ศ. 2554

(ช วิงเช!า)

การศึ�กษาใดกตามต�องก�าหนดต�วแปรก�อน โดยสมมต�ให�ต�วแปรต�นเป�นสาเหต� ส�วนต�วแปรตามคื อผลที่$%ตามมา เช่�น ศึ�กษาการเล อกต�'งในว�นที่$% 3 กรกฎาคืม 2554 ต�องพยายามหาว�าอะไรที่�าให�ช่นะการเล อกต�'ง อะไรที่�าให�แพ�การเล อกต�'ง อะไรเป�นต�วแปรที่$%ที่�าให�เขาเป�นนายกร�ฐมนตร$ อะไรเป�นต�วแปรที่$%ที่�าให�ไม�ได�เป�นนายกร�ฐมนตร$

ต�วแปรหน�%งต�วสามารถศึ�กษาได�หลายด�าน ด�งน�'นจึ�งต�องจึ�าก�ดขอบเขตหร อก�าหนดแนวที่างการศึ�กษา ซึ่�%งเร$ยกว�า Approach

Approach คื อการเข�าถ�งคืวามร2 � แนวที่างที่$%จึะบรรล�ถ�ง โดย Approach ม$เป�นจึ�านวนมาก หากม$หน�งส อ 100 เล�ม กจึะม$ Approach 100 เร %องตามที่$%ผ2�เข$ยนเสนอมา อาจึารย3ได�ยกต�วอย�าง Approach ให�เหนแล�ว น�กศึ�กษาจึะต�องด�งไปตอบข�อสอบประมวลผลอย�างน�อยสาม Approach

Approach ที่$%ส�าคื�ญที่$%ส�ดในย�คืป5จึจึ�บ�นคื อ Cybernetic Approach เป�นการคืวบคื�มพฤต�กรรมของมน�ษย3ผ�านส %อ ด�งน�'นใคืรคื�มส %อผ2�น� 'นก�มอ�านาจึ เน %องจึากส %อสามารถคืรอบง�าคืนได�อย�างแนบเน$ยน จึนอาจึกลายเป�น

1

Page 2: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

จึ�กรวรรด�น�ยมได� อาว�ธส�าคื�ญที่$%ส�ดของ Cybernetic คื อคื�าพ2ด/ถ�อยคื�า (Words) การเม องเป�นเร %องของการใช่�ถ�อยคื�าภาษา เช่�น ล�มล�างสถาบ�น ด$แต�พ2ด อกต�ญญู2ต�อผ2�ม$“ ” “ ” “

บ�ญคื�ณ การว�เคืราะห3 ” Cybernetic จึ�งต�องด2ส�%งน$'ด�วย

**เข�าส2�เน 'อหาการบรรยาย**ควิามแตกต างของมน�ษย%1. เช่ 'อช่าต� (Race) ม$ 3 เช่ 'อช่าต�ใหญ� คื อ -คือเคืซึ่อยด3 (Caucasoid) ผ�วขาว ต�วใหญ� จึม2กโด�ง

ตาโต ผมที่อง -มองโกลอยด3 (Mongoloid) ผ�วเหล อง ตาต$% ผมด�า

ตาส$ด�าหร อน�'าตาล-น�กรอยด3 (Negroid) ผ�วด�า ต�วใหญ� ตาโปน จึม2ก

ใหญ� ผมหย�ก ล�กษณะที่$%ปรากฏให�เหนหร อร2ปร�างภายนอกเหล�าน$'เร$ยก

ว�า Phenotype

2. Genotype หร อ DNA การแตกต�างที่างพ�นธ�กรรมหร อย$นส3 เราไม�สามารถแยกย$นส3ของคืนไที่ยก�บคืนเขมรออกจึากก�นได� คืนต�างเช่ 'อช่าต�สามารถบร�จึาคืเล อดให�ก�นได� เพราะมน�ษย3ไม�ได�แตกต�างในคืวามเป�นมน�ษย3 และ Genotype ไม�ที่�าให�มน�ษย3แตกต�างก�นอย�างม$น�ยส�าคื�ญ คืวามแตกต�างของมน�ษย3เก�ดจึากมน�ษย3ก�าหนดข�'นมาเอง คื.ศึ.1789 ม$การประกาศึว�ามน�ษย3ม$คืวามเที่�าเที่$ยมก�นในคืวามเป�นมน�ษย3 แต�ภายหล�งมน�ษย3เป�นผ2�ก�าหนดว�าตนเป�นนาย คืนอ %นเป�นที่าสเป�นไพร�

2

Page 3: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

4. กล��มช่าต�พ�นธ�3 (Ethnic Group) มน�ษย3เป�นผ2�ก�าหนดกล��มช่าต�พ�นธ�3เองโดยใช่�ว�ฒนธรรมเป�นต�วก�าหนด ที่�าให�มน�ษย3ด2แตกต�างก�น เช่�น ก�าหนดว�าเป�นคืนไที่ย ก�าหนดว�าเป�นคืนลาว ที่�'งที่$%คืนไที่ยและคืนลาวม$ร2ปร�างหน�าตาเหม อนก�น

วิ�ฒนธรรม (Culture) หมายถ�ง 1. ระบบคืวามเช่ %อ คื�ณคื�า คื�าน�ยม ภ2ม�ป5ญญา ส�%งที่$%ม$

คื�ณคื�า 2. การปฏ�บ�ต�ของช่�มช่นหน�%งๆ หร อส�งคืมหน�%งๆ ที่$%แตก

ต�างก�น3. ว�ฒนธรรมเช่�งน�เวศึ (Culture Ecology) หร อ

น�เวศึว�ฒนธรรม เป�นผลจึากปฏ�ส�มพ�นธ3ระหว�างมน�ษย3ก�บส�%งแวดล�อมในแต�ละที่�องถ�%น ตามสภาพภ2ม�อากาศึและภ2ม�ประเที่ศึ

4. เป�นที่�กส�%งที่$%ใช่�ในการด�ารงช่$ว�ต (Instrumental

Needs) ที่�'งที่$%เป�นว�ตถ� (Material Culture) เช่�น เส 'อผ�า โที่รศึ�พที่3 เก�าอ$' และที่$%ไม�ใช่�ว�ตถ� (Non Material Culture)

เช่�น คืวามคื�ดคืวามเช่ %อ5. เป�นส�%งที่$%ก�าก�บส�งคืมไม�ให�เก�ดคืวามระส�%าระสาย เช่�น

ไปงานศึพต�องแต�งช่�ดด�า หากแต�งช่�ดสดใสกไม�เหมาะสม6. เป�นส�%งจึ�าเป�น และม$การปร�บต�วอย2�เสมอตามคืวาม

เหมาะสม ศ�ลี่ปวิ�ฒนธรรมเพิ��อธ�รก�จการค!าขาย ต างก�บ ช�วิ�ต

หร�อสั�งคมวิ�ฒนธรรมเพิ��อร�!จ�กตนเอง-ศ�ลี่ปวิ�ฒนธรรม หมายถ�ง

3

Page 4: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

1. ส�%งที่$%มน�ษย3สร�างข�'นมา โดยอาศึ�ยคืวามร2 �ส�ก อารมณ3 แรงบ�นดาลใจึ เป�นผลงานพ�เศึษเฉพาะที่$%ก�อให�เก�ดคืวามสะเที่ อนใจึส�าหร�บคืนที่$%พบเหน เป�นส�%งที่$%ที่�กคืนช่ %นช่ม ต�องย�ดถ อย�ดม�%น อน�ร�กษ3ให�คืงอย2� อาจึใช่�ในแง�ธ�รก�จึ เพ %อการคื�าขาย เพ %อการที่�องเที่$%ยว หร อให�เย$%ยมช่ม เช่�น พระพ�ที่ธร2ปางล$ลาสม�ยส�โขที่�ย ที่�กคืนอยากช่ %นช่ม พอได�ช่ %นช่มแล�วกจึะเหนว�าสวยงามและร2 �ส�กสงบ แต�พอม$คืนด�ดแปลงเอาสเกตไปให�ใส� กจึะเส$ยหาย หร อหากม$คืนสร�างพระพ�ที่ธร2ปปางล$ลาข�'นอ$กหลายองคื3 คืนกจึะไม�ที่��มเง�นไปเช่�า เพราะเป�นของป5' ม

2. บางอย�างเป�นช่�'นเด$ยวในโลก ลอกเล$ยนแบบให�เหม อนสน�ที่ไม�ได� เป�นล�กษณะสถ�ต (Static) ต�องอน�ร�กษ3เอาไว�ไม�ให�แปรเปล$%ยน เช่�น ภาพโมนาล�ซึ่�าของดาว�นช่$ ม$ร2ปเด$ยวในโลก แม�จึะม$เง�นส�บล�านกไม�สามารถซึ่ 'อได� หากน�าภาพไปป5' มขาย แคื�ส�บบาที่กไม�ม$ใคืรอยากซึ่ 'อ

-ช�วิ�ตวิ�ฒนธรรม หมายถ�ง1. เก$%ยวก�บที่�กส�%งในช่$ว�ต ต�'งแต�ล มตาต %นนอน จึน

กระที่�%งหล�บตาเข�านอน เป�นการด�าเน�นช่$ว�ตที่�กๆ ว�น ช่$ว�ตว�ฒนธรรมของคืนไที่ยส�วนใหญ�จึะคืล�ายๆก�น แต�สไตล3อาจึแตกต�างก�น เช่�น ต %นมาอาบน�'าเหม อนก�น แต�บางคืนอาบฝั5กบ�ว บางคืนใช่�ข�นต�กน�'า บางคืนอาบในอ�างก�@ซึ่ซึ่$%

2. ต�องการอย2�อย�างสะดวกสบาย ไม�อยากอย2�อย�างแร�นแคื�น

-สั�งคมวิ�ฒนธรรม หมายถ�ง1. ต�องม$การเปล$%ยนแปลง ปร�บต�ว เพ %อคืวามเหมาะสม

และเพ %อคืวามอย2�รอด ม$ล�กษณะเป�นพลว�ต (Dynamics)

4

Page 5: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

บางอย�างเป�นเร %องเลก แต�ส�าคื�ญต�อช่$ว�ตเสมอ เช่�น ม$ดโกนหนวด บางคืนใช่�ที่$%โกนหนวดอ�นเลก บางคืนใช่�ม$ดอ�นใหญ�ซึ่�%งอาจึบาดผ�วได� หร อการแปรงฟั5น บางคืนใช่�ยาส$ฟั5น บางคืนใช่�ใบข�อย

2. เราจึ�าเป�นต�องศึ�กษาช่$ว�ตว�ฒนธรรม หร อส�งคืมว�ฒนธรรมเพ %อจึะเร$ยนร2 �

3. ร2 �จึ�กก�าพ ดของตนเองในอด$ต เข�าใจึช่$ว�ต เข�าใจึส�งคืม 4.. เข�าใจึประว�ต�ศึาสตร3 เข�าใจึว�ฒนธรรมที่�'งในอด$ตและ

ป5จึจึ�บ�น เพราะอาจึที่�าให�เก�ดจึ�ตส�าน�กที่$%ด$ ม$พล�ง 4. ม$พล�งเพ %อเผช่�ญป5ญหาและจึ�ดการก�บช่$ว�ตและส�งคืม

ได�อย�างม$ประส�ที่ธ�ภาพ เช่�น ระง�บย�บย�'งคืวามต�องการที่างเพศึได� โดยรอให�ผ�านการแต�งงานก�อน

5. สามารถด�ารงช่$ว�ตได�อย�างม$ประส�ที่ธ�ผล ประสบคืวามส�าเรจึ บรรล�ว�ตถ�ประสงคื3ที่$%พ�งปรารถนาได�

สั�งก�ปท��น าสันใจเก��ยวิก�บวิ�ฒนธรรมแลี่ะสั�งคม1. ทฤษฎี�วิ�วิ�ฒนาการทางวิ�ฒนธรรม (Cultural

Evolutionism) เป�นที่ฤษฎ$ที่$%เน�นการปร�บต�วเองให�ด$ข�'น (Adaptation) เพ %อคืวามอย2�รอด (Survival) โดยปร�บให�พอด$และเหมาะสมที่$%ส�ด (Fittest) เช่�น จึะไปข�'นก�าแพงเม องจึ$น ก�อนไปต�องปร�บร�างกายโดยว�%งที่�กว�นเป�นเวลา 7 ว�น กจึะสามารถข�'นลงก�าแพงได�สบาย

ธรรมช่าต�จึะเป�นต�วคื�ดเล อก ต�วที่$%เหมาะสมที่$%ส�ดจึะอย2�รอด ต�วที่$%ไม�เหมาะสมกจึะอย2�ไม�รอด แม�จึะแขงแรงที่$%ส�ดฉลาดที่$%ส�ดกไม�สามารถอย2�รอดได�หากไม�ม$การปร�บต�ว เช่�น

5

Page 6: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

ไดโนเสาร3หร อช่�างแมมมอส เป�นส�ตว3ต�วใหญ�ที่$%ส�ดแขงแรงที่$%ส�ดแต�ไม�สามารถอย2�รอดได� ผ2�ที่$%อย2�รอดได�คื อผ2�ที่$%ปร�บต�วได�

ที่ฤษฎ$ว�ว�ฒนาการม$ต�วแบบด�งน$'(1) ต�วแบบแนวด�%ง (Vertical Model)

(2) ต�วแบบเส�นตรง (Linear Model)

(3) ต�วแบบข�'นบ�นได (Stage Model)

(4) Darwinism เป�นช่ %อของช่าร3ลส3 ดาร3ว�น ผ2�เสนอที่ฤษฎ$ว�ว�ฒนาการที่$%โด�งด�งและถ2กอ�างอ�งบ�อย

ที่ฤษฎ$ว�ว�ฒนาการจึะอธ�บายที่�กส�%งที่�กอย�าง ต�'งแต�ม$ไฟัเผาเป�นแก@ส แล�วม$ลมพ�ด ผ�านไปไม�ร2 �ก$%ล�านปB พอร�อนมากๆกระเบ�ด ล2กไฟักระเดนไปย�งที่$%ต�างๆ ลมจึะพ�ดจึนล2กไฟัเยนลงซึ่�%งใช่�เวลานานมาก ผ�านไปล�านๆปB ลมและไฟักระแที่กก�นไปมาจึนกลายเป�นด�นหร อห�น พอลมกระแที่กก�บไฮโดรเยน 2 ส�วน ออกซึ่�เยน 1 ส�วน กลายเป�นน�'า น�'าคื อช่$ว�ต หากศึ�กษาคื�นคืว�าดาวต�างๆ แล�วพบน�'า เดาได�เลยว�าดาวแห�งน�'นจึะม$ส�%งม$ช่$ว�ต

ส�%งที่$%อย2�ใต�น�ากระแที่กก�นไปมาหลายๆล�านปB กลายเป�นส�ตว3เซึ่ลเด$ยว ส�ตว3เซึ่ลเด$ยวจึะแบ�งต�วเองไปเร %อยๆ จึนกระที่�%งม$การผสมข�ามสายพ�นธ�3กลายเป�นส�ตว3หลายเซึ่ล ส�ตว3หลายเซึ่ลปร�บต�วหลายล�านปBกลายเป�นหนอน พ�ฒนาเป�นก��ง ปลา ง2 ปลาจึะพ�ฒนามาม$เที่�า ในที่$%ส�ดกพ�ฒนาเป�นปBกบ�น นกที่$%ม$ปBก

6

12

34

56

Vertical Model

Linear Model

Stage Model

Evolutionism

Page 7: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

บ�นจึะลงมาอย2�บนพ 'นด�นกลายเป�นส�ตว3ส$%เที่�า ส�ตว3ส$%เที่�าปร�บต�วมาเร %อยๆ กลายเป�นมน�ษย3วานร ป5จึจึ�บ�นย�งไม�ม$ที่ฤษฎ$ใดมาอธ�บายการเก�ดโลกและการเก�ดมน�ษย3ได�ด$ไปกว�าที่ฤษฎ$ว�ว�ฒนาการ นอกจึากที่ฤษฎ$พระเจึ�าเป�นผ2�สร�างโลก

ที่ฤษฎ$ว�ว�ฒนาการเช่ %อว�าว�ฒนธรรมที่$%ม$อย2�ในแต�ละจึ�ดบนโลกน$' ม$ว�ว�ฒนาการเป�นของต�วเองโดยไม�ได�ต�ดต�อก�น เน %องจึากม$การคื�นพบอ�ปกรณ3การด�ารงช่$ว�ตของมน�ษย3โบราณซึ่�%งอย2�คืนละซึ่$กโลก ที่$%ไม�เคืยต�ดต�อก�น แต�ม$หลายอย�างคืล�ายๆก�น เช่�น ม$ส�%งใช่�หาก�น ม$ส�%งใช่�จึ�ดไฟั ม$พ�ธ$เก�ด พ�ธ$แต�งงาน พ�ธ$ฝั5งศึพ

น�กศึ�กษาสามารถส�งเกตว�ว�ฒนาการของว�ฒนธรรมในคืรอบคืร�วต�วเอง เช่�น ว�ว�ฒนาการของผ�าไหมที่$%คืรอบคืร�วตนเป�นผ2�ที่อ เคืร %องม อเคืร %องใช่�ในการด�าเน�นช่$ว�ตที่$%ม$เฉพาะในคืรอบคืร�วตน อด$ต ไที่ยเราม$กระต�ายข2ดมะพร�าว แต�ละภาคืม$ล�กษณะไม�เหม อนก�น บางแห�งที่�าเป�นต�วกระต�าย บางแห�งที่�าเป�นร2ปร�างผ2�หญ�ง บางแห�งเป�นที่�อนไม�ที่ %อๆ แต�ป5จึจึ�บ�นหายไปเพราะม$กะที่�กระปDองขาย

อ�บราฮั�ม มาสัโลี่วิ% กล�าวว�า มน�ษย3ม$คืวามต�องการต�'งแต�ข� 'นต�%าส�ดไปข�'นส2งส�ด

2. ทฤษฎี�การแพิร กระจายทางวิ�ฒนธรรม (Cultural Diffusionism) บางคืร�'งเร$ยกว�าเป�นต�วแบบระนาบ (Horizontal Model) คื อการเผยแพร�ไปในแนวระนาบเด$ยวก�น

ที่ฤษฎ$การเผยแพร�ที่างว�ฒนธรรมเช่ %อว�า ในโลกน$'ม$ศึ2นย3กลางของว�ฒนธรรม (Core Culture) แล�วเผยแพร�

7

Page 8: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

กระจึายออกไป เช่�น ว�ฒนธรรมจึ$นอย2�ที่$%จึ$น ว�ฒนธรรมอ�นเด$ยอย2�ที่$%อ�นเด$ย ว�ฒนธรรมอ$ย�ปต3อย2�ที่$%อ$ย�ปต3 ส�%งที่$%เผยแพร�ออกไปจึะม$เป�นช่�ด (Cultural Complex) เช่�น ว�ฒนธรรมอ�นเด$ยมาถ�งแคื�ไที่ยไม�ไปย�โรป ว�ฒนธรรมโรม�นอย2�เฉพาะในย�โรป หากม$ว�ฒนธรรมหลายช่�ดอาจึม$การปะที่ะหร อปฏ�ส�มพ�นธ3ก�นที่างว�ฒนธรรม (Interaction) ว�ฒนธรรมที่$%แพร�กระจึายไปไกลๆ เร$ยกว�าว�ฒนธรรมช่ายขอบ (Marginal Culture) หร อว�ฒนธรรมไกลปEนเที่$%ยง เพราะอย2�ไกลจึากศึ2นย3กลางว�ฒนธรรม

สร�ป Cultural Diffusionism เป�นเร %องของ- Culture Complex ช่�ดว�ฒนธรรม- Culture Core แก�นว�ฒนธรรม- Culture Center ศึ2นย3กลางว�ฒนธรรม - Culture Area พ 'นที่$%ว�ฒนธรรม - Marginal Culture ว�ฒนธรรมช่ายขอบ บางคืร�'ง

ว�ฒนธรรมศึ2นย3กลางเปล$%ยน แต�ว�ฒนธรรมช่ายขอบย�งไม�เปล$%ยน เพราะคืวามเปล$%ยนแปลงน�'นย�งไปไม�ถ�ง เช่�น การร�บศึาสนาอ�สลามมาจึากตะว�นออกกลาง บางคืร�'งศึาสนาที่$%ศึ2นย3กลางเปล$%ยน แต�ศึาสนาอ�สลามในยะลาและป5ตตาน$อาจึจึะย�งไม�เปล$%ยน

- Cross Cultural Comparison การเปร$ยบเที่$ยบข�ามว�ฒนธรรม

- Cultural Relativism ว�ฒนธรรมส�มพ�ที่ธ3 คื อว�ฒนธรรมที่$%ไม�ได�สมบ2รณ3ในต�วเอง ข�'นอย2�ก�บสภาพแวดล�อม สถานที่$%และสภาพคืวามเคืยช่�นของคืน เราจึ�งไม�สามารถบอก

8

Page 9: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

ได�ว�าว�ฒนธรรมใดด$ที่$%ส�ดในโลกหร อว�ฒนธรรมใดเลวที่$%ส�ด แต�สามารถบอกได�ว�า ว�ฒนธรรมไที่ยด$ส�าหร�บคืนไที่ย ว�ฒนธรรมฝัร�%งด$ส�าหร�บฝัร�%ง นอกจึากคืนไที่ยจึะมองว�าว�ฒนธรรมบางอย�างของฝัร�%งด$ส�าหร�บไที่ยเราด�วย และฝัร�%งจึะมองว�าว�ฒนธรรมไที่ยบางอย�างด$ส�าหร�บฝัร�%งด�วย

คื�าที่$%ใช่�ก�บว�ฒนธรรมคื อ(1) Great Tradition เป�นว�ฒนธรรมที่$%ย�%งใหญ�

ประเพณ$หลวง ประเพณ$แห�งช่าต� คืนที่�'งประเที่ศึปฏ�บ�ต�ตาม เช่�น การร�องเพลงช่าต�ไที่ย ประเพณ$สงกรานต3 ลอยกระที่ง ว�สาขบ2ช่า อาสาฬหบ2ช่า เข�าพรรษา

(2) Little Tradition เป�นว�ฒนธรรมเลก ประเพณ$รอง ประเพณ$ที่�องถ�%น ประเพณ$ราษฎร3 เช่�น ประเพณ$เข�าพรรษาที่$%จึ�งหว�ดน$'ไม�เหม อนที่$%จึ�งหว�ดอ %น

(3) Great Narration คื อพงศึาวดารหลวง ประว�ต�ศึาสตร3หลวง ต�านานหลวง เป�นเร %องเล�าที่$%ย�%งใหญ�ระด�บช่าต� เช่�น เร %องเล�าว�าเม องหลวงไที่ยเร�%มจึากส�โขที่�ย ไล�มาถ�งอย�ธยา ธนบ�ร$ และกร�งเที่พฯ

(4) Little Narration คื อประว�ต�ศึาสตร3ราษฎร3 ประว�ต�ศึาสตร3ที่�องถ�%น เช่�น เร %องเล�าของแต�ละที่�องถ�%นบอกว�า อด$ตที่�องถ�%นของตนเคืยย�%งใหญ�พอๆ ก�บส�โขที่�ย เช่�น เช่$ยงราย เช่$ยงใหม� ล�าปาง ลพบ�ร$ นคืรศึร$ธรรมราช่ ป5ตตาน$ คืนในที่�องถ�%นจึ�งภ2ม�ใจึในที่�องถ�%นของต�วเอง

Great Tradition & Great Narration เป�นโคืรงสร�างที่$%สร�างข�'นมาเพ %อก�าหนดว�ธ$คื�ดของคืนในส�งคืมที่�'งเช่�งนามธรรมและร2ปธรรม ถ อเป�นพาราไดม3หน�%งที่$%คืนใน

9

Page 10: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

ส�งคืมต�องยอมร�บ เช่�น เราย�ดม�%นว�าเม องหลวงของไที่ยเร�%มมาจึากส�โขที่�ย อย�ธยา ธนบ�ร$และกร�งเที่พฯ ไม�สามารถเปล$%ยนว�าประว�ต�ศึาสตร3มาเช่$ยงเช่$ยงแสน เช่$ยงร� �ง ลพบ�ร$หร อนคืรศึร$ธรรมราช่ได�

Culture Diffusion ที่�าให�เก�ด- Cultural Interaction การปะที่ะส�งสรรคื3 การ

ปฏ�ส�มพ�นธ3ก�น- Borrowing การหย�บย ม - Adoption การร�บเข�ามาที่�'งด��น - Adaptation การร�บเข�ามาแล�วปร�บเปล$%ยนให�เหมาะสมสั�งก�ปท��น าสันใจ เก��ยวิก�บสั�งคมวิ�ฒนธรรม1. Ethnocentricism การหลงช่าต� คืนในโลกม�ก

หลงช่าต�หลงว�ฒนธรรมของต�วเอง คื�ดว�าคืนอ %นผ�ด แย�และด�อยกว�า เราจึ�งต�องเต อนต�วเองและส�งคืมว�าอย�าหลงช่าต�ของต�วเองให�มากเก�นไป

2. Folkways ว�ถ$ประช่า3. Custom ขนบธรรมเน$ยม4. Social Norms ปที่�สถานส�งคืม กฎของส�งคืม5. Mores จึาร$ต6. Tradition ประเพณ$7. Laws กฎหมาย เช่�น กฎหมายไที่ยบอกว�าการเล อก

ต�'งเป�นหน�าที่$% คืนไที่ยที่�กคืนต�องไปที่�าหน�าที่$%ของพลเม องที่$%ด$ หากไม�ที่�าตามหน�าที่$%จึะถ2กลงโที่ษ

10

Page 11: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

8. Taboo ส�%งต�องห�าม เป�นเร %องที่$%ไม�อยากพ2ดถ�ง น�าอ�ดอ�ด เร %องน�าร�งเก$ยจึ เช่�น เร %องเส$ยหายภายในคืรอบคืร�ว (พญาเที่คืร�ว)

9. Mechanical Solidarity คืวามส�มพ�นธ3แบบกลไก (เคืร %องจึ�กร)

10. Organic Solidarity คืวามส�มพ�นธ3แบบอ�นที่ร$ย3 (อว�ยวะ)

สั�งก�ปท��น าสันใจเก��ยวิก�บลี่�กษณะสั�งคม1. Homogeneous คื อคืวามส�มพ�นธ3ในส�งคืมที่$%เป�น

เน 'อเด$ยวก�น 2. Heterogeneous คื อคืวามส�มพ�นธ3ที่$%หลากหลาย

แตกต�าง 3. Fragmentation คื อส�งคืมที่$%แตกออกเป�นเส$%ยงๆ

เหม อนแก�วแตกเป�นเส$%ยงๆ เช่�น ห�องเร$ยนน$' น�กศึ�กษาแตกออกเป�นกล��มๆ

4. Specialization คื อคืวามเช่$%ยวช่าญเฉพาะด�าน แต�ละคืนม$คืวามเช่$%ยวช่าญแตกต�างก�น เช่�น เช่$%ยวช่าญด�านงานสาธารณส�ข เช่$%ยวช่าญด�านงานธ�รการ

5. Anomie คื อส�งคืมที่$%ไร�กฎระเบ$ยบ ไร�หล�กการ6. Subculture คื อว�ฒนธรรมย�อย เช่�น ว�ฒนธรรม

ที่�องถ�%น ว�ฒนธรรมช่�มช่น ว�ฒนธรรมของหม2�คืณะ ว�ฒนธรรมของช่าวคืร�สต3

7. Alternative Culture คื อว�ฒนธรรมที่างเล อก ภาษาม$ช่$ว�ต อด$ตคื�าว�าว�ฒนธรรมที่างเล อกจึะม$คืวามหมาย

11

Page 12: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

เช่�งบวก หมายถ�งให�คืนในส�งคืมม$ที่างเล อก เช่�น เพศึที่างเล อก แต�ป5จึจึ�บ�นม$คืวามหมายเช่�งลบ เช่�น ว�ฒนธรรมที่างเล อกของคืนต�ดเหล�า ว�ฒนธรรมที่างเล อกของคืนต�ดเอดส3

8. Juxtaposition คื อว�ฒนธรรมที่$%ผสมปนเปก�นจึนม�%วไปหมด เช่�น เศึรษฐ$ใหม�ซึ่ 'อของจึากหลายประเที่ศึมาแต�งในห�องเด$ยวก�น ซึ่�%งไม�เข�าก�น ด2แล�วร2 �ส�กอ�ดอ�ด หากแต�งคืนละห�อง ห�องหน�%งเป�นของจึากประเที่ศึหน�%งที่�'งหมด กจึะไม�เป�น Juxtaposition หร อยายใส�เส 'อคือกระเช่�าก�บหลานใส�สายเด$%ยว พาก�นห�'วกระต�Hบใส�ปลาร�าไปหาล2กสาวที่$%ที่�างานธนาคืาร ที่�'งสามน�%งก�นข�าวด�วยก�น โดยล2กสาวก�นสปาเกตต$' หลานก�นก�บข�าวที่$%ยายไม�ร2 �จึ�ก ที่�'งสามจึ�งต�างก�นที่�'งเส 'อผ�าและร2ปแบบการก�น

การแพิร กระจายของวิ�ฒนธรรม ก อให!เก�ดสั��งต อไปน�21. Adaptation การปร�บต�ว คื อการร�บว�ฒนธรรมอ %น

เข�ามาแล�วปร�บเข�าก�บส�งคืมอย�างเหมาะสม ต�องคื�าน�งถ�งองคื3รวมหร อคืนส�วนใหญ� เช่�น ไที่ยร�บคื�าว�า คือมพ�วเตอร3 เข�า“ ”

มาใช่�โดยตรง แต�หากไปพ2ดก�บเจึ�าของภาษากจึะฟั5งไม�ออก เพราะส�าเน$ยงไม�เหม อนก�น

2. Acculturation คื อการปะที่ะส�งสรรคื3ก�นของสองว�ฒนธรรมที่$%แตกต�างก�น จึ�งต�องม$การปร�บต�ว

3. Assimilation การกล นก�นที่างว�ฒนธรรม ร�ฐไที่ยสามารถกล นว�ฒนธรรมต�างๆ มาเป�นร�ฐไที่ยเด$ยวก�น คืนต�างช่าต�เข�ามาอาศึ�ยอย2�ใต�ร�มพระบรมโพธ�สมภารเด$ยวก�นต�'งแต�สม�ยส�โขที่�ย กลายเป�นคืนไที่ยจึนถ�งป5จึจึ�บ�น เช่�น คือนสแตนต�น ฟัอลคือน ได�ร�บแต�งต�'งเป�นพระยาว�ช่ช่าเยนที่ร3

12

Page 13: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

เม %อว�ฒนธรรมสองช่�ดมาปะที่ะส�งสรรคื3ก�นถ�งข�'นผสมกลมกล นเข�าเป�นช่�ดเด$ยวก�น (Assimilation) กล��มว�ฒนธรรมที่$%ม$พล�งน�อยกว�า (Subordinate Culture) จึะถ2กผสมกลมกล นเข�าไปเป�นส�วนหน�%งของว�ฒนธรรมที่$%ม$พล�งมากกว�า (Dominant Culture) การที่$%ว�ฒนธรรมแขงกว�าหร อม$พล�งมากกว�า เป�นเพราะจึ�านวนคืนในส�งคืมที่$%ให�การยอมร�บย�ดถ อม$มากกว�า ปฏ�บ�ต�ตามโดยไม�เคือะเข�น และช่�วยให�ช่$ว�ตสะดวกสบายมากกว�า ส�วนว�ฒนธรรมที่$%ถ2กกล นไปถ อว�าเป�นว�ฒนธรรมที่$%ม$พล�งน�อยกว�า เพราะไม�ได�ร�บการยอมร�บคืนในส�งคืม

บางกรณ$ การปะที่ะส�งสรรคื3อาจึไม�สามารถกล นก�นที่างว�ฒนธรรมได� จึ�งต�องม$การยอมร�บก�นในล�กษณะอ %น เช่�น การบ2รณาการที่างว�ฒนธรรม (Cultural Integration) เช่�น พ.ศึ.1800 พ�อข�นรามคื�าแหงร�บว�ฒนธรรมจึากอ�นเด$ยและมอญ มาสร�างเป�นอ�กษรลายส อไที่ย ป5จึจึ�บ�น ลายส อไที่ยกลายเป�นอ�กษรไที่ย หากพ�อข�นฟัE' นมากจึะอ�านไม�ออก

สม�ยอย�ธยา ไที่ยร�บว�ฒนธรรมต�างช่าต�มาเป�นจึ�านวนมาก เช่�น ร�บขนมที่องหย�บ ที่องหยอดและฝัอยที่องมาจึากโปรต�เกส ป5จึจึ�บ�นขนมเหล�าน$'กลายเป�นขนมของไที่ย ม$รสช่าต�หวานแบบไที่ย ช่าวโปรต�เกสมาช่�มกจึะไม�ร2 �จึ�ก

ไที่ยร�บส�ก$'มาจึากญ$%ป�Iน คืนรสช่าต�กลายเป�นส�ก$'ของไที่ย ขณะที่$%ส�ก$'ของญ$%ป�Iนจึะจึ ดช่ ดและเหมนคืาว

ไที่ยร�บการใช่�ช่�อนส�อมมาจึากตะว�นตก สม�ยก�อนคืนไที่ยใช่�ม อเปJบ พอเก�ดอห�วาตกโรคื ร�ฐกรณรงคื3ให�ล�างม อก�อนเปJบ ป5จึจึ�บ�นเราใช่�ช่�อนก�บส�อม พอเก�ดโรคืต�ดต�อ ร�ฐก

13

Page 14: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

รณรงคื3ให�ก�นของร�อนใช่�ช่�อนกลาง ส�วนตะว�นตกเปล$%ยนไปใช่�ม$ดก�บส�อม

4. Cultural Integration การบ2รณาการที่างว�ฒนธรรม คื อการร�กษาล�กษณะของว�ฒนธรรมที่�'งสองฝัIาย (Dualism) ให�คืงอย2�ในต�วบ�คืคืลคืนเด$ยว จึนอาจึสร�างเป�นที่ว�ล�กษณ3 (Dualistic Identity) ให�แก�ป5จึเจึกบ�คืคืลได� เช่�น พ�อเป�นคืนเยอรม�น แม�เป�นคืนไที่ย พ�อก�บแม�พ2ดภาษาของต�วเองก�บล2กต�'งแต�เดก ที่�าให�เดกพ2ดได�สองภาษาอย�างช่�ดเจึน ปร�บต�วเข�าได�ก�บที่�'งสองว�ฒนธรรม ร2 �จึ�กที่�'งข�นแผนและเฟัรดเดอร�ก กลายเป�นที่$%หน�%งของห�องเพราะร2 �มากกว�าเพ %อน และกลายเป�นที่$%หน�%งตลอดไป

เดกที่$%พ2ดได�สามภาษา สามว�ฒนธรรม จึะได�เปร$ยบมากกว�า สามารถที่�างานในองคื3การสหประช่าช่าต�หร อบร�ษ�ที่ข�ามช่าต�ได� ม$ที่างเล อกมากกว�าและม$โอกาสก�าวหน�ากว�า ต�างจึากเดกคืร�%งว�ฒนธรรมที่$%ที่�าอะไรคืร�%งๆกลางๆ ถ2กเพ %อนล�อเล$ยนเพราะพ2ดไม�ช่�ดส�กภาษา กลายเป�นไม�กล�า ล�มเหลวในช่$ว�ต และในที่$%ส�ดกกลายเป�นคืวามข�ดแย�ง

5. Cultural Conflicts คืวามข�ดแย�งก�นที่างว�ฒนธรรม เป�นการปะที่ะส�งสรรคื3ที่างว�ฒนธรรมที่$%ต�างก�นจึนกลายเป�นคืวามข�ดแย�งก�น คืวามข�ดแย�งม$สาเหต�เก�ดจึาก

-การอพยพย�ายถ�%น เช่�น คืนเขมรอพยพมาเม องไที่ย กลายเป�นพลเม องช่�'นสอง

-การขยายด�นแดน-การล�าอาณาน�คืมในอด$ต -การที่�าสงคืรามแล�วเข�าย�ดคืรองประเที่ศึอ %น

14

Page 15: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

ป5จึจึ�บ�นม$การแพร�กระจึายโดยผ�านส %อสารมวลช่น การศึ�กษาและเที่คืโนโลย$ต�างๆ คืวามข�ดแย�งจึ�งอาจึบานปลายกลายเป�นการต�'งกล��มต�อต�านต�างๆ เช่�น กล��มแบ�งแยกด�นแดน (Separatist Group) หร อกล��มผ2�ก�อการร�าย (Terrorist Group)

ป5จึจึ�บ�น เราต�องยอมร�บคืวามหลากหลายที่างว�ฒนธรรม โดยให�คืนในแต�ละส�งคืมร�กษาว�ฒนธรรมของต�วเองเอาไว� ว�ฒนธรรมที่$%หลากหลายสามารถอย2�ร �วมก�นในส�งคืมได� เพ %อไม�ที่�าให�เก�ดคืวามร2 �ส�กแปลกแยก คืวามร2 �ส�กที่$%ด�อยกว�าหร อถ2กเหย$ยดหยาม จึนกลายเป�นคืวามข�ดแย�ง เช่�น ป5ญหาไฟัใต� การเป�นร�ฐป5ตตาน$

สั ร� ป ก า ร ป ะ ที่ ะ ส� ง ส ร ร คื3 ที่ า ง ว� ฒ น ธ ร ร ม (Acculturation) อ า จึ ที่�า ใ ห� เ ก� ด ก า ร ก ล น ก� น ที่ า งว�ฒนธรรม (Assimilation) หร อ การบ2 รณาการที่างว�ฒนธรรม (Integration) หร อ การข�ดแย�งก�นที่างว�ฒนธรรม (Conflict) แล�วแต�สถานการณ3

ผ2�ช่นะสงคืรามอาจึกลายเป�นผ2�แพ�ที่างว�ฒนธรรม เน %องจึากร�บเอาว�ฒนธรรมของผ2�แพ�ไปใช่� เพราะเหนว�าด$กว�า เจึร�ญกว�า เช่�น ช่าวมองโกลยอมร�บว�ฒนธรรมจึ$น ม$การต�'งราช่วงศึ3เป�นของตนเอง หร อเยอรม�นยอมร�บว�ฒนธรรมของโ ร ม� น ม า เ ป� น ว� ฒ น ธ ร ร ม ข อ ง ต น เ อ ง แ ต� ป5 จึ จึ� บ� น Assimilation เก�ดข�'นได�ยาก นอกจึากจึะบ2รณาการ เช่�น คืนไที่ยเช่ 'อสายจึ$น คืนไที่ยเช่ 'อสายเขมร หร อหากรวมก�นไม�ได�กจึะเก�ดการฆ่�าแกงก�น

การเปลี่��ยนแปลี่ง (Change)

15

Page 16: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

สม�ยโบราณ ว�ฒนธรรม คืวามเช่ %อและศึาสนาม$คืวามส�าคื�ญต�อคืนในส�งคืมมาก แต�หล�งปฏ�ว�ต�อ�ตสาหกรรม (Industrial revolution) ม$การล�าอาณาน�คืม ที่�าให�ว�ฒนธรรมตะว�นตกและเศึรษฐก�จึที่�นน�ยมเข�ามาม$อ�ที่ธ�พลต�อคืนในส�งคืมมากกว�าอ�ที่ธ�พลของศึาสนาจึ�กร

Modernism เที่คืโนโลย$สม�ยใหม�จึากตะว�นตกได�ร�บการยอมร�บไปที่�%วโลก โดยว�ฒนธรรมจึะถ2กพ�จึารณาในแง�ของผลงาน (Product) การปฏ�บ�ต� (Practice) และการให�คืวามหมายต�างๆ (Signifying Practice)

การให!ควิามหมายของสั��งต างๆ พ�จึารณาจึาก 1. คืวามหมายที่$%ให�น�ยามที่�%วไป (Meaning) เช่�น โต@ะ

คื อส�%งที่$%ให�คืนน�%ง บ�านคื อบ�านที่$%ให�คืนอย2� 2. คืวามหมายที่$%ถ2กเน�นคืวามส�าคื�ญ (Significance)

เป�นคืวามหมายที่$%ก�าหนดข�'นมาเป�นพ�เศึษ ม$คืวามล�กซึ่�'งและม$น�ย เช่�น การเล %อยขาเก�าอ$' ขาเก�าอ$'ในที่$%น$'ไม�ได�หมายถ�งขาเก�าอ$'ที่� %วไป แต�หมายถ�งการพยายามแย�งช่�งต�าแหน�งก�น ที่�าเน$ยบขาวกไม�ได�หมายถ�งบ�านส$ขาว แต�หมายถ�งศึ2นย3อ�านาจึของอเมร�กา

Significance จึะเก$%ยวก�บการคืรอบง�าที่างว�ฒนธรรม (Cultural Domination) โดยเฉพาะการคืรอบง�าระหว�างประเที่ศึ หมายถ�ง การใช่�อ�านาจึที่างการเม องและเศึรษฐก�จึเพ %อแพร�กระจึายคื�าน�ยม (Values) และคืวามเคืยช่�นในการปฏ�บ�ต� (Habits) ของว�ฒนธรรมจึากภายนอกประเที่ศึหร อนอกช่�มช่น/ส�งคืม เพ %อเข�าไปแที่นที่$%คื�าน�ยมและการปฏ�บ�ต�

16

Page 17: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

ด�วยคืวามเคืยช่�นที่$%ม$อย2�เด�ม ซึ่�%งอาจึถ�งข�'นเป�นจึ�กรวรรด�น�ยมที่างว�ฒนธรรม (Cultural Imperialism)

อาว�ธที่$%ส�าคื�ญคื อส %อ เป�นจึ�กรวรรด�น�ยมที่างการส %อสาร (Media Imperialism) ที่�าให�เก�ดการผล�ตว�ฒนธรรมเช่�งอ�ตสาหกรรม (Culture Industry) ที่�าให�ว�ฒนธรรมกลายเป�นส�นคื�า ขายที่�'งม2ลคื�าใช่�สอย (Use Value) และม2ลคื�าส�ญล�กษณ3 (Symbolic Value) เช่�น ต�ารวจึม�กจึ�บรถต2�ย$%ห�อโตโยตาเพราะมองว�าเป�นของช่าวบ�านธรรมดา ที่$%เร$ยกได� ปร�บได� แต�รถต2�ราคืาแพงไม�กล�าจึ�บ เพราะกล�วเป�นรถของส.ส.

นอกจึากน$'ย�งม$การรวมศึ2นย3ว�ฒนธรรม (Centralization of Culture) เก�ดรสน�ยมว�ฒนธรรมแบบ Mass Product คื อ ผล�ตที่$ละมากๆ เพ %อขายได�จึ�านวนมากๆ และได�ก�าไรมากๆ

ว�ฒนธรรมแบบเด�มที่$%ม$ว�ฒนธรรมหลวงและว�ฒนธรรมราษฎร3ได�ล�มสลายไปเหล อแต�ว�ฒนธรรมมวลช่น (Mass

Culture) เพ %อที่�าให�ได�ก�าไรเที่�าน�'น เปล$%ยนเกณฑ์3การว�ดคื�ณคื�าของว�ฒนธรรมจึากคื�ณคื�าเช่�งส�นที่ร$ยะ (Aesthetic

Value) และเช่�งศึ$ลธรรม (Moral Value) แที่นด�วยคื�าเง�นก�าไร บางคืร�'งไม�คื�าน�งถ�งคื�ณคื�าที่างส�งคืม (Social Value)

เช่�น งานเที่ศึกาลต�างๆ ม�กม$สาวๆมาเต�นโช่ว3นม คื�ณคื�าที่างศึ$ลธรรมและคื�ณคื�าที่างส�งคืมจึ�งหมดไป

ว�ฒนธรรมมวลช่น คื อว�ฒนธรรมที่$%เหม อนก�นที่�'งภาคืเหน อ ภาคืตะว�นออกเฉ$ยงเหน อและภาคืใต� เช่�น เด�มภาคื

17

Page 18: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

เหน อม$ฟัMอนเลบ ภาคือ$สานม$เซึ่�'ง แต�ป5จึจึ�บ�นที่�กคืนร2 �จึ�กเรยาในดอกส�มส$ที่องเหม อนก�นหมด

หากใช่�การว�เคืราะห3เช่�งคื2� (Dichotomy) จึะสร�ปการเปล$%ยนแปลงได�ด�งน$'

1. ศึ�ลปว�ฒนธรรม เปล$%ยนเป�นช่$ว�ตว�ฒนธรรม2. อด$ต เปล$%ยนเป�นร�วมสม�ย3. เน�นผลผล�ต เปล$%ยนเป�นเน�นกระบวนการ4. คืวามเป�นหน�%ง เปล$%ยนเป�นคืวามหลากหลาย5. การแลกเปล$%ยนที่$%ด$ เปล$%ยนเป�นการต�อส2�ข�ดแย�ง

แข�งข�น 6. ช่�'นส2งช่�'นต�%า เปล$%ยนเป�นอ�านาจึ7. เวที่$ศึาสนา ราช่ส�าน�ก เปล$%ยนเป�นส %อมวลช่น 8. ว�ฒนธรรมช่�'นส2ง เปล$%ยนเป�นประช่าน�ยม (Pop

Culture) 9. เกณฑ์3ส�นที่ร$ยะและจึร�ยธรรม เปล$%ยนเป�นการเม อง

และเศึรษฐก�จึ ละเลยแม�คื�ณคื�าที่างส�งคืมแซมมวิลี่ พิ�. ฮั�นต�งต�น เข$ยนหน�งส อช่ %อ The Clash

of Civilizations (การกระแที่กก�นของอารยธรรม) กล�าวว�า อารยธรรมตะว�นตกกระแที่กก�บอารยธรรมตะว�นออก เช่�น อารยธรรมจึ$น อารยธรรมอ�นเด$ย อารยธรรมพ�ที่ธ อารยธรรมอ�สลาม กระแที่กก�บอารยธรรมตะว�นตก อารยธรรมย�ว อารยธรรมคืร�สต3 แม�คืวามข�ดแย�งด�านอ�ดมการณ3ที่างการเม องจึะย�ต�ต� 'งแต�คื.ศึ.1992 แต�สงคืรามใหม�ที่$%จึะเก�ดข�'นคื อสงคืรามที่างว�ฒนธรรม

18

Page 19: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

ว�ฒนธรรมคื อคืวามเคืยช่�นที่�กอย�าง ต�'งแต�การนอน การเด�น การเล�น การที่�างาน คืวามเช่ %อ คื�าน�ยม เจึตคืต� ที่�ศึนคืต� แนวโน�ม บางคืร�'งข�ดแย�งก�น บางคืร�'งกล นก�น บางคืร�'งบ2รณาการก�น เช่�น เดกไที่ยร�องเพลงเกาหล$ ว�%งตามเกาหล$ บางคืนเหนแล�วหง�ดหง�ดร�าคืาญใจึ แต�บางคืนบอกว�าด$

บางคืร�'ง ว�ฒนธรรมภายในกระแที่กก�นเอง เช่�น ว�ฒนธรรมคืนเส 'อเหล องกระแที่กก�บว�ฒนธรรมคืนเส 'อแดง ว�ฒนธรรมพรรคืเพ %อไที่ยกระแที่กก�บว�ฒนธรรมประช่าธ�ป5ตย3 หากต�อส2�ก�นในเกมการเม อง กจึะเป�นเร %องปกต� แต�หากกระแที่กก�นเม %อใดกจึะเก�ดการฆ่�าแกงก�น พ$%ก�บน�องอาจึฆ่�าก�นเอง

การเปล$%ยนแปลงเก�ดข�'นอย�างรวดเรว ที่�าให�บางส�งคืมไม�ยอมร�บหร อตามไม�ที่�นจึ�งก�อให�เก�ดป5ญหาต�างๆ บางคืร�'งม$การพยายามด�งประเที่ศึภายนอกเข�ามาเก$%ยวข�อง บางประเที่ศึถ2กบ�งคื�บย�ดคืรอง บางประเที่ศึม$ป5ญหาคืวามข�ดแย�ง บางประเที่ศึม$ป5ญหาเร %องการพ�ฒนาประเที่ศึ การที่$%กระแสโลกาภ�ว�ตน3ขยายต�วรวดเรวจึนบางที่�องถ�%นร�บไม�ที่�น จึนต�องปล�กกระแสภ2ม�ป5ญญาที่�องถ�%น ปราช่ญ3ช่าวบ�าน เพ %อออกมาต�อต�านโลกาภ�ว�ตน3

แนวคื�ดต�านกระแสโลกาภ�ว�ตน3เก�ดข�'นในหลายที่$% ว�ฒนธรรมที่�องถ�%นและภ2ม�ป5ญญาช่าวบ�านจึ�งได�ร�บการพ�จึารณาส�งเสร�มมากข�'น เช่�น เศึรษฐศึาสตร3ช่าวพ�ที่ธของช่2ม�กเกอร3 ที่$%บอกว�า Small is Beautiful คื อการเน�นการ

19

Page 20: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

ผล�ตขนาดเลก ใช่�เศึรษฐก�จึพอเพ$ยง พอประมาณ พอใจึในส�%งที่$%ตนม$อย2� กสามารถม$คืวามส�ขได�

แนวคื�ดเศึรษฐก�จึพอเพ$ยง ภ2ม�ป5ญญาช่าวบ�าน/ภ2ม�ป5ญญาที่�องถ�%น (Indigenous Knowledge) ได�ร�บคืวามสนใจึมากข�'นโดยม$การประสานคืวามร2 �ด�านว�ที่ยาศึาสตร3ก�บคืวามร2 �พ 'นบ�าน เช่�น ยาสม�นไพรร�กษาโรคื การนวดเพ %อบ�าบ�ดร�กษา เป�นต�น

การศ5กษาแนวิค�ดแลี่ะโครงสัร!างพิ�2นฐานของระบบค�ด ศึ�กษาได�จึาก

1. คืต�ช่นว�ที่ยา (Folklore) คื อการศึ�กษาเหต�การณ3ต�างๆ ที่$%เก$%ยวข�องก�บช่$ว�ตคืนเรา ม$กระบวนการ ม$คืวามส�มพ�นธ3 ม$ร2ปแบบการแสดงที่$%ส %อคืวามหมาย ม$ถ�อยคื�าเป�นส�ญล�กษณ3ต�างๆ เป�นเร %องราวที่�กส�%งที่�กอย�างเก$%ยวก�บช่$ว�ตของคืน เช่�น การเก�ด งานแต�งงาน ส�ญล�กษณ3ของคืวามส�ข คืวามซึ่ %อส�ตย3 คืวามอดที่น คืวามเส$ยใจึ คืวามด$ใจึ

2. การศึ�กษาว�เคืราะห3เช่�งประว�ต�ศึาสตร3 ด�งคื�าพ2ดที่$%ว�า “...เว�าคืวามเก�ามาเล�าม�นผ�ดก�น ของก�นบ�ก�นม�นเน�า …” “

คืวามเก�าบ�เล�าม�นล ม คื อเร %องราวของปราจึ$นบ�ร$ อ�ที่�ยธาน$ ”

อ�านาจึเจึร�ญและนคืรศึร$ธรรมราช่ ม$มากมาย หากไม�เล�า คืนกจึะล ม เช่�นที่$%อ�ที่�ยธาน$ นายอ�ที่�ย พ�อตาย แม�ปIวย ต�องต�ดอ�อยขายเล$'ยงแม�และน�องอ$กสองคืน พอม.รามคื�าแหงไปต�'ง นายอ�ที่�ยได�ไปสม�คืรเร$ยนน�ต�ศึาสตร3 โดยเร$ยนไปด�วยต�ดอ�อยขายไปด�วย พอเร$ยนจึบ ฝัIาฟั5นไปเร$ยนเนฯ จึนจึบไปสอบเป�นผ2�พ�พากษา ป5จึจึ�บ�นได�เป�นผ2�พ�พากษา

20

Page 21: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

3. การศึ�กษาว�เคืราะห3เช่�งภ2ม�ศึาสตร3 เช่�นคื�าว�า “พ$%น�องสองฝั5% งของ” แม�น�'าของเป�นแม�น�'าให�ข�าม ม�ใช่�เป�นก�าแพงไว�“

ก�'น ” เป�นเร %องราวของคืนไที่ยก�บคืนลาวที่$%อย2�ร �มแม�น�'าโขง4. ศึ�กษาจึากน�ที่าน การเร %องเล�า เพลงพ 'นบ�าน ต�านาน

ต�างๆ เป�นต�น5. ว�เคืราะห3เช่�งภาษา เช่�น แนวน�ร�กต�ศึาสตร3

(Phonology) ว�เคืราะห3จึากส�านวนภาษา หร อจึากส�ญล�กษณ3ต�างๆ เช่�น อ�านาจึเจึร�ญ หมายคืวามว�าอย�างไร ม$อ�านาจึแล�วจึ�งเจึร�ญหร ออย�างไร แม�ฮ�องสอนคื ออะไร บ�านสร�างแปลว�าอะไร นาด$ม�นด$อย�างไร

6. ว�เคืราะห3คืวามส�มพ�นธ3ด�านคืวามคื�ด (Thoughts)

พ�จึารณาด�านเส$ยง (Phonetic) และคืวามหมาย (Phonemic) ของเส$ยง เช่�น คื�าว�า มะล�กก�Hกก�Nย หมายคืวามว�าอย�างไร ม$คืวามคื�ดอะไรอย2�เบ 'องหล�ง

Pike ใช่�คื�าว�า Emic (มาจึากคื�าว�า Phonemic)

หมายถ�งม�มมองของ คืนใน ที่$%ร2 �คืวามหมายที่$%แที่�จึร�ง“ ” และคื��นเคืยก�บส�%งน�'น ส�วน “Etic” หมายถ�งม�มมองจึาก คืนนอก “ ”

ซึ่�%งไม�คื��นเคืยก�บปรากฏการณ3หร อพฤต�กรรมของส�งคืมอ %น เช่�น คืนอ$สานก�นแมงอ$น2น คืนนอกจึะมองไปอ$กแบบหน�%ง การศึ�กษาจึ�งต�องศึ�กษาที่�'งแบบที่$%เป�นคืนในและคืนนอก

7. การว�เคืราะห3เช่�งจึ�ตว�ที่ยา (Phychoanalysis)

หร อจึ�ตว�เคืราะห3 เช่�น ที่�าไมจึ�งกล�วส$ขาว ที่�าไมจึ�งกล�วคืวามม ด ที่�าไมจึ�งกล�วเวลาเด�นในที่$%แคืบ ส�วนมากจึะว�เคืราะห3จึากประสบการณ3ที่$%ฝั5งล�กต�'งแต�ตอนเลก บางคืนถ2กแปMงส$ขาวเข�า

21

Page 22: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

ตาตอนเป�นที่ารก และม�กถ2กแปMงเข�าตาเป�นประจึ�า โตข�'นจึ�งเกล$ยดส$ขาว

8. การต$คืวามส�ญล�กษณ3ต�างๆ (Hemeneutic

Analysis ศึาสตร3แห�งการต$คืวาม)

9. การว�เคืราะห3แนวช่าต�น�ยม (Nationalism)

10. ศึ�กษาว�ฒนธรรมในล�กษณะขององคื3รวม (Holistic) คื อการมองที่�กอย�างในภาพรวม คืล�ายก�บการมองปIาที่�'งปIา บางคืนมองเหนแต�ต�นไม�ไม�เหนปIา บางคืนมองเหนปIาแต�ไม�เหนต�นไม� ที่� 'งน$'ต�องมองที่�'งสองอย�างรวมก�น

เดอร%ไคม% (Durkheim) ใช่�คื�าว�า Collective

Consciousness คื อการมองปรากฏการณ3แบบองคื3รวมที่�าให�เก�ดจึ�ตส�าน�กร�วมก�นของส�งคืม ส�งคืมม$จึ�ตสาธารณะ ม$คืวามร�บผ�ดช่อบร�วมก�น

11. ศึ�กษาระบบคื�ดโดยว�เคืราะห3คืวามหมายในว�ฒนธรรม

12. ศึ�กษาการต$คืวามคืวามหมายของว�ฒนธรรมในเช่�งมาน�ษยว�ที่ยาคืวามหมาย (Interpretive

Anthropology) หร อมน�ษย3ว�ที่ยาส�ญล�กษณ3 การศึ�กษาล�กษณะน$'จึะต�องอาศึ�ยการพรรณนา (Description) และการต$คืวาม (Interpretation) ช่$ว�ตมน�ษย3เตมไปด�วยการต$คืวาม เช่�น เหนล2กเด�นเข�าบ�าน แม�ต�องต$คืวามก�อนว�าไปม$เร %องมาหร อเปล�า ม$กล�%นเหล�าไหม หมายคืวามว�าอย�างไร

คลี่�ฟฟอร%ด เก�ยซ (Clifford Geertz) ปรมาจึารย3ที่างส�งคืมว�ที่ยาการเม อง ที่�าการว�จึ�ยเช่�งคื�ณภาพโดยเข�าไปฝั5งต�วในช่�มช่นบาหล$เพ %อศึ�กษาการเล�นช่นไก� แล�วเข$ยน

22

Page 23: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

พรรณนาเร %องราวที่$%ไปพบเหนอย�างละเอ$ยด ซึ่�%งการพรรณนาอย�างล�กซึ่�'งน$'เร$ยกว�าการพรรณนาอย�างพ�สดาร (Thick

Description) ม$เน 'อหายาวเป�นหม %นๆ หน�า ให�คืนอ�านต�ดส�นเองว�าส�งคืมน�'นเป�นอย�างไร คืนเข$ยนเป�นเพ$ยงร�างที่รงที่$%สะที่�อนภาพ คืวามคื�ด คื�าน�ยม เจึตคืต� แนวโน�ม ที่�ศึนคืต� อ�ดมการณ3และพฤต�กรรมของคืนในส�งคืมออกมาผ�านต�วหน�งส อ

13. ว�เคืราะห3จึากการละเล�น (Game Analogy) เช่�น ศึ�กษาการเล�นช่นไก�ของคืนบาหล$

14. ว�เคืราะห3จึากละคืร (Drama Analogy) เช่�น ศึ�กษาละคืรน�'า เน�าในไที่ย ผ2�หญ�งไที่ยเป�นแบบเรยาหร อไม� ต�องสอนก�นอย�างไร สะที่�อนส�งคืมไที่ยอย�างไร

15. ว�เคืราะห3จึากบที่คืวาม/ว�เคืราะห3เน ' อหา (Text Analogy)

16. ว�เคืราะห3โคืรงสร�างส�งคืม (Structuralism)

17. ว� เ คื ร า ะ ห3 ใ น เ ช่� ง ภ า ษ า ที่$% ม$ อ� ที่ ธ� พ ล ต� อ ช่$ ว� ต (Semiology, Phonology ห ร อ Linguistic Analysis)

18. ศึาสตร3แห�งการเล�าเร %อง (Narratology)

19. ว�เคืราะห3จึากส�ญล�กษณ3 (Symbolic) และการต$คืวาม (Interpretive)

20. การลองผ�ดลองถ2กหร อใช่�กระบวนการหาคืวามร2 �แบบลองผ�ดลองถ2ก (Heuristic)

21. การศึ�กษาเช่�งประจึ�กษ3 (Empiricism) เหนได� ว�ดได� ส�งเกตได� ส�าน�กที่$%ศึ�กษาแนวที่างน$'เร$ยกว�าส�าน�ก Positivism

23

Page 24: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

22. การว�เคืราะห3เช่�งภาษา (Linguistic Analysis)

23. ส�าน�กปรากฏการณ3น�ยม (Phenomenology)

ศึ�กษาเร %องราวที่$%เก�ดข�'น24. Naturalism มองส�%งที่$%เป�นธรรมช่าต�อย�าง

แที่�จึร�ง ไม�เข�าไปแที่รกแซึ่ง 25. การว�เคืราะห3เช่�งประว�ต�ศึาสตร3น�ยม

(Historicism)26. การศึ�กษาในเช่�งช่าต�พ�นธ�3วรรณนา

(Ethnography) เช่�น ช่าวภ2เขาอาศึ�ยอย2�เม องไที่ยนานหลายปB แต�ที่�าไมย�งไม�ได�ส�ญช่าต�ไที่ย

27. การศึ�กษาเช่�งมาน�ษยว�ที่ยา (Anthropology) จึะใช่�การต$คืวามแบบ Hermeneutics หร อ Thick

Description แบบงานของเก$ยซึ่28. การศึ�กษาโคืรงสร�างแบบใหม� (Neo –

structuralism หร อ Post – structuralism หร อ Postmodernism) ได�ร�บอ�ที่ธ�พลมาจึากมาร3กซึ่3, น�ที่เช่� (Nietzsche)

น�กว�ช่าการสม�ยใหม�ที่$%ม$ช่ %อเส$ยง เช่�น -เ ฟั อ ร3 ด� น� น ด3 เ ด อ เ ซึ่ อ ซึ่2 (Ferdinand De

Saussure) พ2ดเร %องโคืรงสร�างภาษา และคืวามหมาย เช่�น คืนไที่ยพ2ดบ�านใหญ� ฝัร�%งพ2ดว�าใหญ�บ�าน (Big House) คืนไที่ยพ2ดว�าผ2�หญ�งสวย ฝัร�%งพ2ดว�าสวยผ2�หญ�ง (Beautiful

Woman) ที่�'งสองประโยคืม$คืวามหมายเด$ยวก�น แต�ม$โคืรงสร�างต�างก�น

-Claude Levi Strauss (เลว$ เสตร@าส3) -ม�เช่ล ฟั2โก (Michel Foucault)

24

Page 25: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

-ฌ้�าคื แดร$ด�า (Jacques Derrida) พ2ดเร %อง Paradigm, Discourse (วาที่กรรม)

-ฌ้อง โบดร�ลยาร3ด (Jean Baudrillard) พ2ดเร %อง Post Modern

-ฌ้อง ฟัร�งซึ่�วส3 เล$ยวที่าร3ด (Jean Francois

Lyotard) ศึ�กษาเร %อง Post Modern

-เอม�ล เดอไคืม3 (Emile Durkheim)

-โธม�ส คื2น (Thomas Kuhn) กล�าวถ�ง Paradigm, Paradigm Shift

วาที่กรรม (Discourse) หมายถ�งที่�กส�%งที่�กอย�างที่$%เป�นช่�ด มาบ�งคื�บว�ธ$คื�ดและการกระที่�าของเรา มาก�าหนดคืวามเช่ %อ คืวามช่อบ คืวามเกล$ยดของเรา เช่�น น�กศึ�กษาถ2กส�งคืมบ�งคื�บจึ�งต�องมาเร$ยนต�อปร�ญญาโที่ หน�งส อเป�นส�วนหน�%งของวาที่กรรมเพราะสะที่�อนคืวามคื�ดคื�าพ2ดของคืนในย�คืน�'น หากผ�านไปร�อยปB คืนร� �นใหม�กจึะอ�านไม�ร2 �เร %อง มองว�าเป�นเร %องเช่ย เพลงโช่ว3เบอร3ไม�โช่ว3ใจึ สะที่�อนให�เหนว�าย�คืน�'นม$โที่รศึ�พที่3ม อถ อใช่�แล�ว หากย�อนไป 50 ปB คืนร� �นน�'นกจึะไม�เข�าใจึเพราะย�งไม�ม$โที่รศึ�พที่3

คื�าที่$%ม$คืวามหมายคืล�ายก�นคื อ - Structure (โคืรงสร�าง) เช่�น โคืรงสร�างของการ

ศึ�กษา โคืรงสร�างของคืรอบคืร�ว - Grand Narrative (ต�านานหลวง)

- Philosophy (ปร�ช่ญา) เช่�น ม$ปร�ช่ญาเศึรษฐก�จึพอเพ$ยงในการด�าเน�นช่$ว�ต

- Theory (ที่ฤษฎ$) เช่�น ที่ฤษฎ$ใหม�ของในหลวง

25

Page 26: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

- System (ร ะบ บ ) เ ช่�น ร ะบบการ ศึ� ก ษ า ร ะ บ บว�ฒนธรรม

- Paradigm (พาราไดม3) - Discourse (วาที่กรรม) ป5จึจึ�บ�นน�ยมใช่�ก�นมาก ใน

สภาม�กพ2ดก�นตลอด อด$ตเป�นเร %องของวาที่ะ+กรรม แต�ป5จึจึ�บ�นเป�นกรอบก�าหนดคืวามคื�ดคืวามเช่ %อของคืน เช่�น ข�บรถช่�ดซึ่�าย เด�นช่�ดขวา

คื�าเหล�าน$'ม$คืวามหมายเหม อนก�นคื อส�%งที่$%ก�าหนดว�ธ$คื�ด คืวามเช่ %อ คื�าน�ยม พฤต�กรรม การกระที่�าของคืน สะที่�อนออกมาในร2ปของวรรณกรรม เพลง ภาพยนตร3 การแต�งกาย ฯลฯ ซึ่�%งที่�กอย�างเป�นช่�ดวาที่กรรมของส�งคืม

แนะน8าหน�งสั�อ1. โลกของคืนไร�บ�าน คืนที่$%ม$บ�านย�อมไม�ร2 �ส�กแบบคืนที่$%

ไม�ม$บ�านร2 �ส�ก2. ช่�มช่นแออ�ด: องคื3คืวามร2 �ก�บคืวามเป�นจึร�ง

ของอ.อคื�น รพ$พ�ฒน33. ภ2ม�ป5ญญาภาคืกลาง4. คืนช่ายขอบ5. การศึ�กษาคืรอบคืร�วช่าวญวน6. การศึ�กษาคืรอบคืร�วไที่ยโซึ่�ง7. ที่�ศึนคืต�เก$%ยวก�บเพศึส�มพ�นธ3ของน�กศึ�กษาไที่ยก�บ

น�กศึ�กษาอเมร�ก�น (เป�นการเปร$ยบเที่$ยบว�ฒนธรรมข�ามช่าต�)8. ว�ฒนธรรมข�าวในส�งคืมไที่ยและนานาช่าต�9. ข�าวก�บมน�ษย3 น�เวศึว�ที่ยาที่างการเกษตรในเอเช่$ย

อาคืเนย3 อด$ตคืนใช่�คืวายไถนา คืนก�บคืวายสบตาก�นที่�าให�ร2 �ส�ก

26

Page 27: Ps 710  pimon 11 jun 2011 line 1 (2)

อ�อนโยน ใช่�ม2ลเป�นป�Dย ป5จึจึ�บ�นใช่�รถไถเหลก น�'าม�นและป�Dยเคืม$สะสมอย2�ในน�'า

**************************

27