PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII Z BIOLOGII W KLASACH 5,7,8 W KLASACH 5,7,8 PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ W LUBICHOWIE W LUBICHOWIE Lubichowo 2018 r. Przedmiotowe zasady oceniania z biologii został skonstruowany w oparciu o następujące dokumenty: 1. Statut Publicznej Szkoły Podstawowej w Lubichowie 2. Podstawę programową nauczania biologii w szkole podstawowej: z dnia 14 lutego 2017 r. kl. IV-VIII
35
Embed
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII W …psplubichowo.pl/dokumenty_szkoly/PZO/PZO BIOLOGIA 5-8.pdf · Z BIOLOGII W KLASACH 5,7,8 PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ W LUBICHOWIE Lubichowo
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIAPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA
Z BIOLOGII Z BIOLOGII
W KLASACH 5,7,8 W KLASACH 5,7,8
PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ
W LUBICHOWIEW LUBICHOWIE
Lubichowo 2018 r.
Przedmiotowe zasady oceniania z biologii został skonstruowany w oparciu o następujące dokumenty:
1. Statut Publicznej Szkoły Podstawowej w Lubichowie
2. Podstawę programową nauczania biologii w szkole podstawowej:
z dnia 14 lutego 2017 r. kl. IV-VIII
3. Program nauczania „Puls życia”:
Program nauczania biologii w klasach V-VIII szkoły podstawowej „Puls życia” zgodny z podstawa programową z dnia 14 lutego 2017 r.
Autorzy: Anna Zdziennicka
I. OGÓLNE ZASADY OCENIANIA UCZNIÓW
1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości.
2. Sprawdziany, testy diagnostyczny i odpowiedzi ustne są obowiązkowe.
3. Uczeń nieobecny na sprawdzianie, teście diagnostycznym, musi ją napisać w terminie uzgodnionym z nauczycielem. W przeciwnym razie otrzymuje
ocenę niedostateczną.
4. Uczeń może poprawić ocenę tylko raz.
5. Konsultowanie się z innymi uczniami oraz korzystanie przez ucznia w czasie prac pisemnych i innych form sprawdzania wiedzy z niedozwolonych przez
nauczyciela pomocy stanowi podstawę do wystawienia oceny niedostatecznej.
6. Nauczyciel oddaje sprawdziany w ciągu dwóch tygodni, a kartkówki w ciągu tygodnia.
7. Sprawdzone i ocenione sprawdziany oraz inna dokumentacja dotyczą oceniania ucznia jest udostępniana do wglądu uczniowi i jego rodzicom (prawnym
opiekunom) w terminie nie dłuższym niż na jeden tydzień, zaś testy diagnozujące badające wyniki nauczania (przeprowadzane przez dyrektora szkoły
oraz nauczycieli) pozostają do wglądu tylko na terenie szkoły.
8. W przypadku nie oddania sprawdzonej i ocenionej pracy pisemnej w terminie uczeń otrzymuje uwagę negatywną.
9. Pisemne prace kontrolne przechowywane są do końca danego roku szkolnego
a następnie ulegają zniszczeniu.
10. Nauczyciel dokonuje wpisu ocen w dzienniku elektronicznym z podziałem
na kategorie i z podaniem wagi oceny.
11. Uczeń ma prawo do dwukrotnego w ciągu półrocza zgłoszenia nieprzygotowania się do lekcji. Przez nieprzygotowanie się do lekcji rozumiemy: brak
zeszytu, brak zeszytu ćwiczeń, brak pracy domowej, niegotowość do odpowiedzi, brak pomocy potrzebnych do lekcji.
12. Po dłuższej (min 3 dni) nieobecności uczeń może być nieprzygotowany do lekcji, jednak musi to zgłosić przed lekcją i zobowiązany jest do uzupełnienia
zaległości
w terminie wyznaczony przez nauczyciela.
13. Uczeń jest zobowiązany do odrobienia wszystkich zadanych ćwiczeń (zadań); pominięcie części pracy domowej równoznaczne jest z wpisaniem uczniowi
braku pracy domowej.
14. Na koniec okresu nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych.
15. Przy ocenianiu, wymagania edukacyjne z przedmiotu matematyka, dostosowuje się
do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.
16. Uczniom objętym pomocą psychologiczno-pedagogiczną na terenie szkoły dostosowuje się formy sprawdzania wiadomości i umiejętności stosownie
do zaleceń zespołu pomocy psychologiczno-pedagogicznej i poradni psychologiczno-pedagogicznej.
17. Oceny są jawne zarówno dla ucznia jak i jego rodziców (prawnych opiekunów)
i dostępne w dzienniku elektronicznym.
18. Nauczyciel może na życzenie rodzica (prawnego opiekuna) i ucznia udostępnić papierowe wydruki ocen, które są przewidziane dla konta Rodzica w
systemie dziennika elektronicznego w terminie ustalonym przez nauczyciela (nie dłuższym niż tydzień).
II. ZASADY WYSTAWIANIA OCEN BIEŻĄCYCH (CZĄSTKOWYCH)
1. Sprawdzania osiągnięć i postępów uczniów dokonuje się za pomocą poniższych form aktywności (kategorii ocen):
1) sprawdziany
2) testy diagnozujące,
3) kartkówki,
4) odpowiedzi ustne,
5) prace domowe,
6) prowadzenie zeszytu,
7) szczególne osiągnięcia uczniów (w tym udział w konkursach),
8) prace dodatkowe
9) postawa ucznia:
a) przygotowanie do lekcji,
b) aktywność i praca na lekcji,
c) praca w grupie.
2. W związku ze stosowaniem w szkole dziennika elektronicznego ustala się wagi
dla danych form sprawdzania wiadomości i umiejętności (kategorii ocen)
3. KRYTERIA OCENIANIA POSZCZEGÓLNYCH FORM AKTYWNOŚCI (KATEGORII OCEN):
KATEGORIE OCEN(kolor w dzienniku elektronicznym)
CZĘSTOTLIWOŚĆ W PÓŁROCZU
WAGA WYJAŚNIENIE I USZCZEGÓŁOWIENIE OCENIANIA
Sprawdziany
kolorem
czerwonym
2 – 6
(min. 2)
4 - Sprawdzian zapowiadany jest
z tygodniowym wyprzedzeniem. Podany jest zakres sprawdzanych wiadomości.
- Przed sprawdzianem jest lekcja powtórzeniowa. - Uczeń ma możliwość jednokrotnej próby poprawy oceny ze sprawdzianu
(crimson)
(z wyjątkiem uzyskanej oceny bardzo dobrej). - Termin na poprawę wynosi dwa tygodnie.
- Uzyskana ocena z poprawy (najwyższa możliwa to bardzo dobry) odnotowywana jest w dzienniku
elektronicznym obok poprawianej.- Jeśli uczeń poprawi na lepszą ocenę
to ocena z poprawy ma wagę 4
przy czym ocenie poprawianej zmienia się wagę na 1.- Jeśli uczeń poprawi na tę samą
lub niższą ocenę to obie oceny mają wagę 4. - W razie oceny niedostatecznej będącej konsekwencją pracy niesamodzielnej, jej waga również nie
ulega zmianie mimo poprawy.
Testy
diagnostyczne
kolor
pomarańczowy
(darkorange)
min. 2
nie
liczone
do
średni
ej
- Testy diagnostyczne mogą obejmować diagnozę wstępną, diagnozę
na zakończenie I półrocza, diagnozę
na koniec roku, próbne testy egzaminacyjne. - Nie są poprzedzone powtórzeniem. - Nie muszą być omawiane. - Uczniowie nie otrzymują testów
do domu, tylko informacje o uzyskanym wyniku.
Kartkówki
kolory zielone
(1-limegreen,
2-lawngreen,
3-limen)
min. 2
od 1
do 3
(w
zale-
żności
od
zakres
u
materi
ału)
- Kartkówki nie muszą być zapowiadane.- Obejmują zakres materiału nie większy niż z trzech ostatnich lekcji. - Oceny z kartkówek poprawiane są
na sprawdzianach obejmujących ten sam zakres materiału.
Odpowiedzi
ustne
kolor żółty
(gold)
w miarę potrzeb
(min. 1)2
- Wymagane są wiadomości i umiejętności z aktualnie realizowanego działu. - Uczeń otrzymuje ocenę lub w przypadku krótkich odpowiedzi plus (+)
lub minus (-). - Uczeń może poprawić ocenę zgłaszając się ponownie do odpowiedzi
Prace domowe
kolor fioletowy
(lavender)
w miarę potrzeb
(min. 1)
1 - Pracę domową uczeń wykonuje
w zeszycie lub w formie zleconej
przez nauczyciela. - Ocena zależy przede wszystkim
od poprawności wykonanych zadań. - Krótkie prace oceniane są plusem (+) lub minusem (-).- Na ocenę może mieć wpływ również estetyka, poprawność językowa
i ortograficzna. Zeszyt
kolor szary
(gainsboro)
w miarę potrzeb 1
- Przy ocenie bierze się pod uwagę czytelność i jasność zapisów, dokładność i estetyka rysunków
1 plus (+) i 4 minusy (----) = ocena niedostateczna+ (1+)
5 minusów (-----)= ocena niedostateczna (1)
III. KRYTERIA WYSTAWIANIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ KLASYFIKACYJNEJ
1. Uczeń otrzymuje dwie oceny: śródroczną i roczną.
2. Ocenę śródroczną lub roczną wystawia się z co najmniej 6 ocen cząstkowych uzyskanych w danym półroczu.
3. Przy wystawianiu oceny śródrocznej lub rocznej nauczyciel uwzględnia średnią ważoną ucznia.
4. Oceny śródroczna i roczna nie są średnią arytmetyczną ocen uzyskanych
przez ucznia w ciągu półrocza.
5. Ocena roczna jest średnią ważoną ocen cząstkowych z całego roku.
6. Zależność oceny śródrocznej i rocznej od średniej ważonej:
Średnia ważona STOPIEŃ KLASYFIKACYJNY
5,30 – 6,00 celujący - 6
4,50 – 5,29 bardzo dobry - 5
3,50 – 4,49 dobry - 4
2,50 - 3,49 dostateczny - 3
1,50 - 2,49 dopuszczający - 2
Poniżej 1,50 niedostateczny - 1
7. Uwzględniając rozwój ucznia i jego osiągnięcia, nauczyciel może wystawić ocenę śródroczną lub roczną co najwyżej o jeden stopień wyższy niż wynika to
z w/w skali
8. PZO z przyrody podlega corocznej ewaluacji.
IV. POZIOMY WYMAGAŃ A OCENA SZKOLNA
Ocena Wymagania
Niedostateczny
Uczeń nie opanował umiejętności i wiadomości określonych
w podstawie programowej zbiologii w danej klasie i jego braki uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy z tego
przedmiotu. Mimo pomocy nauczyciela nie potrafi rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności. Nie pracuje
na lekcji, niezadowalająco prowadzi zeszyt przedmiotowy, nie odrabia prac domowych.
DopuszczającyUczeń rozwiązuje proste zadania stosując podstawowe wiadomości i umiejętności (w części przy pomocy
nauczyciela), uczestniczy w lekcji, prowadzi zeszyt przedmiotowy.
DostatecznyUczeń potrafi rozwiązywać typowe zadania teoretyczne
i praktyczne o małym stopniu trudności (z poziomu podstawowego) stara się być aktywnym podczas lekcji.
DobryUczeń samodzielnie rozwiązuje typowe zadania oraz trudniejsze z pomocą nauczyciela, rozwiązuje niektóre z zadań
dodatkowych wskazanych przez nauczyciela o treści bardziej złożonej i mniej typowej, jest aktywny na lekcji.
Bardzo dobry
Uczeń opanował cały materiał przewidziany programem nauczania, rozwiązuje samodzielnie zadania o znacznym
stopniu trudności, aktywnie uczestniczy w każdej lekcji, bierze udział w konkursach biologicznych, rozwiązuje
dodatkowe zadania wskazane przez nauczyciela.
Celujący
Uczeń opanował w stopniu bardzo dobrym cały materiał przewidziany programem nauczania, uczestniczy
w konkursach przyrodniczych i odnosi na nich sukcesy, aktywnie bierze udział w zajęciach koła przyrodniczego, żywo
interesuje się biologią , rozwiązuje zadania
o podwyższonym stopniu trudności, rozwiązuje twórczo problemy biologiczne .
Wymagania programowe na poszczególne oceny:
KL.V Załącznik nr 1
KL. VII Załącznik nr 2
KL. VIII Załącznik nr 3
Opracowanie:
Katarzyna Kurowska
Iwona Lassota
Załącznik nr 1 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii „Puls życia” autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział TematPoziom wymagań
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
I. Bi
olog
ia ja
ko n
auka
1. Biologia jako nauka Uczeń:• wskazuje biologię jako naukę
o organizmach• wymienia czynności życiowe
organizmów• podaje przykłady dziedzin
biologii
Uczeń:• określa przedmiot badań
biologii jako nauki• opisuje wskazane cechy
organizmów• wyjaśnia, czym zajmuje się
wskazana dziedzina biologii
Uczeń:• wykazuje cechy wspólne
organizmów• opisuje czynności życiowe
organizmów
Uczeń:• charakteryzuje wszystkie
czynności życiowe organizmów
• wymienia hierarchicznie poziomy budowy organizmu roślinnego i organizmu zwierzęcego
• charakteryzuje wybrane dziedziny biologii
Uczeń:• wykazuje jedność budowy
organizmów• porównuje poziomy
organizacji organizmów u roślin i zwierząt
• wymienia inne niż podane w podręczniku dziedziny biologii
2. Jak poznawać biologię?
• wskazuje obserwacjei doświadczenia jako źródła wiedzy biologicznej
• wymienia źródła wiedzy biologicznej
• z pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenie metodą naukową
• porównuje obserwację z doświadczeniem jako źródławiedzy biologicznej
• korzysta ze źródeł wiedzy wskazanych przez nauczyciela
• z niewielką pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenie metodą naukową
• na podstawie opisu przeprowadza doświadczenie metodą naukową
• rozróżnia próbę kontrolną i próbę badawczą
• opisuje źródła wiedzy biologicznej
• wymienia cechy dobrego badacza
• wykazuje zalety metody naukowej
• samodzielnie przeprowadza doświadczenie metodą naukową
• posługuje się właściwymi źródłami wiedzy biologicznej do rozwiązywania wskazanych problemów
• charakteryzuje cechy dobrego badacza
• planuje i przeprowadza doświadczenie metodą naukową
• krytycznie analizuje informacje pochodzące z różnych źródeł wiedzy biologicznej
• analizuje swoją postawę w odniesieniu do cech dobrego badacza
3. Obserwacje mikroskopowe
• z pomocą nauczyciela podaje nazwy części mikroskopu optycznego
• obserwuje pod mikroskopem preparaty przygotowane przeznauczyciela
• podaje nazwy wskazanych przez nauczyciela części mikroskopu optycznego
• z pomocą nauczyciela wykonuje proste preparaty mikroskopowe
• oblicza powiększenie mikroskopu optycznego
• samodzielnie opisuje budowę mikroskopu optycznego
• samodzielnie wykonuje preparaty mikroskopowe
• z niewielką pomocą nauczyciela nastawia ostrość mikroskopu i wyszukuje obserwowane elementy
• charakteryzuje funkcje wskazywanych części mikroskopu optycznego w kolejności tworzenia się obrazu obiektu
• wykonuje preparaty mikroskopowe, nastawia ostrość mikroskopu, rysuje obraz widziany pod mikroskopem optycznym
• sprawnie posługuje się mikroskopem optycznym, samodzielnie wykonuje preparaty, rysuje dokładny obraz obiektu obserwowanego pod mikroskopem
• wskazuje zalety mikroskopuelektronowego*
Dział TematPoziom wymagań
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celującaII.
Bud
owa
i czy
nnoś
ci ż
ycio
we
orga
nizm
ów4. Składniki chemiczne
organizmów• wymienia trzy najważniejsze
pierwiastki budujące organizm
• wymienia wodę i sole mineralne jako elementy wchodzące w skład organizmu
• wskazuje białka, cukry, tłuszcze i kwasy nukleinowe jako składniki organizmu
• wymienia sześć najważniejszych pierwiastkówbudujących organizm
• wymienia produkty spożywcze, w których występują białka, cukry i tłuszcze
• wymienia wszystkie najważniejsze pierwiastki budujące organizm oraz magnez i wapń
• wyjaśnia, że woda i sole mineralne są związkami chemicznymi występującymi w organizmie
• wymienia białka, cukry, tłuszcze i kwasy nukleinowejako składniki organizmu i omawia role dwóch z nich
• wyjaśnia role wody i soli mineralnych w organizmie
• wymienia białka, cukry, tłuszcze i kwasy nukleinowe jako składniki organizmu i omawia ich role
• wykazuje, że związki chemiczne są zbudowane zkilku pierwiastków
• omawia funkcje białek, cukrów, tłuszczów i kwasów nukleinowych w organizmie i wskazuje produkty spożywcze,w których one występują
5. Budowa komórki zwierzęcej
• wskazuje komórkę jako podstawową jednostkę życia
• podaje przykłady organizmówjedno-i wielokomórkowych
• obserwuje preparat nabłonka przygotowany przez nauczyciela
Załącznik 2 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 7 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział TematPoziom wymagań
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
I. Bi
olog
ia ja
ko n
auka
1. Biologia jako nauka Uczeń:• określa przedmiot badań
biologii jako nauki• podaje przykłady dziedzin
biologii• wymienia dziedziny biologii
zajmujące się budową i funkcjonowaniem człowieka
• wymienia źródła wiedzy biologicznej
Uczeń:• korzysta
z poszczególnych źródeł wiedzy
• opisuje cechy organizmów żywych
Uczeń:• posługuje się właściwymi
źródłami wiedzy biologicznej podczas rozwiązywania problemów
• rozróżnia próby kontrolną i badawczą
Uczeń:• charakteryzuje wybrane
dziedziny biologii• przedstawia metody badań
stosowanych w biologii
Uczeń:• wyszukuje
i krytycznie analizuje informacjez różnych źródeł dotyczące różnych dziedzin biologii
2. Komórkowa budowa organizmów
• wskazuje komórkę jakopodstawową jednostkęorganizacji życia
• wymienia elementy budowy komórek: roślinnej, zwierzęcej, grzyboweji bakteryjnej
• samodzielnie przeprowadza doświadczenie wykrywające obecność tłuszczów i skrobi w wybranych produktach spożywczych
• planuje i samodzielnie przeprowadza doświadczenie wykrywające obecność tłuszczów i skrobi w wybranych produktach spożywczych
• analizuje zależność międzyrodzajami spożywanych pokarmów a funkcjonowaniem organizmu
13. Witaminy, sole mineralne, woda
• wymienia przykłady witamin rozpuszczalnych w wodziei w tłuszczach
• podaje przykład jednej awitaminozy
• wymienia najważniejsze pierwiastki budujące ciała organizmów
• podaje rolę dwóchwybranych makroelementóww organizmie człowieka
• wymienia po trzy makroelementyi mikroelementy
• omawia z pomocą nauczyciela przebieg doświadczenia dotyczącego wykrywania witaminy C
• wymienia witaminy rozpuszczalne w wodzie i w tłuszczach
• wymienia skutki niedoboru witamin
• wskazuje rolę wody w organizmie
• omawia znaczeniemakroelementów imikroelementóww organizmie człowieka
• omawia na schemacie przebieg doświadczenia dotyczącego wykrywania witaminy C
• charakteryzuje rodzaje witamin
• przedstawia rolę i skutki niedoboru witamin: A, C, B6, B12, B9, D
• przedstawia rolę i skutkiniedoboru składników mineralnych: Mg, Fe, Ca
• określa skutki niewłaściwej suplementacji witamini składników mineralnych
• na przygotowanym sprzęcie i z niewielką pomocą nauczyciela wykonuje doświadczenie dotyczące wykrywania witaminy C
• analizuje skutki niedoboru witamin, makroelementów i mikroelementóww organizmie
• przewiduje skutki niedoboru wody w organizmie
• samodzielnie wykonuje doświadczenie dotyczące witaminy C
• wyszukuje informacje dotyczące roli błonnika w prawidłowymfunkcjonowaniu przewodu pokarmowego
• wyszukuje odpowiednie informacje, planujei wykonuje doświadczenie dotyczące witaminy C
Dział TematPoziom wymagań
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celującaIV
. Ukł
ad p
okar
mow
y14. Budowa i rola układu pokarmowego
• wyjaśnia, na czym polega trawienie pokarmów
• wymienia rodzaje zębów uczłowieka
• wymienia odcinki przewodu pokarmowego człowieka
• omawia z pomocą nauczyciela przebieg doświadczenia badającego wpływ substancji zawartych w ślinie na trawienie skrobi
• opisuje rolę poszczególnych rodzajów zębów
• wskazuje odcinki przewodu pokarmowego na planszy lubmodelu
• rozpoznaje wątrobęi trzustkę na schemacie
• lokalizuje położenie wątroby i trzustki we własnym ciele
• samodzielnie omawia przebieg doświadczenia badającego wpływ substancji zawartych w ślinie na trawienie skrobi
• rozpoznaje poszczególne rodzaje zębów człowieka
• wykazuje rolę zębóww mechanicznej obróbce pokarmu
• omawia funkcje poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego
• lokalizuje odcinki przewodu pokarmowego i wskazuje odpowiednie miejscana powierzchni swojego ciała
• charakteryzuje funkcje wątroby i trzustki
• przeprowadza z pomocą nauczyciela doświadczenie badające wpływ substancji zawartych w śliniena trawienie skrobi
• omawia znaczenie procesu trawienia
• opisuje etapy trawienia pokarmóww poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego
• analizuje miejsca wchłaniania strawionego pokarmui wody
• samodzielnie przeprowadza doświadczenie badające wpływ substancji zawartych w ślinie na trawienie skrobi
• wyszukuje odpowiednie informacje, planujei przeprowadza doświadczenie badające wpływ substancji zawartych w ślinie na trawienie skrobi
• uzasadnia konieczność stosowania zróżnicowanej diety dostosowanejdo potrzeb organizmu
• uzasadnia konieczność dbałości o zęby
15. Higiena i choroby układu pokarmowego
• określa zasady zdrowego żywienia
• wymienia przykłady chorób układu pokarmowego
• wymienia zasady profilaktyki chorób układu pokarmowego
• według podanego wzoru oblicza indeks masy ciała
• wymienia przyczyny próchnicy zębów
• wskazuje grupy pokarmów w piramidzie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej
• wskazuje na zależność diety od zmiennych warunków zewnętrznych
• układa jadłospis w zależności od zmiennych warunków zewnętrznych
• wymienia choroby układu pokarmowego
• analizuje indeks masy ciała swój i kolegów, wykazuje prawidłowości i odchylenia od normy
• omawia zasady udzielania pierwszej pomocyw przypadku zakrztuszenia
• wyjaśnia znaczenie pojęcia wartość energetyczna pokarmu
• wykazuje zależność między dietą a czynnikami, któreją warunkują
• przewiduje skutki złego odżywiania się
• wykazuje, że WZW A,WZW B i WZW Csą chorobami związanymi zhigieną układu pokarmowego
• omawia zasady profilaktyki choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, zatrucia pokarmowego i raka jelita grubego
• analizuje indeks masy ciała wzależności od stosowanej diety
• wykazuje zależność między higieną odżywiania się a chorobami układu pokarmowego
• demonstruje czynności udzielania pierwszej pomocy w przypadku zakrztuszenia
• wskazuje zasady profilaktyki próchnicy zębów
• wyjaśnia, dlaczego należy stosować dietęzróżnicowaną i dostosowaną do potrzeb organizmu (wiek, stan zdrowia, tryb życia, aktywność fizyczna, pora roku)
• układa odpowiednią dietę dla uczniów z nadwagąi niedowagą
• przygotowuje i prezentuje wystąpienie w dowolnej formie na temat chorób związanych z zaburzeniami łaknienia i przemiany materii
• uzasadnia konieczność badań przesiewowych w celu wykrywania wczesnych stadiów raka jelita grubego
Dział TematPoziom wymagań
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celującaV.
Ukł
ad k
rąże
nia16. Budowa i funkcje
krwi• podaje nazwy elementów
morfotycznych krwi• wymienia grupy krwi• wymienia składniki biorące
udział w krzepnięciu krwi
• omawia funkcje krwi• wymienia grupy krwi i
wyjaśnia, co stanowipodstawę ich wyodrębnienia
• wyjaśnia, co to jest konflikt serologiczny
• omawia znaczenie krwi• charakteryzuje elementy
morfotyczne krwi• omawia rolę hemoglobiny• przedstawia społeczne
znaczenie krwiodawstwa• przewiduje skutki konfliktu
serologicznego
• omawia zasady transfuzji krwi
• wyjaśnia mechanizm krzepnięcia krwi
• rozpoznaje elementy morfotyczne krwina podstawie obserwacji mikroskopowej
• uzasadnia potrzebę wykonywania badań zapobiegających konfliktowi serologicznemu
• analizuje wyniki laboratoryjnego badania krwi
17. Krwiobiegi • wymienia narządy układu krwionośnego
• z pomocą nauczyciela omawia na podstawie ilustracji mały i duży obieg krwi
• omawia funkcje wybranego naczynia krwionośnego
• porównuje budowę i funkcje żył, tętnic oraz naczyń włosowatych
• opisuje funkcje zastawek żylnych
• porównuje krwiobiegi mały i duży
• opisuje drogę krwi płynącej w małym i dużym krwiobiegu
• wykazuje związek budowy naczyń krwionośnychz pełnionymiprzez nie funkcjami
• analizuje związek przepływu krwi w naczyniachz wymianą gazową
18. Budowai działanie serca
• lokalizuje położenie serca we własnym ciele
• wymienia elementy budowy serca
• podaje prawidłową wartość pulsu i ciśnienia zdrowego człowieka
• rozpoznaje elementy budowyserca i naczynia krwionośnego na schemacie (ilustracji z podręcznika)
• wyjaśnia, czym jest puls
• opisuje mechanizm pracy serca
• omawia fazy cyklu pracy serca
• mierzy koledze puls• wyjaśnia różnicę między
ciśnieniem skurczowyma ciśnieniem rozkurczowym krwi
• wykazuje rolę zastawek wfunkcjonowaniu serca
• porównuje wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego krwi
• omawia doświadczenie wykazujące wpływ wysiłku fizycznego na zmiany tętna i ciśnienia krwi
• planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ wysiłku fizycznego nazmiany tętna i ciśnienia krwi
19. Higiena i choroby układu krwionośnego
• wymienia choroby układu krwionośnego
• omawia pierwszą pomoc w wypadku krwawieńi krwotoków
• wymienia przyczyny chorób układu krwionośnego
• wymienia czynniki wpływające korzystniena funkcjonowanie układu krwionośnego
• analizuje przyczyny chorób układu krwionośnego
• charakteryzuje objawy krwotoku żylnegoi tętniczego
• wyjaśnia, na czym polega białaczka i anemia
• przedstawia znaczenie aktywności fizyczneji prawidłowej diety dla właściwego funkcjonowania układu krwionośnego
• przygotowuje portfoliona temat chorób układukrwionośnego
• demonstruje pierwszą pomoc w wypadku krwotoków
• wyjaśnia znaczenie badań profilaktycznych chorób układu krwionośnego
• wyszukuje i prezentujew dowolnej formie materiały edukacyjne oświaty zdrowotnej na temat chorób społecznych: miażdżycy, nadciśnienia tętniczegoi zawałów serca
20. Układ limfatyczny • wymienia cechy układu limfatycznego
• wymienia narządy układu limfatycznego
• opisuje budowę układu limfatycznego
• omawia rolę węzłów chłonnych
• opisuje rolę układu limfatycznego
• rozpoznaje na ilustracji lub schemacie narządy układu limfatycznego
• porównuje układ limfatyczny z układem krwionośnym
Dział TematPoziom wymagań
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celującaV.
Ukł
ad k
rąże
nia21. Budowa
i funkcjonowanie układu odpornościowego
• wymienia elementy układu odpornościowego
• wymienia rodzaje odporności
• przedstawia różnice między surowicą a szczepionką
• wyróżnia odporność swoistą i nieswoistą, czynną i bierną, naturalną i sztuczną
• definiuje szczepionkęi surowicę jako czynniki odpowiadające za odporność nabytą
• omawia rolę elementów układu odpornościowego
• charakteryzuje rodzaje odporności
• określa zasadę działania szczepionki i surowicy
• wyjaśnia mechanizm działania odporności swoistej
• opisuje rodzaje leukocytów• odróżnia działanie
szczepionki od działania surowicy
• analizuje wykaz szczepieńw swojej książeczce zdrowia
• ocenia znaczenie szczepień
22. Zaburzenia funkcjo- nowania układu odpornościowego
• wymienia czynniki mogące wywołać alergie
• opisuje objawy alergii
• określa przyczynę choroby AIDS
• wyjaśnia, na czym polega transplantacja narządów
• podaje przykłady narządów, które można przeszczepiać
• wyjaśnia sposób zakażenia HIV
• wskazuje drogi zakażenia się HIV
• wskazuje zasady profilaktyki AIDS
• uzasadnia, że alergia jest związana z nadwrażliwością układu odpornościowego
• ilustruje przykładami znaczenie transplantologii
• przedstawia znaczenie przeszczepów oraz zgody na transplantację narządów po śmierci
VI. U
kład
odd
echo
wy23. Budowa i rola
układu oddechowego
• wymienia odcinki układu oddechowego
• rozpoznaje na ilustracji narządy układu oddechowego
• omawia funkcje elementów układu oddechowego
• opisuje rolę nagłośni• na podstawie własnego
organizmu przedstawia mechanizm wentylacji płuc
• wyróżnia drogi oddechowe i narządy wymiany gazowej
• wykazuje związek budowy elementów układu oddechowego z pełnionymi funkcjami
• odróżnia głośnię i nagłośnię• demonstruje mechanizm
modulacji głosu• definiuje płuca jako miejsce
wymiany gazowej• wykazuje związek między
budową a funkcją płuc
• wykonuje z dowolnych materiałów model układu oddechowego
• wyszukuje odpowiednie metody i bada pojemność własnych płuc
24. Mechanizm wymiany gazowej
• wymienia narządy biorące udział w procesie wentylacji płuc
• demonstruje na sobie mechanizm wdechui wydechu
• z pomocą nauczyciela omawiadoświadczenie wykrywające obecność CO2 w wydychanym powietrzu
• wskazuje różnice w ruchachklatki piersiowej i przeponypodczas wdechu i wydechu
• przedstawia rolę krwi w transporcie gazów oddechowych
• uzasadnia konieczność wykonywania badań kontrolnych jako sposobu wczesnego wykrywania raka piersi, raka szyjki macicyi raka prostaty
• wyszukuje w różnych źródłach informacje na temat planowanych szczepień przeciwkowirusowi brodawczaka, który wywołuje raka szyjki macicy
• ocenia naturalne i sztuczne metody antykoncepcji
XI. R
ówno
wag
a w
ewnę
trzn
a or
gani
zmu45. Równowaga
wewnętrznaorganizmu –homeostaza
• własnymi słowami wyjaśnia, na czym polega homeostaza
• wyjaśnia mechanizm termoregulacji u człowieka
• wskazuje drogi wydalania wody z organizmu
• wykazuje na podstawie wcześniej zdobytej wiedzy zależność działania układówpokarmowegoi krwionośnego
• opisuje, jakie układy narządów mają wpływna regulację poziomu wody we krwi
• wyjaśnia, na czym polega homeostaza
• na podstawie wcześniej zdobytej wiedzy wykazuje zależność działania układów: nerwowego, pokarmowego i krwionośnego
• na podstawie wcześniej zdobytej wiedzy wyjaśnia mechanizm regulacji poziomu glukozy we krwi
• na podstawie wcześniej zdobytej wiedzy wykazuje zależność działania poszczególnych układów narządów worganizmie człowieka
• na podstawie wcześniej zdobytej wiedzy wyjaśnia, jakie układy narządów biorąudział w mechanizmie regulacji poziomu glukozy we krwi
• analizuje i wykazuje rolęregulacji nerwowo--hormonalnej w utrzymaniu homeostazy
Dział TematPoziom wymagań
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celującaXI
. Rów
now
aga
wew
nętr
zna
orga
nizm
u46. Choroba –zaburzeniehomeostazy
• omawia wpływ trybu życia na stan zdrowia człowieka
• podaje przykłady trzechchorób zakaźnych wraz zczynnikami, któreje wywołują
• wymienia choroby cywilizacyjne
• wymienia najczęstsze przyczyny nowotworów
• opisuje zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne
• podaje przykłady wpływu środowiska na życie i zdrowie człowieka
• przedstawia znaczenie aktywności fizycznej dlaprawidłowegofunkcjonowania organizmu człowieka
• przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób nowotworowych
• klasyfikuje podaną chorobędo grupy chorób cywilizacyjnych lub zakaźnych
• omawia znaczenie szczepień ochronnych
• wskazuje alergie jako skutek zanieczyszczenia środowiska
• wskazuje metody zapobiegania chorobom cywilizacyjnym
• charakteryzuje czynniki wpływające na zdrowie człowieka
• przedstawia znaczenie pojęćzdrowie i choroba
• rozróżnia zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne
• wymienia najważniejsze choroby człowieka wywoływane przez wirusy, bakterie, protisty i pasożyty zwierzęce oraz przedstawia zasady profilaktyki tych chorób
• podaje kryterium podziału chorób na choroby zakaźne i cywilizacyjne
• podaje przykłady szczepień obowiązkowych i nieobowiązkowych
• uzasadnia, że antybiotykii inne leki należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza (dawka, godziny przyjmowania leku i długość kuracji)
• dowodzi, że stres jest przyczyną chorób cywilizacyjnych
• uzasadnia, że nerwice są chorobami cywilizacyjnymi
• uzasadnia konieczność okresowego wykonywania podstawowych badań kontrolnych
• formułuje argumenty przemawiające za tym,że nie należy bez wyraźnej potrzeby przyjmować ogólnodostępnych leków oraz suplementów
47. Uzależnienia • podaje przykłady używek• wymienia skutki zażywania
niektórych substancji psychoaktywnych na stan zdrowia
• przedstawia negatywny wpływ na zdrowie człowieka niektórych substancji psychoaktywnych oraz nadużywania kofeinyi niektórych leków (zwłaszcza oddziałujących na psychikę)
• opisuje wpływ palenia tytoniu na zdrowie
• omawia skutki działania alkoholu na funkcjonowanie organizmu
• wyjaśnia mechanizm powstawania uzależnień
• wyjaśnia znaczenie profilaktyki uzależnień
• wykazuje zależność między przyjmowaniem używeka powstawaniem nałogu
• wskazuje alternatywne zajęcia pomagające uniknąć uzależnień
• wykonuje w dowolnej formie prezentację na temat profilaktyki uzależnień
24Załącznik 3 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział TematPoziom wymagań
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celującaI.
Gen
etyk
a1. Czym jest genetyka? Uczeń:• określa zakres badań
genetyki• wyjaśnia, że podobieństwo
dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech
Uczeń:• rozróżnia cechy dziedziczne
i niedziedziczne• definiuje pojęcia genetyka
i zmienność organizmów
Uczeń:• wskazuje cechy indywidualne
i gatunkowe podanych organizmów
• omawia zastosowanie genetyki w różnych dziedzinach: medycynie, kryminalistyce, rolnictwie i archeologii
Uczeń:• uzasadnia występowanie
zmienności genetycznej wśród ludzi
• wskazuje różnice między cechami gatunkowymia indywidualnymi
• wyjaśnia, z czego wynika podobieństwo organizmówpotomnych w rozmnażaniubezpłciowym
Uczeń:• dowodzi, że cechy organizmu
kształtują się dzięki materiałowi genetycznemu oraz są wynikiem wpływu środowiska
• wyjaśnia znaczenie rekombinacji genetycznej w kształtowaniu się zmienności organizmów
2. Nośnik informacji genetycznej – DNA
• wskazuje miejsca występowania DNA
• wymienia elementy budujące DNA
• przedstawia rolę DNA jako nośnika informacji genetycznej
• przedstawia budowę nukleotydu
• wymienia nazwy zasad azotowych
• omawia budowę chromosomu
• definiuje pojęcia: kariotyp, helisa, gen i nukleotyd
• wykazuje rolę jądra
• wykazuje konieczność związania DNA przez białka i powstania chromatynyw jądrze komórkowym
• wyjaśnia, z czego wynika komplementarność zasad azotowych
• graficznie przedstawia regułę komplementarności
• wyjaśnia proces replikacji• rozpoznaje DNA i RNA*
na modelu lub ilustracji• porównuje budowę DNA
z budową RNA*• omawia budowę i funkcję
RNA*
• uzasadnia konieczność zachodzenia procesu replikacji DNA przed podziałem komórki
• wykonuje dowolną techniką model DNA
• wykazuje rolę replikacjiw zachowaniu niezmienionej informacji genetycznej
Dział TematPoziom wymagań
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celującaI.
Gen
etyk
a3. Podziały komórkowe • wymienia nazwy podziałów
komórkowych• podaje liczbę chromosomów
w komórkach somatycznychi płciowych człowieka
• definiuje pojęcia: chromosomy homologiczne,komórki haploidalne i komórki diploidalne
• wskazuje miejsce zachodzenia mitozy i mejozy w organizmie człowieka
• omawia znaczenie mitozyi mejozy
• oblicza liczbę chromosomóww komórce haploidalnej, znając liczbę chromosomów w komórce diploidalnej danego organizmu
• wykazuje konieczność redukcji ilości materiału genetycznego w komórkachmacierzystych gamet
• wykazuje różnice międzymitozą a mejozą
• wyjaśnia znaczenie rekombinacji genetycznej podczas mejozy
• wykonuje dowolną technikąmodel mitozy lub mejozy
4. Podstawowe prawa dziedziczenia
• definiuje pojęcia fenotypi genotyp
• wyjaśnia symbole używane przy zapisywaniu krzyżówek genetycznych
• omawia badania Gregora Mendla
• zapisuje genotypy homozygoty dominującej i homozygoty recesywnej oraz heterozygoty
• wykonuje krzyżówki genetyczne przedstawiające dziedziczenie jednego genu
• identyfikuje allele dominujące i recesywne
• omawia prawo czystości gamet
• na schemacie krzyżówki genetycznej rozpoznaje genotyp oraz określa fenotyprodzicówi pokolenia potomnego
• przewiduje cechy osobników potomnych na podstawie prawa czystości gamet