Urzqd Statystyczny Katowice Statistical Office in Katowice Skn / PRYWATYZACJA PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM A N A L I Z Y S T A T Y S T Y C Z N E Privatization of State Enterprises in Katowice Voivodship ST A T I S T I C A L A N A L Y S E S Katowice 1998
76
Embed
PRYWATYZACJA PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH W … · EKD = Europejska Klasyfikacja Działalności ustawa o p.p. = ustawa o przedsiębiorstwach państwowych z 25 września 1981 r. ustawa
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
U r z q d S t a t y s t y c z n y K a t o w i c e
S t a t i s t i c a l O f f i c e in K a t o w i c e
Skn /
PRYWATYZACJA PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH W W OJEWÓDZTW IE KATOWICKIM
A N A L I Z Y S T A T Y S T Y C Z N E
Privatization of State Enterprises in Katowice Voivodship
S T A T I S T I C A L A N A L Y S E S
K a t o w i c e 1 9 9 8
OBJAŚNIANIA ZNAKÓ W UM OW IW CH
Kreska - (-) zjawisko nie występuje
Zero(O) - zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5
Kropka (.) - zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych
Znak x - wypełnienie pozycji ze względu na układ tablicy jest niemożliwe lub niecelowe
..W tym" - oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy
UUAŻNI€JSZ€ SKRÓTV
tys. = tysiąc
min = milion
zł = złoty
cd. = ciąg dalszy
dok. = dokończenie
EKD = Europejska Klasyfikacja Działalności
ustawa o p.p. = ustawa o przedsiębiorstwach państwowych z 25 września 1981 r.
ustawa o p.p.p. = ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z 13 lipca 1990 r.
Przy publikowaniu danych US prosimy o podanie źródła
PRIVfiTIZfiTION OF STfiT€ €NT€RPRIS€S IN KfiTOUUIŒ VOIVODSHIP
ISßN-83-909882-8-3
LISTOPRD 1998N O V €M ߀R 1998
ah/is/i
Opracowała mgr Halina Byrczek
Urząd Statystyczny, ul. Owocowa 3, 40-158 Katowice Nakład 135 egz. Papier offsetowy, 80 g. Format B-5. Oddano do druku: listopad 1998 r.
Druk: Dział Poligraficzny Urzędu Statystycznego, ul. Kossutha 7, 40-844 KatowiceZam. 189/98
W stępPublikację opracowano na podstawie wyników
badania prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, prowadzonego przez statystykę począwszy od 1991 r. Celem badania prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jes t uzyskanie informacji o sytuacji prawnej i ekonomicznej przedsiębiorstw państwowych, ich zamierzeniach prywatyzacyjnych oraz obserwacja zakresu i stanu zaawansowania przekształceń własnościowych, a także ich efektów gospodarczych.
Badanie obejm uje wszystkie przedsiębiorstwa państwowe, zmiany ich form własności oraz fakty tworzenia na ich bazie prywatnych podm iotów gospodarczych.
Źródłem informacji je s t sprawozdawczość GUS na formularzach o symbolu "Pr" oraz w zakresie przekształceń nieruchomości rolnych Skarbu Państwa - zestawienia informacyjne Agencji W łasności Rolnej Skarbu Państwa. Jednostkam i składającymi sprawozdania są przedsiębiorstwa państwowe i spółki oraz instytucje reprezentujące Skarb Państwa w procesie prywatyzacji.
Prezentowane w niniejszej publikacji informacje dotyczą procesu przekształceń własnościowych przedsiębiorstw , jaki miał m iejsce w okresie 1 VIII 1990 - 31 VI 1998, przy czym w części pierwszej inform acje dotyczą całego obserwowanego okresu prywatyzacji począwszy od 1990 r. do końca 1997 r., natom iast część druga obejm uje fakty, które wydarzyły się w 1997 r. i I półroczu 1998 r. jak również zawiera charakterystykę ekonom iczną obserwowanych jednostek według stanu na 31 XII 1997 r.
W aneksie zamieszczono wykaz imienny powstałych spółek Skarbu Państwa, spółek pracowniczych, przedsiębiorstw poddanych likwidacji
nie zlikwidowanych, przedsiębiorstw prywatyzowanych bezpośrednio.
In tr o ductio n
The publication was elaborated on the basis o f results o f the survey on privatization o f state enterprises, conducted by statistics since 1991.
The aim o f the survey on privatization o f state enterprises is to obtain information on legal and economic situation o f state enterprises, their privatization plans and observation o f the range and stateo f advancement o f property transform ations as well as their economic effects.
The survey covers all state enterprises, changes o f their forms o f property and the fact o f forming on their basis private economic units.
The source o f information is the CSO reporting on "Pr" forms and in the field o f agricultural landed property o f the State Treasury - information obtained from the State Treasury Agency o f Agricultural Property. Units, which prepare the reporting are state enterprises and partnerships as well as institutions representing the State Treasury in the process o f privatization.
Presented within this publication information concerns the process o f property transform ation o f enterprises, which took place in the period from August 1st, 1990 to June 30'1', 1998. The first part presents information on the whole process o f privatization from 1990 to the end o f 1997 and the second part presents facts which took place in 1997 and in the first half o f 1998 and shows economic characteristics o f the observed units as o f December 31st, 1997.
A list o f new partnerships o f the State Treasury, worker's partnerships and enterprises being in the process o f liquidation as well as enterprises privatized directly is enclosed in the publication as an annex.
Przebieg procesu prywatyzacji w latach 1990-1997...........................................................................................14Progress o f privatization process in years 1990-1997
Prywatyzacja w I półroczu 1998 r...........................................................................................................................28Privatization in the first half o f 1998
Przedsiębiorstwa państwowe objęte procesem przekształceń własnościowych State enterprises under the process o f property transformation....................................... .............1 33
Efekty procesu przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych Effects o f the process ofproperty transformation o f state enterprises............................ 2 34
Przedsiębiorstwa państwowe objęte procesem przekształceń własnościowych według sekcji i działów EKDState enterprises under the process o f property transformation by NACE sections and divisions................................................................................................................................. ..............3 35
Przedsiębiorstwa państwowe objęte procesem przekształceń własnościowych według miastState enterprises under the process o f property transformation by towns...................... ..............4 37
Przedsiębiorstwa państwowe przekształcone w spółkiState enterprises transformed into partnerships................................................................... ................ 5 38
Spółki Skarbu Państwa powstałe z przekształcenia przedsiębiorstw państwowych State Treasury partnerships form ed through transformation o f state enterprises .... ................ 6 39
Spółki powstałe w wyniku przekształcenia przedsiębiorstw państwowych i ich prywatyzacja według sekcji i działów EKDPartnerships form ed on the basis o f transformed state enterprises and their privatization by NACE sections and divisions............................................................................................................... 7 40
Spółki powstałe w wyniku przekształcenia przedsiębiorstw państwowych i ich prywatyzacja według miast, gminPartnerships form ed on the basis o f transformation o f state enterprises and their privatization by towns and gm inas........................................................................................ ................ 8 42
6
NumerNumber
StronaPage
Przedsiębiorstwa państwowe sprywatyzowane bezpośrednio według sekcji i działów EKDState enterprises privatized directly by NACE sections and divisions................................. .......... 9 43
Przedsiębiorstwa państwowe sprywatyzowane bezpośrednio według miast, gmin State enterprises privatized directly by towns and gminas..................................................... ......10 44
Przedsiębiorstwa państwowe zlikwidowane według sekcji i działów EKDState enterprises liquidated by NACE sections and divisions ............................................... ...... 11 45
Przedsiębiorstwa państwowe zlikwidowane według miast46
Rozdysponowanie majątku zlikwidowanych lub sprywatyzowanych bezpośrednio przedsiębiorstw państwowych według sekcji EKDDistibution o f the property o f state enterprises liquidated or privatized directly
47
Państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej przejęte przez Agencję Własności Rolnej Skarbu PaństwaState enterprises o f agricultural economy taken over by the State Treasury Agency
48
Przedsiębiorstwa państwowe zlikwidowane lub sprywatyzowane bezpośrednio w 1997 r. i w I półroczu 1998 rState enterprises liquidated or privatized directly in 1997 and in the first h a lf o f 1998 ......15 50
Rozdysponowanie majątku zlikwidowanych lub sprywatyzowanych bezpośrednio przedsiębiorstw w 1997 r. i w I półroczu 1998 r. według sekcji EKD Distribution o f the property o f enterprises liquidated or privatized directly in 1997
51
Przedsiębiorstwa państwowe z których powstały spółki w 1997 r. i w I półroczu 1998 r. State enterprises on the basis o f which partnerships were form ed in 1997 and in the
52
Spółki z udziałem Skarbu Państwa powstałe w 1997 r. i w I półroczu 1998 r.Partnerships with the share o f State Treasury form ed in 1997 and in the first h a lf o f 1998... 18 53
Spółki według własności kapitału powstałe w 1997 r. i w I półroczu 1998 r. Partnerships by the ownership o f capital form ed in 1997 and in the first half o f 1998 ......19 55
Przedsiębiorstwa państwowe według stanu przygotowań do prywatyzacji State enterprises bv the state o f readiness fo r privatization .................................... 56
Pracujący w podmiotach gospodarczych objętych procesem prywatyzacji według sekcji EKD w 1997 r.Employment in economic entities covered by the privatization process by NACE sections in 1997 .............................................................................. 57
Przychody i koszt)' w podmiotach objętych procesem prywatyzacji w 1997 r. Incomes and costs in entities covered by the privatization process in 1997.......... 22 58
7
NumerNumber
StronaPage
Wyniki finansowe oraz obciążenia wyniku w podmiotach gospodarczych objętych procesem prywatyzacji w 1997 r.Financial results and encumbrances on the results in economic entities covered by the privatization process in 1997 .............................................................................................. ........23 59
Relacje ekonomiczne w podmiotach gospodarczych objętych procesem prywatyzacji w 1997 r.Economic relations in economic entities covered by the privatization process ............... ........ 24 60
Majątek obrotowy w podmiotach gospodarczych objętych procesem prywatyzacji w 1997 r.Current assets in economic entities covered bv the process o f privatization in 1997 ........25 61
Źródła finansowania majątku podmiotów gospodarczych objętych procesem prywatyzacji w 1997 r.Sources offinancing o f assets o f economic entities covered by the process ofprivatization in 1997....................................................................................................................................................... 26 62
Struktura przedsiębiorstw państwowych biorących udział w prywatyzacji według osiągniętego wyniku finansowegoStructure o f state enterprises within the privatization process by their results............... ........ 27 63
Spis wykresówl i s t o f g r a p h s Numer
NumberStronaPage
Struktura przedsiębiorstw państwowych poddanych prywatyzacji według dróg prywatyzacji i rodzaju działalnościStructure o f state enterprises under the privatization process by ways ofprivatization and kind o f activ ity .......................................................................................................................... ..... 1 15
Przedsiębiorstwa państwowe przekształcone w jednoosobowe spółki Skarbu PaństwaState enterprises transformed into one-man partnerships o f the State Treasury............... ....... 2 17
Struktura spółek powstałych w wyniku przekształceń przedsiębiorstw państwowych według sekcji EKDStructure ofpartnerships form ed on the basis o f transformation o f state enterprises
Struktura zlikwidowanych przedsiębiorstw według sposobu rozdysponowania majątku Structure o f closed down enterprises by the way ofproperty distribution ......................... .......6 24
Spółki pracownicze25
Struktura przychodów jednostek objętych prywatyzacją w 1997 r.Structure o f incomes o f units covered by the privatization process in 1997....................... .......8 27
organizacyjno-prawnymi i postępowaniem prywatyzacyjnym w omawianym okresie,
■ spółki prawa handlowego powstałe w wyniku tego procesu.
Przedsiębiorstwa państwowe objęteprywatyzacją to te jednostki, które zostały przekształcone w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, postawione w stan likwidacji (niezależnie od stanu jej zaawansowania) lub przejęte przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Przedsiębiorstwa sklasyfikowane zostały według obranej drogi prywatyzacji i sposobu jej realizacji. Są to więc:1) przedsiębiorstwa państwowe prywatyzowane
kapitałowo, czyli przekształcone w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa w podziale na:■ przeznaczone do prywatyzacji indywidualnej,■ przeznaczone do powszechnej prywatyzacji,■ przeznaczone do restrukturyzacji,
2) przedsiębiorstwa państwowe prywatyzowane bezpośrednio lub likwidowane pogrupowane według podstawy prawnej:■ prywatyzowane bezpośrednio w oparciu o ustawę
z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych\ oraz likwidowane na mocy ustawy z 13 lipca 1990 r.o prywatyzacji przedsiębiorstw' państwowych.
■ postawione w stan likwidacji na podstawie ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych,
■ zlikwidowane i przejęte do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na podstawie ustawy z dnia19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.
Spółki prawa handlowego powstałe w procesie prywatyzacji to:1) jednoosobowe spółki Skarbu Państwa utworzone
z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego - pogrupowane według przewidzianego sposobu prywatyzacji, tj.:■ przeznaczone do indywidualnej prywatyzacji,■ powstałe w celu restrukturyzacji,
9
2) spółki uczestniczące w programie NFI (prywatyzacja powszechna),
3) spółki sprywatyzowane - powstałe w wyniku sprzedaży akcji lub udziałów spółek jednoosobowych,
4) spółki z udziałem Skarbu Państwa, do których wniesiono majątek po zlikwidowanych przedsiębiorstwach państwowych,
5) spółki pracownicze, powstałe w celu przejęcia w odpłatne użytkowanie, poprzez leasing, majątku zlikwidowanych przedsiębiorstw państwowych.
Dane o pracujących obejmują osoby pełno- zatrudnione i niepełnozatrudnione w głównym miejscu pracy.Do pracujących zaliczono:1) osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy,2) osoby wykonujące pracę nakładczą,3) agentów oraz osoby zatrudnione przez agentów,4) właścicieli i współwłaścicieli zakładów łącznie
z pomagającymi członkami rodzin.
Informacje o liczbie pracujących w badanych jednostkach odnoszą się do przedsiębiorstw, w których liczba pracujących przekracza 5 osób.
Dane o wynikach finansowych obserwowanej zbiorowości dotyczą podmiotów prowadzących księgi rachunkowe i zobowiązanych do sporządzania sprawozdaniao przychodach, kosztach i wyniku finansowym - F-01.
Dane dotyczą podmiotów powyżej 5 pracujących.
Przychody z działalności gospodarczej obejmują otrzymane i należne kwoty:■ ze sprzedaży wyrobów, robót i usług,■ ze sprzedaży towarów,■ z operacji finansowych,■ ze sprzedaży składników majątkowych (środków
trwałych, materiałów i innych składników),■ z dotacji przedmiotowych i innych zwiększeń.
10
Koszty uzyskania przychodów obejmują:■ koszt własny sprzedanych wyrobów i usług,■ wartość w cenach zakupu sprzedanych towarów,■ koszty operacji finansowych,■ podatek obrotowy i akcyzowy i inne obciążenia
przychodów,■ koszty uzyskania pozostałych przychodów.
Wynik finansowy brutto (zysk lub strata) stanowi różnicę pomiędzy przychodami z działalności gospodarczej a kosztami uzyskania tych przychodów, skorygowaną o saldo strat i zysków nadzwyczajnych.
Wynik finansowy netto (zysk lub strata) wynika z pomniejszenia zysku brutto o obowiązkowe odpisy (tj. podatek dochodowy, podatek od wzrostu wynagrodzeń, dywidendę od funduszu założycielskiego) lub powiększenia straty brutto o obowiązkowe odpisy (tj. dywidendę od funduszu założycielskiego, podatek od wzrostu wynagrodzeń).
Fundusz założycielski przedsiębiorstwaodzwierciedla wartość wydzielonej przedsiębiorstwu części mienia ogólnonarodowego.
Fundusz przedsiębiorstwa odzwierciedla wartość majątku przedsiębiorstwa po odliczeniu funduszu założycielskiego.
Majątek obrotowy obejmuje:■ zapasy,■ należności,■ środki pieniężne,■ krótkoterminowe papiery wartościowe,■ rozliczenia międzyokresowe.
M e th o d o lo g ical
rem arks
Presented within this publication economic entitiesare:■ state enterprises which are the subject of organizational-
legal changes and privatization process in the described period,
■ commercial law partnerships formed as a result of this process.
State enterprises under the process of privatization are these units, which were transformed into one-man Treasury partnerships, in the state of liquidation (independently of the state of advancement) or taken over by the State Treasury Agency of Agricultural Property. Enterprises were classified by the chosen way of privatization process and its realization. These are the following:1) state enterprises privatizated by capital that is
transformed into one-man Treasury partnerships divided into:■ those, which are assigned for individual
privatization,■ those, which are assigned for general (public)
privatization,■ those, which are assigned for restructurization
(change of structure),2) state enterprises privatized directly or liquidated (closed
down) grouped according to the legal basis:■ privatized directly on the basis of the law on
commercialization and privatization of state enterprises dated August 30th, 1996 and liquidated on the basis of the law on privatization of state enterprises dated July 13th, 1990,
■ in the state of liquidation on the basis of the law on state enterprises dated September 25th, 1981,
■ liquidated and taken over by the Resources of the State Treasury Agricultural Property on the basis of the law on management of State Treasury agricultural landed property dated October 19th, 1991.
Commercial law partnerships formed in the process of privatization are:1) one-man State Treasury partnerships formed on the basis
of transformation of the state enterprise - grouped by the anticipated way of privatization that is:■ designated for individual privatization,■ formed for restructurization,
12
2) partnerships included in the programme of National Investments Fund (general privatization),
3) privatized partnerships - formed through the sale of shares,
4) partnerships with the share of state Treasury possessing the property of liquidated state enterprises,
5) employees' partnerships, formed in order to take possession, in the form of leasing, of the property of liquidated state enterprises.
Data on employment embrace employed on a fulltime and part-time basis in the main place of work. Employment includes:1) persons employed on the basis of a labour contract,2) homeworkers,3) agents and persons employed by agents,4) owners and co-owners of units including helping
members of their families.
Information on employment in the surveyed units refers to enterprises, where the number of persons in employment exceeds 5 persons.
Data on financial results concern entities conducting book-keeping and obliged to prepare the F-01 report on incomes, costs and financial results.
Data refer to entities employing more than 5persons.
Incomes from activities as a whole include sums owed and due:■ from the sale of products and services,■ from the sale of commodities,■ from financial operations,■ from the sale of property components (fixed assets,
materials and other components),■ from objective subsidies and other enlargements.
13
Costs of income acquisition include:
■ prime cost of sold products and services,■ value of commodities sold in purchase prices,■ financial operations costs,■ turnover tax, excise tax and other encumbrances on
incomes,■ costs of acquisition of other incomes.
Gross financial result (profit or loss) constitues a result from economic activity corrected by the excess profits and losses balance.
Net financial result (profit or loss) is obtained after subtracting obligatory encumbrances from the gross profit (income tax, dividends etc.) or enlarging the gross loss with obligatory encumbrances.
Founder's fund of an enterprise presents the part of the value of national property assigned to the enterprise.
Fund of an enterprise presents the value of enterprise's property after deduction of the founder's fund.
C urrent assets include:■ stocks,■ charges and claims,■ monetary funds,■ short-term securities,■ active inter-period settlements of accounts.
P r zeb iegpro cesuPRYWATYZACJI W LATACH 1990-1997
Integralnym elementem transformacji systemowej
jest proces przekształceń własnościowych polegający na
transferze własności i zatrudnienia z sektora publicznego do
prywatnego.
Zmiany własnościowe następują na skutek zarówno
powstawania nowych prywatnych podmiotów i rozwoju
potencjału prywatnego już istniejącego, jak też w wyniku
prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.
Prywatyzacji przedsiębiorstw dokonuje się różnymi
metodami, a o doborze metody decyduje wielkość
przedsiębiorstwa, wyniki finansowe, znaczenie gospodarcze,
powiązania z działalnością rolniczą.
Kierunki prywatyzacji i zasady postępowania
regulują:
■ Ustawa z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach
państwowych (Dz.U. Nr 18 z 1991 r.)
■ Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji
i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U.
Nr 118 i 156 z 1996 r. oraz Nr 32 i 98 z 1997 r.)
■ Ustawa z dnia 3 lutego 1993 r. o przekształceniach
własnościowych niektórych przedsiębiorstw
państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki
państwa (Dz.U. Nr 16 z 1993 r.)
■ Ustawa z dnia 30 kwietnia 1993 r. o narodowych
funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji (Dz.U. Nr
44 z 1993 r.)
■ Ustawa z dnia 19 października 1991 r.
o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa (Dz.U. Nr 107 z 1996 r.)
wedł
ug
wed
ług
rodz
aju
dzia
łaln
ości
dr
óg
pryw
atyz
acji
15
Wykres 1.
W oparciu o w/w akty prawne stosuje się
następujące procedury postępowania z przedsiębiorstwami
państwowymi:
■ przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego
w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa
(komercjalizacja) w celu prywatyzacji indywidualnej,
powszechnej (wniesienie akcji - udziałów do NFI) lub
w celu restrukturyzacji,
■ prywatyzacja bezpośrednia, ^
■ likwidacja przedsiębiorstwa ze względów
ekonomicznych.
Majątek byłych państwowych przedsiębiorstw
gospodarki rolnej włączany jest do Zasobu Własności Rolnej
Skarbu Państwa i podlega odrębnym przepisom.
Struktura przedsiębiorstw państwowych poddanych prywatyzacji według dróg prywatyzacji i rodzaju działalnościStan w końcu 1997 r.
□ działalność produkcyjna
□ budownictwo
46,5%
□ przekształcenie w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa
■ włączenie do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
□ poddanie prywatyzacji bezpośredniej
3,9% □ poddanie likwidacji
1 a *“/. □ górnictwo i kopalnictwo
HI obsługa nieruchomości i firm
■ pozostałe (w tym:zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 3,0% handel i naprawy 5% transport, składowanie i łączność 4%)
16
Przedsiębiorstwa przekształcane w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa(komercjalizacja)
Wynikiem postępującej prywatyzacji jest wzrost
udziału sektora prywatnego. O ile w 1991 r. podmioty
w sektorze prywatnym stanowiły 56% podmiotów w całej
gospodarce, w 1997 r. był to udział 78 % (bez osób
fizycznych). W tym czasie liczba podmiotów osób
fizycznych wzrosła ze 130 tys. do 227 tys.
Odsetek pracujących w sektorze prywatnym z 29 %
w 1991 r. wzrósł do prawie 50 % w 1997 r. Przychody
z całokształtu działalności osiągnięte przez podmioty
w sektorze prywatnym z 12 % w 1992 r. wzrosły do 45 %
w 1997 r.
Komercjalizacja czyli przekształcanie
przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa
stanowi przejściowy etap, po którym następuje sprzedaż
akcji lub udziałów i jest to prywatyzacja indywidualna lub
wniesienie ich do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych
i jest to prywatyzacja powszechna. Spółki o szczególnym
znaczeniu dla gospodarki poddawane są restrukturyzacji
i mogą być indywidualnie prywatyzowane.
Procesowi komercjalizacji poddawane są
przedsiębiorstwa duże pod względem liczby pracujących
oraz posiadanego potencjału o dobrej kondycji
ekonomicznej.
W województwie katowickim liczba
przedsiębiorstw objętych komercjalizacją do 1993 r.
dynamicznie rosła, co wiązało się z chęcią pozyskania
kapitału, nowych technologii, dostępu do nowych rynków
zbytu i obniżenia obciążeń finansowych. Po tym okresie
tempo przekształceń zaczęło zdecydowanie słabnąć,
a ostatnie trzy lata charakteryzowało zaledwie 1% tempo
wzrostu przedsiębiorstw przekształconych w spółki.
związana z realizacją programu NFI jak też trudna sytuacja
ekonomiczna wielu przedsiębiorstw spowodowały zastój
komercjalizacji.wmmmmmmmmmmmmm
Wykres 2 Przedsiębiorstwa państwowa przekształconew jednoosobowe spółki Skarbu Państwa
9080706050403020100
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
r .. 'i liczba przedsiębiorstw przekształconych w ciągu roku
— ■w % ogółu przedsiębiorstw przekształconych w latach 1990 - 1997
Komercjalizacji do końca 1997 r. zostało
poddanych 227 przedsiębiorstw, tj. 18% w skali kraju
i prawie 50 % przedsiębiorstw objętych procesem
prywatyzacji w województwie. Najwięcej
skomercjalizowano przedsiębiorstw prowadzących
działalność produkcyjną - 45 % objętych tym procesem.
W wyniku komercjalizacji do końca 1997 r.
powstały w województwie 172 jednoosobowe spółki Skarbu
Państwa, tj. 14 % w skali kraju. Powstałe spółki to w 59 %
podmioty gospodarcze prowadzące działalność produkcyjną,
w tym głównie produkujące maszyny i urządzenia (13 %)
i metale (6 %).
18
Wykres 3. Struktura spółek powstałych w wyniku przekształceń przedsiębiorstw państwowych według sekcji EKDStan w dniu 31 XII 1997 r.
handelnaprawy------"2,9%
budownictwo / 16,3% I działalność
— produkcyjna 58,7%
zaopatrywanie j w energię I
elektryczną, -I gaz i wodę
8,1%
Przestrzenne rozmieszczenie spółek Skarbu Państwa wskazuje na koncentrację firm w miastach: Katowice (30), Gliwice (16), Bytom (12), Zabrze (10), Sosnowiec (10); łącznie 45 % wszystkich spółek.
Z ogólnej liczby skomercjalizowanych przedsiębiorstw, które zatrudniały łącznie 130 tys. osób w końcu 1997 r., ponad połowę stanowiły spółki powstałe
w celu powszechnej prywatyzacji. W celu prywatyzacji indywidualnej powstało 30 % spółek, zaś prawie 20 % w celu restrukturyzacji.
Prywatyzacja w trybie indywidualnym,polegająca na sprzedaży akcji lub udziałów jednoosobowych spółek Skarbu Państwa dokonywana była głównie w drodze sprzedaży inwestorowi strategicznemu (tj. właścicielowi kontrolnego pakietu akcji - udziałów).
Inwestorzy krajowi i zagraniczni nabyli akcje (udziały) 13 prywatyzowanych spółek w tym zagraniczni 6 spółek i byli to inwestorzy z Niemiec, Holandii i Stanów
Zjednoczonych. Kapitał zagraniczny został zainwestowany w produkcję tłuszczów, mydeł i detergentów, produkcję generatorów pary i silników elektrycznych, instalacje budowlane.
19
W ofercie publicznej, która stanowi podstawę
tworzenia rynku kapitałowego sprzedano akcje 6 spółek, które aktualnie funkcjonują na rynku giełdowym, a są to: Zakłady Odzieżowe "Bytom" w Bytomiu, Fabryka Kotłów "Rafako"" w Raciborzu, Śląska Fabryka Kabli w Czechowicach Dziedzicach, "Elektrobudowa" w Katowicach, "Stalexport" w Katowicach, "Energomontaż - Południe" w Katowicach. Łącznie na 53 spółki poddane indywidualnej prywatyzacji, 19 (tj. 8 % w skali kraju) zostało sprywatyzowanych i były to głównie firmy produkujące artykuły spożywcze i napoje, maszynyi urządzenia, wyroby metalowe, aparaturę elektryczną oraz firmy budowlane.
Większość spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji jest poddana powszechnej prywatyzacji poprzez uczestnictwo w Programie NFI, którego celem jest szybka i masowa prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych z jednoczesną aktywizacją
majątku sprywatyzowanych spółek oraz uwłaszczenie społeczeństwa. Na terenie województwa 89 spółek (17 % w skali kraju) uczestniczy w Programie NFI.Po dokonanym podziale majątku spółek, właścicielami ich akcji w 60 % staną się NFI, do 15 % akcji spółek mogą otrzymać zatrudnieni w nich pracownicy nieodpłatnie, natomiast pozostałe 25 % majątku zatrzymuje Skarb Państwa.
Akcje NFI są przekazywane obywatelom w procesie wymiany Powszechnych Świadectw Udziałowych - jedno świadectwo uprawnia do posiadania po jednej akcji każdego NFI. Firmy uczestniczące w Programie NFI są dużymi jednostkami, ponad połowę stanowią jednostki zatrudniające od 200 do 1000 osób. Prawie 70 % spółek objętych powszechną prywatyzacją prowadzi działalność produkcyjną a produkują głównie maszyny i urządzenia, natomiast 25 % prowadzi działalność budowlaną.
20
Prywatyzacjabezpośrednia
Prywatyzacja bezpośrednia przedsiębiorstw
realizowana była dotychczas w oparciu o dwie ustawy:
■ obowiązującą do dnia 7 kwietnia 1997 r. ustawę
o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych,
■ obowiązującą od 8 kwietnia 1997 r. ustawę
o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw
państwowych.
O ile prywatyzacja realizowana w oparciu o ustawę
już nie obowiązującą polegała na likwidacji przedsiębiorstwa
i zadysponowaniu jego majątkiem poprzez sprzedaż,
wniesienie do spółki lub oddanie w odpłatne użytkowanie,
w myśl ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji, majątek
prywatyzowanego przedsiębiorstwa jest przekazywany
nowemu właścicielowi, a ten może go sprzedać, wnieść do
Handel i naprawy......... a 12583,1 . _ 4812,0 _b - - - - -
Transport, składowanie i łączność...................... a 984,7
b - - - - -
Obsługa nieruchomości i f i rm .................................... a 1207,4
b 472,2 - - - -
52
Tabl. 17. PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE Z KTÓRYCH POWSTAŁY SPÓŁKI W 1997 R. I W I PÓŁROCZU 1998 r.
Wyszczególnienie
a - 1 kwartał 1997 b - II kwartał 1997 c - III kwartał 1997 d - IV kwartał 1997 e - 1 półrocze 1998
Liczbaprzedsiębiorstwpaństwowych
Wartość funduszy przedsiębiorstwa
razem założycielskiego przedsiębiorstwa
w tys. zł
O G Ó Ł E M ...................................... a 4 54318,3 34965,9 19352,4b 2 61539,6 26381,8 35157,8c 1 12,1 12,1 -d 2 123177,2 11357,8 111819,4e 5 40845,3 16440,3 24405,0
Zlikwidowane lub sprywatyzowanebezpośrednio.................................... e 1 3902,4 2471,5 1430,9
W spółkach uczestniczących w Programie N F I ....................... 153842,9
5430,2
146737,4
37113,9 116729.0 106951,6
2095,2
63250,3
9777,4
8,5
2474,0
W spółkach powstąłych z likwidacji przedsiębiorstw państwowych.............................. 3326,5 2103,7
W spółkach pracowniczych 81013,1 65724,3
W przedsiębiorstwach państwowych w likwidacji........ -19063,3 -19223,1 159,8 155,0 4,8
W przedsiębiorstwach państwowych prywatyzowanych bezpośrednio................................ -417,2 -889,3 472,1 447,4 24,7
60
Tabl. 24. RELACJE EKONOMICZNE W PODMIOTACH GOSPODARCZYCH OBJĘTYCH PROCESEM PRYWATYZACJI W 1997 R.
a) Relacja kosztów uzyskania przychodów do przychodów ogółemb) Relacja wyniku finansowego brutto (saldo) do przychodów ogółemc) Relacja wyniku finansowego netto (saldo) do przychodów ogółemd) Relacja środków pieniężnych i papierów wartościowych do zobowiązań krótkoterminowych
61
Tabl. 25. MAJĄTEK OBROTOWY W PODMIOTACH GOSPODARCZYCH OBJĘTYCH PROCESEM PRYWATYZACJI W 1997 R.
\* oas^sfcad BmtotfOuDSiej)® ** to ODFScgcilsBcg SOsG^sG^^sm^DuD
CXaG®w70e@?
I N F O R M A T O R I U M S T A T Y S T Y C Z N E l 4 ~ R E J E S T R A C J A P O D M I O T Ó W
Dane statystyczne (na miejscu, G O S P O D A R C Z Y C H
te lefon iczn ie, odbitki ksero) W S Y S T E M I E R E G O N
bieżgce uzyskanie numeru (zm ian a , likw idac ja )
z publikacji i inform acji US i GUS konsultacja
w yjaśnien iareklam acje
Sprzedaż publikacji US i GUS
l 4 ~ P R Z Y J M O W A N I E Z A M Ó W I E Ń N A :
done statystyczne
publikacje i inform acje US i GUSDział Rejestru REGON
Wydział Analiz i Informacji parter, sala operacyjna1 p., pok. 106 poniedziałek ■ piątek,
“S c . 580 401 (6), w.255 g. 7.30 - 15.00b. 5 9 6 774 • S c . 580 401 (6), w.237, 239
l 4 ~ E W I D E N C J A B U D Y N K Ó W W Y D A W A N I E O P I N I I K L A S Y F I K A C J IM I E S Z K A L N Y C H E W B U D I N O M E N K L A T U R S T O S O W A N Y C H
cechy adresowe (m iasto , gm ina, W S T A T Y S T Y C E P U B L I C Z N E J
rejon statystyczny, obwód spisowy, u lica) ( S W W , K U , K W i U , K R Ś T , K O B )
gabaryty budynku (liczba m ieszkań, interpretacja
izb, powierzchnia użytkowa m ieszkań, zaklasyfikow anie/liczba kondygnacji) w yjaśnien iaparam etry technicznego wyposażenia
(rok budowy, rodzaj materiałów ściennych,
pokrycie dachu, wyposażenie w wodę,
kana lizację , rodzaj ogrzew ania) Dział Rejestru REGONWydział Koordynacji parter, p. 0031 p., pok. 109 g. 7.30 ■ 15.00
"S c . 580 401 (6), w.250, 259 ^ c . 580 401 (6), w. 230-