Projekt edukacyjny: Mniejszości narodowe i religijne w Polsce · Pierwsze wzmianki o Żydach na terenach polskich pochodzą z X wieku, a pierwszym oficjalnym ... znaleziono m.in.

W Y K O N A L I :

M O N I K A F R A C H

K I N G A K A R A S I Ń S K A

F I L I P A N S Z P E R G E R

M A R I A B I N D A S

P A U L I N A P A Ł E C Z

E L I Z A S U K I E N N I K

J U L I A M U S K A Ł A

P A T R Y C J A K R A W C Z Y K O W S K A

P A U L I N A K Ą T N A

D O M I N I K A W O J E W O D A

M A G D A L E N A M U S K A Ł A

Projekt edukacyjny: Mniejszości narodowe i religijne w Polsce

P A U L I N A P A Ł E C Z

P A U L I N A K Ą T N A

P A T R Y C J A K R A W C Z Y K O W S K A

Judaizm

Judaizm

Judaizm to najstarsza monoteistyczna religia, prekursor chrześcijaństwa i islamu, narodowa religia Żydów.

Równocześnie judaizm jest zespołem wartości, norm i postaw etycznych wynikających z tradycji, obyczaju i religii

Żydów. Za założyciela religii judaistycznej, uznającej za jedynego Boga Jahwe (przy czym imienia Jahwe Żydzi nie wymawiają), uważa się Mojżesza (Mose). Od jego imienia

judaizm jest także nazywany religią mojżeszową lub „mozaizmem”. Mojżesz dał ludowi Torę, obejmującą pięć

ksiąg Mojżeszowych (Pięcioksiąg). Będąc założycielem religii był równocześnie prawodawcą, kapłanem i

przywódcą swojego ludu. Został uznany przez chrześcijaństwo i islam za nosiciela Objawienia.

Współczesne odłamy judaizmu

Judaizm ortodoksyjny

Judaizm konserwatywny

Judaizm rekonstrukcjonistyczny

Judaizm świecki i humanistyczny

Judaizm mesjanistyczny

Felaszowie

Judaizm karaicki

Symbole judaizm

Magen David - gwiazda Dawida, zwana także Tarczą Dawida. Jest

to sześcioramienna gwiazda utworzona przez dwa

przeplatające się trójkąty (heksametr)

Menora - świecznik siedmioramienny wykonany z

jednej bryły metalu, który już w pierwotnej chacie służył do

oświetlania świętego miejsca (współcześnie również

podstawowy element herbu państwa Izrael).

Żydzi w Polsce

Żydzi to mniejszość narodowa, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2011 r. Narodowego spisu powszechnego ludności i

mieszkań zadeklarowało 7 353 obywateli polskich (wedle danych poprzedniego Narodowego spisu powszechnego z 2002 r. liczebność

mniejszości żydowskiej wynosiła 1 055 osób). Żydzi mieszkają w rozproszeniu, przede wszystkim w dużych miastach. Pierwsze wzmianki o Żydach na terenach polskich pochodzą z X wieku, a pierwszym oficjalnym polskim dokumentem nadającym Żydom przywileje i autonomię był statut kaliski z XIII wieku. Żydzi napływali do Polski ze względu na stosunkowo najlepsze (na tle nieustannych pogromów w Europie Zachodniej) warunki

bezpiecznego życia i rozwoju własnej kultury oraz gwarantowaną przywilejami królewskimi autonomię gmin wyznaniowych. Liczba Żydów w

Polsce tradycyjnie oscylowała w okolicach 10% populacji (najwięcej w Europie). Rozwój żydowskiego życia w Polsce został brutalnie przerwany

przez II wojnę światową i hitlerowską politykę Endlösung (tzw. „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”). Z ok. 3,5 miliona polskich

Żydów wojnę przeżyło ok. 300 tys. W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w kilku falach emigracyjnych, wyjechała większość polskich

Żydów. Po roku 1989 nastąpiło odrodzenie życia żydowskiego w Polsce. Wiele osób powróciło do swoich żydowskich korzeni. Powstały nowe

organizacje działające na rzecz rozwoju życia społeczności żydowskiej w Polsce. Żydzi to wyznawcy religii mojżeszowej. Istotne znaczenie w życiu

mniejszości żydowskiej odgrywa działalność Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej oraz zrzeszonych w nim gmin.

Synagoga Stara w Krakowie

Synagoga znajdująca się na Kazimierzu w Krakowie, przy ulicy Szerokiej 24. Jest jedną z najstarszych zachowanych

synagog w Polsce oraz jednym z najcenniejszych

zabytków żydowskiej architektury sakralnej w Europie. Do 1939 roku

odgrywała rolę centralnej synagogi, głównego ośrodka

religijnego, kulturalnego, socjalnego oraz

organizacyjnego krakowskiej

gminy żydowskiej.

Cmentarze żydowskie

Z wojennej pożogi ocalały nieliczne synagogi, mykwy i inne budynki różnego przeznaczenia.

Zachowało się też stosunkowo wiele żydowskich cmentarzy. Los dla cmentarzy żydowskich okazał się tragiczny. Były niszczone przez okupanta, po

wojnie często wykorzystywane jako źródło budulca, a przez komunistyczne władze skazane

na zapomnienie. Niestety, wciąż trwa proces dewastacji cmentarzy. Kirkuty to miejsca

szczególne. Ukryte gdzieś na uboczu, porośnięte wysoką trawą intrygują swą atmosferą i

zachwycają finezją wykonania hebrajskich inskrypcji, pracowicie wykutych w kamieniu przez nieznanych rzemieślników – artystów. Warto pamiętać, że cmentarze żydowskie to

nierzadko najstarsze zabytki kultury materialnej w danej miejscowości czy rejonie. Przede

wszystkim są to miejsca pochówku tysięcy ludzi i dlatego należy im się szacunek.

Jewish Community Center (JCC)

JCC to żydowskie centrum edukacyjno-kulturalne znajdujące

się na Kazimierzu w Krakowie, przy ulicy Miodowej. Budynek stoi

na terenie ogrodu na tyłach synagogi Tempel, w części przystającej do sąsiednich kamienic. Głównym celem Centrum jest budowanie

żydowskiej społeczności w Krakowie. JCC skupia osoby

pochodzenia żydowskiego oraz ludzi zainteresowanych kulturą, religią i tradycją żydowską. W

Centrum prowadzone są różnorodne zajęcia, kursy,

warsztaty i nauka języków obcych.

Plac Bohaterów Getta

Plac w krakowskiej dzielnicy Podgórze, w latach 1941–

1943 leżący na terenie getta. Wówczas miejsce

koncentracji ludności żydowskiej przed

transportem do obozów koncentracyjnych. Pod numerem 18. działała Apteka „Pod Orłem”

Tadeusza Pankiewicza, jedynego nieżydowskiego

mieszkańca getta.

Fabryka Emalia Oskara Schindlera

Fabryka założona w 1937 jako miejsce produkcji wyrobów emaliowanych i blaszanych. Wydzierżawiona, a potem przejęta przez niemieckiego przedsiębiorcę Oskara Schindlera w 1939, jako Niemiecka Fabryka Wyrobów Emaliowanych – Deutsche

Emailwarenfabrik (DEF), prowadzona przez Schindlera do roku 1945. Po II wojnie światowej fabrykę przejął skarb

państwa, a w 2005 roku miasto Kraków. Od 2007 fabryka została podzielona między dwie instytucje: Muzeum

Historyczne Miasta Krakowa (które utworzyło tu wystawę stałą Kraków – czas okupacji 1939–1945) i Muzeum Sztuki

Współczesnej. Wśród zatrudnionych początkowo przeważali Polacy, lecz z czasem coraz większą siłę roboczą stanowili

Żydzi. Kiedy w marcu 1943 r. przeprowadzono akcję likwidacji getta krakowskiego, część ocalałych Żydów została ulokowana w obozie Płaszów i tam zmuszana do nieludzkiej pracy. Dzięki staraniom Schindlera jego pracownicy umieszczeni zostali w

barakach obozowych na Zabłociu, na przyległej do fabryki parceli. Liczba pracowników w 1944 wynosiła ok. 1100. Kiedy Niemcy na skutek zbliżania się frontu wschodniego przystąpili

do likwidacji obozów i więzień, Schindler ewakuował swoją fabrykę zbrojeniową do Brünnlitz (dziś Brněnec) w czeskich Sudetach. Aby ratować więźniów, wraz ze swym księgowym

Itzhakiem Sternem, opracował słynną "Listę Schindlera", dzięki której wykupił i przewiózł do nowej fabryki ponad 1100

osób - ocalając im tym samym życie. Więźniowie pracowali tam aż do 8 maja 1945 r. kiedy to obóz został wyzwolony.

Kuchnia żydowska

Kuchnia żydowska – narodowa kuchnia Żydów charakteryzująca się skrupulatnym przestrzeganiem koszerności. Najważniejszą cechą kuchni

żydowskiej, obecną we wszystkich jej odmianach, jest ścisłe przestrzeganie koszerności, tj. religijnego podziału pokarmów na koszerne – czyste

(dozwolone) i trefne – nieczyste (zakazane). Podział ten oparty jest na Biblii, na nakazach Pięcioksięgu Mojżesza (Tory) oraz późniejszych interpretacjach

tych praw przez rabinów. Głównymi zasadami jest wykluczenie mięsa niektórych zwierząt (m.in. świń), krwi, łączenia mięsa z mlekiem, niektórych

ryb (tych, które nie mają łusek), skorupiaków i owadów. Mięso dozwolone musi pochodzić ze specjalnego, rytualnego uboju zwanego szechitą. Kuchnia

żydowska, zwłaszcza bliskowschodnia, posiada wiele cech wspólnych z kuchnią arabską. Wynika to i ze stosowania tych samych regionalnych

produktów, i podobieństwa nakazów religijnych, opartych na tym samym źródle. Charakterystyczne dla kuchni żydowskich są specjalne potrawy

przygotowywane przed szabatem, w czasie którego ortodoksyjnemu Żydowi nie wolno gotować ani rozpalać w piecu. Stąd powstały różnego rodzaju zimne

przekąski, a także potrawy duszone przez kilkanaście godzin w stygnących piecach chlebowych (np. czulent).

Najważniejsze święta żydowskie

Szabat Pesach - Pascha i Święto Przaśników

Szawuot - Święto Tygodni, Pięćdziesiątnica Tamurz - Pomiędzy nieszczęściami

Tisza be-Aw - Dziewiąty dzień miesiąca aw Rosz ha-Szana - Nowy Rok, Święto Trąbek

Jom Kippur - Dzień Pojednania Sukkot - Święto Szałasów Chanuka - Święto Świateł Tu bi-szwat - 15 szwat

Purim - Losy

Główne organizacje żydowskie w Polsce

Towarzystwo Społeczno - Kulturalne Żydów w Polsce

Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny

Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej

Stowarzyszenie „Dzieci Holokaustu” w Polsce

Żydowska Ogólnopolska Organizacja Młodzieżowa

Fundacja „Shalom”

Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego

Najważniejsze tytuły prasy żydowskiej

„Dos Jidisze Wort - Słowo Żydowskie" - miesięcznik,

„Midrasz" – dwumiesięcznik.

Największe imprezy kulturalne

Festiwal Kultury Żydowskiej „Warszawa Singera”

Dni Książki Żydowskiej w Warszawie

Obchody Rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim

Spotkania z Kulturą Żydowską Simha we Wrocławiu

M A R I A B I N D A S

M A G D A L E N A M U S K A Ł A

D O M I N I K A W O J E W O D A

PRAWOSŁAWIE

Prawosławie, inaczej nazywane wschodnio-bizantyjskim chrześcijaństwem, jest dosłownym tłumaczeniem z języka

grackiego słowa ortodoksja, czyli prawowierność.

PRAWOSŁAWIE

HISTORIAPrawosławie pojawiło się na ziemiach polskich już w IX w. jako

konsekwencja działań misyjnych świętych braci Cyryla i Metodego. Pierwsze ślady kultu w obrządku słowiańskim

znaleziono m.in. w Krakowie, Wiślicy i Przemyślu. Ośrodki te nie były jeszcze pod kontrolą Kościoła łacińskiego i pozostawały pod

wpływem cywilizacji bizantyjskiej. Sytuacja uległa zmianie po przyjęciu chrztu przez Mieszka I w 966 roku. Wówczas Polska znalazła się w gronie państw cywilizacji łacińskiej, a Kościół

metodiański, funkcjonujący na południowych obszarach ziem

polskich, zaczął zanikać.

BIAŁORUSINIBiałorusini to mniejszość narodowa tradycyjnie zamieszkała na południowo-

wschodnich terenach województwa podlaskiego. Narodowość białoruską zadeklarowało 43.880 obywateli polskich. Zdecydowana większość

przedstawicieli mniejszości białoruskiej należy do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

RELIGIAWiększość Białorusinów to

wyznawcy prawosławia. Jest ich około 70%. Drugą religią na

Białorusi jest katolicyzm 15%. W Polsce znajduje się dość dużo

cerkwi, tak więc Białorusini nie mają raczej problemów z

wyznawaniem swojej religii i przestrzeganiem nakazów ich

obrządku religijnego. Dla białoruskich katolików

organizowane są najczęściej raz w tygodniu Msze Święte w ich

ojczystym języku.

GŁÓWNE ORGANIZACJE•Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne,

•Stowarzyszenie „Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej” w Hajnówce,

•Związek Białoruski w Rzeczypospolitej Polskiej Związek Młodzieży Białoruskiej,

•Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Młodzieży Uczących się Jezyka Białoruskiego „AB-BA”,

•Towarzystwo Kultury Białoruskiej,

•Stowarzyszenie Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach.

ZABYTKI„Stowarzyszenie Muzeum i Ośrodek

Kultury Białoruskiej w Hajnówce” jest niezależną organizacją pozarządową.

Powstało z inicjatywy białoruskiej mniejszości narodowej w Polsce.

Budowa Muzeum trwała dwadzieścia lat – od początku lat osiemdziesiątych

XX wieku

Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. Rozwijanie białoruskiej świadomości narodowej.

Umacnianie więzi przyjaznego współżycia Białorusinów i Polaków. Kształtowanie postaw

zaangażowania w rozwój kraju. Popularyzowanie wiedzy o kulturze białoruskiej i Republice Białorusi. Inspirowanie i organizowanie rozwoju białoruskiej

twórczości artystycznej, kulturalnej, naukowej, literackiej i wydawniczej.

ROSJANIE

Rosjanie to mniejszość narodowa, którą zadeklarowało 8.796 polskich obywateli. Rosjanie

mieszkający w Polsce wywodzą się głównie z kolejnych fal migracyjnych, w ramach których przybywali do Polski: w okresie rozbiorów, po rewolucji październikowej, w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz po rozpadzie

Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

RELIGIAZdecydowana większość przedstawicieli mniejszości rosyjskiej

należy do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Staroobrzędowcy należą do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego oraz Staroprawosławnej Cerkwi

Staroobrzędowców. W Polsce czynne są cztery cerkwie (molenny) staroobrzędowe w Gabowych Grądach, Suwałkach,

Wodziłkach i Wojnowie.

GŁÓWNE ORGANIZACJE

Główne organizacje:

•Stowarzyszenie „Rosyjski Dom” z siedzibą w Warszawie,

•Stowarzyszenie „Wspólnota Rosyjska" z siedzibą w Warszawie,

• Rosyjskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe z siedzibą w Białymstoku,

•Stowarzyszenie Staroobrzędowców w Polsce z siedzibą w Borze koło Augustowa.

UKRAIŃCYUkraińcy to mniejszość

narodowa, do której zadeklarowało się 38 797

polskich obywateli. Ukraińcy w Polsce należą w większości do dwóch

kościołów: Kościoła Katolickiego Obrządku

Bizantyńsko-Ukraińskiego i Polskiego

Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

GŁÓWNE ORGANIZACJE

•Związek Ukraińców w Polsce,

•Związek Ukraińców Podlasia

•Towarzystwo Ukraińskie,

•Ukraińskie Towarzystwo Nauczycielskie w Polsce,

•Organizacja Młodzieży Ukraińskiej „PŁAST”,

•Ukraińskie Towarzystwo Historyczne.

Niemiecka mniejszość narodowa

MONIKA FRACHKINGA KARASIŃSKAFILIP ANSZPERGER

Stan liczebny Niemców w Polsce

Niemcy to najliczniejsza mniejszość narodowa zamieszkująca Polskę. Podczas przeprowadzonego w 2011 r. narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań, narodowość niemiecką zadeklarowało 144 238 obywateli polskich w tym: w województwie opolskim – 78 157 osób, śląskim – 34 799, warmińsko-mazurskim – 4 645 Na terenie 19 gmin województwa opolskiego i 3 gmin województwa śląskiego przedstawiciele mniejszości niemieckiej stanowią ponad 20% mieszkańców gminy.

Przedstawiciele mniejszości niemieckiej we władzach państwowych oraz samorządowych

W Parlamencie zasiada przedstawiciel

mniejszości niemieckiej wybrany z listy komitetu wyborczego mniejszości niemieckiej. Przedstawiciele mniejszości niemieckiej pełnią także funkcje starostów i wicestarostów w niektórych powiatach zamieszkanych przez zwarte skupiska osób należących do tej mniejszości.

Główne organizacje

W roku szkolnym 2012/2013 języka niemieckiego uczyło się w 589placówkach oświatowych 38 783 uczniów należących do tejmniejszości.Przedstawiciele mniejszości niemieckiej są w większościkatolikami, a tylko nieliczni (głównie zamieszkujący województwaPolski północnej) deklarują przynależność do KościołaEwangelicko – AugsburskiegoGłówne organizacje:• Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych

w Polsce· Niemiecka Wspólnota „Pojednanie i Przyszłość",· Stowarzyszenie Mazurskie,· Śląskie Stowarzyszenie Samorządowe.

Kilka dodatkowych informacji

Niepubliczne media:

· Polsko-Niemieckie Radio Internetowe „Mittendrin” – nadające audycje w języku niemieckim,

· Radio Vanessa z Raciborza – nadające audycję w języku niemieckim „Die deutsche Simme”,

· Radio Park FM w Kędzierzynie-Koźlu – nadające audycję w języku niemieckim „Kaffeeklatsch”,

· Telewizja Satelitarna TVS – emitująca niemieckojęzyczny magazyn „Schlesien Journal”.

Największe imprezy kulturalne:

· Festiwal Kultury Mniejszości Niemieckiej w Polsce,

· Dni Kultury Niemieckiej na Śląsku Opolskim,

· Konkurs Recytatorski w Języku Niemieckim „Młodzież Recytuje Poezję”,

· Festyn Letni „Sommerfest” w Olsztynie,

· Przegląd Orkiestr i Kapel Mniejszości Niemieckiej w Leśnicy,

· Przegląd Zespołów Dziecięcych i Młodzieżowych Mniejszości Niemieckiej w Leśnicy,

· Festiwal Chórów i Zespołów Śpiewaczych Mniejszości Niemieckiej w Walcach.

Ewangelicyzm

Nazwą tą od XVI wieku określa się w Polsce protestantów z najstarszych Kościołów reformacji, czyli luteran, kalwinów oraz od ponad dwudziestu lat metodystów.

Nazwa „ewangelicy” ma na celu uwypuklenie głębokiego zakorzenienia ich wiary w Biblii, a zwłaszcza w Ewangelii, jako jedynym źródle prawdy objawionej. Potwierdzono ją prawnie w 1653 roku, kiedy to założony został Corpus Evangelicorum –ciało reprezentujące protestantów Rzeszy w parlamencie cesarskim.

Przedstawiciele mniejszości niemieckiej w Polsce:

P. Ryszard Galla – polski polityk, działacz mniejszości niemieckiej, poseł na Sejm V, VI, VII i VIII kadencji.

P. Rafał Bartek – przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim.

P. Bernard Gaida – Przewodniczący Zarządu Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce

Tatarzy i islamJULIA MUSKAŁA

ELIZA SUKIENNIK

TATARZY

Historia

Tatarzy osiedlali się w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XIV wieku, głównie w

okolicach Wilna, Trok, Grodna i Kowna, a od XVII wieku także w Koronie, głównie na

Wołyniu i Podolu, a u schyłku wieku na Suwalszczyźnie. Nazywano ich Lipkami lub

Muślimami. Nazwa Lipki pochodziła od tureckiej nazwy Litwy. Najczęściej byli to

uchodźcy polityczni należący do starszyzny tatarskiej Złotej Ordy i Krymu,

przyjmowani szczególnie chętnie przez księcia Witolda i osadzani na ziemi jako

ludność zobowiązana do służby wojskowej. W wyniku wypraw Witolda na Krym na

Litwie osiedlono wielu Tatarów, sojuszników i jeńców, którzy zamieszkali wokół Trok

oraz nad rzeką Waką. Ostatnie grupy emigrantów politycznych z Tatarszczyzny

przybyły do Wielkiego Księstwa na początku XVI wieku. Otrzymywane przez Tatarów

hospodarskich, czyli pochodzących z arystokracji tatarskiej, liczne przywileje

zapewniły im zachowanie pewnej autonomii i muzułmańskiej religii, rody (np. Glińscy,

Szyryńscy, Barancewicze) otrzymywały herby i nadania ziemskie w zamian za służbę

wojskową. Wraz ze starszyzną przybywali na Litwę tzw. Tatarzy-kozacy nie należący

do rodów arystokratycznych, którzy parali się rolnictwem. Kolejną grupą społeczną

byli płacący pogłówne tzw. Tatarzy miejscy, osiedleni na przedmieściach miast,

których nie obejmowały królewskie i sejmowe przywileje. Według obliczeń historyków

w XVI wieku ziemie Wielkiego Księstwa zamieszkiwało 3000–4000 Tatarów.

Tatarzy w Polsce

Współczesne osadnictwo tatarskie w Polsce związane jest z masowymi

migracjami tej ludności w 1945 z terenów ZSRR. Tatarzy polscy

osiedlili się w kilku rejonach. Jednym z nich było Pomorze Gdańskie,

zwłaszcza sam Gdańsk – w 1959 roku powołano w nim odrębną gminę

wyznaniową (obecnie liczy około 300 osób), a w 1990 roku zakończono

budowę meczetu. Drugi obszar to Pomorze Zachodnie, zwłaszcza

Szczecin, Gorzów Wielkopolski i Trzcianka (większość Tatarów

wyemigrowała jednak z niego ponownie w latach 60-tych, tym razem w

okolice Białegostoku). Trzeci rejon to Dolny Śląsk, głównie Wrocław, tu

jednak środowisko tatarskie uległo w latach pięćdziesiątych znacznemu

rozproszeniu. I wreszcie miejsce czwarte, najważniejsze –

Białostocczyzna, przede wszystkim wsie Bohoniki i Kruszyniany,

jedyne miejscowości posiadające tradycyjne meczety i mizary

(muzułmańskie cmentarze), które po 1945 roku znalazły się w Polsce, w

związku z czym urosły do rangi miejsc kultu religijnego.

Święta Tatarów

Jednym z najważniejszych świąt, obchodzonych przez Tatarów polskich, jest zakończenie ramadanu. Ramadan znaczy „palący” i nazwany jest tak od

dokuczliwych upałów. Jest to dziewiąty miesiąc kalendarza muzułmańskiego, w całości uważany za święty, ponieważ w tym właśnie miesiącu według tradycji

rozpoczęło się objawianie Koranu. Przez wszystkie dni ramadanu, od świtu aż do zmierzchu obowiązuje wiernych zakaz jedzenia, palenia, nadmiernej gadatliwości i picia wszelkich płynów oraz nakaz modlitwy i jałmużny. W ramadanie muzułmanie zwykle spożywają dwa posiłki – jeden przed świtem i drugi po zachodzie słońca. Z

postu zwolnieni są podróżni będący w drodze dłużej niż trzy dni, osoby chore, ludzie w podeszłym wieku oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią. Tatarzy polscy raczej nie przestrzegają postu w czasie ramadanu, natomiast hucznie świętują jego trzydniowe zakończenie, zwane Ramadan Bajram. Jest to. uczta dla podkreślenia końca postu,

wynikająca bardziej z tradycji, niż z nakazu religijnego. W tym dniu odprawiane są zbiorowe modły w meczetach i domach modlitw, tak że licznie zgromadzeni

wyznawcy nie mieszczą się w świątyniach. Nabożeństwa rozpoczynają się godzinę po wschodzie słońca i trwają do południa.

Meczet w Kruszynianach

Tatarskie strojePamiątkowy pomnik

Islam

Historia

Mahomet, prorok i twórca islamu, żył w latach 570–632. Urodził się w Mekce.

Mahomet zajmował się handlem do czasu, gdy zaczął twierdzić, że podczas

kontemplacji doznał wizji i zaczął głosić zasady nowej religii. Objawienie

miało miejsce w 610 r. n.e w jaskini Hira. Przeciwnicy zmusili go jednak do

ucieczki z Mekki do Medyny. Data tej ucieczki, zwanej hidżrą, przypadająca

na 622 r. ery chrześcijańskiej, przyjęta została za pierwszy rok ery

muzułmańskiej. Począwszy od niej liczone są kolejne lata islamskiego

kalendarza. Ucieczkę Mahometa do Medyny poprzedziła mała hidżra do

Etiopii. Liczba zwolenników Mahometa szybko rosła. Zgromadzeni w

Medynie rozpoczęli podboje, podporządkowując prorokowi kolejne plemiona

arabskie. Pod koniec życia Mahometa pod jego zwierzchnictwem znalazła się

Mekka i większość Półwyspu Arabskiego. Gdy Mahomet zmarł, na czele

muzułmanów stanął jego teść, Abu Bakr, który przyjął tytuł kalifa, czyli

następcy, zastępcy Proroka. Religia islamska wyzwoliła w Arabach wielką

energię i ekspansywność.

Podboje

W ciągu następnych dziesięcioleci VII i VIII w. podbili oni ogromne obszary: na Bliskim Wschodzie – Palestynę i Syrię; w Afryce – całą jej część północną, od Egiptu po Maghreb (czyli dzisiejsze Maroko i Algierię); na Bliskim Wschodzie i w Azji

Środkowej – tereny Mezopotamii i Persji, a następnie obszary do Turkiestanu i granic Indii. Oblegali nawet Konstantynopol, ale go nie zdobyli. Jednocześnie z podbojami na wschodzie prowadzili je w kierunku zachodnim. W 711 przeprawili się przez Cieśninę Gibraltarską i zajęli Półwysep Iberyjski. Powstrzymani zostali

dopiero przez Franków w bitwie pod Poitiers (732). W VIII i IX w. przejściowo opanowali Sycylię, Sardynie i atakowali Półwysep

Apeniński. W kolejnych wiekach podboje Arabów kontynuowali z sukcesami

Turcy Osmańscy oraz Tatarzy Krymscy.

Islam w Polsce

Historia Islamu na ziemiach polskich sięga XIV w. Pierwszymi

wyznawcami islamu byli Tatarzy polscy pochodzący pierwotnie

ze Złotej Ordy i Krymu. Aż do XX w. byli niemalże jedyną grupą

w Polsce wyznającą islam. Kolejną niewielką grupą byli kupcy i

dyplomaci z krajów arabskich osiedlający się w Polsce na

przełomie XVIII i XIX w. Ostatnią większą grupą byli studenci z

krajów muzułmańskich przybywających na studia głównie w

drugiej połowie XX wieku. W 2010 roku liczba muzułmanów w

Polsce szacowana była na około 20 000 wyznawców.

W Polsce istnieje 11 czynnych meczetów. Znajdują się one w:

Katowicach, Poznaniu, Wrocławiu, Lublinie, Białymstoku,

Gdańsku, Kruszynianach, Bohonikach, Krakowie, Łodzi,

Warszawie.

Znaczenie kulturowe

Z powodu zakazu przedstawiania w sztuce zwierząt i ludzi rozwinęła się ornamentyka,

wykorzystująca kaligrafię i motywy roślinne, której przykładem jest arabeska. Zakaz lichwy

doprowadził do powstania szeregu alternatywnych rozwiązań, które miały na celu uniknięcie konieczności pobierania odsetek w

transakcjach finansowych (bankowość islamska).

Linki :

https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Tatarzy_w_Polscehttp://www.tc.ciechanow.pl/aktualnosc-4338-o_tatarach_polskich.html

http://mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl/mne/mniejszosci/charakterystyka-mniejs/6480,Charakterystyka-mniejszosci-narodowych-i-etnicznych-w-Polsce.html

ZA UWAGĘ

Dziękujemy