BPPM Latem 2009 roku studenci Katedry Projektowania Urbanistycznego i Planowania na Uniwersytecie Bauhaus w Weimarze pracowali nad planem rewitalizacji Starego Miasta w Szczecinie. Wybraliśmy Szczecin jako ty- powe środkowoeuropejskie miasto. Jego współczesna struktura urbanistyczna wyraźnie odzwierciedla po- szczególne fazy rozwojowe. Zniszczenia powstałe podczas drugiej wojny światowej są porównywalne do innych miast europejskich. W frazie odbudowy Szczecin miał jednak szczęście. Żadna wielka krzywda mia- stu nie została uczyniona. Szczecin ma wiąż wyjątkową możliwość rekonstrukcji jego pierwotnej, history- cznie ukształtowanej struktury. Wymaga to jednak właściwego ukierunkowania działań planistycznych i roz- ważnych interwencji projektowych. Studenci naszej Uczelni skoncentrowali się na rewitalizacji obszaru osiedla Stare Miasto. Pięć grup proje- ktowych (dwu- lub trzyosobowych) analizowało najpierw współczesną strukturę całego miasta. Punktem wyjścia było rozpoznanie potencjałów i ograniczeń dla rozwoju Szczecina. Równolegle do prowadzonych badań, studenci analizowali różne modele odbudowy innych miast europejskich. Dało to podstawę dla przy- gotowania oryginalnych idei projektowych. W kolejnym etapie studenci weryfikowali te idee w fazie konstru- owania planu rewitalizacji. Ważne było dla nas uzyskanie atmosfery odpowiedniej dla centrum miasta. W przygotowaniu i w przeprowadzeniu zadania projektowego dla studentów naszej Uczelni istotne znacze- nia miała współpraca z Biurem Przestrzennego Planowania Miasta (BPPM) w Szczecinie. Uzyskaliśmy nie- zbędne materiały planistyczne w tym cyfrowy model przestrzenny centrum Szczecina. Architekci z BPPM, uczestniczyli w pierwszej prezentacji projektów na naszej Uczelni (lipiec 2009). Pod koniec 2009 roku projekty zostały zaprezentowane na wystawie, w galerii szczecińskiego magistratu. Jak kreować przyszłość Starego Miasta w Szczecinie? Jak odzyskać ten obszar dla aktywności mieszka- ńców, a jak dla tożsamości miasta? To są pytania, z którymi w sposób profesjonalny zmierzyli się w latach 2009-2010 studenci kierunku architektura i urbanistyka Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologi- cznego w Szczecinie. Studenci i absolwenci naszej Uczelni współuczestniczyli w projektowaniu różnych fragmentów Starego Miasta od wielu lat. Inicjatywa zaprzyjaźnionej szkoły architektonicznej w Weimarze zmobilizowała nas do ponownego podjęcia kompleksowych studiów nad tym obszarem, z uwzględnieniem współczesnych uwarunkowań. Re-animacja oznacza przywrócenie do życia. To nie znaczy, że szczecińskie Stare Miasto nie żyje. Życie tu się tli, lecz ma raczej charakter lokalny, incydentalny, a obszar staromiejski sam w sobie nie stanowi atrakcji przebywania w nim, jak to ma miejsce w na rynkach w Poznaniu, Wrocławiu, Krakowie, Warszawie. Stare Miasto w Szczecinie, odbudowane w latach 50. w formie osiedla mieszkaniowego, wówczas jeszcze wśród ruin, funkcjonuje do dziś, lecz nie spełnia funkcji ogólno miejskich w tak szerokim zakresie, jak można by było tego oczekiwać po historycznym śródmieściu prawie półmilionowej aglomeracji. W projektach studenckich widać dynamizm, innowacyjność i kreatywność, która w założeniach ma wzboga- cać obszar staromiejski o nowe elementy podkreślające współczesny charakter miasta. Studenci operują ję- zykiem formy współczesnej – bo taki język jest dla nich, dla pokolenia przyszłości, lepiej zrozumiały. Trudno się dziwić więc, że projekty nie naśladują rozwiązań historycznych, a co najwyżej do nich się dokompo- nowują, tworząc nieustający dialog miedzy przeszłością a przyszłością. Rewitalizacja obszaru Starego Miasta ma priorytetowe znaczenie dla Szczecina. Temat jest bardzo aktua- lny, bowiem w Biurze Planowania Przestrzennego Miasta trwają prace na przygotowaniem miejscowego planu zagospodarowania dla tego obszaru. Część wystawy prezentowanej w Galerii Architektów Forma – projekty studentów niemieckich – była wcześniej pokazana w gmachu szczecińskiego magistratu w Galerii Prezydenckiej. Prace te powstały w efekcie współpracy Uniwersytetu w Weimarze z Miastem Szczecin i naszym Biurem (BPPM). Pierwsza prezentacja projektów studentów architektury Bauhausu, opracowanych pod kierunkiem prof. Christiana von Oppen, obyła się w lipcu 2009 roku w Weimarze. Na zaproszenie profesora Wolfganga Chri- sta udział w prezentacji i dyskusji wzięli szczecińscy architekci z Biura Planowania Przestrzennego Miasta. Prace studentów – sporządzone na podstawie materiałów inwentaryzacyjnych dostarczonych przez BPPM oraz seminarium, które odbyło się w kwietniu 2009 roku w BPPM, w Szczecinie – pokazały istotny potencjał obszaru oraz możliwości jego wykorzystania i wzbogacenia. Przedstawiły zarówno relacje zachodzące we- wnątrz Starego Miasta i jego związki z otoczeniem. Jest to spojrzenie osób z zewnątrz, nie związanych ani z historią, ani z kulturą Szczecina, patrzących z dystansem na nasze miasto. Prace studentów z Weimaru dos- trzegają istotne problemy Starego Miasta, m.in.: monofunkcyjność struktury, polegająca na zdominowaniu obszaru mieszkalnictwem, brak różnorodności w każdym aspekcie i funkcjonalnym i formalnym, odcięcie od rzeki, czy nadmierny ruch samochodowy, zarazem pokazują ogromny potencjał oraz wzbogacają naszą percepcję staromiejskiej części Szczecina. Dzięki temu stanowią istotny materiał informacyjny i koncepcyj- ny przy opracowywaniu planu miejscowego dla Starego Miasta. Inicjatywa podjęcia tematu rewitalizacji Starego Miasta przez studentów szczecińskiej uczelni, pod kieru- nkiem prof. Zbigniewa Paszkowskiego, tworzy tu ciekawe rozwinięcie. W odróżnieniu od koleżanek i kole- gów z Niemiec (osoby z zewnątrz), studenci ZUT patrzą na nasze miasto z innej perspektywy. Są silnie zwią- zani ze Szczecinem, tu żyją, studiują i zapewne będą pracować zawodowo. Jest to więc głos przyszłego po- kolenia szczecińskich architektów. Już z tego względu ich wizje i koncepcje są wartościowe. Prace właśnie powstały. Prezentacja w Galerii Architektów Forma będzie ich pierwszą odsłoną. Na pewno będą stanowić wkład w rozważania nad obszarem Starego Miasta. Prof. Christian von Oppen Dr hab. inż. arch. Zbigniew Paszkowski, prof. ZUT Architekt, urbanista Janusz Nekanda-Trepka Uniwersytet Bauhaus w Weimarze Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Biuro Planowania Przestrzennego Miasta w Szczecinie