Problem nadużyć i korupcji w firmach w wybranych regionach Polski Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY 21 Kwietnia 2015
Problem nadużyć i korupcji w firmach w wybranych regionach Polski Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY
21 Kwietnia 2015
2
Agenda
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
Obecność kwestii etycznych na forum firmy
Podejmowane działania zapobiegawcze
Możliwe konsekwencje zgłoszenia podejrzenia nadużycia lub korupcji
Percepcja nadużyć i korupcji w regionach
Potwierdzenie problemu w rzeczywistości
Branże i obszary obarczone ryzykiem
Reakcja pracowników w sytuacji podejrzenia nadużycia lub korupcji w firmie
1
2
3
4
5
6
7
3
Podejście do badania i profil uczestników Metodologia badania
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
W lutym 2015 roku o kwestie związane
z nadużyciami i korupcją w firmach,
zapytaliśmy 300 respondentów –
osoby aktywne zawodowo, zatrudnione
w firmach prywatnych lub spółkach
z udziałem Skarbu Państwa,
reprezentujących trzy regiony:
Śląsk, Małopolskę i Mazowsze
300 ankiet
33% 33% 33%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
4
Śląsk
Małopolska
Mazowsze
Ogółem
17%
15%
21%
18%
48%
38%
38%
41%
Zdecydowanie lub raczej się nie zgadzam
Zdecydowanie lub raczej się zgadzam
Percepcja nadużyć i korupcji w regionach
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
Nadużycia gospodarcze i praktyki korupcyjne są rozpowszechnione w biznesie w danym regionie
Pytanie: Proszę zaznaczyć, na ile zgadza się Pan(i) lub nie zgadza z poniższym stwierdzeniem odnośnie regionu, w którym Pan(i) mieszka : Nadużycia gospodarcze i praktyki korupcyjne są rozpowszechnione w biznesie w moim regionie. Próba: Ogółem = 300, Śląsk = 100, Małopolska = 100, Mazowsze = 100 Odpowiedzi neutralne zostały pominięte w celu lepszego porównania otrzymanych odpowiedzi.
5
Śląsk
Małopolska
Mazowsze
Ogółem
Potwierdzenie problemu w rzeczywistości
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
22%
13%
14%
16%
Odnotowane istotne nadużycia w firmach w ciągu ostatnich dwóch lat
Dotyczy
40% 38% 32% 28%
12%
Czego dotyczyły te przypadki?
Pytanie: Czy słyszał(a) Pan(i), aby w Pana(i) firmie w ciągu ostatnich dwóch lat doszło do sytuacji istotnych nadużyć lub przypadków korupcji? Próba: Ogółem = 300, Śląsk = 100, Małopolska = 100, Mazowsze = 100 Dodatkowe pytanie: „Czego dotyczyły te przypadki?” zostało zadane 50 respondentom, którzy twierdząco odpowiedzieli na poprzednie pytanie.
6
Branże i obszary obarczone ryzykiem nadużyć
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
35%
29%
17% 17% 23%
41%
31%
19% 17%
13%
31%
38%
12% 16% 12%
Działzakupów
Działsprzedaży
Kadryi płace
Magazyny,transport
i logistyka
Księgowość
68%
39%
42%
21%
12%
18%
19%
17%
8%
9%
64%
36%
32%
22%
6%
17%
11%
12%
13%
12%
71%
39%
37%
19%
42%
18%
20%
9%
14%
14%
Administracja publiczna
Ochrona zdrowia
Budownictwo i inżynieria
Nieruchomości
Górnictwo
Handel
Paliwa / branża chemiczna
Banki / branża finansowa
Przemysł
Transport i logistykaMałopolska Mazowsze Śląsk
Branże, w których najczęściej dochodzi do przypadków nadużyć i korupcji
Pytanie 1: W jakich branżach w Pana(i) regionie zamieszkania dochodzi najczęściej do przypadków nadużyć i korupcji. Proszę zaznaczyć maksymalnie do 5 odpowiedzi? Pytanie 2: Które działy w Pana(i) firmie uważa Pan(i) za narażone na nadużycia / korupcję? Nie chodzi nam o konkretne przypadki nadużyć i korupcji o których mógł(a) Pan(i) słyszeć, tylko o Pana(i) opinię o potencjalnym niebezpieczeństwie nadużyć i korupcji w Pana(i) firmie. Proszę zaznaczyć nie więcej niż 3 odpowiedzi. Próba: Ogółem = 300, Śląsk = 100, Małopolska = 100, Mazowsze = 100
Działy obarczone największym ryzykiem
7
Górnictwo - szczególnie narażoną branżą na Śląsku
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
41%
31%
19% 17% 13%
36% 33%
16% 17% 16%
Działzakupów
Działsprzedaży
Kadryi płace
Magazyny,transport
i logistyka
Księgowość
71%
42%
39%
37%
20%
19%
18%
14%
14%
11%
9%
68%
20%
38%
37%
17%
21%
18%
12%
12%
11%
13%
Administracja publiczna
Górnictwo
Ochrona zdrowia
Budownictwo i inżynieria
Paliwa / chemia
Nieruchomości
Handel
Przemysł
Transport i logistyka
Edukacja i szkolnictwo
Banki / branża finansowa ŚląskOgółem
Branże na Śląsku, w których najczęściej dochodzi do przypadków nadużyć i korupcji
Pytanie 1: W jakich branżach w Pana(i) regionie zamieszkania dochodzi najczęściej do przypadków nadużyć i korupcji? Proszę zaznaczyć maksymalnie do 5 odpowiedzi. Pytanie 2: Które działy w Pana(i) firmie uważa Pan(i) za narażone na nadużycia / korupcję? Nie chodzi nam o konkretne przypadki nadużyć i korupcji o których mógł(a) Pan(i) słyszeć, tylko o Pana(i) opinię o potencjalnym niebezpieczeństwie nadużyć i korupcji w Pana(i) firmie. Proszę zaznaczyć nie więcej niż 3 odpowiedzi. Próba: Ogółem = 300, Śląsk = 100, Małopolska = 100, Mazowsze = 100
Działy obarczone największym ryzykiem
8
W Małopolsce uwagę zwraca branża budowlana
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
35%
29%
23%
17% 17%
36% 33%
16% 17% 16%
Działzakupów
Działsprzedaży
Księgowość Magazyny,transport
i logistyka
Kadryi płace
68%
42%
39%
21%
19%
18%
17%
12%
10%
9%
8%
68%
37%
38%
21%
17%
18%
13%
20%
11%
12%
12%
Administracja publiczna
Budownictwo i inżynieria
Ochrona zdrowia
Nieruchomości
Paliwa / chemia
Handel
Banki / branża finansowa
Górnictwo
Edukacja i szkolnictwo
Transport i logistyka
Przemysł MałopolskaOgółem
Branże w Małopolsce, w których najczęściej dochodzi do przypadków nadużyć i korupcji
Pytanie 1: W jakich branżach w Pana(i) regionie zamieszkania dochodzi najczęściej do przypadków nadużyć i korupcji. Proszę zaznaczyć maksymalnie do 5 odpowiedzi? Pytanie 2: Które działy w Pana(i) firmie uważa Pan(i) za narażone na nadużycia / korupcję? Nie chodzi nam o konkretne przypadki nadużyć i korupcji o których mógł(a) Pan(i) słyszeć, tylko o Pana(i) opinię o potencjalnym niebezpieczeństwie nadużyć i korupcji w Pana(i) firmie. Proszę zaznaczyć nie więcej niż 3 odpowiedzi. Próba: Ogółem = 300, Śląsk = 100, Małopolska = 100, Mazowsze = 100
Działy obarczone największym ryzykiem
9
Sprzedaż – etyczną bolączką Mazowsza
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
38%
31%
16% 12% 12%
33% 36%
17% 16% 16%
Działsprzedaży
Działzakupów
Magazyny,transport
i logistyka
Księgowość Kadryi płace
64%
36%
32%
22%
17%
13%
13%
12%
12%
11%
6%
68%
38%
37%
21%
18%
11%
12%
13%
12%
17%
20%
Administracja publiczna
Ochrona zdrowia
Budownictwo i inżynieria
Nieruchomości
Handel
Edukacja i szkolnictwo
Przemysł
Banki / branża finansowa
Transport i logistyka
Paliwa / chemia
Górnictwo MazowszeOgółem
Branże na Mazowszu, w których najczęściej dochodzi do przypadków nadużyć i korupcji
Pytanie 1: W jakich branżach w Pana(i) regionie zamieszkania dochodzi najczęściej do przypadków nadużyć i korupcji? Proszę zaznaczyć maksymalnie do 5 odpowiedzi. Pytanie 2: Które działy w Pana(i) firmie uważa Pan(i) za narażone na nadużycia / korupcję? Nie chodzi nam o konkretne przypadki nadużyć i korupcji o których mógł(a) Pan(i) słyszeć, tylko o Pana(i) opinię o potencjalnym niebezpieczeństwie nadużyć i korupcji w Pana(i) firmie. Proszę zaznaczyć nie więcej niż 3 odpowiedzi. Próba: Ogółem = 300, Śląsk = 100, Małopolska = 100, Mazowsze = 100
Działy obarczone największym ryzykiem
10
Śląsk
Małopolska
Mazowsze
Ogółem
Tylko połowa firm promuje etyczne postawy
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
52%
42%
45%
46%
Dotyczy
Sposoby komunikowania tych kwestii w organizacji
Pytanie: Czy kwestie związane z etycznym postępowaniem oraz przeciwdziałaniem nadużyciom i korupcji są obecne na forum Pana(i) firmy, czy pracownicy są o tym informowani, szkoleni w tym względzie? Próba: Ogółem = 300, Śląsk = 100, Małopolska = 100, Mazowsze = 100 Dodatkowe pytanie: W jaki sposób pracownicy firmy są informowani o takich kwestiach? (Próba: Ogółem = 139, Śląsk = 52, Małopolska = 42, Mazowsze = 45)
92%
50%
27%
15%
67%
36%
50%
14%
76%
53%
38%
11%
79%
47%
37%
14%
Szkoleniawewnętrzne
Otrzymująregularną
komunikację /przypomnienia
obowiązującychzasad
Przełożeniangażują się
w promowaniepostaw etycznych
Szkoleniazewnętrzne
Śląsk Małopolska Mazowsze Ogółem
Kwestie etycznego postępowania i przeciwdziałania nadużyciom są obecne na forum firmy
11
Kodeks etyki
Audyt / kontrola
Procedury kontrolne
Szkolenia
Karanie sprawców
Kanały anonimowego
zgłaszania nadużyć
Nie wdrożono żadnego z powyższych rozwiązań
Ograniczone działania zapobiegawcze
24%
11%
12%
14%
22%
28%
39%
Działania firm podejmowane w celu przeciwdziałania przypadkom nadużyć i korupcji
Pytanie: W jaki sposób Pani / Pana firma przeciwdziała przypadkom nadużyć i korupcji?
Próba: Ogółem = 300, Małopolska = 100, Śląsk = 100, Mazowsze = 100
Dotyczy
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
39% 40%
27%
16% 13%
17%
27% 22%
19%
10% 13%
3%
51%
23% 20%
16% 10%
14%
Kodeks etyki Audyt /kontrola
Procedurykontrolne
Szkolenia Karaniesprawców
Kanałyanonimowego
zgłaszanianadużyć
Śląsk Małopolska Mazowsze
Zróżnicowanie postępowania
12
Śląsk
Małopolska
Mazowsze
Ogółem
Niewykorzystany potencjał sygnalistów
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
22%
23%
27%
24%
6%
7%
4%
6%
33%
42%
38%
38%
37%
23%
26%
29%
4%
2%
2%
Zgłoszenie przełożonemu
Zgłoszenie poprzez anonimowe kanały
Zgłoszenie w inny sposób
Reakcja pracowników w sytuacji podejrzenia nadużycia lub korupcji w firmie
Brak wiedzy, co należy zrobić
Brak zgłoszenia
Pytanie: Proszę teraz pomyśleć o teoretycznej sytuacji, kiedy dowiaduje się Pan(i) o przypadku nadużyć lub korupcji w Pana(i) firmie. W jaki sposób by Pan(i) zareagował? Próba: Ogółem = 300, Małopolska = 100, Śląsk = 100, Mazowsze = 100
13
Śląsk
Małopolska
Mazowsze
Ogółem
22%
19%
12%
18%
9%
11%
10%
10%
33%
26%
42%
34%
6%
4%
7%
6%
Brak reakcji Nagroda
Przewidywane negatywne konsekwencje zgłoszenia
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
Percepcja sygnalistów co do konsekwencji zgłoszenia przez nich podejrzenia nadużycia lub korupcji
Nieprzyjemności Zwolnienie z pracy
Średnio 39% respondentów
nie ma wiedzy o możliwych konsekwencjach zgłoszenia
Nie wiem, jakie mogą być konsekwencje
zgłoszenia podejrzenia nadużycia
Małopolska:
46%
Mazowsze:
32% Śląsk:
39%
Pytanie: Czego mogą się spodziewać w Pana(i) firmie pracownicy, którzy poinformują o przypadkach nadużyć lub korupcji?
Próba:: Ogółem = 300, Małopolska = 100, Śląsk = 100, Mazowsze = 100
14
Główne tezy z badania
Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY @ 2015
Problem w ocenie respondentów jest palący – średnio 2 na 5 respondentów (na Śląsku blisko połowa) uważa, że praktyki korupcyjne i nadużycia są rozpowszechnione w biznesie.
Na Śląsku co piąta firma doświadczyła istotnych nadużyć w ciągu ostatnich 2 lat. Branżą szczególnie narażoną na nadużycia jest górnictwo.
W Małopolsce, respondenci rzadziej dostrzegają znamiona korupcji i nadużyć - 13% wie o istotnych nieprawidłowościach w swoich firmach. Uwagę zwraca wysokie zagrożenie nadużyciami w branży budowlanej.
Firmy na Śląsku podejmują wprawdzie działania z zakresu przeciwdziałania nadużyciom, ale jedynie 1/4 menedżerów promuje kulturę etyczną.
Zaledwie 2/5 firm z Małopolski komunikuje problem w organizacji i stara się mu przeciwdziałać. Uwagę zwracają niewystarczająco rozwinięte narzędzia prewencyjne – ogólnie 1/4 firm nie wdrożyła żadnych rozwiązań.
Niezależnie od regionu, potencjał sygnalistów jest niewykorzystany – zaledwie 11% firm wdrożyło kanały informowania o nadużyciach (w Małopolsce – 3%), zaś co czwarty pracownik nie wie co zrobić w przypadku zaobserwowania nadużycia. Co gorsza ponad 1/3 badanych przewiduje negatywne konsekwencje zgłoszenia.
1 5
28% Łapownictwo 32% Manipulacje danymi finansowymi 38%
Sprzeniewierzenie majątku
Nadużycia pracownicze 40%
40%
Mariusz Witalis Partner, EY Email: [email protected] Tel.: +48 22 557 7950 Tel. kom.: +48 508 018 345
Blog Audytorów Śledczych www.blog.ey.pl/audytsledczy
Jarosław Grzegorz Manager, EY Email: [email protected] Tel.: +48 22 557 6252 Tel. kom.: +48 508 018 455