PROKURORIA E PËRGJITHSHME PËRMBLEDHJE E VENDIMEVE TË GJYKATËS EVROPIANE PËR TË DREJTAT E NJERIUT PËR SHQIPËRINË LIDHUR ME ÇËSHTJET PENALE
PROKURORIA E PRGJITHSHME
PRMBLEDHJE E VENDIMEVE T GJYKATS
EVROPIANE PR T DREJTAT E NJERIUT PR
SHQIPRIN
LIDHUR ME SHTJET PENALE
1
PASQYRA E LNDS
1. shtja Rrapo kundr Shqipris- shkelje e neneve 2 dhe 3 t Konvents .......2
2. shtja Cani kundr Shqipris- shkelje e nenit 6 t Konvents......28
3. shtja Shkalla kundr Shqipris- shkelje e nenit 6 t Konvents 44
4. shtja Laska dhe Lika kundr Shqipris shkelje e neneve 3 dhe 6 t Konvents....59
5. shtja Caka kundr Shqipris - shkelje e neneve 3,5 dhe 6 t Konvents..74
6. shtja Grori kundr Shqipris shkelje e neneve 3,5,6,7 dhe nenit 2 t protokollit 7 t
Konvents.....94
7. shtja Xheraj kundr Shqipris - shkelje e neneve 6,3,10 dhe nenit 4 t protokollit 7 t
Konvents...................................................................................................................................125
8. shtja Dybeku kundr Shqipris shkelje e neneve 3 dhe 6 t Konvents....139
9. shtja Balliu kundr Shqipris shkelje e neneve 3 dhe 6 t Konvents...155
2
SHTJA RRAPO KUNDR SHQIPRIS
(Aplikimi nr. 58555/10)
VENDIM
STRASBURG
25 Shtator 2012
Ky vendim bhet i forms s prer n prputhje me rrethanat e prcaktuara n Nenin 442 t
Konvents. Ai mund t bhet objekt pr redaktime t mtejshme.
N shtjen Rrapo kundr Shqipris,
Gjykata Europiane e t Drejtave t Njeriut (Seksioni i Katrt), e mbledhur n nj Dhom t
prbr nga:
Lech Garlicki, President
David Thr Bjrgvinsson,
Pivi Hirvel,
George Nicolaou,
Ledi Bianku,
Neboja Vuini,
Vincent A. De Gaetano, gjyqtar
dhe Fato Arac, Zvends Sekretar i Seksionit,
Pasi ka diskutuar me dyer t mbyllura m 4 Shtator 2012,
Lshon vendimin e mposhtm, i cili u miratua n po at dit:
PROCEDURA:
shtja nisi me nj aplikim (nr. 58555/10) kundr Republiks s Shqipris n marrveshje
me Gjykatn sipas Nenit 34 t Konvents pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe Lirive
Themelore (Konventa) nga nj shtetas shqiptar dhe amerikan, Z. Almir Rrapo (ankuesi),
m 11 Tetor 2010.
2. Ankuesi u prfaqsua nga Messrs A. Visha dhe A. Ibro, gjykats t cilt e ushtrojn
aktivitetin n Tiran. Qeveria shqiptare (Qeveria) u prfaqsua nga Agjenti i saj, Znj. E.
Hajro, dhe n vijim nga Znj. L. Mandia e Zyrs s Avokatit t Shtetit.
3
3. Ankuesi pretendonte se kishte ndodhur nj shkelje e Neneve 2 dhe 3 t Konvents si
rezultat i ekstradimit t tij n Shtetet e Bashkuara t Ameriks (Shtetet e Bashkuara). M
tej ai shpjegonte se kishte patur shkelje t Nenit 34 t Konvents, pr sa kishte t bnte me
kt mosprputhje t vendimeve me kt mas t prkohshme t Gjykats.
4. M 16 Dhjetor 2010, krkesa iu komunikua Qeveris. Gjithashtu, u vendos q t merrej nj
vendim mbi pranueshmrin dhe vlerat e krkess n t njjtn koh (Neni 29 1).
FAKTET
I. RRETHANAT E SHTJES
A. Arrestimi dhe paraburgimi i ankuesit
5. M 2 Korrik 2010, ankuesi bri krkes pran Ambasads s Shteteve t Bashkuara n
Tiran pr rinovim t pasaports s tij amerikane. N pasditen e po t njjts dit ai u
arrestua nga policia shqiptare me krkes t Ambasads s Shteteve t Bashkuara.
6. N po t njjtn dit, Ambasada e Shteteve t Bashkuara drgoi shnimin diplomatik nr.
55, me an t t cilit krkonte arrestimin paraprak t ankuesit, me qllim ekstradimin e tij n
prputhje me Nenin XI t Traktatit t Ekstradimit. Sipas shnimit diplomatik, m 28 Maj
2010, nga nj Gjykat e Shteteve t Bashkuara ishte lshuar nj urdhr arresti pr ankuesin.
Prokurori krkoi konfirmimin e ndalimit paraprak t ankuesit me synim ekstradimin e tij drejt
Shteteve t Bashkuara.
7. M 4 Korrik 2010, Gjykata e Rrethit Tiran (Gjykata e Rrethit) autorizoi ndalimin e
ankuesit pr nj periudhe prej dyzet ditsh, bazuar n nj shnim t lshuar nga Shtetet e
Bashkuara me an t Interpolit, kundr ankuesit, i cili rezltonte t ishte n krkim. Ankuesi
dhe prokurori apeluan kundr vendimit.
8. M 22 Korrik 2010, vlefshmria e ndalimit t ankuesit u miratua nga Gjykata e Apelit
Tiran (Gjykata e Apelit), e cila e zgjati periudhn e ndalimit t ankuesit n gjashtdhjet
dit, q nga data 2 Korrik deri m 2 Shtator 2010. N mbshtetje t vednimit t saj, Gjykata e
Apelit u mbshtet inter alia n Nenin XI t Traktatit t Ekstradimit midis Shteteve t
Bashkuara dhe Shqipris.
9. Ankuesi apeloi n Gjykatn e Lart, e cila e kundrshtoi apelimin m 12 Nntor 2010.
10. Midis Gushtit dhe Nntorit 2010, ankuesi bri krkes kundr ndalimit t tij n
vazhdimsi tri her, m konkretisht n Gusht, n Shtator dhe n Nntor 2010. do her
gjykatat vendase i kundrshtuan veprimet e ankuesit dhe e zgjatn m tej ndalimin e tij deri
m 2 Nntor 2010, sipas Nenit 493 t Kodit t Procedurs Penale (KPP).
4
B. Procedurat e ekstradimit
11. M 30 Gusht 2010, Ambasada e Shteteve t Bashkuara i drgoi Ministris Shqiptare t
Punve t Jashtme, shnimin diplomatik nr. 071, duke i krkuar ekstradimin e ankuesit. Sipas
shnimit diplomatik, ankuesi ishte akuzuar, s bashku me t pandehur t tjer, me tet akuzat
e mposhtme: 1) antarsi n nj organizat kriminale e prfshir n vrasje, rrmbim personi,
shprndarje droge, zjarrvnie t qllimshme, vjedhje, grabitje dhe transportimi brenda
prbrenda shtetit t mallrave t vjedhura; 2) komplot pt tu prfshir n nj organizat
kriminale; 3) komplot pr t shprndar dhe zotrim me qllim shprndarjen e 100
kilogramve dhe m shum marihuan; 4) komplot pr shprndarjen dhe zotrim me qllim
shprndarjen e subsatncave t ndaluar; 5) komplotim pr t br nj grabitje; 6) zotrimin,
prdorimin, mbajtjen dhe krcnimin me arm zjarri, duke prfshir nj arm zjarri t pajisur
me silenciator, gjat dhe n lidhje me nj krim q ka t bj me lnd narkotike; 7) rrmbim
personi n favor t organizats kriminale; 8) zotrimi, prdorimi, mbajtja dhe krcnimi me
arm zjarri gjat dhe n lidhje me rrmbimin e nj personi t prmendur n akuzn e gjasht;
dhe 9) vrasjen e E. S. n favor t organizats kriminale.
M tej shnimi diplomatik pohonte se pes akuza mbanin dnimin maksimal me burgim t
prjetshm (nr. 1-2 dhe 6-8); dy akuza mbanin nj dnim maksimal me dyzet vjet burg (nr. 3
dhe 4); nj akuz mbante dnim maksimal me njzet vjet burg (nr. 5); dhe nj tjetr akuz
mbante nj dnim me vdekje ose me burgim t prjetshm (nr. 9). M tej shnimi diplomatik
pohonte se m 19 Gusht 2010, kundr ankuesit ishte lshuar nj urdhr arresti nga Gjykata e
Rrethit t Shteteve t Bashkuara pr Rrethin Jugor t Nju Jorkut.
12. M 31 Gusht 2010, prokuroria i krkoi Gjykats s Rrethit t autorizonte ekstradimin e
ankuesit drejt Shteteve t Bashkuara.
13. M 30 Shtator 2010, Gjykata e Rrethit miratoi krkesn e prokurorit. Gjykata e Rrethit e
hodhi posht kundrshtimin e ankuesit i cili pretendonte se autoritetet e Shteteve t
Bashkuara nuk kishin parashtruar ndonj siguri kundr dnimit me vdekje me justifikimin se
kjo siguri nuk krkohej me ligj.
14. M 13 Tetor 2010, Zyra e Avokatit t Shtetit informoi Gjykatn e Apelit pr kt mas t
prkohshme t Gjykats s dats 12 Tetor 2010 (shiko paragrafin 31 m posht).
15. M 27 Tetor 2010, Ambasada e Shteteve t Bashkuara i drgoi Ministris Shqiptare t
Punve t Jashtme shnimin diplomatik nr. 88, i cili pr sa ka t bj me shtjen, lexonte si
m posht (i shkputur nga origjinali n anglisht):
Shtetet e Bashkuara e kuptojn se sipas vendimit t marr Rrapo sht i ekstradueshm dhe
se vendimi sht apeluar n nj gjykat shqiptare apelimi dhe se nj ankes sht paraqitur
prpara Gjykats Europiane t t Drejtave t Njeriut. Shtetet e Bashkuara krkojn q ndrsa
kto procedura jan n vazhdimsi, Qeveria shqiptare t krkoj informacion shtes pr sa ka
t bj me procedurat e mundshme pr tu ndrmarr n t ardhmen n Shtetet e Bashkuara.
5
Ky informacion t krkohet n rrug diplomatike dhe duhet t prcaktoj nj hark t
arsyeshm kohor pr prgjigje, si edhe pr udhzimet n lidhje me prezantimin e ktij
informacioni. Shtetet e Bashkuara do ti prgjigjen cilsdo krkese t till brenda nj harku
kohor t arsyeshm.
Gjithashtu, Ambasada krkon q sa ka t bj me procedurat e ekstradimit t Almir Rrapos,
Qeveria shqiptare t marr n konsiderat rrezikun e mundshm gjat fluturimit n t cilin do
t gjendet i pandehuri, dhe bn krkesn q Rrapo t vazhdoj t mbahet n gjendje arresti n
pritje t zgjidhjes s t gjitha procedurave n lidhje me krkesn pr ekstradim t Rrapos,
duke prfshir edhe procedurat n Gjykatn Europiane t t Drejtave t Njeriut si edhe
procedurat e gjykats kombtare.
16. M 1 Nntor 2010, Gjykata e Apelit Tiran, duke shqyrtuar apelimin e ankuesit, doli n
favor t ekstradimit t ankuesit. Gjykata vendosi se nuk ekzistonte asnj detyrim ligjor q t
krkonte sigurin nga autoritetet e Shteteve t Bashkuara kundr ushtrimit t dnimit me
vdekje.
17. M 1 Nntor 2010, Ministri i Drejtsis urdhroi se ekstradimi i ankuesit duhej t
zbatohej m 16 Nntor 2010.
18. M 3 Nntor 2010, Ministri i Drejtsis i drgoi Ambasads s Shteteve t Bashkuara nj
shnim verbal ku i krkonte t dinte nse aplikuesi do ti nnshtrohej dnimit kapital pr aktet
kriminale pr t cilat ai ishte akuzuar.
19. M 8 Nntor 2010, Ambasada e Shteteve t Bashkuara i drgoi Ministris Shqiptare t
Punve t Jashtme shnimin diplomatik nr. 91, n t cilin, pr sa ka t bj m shtjen,
shkruhet si m posht:
Departamenti i Drejtsis i Shteteve t Bashkuara ka autorizuar dhe orientuar Avokatin e
Shteteve t Bashkuara pr Rajonin Jugor t Nju Jorkut t mos krkoj dnimin me vdekje
kundr Almir Rrapos. Pr kt arsye, Qeveria e Shteteve t Bashkuara siguron Qeverin
Shqiptare se nse Z. Rrapo ekstradohet pr tu prballur me procesin gjyqsor n lidhje me
akuzat pr t cilat sht krkuar ekstardimi, dnimi me vdekje as nuk do t krkohet dhe as
nuk do t zbatohet kundr Almir Rrapos pasi ai t jet ekstraduar n Shtetet e Bashkuara.
20. M 9 Nntor 2010, ankuesi apeloi n Gjykatn e Lart. Ai dha argumentin inter alia se
autoritetet e Shteteve t Bashkuara nuk i ofronin asnj siguri pr mos zbatimin e dnimit me
vdekje, duke shkelur n kt mnyr Nenin 21 t Kushtetuts.
21. M 9 Nntor 2010, ankuesi bri nj krkes tjetr n Gjykatn e Lart n t ciln krkonte
pezullimin e ekstradimit t tij, duke nxjerr n dukje udhzimin e Gjykats n prputhje me
Vendimin 39 t Vendimeve t Gjykats.
6
22. M 10 Nntor 2010, Zyra e Avokatit t Shtetit informoi Gjykatn e Lart pr kt mas t
prkohshme t Gjykats t dats 2 Nntor 2010 (shiko paragrafin 32 m posht).
23. M 15 Nntor 2010, Ministri i Drejtsis e shtyu n datn 1 Dhjetor 2010 limitin kohor
gjat s cilit do t realizohej ekstradimi i ankuesit.
24. M 24 Nntor 2010, ankuesi u ekstradua n Shtetet e Bashkuara.
25. M 26 Nntor 2010, Gjykata e Lart i shfuqizoi t dyja vendimet e gjykatave m t ulta
dhe e ktheu shtjen n Gjykatn e Rrethit. Gjykata e lart arriti n prfundimin se gjykatat e
ulta nuk duhet t kishin urdhruar ekstradimin e ankuesit bazuar n dy pika kryesore. Pik s
pari, gjykatat e ulta nuk kishin marr asnj garanci nga autoritetet e Shteteve t Bashkuara se
dnimi kapital nuk do t ushtrohej mbi ankuesin. Ky vendim binte ndesh me nj sr
parashikimesh kushtetuese dhe parashikimesh t statuteve t Shqipris. S dyti, gjykatat e
ulta nuk kan ndonj fakt pr t vrtetuar fajsin e ankuesit si krkohet nga Traktati i
Ekstradimit. Ekzistenca e nj pohimi me shkrim nga nj oficer policie i Shteteve t
Bashkuara, n cilsin e t dhnave, nuk do t konsiderohej si i till bazuar n parashikimet e
procedurs penale vendase.
26. N procedurat e seancave gjyqsore, duke iu prgjigjur krkess s Gjykats s Rrethit, t
dats 16 Shkurt 2011, n lidhje me sigurin pr t mos aplikuar dnimin me vdekje ndaj
ankuesit, m 17 Shkurt 2011, Ministri i Drejtsis i krkoi Ambasads s Shteteve t
Bashkuara t jepte sigurin e plot se ankuesi nuk do ti nnshtrohej dnimit kapital n lidhje
me akuzat pr t cilat ai u ekstradua.
27. M 24 Shkurt 2011, Ambasada e Shteteve t Bashkuara i drgoi Ministrit shqiptar t
Punve t Jashtme shnimin diplomatik nr. 22, i cili pr sa ka t bj me shtjen, pohon si
m posht:
Shtetet e Bashkuara i drejtohen Shqipris me shnimin diplomatik 91, t dats 8 Nntor
2010, n t cilin Shtetet e Bashkuara sigurojn se dnimi me vdekje as nuk do t krkohet dhe
as nuk do t ushtrohet kundr Z. Rrapo pr akuzat pr t cilat ai u ekstradua. Nj siguri e till
transmetohet nga Qeveria e Shteteve t Bashkuara n formn e nj shnimi diplomatik, i cili
sht komunikim formal midis qeverive tona. Si rezulton edhe n shnimin diplomatik nr.
91, n baz t nj vendimi t marr nga Departamenti i Drejtsis s Shteteve t Bashkuara,
jepet siguria e plot se as nuk do t krkohet dhe as nuk do t ushtrohet dnimi me vdekje
ndaj Z. Rrapo, dhe se kjo siguri bhet e forms s prer sipas Departamentit t Drejtsis s
Shteteve t Bashkuara.
28. Duke iu prgjigjur nj tjetre krkese t Gjykats s Rrethit pr t patur shpjegime rreth
pozicionit t Qeveris s Shteteve t Bashkuara n lidhje me shnimet diplomatike dhe
sigurin e ofruar, m 18 Maj 2012, Ambasada e Shteteve t Bashkuara i drgoi Ministris
shqiptare t Punve t Jashtme shnimin diplomatik nr. 44, i cili pr sa ka t bj me shtjen
pohon si m posht:
7
Shtetet e Bashkuara e vlersojn lidhjen dhe bashkpunimin e ngusht me Republikn e
Shqipris n luftn kundr terrorizmit dhe krimeve t tjera. N vijim t ktij bashkpunimi,
Shtetet e Bashkuara drgojn prgjigjen e mposhtme n lidhje me shtjet e ngritura m
hert pr sa ka t bj me ekstradimin e Z. Rrapo []. N lidhje me krkesn pr t dhna t
tjera mbi fajsin e Z. Rrapo, Shtetet e Bashkuara vrejn se Z. Rrapo sht vetshpallur fajtor
ndaj akuzave.
Pr sa ka t bj me natyrn dhe statusin e shnimeve diplomatike, ky shnim diplomatik (nr.
44) shpjegonte se:
[] Shtetet e Bashkuara vrejn se shnimi diplomatik nga Ambasada Amerikane n Tiran
sht nj komunikim formal i Qeveris s Shtetve t Bashkuara drejtuar Qeveris s
Republiks s Shqipris, i cili prcakton pozicionin zyrtar dhe autoritar t Qeveris s
Shteteve t Bashkuara n lidhje me sigurin pr dnimin me vdekje n kt shtje.
Komunikimi i siguris me an t shnimit diplomatik sht praktik standarde e Qeveris s
Shteteve t Bashkuara, dhe n fakt e t gjith qeverive anemban bots. Nj siguri e till
sht e detyrueshme pr t gjith qeverin e Shteteve t Bashkuara, duke prfshir
Departamentin e Drejtsis dhe autoritetet paditse. N rastin kur ambasada paraqet nj
komunikat zyrtare n emr t Shteteve t Bashkuara, ajo prfaqson me autoritet t plot
Shtetet e Bashkuara pr kt shtje dhe pr ndonj shtje tjetr dhe pr pasoj sht organi
kompetent i Shtetit t cilit i krkohet t prcjell nj siguri t till. Kjo siguri, ashtu si
parashtrohet n shnimin diplomatik 91, t dats 8 Nntor 2010, sht trsisht e aplikueshme
dhe autoritare.
29. Qeveria pohon se m 28 Nntor 2011 Gjykata e Rrethit mori vendimin n favor t
ekstradimit t ankuesit, edhe pse nuk sht paraqitur asnj kopje e atij vendimi.
30. Apelimi i ankuesit mbetet pezull prpara Gjykats s Apelit.
C. Procedurat prpara Gjykats
31. M 12 Tetor 2010, ndrsa procedurat e apelimit ishin pezull prpara Gjykats s Apelit,
Presidenti i Seksionit t Katrt t Gjykats, s cils i ishte ngarkuar shtja vendosi, pr
interesat e palve dhe t drejtimit t duhur t procedurave prpara Gjykats, ti pohoj
Qeveris s Shqipris, se n prputhje me Rregullin 39 t Rregullores s Gjykats, ankuesi
nuk duhej t ekstradohej n Shtetet e Bashkuara. Kjo mas do t mbetej n fuqi deri n
harkun kohor t dhjet ditve pas deklarimit t vendimit t Gjykats s Apelit pr Gjykatn.
Palt u njoftuan pr vendimin n po t njjtn dit me an t nj faksi dhe t posts.
32. M 2 Nntor 2010, n zbatim t vendimit t Gjykats s Apelit n favor t ekstradimit t
ankuesit, si dhe n vijim t apelimit t ankuesit kundr vendimit t Gjykats s Lart,
Presidenti i Seksionit t Katrt t Gjykats vendosi ta zgjaste m tej masn e prkohshme t
ndalimit, e cila fillimisht iu b e ditur Qeveris prgjegjse bazuar n Vendimit 39t
Vendimeve t Gjykats, deri n haspirn kohore t pesmbdhjet ditve pasi vendimi i
8
Gjykats s Lart iu b i ditur Gjykats. Palt u informuan pr kt vendim n pot njjtn
dit me an t faksit dhe posts.
33. M 4 Nntor 2010, Sekretari i Seksionit t Katrt i shkroi inter alia Zyrs s Avokatit t
Shtetit, n pozicionin e saj si Agjenti i Qeveris prpara Gjykats, rreth kushteve t
mposhtme.
Nn kushtet e mass s prkohshme, si sht vendosur dhe shtyr m tej nga Presidenti i
Seksionit t Katrt, ankuesi nuk duhet t ekstradohet n Shtetet e Bashkuara derisa t ken
kaluar pesmbdhjet dit nga data e shpalljes s vendimit t Gjykats s Lart pr
kt Gjykat. Kjo periudhe do ti bj t mundur Gjykats q t reflektoj m tej mbi shtjen
bazuar edhe n faktet e mbledhura nga gjykata vendase.
N lidhje me sa msipr, un mund t prsris vetm at ka thash n takimin ton, se nse
Shteti kontraktues nuk bie dakort me nj mas t Vendimit 39, mund t kemi nj shkelje t
Nenit 34 t Konvents, i cili i referohet Qeveris suaj si nnshkruese (shiko Grori kundr
Shqipris, nr. 25336/04, 172-195, 7 Korrik 2009). Ndoshta do t dshironi ta theksoni
kt pik n diskutimet tuaja me autoritetet kompetente.
34. M 10 Nntor 2010, Ministri i Drejtsis informoi Zyrn e Prokurorit t Prgjithshm dhe
Zyrn Vendase t Interpolit se ankuesi nuk duhej ekstraduar n Shtetet e Bashkuara bazuar n
masn e prkoshshme t Gjykats sipas Vendimit 39.
35. M 15 Nntor 2010, Presidenti i Seksionit t Katrt t Gjykats vendosi se edhe pse do t
merrej parasysh siguria diplomatike e ofruar nga Ambasada e Shteteve t Bashkuara kundr
ushtrimit t dnimit me vdekje, udhzimi i Vendimit 39 do t mbetej n fuqi dhe do t
vazhdonte t aplikohej. Palt u informuan n lidhje me vendimin m 18 Nntor 2010, me an
t nj faksi dhe posts.
36. M 24 Nntor 2010, avokati i ankuesit informoi Gjykatn se ankuesi ishte ekstraduar n
Shtetet e Bashkuara at mngjes, pa njoftuar paraprakisht as ankuesin dhe as prfaqsuesin e
tij. Me an t nj letre, n po at dit, kjo Gjykat ftoi Qeverin t konfirmonte kt
informacion.
37. M 25 Nntor 2010, Qeveria, i konfirmoi Sekretarit t Seksionit t Katrt t Gjykats, me
an t nj telefonate, se ankuesi ishte ekstarduar nga Shqipria m 24 Nntor 2010.
Konfirmimi u mor me shkrim m 26 Nntor 2010.
38. M 25 Nntor 2010, Sekretari i Gjykats i drgoi Qeveris letrn e mposhtme:
Presidenti i Gjykats m ka udhzuar t'iu shpreh n emrin e tij keqardhjen e tij t thell
pr vendimin e marr nga autoritetet tona pr t ekstraduar Z. Almir Rrapo n Shtetet e
Bashkuara t Ameriks, n kundrshtim me masn e prkohshme t Gjykats n prputhje me
Vendimin 39 t Vendimeve t Gjykats.
9
Kshtu, Presidenti ka vrejtur se m 3 Nntor 2010, Sekretari i Seksionit t Katrt i ka
rikujtuar qart autoriteteve tuaja se masa e Vendimit 39, e vn n zbatim pr her t par m
12 Tetor 2010, vazhdonte t ishte n fuqi. Vmendja e Qeveris suaj ishte prqendruar n
faktin se nse Qeveria Kontraktuese nuk binte dakort me nj mas t Vendimitit 39, mund t
shkaktohej nj shkelje e Nenit 34 t Konvents. Pr m tepr, n letrn m t fundit t
Gjykats, t dats 18 Nntor 2010, Qeveria juaj u informua se Presidenti i Seksionit t Katrt
kishte vendosur t vazhdonte t aplikonte masn e prkohshme. Gjithsesi, Qeveria juaj e
ekstradoi ankuesin n Shtetet e Bashkuara t Ameriks, m 24 Nntor 2010.
Presidenti m ka udhzuar ti krkoj Qeveris suaj q t informoj Gjykatn n lidhje me
rrethanat n t cilat ndodhi ekstradimi dhe arsyet se prse nuk u prmbush masa e Vendimit
39. Qeveria juaj duhet t dorzoj kopje t fardo dokumenti q ka lidhje me shtjen.
Presidenti sht jashtzakonisht i shqetsuar pr kt shtje dhe veanrisht pr ndrlikimet
q ajo i ka shkaktuar autoritetit t Gjykats si edhe pr mesazhin e gabuar q ajo drgon tek
Shtetet e tjera Kontraktuese t prballura me masn e Vendimit 39 dhe tek ankuesit e tjer t
cilt mund t ekstradohen ose t largohen drejt shteteve ku mund t jen t ekspozuar ndaj
rrezikut pr dhunimin e t drejtave t tyre sipas Neneve 2 dhe 3 t Konvents. Si tregues i
seriozitetit me t cilin ai e konsideron kt linj ngjarjesh, Presidenti ka br krkesn q t
informohen mnjher Kryetari i Kshillit t Ministrave, Presidenti i Asambles
Parlamentare, Komisioneri pr t Drejtat e Njeriut dhe Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t
Europs.
39. N prgjigjen e dats 30 Nntor 2010, Qeveria deklaroi se ekstradimi i ankuesit ishte
nxitur bazuar n sigurin e dhn nga Ambasada e Shteteve t Bashkuara se dnimi me
vdekje as nuk do t krkohej dhe as nuk do t ushtrohej. M tej n letr cilsohej se
autoritetet shqiptare proceduan me ekstradimin e ankuesit m 24 Nntor 2010, pr arsye se
ndalimi i tij do t prfundonte m 1 Dhjetor 2010, dhe me tu liruar rreziku pr tu larguar e
m pas pr tu fshehur do t ishte i afrt.
40. M 10 Janar 2011, Prfaqsia e Prhershme Shqiptare n Kshillin Europian i dgoi
Gjykats nj letr t Ministrit shqiptar t Drejtsis, t dats 27 Dhjetor 2010. N letrn e tij
Ministri siguronte Gjykatn se Qeveria nuk kishte si objektiv t shkelte urdhrin e Vendimit
39. Rrethanat komplekse dhe prjashtuese t shtjes s ankuesit e kishin shtyr Qeverin t
merrte nj vendim, e cili, sipas kndvshtrimit t saj mendonte se i kishte ofruar nj zgjidhje
t drejt shtjes. M tej Ministri deklaronte se (i shkputur nga varianti origjinal n
anglisht):
Do t doja t sqaroja se nse urdhri i Gjykats Europiane do t [synohej q t] zbatohej
plotsisht, ather Almir Rrapo, [apelimi i t cilit ishte] i pezulluar prpara Gjykats s
Lart, do lihej i lir prej dats 1 Dhjetor 2010. [Do t ndodhte kshtu] sepse, sipas
legjislacionit shqiptar, nj vendim gjykate merr karakter ekzekutiv dhe juridik pas
prfundimit t gjyqit [prpara] Gjykats s Apelit dhe jo pas rfundimit t gjyqit [prpara]
Gjykats s Lart. N datn e gjyqit t organizuar nga kjo e fundit, bazuar n Nenin 499
1 t KPP, lirimi i Armir Rrapos do t jet i domosdoshm
10
N varsi t ktyre kushteve, nj person i cili prbn rrezik t lart jo vetm pr. Qytetart
shqiptar, por gjithashtu edhe pr qytetart europian dhe amerikan [do t] lihej i lir.
Pr pasoj, Ministri i Drejtsis gjendej n disa rrethana objektive t cilat e bn t pamundur
prmbushjen e plot t urdhrit t Gjykats Europiane. Nn kto rrethana, ai vendosi ta
riprogramonte datn e ekstradmit, deri n [prfundimin e] afatin kohor kur
Almir Rrapo mund t mbahej nn masn e siguris arrest n burg, i cili prfundonte ... m 1
Dhjetor 2010. Zbatimi i plot i [urdhrit] t Gjykats Europiane dhe, n vijim, shtyrja e afatit
t ekstradimit pas dats 1 Dhjetor 2010 me urdhr t Gjykats, do ta kishin uar shtetin
shqiptar drejt nj situate [n t ciln do t prfundonte] afati kohor [prej 30 ditsh] si
prcaktohet n parashikimin ligjor t msiprm. Pr kt arsye, shteti shqiptar do t kishte
[patur] detyrimin ligjor t linte n gjendje t lir Almir Rrapon. M tej do t doja t
sqaroja se sipas Nenit 500 t KPP, Ministri i Drejtsis nuk mundi t pezulloj ekzekutimin e
vendimit pr ekstradimin e Almir Rrapos, si rezultat i urdhrit t Gjykats Europiane, sepse ai
parashikim nuk e prmban nj klauzol t till, dhe pr pasoj nuk siguron korigjimin e
pasojave.
M tej, do t donim t bnim t qart se legjislacioni shqiptar nuk parashikon se far ndodh
me masn e siguris arrest me burgim, nse Gjykata e Lart vendos [ta heq] rigjykimin e
shtjes, gj e cila ndodhi. Pr pasoj, pr aq koh sa nuk ka asnj parashikim ligjor i cili
kushtzon mundsin pr ta mbajtur kt mas n fuqi, n nj shtje t till, interpretimi
ligjor do t kishte favorizuar . Almir Rrapon. Kshtu, n nj rast t till, ky i fundit do t
[ishte liruar] lirohej. Qllimi i pals shqiptare ishte t shmangte lnien n gjendje t lir
Almir Rrapon pr arsye se ai prbn rrezik t lart pr shoqrin, pr akuzat e rnda e
ngritura kundr tij dhe mundsin e madhe q ai t largohej n drejtim t paditur. N nj
situat t till, do t donim t shtonim, se m 27 Tetor 2010, pala amerikane i krkoi pals
shqiptare t ndrmerrte do mas ligjore pr tu siguruar se qytetari Almir Rrapo nuk do t
arratisej. N rast se ai do t largohej, do t thyheshin parashikimet e Traktatit t Ekstradimit.
Kshtu, shteti shqiptar nuk do t prmbushte detyrimet bilaterale ndrkombtare pr arsye se
nuk kishte administruar mir drejtsin.
D. Ngjarjet q vijojn pasi shtja i sht komunikuar Qeveris
41. M 19 Korrik 2011, ndrsa avokatt e ankuesit pretendonin se informacioni ishte marr
nn presion, dorzuan prpara nj gjykatsi t Shteteve t Bashkuara, nj procesverbal t
seancs gjyqsore t dats 11 Prill 2011. Pasi ankuesi kishte marr kshillim ligjor nga avokati
i tij n Shtetet e Bashkuara, me dshirn e tij hyri n nj marrveshje lutjeje pr falje me
Zyrn e Avokatit t Shteteve t Bashkuara, sipas s cils ai u vetdeklarua fajtor dhe hoqi dor
nga e drejta pr ta paraqitur shtjen prpara nj Jurie t Madhe, duke br q t mos kishte
asnj proces gjyqsor dhe q hapat n vijim t konsistonin n raportin e para dnimit dhe
dnimit i cili do t jepej nga gjykatsi i procesit gjyqsor. N procesverbal, ai siguronte
gjithashtu se do t ofronte asistencn e tij t krkuar nga Shtetet e Bashkuara.
11
42. Gjykatsi i shpjegoi ankuesit se dnimi maksimal n total mbi t gjitha akuzat ishte
burgimi i prjetshm dhe dnimi minimal i detyruar n total mbi t gjitha akuzat ishte
burgimi i prjetshm. Ai gjithashtu i komunikoi ankuesit se lirimi me kusht ishte hequr dhe
nse ai dnohej, do ti duhej ta vuante t gjith dnimin. M tej procesverbali prmendte
mundsin e nj lirimi nn mbikqyrje n favor t ankuesit. Gjithashtu, gjykatsi i kujtoi
ankuesit se nn rrethana t caktuara, ai kishte t drejtn t apelonte dnimin e dhn kundr
tij.
43. Gjykatsi e pranoi vetdeklarimin pr fajsi t ankuesit dhe krkoi q t prgatitej nj
raport para dnimit, n prputhje me udhzimet federale pr dnimin, duke marr parasysh
nj sr faktorsh n t cilt prfshihej dhe sjellja e tij aktuale, viktima t ndonj krimi, roli
q ai kishte patur n krim, nse e kishte pranuar prgjegjsin pr aktet etij, nse kishte
histori kriminale dhe nse ishte prpjekur t pengonte drejtsin. Gjykatsi i seancs gjyqsore
mbajti t fsheht dnimin q pritej t jepej.
44. M 26 Korrik 2012, ankuesi u deklarua si i pandehur nga gjykata e Shteteve t Bashkuara
(shiko paragrafin 11 msipr). Ai u dnua me 80 muaj burgim. Me t dal n gjendje t lir ai
do t ishte nn mbikqyrje pr nj periudh tre vjeare sipas kushteve t lirimit t mbikqyrur.
II. LIGJI DHE PRAKTIKA PRKATSE VENDASE
A. Kushtetuta e Shqipris
45. Kushtetuta e Shqipris, n pjest t lidhura me shtjen, parashikon si mposht.
Neni 4
1. Ligji prbn bazat dhe limitet e aktivitetit t Shtetit.
2. Kushtetuta sht ligji suprem n Republikn e Shqipris.
Parashikimet e paraqitura n Kushtetut hyjn n fuqi menjher, ashtu si parashikohen nga
Kushtetuta.
Neni 5
Republika e Shqipris zbaton ligjin ndrkombtar q ndikon mbi t.
Neni 17
1. Kufizimet e t drejatve dhe lirive t parashikuara n kt Kushtetut, mund t shfuqizohen
vetm me an t ligjit n interes t publikut ose pr mbrojtjen e interesave e t tjerve.
Kufizimi do t ishte n proporcion me situatn e cila e diktonte at.
12
2. Kto kufizime mund t mos e shkelin esencn e t drejtave dhe lirive dhe n asnj mnyr
nuk duhet t tejkalojn kufizimet e parashikuara n Konventn Europiane t t Drejtave t
Njeriut.
Neni 21
Jeta e individit mbrohet me ligj.
Neni 116
1. Aktet normative t cilat ushtrohen n Republikn e Shqipris jan:
a) Kushtetuta;
b) Marrveshjet e ratifikuara ndrkombtare;
c) Ligjet;
) Aktet normative t Kshillit t Ministrave.
(...)
Neni 122
1. do marrveshje e ratifikuar ndrkombtare sht pjes prbrse e sistemit juridik
vendas, menjher pas publikimit t tij n Fletoren Zyrtare t Republiks s
Shqipris. Ajo hyn menjher n fuqi, me prjashtim t rasteve kur nuk sht e vet-
zbatueshme dhe zbatimi i saj krkon prfshirjen e nj ligji. (...)
Ligji i Gjykats Kushtetuese pr shtjen
46. Me nj vendim ky, nr. 65 t dats 10 Dhjetor 1999, Gjykata Kushtetuese, e mbshtetur
n Konvent, vendosi t heq dnimin me vdekje n koh paqeje n t gjitha parashikimet e
Kodit Penal dhe n dy parashikimet e Kodit Penal Ushtarak.
B. Kodi i Procedurs Penale (KPP)
47. Nenet 232-239 parashikojn ndrmarrjen e masave t mposhtme t detyrueshme t
siguris: ndalohet largimi jasht territorit t shtetit (Neni 233); detyrimi pr ti raportuar
policis juridike (Neni 234); ndalimi dhe detyrimi pr t qndruar n nj vend t caktuar
(Neni 235); garanci (Neni 236); arrest shtpie (Neni 237); ndalim me burgim (Neni 238); dhe
ndalim n nj institucion psikiatrik (Neni 239).
48. Neni 266 1 parashikon, se nse periudha e ndalimit mbaron, dhe nse motivet pr t
cilat sht dhn ndalimi ekzistojn ende, gjykata mund t lshoj nj tjetr mas sigurie nse
mbshtetet nga rrethanat e shtjes.
13
49. Nenet 488-503 jan rregullatori pr procedurn e ekstardimit n nj vend t huaj. Sipas
Nenit 489 krkesa pr ekstradim duhet ti adresohet Ministrit t Drejtsis dhe t shoqrohet
me dokumentacionin mbshtets. Krkesa pr ekstradim duhet t prfshij, inter ali,
parashikimet e zbatueshme ligjore t huaja, t pohoj nse ligji i huaj parashikon zbatimin e
dnimit me vdekje n lidhje me aktin kriminal pr t cilin sht krkuar ekstradimi.
50. Ministri i Drejtsis ia kalon krkesn prokurorit t rrethit, i cili brenda tre muajve nga
momenti i dorzimit t krkess pr ekstradim nga Shteti q bn krkesn, dorzon nj
aplikim n Gjykatn e Rrethit sipas Nenit 492.
51. Neni 439 parashikon lshimin e nj urdhri pr siguri t detyruar kundr personit q do t
ekstradohet pr t shmangur fshehjen e tij nga drejtsia. Urdhri i siguris lshohet n
prputhje me parashikimet e prgjithshme pr urdhrat e siguris dhe do t revokohet brenda
tre muajve nga ekzekutimi i tij nse procedurat jan ende pezull prpara gjyqit. Kjo periudh
mund t shtyhet ndoshta edhe pr nj muaj m shum sipas krkess s prokurorit (Neni 439
2 dhe 4).
52. N prputhje me Nenin 494, Gjykata e rrethit mund t lshoj nj urdhr paraprak sigurie
me krkesn e prokurorit n munges t krkess pr ekstradim. Nj urdhr i till sigurie
mund t lshohet nse: a) Shteti q ka br krkesn ka lshuar nj urdhr q privon lirin,
ose nj dnim me burgim kundr personit n fjal, me kusht q Shteti q bn krkesn t ket
si objektiv q m pas t lshoj nj krkes pr ekstradim; b) Shteti q ka br krkesn ka
dorzuar informacion t detajuar rreth aktit kriminal dhe ka ofruar element t mjaftueshm
pr identifikim e personit; c) ka rrezik fshehje. Nj urdhr ndalimi do t revokohet nse
brenda tetmbdhjet ditve, dhe n fardo rasti, brenda nj periudhe pr maksimumin dyzet
dit, asnj krkes ekstradimi nuk depozitohet n Ministrin e Drejtsis.
53. Arrestimi ose ndalimi duhet t vihet n zbatim nga Gjykata e Rrethit brenda dyzet e tet
orve (Neni 495 2 dhe 3).
54. Ministria e Drejtsis do t procedoj me ekstradimin brenda 30 ditve nga data n t
ciln vendimi i gjykats bhet prfundimtar. Me mbarimin e ktij limit kohor, personi do t
lirohet nse Ministria nuk procedon me ekstradimin e tij (Neni 499 1).
C. Juridiksioni n Aktin e shtjeve penale (Ligji nr. 10193 i dats3 Dhjetor 2009 mbi
juridiksionin e shtjeve penale me autoritetet e huaja)
55. Prve kushteve t parashikuar n Kodin Penal dhe n Kodin e Procedurs Penale,
seksioni 32 pohon se nse ekstradimi i nj personi n nj vend t huaj sht i lejueshm, inter
alia, kur (d) Shteti q bn krkesn siguron se nuk do t ushtroj dnimin me vdekje, ose n
rastin kur ky dnim sht i aplikueshm, Shteti q bn krkesn nuk do ta ekzekutoj at.
D. Traktati i Ekstardimit midis Shteteve t Bashkuara dhe Mbretris s Shqipris
(Traktati i Ekstradimit)
14
56. Traktati bilateral i ekstardimit midis Shtetve t Bashkuara dhe Mbretris s athershme
t Shqipris u nnshkrua m 1 Mars 1933. Ai hyri n fuqi m 14 Nntor 1935 dhe sht
ende n fuqi. N parashikimet e tij, t cilat kan lidhje me shtjen, thuhet se.
Neni II
Personat , t cilt akuzohen ose do t dnohen me nj nga krimet e mposhtme, do t
dorzohen sipas parashikimeve t Traktatit aktual:
1. Vrasje (duke prfshir ktu edhe krimet n rrethanat e atvrasjes, helmit apo vrasjes
s fmijve); vrasje n mnyr t vetdijshme;
(...)
Neni VIII
Nn dispozitat e ktij Traktati, asnj nga Palt e Larta Kontraktuese nuk do t jet e detyruar
ti dorzoj qytetart e saj, me prjashtim t rasteve kur nj kombsi e till sht marr pas
kryerjes s krimit pr t cilin sht krkuar ekstradimi. Shteti tek i cili sht paraqitur apelimi
do t vendos nse personi i deklaruar sht qytetari i tij.
Neni XI
(...)
Arrestimi i te arartisurit do t realizohet n prputhje me ligjet e shtetve prkatse (...)
Personi i arrestuar paraprakisht, do t lirohet, nse brenda dy muajve nga data e arrestimit n
Shqipri, apo nga data e zotimit n Shtetet e Bashkuara nuk realizohet krkesa formale pr
dorzim s bashku me provat e dokumentuara, si sht krkuar paraprakisht nga agjenti
diplomatik i Qeveris q bn krkesn, ose n munges t tij, nga nj oficer konsullor. (...)
III. LIGJI DHE PRAKTIKA PRKATSE NDRKOMBTARE
Ligji dhe praktika e Shtetit t Nju Jorkut
57. Qeveria parashtron se seksioni 400.27 i Ligjit t Procedurs Penale t Nju Jorkut (LPP)
e programon procedurn pr prcaktimin e dnimit sipas provs kundr krimit t vrasjes s
shkalls s par. Paragrafi 10 i seksionit t msiprm, i prcaktuar si udhzimi i juris, i cili
sht br penges, prcakton si m posht:
N prfundim t t gjith t dhnave, njerzit dhe i padituri mund t paraqesin argumenta
pro dhe kundr dnimit t krkuar nga njerzit. Njerzit mund t dorzojn prmbledhjen e
par dhe m pas i akuzuari mund t paraqes prmbledhjen prfundimtare. Pas ksaj, gjykata
15
i dorzon akuzn juris mbi do shtje n prputhje me rrethanat. N akuzn e saj, gjykata
duhet t udhzoj jurin se pr sa ka t bj me do rast vrasje t shkalls s par, juria duhet
t marr parasysh nse duhet t praktikohet ose jo dnimi me vdekje, dhe se juria duhet t jet
unanime me secilin dnim. Gjithashtu, gjykata duhet t udhzoj jurin se n rast se juria nuk
arrin marrveshje unanime n lidhje me dnimin, gjykata do ta dnoj t akuzuarin me nj
periudh burgimi, me minimumin e hapsirs kohore, midis 20-25 viteve dhe me maksimumin
me burgim t prjetshm. Sipas akuzs s gjykats, juria do t trhiqet pr t diskutuar
dnimin q do t ushtrohet. (...)
58. N shtjen Njerzit kundr LaValle [3 NY 3d88 (2004)] Gjykata e Apelit t Nju Jorkut e
anashkalon statutin e dnimit me vdekje (seksioni 400.27 (10) msipr) duke e deklaruar
udhzimin penges pr juris si jo kushtetues me Kushtetutn e Shtetit. Gjykata e hedh
posht udhzimin penges sepse ai krijon rrezikun e madh q t detyroj antart e juris t
dnojn t akuzuarin me dnim me vdekje, duke thyer ... Klausoln N Proces e Sipr.
59. N shtjen Njerzit kundr Taylor [9 Nyrd 129 (2007)] Gjykata e Apelit e Nju Jorkut
rikonfirmoi se statuti pr dnimin me vdekje ishte jo kushtetues si ishte prcaktuar n
shtjen LaValle. Ajo prcaktonte, inter alia, se:
Ashtu si n shtjen LaValle, jemi mbledhur sot nisur nga natyra e parevokueshme e
dnimit kapital, si edhe pr nevojn tjetr pr siguri m t madhe pr pasojn e dnimeve
kapitale t juris (referenca sht e hequr). Ne nuk biem dakort me pretendimin se Gjykata
bri gabim n shtjen LaValle, apo q takimet tona ishin dicta, dhe kshtu mbesim saktsisht
aty ku ishim tre vjet m par: statuti i dnimit me vdekje nuk sht kushtetues dhe nuk sht
brenda kompetencs son q t shptojm statutin. Kshtu, LaValle ngarkohet me precedent
t plot. Legjislacioni, i kujdesshm n mbrojtjen e procesit t Shtetit ton, q sht ende n
zhvillim, mund t risjell nj statut dnues, i cili sht i lir nga detyrimi dhe vetdija pr
nevojat e nj jurie q t msoj pasojat e zgjedhjes s saj.
60. Sot, do t dukej sikur legjislacioni i Shtetit nuk ka nxjerr ndonj statut mbi ushtrimin e
dnimit me vdekje. Pr m tepr do t dukej sikur dnimi me vdekje nuk sht ushtruar mbi
asnj t pandehur.
LIGJI
1. PRETENDIMET PR THYERJEN E NENEVE 2 DHE 3 T KUSHTETUTS DHE
T NENIT 1 T PROTOKOLLIT NR. 13 T CILAT DALIN N PAH NGA
RREZIKU PR USHTRIMIN E DNIMIT ME VDEKJE
61. Ankuesi shprehu paknaqsin se ekstradimi i tij n Shtetet e Bashkuara dhe rreziku pr
tiu nnshtruar dnimit me vdekje, thyejn Nenet 2 dhe 3 t Konvents dhe Nenin 1 i
Protokollit Nr. 13, t cilt pohojn si m posht:
Neni 2: E drejta e jets
16
1. E drejta e jets e donjrit do t mbrohet me ligj. Asnjrit nuk do ti privohet mbrojtja e
jets s tij gjat ekzekutimit t nj dnimi t gjykats, pasi ai ka br nj krim , pr t cilin ky
dnim parashikohet nga ligji.
2. Privimi i jets nuk do t konsiderohet si shkaktar pr shkeljen e ktij neni kur ai vjen
si rezulatat i prdorimit t forcs, i cili sht absolutisht i nevojshm:
(a) N mbrojtje t do personi pr dhun t paligjshme;
(b) Pr t patur ndikim mbi arrestin e ligjshm ose pr t ndaluar arratisjen e nj personi i
ndaluar n mnyr ligjore;
(c) N nj akt t ndrmarr n mnyr t ligjshme pr t ndaluar nj protest ose
kryengritje.
Neni 3: Ndalimi i torturave
Asnj person nuk do t bhet objekt i torturave, i trajtimit njerzor apo degradues; apo i
dnimit.
Neni 1 i Protokollit 13: Heqja e dnimit me vdekje
Dnimi me vdekje do t hiqet. Asnj nuk do t dnohet apo ekzekutohet me kt dnim.
A. Pranueshmria
62. Qeveria parashtroi iden se ankuesi nuk duhet t konsiderohet viktim e dhunimit t
Konvents, referuar vendimit t Gjykats s Lart, dat 26 Nntor 2010, i cili kishte
shfuqizuar vendimin e gjykatave t ulta dhe e kishte parashtruar shtjen pr rishikim n
Gjykatn e Rrethit.
63. Gjykata thekson se nj vendim ose mas n favor t ankuesit , n parim, nuk sht e
mjaftueshme pr t privuar individin nga statusi i tij/isaj si viktim, n qoft se autoritetet
vendase nuk e kan njohur shkeljen e Konvents as shprehimisht dhe as n prmbajtje, dhe
m pas nuk e kan korrigjuar situatn (shiko, mutatis mutandis, Mishgjoni kundr Shqipris,
nr. 18381/05, 42, 7 Dhjetor 2010).
64. N shtjen konkrete, Gjykata vren se vendimi i Gjykats s Lart u vu n zbatim
menjher pas ekstradimit t ankuesit. Edhe pse ajo i pranoi thyerjet e nj sr parashikimeve
ligjore nga gjykatat e ulta dhe e paraqiti shtjen pr rishikim, prsri nuk qe n gjendje t
anullonte ekstradimin e ankuesit, i cili kishte ndodhur tashm. Nn t tilla rrethana, ankuesi
mund t vazhdoj t pretendoj se sht viktim e nj shkelje t t drejtave t tij sipas
Konvents pr sa ka t bj me ekstradimin. Pr kt arsye, Gjykata e refuzon kundrshtimin
e tij.
17
65. Gjykata mendon se kjo ankes nuk sht krejt e pa bazuar n fakte, nse i referohemi
Nenit 35 3 (a) t Konvents. M tej ajo pohon se nse bazohemi n t dhna, ajo nuk sht
e papranueshme. Kshtu, ajo duhet t deklarohet e pranueshme.
B. Cilsit
1. Materialet e dorzuara nga palt
66. Ankuesi deklaron se n baz t dokumentave t dorzuara nga autoritetet e Shteteve t
Bashkuara, ekzistonte rreziku q mbi t t ushtrohej dnimi kapital. Ai argumenton se kjo
alternativ nuk u mor aspak n konsiderat nga Gjykata e Rrethit dhe Gjykata e Apelit t cilat
urdhruan ekstradimin e tij. Ai u prforcua m tej nga vendimi i Gjykats s Lart i dats 26
Nntor 2010. Gjithashtu, ai bri krkes pr cilsin e siguris s ofruar nga autoritetet e
Shteteve e Bashkuara me an t shnimeve diplomatike: i vetmi autoritet prgjegjs pr
dhnien e ksaj sigurie duhej t ishte Avokati i Prgjithshm. Aplikuesi ftoi Gjykatn t
shprfillte vendimet e Gjykats s Apelit t Nju Jorkut, pr arsye se krimet me t cilat ai ishte
akuzuar ishin krime federale dhe ligji i bazuar n vendimet e mparshme nuk zbatohej.
Avokati i ankuesit i krkoi Gjykats t mos e merrte parasysh procesverbalin e seancs
gjyqsore t dats 19 Korrik 2011, pr arsye se ishte lshuar n rrethana dhune dhe keqtrajtimi
(shiko paragrafin 41 msipr).
67. Qeveria deklaroi se gjykatat vendase i kishin shqyrtuar objektivisht dhe i kishin
kundrshtuar argumentat e ankuesit n lidhje me dnimin me vdekje. Shtete e Bashkuara m
an t shnimeve diplomatike nr. 91 t dats 8 Nntor 2010 dhe nr. 22 t dats 24 Shkurt
2011, i kishin ofruar siguri autoriteteve shqiptare se dnimi me vdekje as nuk do t krkohej
dhe as nuk do t ushtrohej mbi ankuesin. M tej, Qeveria u mbshtet n ligjin e nxjerr nga
vendimet m t hershme nga Gjykata e Apelit t Nju Jorkut, i cili e shpallte dnimin me
vdekje anti kushtetues. Pr m tepr, sipas Qeveris, dnimi me vdekje nuk ushtrohej n Nju
Jork q prej vitit 1977.
68. Gjithshtu, Qeveria mbshtetej n dorheqjen nga akuza, t ciln ankuesi e kishte firmosur
me vullnetin e tij, nn asistencn e avokatit (shiko paragrafin 41 msipr). Sipas Qeveris,
mundsia pr tiu nnshtruar dnimit me vdekje nuk u prmend n seancn gjyqsore dhe
kshtu, nuk ekzistonte asnj mundsi pr ushtrimin e dnimit me vdekje n kt shtje.
2. Prcaktimi i Gjykats
(a) Parimet e prgjithshme
69. Gjykata i referohet parimeve t prgjithshme t parashtruara n vendimin e saj pr
shtjen Al-Saadoon dhe Mufdhi kundr Mbretris s Bashkuar, nr. 61498/08, 115-127,
GJEDNJ 2010 (ekstrakte), veanrisht:
18
118. (...) pr sa ka t bj me t gjith ato shtete t cilt jan t varur prej tij, e drejta sipas
Nenit 1 t Protokollit Nr. 13 pr t mos iu nnshtruar dnimit me vdekje, i cili nuk pranon
asnj anashkalim dhe ushtrohet n t gjitha rrethanat, vendoset prkrah t drejtave n Nenet 2
dhe 3 si nj e drejt themelore, duke respektuar nj nga vlerat baz t shoqrive demokratike,
antare t Kshillit t Europs. Si i till, parashikimet e tij duhen prcaktuar n mnyr strikte
(referencat jan hequr).
...
120. (...) Kto prshkrime, sbashku me praktikn e vazhdueshme t Shtetit pr vzhgimin e
moratoriumit pr dnimin kapital, jan tregues t fort se Neni 2 sht amenduar pr t
ndaluar dnimin me vdekje n t gjitha rrethanat. N kundrshtim me kt situat, Gjykata
nuk merr parasysh se shprehja n fjalin e dyt t Nenit 2 1 vazhdon t jet n mbrojtjen e
t akuzuarit me interpretin e saj t fjalve trajtim apo dnim degradues ose njerzor n
Nenin 3, duke prfshir edhe dnimin me vdekje (sht hequr referenca).
...
122. Neni 3, i cili ndalon kategorikisht torturn dhe trajtimin apo dnimin njerzor apo
degradues, respekton nj nga vlerat themelore t shoqrive demokratike. Ai nuk prmban
asnj parashikim pr prjashtime dhe sipas Nenit 15, nuk lejohet asnj shkelje e tij, madje as
n rastin e nj emergjence publike q krcnon jetn e kombit. Duke qen se ndalimi i
torturs dhe i trajtimit apo i dnimit njerzor ose degradues sht absolut, pavarsisht
qndrimit t viktims, natyra e do krimi t kryer q supozohet t jet kryer nga ankuesi nuk
ka lidhje me qllimet e Nenit 3 (referenca sht hequr).
123. M tej, Gjykata prsrit se dbimi nga nj Shtet Kontraktues mund t ngrej nj shtje
sipas Nenit 3, dhe sipas Konvents t bj prgjegjs Shtetin tek i cili jan paraqitur
mjaftueshm t dhna t rndsishme pr t besuar se personi n fjal, n rast largimi nga
vendi i vet, prballet me rrezikun real pr tiu nnshtruar nj mnyre trajtimi q bie ndesh me
Nenin 3. N nj rast t till, Neni 3 parashtron detyrimin pr t mos e larguar personin n
fjal n at shtet (referenca sht hequr).
124. N nj rast t till, Gjykata mblidhet pr t vlersuar situatn n shtetin prits sipas
krkesave t Neneve t msiprm. Megjithat, asnjher nuk shtrohet shtja pr t gjykuar
apo pr t br prgjegjes shtetin prits, si nga ligji i prgjithshm ndrkombtar, nga
Konventa apo nga ndonj form tjetr. Megjithat, pavarsisht detyrimeve t vendosura ose
q mund t vendosen sipas Konvents, jan detyrimet e vendosura nga Shteti Kontraktues (i
cili ka ndrmarr edhe veprimin) ato t cilat kan pasoj t drejtprdrejt ndaj individit pr
ta ekspozuar at kundrejt rrezikut pr tu larguar nga vendi i tij dhe pr tu keqtrajtuar
(referenca sht hequr).
...
19
127. Gjykata duhet t ket parasysh karakterin e veant t Konvents si nj traktat pr
zbatimin e prbashkt t t drejtave dhe lirive themelore t njeriut. Ajo duhet t udhhiqet
nga fakti se synimi i Konvents, si nj instrument pr mbrojtjen e qnieve njerzore, krkon
q parashikimet e saj t interpretohen dhe t zbatohen n mnyr t till q ta bjn mbrojtjen
e saj n vlera praktike dhe t efektshme (referncat jan hequr).
128. Sipas Nenit 1 t Konvents, sht pranuar q nj Pal Kontraktuese sht prgjegjse pr
t gjitha aktet dhe pakujdesit e organeve t saj, pavarsisht faktit nse akti ose pakujdesia n
fjal erdhi si rezultat i ligjit vendas apo nevojs pr tu pajtuar me detyrimet ligjore
ndrkombtare. Neni 1 nuk bn dallime pr llojin e vendimit apo mass n fjal dhe nuk
prjashton asnj pjes t juridiksionit t Pals Kontraktuese nga nj hetim i hollsishm n
prputhje me Konventn (referenca sht hequr). Supozohet q Shteti mban detyrimet e
vendosura nga Konventa n prputhje me zotimet e traktatit, sapo Konventa hyn n forc
(referenca sht hequr). Pr shembull, n rastin e Soering (referenca sht hequr) ... sipas
Nenit 3 t Konvents, u b e detyrueshme q nj i arratisur t mos dorzohej n nj Shtet
tjetr, ku ka mjaftueshm t dhna pr t besuar se ekziston rreziku q ai mund t bhet
objekt i torturave apo i trajtimit ose i dnimit njerzor dhe degradues. Ky detyrim u vendos
pr ti dhn prparsi detyrimev t Mbretris s Bashkuar bazuar n Traktatin e
Ekstradimit pr t cilin kishte rn dakort me Shtetet e Bashkuara, n vitin 1972.
(b) Zbatimi i parimeve t msiprme n shtjen konkrete
70. N rastin konkret, ankuesi u arrestua me synimin pr tu ekstraduar n Shtete e
Bashkuara. M 30 Gusht 2010, autoritetet e Shteteve t Bashkuara krkuan n mnyr zyrtare
ekstradimin e tij, intera lia, mbi nj akuz kapitale. M 30 Shtator 2010 dhe 1 Nntor 2010,
Gjykata e Rrethit dhe Gjykata e Apelit respektivisht, morn vendimin n favor t ekstradimit
t ankuesit. sht pr t ardhur keq q gjykatat e ulta ran dakort q t lejonin ekstradimin e
ankuesit pa ekzaminuar mundsin e rrezikut t pretenduar nga ai. sht shokues fakti se
gjykatat e ulta nuk krkuan kurr siguri nga Qeveria q bnte krkesn, se dnimi me vdekje
nuk do t jepej nse ankuesi dnohej (shiko paragraft 13 dhe 16 m sipr). Kjo problematik
u ngrit si shtje gjat procedurave prpara Gjykats s Lart, faz n t ciln, me keqardhje,
ankuesi ishte ekstraduar (shiko paragraft 24 dhe 25 m sipr). N lidhje me kt situat,
Gjykata kujton se Protokolli Nr. 13, i cili n Shqipri hyri n fuqi m 1 Qershor 2007, s
bashku me detyrimet e Shtetit prgjegjs bazuar n Nenet 1, 2 dhe 3 t Konvents, pohonte
se, pr fardo arsye, ai nuk do ti ndalonte individt me synimin pr ti ekstraduar ata dhe
m pas t gjykoheshin me akuza kapitale. Gjithshtu, Shteti prgjegjs brenda juridiksionit t
tij, nuk duhet ti bnte n asnj mnyr individt subjekt t nj rreziku real pr tu dnuar me
dnim me vdekje dhe m pas t ekzekutoheshin (shiko, mutatis mutandis, Al-Saadoon dhe
Mufdhi, cituar m sipr 137), nse nuk krkohej dhe ofrohej siguri e mjaftueshme dhe e
detyrueshme nga autoritetet prgjegjse t Shtetit q bnte krkesn.
71. Megjithat, prpara ekstradimit t ankuesit m 24 Nntor 2010, dhe n prgjigje t
krkess s Ministrit shqiptar t Drejtsis pr siguri kundr dnimit me vdekje, m 8 Nntor
20
2001, Ambasada e Shteteve t Bashkuara, me an t nj shnimi diplomatik, pohon se
dnimi me vdekje as nuk do t krkohet dhe as nuk do t ushtrohet kundr [ankuesit] pas
ekstradimit t tij n Shtetet e Bashkuara.
72. Gjykata pohon se n shtjet e ekstradimit, shnimet diplomatike jan mjete standarde pr
Shtetin q bn krkesn pr t dhn do siguri, t ciln, Shteti t cilit i sht paraqitur
krkesa, e konsideron t nevojshme pr t dhn miratimin e tij pr ekstradim. Gjithashtu, ajo
pohon se n marrdhniet ndrkombtare, shnimet diplomatike japin iden e mirbesimit.
Gjykata mendon se n shtjet e ekstradimit, sht me vend q t ket hamendsime dhe jo
siguri t plot rreth nj Shteti i cili ka paraqitur krkesn dhe i cili gjithsesi ka nj histori t
gjat respekti pr demokracin, t drejtat e njeriut dhe fuqin e ligjit, dhe i cili ka marrveshje
t gjata ekstradimi me Shtetet Kontraktuese (shiko Babar Ahmad dhe t tjert kundr
Mbretris s Bashkuar (vendim) nr. 24027/07, 11949/08 dhe 36742/08, 105, 6 Korrik
2010). Pr kt arsye, Gjykata do t vlersoj cilsin e siguris s dhn dhe nse ajo mund
ta besoj at bazuar n praktikat e Shtetit i cili ka paraqitur krkesn.
73. Gjykata nuk gjen asnj fakt n materialet e paraqitura prpara saj q mund t ngjall
dyshime mbi sigurin q dnimi kapital nuk do t krkohet apo t ushtrohet mbi ankuesin nga
Shteti i cili ka paraqitur krkesn. Siguria e dhn nga Shtetet e Bashkuara t Ameriks ishte
specifike, e qart dhe aspak ekuivoke. Si u konfirmua m von n nj tjetr shnim
diplomatik t Ambasads s Shteteve t Bashkuara, m 24 Shkurt 2001, kjo siguri sht e
detyrueshme pr Departamentin e Drejtsis s Shteteve t Bshkuara. M tej, Gjykata duhet
ti jap rndsi faktit se nn kontekstin e nj krkese pr ekstradim, asnjher nuk jan
raportuar shkelje t siguris s dhn nga Qeveria e Shteteve t Bashkuara kundrejt nj Shteti
Kontraktues. Vetm interesi afatgjat i Shteteve t Bashkuara pr t respektuar angazhimet e
veta mbi ekstradimet do t ishte i mjaftueshm pr t dhn mirbesimin dhe heqjen e do
dyshimi pr t mundsin e rrezikut q kjo siguri t shkelej (shiko Babar Ahmad dhe t Tjert
(vendim), cituar msipr, 107-8). S fundmi, si evidentohet edhe nga procesverbali i
dats 19 Korrik 2011, n t cilin ankuesi pranon fajsin ndaj akuzave, Shtetet e Bashkuara
nuk kan prmendur asnj rrezik q mund t prball ankuesin me dnimin me vdekje.
74. Nn rrethanat e paraqitura m sipr, Gjykata mendon se ekstradimi i ankuesit n Shtetet e
Bashkuara nuk prbn shkelje t Neneve 2 dhe 3 t Konvents dhe t Nenit 1 t Protokollit
Nr. 13 pr sa ka t bj me rrezikun pr ushtrimin e dnimit me vdekje.
II. PRETENDIMI PR SHKELJE T NENIT 34 T KONVENTS
75. Ankuesi paraqiti ankesn se ekstradimi i tij n Shtetet e Bashkuara, i cili ishte shkelje e
udhzimit t Gjykats bazuar n Venidimin 39 t Vendimeve t Gjykats, nuk respektonte
Nenin 34 t Konvents, i cili parashikon:
Gjykata mund t marr ankesa nga do person, organizat jo qeveritare ose grup individsh
t cilt pretendojn se jan viktima t nj dhunimi t kryer nga nj nga Palt e Larta
Kontraktuese, n lidhje me t drejtat e prcaktuara n Konvent ose n Protokolle. Palt e
21
Larta Kontraktuese ndrmarrin t mos pengojn n asnj lloj mnyre ushtrimin e efektshm
t ksaj t drejte.
A. Pranueshmria
76. Gjykata pohon se kjo ankes nuk sht e pabazuar n fakte, nse i referohemi Nenit 35
3 (a) t Konvents. M tej ajo pohon se ajo nuk sht e papranueshme bazuar n disa t
dhna. Pr kt arsye, ajo duhet t deklarohet e pranueshme.
B. Cilsit
1. Materialet e dorzuara nga palt
77. Ankuesi pretendonte se ka patur shkelje t Nenit 34 t Konvents si rezultat i moszbatimit
t mass s prkohshme t Gjykats nga autoritetet Shqiptare. Ai argumenton se prkrahja e
dshirave t nj ambasade t huaj bie ndsh me shpirtin e supremacis s Konvents n
rendin ligjor vendas.
78. N lidhje me pengesat objektive pr t respektuar masn paraprake t Vendimit 39,
ankuesi argumentoi se, n prputhje me Nenin 266 1 t KPP, prve mass s ndalimit, pr
autoritetet kishte edhe masa t tjera t disponueshme. Pr m tepr, Qeveria nuk bri
prpjekje pr t informuar Gjykatn pr ekzistencn e ndonj pengese objektive prpara
ekstradimit t ankuesit.
79. Qeveria u shpreh se autoritetet nuk kishin si synim t mos respektonin detyrimet q dilnin
nga masa paraprake e Vendimit 39 t Gjykats. Duke patur parasysh natyrn komplekse t
shtjes s ankuesit, rrezikun shoqror q ai prbnte dhe detyrimet q dilnin nga zotime t
tjera ndrkombtare, autoritetet u prpoqn q t gjenin zgjidhjen m t mir. Duke iu
referuar rrethanave prjashtuese t shtjes, Qeveria i krkoi Gjykats t ishte fleksibl n
vlersimin e fakteve t cilat solln ekstradimin e ankuesit.
80. Qeveria shpjegoi se ekstardimi i ankuesit u urdhrua nga vendimi i Gjykats s Apelit, i
dats 1 Nntor 2010, i cili ishte prfundimtar dhe kishte krkuar zbatimin e res judicata. Sipas
saj, Neni 499 1 i KPP i parashikonte lirimin e ankuesit nse Ministria e Drejtsis nuk
urdhronte ekstradimin e tij brenda nj muaji nga data e vendimit t Gjykats s Apelit,
pavarsisht faktit se apelimi i ankuesit ishte ende pezull prpara Gjykats s Lart. Qeveria
sqaroi se ligji vendas nuk parashikonte vazhdimin e mass s ndalimit me burg nse Gjykata
e Lart vendoste q ta falte nj shtje. Pr pasoj, duke qen se ligji nuk detyronte
vazhdimin e gjendjes s arrestit pr ankuesin, interpretimi ligjor ishte n favor t t akuzuarit,
i cili n fund do t prfundonte me lirimin e tij. N rastin konkret, nse autoritetet do ta kishin
liruar ankuesin, Qeveria do t gjendej prpara situats s shkeljes s parashikimeve t
Traktatit t Ekstradimit. Nse autoritetet nuk do ta kishin ekstraduar ankuesin m 1 Dhjetor
2010, atyre do tiu ishte dashur da linin at n gjendje t lir n mbshtetje t Nenit 499 1
22
t KPP. Pr pasoj, Ministri i Drejtsis u prball me nj penges objektive pr t realizuar
prmbushjen e mass s prkohshme t Gjykats.
2. Prcaktimi i Gjykats
(a) Parimet e prgjithshme
81. Masat e prkoshme n prputhje me Vendimin 39 t Vendimeve t Gjykats prdoren
vetm n sfera t kufizuara. N praktik, Gjykata e prdor nj mas t till vetm nse ka
rrezik t shkaktohen dme t pariparueshme. Duke qen se n Konvent nuk ka asnj
parashikim specifik n lidhje me fushat n t cilat do t aplikohet Vendimi 39, krkezat pr
zbatimin e tij zakonisht kan t bjn me t drejtn e jets (Neni 2), t drejtn pr t mos u
br objekt dhunimi apo trajtimi njerzor (Neni 3) dhe veanrisht, t drejtn pr t
respektuar jetn private dhe at familjare (Neni 8) ose t drejta t tjera t garantuara nga
Konventa (shiko Mamatkulov dhe Askarov kundr Turqis, nr/ 46827/99 dhe 46951/99,
104, GJEDNJ 2005-I). Sipas sistemit t Konvents, masat e prkohshme luajn nj rol
thelbsor n shmangien e sitauatave t pakthyeshme t cilat do ta pengonin Gjykatn t
ekzaminonte sakt aplikimin dhe ku t ishte e mundur, ti siguronte ankuesit prfitimin
praktik dhe efikas t t drejtave t Konvents q ai krkonte. N kto kushte, nse shteti
prgjegjs nuk prmbushte masat paraprake, do t kishte efikasitet t t drejts s ankimit t
individit, e garantuar nga Neni 34 dhe nga siprmarrja formale e Shtetit n Nenin 1 pr t
mbrojtur t drejtat dhe lirit e prcaktuara n Konvent (Mamatkulov, cituar m sipr, 125).
82. Neni 34 do t shkelej nse autoritetet e Shtetit Kontraktues nuk do t arrijn t ndrmarrin
t gjitha hapat t cilat do t duhej t ishin ndrmarr pr t prmbushur masn e prkohshme
t prdorur nga Gjykata (Paladi kundr Moldavis, nr. 39806/05), 88, 10 Mars 2009). Gjat
ekzaminimit t nj krkese kundr Nenit 34 n lidhje me pretendimin se Shteti Kontraktues
nuk prmbushi masn e prkohshme, Gjykata nuk do t rikthehet t shqytoj nse vendimi i
saj pr zbatimin e masave t prkohshme ishte i sakt. I takon Qeveris prgjegjse ti
demonstroj Gjykats nse masa e prkohshme u prmbush. Ose n nj rast prjashtues, ajo
duhet t demonstroj se pati nj penges reale e cila ndaloi prmbushjen e mass s
prkohshme, dhe se Qeveria mori t gjitha hapat e nevojshme pr ta hequr kt penges dhe
pr ta mbajtur Gjykatn t informuar rreth situats (Paladi, cituar msipr, 92; Grori kundr
Shqipris, nr. 25336/04, 184, 7 Korrik 2009; dhe Al-Saadoon dhe Mufdhi, cituar msipr,
161).
(b) Aplikimi i parimeve t msiprme pr shtjen n fjal
83. Gjykata pohon se fillimisht Qeveria prgjegjse u informua n lidhje me masn e
prkohshme sipas Vendimit 39, t dats 12 Tetor 2010, me an t nj faksi dhe poste. Sipas
ksaj mase ankuesi nuk do t ekstradohej deri sa t plotsohej harku kohor prej dhjet ditsh
pasi vendimi i Gjykats s Apelit iu b i njohur Gjykats. Zgjatja e aplikimit t mass s
prkohshme deri n pesmbdhjet dit pasi Gjykata e Lart i bri t njohur Gjykats
vendimin e saj, dhe iu komunikua me an t faksit dhe posts Qeveris prgjegjse m 2
23
Nntor 2010. Pavarsisht siguris s ofruar nga Qeveria e Shteteve t Bashkuara, m 18
Nntor 2010, Qeveria u informua se masa e prkohshme vazhdonte t zbatohej. Megjithat,
ankuesi u ekstradua m 24 Nntor 2010. Ishte e qart se masa e prkohshme nuk u zbatua.
84. Gjykata do t prcaktoj nse kishte pengesa t dukshme t cilat e penguan Qeverin t
prmbushte masn, dhe nse ajo mori t gjitha masat e arsyeshme pr t hequr pengesn dhe
pr ta mbajtur Gjykatn t informuar rreth situats (shiko Grori, cituar msipr, 188).
85. Fillimisht, Gjykata nuk e pranon argumentin e Qeveris se me ekstradimin e ankuesit, ata
prmbushnin vendimin final t Gjykats s Apelit, t dats 1 Nntor 2010. Pr qllime t
Konvents, nj vendim final , i cili sht br res judicata, sht nj vendim i cili nuk bhet
objekt kontrolli nga nj gjykat m e lart, dhe prfundimisht, shfuqizohet (shiko mutatis
mutandis, Gjyli kundr Shqipris, nr. 32907/07, 33-34, 29 Shtator 2009). Ndrsa vendimi
konkret i Gjykats s Apelit u shfuqizua n mnyr t ligjshme nga vendimi i Gjykats s
Lart, i dats 26 Nntor 2010 dhe ato procedura jan ende pezull.
86. Gjykata nuk mund ta pranoj argumentin e Qeveris se mos ekstradimi i ankuesit do t
kishte ndrhyr n detyrimet ndrkombtare t Shqipris, duke iu referuar Traktatit t
Ekstradimit t vitit 1935. N kto rrethana, Gjykata i referohet ligjit t saj t nxjerr bazuar n
vendime t shtjeve t mparshme, dhe t prmbledhur n vendimin Al-Saadoon dhe
Mufdhi pr t treguar se Konventa synon t ruaj t drejtat q jan praktike dhe t
efektshme dhe se nj Shtet prgjegjs supozohet se e respekton detyrimin e Konvents, pr
sa ka t bj me angazhimin ndaj traktatit prpara ose menjher sapo Konventa hyn n fuqi
(shiko, pr shembull, paragrafin 69 msipr). Pr m tepr, n vendimin Al-Saadoon dhe
Mufdhi, Gjykata pohon se nuk sht e mundur pr nj Shtet Kontraktues t hyj n
marrveshje me nj Shtet tjetr, i cili bie n kundrshtim me detyrimet e tij bazuar n
Konvent. Ky parim mban t gjith fuqin .... duke iu referuar natyrs absolute dhe themelore
t s drejts pr t mos u br objekt i dnimit me vdekje dhe i nj dmtimi t rnd dhe t
pakthyeshm i cili i kanoset ankuesit (shiko paragrafin 138 e vendimit t prmendur). Fakti
se dmtimi, t cilin ka pr qllim ta parandaloj nj mas e prhershme, nuk materializohet,
pavarsisht pamundsis s Shtetit pr t vepruar n prputhje t plot me masn e
prkohshme, nuk ndihmon n vlersimin nse Shteti prgjegjs i ka prmbushur detyrimet e
tij bazuar n Nenin 34 (shiko Grori, cituar msipr, 194; dhe, Paladi, cituar msipr, 89).
87. N prfundim, Gjykata e kundrshton agumentin e Qeveris se ekstradimi i ankuesit ishte
i pashmangshm, duke iu referuar prfundimit t afrt t periudhs s tij t ndalimit dhe
mungess s do alternative pr t shmangur lirimin e tij. Pik s pari, nuk kishte asnj baz
ligjore pr ekstradimin e ankuesit pas vendimit t Gjykats s Lart m 26 Nntor 2010. M
tej, Gjykata vren se edhe pse limiti kohor pr ekstradimin e ankuesit u shty deri m 1
Dhjetor 2010 (shiko paragrafin 23 msipr), ai u largua fizikisht m 24 Nntor 2010, lvizje e
br dy dit prpara vendimit t Gjykats s Lart. S dyti, as gjendja ekzistuese e ligjit
kombtar e interpretuar nga Qeveria, veanrisht pamundsia ligjore pr vijimsin e
ndalimit prtej limitit kohor t parashikuar n Nenin 499 t KPP, dhe as defiencat e hasura
nga autoritetet n prpjekje pr t arritur objektivat e tyre legjislative dhe ligjvnse, nuk
24
mund t ndikonin n ndalimin e ankuesit, n munges t nj vendimi gjykate final, i cili
autorizonte ekstradimin e tij, ose shmangte apo mohonte detyrimet e Shtetit prgjegjs bazuar
n Konvent (shiko, mutatis mutandis, M.S.S kundr Belgjiks dhe Greqis, nr. 30696/09,
321, GJEDNJ 2011); Abdolkhani dhe Karimnia kundr Turqis, nr. 30471/08, 113-117,
22 Shtator 2009; onka kundr Belgjiks, nr. 51564/99, 84, GJEDNJ 2002-I; Jabari kundr
Turqis, nr. 40035/98, 49-50, GJEDNJ 2000-VIII . S treti nuk ka asnj tregues se
autoritetet patn parasysh mundsin pr ndrmarrjen e hapave pr heqjen e rrezikut t
fluturimit me t cilin do t udhtonte ankuesi nse ai do t lihej i lir, pr shembull ushtrimi i
formave t tjera krcnuese t masave t siguris, si parashikohet n KPP (shiko paragraft
47 dhe 48 msipr). S katrti, autoritetet nuk e informuan paraprakisht Gjykatn pr
ekstradimin, pr vshtirsit e hasura prej tyre pr prmbushjen e mass s prkohshme.
88. N kto rrethana, Gjykata del n prfundimin se mosprmbushja e mass s prkohshme
nga ana e autoriteteve vendase, n munges t nj justifikimi abjektiv, prbn dhunim t
Nenit 34 t Konvents.
IV. PRETENDIME PR SHKELJE T TJERA T KONVENTS
89. Ankuesi shprehu paknaqsin e tij duke pretenduar pr nj thyerje t Nenit 3 t
Konvents n lidhje me ushtrimin e nj dnimi me burgim t prjetshm pa lirim me kusht
nga gjykatat e Shteteve t Bashkuara. Qeveria pohoi se ankuesi nuk e kishte ngritur ankesn e
tij prpara gjykatave vendase.
90. Gjykata kujton se ushtrimi i dnimit me burgim t prjetshm tek nj i pandehur i rritur,
as nuk sht i ndaluar nga Neni 3 apo nga ndonj parashikim tjetr i Konvents, dhe as nuk
sht i pa aplikueshm (shiko, midis shum urdhrave t tjer, Bamber kundr Mbretris s
Bashkuar, nr. 13183/87, vendim i Komisionit, dat 14 Dhjetor 1988, dhe Saoniuk kundr
Mbretris s Bashkuar (vendim), nr. 63716/00, GJEDNJ 2001-VI). Nuk ndodh n do
shtje prjashtuese q ankuesi t jet n gjendje t demonstroj se dnimi me t cilin ai/ajo
do t prballet n nj Shtet jo kontraktues, do t ishte jashtzakonisht n dispropocion dhe
gjithashtu do t ishte n kundrshtim me Nenin 3, n momentin e ushtrimit t tij (shiko
Harkins dhe Edards kundr Mbretris s Bashkuar, nr. 9146/07 dhe 32650/07, 134, i
dats 17 Janar 2012). N munges t nj disproporcioni kaq t madh, do t ngrihet nj shtje
e Nenit 3 pr nj dnim t detyrueshm me burgim t prjetshm, pa mundsi lirimi me kusht
n po t njjtn mnyr si pr nj dnim t arsyeshm me vdekje, kur ai t mund t tregohet
se: (i) burgimi i vazhdueshm i ankuesit nuk mund t justifikohet m, me asnj t dhn
legjitime ; dhe (ii) dnimi sht i pareduktueshm de facto dhe de iure (shiko Harkins dhe
Edards, cituar msipr, 138; dhe, Kafkaris kundr Qipros, nr. 21906/04, 98, GJEDNJ
2008).
91. N rrethanat e shtjes aktuale, Gjykata mendon, sepse mendohet se kjo krkes nuk
sht e bazuar n fakte pr arsyet e mposhtme. N kohn kur ankuesi dorzoi ankesn e tij,
25
ai nuk ishte dnuar ende, dhe as nuk kishte filluar t vuante dnimin e tij. Gjykata mendon se
nse ankuesi do t kishte qen i dnuar, dnimi i mundshm q do ti jepej atij nuk do t
kishte qn kaq n disproporcion, duke marr n konsiderat akuzat pr t cilat ai akuzohej
dhe marrveshjen pr falje q ai kishte br n mnyr t vullnetshme dhe me vetdije. Pr m
tepr ankuesi nuk tregoi se, pasi t ekstradohej burgimi i tij n Shtetet e Bashkuara nuk do t
shrbente pr ndonj qllim legjitim. N t vrtet, nse atij do ti ishte dhn dnimi i
detyruar me vdekje, n kt pik do t ndodhte q burgimi i tij nuk do t shrbente pr ndonj
qllim dhe n fakt nuk do t kishte arsye q ai t jepej si alternativ. N prfundim, Gjykata
pohoi se ankuesi, n fakt, ishte dnuar nga Gjykata e Shteteve t Bashkuara me 80 muaj
burgim (shiko paragrafin 44 msipr). Kshtu, Gjykata mendon se kjo ankes nuk sht e
bazuar n fakte dhe duhet hedhur posht n prputhje me Nenin 35 3 (a) dhe 4 t
Konvents.
92. M tej ankuesi u ankua se arresti i tij dhe m pas ndalimi me burgim prbnin thyerje t
Nenit 5 1 t Konvents. Qeveria pohoi se arrestimi dhe m pas ndalimi me burgim ishin
br mbi nj baz ligjore sipas ligjit vendas.
93. Gjykata pohon se ankuesi u ndalua si nj person kundr s cilit sht ndmarr masa me
objektiv ... ekstradimin dhe ky ndalim ishte br n mbshtetje me Nenin 5 1 (f).
Megjithat, palt debatuan nse ky ndalim ishte i ligjshm sipas Nenit 5 1 t Konvents.
94. N rastet kur ligjshmria e ndalimit me burgim vihet n dyshim, Konventa i referohet
kryesisht ligjit vendas dhe vendos detyrimin pr tu prballur me rregullat ekzistuese dhe
proceduriale. Vetm prmbushja e ligjit kombtar nuk sht e mjaftueshme. Neni 5 1
krkon q do privim i liris duhet t ket parasysh q t mbroj individin nga arbitrariteti
(shiko, pr shembull, Saadi kundr Mbretris s Bashkuar, nr. 13229/03, 67, GJEDNJ
2008).
95. N shtjen konkrete, ankuesi u arrestua m 2 Korrik 2010. Arrestimi i tij u b i vlefshm
n prputhje me ligjin e gjykatave vendase, i cili mbshtetej me udhzimin ndrkombtar pr
individt n krkim dhe Neni XI i Traktatit t Ekstradimit. Gjykata pohon se Traktati i
Ekstradimit lejon arrestin me burgim pr dy muaj n pritje pr krkesn zyrtare pr ekstradim
nga Shteti i cili ka br krkesn. Kjo periudh e cila shtrihet midis dats s arrestimit t
ankuesit dhe dats n t ciln Shtetet e Bashkuara bn krkesn pr ekstradim (2 Korrik dhe
30 Gusht 2010), shnon m pak se dy muaj. Gjykata nuk ka fakte mbi t cilat t konkludoj
se ndalimi me burgim i ankuesit, prpara marrjes s krkess zyrtare t Shteteve t Bashkuara
pr ekstradim, ishte e paligjshme vetm sepse mungonte nj krkes zyrtare pr ekstradim
(shiko Khodzhayev kundr Rusis, nr. 52466/08, 137, 12 Maj 2010).
96. Pr sa ka t bj me zbatimin e ndalimit me burgim n prputhje me ligjin vendas,
Gjykata vren se gjykatat vendase, n momentin kur vendosn zgjatjen e ndalimit t tij,
vepruan n prputhje me Nenin 493 t KPP. Zgjatja e ndalimit t tij u bazua n vendimet
juridike. M tej, kohzgjatja e t gjith ndalimit, e cila sht katr muaj dhe njzet e dy dit,
nuk ishte jashtsakonisht e gjat dhe justifikohej me rregullat e proceduart e ekstradimit. Pr
26
m tepr, Gjykata nuk pranon q gjykatave vendase ju mungonte kujdesi gjat ekzaminimit t
shtjes s ankuesit (shiko Quinn kundr Francs, 22 Mars 1995, 48, Seria A nr. 311).
97. N kt mnyr, Gjykata mendon se kjo ankes nuk sht e bazuar n fakte dhe nuk duhet
pranuar, sipas Nenit 35 3 (a) dhe 4 t Konvents.
IV.ZBATIMI I NENIT 41 T KONVENTS
98. Neni 41 i Konvents parashikon:
Nse Gjykata vrteton se ka patur dhunim t Konvents ose t Protokollit, dhe nse ligji i
brendshm i Pals s Lart Kontraktuese e lidhur m shtjen, lejon vetm riparimin e
pjesshm, nse sht e nevojshme, Gjykata do t jap kompensim pr paln e dmtuar.
A. Dmi
99. Ankuesi deklaroi se ndrsa sht e vshtir q dmi i tij t llogaritet n mnyr preize n
vler monetare, kjo e fundit nuk duhet t jet m pak se 18, 000 (EUR). Kjo shum prfshinte
rrogn e tij, tarifat e studimit t tij and shuma q kompensonte privimin e liris t
ashtquajtur t padrejt. M tej, ai krkoi Eur 30,000 pr sa ka t bj me dmin jo monetar.
100. Qeveria i kundrshtoi krkesat e ankuesit duke argumentuar se ato jan t ekzagjeruara
dhe t paarsyeshme.
101. N shtjen n fjal, Gjykata pohon se ka patur thyerje t Nenit 34 t Konvents.
Gjykata nuk mund t bj ndonj lidhje midis dhunimit t konstatuar dhe dmit monetar t
krkuar. Pr sa ka t bj me mimin pr dmin jo monetar, Gjykata mendon se fakti i
pranuar pr shkelje t Nenit 34 t Konvents prbn n vetvete kompensim t mjaftueshm
(shiko, pr shembull, Al-Saadoon dhe Mufdhi, cituar msipr, 174).
B. Kostot dhe shpenzimet
102. Gjithashtu, ankuesi krkoi 2,465,743 lek shqiptar (T GJITHA) pr kostot dhe
shpenzimet e bra prpara gjykatave vendase dhe ato t bra prpara ksaj Gjykate. M tej, ai
krkon 238,498.1 dollar amerikan (USD) pr kostot dhe shpenzimet e bra prpara
gjykatave t Shteteve t Bashkuara. Ai paraqiti fatura t detajuara.
103. Qeveria i kundrshtoi krkesat e ankuesit.
104. Gjykata pohon se vetm kostot dhe shpenzimet ligjore q jan shpenzuar realisht dhe pr
nevoja t vrteta (n rastin e procedurave vendase, n rastin e krkimit t kompensimit pr
shkeljen e Konvents ose pr parandalimin e dhunimeve) dhe t cilat jan t arsyeshme n
sasi, jan t mbulueshme n prputhje me Nenin 41 t Konvents (shiko, pr shembull,
Nikolova kundr Bullgaris, nr. 31195/96, 79, GJEDNJ 1999-II; Smith and Grady kundr
27
Mbretris s Bashkuar, nr. 33985/96 dhe 33986/96, 28, GJEDNJ 1999-VI; dhe Roche
kundr Mbretris s Bashkuar, nr. 32555/96, 182, GJEDNJ 2005-X).
105. Gjykata mendon se tarifat e avokatve t ankuesit t domosdoshme pr procedurat
vendase, nuk prbjn shpenzime t nevojshme gjat procesit pr krkimin e kompensimit
pr shkeljet e Konvents t konstatuara n shtjen konkrete. Megjithat, duke patur paraysh
dokumentet e detajuar mbshtets q jan dorzuar, dhe duke br vlersimin mbi baza t
arsyeshme, Gjykata i akordon ankuesit EUR 1,500 n prputhje me procedurat e Strasburgut.
C. Munges interesi
106. Gjykata mendon se sht e prshtatshme q shkalla e mungess s interesit duhet t
bazohet n shkalln marxhinale huadhnse t Banks Qendrore Europiane, s cils i duhen
shtuar pik tre prqindshe.
PR KTO ARSYE, GJYKATA N MNYR UNANIME
1. Deklaron ankesn bazuar n Nenet 2 dhe 3 t Konvents dhe Nenin 1 t Protokollit
Nr. 13 t ngritur nga rreziku pr ushtrimin e dnimit me vdekje dhe ankesn bazuar n
Nenin 34 t pranueshme; dhe pjesn tjetr t aplikimit t papranueshme;
2. Deklaron se ka patur shkelje t Neneve 2 dhe 3 t Konvents dhe t Nenit 1 t
Protokollit Nr. 13 n rastin e ekstradimit t ankuesit n Shtetet e Bashkuara ;
3. Deklaron se ka patur shkelje t Nenit 34 t Konvents;
4. Deklaron
(a) Se pranimi pr ekzistencn e nj shkelje sht kompensim i mjaftueshm pr dmin jo
monetar t vuajtur nga ankuesi;
(b) Se Shteti prgjegjs duhet ta paguaj ankuesin brenda tre muajve nga data n t ciln
vendimi bhet i forms s prer, n prputhje me Nenin 44 2 t konvents, EUR
1,500 (nj mij e pes qind euro), plus do taks q mund t jet e taksueshme n
lidhje me kostot dhe shpenzimet, t konvertuar n vlern monetare vendase sipas
vlers s shkmbimit q sht n fuqi datn kur bhet shkmbimi;
(c) Se nga data e prfundimit t tre muajve t prmendur msipr deri n kompensim,
interesi i thjesht do t jet i pagueshm mbi shumn e msiprme me nj shkall t
barabart me shkalln marxhinale huadhnse t Banks Qendrore Europiane gjat
periudhs s mungess plus pik tre prqindshe;
5. N mnyr unanime nuk pranon pjesn tjetr t krkess s ankuesit pr kompensim.
E hartuar n anglisht dhe e paraqitur me shkrim m 25 Shtator 2012, n prputhje me
Vendimin 77 2 dhe 3 t Vendimeve t Gjykats.
Fato Arac Lech Garlicki
Zvends Sekretar President
28
SHTJA CANI KUNDR SHQIPRIS
(Ankimi nr. 11006/06)
VENDIM
STRASBURG
6 mars 2012
Ky vendim do t marr form t prer n rrethanat e prcaktuara n Nenin 44 2 t
Konvents. Ai mund ti nnshtrohet rishikimit redaktues.
N shtjen Cani kundr Shqipris,
Gjykata Europiane e t Drejtave t Njeriut (Seksioni i Katrt), duke gjykuar si Dhom e
prbr nga:
Lech Garlicki, President,
David Thr Bjrgvinsson,
Pivi Hirvel,
George Nicolaou,
Ledi Bianku
Neboja Vuinic, gjykats,
dhe Fato Araci, Zvends Regjistrues,
Pas shqyrtimit me dyer t mbyllura m 8 nntor 2011 dhe 14 janar 2012,
Shpall vendimin e mposhtm t miratuar n datn e prmendur s fundi:
PROCEDURA
1. shtja e ka zanafilln n ankimin (nr. 11006/06) kundr Republiks s Shqipris t
depozituar pran Gjykats sipas Nenit 34 t Konvents pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut
dhe Lirive Themelore (Konventa) nga shtetasi shqiptar, Z. Besnik Cani (ankuesi), m 11
mars 2006.
2. Ankuesi u prfaqsua nga Z. V. Cano, avokat q ushtron aktivitetin e tij n Tiran.
Qeveria shqiptare (Qeveria) u prfaqsua nga Agjentja e athershme e saj, Znj. S. Meneri
dhe m pas nga Znj. E. Hajro.
3. Ankuesi pretendoi se procedimet e brendshme q prcaktonin dnimin e tij ishin t
padrejta.
29
4. M 1 shkurt 2008 Presidenti i Seksionit t Katrt t cilit iu caktua shtja, vendosi t
njoftonte Qeverin e paditur n lidhje me krkesn. U vendos gjithashtu t merrej vendim
mbi pranueshmrin dhe themelin e krkess n t njjtn koh (Neni 29 1).
5. Ankuesi dhe Qeveria paraqitn individualisht vrejtjet me shkrim mbi pranushmrin
dhe themelin e krkess (Neni 59 1).
FAKTET
I. RRETHANAT E SHTJES
6. Ankuesi ka lindur n vitin 1969 dhe aktualisht po vuan dnimin me burgim n Lushnj,
Shqipri.
Procedimet gjyqsore kundr ankuesit
7. Pas disa ridrgimesh t shtjes kundr ankuesit dhe dy bashk t pandehurve t tjer, m 4
mars 2004 Gjykata e Rrethit Berat (Gjykata e Rrethit) dnoi ankuesin pr disa akuza penale
t kryera n bashkpunim me t bashk t pandehurit. Gjykata e Rrethit konstatoi se ankuesi
kishte vepruar n rrethana rnduese pr faktin se kishte qen autori i nj prej veprave penale
q kishin uar n vdekjen e nj personi ndrsa bashk t pandehurit kishin ndihmuar pr
kryerjen e asaj vepre. N lidhje me veprat e tjera penale, Gjykata e Rrethit e shpalli secilin
bashk t pandehur fajtor sipas akuzave. Gjykata e Rrethit e dnoi ankuesin me burgim t
prjetshm n baz t nj bashkimi dnimesh. Meq Gjykata e Rrethit kishte aplikuar
gjykimin e shkurtuar sipas Kodit t Procedurs Penale (KPP), dnimi i ankuesit u ul n njzet
e pes vjet burgim.
8. Gjat procedimeve t Gjykats s Rrethit, ankuesi u prfaqsua kryesisht nga avokat t
caktuar nga gjykata. N fazn prfundimtare t ktyre procedimeve, ankuesi caktoi avokat
mbrojts sipas zgjedhjes s vet, n baz t nj prokure t nnshkruar m 18 shkurt 2004, e
cila, pr aq sa ka lidhje, prmban tekstin e mposhtm:
...
Me an t ksaj prokure autorizoj S.S si avokat mbrojts dhe prfaqsues t posam
pr t m mbrojtur dhe prfaqsuar para Gjykats s Rrethit, Berat, Gjykats s Apelit dhe
Gjykats s Lart n gjykimin e shtjes penale n lidhje me akuzat e parashikuara n
Nenet...t Kodit Penal. Kjo shtje sht gjykuar m par dhe nga nj Gjykat Apeli vendimi
sht ridrguar pr rishqyrtim.
N pajtim me Nenin 352 t Kodit t Procedurs Penale, krkoj q shtja t gjykohet n
mungesn time.
Un pranoj akuzat e ngritura kundr meje dhe autorizoj avokatin mbrojts t krkoj
aplikimin e gjykimit t shkurtuar sipas Nenit 403 t Kodit t Procedurs Penale.
Avokati mbrojts ka t drejt t paraqes apele ndaj vendimeve t gjykats q jan kundr
interesave t mia.
....
30
9. M 12 mars 2004 ankuesi paraqiti nj apel n Gjykatn e Apelit, Vlor (Gjykata e
Apelit). Megjithse pranoi se kishte kryer veprat penale, ai kundrshtoi dnimin e dhn. Ai
argumentoi se gjykata nuk kishte marr n konsiderat disa prej rrethanave lehtsuese n
favor t tij, si pr shembull pendimi q kishte treguar pas kryerjes s krimit dhe dorzimin
pran autoriteteve, situatn e vshtir financiare t familjes s tij dhe faktin se ai kishte nj
fmij t mitur, mospasjen e precedentve penal dhe nivelin e tij t ult arsimor.
10. M 4 maj 2004 u zhvillua nj seanc e cila u shty pr n datn 26 maj 2004, me qllim
thirrjen e ankuesit pr tu paraqitur n gjykat. N po at dat Gjykata e Apelit i drgoi nj
shkres Komisariatit t Policis dhe autoriteteve vendore t burgjeve, duke u krkuar atyre ta
shoqronin ankuesin n seancn e parashikuar pr tu zhvilluar m 26 maj 2004.
11. Ankuesi nuk mori pjes n seancn e dats 26 maj 2004. Gjykata urdhroi nj shtyrje
afati deri m 4 qershor 2004. Prfaqsuesi i ankuesit ishte i pranishm n gjykim. Pjest
prkatse t procesverbalit t procesit gjyqsor parashikojn si m posht:
I pandehuri Besnik Cani u thirr dhe nuk u paraqit. Nga aktet rezulton se ka dijeni dhe
do t marr pjes n gjykim.
12. M 27 maj 2004 Gjykata e Apelit i drgoi nj shkres Ministris s Drejtsis, Drejtoris
s Prgjithshme t Burgjeve dhe autoriteteve vendore t burgjeve, duke krkuar q ankuesi t
shoqrohej n gjykim m 4 qershor 2004, si kishte shprehur dshirn pr t marr pjes.
13. Ankuesi nuk u paraqit n seancn e 4 qershorit 2004. Gjykata urdhroi nj shtyrje afati
deri m 18 qershor 2004. Pjest prkatse t procesverbalit t procesit gjyqsor parashikojn
si m posht:
Nga aktet rezulton se ka dijeni Komisariati pr ta sjell dhe nuk e solli. Avokati i tij
u thirr dhe ishte i pranishm
14. M 7 qershor 2004 Gjykata e Apelit i drgoi nj shkres Ministris s Drejtsis,
Drejtoris s Prgjithshme t Burgjeve dhe autoriteteve vendore t burgjeve, duke krkuar q
ankuesi t shoqrohej n gjykim m 18 qershor 2004, si kishte shprehur dshirn pr t qen
i pranishm n gjykim. Nj shnim me shkrim dore n fund t shkress kishte tekstin e
mposhtm:
[ata] refuzuan t nnshkruanin, duke thn se nuk jan prgjegjs ndaj Gjykats s
Apelit. Ne nuk shoqrojm t burgosurit. Gjykata nuk ka asnj pun me ne. Drgojani
shkresn Drejtoris s Prgjithshme t Burgjeve, Tiran.
15. Ankuesi nuk ishte i pranishm n seancn e 18 qershorit 2004 por avokati i tij nuk mori
pjes. Pjest prkatse t procesverbalit t procesit gjyqsor parashikojn si m posht:
avokati [S.S] tha Un prfaqsova t pandehurin [Besnik Cani] me an t nj
prokure gjat [proceseve gjyqsore] n [gjykatn] e shkalls s par. Kshtu, m
lejoni t procedoj me seancn.
31
16. Gjykata e Apelit vendosi t procedonte me seancn n munges t ankuesit ndrsa ai
prfaqsohej nga avokati i tij.
17. M 23 qershor 2004 Gjykata e Apelit Vlor e dnoi ankuesin njzet e pes vjet burgim n
baz t nj bashkimi dnimesh, ulur me nj t tretn si rezultat i aplikimit t gjykimit t
shkurtuar. Pjest prkatse t vendimit parashikojn si m posht:
...Gjykata [e Apelit] mon se Gjykata e Rrethit i cilsoi si duhet veprat penale por
dnimi [me burgim] duhet t ndryshohet, duke marr parasysh ndryshimet e dukshme
n dnimet e vendosura pr do t pandehur. T gjith bashk t pandehurit jan
pothuajse n t njjtn pozit pr sa i prket bashkpunimit dhe rolit t tyre prkats
n kryerjen e veprave penale. Pavarsisht nga fakti se i pandehuri ishte autor i nj prej
veprave penale, nuk duhet t ket nj ndryshim kaq t madh n dnimet e vendosura.
Duke marr n konsiderat Nenin 141 t Kodit Penal q synon prjashtimin e
aplikimit t burgimit t prjetshm t ankuesit, duke marr parasysh pendimin e
treguar nga i pandehuri gjat proceseve gjyqsore, dorzimin e tij pran autoriteteve
pas kryerjes s krimit dhe rolin e tij si autor n kryerjen e veprs penale, gjykata mon
se ai duhet t dnohet me njzet e pes vjet burgim n baz t nj bashkimi dnimesh.
N kto rrethana, duke marr n konsiderat apelin e paraqitur nga ankuesi, vendimi i
Gjykats s Rrethit duhet t ndryshohet pr sa i prket dnimit t vendosur ndaj t
pandehurit.
Dispozitat prkatse t pjess vepruese t vendimit parashikojn si m posht:
...
Sipas Nenit 55 t Kodit Penal, i pandehuri Besnik Cani sht dnuar me 25 vjet
burgim n baz t nj bashkimi dnimesh.
Sipas Nenit 406 t Kodit t Procedurs Penale sht ulur nj e treta e dnimit t
vendosur ndaj shtetasit Besnik Cani.
18. N nj dat t paprcaktuar prokurori paraqiti nj apel pran Gjykats s Lart me
arsyetimin e nj zbatimi t gabuar t t drejts penale. Ai deklaroi, ndr t tjera, se dnimi i
vendosur nga Gjykata e Apelit q nuk kishte urdhruar burgimin e prjetshm pr ankuesin si
autor i krimit q kishte uar n vdekjen e nj personi, nuk i korrespondonin rrezikut t lart
ndaj shoqris t paraqitur nga ankuesi dhe pasojave t rnda kriminale t asaj vepre.
19. Rezultoi se ankuesi nuk kishte br parashtrime me shkrim pran Gjykats s Lart, n
prgjigje t apelit t prokurorit. M 15 qershor 2005, vllai i ankuesit caktoi A.K t
prfaqsonte ankuesin para Gjykats s Lart.
20. N seancn e 15 qershorit 2005 para Gjykats s Lart, ankuesi u prfaqsua nga A.K, i
cili i krkoi gjykats t rrzonte apelin e prokurorit. M 15 qershor 2005 Gjykata e Lart e
rrzoi vendimin e Gjykats s Apelit dhe la n fuqi vendimin e Gjykats s Rrethit.
Procesverbali i seancs prcakton se ankuesi u prfaqsua nga avokati i tij. Pjest prkatse t
vendimit t Gjykats s Lart parashikojn si m posht:
32
Pas shqyrtimit t dokumenteve n dosjen hetimore dhe dosjen gjyqsore, pas
shqyrtimit t arsyetimit t apelit t paraqitur nga prokurori, Gjykata e Lart mon se
vendimi i Gjykats s Apelit q ndryshoi vendimin e Gjykats s Rrethit duke
ndryshuar dnimin e t pandehurit [ankuesit] u mor mbi bazn e nj zbatimi t gabuar
t t drejts penale, veanrisht Nenit 37 etj t Kodit Penal, q prcaktojn mnyrn e
vendosjes s nj dnimi.
Gjykata e Lart nxjerr kt prfundim pasi Gjykata e Apelit nuk e shqyrtoi si duhet
rndsin e veprave penale t kryera nga i pandehuri, rrezikun serioz ndaj shoqris t
paraqitur nga i pandehuri duke vazhduar kryerjen e veprave penale, shkalln e lart t
fajsis, pasojat e rnda kriminale, dhe kryerjen e veprs penale m shum se nj
her, duke prdorur arm dhe duke vepruar n bashkpunim me persona t tjer.
Ulja e dnimit nga Gjykata e Apelit pr shkak se i pandehuri kishte ndihmuar
drejtsin duke treguar pendim pr veprat penale q kishte kryer dhe duke krkuar
aplikimin e gjykimit t shkurtuar, nuk sht e bazuar n ligj. Pranimi i akuzave nga i
pandehuri dhe krkesa e tij pr aplikimin e gjykimit t shkurtuar ndihmojn n
prshpejtimin e dhnies s drejtsis. Ligji e merr kt n konsiderat duke ulur
dnimin n masn e nj t trets, n pajtim me Nenin 406 t Kodit t Procedurs
Penale. Nj ulje e mtejshme e dnimit t t pandehurit mbi uljen e lejuar n baz t
zbatimit t Nenit 406 t Kodit t Procedurs Penale, ka uar n ulje t dyfisht t
dnimit pr t njjtat rrethana.
21. Ankuesi paraqiti nj ankim kushtetues pran Gjykats Kushtetuese, duke pretenduar
shkeljet e t drejts s tij pr t marr pjes n seancat e Gjykats s Apelit dhe Gjykats s
Lart.
22. M 10 shkurt 2006 Gjykata Kushtetuese shpalli ankimin t papranueshm, duke
konstatuar se pretendimet e paraqitura prej ankuesit nuk prfshihen n juridiksionin e
Gjykats Kushtetuese.
II. LIGJI DHE PRAKTIKA E BRENDSHME PRKATSE
A. Kushtetuta
23. Dispozitat prkatse t Kushtetuts shqiptare parashikojn si m posht.
Neni 31
Gjat procesit penal kushdo ka t drejt:
a) t vihet n dijeni menjher dhe hollsisht pr akuzn q i bhet, pr t drejtat e tij, si
dhe ti krijohet mundsia pr t njoftuar familjen ose t afrmit e tij;
b) t ket kohn dhe lehtsit e mjaftueshme pr t prgatitur mbrojtjen e vet;
33
c) t ket ndihmn pa pages t nj prkthyesi, kur nuk flet ose nuk kupton gjuhn
shqipe;
) t mbrohet vet ose me ndihmn e nj mbrojtsi ligjor t zgjedhur prej tij; t
komunikoj lirisht dhe privatisht me t, si dhe ti sigurohet mbrojtja falas, kur nuk ka mjete t
mjaftueshme;
d) tu bj pyetje dshmitarve t pranishm dhe t krkoj paraqitjen e dshmitarve, t
ekspertve dhe t personave t tjer, t cilt mund t sqarojn faktet.
Neni 42 2
Kushdo, pr mbrojtjen e t drejtave, t lirive dhe t interesave t tij kushtetues dhe ligjor,
ose n rastin e akuzave t ngritura kundr tij, ka t drejtn e nj gjykimi t drejt dhe publik
brenda nj afati t arsyeshm nga nj gjykat e pavarur dhe e paanshme e caktuar me ligj.
Neni 131
Gjykata Kushtetuese vendos pr:...(f) gjykimin prfundimtar t ankesave t individve pr
shkeljen e t drejtave t tyre kushtetuese pr nj proces t rregullt ligjor, pasi t jen shteruar
t gjitha mjetet juridike pr mbrojtjen e ktyre t drejtave.
B. Kodi i Procedurs Penale (KPP)
24. Neni 48 3 parashikon se zgjedhja e mbrojtsit pr personin e ndaluar, t
arrestuar ose t dnuar me burgim, derisa ky person nuk e ka br vet zgjedhjen,
mund t bhet nga nj i afrm i tij, n format e parashikuara nga paragrafi 2 m lart.
25. Neni 350 parashikon se kur i pandehuri, qoft edhe i paraburgosur, ose personi ndaj t
cilit ka br krkes pr gjykim i dmtuari akuzues, nuk paraqitet n seanc dhe del se
mungesa sht shkaktuar nga forca madhore ose ndonj penges tjetr q e prjashton nga
prgjegjsia, gjykata, edhe kryesisht, shtyn ose pezullon shqyrtimin gjyqsor, cakton datn e
seancs s re dhe urdhron q t prsritet thirrja.
26. Neni 352 deklaron se i pandehuri duhet t prfaqsohet nga mbrojtsi kur ai krkon ose
jep plqimin e tij pr vazhdimin e shqyrtimit gjyqsor n mungesn e tij.
1. Procedimet e apelit
27. Neni 422 parashikon se do pal mund t apeloj kundr nj vendimi t gjykats s
shkalls s par, q sht vendimi i Gjykats s Rrethit.
28. Neni 425 1 prcakton objektin e shqyrtimit t nj apeli nga Gjykata e Apelit. Ai
parashikon se shqyrtimi i nj shtjeje nga Gjykata e Apelit nuk kufizohet n arsyetimin e
apelit por shtrihet n t gjith shtjen, dmth n shqyrtimin si t fakteve edhe t ligjit. Neni
4253 dnon me ligj reformatio in peius, duke deklaruar se n nj apel t paraqitur vetm
nga i pandehuri, gjykata nuk mund t vendos nj sanksion m t rnd penal, urdhr ose
mas m t rnd kufizuese ose t cilsoj pafajsin n nivel m pak t favorshm sesa
arsyet e bazuara n vendimin e kundrshtuar.
34
29. Gjykata e Apelit mund t kryej nj rivlersim t plot t provave t marra dhe t
shqyrtuara nga gjykata e shkalls s par, dhe n kt rast vendos rishtas pr fajsin ose
pafajsin e ankuesit. Sipas Nenit 427, Gjykata e Apelit mund t prsris shqyrtimin
gjyqsor. N rast se nj prej palve krkon rishqyrtimin e provave t administruara gjat
procedimeve n gjykatn e shkalls s par ose krkon mbledhjen e provave t reja shtes,
Gjykata e Apelit, kur e mon t nevojshme, mund t vendos rifillimin e procedimit gjyqsor,
pjesrisht ose plotsisht (Neni 427 1). N masn q provat jan zbuluar pas vendimit t
gjykats s shkalls s par, ose n