Prirucnik Za Pjesadijsku Borbu u Naseljenim Mestu

TP 90-10-1

PRIRU^NIK ZA PJE[ADIJSKU BORBU U NASELJENIM PODRU^JIMA

2001.

Izdava~ BOSNA I HERCEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERALNO MINISTARSTVO OBRANE FEDERALNO MINISTARSTVO ODBRANE

Prijevod sa engleskog jezika uradila amerika tvrtka MPRI

[tampa: [tamparija Bataljona za podr{ku ZK VF

BOSNA I HERCEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERALNO MINISTARSTVO OBRANE FEDERALNO MINISTARSTVO ODBRANE

Na osnovu lana 27, alineja 18, Zakona o odbrani Federacije Bosne i Hercegovine (Slubene novine FBiH, broj: 15/96),

O D O B R AVA M

upotrebu PRIRUNIK ZA PJEADIJSKU BORBU U NASELJENIM PODRUJIMA TP 90-10-1 u jedinicama VFBiH.

ZAMJENIK MINISTRA Sakib Mahmuljin

TP 90-10-1* TP 90-10-1 PRIRUNIK BR. 90-10-1

KOMANDA MINISTARSTVO KoV Washington, DC 12. maj 1993.

PRIRU^NIK ZA PJE[ADIJSKU BORBU U NASELJENIM PODRU^JIMASADR@AJStranaPoglavlje 1. UVOD ..................................................................................................................... 11 Dio I. Pozadina .................................................................................................................. 11 1-1. Zrano-kopnene borbe ............................................................................................ 11 1-2. Definicije .................................................................................................................. 11 1-3. Gradovi ...................................................................................................................... 12 1-4. Opasnost u izgraenim podrujima ........................................................................... 13 Dio II. Karakteristike i kategorije izgraenih podruja ...................................................... 14 1-5. Karakteristike .......................................................................................................... 14 1-6. Kategorije ................................................................................................................ 15 Dio III. Posebna razmatranja ............................................................................................. 15 1-7. Ratovanje u izgraenim podrujima ........................................................................... 15 1-8. Djejstvo po ciljevima ................................................................................................. 15 1-9. Borba manjih jedinica ............................................................................................... 15 1-10. Municija i specijalna oprema ................................................................................... 16 1-11. Komunikacije ......................................................................................................... 16 1-12. Stres ....................................................................................................................... 16 1-13. Ogranienja ............................................................................................................ 16 1-14. Izbjegavanje gubitaka od vlastite vatre ...................................................................... 17 Poglavlje 2. ANALIZA IZGRA\ENIH PODRU^JA Dio I. Modeli izgra|enih podru~ja ...................................................................................... 19 2-1. Karakteristike regionalnih urbanih podruja .............................................................. 19 2-2. Specifinosti karakteristika urbanih podruja .............................................................. 20 2-3. Karakteristike urbanih podruja ................................................................................ 20

OGRANI^ENJA DISTRIBUCIJE: Odobreno javno objavljivanje; distribucija neograni~ena. * Ova publikacija zamjenjuje TP 90-10-1, od 30 septembra 1982.

I

TP 90-10-1Dio II. Analiza terena i vremenskih uslova .......................................................................... 24 2-4. Specijalna razmatranja terena ................................................................................... 24 2-5. Specijalna razmatranja vremenskih uslova .................................................................. 25 Dio III. Procjena opasnosti i integracija ............................................................................. 26 2-6. Operativni faktori .................................................................................................... 26 2-7. Operacije protiv gradskih subverzivnih elemenata, gerile i terorista ............................. 27 2-8. Projiciranje kapaciteta prijetnje ................................................................................. 28 Poglavlje 3. OFANZIVNE OPERACIJE Dio I. Napadna razmatranja ............................................................................................... 31 3-1. Razlozi za napad na izgraeno podruje .................................................................... 31 3-2. Razlozi nenapadanja na izgraeno podruje ............................................................... 31 Dio II. Karakteristike ofanzivnih operacija u izgra|enim podru~jima ................................ 3-3. Potrebne jedinice ..................................................................................................... 3-4. Manevar ................................................................................................................... 3-5. Upotreba opreme ...................................................................................................... 32 32 32 32

Dio III. Vrste ofanzivnih operacija ..................................................................................... 33 3-6. Napad na brzu ruku ................................................................................................... 33 3-7. Pravovremeni napad ................................................................................................. 33 Dio IV. Faktori MNTT-V ...................................................................................................... 37 3-8. Misija ........................................................................................................................ 37 3-9. Neprijatelj ................................................................................................................. 38 3-10. Teren ...................................................................................................................... 38 3-11. Trupe ...................................................................................................................... 39 3-12. Raspoloivo vrijeme ................................................................................................ 46 Dio V. Komandovanje i kontrola .......................................................................................... 47 3-13 Komandovanje ........................................................................................................... 47 3-14 Kontrola .................................................................................................................. 47 Dio VI. Bataljon snaga za izvo|enje napada na izgra|eno podru~je .................................... 47 3-15 Izvoenje pravovremenog napada ............................................................................... 47 3-16 Ovladavanje kljunim ciljevima .................................................................................. 48 3-17 Infiltracija ................................................................................................................. 49 3-18 Osiguranje puteva ...................................................................................................... 50 Dio VII. Napad ~etnog tima na izgra|eno podru~je ............................................................... 51 3-19 Napad na blok ........................................................................................................... 51 3-20 Napad na neprijateljske predstrae ............................................................................ 53 3-21 Ovladavanje saobraajnom raskrsnicom ...................................................................... 54 3-22 Ovladavanje kljunim zemljitem .............................................................................. 56 3-23 Izvianje ................................................................................................................... 57 Dio VIII. Vod u napadu na izgra|eno podru~je ..................................................................... 59 3-24 Napad na zgradu ........................................................................................................ 59 3-25 Kretanje niz ulicu ..................................................................................................... 59 3-26 Protunapadi ................................................................................................................ 61

Poglavlje 4. ODBRAMBENE OPERACIJE Dio I. Razmatranja odbrambenih operacija ...................................................................... 63 4-1. Razlozi za odbranu u izgraenom podruju ................................................................. 63 4-2. Razlozi protiv odbrane u izgraenom podruju ........................................................... 64 Dio II. Karakteristike izgra|enih podru~ja ......................................................................... 64

II

TP 90-10-14-3. 4-4. 4-5. 4-6. 4-7. 4-8. 4-9. Prepreke .................................................................................................................. Pravci prilaza ........................................................................................................... Kljuno zemljite ..................................................................................................... Osmatranje i polja vatre............................................................................................ Zaklon i maskiranje ................................................................................................. Rizici od poara ....................................................................................................... Komunikacijska ogranienja ..................................................................................... 65 66 66 66 66 67 67

Dio III. Faktori MNTT-V ...................................................................................................... 67 4-10. Misija ..................................................................................................................... 67 4-11. Neprijatelj ................................................................................................................ 67 4-12. Teren ........................................................................................................................ 68 4-13. Raspoloive trupe ...................................................................................................... 72 4-14. Raspoloivo vrijeme .................................................................................................. 75 Dio IV. Komandovanje i kontrola ......................................................................................... 78 4-15. Objekti za komandna mjesta .................................................................................... 78 4-16. Organizacija odbrane ................................................................................................ 79 4-17. Protunapad .............................................................................................................. 81 4-18. Odbrana za vrijeme ograniene vidljivosti ................................................................... 81 Dio V. Plan odbrane na nivou bataljona .............................................................................. 82 4-19. Odbrana sela .............................................................................................................. 82 4-20. Odbrana u sektoru ..................................................................................................... 83 4-21. Operacije usporavanja u izgraenom podruju ........................................................... 84 Dio VI. Plan odbrane na nivou ~ete ....................................................................................... 86 4-22. Odbrana sela .............................................................................................................. 86 4-23. Odbrana gradskog bloka ............................................................................................ 88 4-24. Operacije usporavanja na nivou ete .......................................................................... 89 4-25. Odbrana krunog saobraajnog toka .......................................................................... 90 Dio VII. Plan odbrane na nivou voda .................................................................................... 90 4-26. Odbrana otporne take ............................................................................................. 91 4-27. Odbrana od oklopa ................................................................................................... 91 4-28. Izvodjenje zasjede oklopnim vozilima ....................................................................... 95 Poglavlje 5. OSNOVNE BORBENE VJE[TINE Dio I. Kretanje ...................................................................................................................... 97 5-1. Prelazak zida ........................................................................................................... 97 5-2. Kretanje oko uglova ................................................................................................. 97 5-3. Kretanje pored prozora ............................................................................................ 98 5-4. Upotreba vrata ......................................................................................................... 99 5-5. Kretanje paralelno sa zgradom ................................................................................. 100 5-6. Prelaenje otvorenih podruja .................................................................................. 102 5-7. Upotreba vatrenog tima ........................................................................................... 102 5-8. Kretanje izmeu poloaja ......................................................................................... 103 5-9. Kretanje unutar zgrade ............................................................................................ 105 Dio II. Tehnike ulaska ....................................................................................................... 107 5-10. Vii nivoi zgrada ................................................................................................... 107 5-11. Koritenje ljestvi ................................................................................................. 108 5-12. Koritenje trokrake kuke ...................................................................................... 109 5-13. Uspinjanje uz zidove ............................................................................................. 110 5-14. Desantno sputanje............................................................................................... 112 5-15. Ulazak na nie nivoe ............................................................................................. 112 5-16. Rune bombe ....................................................................................................... 115 Dio III. Vatreni polo`aji ..................................................................................................... 119

III

TP 90-10-15-17. Vatreni poloaj na brzu ruku .................................................................................... 119 5-18. Pripremljeni vatreni poloaj .................................................................................... 122 5-19. Akvizicija ciljeva ...................................................................................................... 130 5-20. Plamenobacake operacije ....................................................................................... 133 5-21. Upotreba snajpera .................................................................................................... 134 Dio IV. Navigacija u izgra|enim podru~jima .................................................................... 135 5-22. Vojne karte ........................................................................................................... 135 5-23. Globalni pozicioni sistem ....................................................................................... 136 5-24. Aero foto snimci ..................................................................................................... 136 Dio V. Kamufla`a ................................................................................................................ 137 5-25. Primjena ............................................................................................................... 137 5-26. Koritenje sjenki ................................................................................................... 137 5-27. Boja i tekstura .......................................................................................................... 139 Poglavlje 6. BORBENA PODR[KA 6-1. Minobacai ............................................................................................................. 143 6-2. Artiljerija ................................................................................................................. 145 6-3. Vatra brodskih topova............................................................................................... 146 6-4. Taktiko zrakoplovstvo ............................................................................................ 147 6-5. Protuzrana odbrana ................................................................................................. 147 6-6. Zrakoplovstvo KOV-a ............................................................................................... 148 6-7. Helikopteri .............................................................................................................. 149 6-8. Inenjerija ............................................................................................................... 150 6-9. Vojna policija ............................................................................................................. 151 6-10. Veza ....................................................................................................................... 152 Poglavlje 7. SLU@BE BORBENE PODR[KE I PRAVNI ASPEKTI BORBE Dio I. Slu`be borbene podr{ke ............................................................................................. 153 7-1. Osnovne smjernice ................................................................................................... 153 7-2. Osnovne funkcije ...................................................................................................... 153 7-3. Funkcije snabdijevanja i kretanja ............................................................................... 156 7-4. Sanitet ..................................................................................................................... 158 7-5. Personalne slube ..................................................................................................... 159 Dio II. Pravni aspekti borbe ................................................................................................. 160 7-6. Uticaj civila na borbeno podruje .............................................................................. 160 7-7. Komandna odgovornost ............................................................................................ 160 7-8. Iskoritavanje izvora ................................................................................................. 161 7-9. Zdravlje i dobrobit ..................................................................................................... 161 7-10. Zakon i red ............................................................................................................. 161 7-11. Oficir za odnose s javnou i odnosi s medijima ........................................................ 161 7-12. Jedinice za odnose s civilnom populacijom i psiholoke operacije .............................. 161 7-13. Naelnik vojne policije ............................................................................................ 162 7-14. Pravna ovlatenja i odgovornosti komandanta .......................................................... 163 Dio 8. UPOTREBA I EFEKTI ORU@JA 8-1. Efikasnost oruja i minsko-eksplozivnih sredstava (MES) ................................................. 165 8-2. Puka M16 i automatsko oruje/pukomitraljez M249 odjeljenja ..................................... 166 8-3. Srednji i teki mitraljezi (kal. 7.62mm i .12,7 kal.)........................................................... 168 8-4. Lanseri patrona, 40 mm ( M203 i MK19) ....................................................................... 171 8-5. Lahka i srednja bestrzajna oruja ..................................................................................... 173 8-6. Protutenkovski voeni projektili ................................................................................... 183 8-7. Bacai plamena ............................................................................................................. 187

IV

TP 90-10-18-8. Rune bombe ................................................................................................................. 190 8-9. Minobacai .................................................................................................................... 192 8-10. Automatski top 25 mm ................................................................................................ 195 8-11. Glavni top tenka .......................................................................................................... 198 8-12. Top za ruenje postavljen na borbeno vozilo ininjerije.................................................. 202 8-13. Artiljerijska i vatra mornarikih topova ......................................................................... 203 8-14. Zrano naoruanje ....................................................................................................... 205 8-15. Minsko-eksplozivna sredstva ........................................................................................ 206 Dodatak A. NUKLEARNA, BIOLO[KA I HEMIJSKA RAZMATRANJA............................. 207 Dodatak B. BRADLEY BORBENO VOZILO PJE[ADIJE (BVP) ....................................... 211 Dodatak C. PREPREKE, MINE I EKSPLOZIVI .................................................................... 223 Dodatak D. PODZEMNE OPERACIJE .................................................................................. 241 Dodatak E. BORBENI POLO@AJI ......................................................................................... 247 Dodatak F. NAPAD NA ZGRADE I NJIHOVO ^I[}ENJE .................................................... 259 Dodatak G. VOJNE OPERACIJE NA URBANOM TERENU (VOUT) U OTE@ANIM USLOVIMA ........................................................... 271 Dodatak H. ANALIZA ZGRADA U URBANOM PODRU^JU .............................................. 281 Dodatak I. OPERACIJE PRI OGRANI^ENOJ VIDLJIVOSTI U USLOVIMA VOUT ......................................................................................... 295

Rje~nik .................................................................................................................................... 303 Literatura ................................................................................................................................ 307

V

TP 90-10-1

Poglavlje 1Poveanje populacije i ubrzan rast gradova doveo je do problema u voenju borbenih operacija u naseljenim podrujima kao potreba Vojske Federacije. Takve borbe su neizbjene. Pokrivanje i rasporeivanje u manjim naseljima, koja su dio veih naseljenih podruja, omoguavaju izolaciju neprijatelja. VOUT se moe oekivati u budunosti u Evropi i Aziji u borbama na nivou brigada ili veih formacija, sa fokusom na ovakvu vrstu operacija. Ovaj prirunik prua komandantima i podreenim jedinicama doktrinalna uputstva o taktikama, tehnikama i procedurama za borbu u naseljenim podrujima.

UVOD

Dio 1. POZADINAVlastita i doktrina neprijatelja ukazuju na to da bi se ovakvoj vrsti voenja borbi trebalo posvetiti vea panja. Razvoj urbanih sredina reflektira se na to da se vojne operacije mijenjaju u zavisnosti od terena. Takoer, postojea doktrina posveuje veu panju kratkim ratovima, gradskom terorizmu i graanskim nemirima, naglaavajui znaaj borbi u gradskim podrujima. 1-1. ZRA^NO-KOPNENE BORBE Doktrina zrano-kopnenih operacija openito objanjava vojni pristup i primjenu borbenih snaga na operativnom i taktikom nivou. Oni se baziraju na osiguranju i zadravanju inicijative, kao i pojaanoj agresivnosti u cilju izvravanja misije. etiri su glavne zadae zrano-kopnenih borbi: preuzimanje inicijative, brzo djelovanje, djelovanje po dubini i stalna sinhronizacija. Tokom borbi u urbanom podruju, principi doktrine zranokopnenih borbi se takoer primjenjuju, samo to se mijenja teren na kojem se vre operacije. 1-2. DEFINICIJE VOUT se definie kao vojna akcija koja se planira i izvodi na terenu na kojem su izgraeni objekti koji imaju uticaja na taktike odluke koje e komandant donositi. Ove operacije se izvode u cilju savladavanja neprijatelja koji e vjerovatno biti pomijean sa civilima. Zbog toga pravila o upotrebi (PU) i upotreba vojne snage moraju biti restriktivnije u odnosu na druge vrste borbe. U skladu sa politikim obavezama, napretku tehnologije i ulozi vojske u odravanju mira, VOUT sada ima novu dimenziju, koja nije postojala ranije. Novi uslovi diktiraju i nain koritenja jedinica u borbi kako bi one bile u stanju izvravati dodijeljene misije. Slijedee definicije omoguavaju komandantu stvaranje jasne slike i predstavljaju osnov za taktiko planiranje VOUT-a. Termine radikalne VOUT operacije i precizne VOUT operacije je mogue objasniti jedino na terenu. a) Naseljeno podru~je. Naseljeno podruje jeste koncentracija struktura, objekata i ljudi, koja je formirana kao ekonomska i kulturna sredina na odreenom podruju. etiri su kategorije naseljenih podruja: veliki gradovi, mali gradovi i provincije, sela i naselja. b) Radikalne VOUT. Ove operacije se najee izvode od strane specijalnih jedinica. One ukljuuju misije kao to su upad, operacije izvlaenja, spaavanja i ostale specijalne operacije (kao to je npr. oslobaanje talaca).11

TP 90-10-1

c) Precizne VOUT. Konvencionalne snage izvode operacije savladavanja neprijatelja pomijeanog sa neborbenim elementima. Operacije se izvode oprezno i sa minimumom razaranja i stradanja neborbenih elemenata. Precizan VOUT zahtijeva striktno voenje rauna o pojedincu i akcijama jedinice kroz striktna PU. On takoer zahtijeva specifine taktike, tehnike i postupke preciznog koritenja vojne snage. (Pogledaj dodatak G radi opirnijih informacija.) 1-3.GRADOVI Gradovi su centri finansija, politike, transporta, komunikacija, industrije i kulture. Iz tih razloga oni su esto scena na kojoj se odvijaju bitke. (Tabela 1-1) GRAD GODINA1917 1936 1939 1940 1942 1942 1942 1943 1944 1944 1944 1944 1944 1944 1945 1945 1945 1945 1945 1950

GRADB U D I M P E TA *BEJRUT *SANTO DOMINGO *SAJGON *KONTUM *HUE BELFAST MONTEVIDEO KUANGTRI SITI AN LOK KSUAN LOK SAJGON BEJRUT MANAGVA ZAHLE TIRE *BEJRUT *PANAMA SITI *KOLON *KUVAJT SITI

GODINA1956 1958 1965 1968 1968 1968 1972 1972 1972 1972 1975 1975 1975-1978 1978 1981 1982 1983 1989-1990 1989-1990 1991

RIGA MADRID VARAVA ROTERDAM MOSKVA SANKTPETERSBURG LENJINGRAD VARAVA * PA L E R M O *BREST VARAVA *AHEN ORTONA *ERBURG BRESLO *VAJZENFELS BERLIN *MANILA *SAN MANUEL *SEUL

* Direktno uee SAD trupaTabela 1-1 Gradovi koji su bili sredita sukoba u toku 20. stoljea

a. Operacije u naseljenim podrujima se vode da bi se zauzeli gradovi od strategijskog i taktikog znaaja te onemogiila premo neprijatelja. U veini sluajeva, strana koja kontrolie gradove, ima psiholoku premo, to joj omoguava znaajnu prednost u sveukupnom konfliktu. b. ak i kod pobuna, borbe se vode u gradovima. Kod nacija u razvoju, kontrola nad nekoliko gradova predstavlalja istovremeno i kontrolu nad nacionalnim resursima. U gradskim nemirima 1960. gerilskim i teroristikim operacijama u Santa Domingu, Karakasu, Belfastu, Managvi i Bejrutu su se pojavile takve situacije koje su rezultirale borbenim operacijama u urbanom podruju.1 2

TP 90-10-1

c. Naseljena podruja takoer imaju odraza na vojne operacije zato jer mijenjaju kofiguraciju terena. U posljednih 40 godina gradovi su se irili tako da su izali izvan svojih granica prema periferiji. Novi sistem puteva je omoguio bolju prohodnost terena. Autoputevi, kanali, eljeznike pruge graeni su tako da povezuju naseljene centre. Inustrija je rasla oko tih centara, tako da su nastale poslovno/industrijske zone. Seoska podruja su takoer promijenila svoj prvobitni oblik farmerskog karaktera ili su povezana sa gradovima sekundarnom mreom puteva. d. Ovaj trend je zastupljen u itavom svijetu, a posebno u Zapadnoj Evropi. Evropski gradovi imaju tendenciju da formiraju svoje vlastite urbane zone. Cijeli regioni, kao to su Ruhr i Rhein Main kompleks, postaju jedna nepregledna urbana zona. Takav rast gradova je stvorio solidne grupacije koje dominiraju historijskim pravcima prilaza oklopnih vozila ili smanjuju manevarski prostor za razmjetaj snaga napadaa. To znai da tipina zona razvoja jedne brigade u Evropi ukljuuje 25 manjih gradova, od kojih veina lei na otvorenim pravcima prilaza (Ilustracija 1-1).

Ilustracija 1-1 Urbane sredine blokiraju manevarski prostor

e. Urbani razvoj je stvorio takve uslove da snage koje se tu brane, budu u povoljnijem poloaju. Kod koritenja mobilnih jedinica na ovakvom terenu, protivoklopne se jedinice brane iz naseljenih podruja tako da dominiraju na pravcima prilaza to na ovakom terenu predstavlja njihovu prednost. f. Elementi snaga koje operiu na ovakom terenu, mogu se nalaziti na otvorenom prostoru, u selima, mjestima ili manjim i veim gradovima. Svako od ovih podruja zahtijeva drugaiju taktiku, organizaciju zadatka, vatrenu podrku i SBP. 1-4. OPASNOST U NASELJENIM PODRU^JIMA Bive zemlje Varavskog pakta koje koriste sovjetsku doktrinu, najvei dio obuke provode na operacijama u urbanim podrujima. To indicira da one vjeruju da e se13

TP 90-10-1

takve borbe voditi u budunosti. Meutim, opasnost od borbi u urbanim sredinama ne moe biti limitirana bivom Sovjetskom doktrinom. U mnogim zemljama Treeg svijeta mogunost ratovanja u urbanim sredinama zasniva se na neredima, gerili, terorizmu (Informacije o operacijama u tim uslovima moe nai u listi literature). Dio II KARAKTERISTIKE I KATEGORIJE IZGRA\ENIH PODRU^JA Jedna od prvih potreba za ovu vrstu operacija u urbanim sredinama je razumijevanje specifinosti karakteristika i kategorija ovakvog podruja. 1-5. KARAKTERISTIKE Naseljena podruja se karakteriu kao objekti izgraeni ljudskom rukom. Urbane sredine daju dobru mogunost zaklona i maskiranja, ogranieno izvianje i vatreno djejstvo, smanjen manevarski prostor, posebno za mehanizirane jedinice. Zgrade sa debelim zidovima predstavljaju gotove fortifikaciske objekte. Zgrade sa tanjim zidovima takoer predstavljaju vaan element tokom izvianja i otvaranja vatre. Svi ovi elementi bitno utiu, kompliciraju i oteavaju sistem rukovoenja i komandovanja. a.Ulice su najei pravci prilaza. Zbog toga se snage usmjeravaju da manerviu izmeu zgrada, ime je smanjena je mogunost slobodnog manervisanja. Zbog toga su, prepreke na ulicama mnogo efikasnije nego prepreke koje se postavljaju na otvorenim putevima, a koje se lake zaobilaze. b.Podzemni sistemi u nekim urbanim sredinama se lahko previde, ali zato mogu biti od velike vanosti za ishod operacije. Oni ukljuuju podzemnu eljeznicu, kanale, kanalizaciju, podrume (Ilustracija 1-2).

ZGRADAPRESJEK POGLEDA

PODRUMI KANALIZACIJA I TUNELI SA INSTALACIJOMIlustracija 1-2 Podzemni sistemi 1 4

METRO

TP 90-10-1

1-6.KATEGORIJE Naseljena podruja se dijele na 4 kategorije: Sela (populacija od 3 000 i manje); Naseljena mjesta du puteva (urbane sredine izgraene oko puteva koji povezuju gradove i mjesta); Mjesta ili mali gradovi (populacija do 100 000 ili su dio veih urbanih kompleksa); Veliki gradovi sa pripadajuim urbanim okruenjem (populacije oko miliona, pokriva stotine kvadratnih kilometara). Svaka od ovih kategorija ima svoje specifinosti. Sela i naseljena mjesta su vezana za veliine eta i bataljona. Mjesta i mali gradovi zahtijevaju operacije cijelih brigada ili divizija. Veliki gradovi i vei urbani kompleksi zahtijevaju veliine korpusa i vie. Dio III POSEBNA RAZMATRANJA Nekoliko stavki se odnosi na specifinosti ratovanja u naseljenim podrujima. 1-7. RATOVANJE U NASELJENIM PODRU^JIMA Bitke u naseljenim podrujima najee se veu za: Gradove koji se nalaze kao prepreka izmeu dvije prirodne prepreke i ne postoji mogunost zaobilaska. Napad na grad daje prednost u kompletnom savladanju prepreka. Grad se nalazi na glavnom pravcu napredovanja tako da ne moe biti opkoljen ili zaobien. Politike ili humanitarne potrebe zahtijevaju opkoljavanje grada. 1-8. DJEJSTVO PO CILJEVIMA U gradovima su dometi osmatranja i polja vatre reducirani strukturama isto kao i podignutim dimom i prainom tokom bitke. Mete se najee ukazuju na kratko na udaljenosti od 100 m i manje. Kao rezultat toga borba u urbanim sredinama je bliska i agresivna. Pjeadijske jedinice najee koriste lahko i srednje PO naruanje, automatsko naoruanje, mitraljeze i rune bombe. Mogunost koritenja voenih PO raketa je smanjena zbog blizine i mnogih prepreka koje bi stajale na putanji rakete. 1-9. BORBA MANJIH JEDINICA Jedinice koje se bore u urbanim sredinama, najee su izolovane, pretvaraui bitku u seriju borbi manjih jedinica. Vojnici i manje jedinice moraju imati samoinicijativu, vjetinu i hrabrosti da izvre zadatu misiju, dok su odvojeni od matine jedinice. Vjet, dobro obuen branilac posjeduje taktiku prednost nad napadaem u ovakvim bitkama. On zaposjeda dobro utvreni poloaj, tako da napada mora da se otkriva,to mu daje prednost. Dosta smanjena zona osmatranja, vjetake prepreke i izdijeljenost zemljita zahtijeva upotrebu vie trupa da bi se ostvarila prednost. Jedinice koje bi se koristile ili za napad ili odbranu u urbanim sredinama ne bi trebalo da budu vee od tri do pet puta od onih koje bi se koristile za odbranu i napad na otvorenom prostoru. Svaki vojnik pojedinano mora biti obuen i psihiki spreman za ovu vrstu operacija.15

TP 90-10-1

1-10. MUNICIJA I SPECIJALNA OPREMA Snage koje se koriste u ovakim operacijama, koriste veliku koliinu municije jer im je potrebna zbog nasilnog izvianja, to je neophodno zbog kratkih rastojanja i smanjene vidljivosti. LPTO ili AT-4, automatska i pukomitraljeska municija, granate 40 mm, rune bombe i eksplozivi su u masovnoj upotrebi kod ovakvih vrsta borbi. Jedinice upotrijebljene u ovim akcijama moraju isto tako posjedovati i posebnu opremu kao to su pijuci, krampe, lopate, kuke, materijali za gradnju, vree sa pijeskom i sl. Kada je mogue, ova oprema bi trebalo da bude pohranjena negdje odakle bi se po potrebi stavila na raspolaganje svim trupama kojim je potrebna. 1-11. KOMUNIKACIJE Urbane operacije zahtijevaju centralno planiranje i decentralizovano izvrenje. Zbog toga veza ima veliku vanost. Komandant mora vjerovati u vjetinu podreenih,to je mogue postii jedino obukom. Status obuenosti jedinica je vitalni, odluujui faktor u izvrenju zadae. a. ina veza je primarna vrsta komunikacije za kontrolu u odbrani grada i za potpunu sigurnost. Ali, ona moe biti otkrivena od neprijatelja i presjeena. b. Radio veza u urbanim podrujima je smanjena zbog strukture i velikog broja naponskih kablova. Mnoge kostrukcije zgrada ne dozvoljavaju prolazak radiotalasa kroz njih. Novi tipovi radio-ureaja moda e prevazii taj problem, ali sve jedinice koje e se boriti u urbanom podruju nee moi imati te ureaje. Zbog toga se radio veza uzima kao alternativa. c. Vizuelni signali se takoer mogu koristiti, ali obino nemaju efekta zbog prepreka zgrada, zidova i sl. Signali moraju biti planirani, vidljivo rasporeeni i razumljivi za sve koji bi ih trebalo da razumiju. Povienje buke ometa slanje zvunih signala. d. Kuriri se mogu koristiti kao jo jedna vrsta komunikacije. 1-12. STRES Problem borbi u urbanim sredinama je stres. Konstantne bliske borbe, intenzivan pritisak, puno povrijeenih, brze mete, vatra ukopanog neprijatelja izazivaju pshiholoko optereenje i psihiki zamor kod vojnika. Ovakvi stresovi iziskuju brigu prema vojnicima i moralu voa manjih jedinica te zajednikom duhu jedinice. Stres se moe reducirati rotacijama jedinica koje su bile koritene dui period u tekim borbama. 1-13. OGRANI^ENJA Zakoni ratovanja odreuju nephodne zakone koji se odnose na neborbeni dio i neophodno unitenje imovine. Ovo moe komandantu reducirati koritenje odreenog naoruanja. Iako ovo moe biti trenutni nedostatak, ova ogranienja mogu biti neophodna zbog zatite nacionalnih kulturnih spomenika, te radi pridobijanja podrke ljudi. Jedinice moraju biti strogo disciplinovane kako bi se pridravale ratnog zakona i PU.1 6

TP 90-10-1

1-14. IZBJEGAVANJE GUBITAKA OD VLASTITE VATRE Da bi se prevazile zabrinutosti u svim taktikim operacijama, mora se zavriti misija. Komandant mora brinuti o samozatiti vojnika od vlastite vatre u svom planiranju, jer akcija ima decentralizovani karakter, tako da ti elementi ulaze u VOUT. U svakom sluaju, kada razmatra date smjernice akcije, on mora odvagati rizik od gubitaka od vlastite vatre u odnosu na gubitke koji mogu nastati usljed neprijateljske vatre. Gubici od vlastite vatre se izbjegavaju kroz doktrinu; taktiku; tehnike; postupke i obuku. a. Doktrina:Doktrina daje osnovni okvir za izvrenje misije. Komandant mora dobro razumjeti doktrinu VF, savezniku i doktrinu zemlje domaina. b. Taktika, tehnika i procedure (TTP): TTP objanjava kako i to na takav nain da ga svi mogu razumjeti. TTP su rasporeeni u doktrinalnim prirunicima i SOP-ima. (1) Taktike. Taktika je upotreba jedinica u borbi ili nareeni raspored i manevar jedinica, koji ima meusobne i/ili veze sa neprijateljem, sa ciljem iskoritavanja njihovog punog potencijala. (2) Tehnike. Tehnike su opte i detaljne metode koje koriste trupe ili komandanti u cilju izvoenja dodijeljenih misija i funkcija. Preciznije, tehnike su metode koritenja oruja i ljudstva. Tehnike opisuju metode, ali ne iskljuivo metode. (3) Procedure. Postupci su standardi, detaljni pravci akcije koji objanjavaju kako se izvrava misija. (4) Planiranje. Jednostavan, fleksibilan plan manevra koji je razvijen do najniih nivoa komandovanja, moe preduprijediti mogunost gubitaka od vlastite vatre. Plan mora davati maksimalnu mogunost koritenja SOP i borbenih vjetina na svim nivoima korisnika. On mora ukljuivati adekvatne mjere kontrole te planiranu i koordinisanu vatrenu podrku da bi se osigurale vlastite snage i omoguila promjena odmah nakon otpoinjanja akcije. (5) Izvr{enje. Plan izvrenja mora biti nadgledan, posebno u smislu lokacija vlastitih jedinica i njihovog poloaja u odnosu na vlastitu vatru. Podreene jedinice moraju razumjeti vanost tanog prijavljivanja svojih lokacija. c. Obuka. Faktor koji je najbitniji za sprijeavanje gubitaka od vlastite vatre je individualna i kolektivna obuka iz svih zadataka koji podravaju VOUT. (1) Razumijevanje situacije. Dobro obueni borci izvravaju rutinske zadatke instiktivno ili automatski. To im daje mogunost da se koncentriu na ono to se deava na bojitu. Oni moraju da znaju lokacije neprijatelja i vlastitih snaga. (2) Uvje`bavanje. Uvjebavanje je jednostavno obuka za misije za koje se spremaju. Komandanti na svim nivoima treba da odvoje vremena za ovaj bitni segment. (3) Obuka do standarda. Vojnici koji su obuavani po standardima KoV, su predvidivi. Ova predvidivost e biti od pomoi svakom podoficiru ili oficiru od kojeg se bude zahtijevalo da ih predvodi u datom trenutku ili da nadgleda njihov manevar, da odredi koje su to vlastite, a koje neprijateljske snage.

17

TP 90-10-1

Poglavlje 2 ANALIZA IZGRA\ENIH PODRU^JAObavjetajna priprema bojita (OPB) je klju operacija u urbanim sredinama obavjetajni podaci su najvaniji dio svake borbene procjene. Da bi kao borci imali uspjeha u izgraenim podrujima, komandanti i komandiri moraju znati prirodu tih podruja. Oni moraju analizirati njihov uticaj i na neprijateljske i na vlastite snage. Teite materijala, koji je prezentovan u ovom poglavlju, stavljeno je na ona pitanja procjene gradskih podruja koje komandanti i komandiri sa svojim tabovima moraju obraditi prije provoenja OPB procesa. (Za detaljnije informacije o OPB u gradskim podrujima pogledaj TP 34 130). Dio 1. MODELI IZGRA\ENIH PODRU^JA Svaki od modela gradskih podruja ima svoje karakteristike. Veina gradskih zona u principu izgledaju kao na ilustraciji 2-1.

STAMBENO NASELJE JEZGRA PERIFERIJE JEZGRA PERIFERIJE IZRAZITO INDUSTRIJSKA ZONA KOMERCIJALNI POJAS

ZONA BRZOG RAZVOJA

Ilustracija 2-1 Tipino gradsko podruje

2-1. KARAKTERISTIKE REGIONALNIH URBANIH PODRU^JA Gradove svijeta karakteriu gustoa izgraenosti i populacije, izgled ulica, izdijeljenost, napredni i siromani dijelovi, modernizovanost, prisutnost komunalne mree. Razlike urbanih sredina su u veliini, nivou razvijenosti i stilu. a. Zbog kolonizacije, najvei broj glavnih gradova diljem svijeta ima evropske karakteristike. Oni imaju kombinovane mree ulica, posebne ekonomske i nacionalne ogranke i dijelove koji se nazivaju sirotinjske etvrti. Sve ovo predstavlja prepreke za vozila. Takoer betonske i konstrukcije od metala spreavaju probijanje kroz zidove i ograniavaju radio komunikacije. b. Razliitost izmeu gradova uglavnom je uzrokovana ekonomskim razvojem i kulturnim potrebama. Razvijene i zemlje u razvoju razlikuju se vie u stepenu19

TP 90-10-1

razvijenosti i stilu nego u strukturi i funkciji. Glavni urbani trendovi su: stanovi u visokim zgradama, konstrukcije od armiranog betona, industrijska skladita za kamionski transport, trgovaki centri, pomoni objekti, predgraa u prigradskim zonama i stambeni kompleksi. c. Prostorni rast gradova irom svijeta u zadnje tri dekade predstavlja problem za VOUT. Povean trend koritenja konstrukcija od armiranog betona je jedan od primjera koritenja lahkih konstrukcija, a koji odreuje na koji nain e snage napadati ili braniti takva podruja. Drugi primjer je porast izgradnje kopleksa stambenih objekata, trgovakih centara i industrijskih skladita za kamionski transport koji lee u predgraima gradova i mjesta. Ove promjene stila izgradnje su uslonjile tehnike napada i poboljale mogunost odbrane ovakvih podruja. 2-2. SPECIFI^NOSTI KARAKTERISTIKA URBANIH PODRU^JA Zajednike karakteristike urbanih podruja su sljedee: a. Srednji istok i Sjeverna Afrika. Do svih nacija u regionu se moe doi morskim putevima, a stepen urbanizacije je visok. Region ima duga, vrua, suha ljeta i blage zime to ivot van gradova ini oteanim. I pored nepreglednih pustinja, u ovim podrujima su se razvili gradovi. Stari gradovi su se proirili i postali metropole, a nikli su i novi gradovi zahvaljujui nafti (veinom u Perziskom zaljevu). Uticaj Evrope i velike zarade od prodaje nafte rezultirali su urbanim centrima sa moderni naseljima sa viekatnicama. b. Latinska Amerika. Veina gradova se nalazi na moru sa mnogo kapitala koji ulazi preko luka. Ovo je region koji uglavom ima tropsku klimu. Ima jak uticaj panije, karakteristian po prostranim avenijama koje radijalno idu od glavnih trgova sa velikom crkvom i gradskom vijenicom. Via i srednja klasa se nalaze u centalnim podruima dok je nia klasa na periferiji. Siromana naselja su locirana na periferiji gradova. c. Daleki Istok. Osim Mongolije sve drave izlaze na more. Urbanizacija je velika, posebno u priobalnom pojasu gdje su moderna komercijalna sredita koja su okruena industrijskim zonama i stambenim naseljima. d. Ju`na Azija. Ovaj dio ima veliki uticaj Evrope sa irokim zakrenim ulicama. Gradski centri su uglavnom prenapueni siromanim stanovnitvom, sa ili bez komunalne strukture i sa uliicama ne irim od 9 metara. e. Jugoisto~na Azija. Ovaj region isto ima snaan uticaj Evrope u svim glavnim i veim gradovima koji imaju luke. Urbani centri sastoje se od, starih, prenapuenih kvartova domorodaca sa hramovima i drugim religiskim objektima, i modernih naselja sa bulevarima, parkovima i robnim kuama. f. Centralna Afrika. Kao kontrast ostalim regijama, u ovaj region se ne moe doi morem, a teren je teko prohodan. Osim par kraljevstava, gradovi nisu postojali prije dolaska Evropljana. Kao rezultat toga gradske zone su relativno mlade i bez starih etvrti, mada veina imaju siromana predgraa. 2-3. KARAKTERISTIKE URBANIH PODRU^JA Tipino urbano podruje se sastoji od centra grada, komercijalnog dijela, periferije centra, stambene etvrti, industrijske zone i stambene periferije.20

TP 90-10-1

a. U veini gradova, imamo veu izgradnju centralnih dijelova grada nego periferije. Zbog toga postoji bitna razliitost ovih podruja. Tipina sredita gradova se sastoje od visokih zgrada, koje se razlikuju u visini. Moderno planiranje gradskih zona trai vie otvorenog prostora izmeu zgrada nego to ga ima u centrima starih gradova ili na periferiji centra. Predgraa imaju mnogo vie otvorenog prostora nego to ga ima u sreditu grada (Ilustr.2 2 i 2 3).

Ilustracija 2-2 Centar grada

Ilustracija 2-3 Predgrae 21

TP 90-10-1

b. Trgovaka zona je podruje sa radnjama, prodavnicama i restoranima koji su izgraeni oko glavnih ulica koje vode kroz gradsku zonu. Obino su te ulice iroke 25 i vie metara. Zgrade su graene sa dva do tri sprata otprilike da imaju jedan sprat vie od zgrada u ulicama iza njih ( Ilustracija 2 4 ).

Ilustracija 2 4 Trgovaka zona

c. Centar se periferije sastoji od ulica irokih 10 do 12 metara sa nizom blokova zgrada sagraenih od cigle ili betona. Zgrade su ujednaene sa po 2 3 sprata u manjim gradovima ili 5 10 spratova u veim gradovima (Ilust. 2-5).

Ilustracija 2 5 22

Centar periferije

TP 90-10-1

d. Stambena zona i industrijsko predgrae se sastoje od niih zgrada koje su visoke 1 3 sprata. Zgrade su postavljene u neujednaenom rasporedu sa dosta otvorenog prostora (Ilustracije 2 6 i 2 7).

Ilustracija 2-6 Stambena zona

Ilustracija 2 7 Industrijsko predgrae 23

TP 90-10-1

Dio II ANALIZA TERENA I VREMENSKIH USLOVA Analiza terena za borbu u urbanom podruju se veoma razlikuje od one na otvorenom prostoru, za razliku od analize vremenskih uslova. Iako se moraju razmotriti pitanja tipina za urbano okruenje, analiza vremenskih uslova je ista kao i za ostale operacije. (Pogledaj dodatak H za vie informacija.) 2-4. SPECIJALNA RAZMATRANJA TERENA Razmatranje nekoliko posebnih pitanja ima implikaciju na analizu terena i mora se uzeti u obzir kada se razvija taktiki plan borbe. Moraju se razviti posebna pomagala ukljuujui posebne ematske prikaze, karte i planove dopunjene slikovnim prikazima. Odreenje IDI, IDI POLAHKO, NE IDI, prepreka, pravaca prilaza, kljunog terena, osmatranja i polja vatre, zaklona i maskiranja trebalo bi fokusirati na analizu terena. a. Vojne karte, kao neophodni element analize terena, ne daju dovoljno podataka u urbanim sredinama. Tokom izgradnje, u provincijama i gradovima se konstatano grade nove konstrukcije, a dotrajale se rue. Iz tog razloga svaka karta, ukljuujui karte i planove grada, izdate od strane grada, drave ili vlade, bit e neprecizna i zastarjela. b. Priroda borbe moe radikalno promijeniti teren u urbanim sredinama u kratkom periodu. Sluajno ili namjerno unitavanje graevina mijenja topografiju u kratkom periodu i unitava orijentire, spreava manevar i stvara dodatne odbrambene poloaje za branioce. c. Karte i dijagrami sistema kanalizacije,sistema nadzemne eljeznice, podzemnog vodovoda, tramvaja, glavnih tranzitnih puteva, benzinskih pumpi i skladita, trafostanica, te glavnih komunikacionih sistema (radio, televizija) su kljuni za operacije u urbanim podrujima. Kanalizacija i podzemni sistemi omoguavaju prolazak manjih jedinica. Tramvajske trase i glavne ceste omoguavaju mobilnost izmeu dijelova gradova i podruja gdje se mogu oekivati prepreke. Javni objekti su glavne mete subverzivnih elemenata, gerilaca, terorista i njihovim unitavanjem se poveavaju odbrambene mogunosti branilaca. d. Posebni javni objekti treba da budu proanalizirani tokom analize terena za OPBP. Bolnice, klinike i medicinski objekti moraju biti zatieni jer po ratnom zakonu ne smiju se napadati ako se ne koriste za vojne potrebe nego za medicinsku brigu. Kako se komanda i kontrola rasparava tokom akcije, bolnice postaju jako vane za medicinsku pomo borbenim jedinicama. Lokacije civilnih branilaca, podzemna sklonita i snabdijevanje hranom su bitni elementi za saradnju sa civilnim strukturama. Isto vai i za akcije subverzivnih elemenata, gerile i terorista. e. Stadioni, parkovi, sportski tereni i kolska igralita su jako bitni za izvoenje i konvencionalnih i nekonvencionalnih akcija u urbanim podrujima. Oni pruaju mogunost otvaranja centara za ispitivanje, zatvora i centara za pritvaranje. Ovi otvoreni prostori pruaju mogunost postavljanja heliodroma. Takoer su pogodni za logistiku podrku i snabdijevanje iz zraka stoga to su obino locirani u sreditu grada ili blizu njega.24

TP 90-10-1

f. Gradilita i skladita graevinskog materijala, kao to su skladita stolarije, cigle, metala i materijala za popravku eljeznica, osnovni su izvori materijala za pravljenje prepreka i zapreka ukoliko nema ruevina ili su one nedovoljne. Oni takoer slue inenjercima kao izvor materijala za izgradnju prepreka na postojeim ruevinama ili za protivtenkovske jeeve i zapreke u obliku kolijevke. g. Ceste, rijeke, potoci i mostovi su brze komunikacije za izvoenje manevara. Oni takoer pruaju inenjerskim jedinicama za podrku mogunost analize naina unitavanja meta i procjene potrebne koliine eksploziva. h. Javna kupatila, kupalita i cisterne omoguavaju kupanje. Oni su takoer i alternativni izvor vode kada je javni vodovod zatvoren. i. Odravanje veza i uska saradnja moraju se ostvariti sa lokalnim vlastima i vojnim snagama. Pored informacija od posebnog znaaja oni mogu dostavljati informacije o veliini populacije, gustoi naseljenosti, protupoarnim kapacitetima, lokaciji opasnih materijala, kapacitetima policije i osiguranja, planu evakuacije civila i kljunim javnim zgradama. Oni, po potrebi, takoer mogu osigurati prevodioce. 2 5. SPECIJALNA RAZMATRANJA VREMENSKIH USLOVA Ovdje e biti govora o nekim posebnim vremenskim uslovima, specifinim za gradska okruenja. a. Kia i otopljeni snijeg vrlo esto poplave podrume i podzemnu eljeznicu. Ovo se posebno dogaa kada pumpe za izbacivanje vode, koje to obino obavljaju, ostanu bez napajanja. Kia ini odvode i ostale kanalizacione sisteme opasnim ili neprohodnim. Hemijski agensi bivaju kiom isprani u kanalizaciju. Kao rezultat toga, nivo kontaminacije u kanalizaciji je mnogostruko vei od onog na povrini, ime ona postaje vrua taka kontaminacije. Ovaj efekat postaje jo izraeniji ako cigle ili beton apsorbuju ove agense. b. Veina gradova i naselja se nalazi pored rijeka, to obino pogoduje stvaranju magle u nizinskim predjelima. Industrijska i transportna podruja su najizloenija magli zbog svoje blizine vodenim putevima. c. Slojevi zrane inverzije su uobiajena pojava iznad gradova, posebno u gradovima koji se nalaze u kotlu i u niziskim predjelima pored rijeka. Inverzija usisava prainu, hemikalije, i ostale zagaivae, smanjuje vidljivost i esto pravi efekat staklene bate ime se uzrokuje porast temperature zraka i kopna. d. Zagrijavanje zgrada zimi, refleksija i apsorbcija toplote ljeti ini ove naseljene zone, u odnosu na okolna otvorena podruja, toplijim i zimi i ljeti. Ova razlika moe ii i do 10-20 stepeni, te moe poveati ionako velike logistike potrebe u urbanim borbama. e. Hladan vjetar nije esta pojava u naseljenim mjestima. Meutim, zatvoreni blokovi u nizu i uzdignuta podruja mogu uzrokovati kanalisanje vjetra. f. Podaci o svjetlosti su od posebnog znaaja tokom urbanih operacija. Mrak i period smanjene vidljivosti su pogodni za iznenaenja, ubacivanje, detaljnije izvianje, napad preko otvorenog prostora, zauzimanje branjenih uporita i smanjenje branjenih prepreka. Meutim, problematinost none25

TP 90-10-1

navigacije na restriktivnom terenu, bez orijentira i blizu neprijateljskih poloaja, prisiljavaju na oslanjanje i jednostavne planove manevrisanja prema lahko uoljivim objektima. Dio III PROCJENA OPASNOSTI I INTEGRACIJA Procjena opasnosti za akcije u urbanim sredinama sastoji se od postupka u tri koraka: razvoj baze podataka o prijetnji, procjena neprijateljskih mogunosti, i razvoj doktrinalnih naela na osnovu operacija na otvorenom prostoru. Tokom jedinstvenih aspekata borbe u urbanom podruju, odreeni operativni faktori i budue analize opasnosti moraju se reorganizovati. Ove faktore trebalo bi razmotriti prije pripreme potrebih uzoraka tokom OPBP procesa integracije prijetnje. 2 6. OPERATIVNI FAKTORI Glavna naela doktrine zrano/kopnenih operacija je brzo rasporeivanje i upotreba snaga VF u operativnom spektru za ostvarivanje dravnih i strategijskih ciljeva. Ovaj doktrinalni koncept, u okviru sigurnosnih promjena u meunarodnim odnosima, pretpostavlja mogunost stvaranja uslova za otvaranje prijetnji od regionalnih konflikta. U ovim konfliktima e uestvovati konvencionalne snage jedne ili vie nacija Treeg svijeta, ukljuujui mogunost regionalnog rata, ili, na niem nivou operativnog spektra, borbene operacije protiv pobunjenikih snaga. Zbog politike i socio-ekonomske strukture Treeg svijeta, najvjerovatnije e gradske borbe biti one operacije koje e se voditi u budunosti. a. Veina regularnih armija naglaava potrebu pripreme zdruenih rodova za operacije u urbanim sredinama. Meu strukturama konvecionalnih snaga, to je nacija siromanija, manje su i mogunosti za odravanje na terenu, manevrisanje i potpomaganje snaga iza logistikih centara. Takoer ekstremna upotreba u nekim regionima je veoma ograniena. b. Karakteristike urbanih sredina karakteriu socijalni, kulturni i ekonomski faktori. Ovo su glavne razlike kod razlikovanja elemenata izmeu doktrina VOUT-a meu nacijama. Raunajui na restrikcije u urbanim zonama, razliitost u taktikom nivou je najvea. Vie od ostalih faktora, prednost tehnologije, preciznost oruja daje prednost za modificiranje i odreenje taktike i doktrine VOUT-a. Istraivanje dovodi do promjena mnogih faktora za planiranje i izvravanje VOUT-a. Neki od kljunih faktora su : (1) Gradske borbe se razlikuju od ostalih borbi. Gradska borba zahtijeva dobro planiranje odbrane, ak i bez odbrane iz zraka, oklopa, artiljerije, moe potencijalnom napadau oduzeti dosta vremena. (2) Zbog mogunosti da se borbe vode decentralizovano trebalo bi se posvetiti puna panja kontroli vojnih operacija i branioca i napadaa. Obuka ljudstva i motivacija treba da je isto tako bitna kao i oprema ili balans snaga. (3) Veliina snaga potrebnih za napad vie zavisi od kvaliteta obavjetavanja, stepena iznenaenja i stepena premoi vatrene moi koju napada moe ostvariti, nego od nivoa sofisticiranosti kojom su branitelji pripremili grad. (4) Stepen odbrane e sigurno zavisiti od toga da li su branitelji odvojeni od lokalne populacije, da li su potpuno ili djelomino odvojeni od vanjske podrke ili od toga da li imaju dobar komunikacioni sistem.26

TP 90-10-1

(5) Miljenja da oklopna vozila nemaju ulogu u gradskim borbama su netana. Tenkovi i transporteri mogu biti od vitalne vanosti sve dotle do kad imaju neophodnu zatitu koja im je potrebna od strane iskrcane pjeadije (6) Ako napada ne uzme u obzir svu problematiku, branioci imaju velike anse da pobijede ili da rastegnu bitku, to bi se negativno odrazilo na napadaa. (7) Branioci imaju tri taktike varijante: odbrana po dubini, odbrana kljunih mjesta i pokretna odbrana. Odbrana po dubini podrazumijeva kombinaciju akcija po dubini i ispred poloaja; odbrana kljunih mjesta znai odbranu udarnih taaka, tanije onih koje brane prolazak kroz glavne pravce prilaza; pokretna odbrana podrazumijeva odbranu protivudarima. Ovo nisu nepromjenjivije opcije. (8) Ubacivanje i manevar u malim grupama tokom noi je jako primjenjivo u urbanim sredinama. (9) Prevencija ponovnog ulaska u zgrade koje su ve oiene su od izuzetnog znaaja i za branioce i napadaa. (10) Minobai su puno upotrebljiviji od ostale artiljerije u VOUT-u zbog svoje otrougaone putanje projektila. (11) Upotrebljivost snajpera je od puno vee koristi i za napadae i branioce. Snajper se obino locira dva ili tri sprata ispod zadnjeg sprata zgrade na viim zgradama. (12) Potronja municije je pet do deset puta vea nego za borbe na otvorenom terenu (Pogledaj poglavlje 7 za vie informacija). 27. OPERACIJE PROTIV GRADSKIH SUBVERZIVNIH ELEMENATA, GERILE I TERORISTA Tokom operacija protiv subverzivnih elemenata, gerile i terorista, procjena opasnosti je slina kao kod konflikta manjeg intenziteta. Kod provoenja ovih operacija, postoji pet imperativa (politika dominacija, jedinice za akciju, prilagodljivost, legitimnost i upornost) koji se moraju potovati. a. Status populacije se priprema za gradove, pokazujui potencijalne susjede ili distrikte gdje bi moglo doi do sukoba sa domaim stanovnitvom. Karte takoer prikazuju sigurne kue za subverzivne elemente ili teroriste, tabove poznate operativne zone, take dodira, izvori naoruanja. Ove karte takoer prikazuju poznate zgrade, ili zgrade koje mogu to postati, skladita municije i eksploziva. b. Podzemni prolazi su primarna briga iz razloga to su to primarni putevi subverzivnih elemenata i terorista, kao i komunikacija. Kanalizacija, podzemna eljeznica, cisterne, podrumi daju subverzivnim elementima i teroristima mobilnost i prikrivenost. Nadzemne eljeznice, nadvonjaci, potkrovlja, poarne stepenice, balkoni i svi istureni dijelovi zgrada omoguuju pokretljivost i prikrivenost, te se mogu koristiti kao dobri poloaji za borbu ili kao dobra snajperska gnijezda. c. Isto tako, nisu razvijena nikakva doktrinalna odreenja operacija pitanju urbanih subverzivnih elemenata ili terorista, primjeri operacija subverzivnih elemenata i terorista mogu se analizirati i kao primarni ciljevi. Kad se odrede metode operacija grupa, moe se izraditi karta osiguranja. Ova karta mora prikazivati ciljeve sabotae, ciljeve kidnapovanja, take zasjeda i ciljeve27

TP 90-10-1

miniranja. Tokom izrade ovih karata, trafostanice i sistem prijenosa, prijenos gasa i mjesta skladitenja, vodovodne i kanalizacione pumpne stanice, telefonske komunikacije i centrale, RTV stanice i predajnici moraju biti uvrteni u njih kao primarne mete subverzivnih elemenata i tertorista. d. Ako se neprijatelj iz bilo kojih razloga izmijea sa civilima, potreban je vei stepen kontrole operacije. Prepoznavanje je tada oteano, jer je neprijatelj bez uniformi tee prepoznatljiv po emu je puno sliniji subverzivnim elementima, teroristima ili gerili. (1) Kao u svim operacijama ovog tipa, obavjetajci, imaju puno veu ulogu nego same snage. Pripadnici vojnih snaga i njihovi pomagai, kao i svi oni koji ih pomau treba da se uhapse ili izoliraju od civila. Koritenje minimuma snaga je obavezno. Kao zadnji izvor moe se koristiti opkoljavanje i pretraivanje moguih i poznatih neprijateljskih podruja. Ovo je krajnja mjera koja moe dovesti do manjih ili veih gubitaka i na strani vlastitih snaga i na strani civila. (2) Lokalna populacija moe pruiti podrku prisilno ili dobrovoljno. U ovom drugom sluaju moe se poduzeti akcija odvajanja neprijatelja od civila. U drugom sluaju civili mogu davati podrku kombinacijom terorizma (bilo silom ili milom) i prisilom. Komandant vlastitih snaga mora biti obziran i paljiv sa lokalnom populacijom, jer moda kod njih postoji elja za pomaganjem vlastitim snagama. (3) Logistika podrka treba da bude u manjim paketima. Neprijatelj mora raunati na lokalnu populaciju radi podrke logistike opskrbe na takav nain da identifikacija i unitavanje logistikih baza bude oteana. Da bi se prekinula sva logistika podrka neprijatelju, potrebno je zaustaviti sve pokrete vlastitih snaga. Zbog razumljivih razloga ovo nije opcija. Zbog svega toga, obavjetajci treba da lociraju i unite sve neprijateljske logistike baze. (4) Vojnici treba da razumiju i shvate politike razloge upotrebe njihovih jedinica. Lokalna populacija e biti neutralna ili e imati mlaku podrku prema vlastitim jedinicama, ali iskljuivo koritenje jedinica e dovesti do toga da civili podravaju neprijatelja. Posebno oprezan treba biti sa medijima (novine, radio, TV, magazini i ostalo). Odgovarajui broj novinara i reportera i profesionalnih fotoreportera, nee objavljivati negativne komentare o vlastitim jedinicama. Negativni komentari mogu imati pogubne efekte i za civile i za BiH politike interese. S druge strane, pozitivne publikacije mogu pomoi vlastitim snagama i moralu. To e isto tako odvojiti neprijatelja od civila. Zbog toga bi svi novinari trebalo da budu zajedno. (5) S obzirom da nisu slubeni dio doktrine, pjeadijske snage imaju historijsko uee kod razdvajanja civila od neprijatelja. Neke od jedinica e moda pruati i servisne usluge kao to patrole za osiguranje, smetljarske usluge, ili popravak i odravanje elektinih vodova, telefona i vodovoda. 2 8. PROJECIRANI KAPACITETI PRIJETNJE Dio nacija Treeg svijeta e sigurno transformisati svoje snage kroz opremanje i kroz nove tehnologije. Budui konflikti mogu da budu protiv Treeg svijeta koji e biti popunjen istim ili boljim naoruanjem nego BiH. Projecirane mogunosti buduih prijeteih snaga su:28

TP 90-10-1

Nova municija kao to je zrani eksploziv sa gorivom (ZEG), pojaanog udara, jaeg bljeska i ostalih unaprijeenih balistikih tehnologija; Sistemi sa meusobno izmjenljivim bojevim glavama, od kojih su neki namijenjeni za VOUT; Precizne voene rakete; Roboti; Radarski sistemi za dnevno i nono otkrivanje ciljeva; Usavreni topovski sistemi; Unaprijeeni inenjeriski sistemi za prelazak ili zaobilaenje prepreka; Lagani runi PO i vatreni sistemi; Neubojiti, onesposobljavajui hemijski ili bioloki otrovi za konvencionalne snage; Ubojiti otrovi za subverzivne elemente; Usavravanje samozatite (panciri); Usavravanje komunikacija.

29

TP 90-10-1

Poglavlje 3 OFANZIVNE OPERACIJEDobar zaklon i zatita u borbama u urbanim sredinama predstavljaju prednost za branioca. Napada mora da se bori izvana prema dobro branjenim poloajima. Dok se odluka o napadu na vea naseljena podruja donosi na nivoima viim od bataljona, komandanti na svim nivoima moraju biti spremni za borbu u ovakvim podrujima

Dio I NAPADNA RAZMATRANJAKomandant mora odluiti da li je napad na urbanu sredinu potreban da bi se izvrila misija. On treba da razmotri sljedee stavke o kojima se diskutuje u ovom dijelu. 3-1. RAZLOZI ZA NAPAD NA IZGRA\ENO PODRU^JE Komandant treba da razmotri sljedee razloge za napad na izgraeno podruje. a. Gradovi kontroliu glavne komercijalne komunikacije tako da daju prednost onom komandantu koji ih kontrolie. Kontrolisanje znaajnih objekata, kao to su mostovi, eljeznike pruge i autoputevi, moe biti od ogromnog znaaja u nastavku operacija. Potrebe logistike baze, posebno luke ili aeredromi mogu imati glavnu ulogu u nastavku operacija. b. Politika vanost nekih urbanih sredina moe opravdati odvajanje vremena i efektiva za njihovo oslobaanje. Zauzimanje gradova moe predstavljati presudnu psiholoku prednost i podii moral stanovnitva tih gradova. c. Premda teren oko urbanih podruja moe biti pogodan za zaobilaenje, mogue je da neprijatelj, koji se nalazi u gradu, ima mogunost presijecanja komunikacijskih pravaca. Zbog toga situacija moe zahtijevati da se neprijatelj zadri. Takoer, urbana sredina moe zauzimati dominantni teren koji moe ometati BP i SBP. d. Kao opcija, zaobilaenje moe biti rezultat procjene komandanta i taba. Sama misija moe diktirati da se izvri napad na urbanu sredinu. 3-2 RAZLOZI NENAPADANJA NA IZGRA\ENO PODRU^JE Misija jedinice moe ukljuivati zaobilaenje izgraenog podruja. Komandant treba da razmotriti sljedee razloge za nenapadanje izgraenog podruja. a. Komandant moe odluiti da ne napada izgraeno podruje ukoliko procijeni da ono ne predstavlja opasnost za njegovu jedinicu i za izvrenje misije. Takoer komandant moe odluiti da je za njega brzina najbitnija. Poto borbe u gradovima oduzimaju dosta vremena, komandant se moe odluiti na zaobilaenje. b. Tokom procesa procjene, komandant i tab mogu procijeniti da nemaju dovoljno snaga da grad zauzmu i oiste. Moe biti i situacija kada ima dovoljno snaga za izvrenje misije, ali nema dovoljno logistike podrke. Ako to politika i taktika situacija dozvoljava, komandant bi trebalo da izbjegava ratovanje u urbanim sredinama. c. Urbana sredina se deklarie kao otvoreni grad da bi se sprijeilo stradanje civila i da bi se sauvali kuturni i historijski spomenici. Otvoreni grad, po ratnom zakonu, je grad koji se niti moe braniti niti napadati. Branitelj mora odmah evakuirati grad i ne smije naoruavati stanovnike grada. Napada preuzima administrativnu31

TP 90-10-1

kontrolu nad gradom i mora tretirati graane kao neborbeno stanovnitvo na okupiranoj teritoriji.

Dio II KARAKTERISTKE OFANZIVNIH OPRACIJA U IZGRA\ENIM PODRU^JIMAOfanzivne operacije u izgraenim podrujima se baziraju na osnovama prilagoene ofanzivne doktrine koja je prihvatljiva na tom terenu. Gradske borbe takoer imaju i drugaije zahtjeve od standardnih borbenih zahtjeva kao to su potrebe jedinica, manevar i koritenje opreme. Kao u svim ofanzivnim operacijama, komandant mora biti u stanju da fiksira i napravi manevar prema neprijateljskim poloajima. 3-3. POTREBNE JEDINICE S obzirom na prirodu borbe u urbanoj sredini, obino je potrebno vie jedinica nego u drugim situacijama. Razlog za to je potreba ienja zgrada u datoj zoni ili cilju, kontrola izbjeglica i mogunost poveanja gubitaka u vlastitim redovima. a. Zbog zatite jedinica u napadu tokom ienja zgrada, potreban broj jedinica da se izvri ofanzivna misija, mora biti povean. Neke od jedinica moraju da ostanu u oienim zgradama tako da bi sprijeile neprijatelja od ponovnog preuzimanja poloaja ili protunapada na nae snage. b. Komandant takoer mora paziti na zatitu vojnika od vlastite vatre. ienje prostorija je psihiki naporno i brzo zamara jedinice. Komandant mora isplanirati zamjenu prije nego se dostigne prag iscrpljenosti. c. Dodatne snage e moda biti potrebne za kontrolu civila u urbanim sredinama. Snage moraju titi civile, pruati prvu pomo i sprijeiti njihovo ometanje taktikog plana. d. Borbe u urbanim sredinama dovode i do veeg broja povrijeenih nego u konvencionalnim borbama. Mogunost otkrivanja neprijatelja je mnogo manja nego u borbi na terenu. Gubitak od sopstvene paljbe moe predstavljati ozbiljan problem, te se mora paljivo preduprijediti od strane komandanta. Evakuacija ranjenih u VOUT okruenju moe predstavljati problem. 3-4. MANEVAR Borbene operacije u urbanim sredinama imaju sporiji tempo i poveanje u metodici i sinhronizaciji misije. Za razliku od otvorenog terena, komandant ne moe brzo manevrisati kroz gusto okruenje. ienje zgrada i traenje protutenkovskih zasjeda smanjuje brzinu, ime se poveava trajanje kontakta sa neprijateljem. Kod gustog okruenja, te poto nema mogunosti koritenja svog raspoloivog naoruanja, sinhronizacija borbene moi e predstavljati izazov za komandanta. 3-5. UPOTREBA OPREME Komandant koji napada u urbanoj sredini mora znati vana ogranienja u upotrebi i koritenju postojeih elemenata. a. Obino je intenzitet koritenja indirektne vatre u urbanoj sredini vie ogranien, nego to je to sluaj na otvorenom terenu. Moraju se razmotriti mogui efekti indirektne vatre na civile u urbanoj sredini. Kada je indirektna vatra odobrena, ona3 2

TP 90-10-1

mora biti masivna da bi se dobili eljeni rezultati. Ruevine nastale masivnom pripremnom indirektnom vatrom imat e usporavajui efektne manevrne jedinice tokom buduih napada. b. Komunikacijska oprema moda nee dobro funkcionisati zbog masivnih konstrukcija zgrada i okruenja. Vie skiciranih kontrolnih mjerenja i pravilno razumijevanje komandantove namjere na svim nivoima postaju jo znaajniji za zavretak misije. c. Komandant i njegov tab moraju brinuti i o efektima koje gradska rasvjeta, upaljene vatre i osvjetljenja u pozadini, na Ureaje za Nono Osmatranje. Ovi elementi zasljepljuju UNO i oteavaju identifikaciju termikih ilustracija.

Dio III VRSTE OFANZIVNIH OPERACIJAOfanzivne operacije u urbanim sredinama se planiraju i implementiraju na osnovu faktora MNTT-V i dogovorene doktrine. Na nivou bataljona ofanziva se vri kao pripremljeni ili napad na brzu ruku. I pripremljeni i napad na brzu ruku zahtijevaju onoliko planiranja, izvianja i koordinacije, koliko to dozvoljavaju raspoloivo vrijeme i situacija. 3-6. NAPAD NA BRZU RUKU Bataljoni i ete vre napad na brzu ruku kao rezultat pokreta do kontakta, borbe tokom susreta, ili kod mogunosti kontakta tokom manevra; nakon uspjene odbrane ili kao dio odbrane, ili kada jedinica moe napasti ranjivu neprijateljsku jedinicu. Kada doe do kontakta sa neprijateljem, komandant odmah vri rasporeivanje; zaustavlja neprijatelja; napada kroz rupe u poloajima, sa krila ili na slabim takama; te izvjetava nadreenog komandanta. Pripreme za napad na brzu ruku iste su kao i za pripremljeni napad, samo to su vrijeme i izvori ogranieni u odnosu na mogunosti. Napad na brzu ruku u urbanom podruju razlikuje se od napada na brzu ruku na terenu zbog toga to blizinska priroda okruenja oteava komandu, kontrolu i komunikacije. Takoer, koncentrisanje vatre u cilju prikivanja neprijatelja moe biti tee izvodljivo. a. U urbanom podruju, nedovoljni obavjetajni podaci i zatita mogu odluiti da jedinica izvri proboj, umjesto da ide zaobilazno, dok istovremeno vlastite snage budu drale neprijatelja prikovanog. Komanda i kontrola postaju vane zbog smanjivanja nagomilavanja snaga na rubovima urbanog podruja. b. Misije po nareenju, misije pripravnosti ili pripremna nareenja mogu se dati jedinici za izvoenje napada na brzu ruku kako bi mogla reagovati na iznenaenja nakon to je objekat osiguran. 3-7. PRAVOVREMENI NAPAD Pravovremeni napad je potpuno sinhronizovana operacija koja ukljuuje sva sredstva protiv neprijateljske odbrane. To je neophodno kada je neprijateljska odbrana dobro pripremljena, kada je urbano podruje veliko ili veoma razrueno ili kada je izgubljen faktor iznenaenja. Pripremljeni napad karakterizira precizno planiranje na osnovu detaljnih informacija kroz izvianje, pripremu i uvjebavanje.33

TP 90-10-1

Zbog prirode urbanog terena, pripremljeni napad na naselje je slian tehnici napada na jaka uporita. Napad na neprijateljsku ivu silu se usmjerava na najslabije take. Pripremljeni napad na naselje se najee izvodi u ovim fazama: a. Izvi|anje cilja; b. Pokret do cilja; c. Izolacija cilja. Izolacija objekta znai ovladavanje terenom koji dominira podrujem tako da se neprijatelj ne moe pregrupisavati i snabdijevati svoje odbrambene snage. Ovaj korak se moe izvesti istovremeno sa osiguravanjem uporita. Ako je izolacija objekta prvi korak, sljedei korak se mora brzo provesti kako branioci ne bi imali vremena da uzvrate. (Ilustracija 3-1.)

NEMA PAUZE NAKON IZOLACIJE

Ilustracija 3-1 Izolacija podruja od bataljona snaga za izvoenje zadae

d. Osiguranje upori{ta. Osiguranje uporita znai zaposjedanje meuobjekata koji tite od neprijateljske vatre, a polazna su pozicija za napad na naselje. Uporite je obino jedan do dva bloka naselja i predstavlja prijelazni cilj za etu. Kada eta osigurava uporite, ona treba da bude pokrivana vatrom i dimom (Ilustracija 3-2).3 4

TP 90-10-1

PODRKA VATROM

PODRKA POTISKUJUOM VATROM

POTISKIVANJE VE I DIMOM PODRKA VATROM

Ilustracija 3-2 Uporite bataljona

e. ^i{}enje naselja.Prije odluke gdje nastaviti sa probojem potrebno je ienje terena, faktori MNTT-V moraju biti zadovoljeni.Komandant mora odluiti koje dijelove e istiti koji su mu kritini za izvrenje misije ako:

Ako se objektom mora brzo ovladati; Ako je otpor neprijatelja slab ili djelimian; Ako su zgrade lahke konstrukcije sa irokim prostorima izmeu. Ako e se istiti samo zgrade na pravcu prilaza do cilja, ili samo zgrade neophodne za sigurnost ( Ilustracija 3-3. strana 3-6)35

TP 90-10-1

Ilustracija 3-3 ienje zgrada du puta napada

Jedinica moe dobiti zadatak da sistematski oisti sav teren od neprijatelja. Kroz detaljnu analizu, komandat e pretpostaviti da e naii na jak, organizovan otpor ili e naii na zgrade teke konstrukcije sa malo prostora izmeu. Zato, dvije ili tri ete e napasti uskim frontom na taku najslabijeg otpora.Oni sporo napreduju kroz teren,sistematski istei prostoriju po prostoriju, zgradu po zgradu.Ostale ete podravju jedinice koje vre ienje i pripremaju se da preuzmu zadatak.(Ilustracija 3-4).3 6

TP 90-10-1

ZONE IENJA ZA ETE

Ilustracija 3-4 Sistematsko ienje unutar dodijeljenih sektora.

Dio IV FAKTORI MNTT-VPlaniranje, priprema, izvrenje ofanzivnih operacija u urbanim sredinama je isto kao i izvoenje drugih ofanzivnih operacija.Plan napada protiv dobro branjenih urbanih podruja mora se zasnivati na MNTT-V faktorima. Komandant se mora fokusirati na sinhronizovanju i manevrisanju jedinicama i planu vatrene podrke da bi izvrio dodijeljenu misiju. Borbena podrka i sluba borbene podrke moe igrati kljunu ulogu u ofanzivi.(Pogledaj poglavlje 6 i 7 za detalje o BP i SBP.) 3-8. MISIJA Kad povee potrebe,komandant i tabovi treba da razmotre sveukupnu nakanu operacije u skladu sa potrebama ienja urbanog podruja. Komandant mora odluiti da li ienje znai svaku zgradu, blok po blok, ili zaposjedanje kljunih objekata, to bi znailo ienje oko ose napredovanja.37

TP 90-10-1

3-9. NEPRIJATELJ Neprijatelj se detaljno analizira koristei OPBP proces (TP 34-130). Faktor koji komandant treba da odlui u kompletnom OPBP procesu je vrsta opasnosti na koju e napasti.On mora procijeniti da li su snage koje e napasti konvencionalne ili nekonvencionalne. Ovo odreuje kako e se ete ili bataljoni pregrupisati i kako e se vatrena mo sinhronizovati da bi se izvrila misija. a. Konvencionalne snage. Veina zemalja Treeg svijeta su se prilagodile tehnikama urbanog ratovanja od SADa ili zemalja biveg Varavskog pakta. Zbog toga budua opasnost e zavisiti od mehanizovanih i motorizovanih bataljona kao najefikasnijih jedinica za gradske borbe zbog njihove mobilnosti, oklopne zatite, i mogunosti lahke adaptacije na zgrade i ostale strukture za odbranu. (1) Branioci su organizovani u dva ealona da bi proveli dubinu i rezervu.etna najjaa uporita su pripremljena za perimetre odbrane i formiraju bazu odbrane bataljona. Rezerva je locirana u posebnim uporitima.Zasjede su locirane u depovima uporita,lana uporita su konstruisana tako da zavaraju neprijatelja. Poloaji za osiguranje i odbranu ulaza iz podzemnih struktura i puteva moraju se ustanoviti.Predstrae treba da se naprave ispred poloaja prvog ealona. (2) Unutar urbanih sredina, motorizovane/mehanizovane ete mogu braniti vie zgrada sa promjenjivom vatrom pokrivanja ili jednu usamljenu zgradu.Svaki od vodova brani jednu manju zgradu ili jedan ili dva kata zgrade. b. Nekonvencionalne snage Analiza neprijatelja je ista kao za SNI tokom gradskog protuosiguranja,protugerile, protuteroristikih operacija.(Pogledaj TP 34-130 za detaljnu analizu OPBP i borbenih djejstava u urbanim sredinama) 3-10. TEREN Ofanzivne operacije moraju biti tako koncipirane da okruuju grad i baziraju se na detaljnoj analizi svakog urbanog terena, to su tipovi urbanih zona, i postojeih formi.(Pogledaj TP 34-130 za detalje o urbanoj analizi terena) Komandanti i podreeni komandiri moraju inkorporirati sljedee specifiosti u planiranju opasnosti u urbanom okruenju kada se provode ofanzivne operacije: Vojne karte ne daju dovoljno detalja za analizu urbanog terena kao to je sistem podzemnih kanala,podzemna eljeznica, podzemni sistem vodovoda,ali daju glavne pravce i elektromreu; Prirodno okruenje oko urbanog podruja; Kljuna i bitna podruja (stadione,parkove,sportske terene,kolska igralita,javne ustanove,industriske zone); Ogranieni prostor koji ograniava osmatranje, polja vatre, i manevra, koji takoer spreavaju koncetraciju vatre na kritinim takama; Zaklanja i maskira puteve prema urbanim podrujima;

3 8

TP 90-10-1

Ograniene mogunosti koritenja ukupne vatrene moi zbog potrebe minimuma oteenja i efekata razaranja; Veliki zahtjevi za municijom i zalihama, mogu biti nametnuti kao neobini elementima logistikog snabdijevanja. Problemi sa povezivanjem elemenata izvianja u konvencionalnim operacijama.(Nasilno izvianje snagama predstavlja najefikasnije izvianje.Ova metoda predstavlja isprobavanje zadovoljavajue veliine jedinice protiv neprijatelja sve dok se neprijatelj ne otkrije i ne napadne punom snagom.Tokom nekonvencionalnih operacija otpor je stvaran. Izvianje i osiguranje je lahko ostvariti sa obadvije strane i nemogue je zaustaviti.) 3-11. TRUPE U napadu na vea naselja bataljoni e verovatno biti dio brigade u napadu.U ovom sluaju bataljon bi moda trebalo da izolira objekat ili zaposjedne uporite.Ako je objekat manje naselje,bataljon ili eta bi trebalo da izvre zadatak nezavisno, prenosei zadatke na svoje vodove i ete. U drugom sluaju manevarski vodovi izvravaju ulaz i ienje terena kako je objanjeno u Dodatku F. a. Kada napada da bi ovladao uporitem ,bataljon obino alje udarnu etu koja zaposjeda prvi blok zgrada kao prvi cilj. Kada je cilj proiren i na ulicu, onda je samo blii dio ulice ukljuen.Moda je glavni cilj ete zgrada, dalji kraj naselja ili drugi kraj naselja. Kljuna zgrada ili grupe zgrada takoer mogu biti meuciljevi. Zgrade oko pravca napada treba da budu oznaene brojevima zbog jednostavnijeg odreivanja ciljeva i izvjetavanja (Ilustracija 3-5).

MEUCILJ CILJ

NAPREDOVANJE

MEUCILJ Ilustracija 3-5 Kontrolne mjere i primjer numerikog sistema 39

TP 90-10-1

b. Kada se jedinica uvodi u ienje, zaobilazi zgrade smanjujui rizik napada sa krila ili krova.Tako, jedinica za ienje mora ui,istraiti, oistiti zgrade u svojoj zoni.Manja zgrada moe biti zadatak odjeljenja, a ako je zgrada vea, zadatak je voda ili ete. Kada je komandirov koncept baziran na brzini ili pak kada se provodi napad na brzu ruku, bataljon e moda dobiti direktivu da ne mora oistiti cijelu zonu. c. Fazne linije se mogu koristiti za izvjetavanje o napredovanju ili za kontrolu napredovanja udarnih jedinica. Glavne ulice,rijeke,eljeznike pruge su mogue fazne linije,koje bi trebalo da granie ulice ili otvorene prostore.U sistematskom ienju jedinica moe dobiti zadatak da u svojoj zoni doe do fazne linije.U tom sluaju komandant bira svoje orijentire da bi izdao zadatak podreenim jedinicama. d. Granice bataljona i eta su najee blokovi zgrada tako da je i ulica ukljuena u zonu ete. Granice se moraju osigurati tako da obje strane ulice ulaze u zonu jedne jedinice (Ilustracija 3-6).

MEUCILJ

FL

*GN

NAPREDOVANJE

FL *GRANICA NAPREDOVANJA

*GN

Ilustracija 3-6

Zone i granice

e. Kontrolne take i take dodira su planirane na uglovima ulica, zgrada, raskrsnici eljeznica, mostovima ili bilo kojim drugim lahko identificiranim takama. Kontrolne take pomau pri izvjetavanju lokacije i kontroli kretanja. Take dodira se uzimaju da se odrede specifina mjesta gdje jedinice imaju fiziki dodir.4 0

TP 90-10-1

f. Napadni poloaj moe biti okupiran od nekih udarnih jedinica u posljednji as pripreme i koordinacije. Napadni poloaj je najee unutar neke velike zgrade prije prelaska LP. LP mora da bude neka ulica ili eljeznika pruga. g. Jedinica koja je odreena za frontalni napad na urbanu zonu, zavisi od veliine objekata.eta obino napada na front od dvije do tri zgrade, bataljon na dva do etiri bloka zgrada, ako se uzme da je blok 175 metara irok. h. Prva faza napada trebalo bi da se izvede kad je vidljivost ograniena. Jedinice bi trebalo da koriste ogranienu vidljivost da se preu otvoreni prostori,da zauzmu krovove, da se ubace u neprijateljsku zonu i zauzmu uporita. Ako napad treba da se odradi po dobroj vidljivosti, tada e se koristiti zadimljavanje da bi se prikrio napad. i. Formacija koja bi se koristila u napadu, zavisi od toga koja je irina i dubina zone koju treba oistiti, karakter terena, neprijateljskog otpora,i formacija se odreuje od nadreenog komandanta. j. Rezerva treba da bude mobilna i spremna za upotrebu. Zbog mogunosti imanja dosta zatvorenih prostora, rezerva moe biti smjetena blizu prvih linija.Rezervni bataljon se nalazi jedan ili dva bloka iza prvih linija.Ako je eta rezerva, trebalo bi da je jedan blok iza vodeih elemenata tako da je spremna hitno uskoiti u napad.Rezervna jedinica kada je pozvana, moe dobiti sljedee zadatke: Napad iz drugog pravca; Iskoritenje neprijateljske slabosti ili uspjeh vlastitih snaga; Osiguranje pozadine ili krila; Odravanje veze sa susjednim jedinicama; Podravanje ili protunapad vatrom. k. Izviaki vod se normalno koristi za izvianje bataljonskih krila ili pozadine. Njihove mogunosti izvianja su relativno smanjene u naselju. Izviaki vod se moe koristiti i za izolaciju sela ili manjih gradova. Izviaki vod mora biti spreman popeti se i ui u zgrade radi izvianja ili pripreme OM. Pjeadijski vodovi i odjeljenja provode izvidnike patrole i OM da bi se zadovoljile potrebe. l. Udarne ete treba da imaju ininjerce koji treba da im prue svu neophodnu podrku. Ininjerci su opremljeni sa M728 ininjerijskim borbenim vozilom (BVI) koje treba da raiava ruevine i ostale prepreke svojom grtalicom ili 165 mm topom. Ostali zadaci ininjerije ukljuuju: Priprema i koritenje eksploziva za razaranje zidova i prepreka; Pronalaenje i unitenje mina ili njihovo uklanjanje; Unitavanje fortifikaciskih prepreka na max udaljenosti od 925m sa topom 165mm; ienje barikada i ruevina zbog lakeg manevra; Unitavanje puteva i ostale mjere kontramobilnosti.

41

TP 90-10-1

m. Osiguranje u izgraenim podrujima prestavlja veliki problem. Sve jedinice moraju biti oprezne na napade neprijatelja sa boka, odozgo ili iz podruma (Ilustracija 3-7).

Ilustracija 3-7 Neprijatelj djejstvuje sa bokova

n. Plan vatrene podrke moe zahtijevati dodatne zrane ili artiljeriske udare koji e prethoditi kopnenom napadu na naseljeno mjesto.Ova vatra treba da smanji neprijateljsku vatru, sprijei njihove pokrete i po mogunosti uniti uporita.Bilo kako, indirektna vatra u naseljenim mjestima sa tekim kostrukcijama dovodi do ruevina. Ona moe biti dobra za pokrivanje ali isto tako moe sprijeiti napredovanje napadaa.Zato ova vatra mora biti brza i silna. Napredujue trupe treba da budu blizu artiljeriskog djelovanja kako bi iskoristile efekte na branioce.Dok je neprijatelj blokiran vatrom, manevarske jedinice treba da dou do KLK. Kada napada, uoi ciljeve, vatra se podie i prebacuje da bi se blokiralo neprijateljsko izvlaenje ili da bi se neprijatelj sprijeio u ojaavanju svojih poloaja. o. Osnovna koordinacija treba da odredi tehnike i procedure za koritenje veza,identifikacije ciljeva, i pomjeranja vatre. Ostala pozornost treba da bude na4 2

TP 90-10-1

civilnoj populaciji, kuama, medicinskim centrima, kolama, javnim ustanovama, i historijskim spomenicima. Plan vatre ukljuuje integraciju i tenkovske vatre, pjeadiskog naoruanja, artiljerije, IBV, te iskrcanih snaga.Vatrena podrka moe biti indirektna i direktna. (1) Indirektna vatra se koristi sa normalnom ulogom za manevarske jedinice. (a) Indirektna vatrena podrka se planira da bi izolovala ciljeve, da bi se sprijeilo pregrupisavanje i ponovno snabdijevanje, da se unite poznata i sumnjiva komandna i osmatraka mjesta te radi neutralizacije neprijatelja. Zbog ogranienja terena u naseljima veina indirektne vatre mora biti sa visokim uglom. (b) Minobacai su najbolje sredstvo za indirektnu vatru koji mogu pogaati cilj sa mogunou bliskog gaanja to je odlika borbe u naseljenom mjestu. Prednji osmatrai se kreu sa prednjim jedinicama da vre korekciju vatre i ako treba, da prue podrku vatrama. (2) Direktna vatra je najefikasnija podrka za borbe u urbanim sredinama. Kada se locira cilj, tada se sa jednim ili dva pogodka moe zavriti ono to se ne moe zavriti sa plotunom indirektne vatre. Direktna vatra je klju uspjeha borbi u naseljenom mjestu. Najbolja vatrena podrka je od BoV Bradley, ali isto tako moe se koristiti od tenkova, haubica, i BVI koji mogu praviti ruevine te unitavati puteve i zgrada koje mogu usporavati pokretljivost napadaa. (a) Tenkovi mogu pokrivati vatrom jedinice kada su zauzele uporita.Tokom napada na naseljeno mjesto tenkovi nadziru ulazak pjeadijskih snaga dok se ne osigura siguran ulazak.Tenkovi moraju biti zatieni sa pjeadijskim naoruanjem od PTVP dok ne dou do svojih zatienih poloaja. Komandant mora uposliti svoje tenkove tako da bude u prednosti na duem rastojanju.Ovo se obino postie kada koristimo tenkove van naseljenih podruja, gdje oni mogu ostati za vrijeme trajanja napada radi pokrivanja puteva prilaza neprijateljskog oklopa. Ovo je naroito tano za vrijeme faze izoliranja. (b) U gradskim i ulinim borbama, kreu se du ulica zatieni pjeadijom,koja ih titi od PTVP. Tenkovi i BoV Bradley tite pjeadiju unitavajui neprijateljska uporita svojim tekim naoruanjem sa sigurne udaljenosti.Tenkovi su pogotovo pogodni jer svojom tekom vatrom mogu unitavati prepreke i svojom grtalicom razgrtati ruevine ( Ilustracija 3-8,strana 3-14). BoV Bradley takoer moe davati podrku svojim tekim mitraljezom 25 mm. (c) Veliki artiljeriski kalibri su pogodni za kratke domete za unitenje meta u zgradama.Ako je mogue, samohota 155 mm moe uspjeno unitavati bunkere, fortifikaciske objekte i neprijateljska betonska uporita za pregrupisavanje (Ilustracija 3-9, strana 3-14). Samohotka 155 mm moe se takoer koristiti za ienje pravaca prilaza. Artiljerija kalibra 105 i 203 mm takoer se moe koristiti u ovoj ulozi. Kako god, bez obzira na izloenost poloaja posade artiljerijskog oruja. Ovo nisu poeljna oruja koja bi trebalo koristiti u VOUT operacijama. U svakom sluaju, kad god se artiljerija koristi u direktnoj vatri, blizu nje se mora nalaziti pjeadija koja e im pruiti zatitu u sluaju neprijateljskog pjeadijskog napada. Koordinacija mora biti takoer napravljena tako da se obine granate zamjene sa visoko eksplozivnim (VE).43

TP 90-10-1

Ilustracija 3-8 Tenkovi direktnom vatrom podravaju pjeadiju

Ilustracija 3-9 Artiljerija pri djejstvovanju direktnom vatrom 4 4

TP 90-10-1

(d) Tenkovi, samohote, BoV Bradley su vrlo ranjivi u naseljenim podrujima, te ih branioci mogu vrlo lahko neutralizirati. Motorizovani saobraaj je dosta reduciran, kanalizovan, i pogodan za zasjede sa bliskog rastojanja. Tenkovi takoer imaju taj nedostatak to ne mogu koristiti svoj glavni top jer ne mogu pokrivati mrtve prostore podruma ili viih spratova zgrada iz blizine ( Ilustracija 3-10).

POSADA TENKA NE MOE DA VIDI

MRTVI PROSTOR

MRTVI PROSTOR

POSADA TENKA NE MOE DA VIDI

Ilustracija 3-10 Mrtvi prostor tenka (e) U kretanju uskim ulicama ili irim ulicama sa uskim prolazom, pjeadija treba da isti zgrade sa obadvije strane ulice ispred tenkova. Prijelaz ljudstva preko otvorenih prostora je posebna opasnost. Potiskivanje vatrom neprijatelja i dim treba da prikriju manevar pjeadije i to treba da bude ukljueno u plan.Kada je potrebno tenk se uz osiguranje pjeadije prebacuje da bi unitio odgovarajui cilj.Kada je to podruje isto, pjeadija se prebacuje naprijed radi ienja sljedeeg. Zbog smanjene pokretljivosti i smanjenog vidokruga tenka pjeadija treba da ide ispred tenka i isti prolaz. Tenkovi i pjeadija treba da koriste tehniku kretanje sa nadgledanjem. Pjeadinac moe komunicirati sa posadom tenka koristei signale ruku i dlana te radio ureaja. (f) Za kretanje irokim ulicama pjeadijskom vodu se pridodaje sekcija tenkova tako da se na svakoj strani ulice nalazi po jedan. Tenk nikad ne smije biti samostalno upotrijebljen. Ostali tenkovi ili pridodati tenkovi bi trebalo da budu iza45

TP 90-10-1

pjeadije i da unitavaju gornje ciljeve. Na irokim bulevarima komandiri mogu da upotrijebe tenkovski vod koji bi titio pjeadiski vod. Pjeadija bi trebalo da osigura prolaznost vodeih tenkova, tako da tenkovi koji se nalaze u pozadini, mogu da nadgledaju pokrete tih jedinica. (g) Ako bi neke pjeadijske jedinice trebalo da se kreu isuvie uskim ulicama za podrku tenkovima, mogu koristiti tenkove u formaciji kolone po jedan radi podrke.Tenkovi treba da manevriraju i pokrivaju jedan drugog dok pjeadija prua PTVP podrku. (h) Gdje je mogue, tenkovi prolaze kroz zgrade ili iza sruenih zidova kako bi bili zatieni od neprijateljskih PTVP. Zgrade bi prije svega trebalo da budu oiene od strane pjeadije. Prizemlja moraju biti oiena i osigurana tako da tenk ne moe propasti u podrum i ostati blokiran. U toku manevra svi mostovi i prelazi moraju biti deminirani i dovoljne nosivosti. Specifini pjeadijski elementi treba da podravaju zatitu dodijeljenih tenkova. (i) Sistemi direktne vatre, koji su u sastavu pjeadiskog bataljona - uglavnom PTVP, bestrzajne puke (u nekim jedinicama) i LPTO uglavnom se koriste za podrku kod zaposjedanja uporita. Nakon toga, ukoliko je neophodno, mogu se prebaciti naprijed radi borbe sa neprijateljskim oklopom u gradu. Poloaj protivoklopnog naoruanja mora ostavlja