Prezentacja koncepcji biznesowej „stowarzyszeń do …zif.wzr.pl/pim/2013_1_4_11.pdf · 2013-06-14 · Prezentacja koncepcji biznesowej „stowarzyszeń do poszczególnych… 175

Marcin Halicki*

Prezentacja koncepcji biznesowej „stowarzyszeń do

poszczególnych czynności handlowych na wspólny

rachunek” w kontekście współczesnych

uwarunkowań w Polsce

Wstęp Idea koncepcji biznesowej „stowarzyszeń do poszczególnych czyn-

ności handlowych na wspólny rachunek”, była dość znana na polskich

ziemiach w XIX wieku, ponieważ w prawie handlowym Austro-Węgier,

dokonano jej dokładnej charakterystyki.1 Stowarzyszenia te, były także

nazywane spółkami dorazowymi, a zaletą prawa do takich stowarzy-

szeń, było wspieranie lokalnej przedsiębiorczości oraz obniżanie progu

inicjatywy gospodarczej. Ponadto, sprzyjało ono tworzeniu związków

gospodarczych o integracji produktowej. W Polsce, w obecnych czasach,

niniejsza koncepcja nie ma żadnego zastosowania. Ponadto, nie została

ujęta przez przepisy prawne, ani regulacje księgowe, stąd też nie jest

wykorzystywana przez przedsiębiorców.

Obecna sytuacja makroekonomiczna w Polsce nie kształtuje się naj-

lepiej. Według prognozy renomowanego banku Morgan Stanley, wzrost

gospodarczy wyniesie w 2013 r. zaledwie 1,5% [http://www.forbes.pl,

dostęp dnia 20.12.2012], przy czym jeszcze na początku 2012 r. zakłada-

no, iż wyniesie 3,6%. Oznacza to, iż mocno skorygowano prognozę

wzrostu, analizując determinanty, które wpływają na wzrost gospodar-

czy.

Bardzo trudna sytuacja nie pozostanie bez wpływu na warunki

prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorców w Polsce.

Stąd też, według autora każda koncepcja, która może ułatwić funkcjo-

nowanie podmiotów gospodarczych, jest godna rozważenia. Mając na

uwadze powyższe stwierdzenie, nasuwa się pytanie: jak wyglądałoby

wykorzystywanie koncepcji „stowarzyszeń do poszczególnych czynno-

* Dr, Zakład Polityki Regionalnej i Gospodarki Żywnościowej, Wydział Biologiczno-

Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, [email protected], 35-601 Rzeszów, ul. Ćwi-

klińskiej 2 1 Mowa tu o obszarze Polski podlegającym zaborowi Austro-Węgier.

Marcin Halicki 172

ści handlowych na wspólny rachunek” w obecnych uwarunkowaniach

ekonomicznych w Polsce oraz jakie korzyści odnieśliby z tego tytułu

przedsiębiorcy?

Odpowiedź na postawione pytanie jest celem niniejszej publikacji,

przy czym dla lepszego zrozumienia idei tego rodzaju stowarzyszeń,

należy zaprezentować istotę klastrów gospodarczych. Ma to swoje uza-

sadnienie w tym, iż „stowarzyszenie do poszczególnych czynności han-

dlowych na wspólny rachunek”, przypomina w pewnych aspektach

klaster. W opinii autora, koncepcja wspomnianych stowarzyszeń byłaby

pożądana dla wspierania konkurencyjności przedsiębiorców. Nieod-

łącznym elementem konkurencyjności jest innowacyjność. Na poziomie

regionalnym, znaczenie klastrów w zakresie podnoszenia poziomu in-

nowacyjności przedsiębiorców, którzy do nich należą, jest bardzo duże,

gdyż klastry są oparte na sieciach społecznościowych (nieformalnych),

a „wynalazca” dostarcza innowacyjne rozwiązania do tych sieci [Ferra-

ry, 2011, s. 187].

W publikacji została także przedstawiona krótka charakterystyka

Tytułu Drugiego „Powszechnej ustawy handlowej z 17 XII 1862 r.”,

obowiązującej w byłym zaborze Austro-Węgier, ponieważ charaktery-

styka ta, stanowi podstawę dla rozważań dotyczących wykorzystywa-

nia koncepcji spółek dorazowych w obecnych uwarunkowaniach eko-

nomicznych w Polsce.

1. Istota klastrów gospodarczych Istota klastrów gospodarczych wywodzi się z okresu ekonomii

neoklasycznej [Gorynia, Jankowska, 2008, s. 30] i rozważań zaprezento-

wanych przez A. Marshalla w „Zasadach Ekonomii” w 1890 r. Marshall

pierwszy raz, zastosował termin dystryktu przemysłowego, który ozna-

czał skupisko przedsiębiorstw tej samej lub podobnej branży. Jednakże

trzeba zaznaczyć, iż do dziś istnieje w literaturze wiele różnych definicji

analizowanego terminu. Klasyczną definicję klastra przemysłowego za-

prezentował M. Porter na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięć-

dziesiątych XX w. Według Portera, pojęcie to oznacza, geograficzną

koncentrację przedsiębiorstw, które są wzajemnie powiązane, wyspecja-

lizowane pod względem dostaw, działających w tych samych lub po-

krewnych branżach i współpracujących z instytucjami, przy czym

przedsiębiorstwa te, zarówno ze sobą konkurują jak i współpracują.

Prezentacja koncepcji biznesowej „stowarzyszeń do poszczególnych… 173

Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie udzielania przez

Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, pomocy finansowej nie-

związanej z programami operacyjnymi, przedstawia następującą defini-

cję klastra: „przez klaster rozumie się przestrzenną i sektorową koncen-

trację podmiotów działających na rzecz rozwoju gospodarczego lub

przedsiębiorczości oraz co najmniej dziesięciu przedsiębiorców, wyko-

nujących działalność gospodarczą na terenie jednego lub kilku sąsied-

nich województw, konkurujących i współpracujących w tych samych

lub pokrewnych branżach oraz powiązanych rozbudowaną siecią relacji

o formalnym i nieformalnym charakterze, przy czym co najmniej poło-

wę podmiotów funkcjonujących w ramach klastra stanowią przedsię-

biorcy” [Dz. U. z 2006 r. nr 226, poz. 1651].

Definicja zawarta w rozporządzeniu została sporządzona dla od-

górnego określenia, jaki twór organizacyjny w Polsce, może zostać na-

zwany klastrem. Istotne jest to, iż w Polsce od momentu transformacji

ustrojowej, nastąpił duży wzrost zainteresowania klastrami, o czym

świadczy fakt, iż obecnie na naszym terenie [Weresa, 2010, s. 267-278]

funkcjonuje 106 tego typu organizacji.

Jednym z najbardziej znanych klastrów w Polsce jest „Dolina Lotni-

cza” [http://www.dolinalotnicza.pl, dostęp dnia 20.12.2012], założona

w 2003 r. Jest ona zlokalizowana w południowo-wschodniej części kraju.

Warto zwrócić uwagę, iż w skład prezentowanego klastra lotniczego

wchodzi obecnie aż 90 członków z regionu. Natomiast jednym z najbar-

dziej znanych klastrów w Europie, jest niemiecki klaster nanomateria-

łów „NanoMat” [http://www.nanomat.de, dostęp dnia 20.12.2012], zało-

żony w 1997 r. Jego siedziba znajduje się w Karlsruhe, mieście zlokali-

zowanym w południowo-zachodnich Niemczech, w kraju związkowym

Badenia-Wirtembergia (stolicą tego landu jest Stuttgart). Prezentowany

klaster skupia organizacje zainteresowane badaniami w zakresie nano-

technologii. Nanotechnologia jest otrzymywaniem i zastosowaniem

struktur, których wymiary są wyrażane w nanometrach, jej celem jest

wykorzystanie właściwości tych struktur, poprzez kontrolę na poziomie

atomowym. „NanoMat” składa się z wielu instytucji naukowych, uczel-

ni wyższych oraz znanych na całym świecie przedsiębiorstw, do których

można zaliczyć BMW AG i BASF AG. Efektem współpracy w ramach

prezentowanego klastra, jest rejestracja przez jego członków wielu mię-

dzynarodowych patentów i licencji technologicznych. Zatem, można

Marcin Halicki 174

wywnioskować, iż klastry pozwalają czerpać korzyści członkom wcho-

dzącym w ich skład, wynikające chociażby z efektu synergii.

Poza wyżej zaprezentowanymi kwestiami, warto dodać, iż w litera-

turze wymienia się wiele rodzajów klastrów, czego wyrazem jest po-

wstanie ich typologii [Gorynia, Jankowska, 2008, s. 42]; [http://www.mes

opartner.com, dostęp dnia 20.12.2012].

Mając na uwadze powyższe, warto zastanowić się nad kwestią, co

powoduje zainteresowanie klastrami, nie tylko z perspektywy makro-

ekonomicznej, ale także z perspektywy mikroekonomicznej. Zaintere-

sowanie wynika stąd, iż istnieje wiele pozytywnych skutków funkcjo-

nowania klastrów na różnych poziomach [Staszewska, 2009, s. 46-47],

przy czym w ocenie autora dwa poziomy są najważniejsze, stąd też po-

winny być przedmiotem rozważania. Mowa tutaj o poziomie makro

(czyli kraju) oraz mikro (czyli przedsiębiorstwa).

Do najważniejszych skutków funkcjonowania klastrów z perspek-

tywy makro można zaliczyć [Staszewska, 2009, s. 46]:

– zmniejszenie stopy bezrobocia w regionie działalności klastrów,

– rozwój innowacyjności na obszarze państwa,

– wzrost poziomu eksportu,

– wzrost konkurencyjności rynków, na których działają przedsiębior-

stwa stowarzyszone w ramach klastra,

– wzrost poziomu inwestycji zagranicznych w regionie działalności

klastrów,

– obniżanie kosztów produkcji w branżach, w których działalność

prowadzą przedsiębiorstwa stowarzyszone w klastrach.

Natomiast do najważniejszych skutków funkcjonowania klastrów

z perspektywy mikro można zaliczyć [Staszewska, 2009, s. 46]:

– podział kosztów funkcjonowania na większą liczbę podmiotów go-

spodarczych,

– wzrost przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i mate-

riałów,

– wzrost innowacyjności i konkurencyjności,

– obniżenie cen sprzedawanych produktów, towarów i materiałów,

– rozszerzenie oferty produktów,

– wzrost zaufania pojedynczych przedsiębiorców wobec innych pod-

miotów funkcjonujących w ramach tego samego klastra,

– pozyskanie nowych klientów,

– dzielenie się informacjami, doświadczeniami i innowacjami,


– wzrost poziomu wykształcenia kadry pracowniczej.

Badanie empiryczne pokazało, że klastry zaczynają tracić na zna-

czeniu w rozwoju gospodarczym krajów, ze względu na procesy globa-

lizacji [Järvinen i inni, 2012, s. 218-240]. Wynika to z faktu, iż coraz więk-

sze znaczenie w łańcuchu wartości dodanej, zyskują dostawcy technolo-

gii, co przyczynia się do koncentracji przemysłu w określonej części tego

łańcucha. Przytoczone badanie dotyczyło przedsiębiorstw funkcjonują-

cych w branży papierniczej, lecz można zaryzykować stwierdzenie, iż

wyniki zaprezentowanych badań empirycznych, mogą także dotyczyć

klastrów, do których należą przedsiębiorstwa funkcjonujące w innych

branżach. W najnowszej literaturze zauważyć można trend, związany

ze zmniejszającym się znaczeniem działalności klastrów w określonej

branży. Stąd też, można przypuszczać, iż wpływ hipotetycznego funk-

cjonowania „stowarzyszeń do poszczególnych czynności handlowych

na wspólny rachunek”, na rozwój lokalnej przedsiębiorczości w Polsce,

mógłby być niewielki.

Jednak, aby móc prowadzić rozważania dotyczące kwestii prezen-

towanych stowarzyszeń, należy najpierw dokonać krótkiej charaktery-

styki Tytułu Drugiego „Powszechnej ustawy handlowej z 17 XII 1862 r.”

2. Charakterystyka Tytułu Drugiego „Powszechnej ustawy

handlowej z 17 XII 1862 r.” Zabór austriacki w przypadku Polski obejmował ziemie dawnej

I Rzeczypospolitej, zajęte w wyniku rozbiorów. Z perspektywy prowa-

dzonych rozważań, istotna jest informacja, iż w XIX w. prawo gospo-

darcze Austro-Węgier było bardzo elastyczne. Przejawiało się to prak-

tycznie nieograniczoną swobodą umów. Pomimo tego, iż ziemie należą-

ce do Austro-Węgier były ograniczone, pod względem rozwoju gospo-

darczego, to jednak przepisy prawa pozwalały rozwijać się przedsię-

biorczości. Obok typowych spółek kapitałowych, zgodnie z obowiązują-

cymi wówczas przepisami prawa, mogły powstawać stowarzyszenia

gospodarcze o integracji produktowej. Pozwalał na to Tytuł Drugi „Po-

wszechnej ustawy handlowej z 17 XII 1862 r.”, który nosił nazwę

„O stowarzyszeniu do poszczególnych czynności handlowych na

wspólny rachunek”. Zamieszczono w nim 5 artykułów regulujących

tworzenie i funkcjonowanie takich stowarzyszeń. Potocznie nazywane

były one spółkami dorazowymi.

Marcin Halicki 176

Artykuł 266 zawarty w Tytule Drugim mówił, iż „stowarzyszenie

się do jednej lub więcej czynności handlowych na wspólny rachunek nie

wymaga pisemnego aktu, ani też nie podlega innym formalnościom”.

W artykule 267 dodano, że „jeżeli nic innego nie umówiono, wszyscy

uczestnicy są obowiązani przyczynić się w równym stosunku do wspól-

nego przedsiębiorstwa”. W ocenie autora, bardzo ważny jest także arty-

kuł 268, który regulował podział ewentualnych zysków i strat uczestni-

ków stowarzyszenia. W artykule tym podano, że „jeżeli nic nie umó-

wiono, co do udziału uczestników w zysku i stracie, na ten czas opro-

centowuje się wkładki, natomiast zysk lub stratę rozdziela się według

głów”. Ostatni artykuł Tytułu Drugiego zawiera informację, iż po ukoń-

czeniu prowadzenia wspólnych działań gospodarczych, koordynator

stowarzyszenia, powinien dokonać wzajemnych rozliczeń, pomiędzy

wspólnikami, które wynikały z kwot uzyskanych ze sprzedaży produk-

tów wykonanych w ramach stowarzyszenia. Następnie koordynator, po

zrealizowaniu celów gospodarczych, powinien dokonać likwidacji sto-

warzyszenia.

W ramach stowarzyszenia mogły być realizowane wspólne przed-

sięwzięcia, które obecnie według MSR 31 (Międzynarodowy Standard

Rachunkowości 31) są definiowane jako „ustalenie umowne, na mocy

którego dwie lub więcej stron, podejmuje działalność gospodarczą pod-

legającą współkontroli”. Standard ten podaje także informację, iż

„współkontrola jest to określony w umowie podział kontroli nad dzia-

łalnością gospodarczą, który występuje tylko wówczas, gdy strategiczne

decyzje finansowe i operacyjne dotyczące tej działalności wymagają jed-

nomyślnej zgody stron sprawujących współkontrolę (wspólników

przedsięwzięcia)” [Dz. Urz. UE L 320 z 29.11.2008, str. 1, z późn. zm.].

Ważny jest jednak fakt, iż charakteryzowane stowarzyszenia nie posia-

dały wówczas osobowości prawnej, do swojego działania wykorzysty-

wały atrybuty zdolności do czynności prawnych wspólników.

Zaprezentowane wyżej rozważania są wstępem dla części poświę-

conej hipotetycznej możliwości, prowadzenia działalności gospodarczej

w ramach „stowarzyszenia do poszczególnych czynności handlowych

na wspólny rachunek” w obecnych uwarunkowaniach ekonomicznych

w Polsce.


3. Koncepcja „stowarzyszeń do poszczególnych czynności

handlowych na wspólny rachunek” w kontekście

współczesnych uwarunkowań w Polsce

Idea koncepcji biznesowej „stowarzyszeń do poszczególnych czyn-

ności handlowych na wspólny rachunek”, była znana w XIX wieku na

obszarze Polski, który podlegał zaborowi Austro-Węgier. Jednakże

w obecnych czasach, koncepcja ta nie jest znana wśród przedsiębiorców,

za sprawą braku odpowiednich regulacji prawnych i księgowych, które

pozwalałby na tworzenie „stowarzyszeń do poszczególnych czynności

handlowych na wspólny rachunek”. Ażeby takie stowarzyszenia mogły

zostać klastrami, musiałyby spełniać warunki Rozporządzenia Ministra

Gospodarki [Dz. U. z 2006 r. nr 226, poz. 1651].

Ponadto, aby prezentowana koncepcja mogła zostać obecnie wyko-

rzystywana przez przedsiębiorców w Polsce, należałoby dodać odpo-

wiedni rozdział do Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek

handlowych, który zawierałby charakterystykę prezentowanego stowa-

rzyszenia. Powinien znaleźć się tam zapis, iż „stowarzyszenie do po-

szczególnych czynności handlowych na wspólny rachunek”, jest stowa-

rzyszeniem osób fizycznych i prawnych, które uzgodniły wspólne zasa-

dy powoływania, prowadzenia i rozliczania wspólnych przedsięwzięć

(głównie gospodarczych). Dodatkowo, należałoby uregulować sposób

prowadzenia czynności handlowych „w imieniu własnym na rzecz osób

trzecich”, oraz „w imieniu i na rzecz osób trzecich”. Należy bowiem za-

uważyć, że analizowane stowarzyszenie nie ma osobowości prawnej

i musi korzystać ze zdolności do czynności prawnych zrzeszonych

podmiotów.

Głównym celem prowadzenia działalności gospodarczej przez

wspólników w ramach takiego stowarzyszenia, byłoby wspólne wytwo-

rzenie określonego produktu. Oznacza to, iż przedsiębiorcy specjalizo-

waliby się w konkretnych etapach procesu produkcyjnego, tworząc dla

własnych potrzeb wewnętrznych, regulamin powoływania, prowadze-

nia i rozliczania poszczególnych przedsięwzięć tworzonych w ramach

stowarzyszenia. Wiązałoby się to także z wprowadzeniem w Polsce,

przepisów zezwalających na tworzenie spółek dorazowych, wówczas

prawo to otwierałoby drogę do powstawania związków gospodarczych

o integracji produktowej, które posiadałyby znamiona klastra.

Ponadto, dla ułatwienia realizacji wspólnych przedsięwzięć, nie

powinno być obowiązku rejestracji stowarzyszenia. Jednak ważny byłby

Marcin Halicki 178

warunek, iż poszczególne spółki dorazowe powinny być określone na

piśmie, gdyż mogą rodzić skutki prawne. Działaniami stowarzyszenia

powinien kierować koordynator. Po ukończeniu wspólnie prowadzonej

działalności gospodarczej, koordynator spółki dokonywałby wzajem-

nych rozliczeń pomiędzy wspólnikami z kwot uzyskanych ze sprzedaży

przedmiotu spółki. Natomiast wspólnik, który w imieniu spółki doko-

nałby sprzedaży produktów, które byłyby wytworzone w ramach cha-

rakteryzowanego stowarzyszenia, wystawiałby pozostałym wspólni-

kom, dopuszczone prawem dokumenty. Po zakończeniu realizacji

przedsięwzięcia, koordynator spółki dokonywałby jej likwidacji.

Mając to wszystko na uwadze, można łatwo wywnioskować, iż do

„stowarzyszenia do poszczególnych czynności handlowych na wspólny

rachunek”, mogliby należeć przedsiębiorcy, którzy muszą stosować

przepisy Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości [Dz. U.

z 1994 r. nr 121, poz. 591]. Zatem, dla umożliwienia prowadzenia dzia-

łalności gospodarczej w ramach opisywanych stowarzyszeń, należałoby

przeprowadzić niewielkie zmiany w powyższej ustawie, które pozwala-

łyby zakładać takie stowarzyszenia oraz które nakładałyby na przedsię-

biorców nowe obowiązki w zakresie informacji, wykazywanych

w sprawozdaniach finansowych.

W sprawozdaniu finansowym przedsiębiorcy należącego do „sto-

warzyszenia do poszczególnych czynności handlowych na wspólny ra-

chunek”, w dodatkowych informacjach i objaśnieniach, powinny poja-

wić się, oprócz standardowych informacji wymaganych przez Ustawę

o rachunkowości, dodatkowo informacje, takie jak:

– nazwa „stowarzyszenia do poszczególnych czynności handlowych

na wspólny rachunek”, do którego należy przedsiębiorca,

– rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej w ramach stowarzy-

szenia,

– nazwy innych przedsiębiorców działających w stowarzyszeniu,

wraz z dokładną charakterystyką koordynatora stowarzyszenia,

– procentowy udział w kosztach sprzedaży produktu końcowego lub

usługi,

– poziom przychodów i kosztów wynikających z uczestnictwa przed-

siębiorcy w stowarzyszeniu,

– poziom zobowiązań/zobowiązań warunkowych zaciągniętych na

potrzeby działalności w ramach stowarzyszenia,


– najważniejsze składniki aktywów nabytych w związku z uczestnic-

twem w stowarzyszeniu,

– ewentualne wynagrodzenie dla koordynatora stowarzyszenia (było-

by ono kosztem dla wszystkich zrzeszonych, proporcjonalnym do

udziału przedsiębiorcy w całości kosztów wyprodukowanego pro-

duktu/usługi),

– charakterystyka ryzyka wynikającego z prowadzenia działalności

gospodarczej przez przedsiębiorcę w ramach stowarzyszenia.

Zaprezentowane przez przedsiębiorcę informacje według zapropo-

nowanych wymogów, byłyby wystarczające dla użytkowników spra-

wozdań finansowych, którzy podejmowaliby w oparciu o te sprawoz-

dania, decyzje gospodarcze.

Warto również, zastanowić się nad kwestią hipotetycznej księgo-

wości przedsiębiorców, prowadzących działalność gospodarczą w ra-

mach charakteryzowanego stowarzyszenia w obecnych uwarunkowa-

niach w Polsce. Księgowość takich podmiotów, poza ogólnie znanymi

normami, mogłaby uwzględniać proponowane poniżej dodatkowe za-

sady:

– w przypadku sprzedaży produktu końcowego stowarzyszenia

(sprzedaż powinna nastąpić u koordynatora stowarzyszenia), po-

wstałby przychód stowarzyszenia; przychód ten, pomniejszony

o koszty uzyskania przychodów i ewentualne odliczenia od docho-

du, wskazałby podstawę opodatkowania; każdy z przedsiębiorców

należących do stowarzyszenia, zapłaciłby podatek dochodowy in-

dywidualnie w momencie sprzedaży produktu końcowego;

– uzyskany przychód, powinien być wyższy od kosztów o wielkość

marży; przedsiębiorcy powinni zatem ustalić z koordynatorem okre-

śloną marżę, a po ukończeniu wspólnego przedsięwzięcia koordyna-

tor stowarzyszenia, powinien dokonywać wzajemnych rozliczeń

pomiędzy podmiotami z kwot uzyskanych ze sprzedaży produktu

końcowego stowarzyszenia; koordynator, który w imieniu stowa-

rzyszenia dokonał sprzedaży produktu końcowego, będzie upo-

ważniony do wystawiania pozostałym wspólnikom dopuszczonych

prawem dokumentów; na podstawie których podmioty będą mogły

obliczać indywidualny poziom przychodów; przychód u takich

podmiotów powstanie również w momencie sprzedaży produktu

końcowego;

Marcin Halicki 180

– przychód przedsiębiorców stowarzyszonych, byłby obliczony pro-

porcjonalnie do udziału w kosztach całkowitych produktu, byłby on

także przychodem podatkowym, wówczas też koszty poniesione

przez pojedynczego przedsiębiorcę i odjęte od tego przychodu, po-

zwoliłyby obliczyć dochód, od którego zostałby zapłacony podatek

dochodowy, indywidualnie przez wszystkich przedsiębiorców; po-

datek mógłby zostać obliczony dopiero po sprzedaży produktu koń-

cowego przez koordynatora;

– każdy z przedsiębiorców działających w stowarzyszeniu, ponosiłby

przed sprzedażą produktu końcowego koszty, lecz nie byłyby to

koszty podatkowe, ponieważ nie wystąpił przychód, nie dokonywa-

no by zapłaty podatku dochodowego przed sprzedażą produktu

końcowego;

– kwoty podatku naliczonego VAT, przedsiębiorców wytwarzających

elementy potrzebne do produkcji wyrobu końcowego stowarzysze-

nia, byłyby sumowane i przenoszone na następne okresy rozlicze-

niowe do momentu, aż pojawi się sprzedaż wyrobu końcowego;

kwoty te przedsiębiorcy mogliby odzyskać w momencie pojawienia

się sprzedaży;

– kwoty podatku należnego VAT byłyby zakwalifikowane do zapłaty

w momencie sprzedaży produktu końcowego przez wszystkich

przedsiębiorców indywidualnie, proporcjonalnie do udziału indy-

widualnych kosztów przedsiębiorców w kosztach całkowitych pro-

duktu końcowego stowarzyszenia.

Najlepszym rozwiązaniem dla stowarzyszenia, byłoby prowadze-

nie ewidencji księgowej w jednym systemie finansowo-księgowym.2

Spowodowałoby to poprawę organizacji pracy wszystkich przedsiębior-

ców, należących do stowarzyszenia, ponieważ niezbędne dane finanso-

wo-księgowe, można by uzyskać w jeden ustandaryzowany sposób.

Ponadto, koordynator mógłby otrzymywać wynagrodzenie, które

byłoby kosztem dla wszystkich podmiotów stowarzyszenia, ponoszo-

nym proporcjonalnie do udziału kosztów indywidualnych w całości

kosztów potrzebnych do wytworzenia produktu końcowego. Zatem,

podmioty byłyby zainteresowane wyborem koordynatora, który doma-

gałby się najniższego wynagrodzenia. Stowarzyszenie powinno także

mieć swój statut, który musiałby dokładnie określać czynności, wyko-

2 Wnioski te wynikają z obserwacji własnych autora.


nywane w ramach stowarzyszenia, niezbędne do realizacji produktu

końcowego oraz charakterystykę przedsiębiorców, którzy mogliby

wchodzić w jego skład (wraz z odpowiednimi wymogami rzeczowymi

i kapitałowymi). W statucie tym, powinna być także zamieszczona in-

formacja na temat przypuszczalnego czasu trwania stowarzyszenia,

a także opis produktów, które byłyby wytwarzane w jego ramach.

Podsumowując, do zalet prowadzenia działalności gospodarczej

przez przedsiębiorców w ramach „stowarzyszenia do poszczególnych

czynności handlowych na wspólny rachunek” można by zaliczyć:

– obniżenie progu inicjatywy gospodarczej, poprzez obniżenie i rozło-

żenie ryzyka biznesowego pomiędzy przedsiębiorców w ramach

stowarzyszenia,

– przyspieszenie rozwoju gospodarki lokalnej i regionalnej ze wzglę-

du na tworzenie stowarzyszeń w oparciu o nieformalne związki,

pomiędzy przedsiębiorcami oraz bez formalnych wymogów kapita-

łowych,

– zniesienie tajemnicy handlowej w ramach stowarzyszenia, ponieważ

marża jest określona na samym początku współpracy, stąd też, osta-

teczny sprzedawca nie może uzyskać zbyt wysokiej marży, kosztem

innych przedsiębiorców, którzy dostarczają mu komponenty lub go-

towy produkt; takie podejście pozwoli na obniżenie ceny wytwarza-

nych produktów,

– skupienie przedsiębiorców wokół osi wytwarzania produktu, co

zwiększy ich specjalizację,

– realizacja wielu przedsięwzięć (wytwarzanie wielu produktów)

w ramach jednego stowarzyszenia,

– możliwość udzielania pomocy finansowej przedsiębiorcom w ra-

mach stowarzyszenia, co obniży ich koszty pozyskiwania kapitału,

jednocześnie zwiększając ich płynność finansową.

Podstawową zaletą tego typu stowarzyszenia jest prostota organi-

zacji oraz tworzenie związków o nieformalnym charakterze, w których

mogą dominować zaufanie i wzajemna pomoc. Zaprezentowane roz-

wiązanie księgowo-finansowe jest czysto hipotetyczne, jednakże jego

wdrożenie w rzeczywistych warunkach prowadzenia działalności go-

spodarczej w Polsce wydaje się być sensowne, zwłaszcza że zostały za-

prezentowane zalety wynikające z funkcjonowania przedsiębiorców

w ramach stowarzyszenia. Należy także przyznać, iż w warunkach kry-

zysu gospodarczego, każda koncepcja, która pozwoli obniżyć próg ini-

Marcin Halicki 182

cjatywy gospodarczej, jest warta rozważenia. Zaprezentowane rozwa-

żania mają charakter czysto teoretyczny, należy jednak mieć na uwadze

fakt, iż w przeszłości prezentowane stowarzyszenia funkcjonowały

w Austro-Węgrzech, chociaż otoczenie prawno-ekonomiczne, było

wówczas zupełnie inne, aniżeli we współczesnej Polsce. Ponadto, wdro-

żenie koncepcji „stowarzyszeń do poszczególnych czynności handlo-

wych na wspólny rachunek” w Polsce, wymagałoby licznych zmian

w obowiązujących przepisach prawa, niemniej jednak koncepcja ta,

w pewnym stopniu pomogłaby przedsiębiorcom w realizacji wspólnych

przedsięwzięć, dlatego powinna być uwzględniona w strategii polskiej

polityki gospodarczej.

Zakończenie

W niniejszej publikacji zaprezentowano istotę koncepcji „stowarzy-

szeń do poszczególnych czynności handlowych na wspólny rachunek”.

Ponadto, zaprezentowano także istotę klastrów gospodarczych oraz do-

konano krótkiej charakterystyki Tytułu Drugiego „Powszechnej ustawy

handlowej z 17 XII 1862 r.”

Jednakże celem głównym publikacji, była prezentacja koncepcji

„stowarzyszeń do poszczególnych czynności handlowych na wspólny

rachunek” w kontekście współczesnych uwarunkowań w Polsce. Stąd

też, autor zaprezentował, jak mogłyby wyglądać hipotetyczne wytyczne

z obszaru rachunkowości, którymi mogliby się kierować przedsiębiorcy

należący do prezentowanych stowarzyszeń, gdyby mogły one obecnie

funkcjonować w Polsce. Ponadto, przedstawione zostały zalety, jakie

wynikałyby z prowadzenia działalności gospodarczej w ramach oma-

wianych stowarzyszeń. Wdrożenie zaprezentowanej koncepcji bizneso-

wej w Polsce, wymagałoby licznych zmian w obowiązujących przepi-

sach prawa, co stanowiłoby dość skomplikowany i czasochłonny proces.

Literatura

1. Dolina Lotnicza, http://www.dolinalotnicza.pl/en, dostęp dnia

20.12.2012.

2. Ferrary M. (2011), Specialized organizations and ambidextrous clusters in

the open innovation paradigm, „European Management Journal”, nr 29.

3. Gorynia M., Jankowska B. (2008), Klastry a międzynarodowa konkuren-

cyjność i internacjonalizacja przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa.


4. Järvinen J., Lamberg J. A., Pietinalho L. (2012), The fall and the frag-

mentation of national clusters: Cluster evolution in the paper and pulp in-

dustry, „Journal of Forest Economics”, nr 18.

5. Meyer-Stamer J., Harmes-Liedtke U. (2005), How to Promote Clusters,

mesopartner working paper, http://www.mesopartner.com/fileadmi

n/user_files/working_papers/mp-wp8_cluster_e.pdf, dostęp dnia

20.12.2012.

6. Morgan Stanley: 1,5 proc. wzrostu PKB Polski, http://www.forbes.pl/art

ykuly/sekcje/wydarzenia/morgan-stanley--1-5-proc--wzrostu-pkb-

polski,31437,1, dostęp dnia 20.12.2012.

7. NanoMat, http://www.nanomat.de, dostęp dnia 20.12.2012.

8. Powszechna ustawa handlowa z 17 XII 1862 obowiązująca w byłym

zaborze austrjackim wraz z ustawą wprowadczą i ustawą o spół-

dzielniach, Dz. p. p. nr 1 z r. 1863.

9. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1126/ 2008 z dnia 3 listopada 2008,

Dz. Urz. UE L 320 z 29.11.2008, str. 1, z późn. zm.

10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 grudnia 2006 r.

w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębior-

czości pomocy finansowej niezwiązanej z programami operacyjny-

mi, Dz. U. z 2006 r. nr 226, poz. 1651.

11. Staszewska J. (2009), Klaster perspektywą dla przedsiębiorców na polskim

rynku turystycznym, Difin, Warszawa.

12. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz. U. z 1994 r.

nr 121, poz. 591.

13. Weresa M. A. (2010), Klastry przemysłowe a przewagi konkurencyjne,

Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.

Streszczenie

W obecnych czasach często poszukiwane są rozwiązania pozwalające

rozwijać się przedsiębiorczości, będące jednocześnie dość łatwe we wdrożeniu

w politykę gospodarczą państwa. Ta sytuacja dotyczy także Polski, której

wzrost gospodarczy w 2013 r., może być bardzo niski, o czym świadczą pro-

gnozy. Z tego względu zaprezentowano koncepcję „stowarzyszeń do poszcze-

gólnych czynności handlowych na wspólny rachunek” w kontekście współcze-

snych uwarunkowań w Polsce. Koncepcja ta może być pomocna w kreowaniu

polityki gospodarczej, ponieważ stowarzyszenia te, pozwoliłyby m.in. na obni-

żenie progów inicjatywy gospodarczej.

Dodatkowo w publikacji scharakteryzowano Tytuł Drugi „Powszechnej

ustawy handlowej z 17 XII 1862 r.”, który był poświęcony niniejszym stowarzy-

Marcin Halicki 184

szeniom. Przedstawiono także, istotę klastrów gospodarczych oraz ich pozy-

tywne skutki (w skali makro i mikro).

Dodatkowo zaproponowano informacje, jakie mogłyby się znaleźć

w sprawozdaniach finansowych przedsiębiorców, którzy należeliby do takiego

rodzaju stowarzyszeń, jak również zasady rachunkowości, którymi mogliby się

kierować.

Słowa kluczowe

stowarzyszenie, klastry

Presentation of the business concept of "associations to particular

business activities on a joint account" in the context of contemporary

conditions in Poland (Summary)

Nowadays, one often seeks to develop solutions to business easily imple-

menting to the economic policy of the state. This situation applies to Poland,

whose economic growth in 2013 may be very low, as evidenced by the forecast.

For this reason, the concept was presented to the individual associations of

commercial activities on a joint account in the context of the present conditions

in Poland. This concept can be helpful in the creation of economic policy, be-

cause the association would help to reduce the thresholds of economic initia-

tive. In addition, the Tytuł Drugi was characterized by the "Powszechna ustawa

handlowa z 17 XII 1862 r.”, which was dedicated to these associations.

The paper also shows the essence of economic clusters in order to better

understand the concept of characterized associations and their positive impact

(macro and micro).

Additionally it offers information that should be included in the financial

reports of enterprises which would belong to this kind of association, as well as

the accounting standard that would direct.

Keywords

association, clusters

Prezentacja koncepcji biznesowej „stowarzyszeń do …zif.wzr.pl/pim/2013_1_4_11.pdf · 2013-06-14 · Prezentacja koncepcji biznesowej „stowarzyszeń do poszczególnych… 175

Documents