Programit për Decentralizim dhe Zhvillim Lokal (dldp) Mbeshtetje teknike per menaxhimin e mbetjeve urbane (Prill– Dhjetor 2012) PREZANTIM 3 ASPEKTEVE TEKNIKE TË ORGANIZIMIT EFEKTIV TË SHËRBIMIT TË GRUMBULLIMIT TË MBETJEVE, MUNDËSITË DHE PENGESAT PËR REDUKTIMIN E KOSTOS DHE RRITJEN E CILËSISË Shkoder, 11 Maj, 2012 Shkoder, 11 Maj, 2012
20
Embed
PREZANTIM 3 ASPEKTEVE TEKNIKE TË ORGANIZIMIT EFEKTIV TË SHËRBIMIT TË GRUMBULLIMIT TË MBETJEVE,
Programit për Decentralizim dhe Zhvillim Lokal (dldp) Mbeshtetje teknike per menaxhimin e mbetjeve urbane (Prill– Dhjetor 2012). PREZANTIM 3 ASPEKTEVE TEKNIKE TË ORGANIZIMIT EFEKTIV TË SHËRBIMIT TË GRUMBULLIMIT TË MBETJEVE, - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Programit për Decentralizim dhe Zhvillim Lokal (dldp)
Mbeshtetje teknike per menaxhimin e mbetjeve urbane (Prill– Dhjetor 2012)
PREZANTIM 3
ASPEKTEVE TEKNIKE TË ORGANIZIMIT EFEKTIV TË SHËRBIMIT TË GRUMBULLIMIT TË MBETJEVE,
MUNDËSITË DHE PENGESAT PËR REDUKTIMIN E KOSTOS DHE RRITJEN E CILËSISË
Shkoder, 11 Maj, 2012Shkoder, 11 Maj, 2012
Cfare synohet?
• Identifikimi i elementeve kryesore qe mundesojne nje organizim efektiv të shërbimit të grumbullimit të mbetjeve;
• Vleresimi i mundësive dhe pengesave për reduktimin e kostos dhe rritjen e cilësisë;
• IIlustrim nepermjet praktikave te mira dhe te dobta te hasura ne rajon apo me gjere;
• Nxitja dhe orientimi i eksperteve vendore te zhvillojne modele/ praktika te sukseshme sipas kontekstit te tyre vendor
Elementet kryesore te grumbullimit te mbetjeve
• Besueshmeria e te dhenave per mbetjet• Pikat e grumbullimit dhe kontenieret• Shpeshtësia e ri-grumbullimit• Kontenierët dhe kamionët e mbetjeve• Optimizimi i përdorimit të kamionëve teknollogjike• Burimet njerëzore (personeli)• Mirembajtja e konteniereve dhe kamioneve
Saktesia e informacionit mbi mbetjet• RENDESIA dhe impakti ne
koston e sherbimit dhe MMU;
• REALITETI: Sasia e mbetjeve te grumbullohen ne raport me planifikimin apo me standartet kombetare;
• SHKAQET: te dhena jo te sakta per konsumatoret, mbetjet nuk maten apo mungesa e sondazheve, kompostimi i mbetjeve ne zonat rurale, etj;
Si mund te saktesohen te dhenat rreth mbetjeve
• Kur mungon peshoret e standartizuara ne landfill, te behen sondazhe (stinore, vjetore), rasti bashkia Shkoder, Fier, Dajç, etj;
• Verifikimi dhe perditesimi i te dhenave per konsumatoret dhe ballafaqimi i tyre (me burime te ndryshme, ujesjellesi, CEZ, zyrat e gjendjes civile, etj);
• Kryerja e sondazheve (perberja e mbetjeve) per konsumatore te veçante kur objektivi eshte ndarja e mbetjeve per efekt riciklimi apo kompostimi.
Pikat e grumbullimit dhe kontenieret
ELEMENTET QE NDIKOJNE:•Sa praktike dhe te aksesueshme jane PGM-te;•Dendesisie se PGM;•Konsiderata te tjera: a eshte ne proporcion me densitetin urban, kordinimi me pastrimin e rrugëve, ndryshime te medha nga rrjeti ekzistues i PGM.
PROBLEMET DHE PASOJAT:•Rrjeti i PGM nuk aksesohet nga konsumatoret, rrjedhimisht kemi mbetje jashte konteniereve, pika ilegale, vonesa te teperta dhe rritjen e kostos… kosto e rritur;
• Skema e vendosjes se PGM (sipas planit) duhet verifikuar ne funksion te niveli te perdorimit te tyre; (shembuj Fier, Shkoder, Kuçove, etj)
• Pwrcaktimi dhe miratimi I standardeve dhe rregullave vendore (psh. Bashkia Kuçove), shpeshtesia sipas tipologjise urbane te zones (shih planet);
• Te fillohet me pak PGM (vetëm në rrugët kryesore ku ka me shume akses) dhe te progresohet gradualisht sipas nevojave;
• Te perzgjidhet modeli i pershtatshem i PGM qe lidhet me objektivin prioritar (psh. qe te mundesoje ndarjen e mbetjeve (Lezhe) apo kompostimin e tyre (zonat rurale).
Mundesite per rritjen e efektivitetit te sherbimeve nga PGM
Është e rekomandueshme që për komunat me financa të pamjaftueshme dhe që nuk kanë eksperiencë në MM , të fillojnë shërbimin me një rrjet jo të dendur të PGM (distancat midis PGM prej 400 m ose më shumë). Ndërsa sistemi fillon të funksionojë dhe të fitojë eksperiencë, në një fazë të dytë mund të rritet numri i PGM dhe kontenierëve sipas nevojave.
Shpeshtësia e ri-grumbullimit te mbetjeve
• A perputhet frekuenca e ri-grumbullimit (sipas planit ) me realitetin;
• Numri i konteniereve ne dispozicion;
• Kushtet specifike (klima, infrastruktura, etj);
• Konsiderata te tjera (sipas zonave urbane, konsumatoreve, kushtet higjeno-sanitare);
PASOJAT: kemi mbetje jashte konteniereve, pika ilegale, vonesa te teperta dhe rritjen e kohes… kosto e rritur;
• Zgjidh frekuenca sa me te rralla, konsiderata te tjera (zonat rurale) kur kushtet klimatike, lloji i mbetjeve e lejojne kete;
• Vlereso perdorimin e konteniereve (niveli i mbushjes se tyre), ndrysho frekuencen vetem nese ndrysh. i numrit te konteniereve nuk eshte i pershtatshem.
Rekomandim: zgjidhja më e lirë është të kesh një frekuencë më të vogël shërbimi me një numër më të madh kazanësh; zgjidhni shpeshtësinë më ekonomike të rigrumbullimit, që përmbush kushtet dhe pastaj percaktoni numrin e kontenierëve. Kjo do ta ulë koston e operimit disa herë për sa ulet frekuenca e grumbullimit.
Mundesite dhe alternativat per korrigjimin e frekuences se sherbimit
Kontenierët dhe kamionët e mbetjeve
ELEMENTET QE NDIKOJNE NE KOSTON E SHERBIMEVE:
•Zgjedhja e tipit të përshtatshëm, (sipas kapacitetit, materiali) qe ofron aksesin maksimal per konsumatoret sipas sasise dhe llojit te mbetjeve;•Standartizimi dhe cilësia e konteniereve dhe kamioneve: qendrueshmeria dhe teknollogjia;•Sasia e kazanëve dhe kamionëve: percaktimi i nr. duhur te konteniereve redukton kostot;
Optimizimi i përdorimit të kamionëve teknollogjike
• Monitoro kohen e grumbullimit te mbetjeve nga kontenieret dhe vlereso shkaqet e vonesave: nevojitet 1-3 minuta për të shkarkuar në kamion një kontenier me volum 1.1 m3, por te duhet 2-5 here nese kemi mbetje ne toke;
• Ngarkimi i plote i kamioneve dhe koha/ largesia e transportit te mbetjeve: zgjidhja më ekonomike është përdorimi i kamionit në kohë të plotë brenda ditës (duke bërë 2 ose 3 rrugë në ditë dhe mundësisht deri në 2 turne në ditë
Organizimi i rrugeve dhe shmangia e barrierave fizike dhe urbane;
• Pozicionimi i duhur i PGM dhe aksesi per sherbim duke shmang ndalesat e teperta, parkimin, etj;
• Grumbullimi efektiv i kontenierwve: duhet të grupohen në PGM të caktuara sesa të shpërndahen gjatë gjithë rrugës. Kjo do të kursente kamionin nga kryerja e një numër të madh proçesesh NDALO dhe EC, që do të sillte rritjen e kohës së operimit dhe kostos së punës.
Iteneraret e levizjes se kamionit
• Vlereso dhe zgjidh rruget me te pershtatshme qe shmangin trafiku i dendur apo barrierat natyrore/ infrastruktures;
• Iteneraret duhet monitoruar (psh.MTM), per te gjetur rrugen me te shkurter qe grumbullon me shume mbetje;
Burimet njerëzore (personeli)ELEMENTET QE NDIKOJNE NE KOSTON E SHERBIMEVE:•Numri i duhur i personelit•Efektiviteti i punes (psh. ore pune/kontenier zbrazur ose per ton mbetje)•Standartet e punes se personelit dhe zbatimi i tyre•Organizimi dhe kordinimi •Disiplina ne pune dhe kontrolli i tyre•Stimulimi dhe efekti I tyre•Kushtet e punes dhe kushtet e sigurise•Sa ndikojne elementet e organizimit teknik te skemes tek efektiviteti I personelit
Elementët që çojnë në rritjen e numrit të personelit Masat e duhura për reduktimin e numrit të personelit
Mungesa e kontenierëve: Një pjesë e mbetjeve depozitohet në tokë dhe kërkon më shumë kohë për mbledhjen dhe grumbullimin e tyre
Verifiko mbushjen e kontenierëve dhe numrin e nevojshëm të konteniereve për çdo PGM
Kontenierët jo të përshtatshëm ose jo uniform: Nëse kapaciteti I kontenierëve nuk është I përshtatshëm, (të vegjël), ose ndryshojnë sipas formës apo kapacitetit, atëherë do të duhet më shumë kohë dhe ndoshta kamion shtesë për grumbullimin e mbetjeve.
Përdor vetëm kontenierë të standartizuar dhe me kapacitet prej 1100 litra
Kamion jo i përshtatshëm: Vëtëm përdorimi I kamionëve teknollogjikë me system hidraulik ngjeshje ofron efiçenc e nevojshme për grumbullimin e mbetjeve.
Përdor kamion teknollogjik për grumbullimin e mbetjeve urbane; përdorimi I kamionëve të hapur rrit shumë koston e operimit;
Mungesa e mirëmbatjes së kamionëve: Nëse sistemi I ngarkimit të kamionit ose vetë kamioni nuk funksionojnë mirë atëherë koha e punës do të jetë më e gjatë.
Mirëmbajtja rregullt dhe periodike e kamionëve
Mungesa e mirëmbatjes së kontenierëve: Nëse kontenierët nuk funksionojnë mirë (rrota të dëmtuara), atëherë kërkohet më shumë kohë për kryerjen e shërbimit.
Mirëmbajtja sistematike e kontenierëve
Organizim i dobët ose moskordinim midis pastrimit të PGM dhe I shërbimit të pastrimit të rrugës: Nëse stafit të që merret me grumbullimin e mbetjeve I kërkohet të pastrojë edhe rrugën, do të kërkojë më shumë kohë.
PGM duhet të jenë të pastruara përreth, nëmënyrë që kamioni të ndalojë vetëm për të ngarkuar kontenierët
Mungesa e mjeteve ose ato janë jo të përshtatshëm: Personelit do ti duhet më shumë kohë për të kryer punën nëse nuk përdor mjetet e duhura të punës.
Mundëso pajisjen e personelit me pajisje dhe mjete të përshtatshme pune
Mungesa e mjeteve dhe e rregullave të sigurisë në punë: Aksidentet, të cilat çojnë në rritjen e kostos së personelit.
Mundëso pajisjen e personelit me pajisje dhe mjete të përshtatshme për sigurinë në punë dhe rregulla strikte
Menaxhimi i mirë i kohës së punës: Personeli nuk angazhohet në mënyrë efektive, psh. Kur kamioni shkon të shkarkojë në landfill.
Kur shoferi shkon në landfill, punëtorët duhet të angazhohen me ndonjë tjetër operacion. psh. fshirjen e vendit rreth PGM, etj;
Dilema qe kerkojne te vleresimin e eficences
Madhësia/numri optimal i personelit: 2, 3 apo 4 punëtorë për kamion:
•Merren ne konsiderate aspektet e organizimit teknik te sherbimit si dhe specifikat e infrastruktures se mbetjeve dhe se si hidhen mbetjet;
•Nevojitet vleresimi dhe krahasimi i kostove: diferencat e kostos se personeli vs. diferencat
e kostos se materialeve (karburant, etj)
Mirembajtja e konteniereve dhe kamioneve
• Gjendja dhe kontrolli teknik i kamioneve dhe konteniereve;
• Rregullsia e mirëmbajtjs se pajisjeve dhe kamionëve;
• Procedurat e mirembajtjes, e duhur/profesionale, e kushtueshme;
• Kosto e riparimit, si dhe kostot e tjera qe lidhen me prishjen apo mosfunksionimin e kamionit dhe konteniereve;
• Konsiderata të shëndetit dhe sigurisë.
Jetegjatesia e perdorimit dhe reduktimi i kostove
• Caktimi i grafikëve specifike për mirëmbajtjen e kamionëve dhe ngritja/ ose kontraktimi i kompanive (garazheve) cilësorë;
• Sherbimet e mirembajtjes dhe riparimit: Publik vs. Privat
• Eksperienca ne rajon? (Borshi apo Kadeli)
Shenim: eksperienca nderkombetare- per NjQV mbi 300,000 banorë, mund të jetë me leverdi ngritja dhe operimi i një ofiçine të specializuar nga vetë autoritete vendore ;