www.sdseed.in
www.sdseed.in
www.sdseed.in
2
Jh- lqjs’knknk tSu
vkeps izsj.kkLFkku
www.sdseed.in
3
• /;s;
xq.koar fo|kF;kZae/;s O;kolkf;d o m|kstdh; dkS’kY;s fodflr d:u R;kauk tkxfrd
Lrjkoj l{ke cufo.ks-
• mfí"Vs
– loZ ik= fo|kF;kZauk 21O;k 'krdkrhy HkkjrkP;k fodklkr lgHkkxh gks.;kph la/kh
izkIr d:u ns.ks-
– fo|kFkhZ] ikyd o f’k{kdkae/;s f’k{k.kkps egŸo vkf.k ifj.kkekcíy izcks/ku dj.ks-
– loZ ik= fo|kF;kZauk R;kaps 'kS{kf.kd o m|kstdh; /;s; xkB.;klkBh vkfFkZd enr
dj.ks-
– fo|kFkhZ] ikyd o f’k{kdkauk l{ke cufo.;klkBh uouohu miØe fodflr d:u rs
vaeykr vk.k.ks-
– loZ miØekauk Lo;aiw.kZ cufo.ks] T;k;ksxs tkLrhr tkLr fo|kF;kZauk R;kapk ykHk
feGsy-
• dk;Z{ks= tGxko ftYákrhy loZ tkrh] /keZ] iaFkkrhy b;Ÿkk 8oh o R;kiq<hy fo|kF;kZauk
,lMh&lhM ;kstusarxZr dk;ZØekapk ykHk ?ksrk ;sbZy-
www.sdseed.in
4
• Jh- lqjs’knknk tSu gs egkjk"Vªkrhy lqfo[;kr O;fäeRo vkgs] ts xsY;k pkj n’kdkaiklwu
jktdkj.k] 'kS{kf.kd] lkekftd ckaf/kydh] vkjksX;] lkaL—frd bR;knh {ks=kar y{k.kh;
cny ?kMfo.;klkBh vkf.k lokZaxh.k fodklklkBh vfojr dk;Z djhr vkgsr-
• ftákrhy xq.koar o xjtw fo|kF;kZauk fu;kstuc) i)rhus vkfFkZd enr feGkoh
;klkBh 2008 lkyh R;kauh ^ekrksJh izsekckbZ tSu mPpf’k{k.k f’k";o`Ÿkh^ gh ;kstuk lq:
dsyh-
• ;k f’k";o`Ÿkh ;kstusps iq<s ‘SURESH DADA – SCHEME FOR EDUCATIONAL AND
ENTREPRENEURIAL DEVELOPMENT’ Eg.ktsp SD-SEED ukokus laLFkkRed cny >kyk-
• 2008 iklwu ftákrhy 12]000 is{kk tkLr fo|kF;kZauh ;k f’k";o`Ÿkhpk ykHk ?ksryk vkgs-
• vkti;Zar lqekjs 2700 fo|kF;kZauh ;’kLohfjR;k R;kaps mPp f’k{k.k iw.kZ dsys vkgs-
ikÜoZHkweh
www.sdseed.in
5
egkjk"VªkP;k udk’kkojhy tGxko
www.sdseed.in
6
egkjk"VªkP;k rqyusr tGxkao ftákrhy
lk{kjrsps izek.k
jkT; @ ftYgk xzkeh.k lk{kjrk
izek.k (%)
'kgjh lk{kjrk
izek.k (%)
,dw.k lk{kjrk
izek.k (%)
tux.kusuqlkj tux.kusuqlkj tux.kusuqlkj
2001 2011 2001 2011 2001 2011
egkjk"Vª 70-36 77-09 85-48 89-84 76-88 82-91
tGxko 72-10 76-04 83-62 87-51 75-43 79-73
L=ksr% www.census2011.co.in
jkT;Lrjh; lk{kjrk tqG.;klkBh tGxkoe/khy lk{kjrsps izek.k
lq/kkj.;klkBh oko vkgs-
www.sdseed.in
7
I. ekrksJh izsekckbZ tSu mPp f’k{k.k f’k";o`Ÿkh
ik=rk%
• tGxko ftákrhy jfgoklh vlkok-
• ngkoh o R;kiq<hy ijh{kk ifgY;k iz;Rukr xq.koŸksus mŸkh.kZ gks.ks vko’;d
vkgs- tj fo|kFkhZ f’k";o`Ÿkh uwruhdj.k djhr vlsy rj ekxhy ijh{ksr rks
mŸkh.kZ vlkok-
• ,dw.k dkSVqafcd okf"kZd mRiékph e;kZnk #-1-50-000@& vlkoh-
• 'kkjhfjdn`"Vîk viax fo|kF;kZauk fo’ks"k izk/kkU; feGsy-
fo|kFkhZ fgrkps dk;Zdze
www.sdseed.in
8
II. fo|kF;kZaP;k lokZaxh.k fodklklkBh o okrkoj.k fuehZrhlkBh%
• ,lMh&lhM gs tk.kwu vkgs dh] gq’kkj fo|kF;kZauk f’k{k.k ?ks.;klkBh dsoG
f’k";o`Rrh iqjs’kh ukgh-
• ikydkaps izcks/ku dj.ks-
• loZ ykHkkFkhZ o lgdkjh ;kapk lfØ; leqnk; mHkkj.;klkBh ;kstuk vk[k.ks-
• f’k{k.kkP;k eqyHkwr xjtslkBh loZad"k Lo:ikph o cgqmi;ksxh mik;;kstuk
vk[k.ks-
fo|kFkhZ fgrkps dk;Zdze
www.sdseed.in
9
III. fo|kF;kZaps f’k{k.k ;’kLohfjR;k iw.kZ gks.;klkBh R;kauk lgk¸;
• c¡d o vU; foŸkh; laLFkkadMwu 'kS{kf.kd dtZ
• vU; 'kgjkae/;s fuokl O;oLFkk
• xzaFkky;s
• DyklslP;k Qhe/;s loyrhlkBh enr
• iqLrds] x.kos’k] LVs’kujh o brj 'kS{kf.kd lkeqxzh [kjsnhe/;s loyrhlkBh enr
• ljdkjh o brj Li/kkZRed ijh{kkalkBh izf’k{k.k
• izos'k izfØ;k o i)rhaph ekfgrh
• djhvj leqins’ku o ekxZn’kZu
• x.kos’k o iqLrdkaps okVi
fo|kFkhZ fgrkps dk;Zdze
www.sdseed.in
10
IV. jkstxkj feG.;klkBh fo|kF;kZauk l{ke dj.ks%
• O;k[;kus] laesyus o dk;Z’kkGkaps vk;kstu
• fofo/k dkS’kY;fo"k;d izf’k{k.k% vL[kfyr baxzth cksy.ks] O;fDreRo fodkl]
Lo&vknjHkko] osGsps O;oLFkkiu] bR;knh-
• fo|kFkhZ vfHkoŸkh pkp.kh
• O;olk;fo"k;d o rkaf=d izf’k{k.k
• ;qorh l’kDrhdj.k
• 'kS{kf.kd laLFkkae/khy izos’k izfØ;kaps ekxZn’kZu o izos’k ?ks.;klkBh enr
• Kku&;K (Quarterly e-Newsletter)
V. vkxkeh fu;ksthr miØe%
• f'k{k.k esGkok
• fofo/k O;kolkf;d izf’k{k.k laLFkkalkscr lgdk;Z djkj
• f'k{kdkauk izf’k{k.k
• IyslesaV lsy
• ykHkkF;kZaps usVodhZax
• ekth ykHkkF;kZaiklwu ,lMh&lhM f’k";o`Ÿkh fu/kh mHkkj.ks
fo|kFkhZ fgrkps dk;Zdze
www.sdseed.in
Total No. of Programs held 78 Nos.
Total No. of Students benefited 12500
11
izf’k{k.k dk;Zdzekaps vk;kstu
(fofo/k {ks=krhy rTKka}kjs izf’k{k.k fnys tkrs )
Educational Level No. of Students Benefited
POST-GRADUATION 1000
GRADUATION 4500
STD. 11TH & 12TH 2300
STD. 8TH TO 10TH 4700
TOTAL 12500
Topics for Training Programs Held
Soft Skills Development* 29
Time Management 07
Goal Setting & Achievement 06
Interview Skills 12
Importance of Yoga 3
Importance of Study 16
How to face Exam? 5
TOTAL 78
* fofo/k dkS’kY; fodkl izf’k{k.kke/;s iq<hy fo"k;kapk lekos’k vkgs% O;fDreRo fodkl] izHkkoh laHkk"k.k] rksaMh
baxzth laokn] Jo.k dkS’kY;] Lej.k’kDrh o ,dkxzrk fodkl] bR;knh-
www.sdseed.in
12
fofo/k lgk;rkaph miyC/kh
,lMh&lhMus ykHkkF;kZauk vkd"kZd loyr feGkoh Eg.kwu fofo/k laLFkkalkscr djkj
dsys vkgsr] T;keqGs ftYákr lokZafx.k fodkl ?kMwu ;sr vkgs-
loyrhpk izdkj djkj dsysY;k
laLFkkaph la[;k
O;kIr dsysY;k
rkyqD;kaph la[;k
c¡d ('kS{kf.kd dtZ lgk;rslkBh) 46 12
olrhx`gs 3 1
xzaFkky;s 3 1
dksfpax Dyklsl 47 11
iqLrd nqdkus 27 10
uksdjh lgk;rk 1 1
,dw.k 127 -
www.sdseed.in
13
f’k{k.k iw.kZ dsysY;k ykHkkF;kZaph o"kZfugk; la[;k
44 67
494
392
527 522
402
233
0
100
200
300
400
500
600
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Total No. of Pass-out Beneficiaries: 2681
www.sdseed.in
14
f’k{k.k iw.kZ dsysY;k ykHkkF;kZaph 'kk[kkfugk; VDdsokjh
baftuhvjhax 'kk[ksps fo|kFkhZ lokZf/kd vlY;keqGs us=nhid ;’k fnlwu ;srs-
2% 4% 8%
3% 2% 3% 2%
62%
5% 9%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
2009 2016
www.sdseed.in
15
• fo|kF;kZaP;k MªkWi&vkÅVps ok<rs izek.k
• f’k{k.k ?ksrkuk izk/kkU;kus ;s.kkjs vkfFkZd fo"k;
• eqykauh f’k{k.k iw.kZ dj.;klkBh R;kauk izsfjr dj.;kl ikyd v{ke
• ikyd&f’k{kd&fo|kFkhZ ;kaP;krhy ijLij laca/kkpk vHkko
• fo|kF;kZaP;k izxrhpk ekxksok ?ks.;klkBh R;kaP;k’kh laokn lk/k.ks dBh.k
vkOgkus
www.sdseed.in
16
• ikyd&f’k{kd&fo|kFkhZ ;kaP;ke/;s laokn gks.;klkBh pkaxys okrkoj.k
fuekZ.k dj.ks
• loZ ykHkkFkhZ o lgdkjh ;kapk fMthVy leqnk; r;kj dj.ks
• ikydkauk lfØ; Hkwfedk ?ks.;klkBh izksRlkfgr dj.ks
• fo|kF;kZaps mPp vkSipkfjd f’k{k.kkP;k egŸoklkBh vf/kdkf/kd
leqins’k dj.ks-
iq<hy izfØ;k
www.sdseed.in
17
2008 2009
2010 2010
egŸokP;k ?kVuk & 2008 rs 2010
www.sdseed.in
18
2011 2011
2013 2013
egŸokP;k ?kVuk & 2011 rs 2013
www.sdseed.in
19
2014 2014
2015 2015
egŸokP;k ?kVuk & 2014 rs 2015
www.sdseed.in
20
2016 2016
2016 2016
egŸokP;k ?kVuk & 2016
www.sdseed.in
21
f’k";o`Ÿkh iznku lksgGîkizlaxh mifLFkr ekU;ojkauh
fo|kF;kZauk fnysys izsj.kknk;h fopkj
MkW- jktu osGwdj] ekth dqyxq:] eqacbZ fo|kihB & izeq[k ikgq.ks] 2016
• fo|kF;kZauh gh enr ,d la/kh Eg.kwu ikgkoh vkf.k R;k}kjs fodkl lk/kkok- eq[; Eg.kts f’k{k.k vkf.k
fodkl ;kapk ijLij laca/k vkgs- dkj.k ftrds tkLr f’k{k.k rso<k ns’kkpk fodkl tkLr gksrks-
• rqEgkayk ts {ks= vkoMra rsp {ks= fuoMk- vkiY;k fo|k’kk[ksP;k ifydMs tkowu fopkj djk- ^rqEgkayk
ts feGkys] rs T;kyk feGkys ukgh R;kyk ns.ks* Eg.kts f’k{k.k gks;- thou la?k"kZ ulwu mRlo vkgs-
izk- ih-ih- ikVhy] dqyxq:] mRrj egkjk"Vz fo|kihB & izeq[k ikgq.ks] 2016
• Jh- lqjs’knknk tSu ;kauh ,lMh&lhMpk midze gk tkrhikrhaiyhdMs jkcowu f’k{k.kklaca/kh eksBs dke
gkrh ?ksrys vkgs-
• xq.koRrk fl) dj.;klkBh vkfFkZd fooapusrhy fo|kF;kZauk ;k ek/;ekrwu enr feGrs- ;keqGs
fo|kF;kZaleksjhy vMp.kh nwj gksrkr-
izk- izdk’k ikBd] dk;Zdkjh lapkyd] Hkkslyk feyhVjh Ldwy] ukf’kd & izeq[k ikgq.ks] 2016
• m|kph thoukph lw=s letwu ?ksrkuk fo|kF;kZauh txkrhy KkukP;k ekxs >ikVY;klkj[ks ykxkos-
• f'k";o`Rrh gk fu/kh vkgs] ek= rks ns.;kekxs T;kapk Hkko vlrks rks vksG[k.ks egRRokps vkgs-
• Ekk>s Kku tsOgk nql&;kaps nq%[k deh dj.;klkBh mi;ksxh iMsy rsOgkp [k&;k vFkkZus vki.k Kkuoar
>kyks vls letkos-
www.sdseed.in
22
f’k";o`Ÿkh iznku lksgGîkizlaxh mifLFkr ekU;ojkauh
fo|kF;kZauk fnysys izsj.kknk;h fopkj
MkW- iaMhr fo|klkxj] dqyxq:] ejkBokMk fo|kihB & izeq[k ikgq.ks] 2015
• ifjfLFkrh’kh tqGowu ?ks.;kph {kerk fodflr djk- Lo; af’kLr ykok R;keqGs ;’k feGsy-
• la/kh lkaxwu ;sr ukgh R;keqGs feGkysY;k la/khpk lnqi;ksx djk-
MkW- fxjh’k dqyd.khZ] laLFkkid o v/;{k] Lusgky;] vgenuxj & izeq[k ikgq.ks] 2015
• oafprkauk enr dj.ks Eg.kts ek.kqldhpk /keZ ikG.ks gks;-
• lqjs'knknkaps gs fo|kF;kZaP;k vkReh;rsiksVh lq: vlysys dk;Z vfr’k; fu%LokFkZ vkgs- v’kk dk;kZph
vkt ns’kkyk vko’;drk vkgs-
MkW- vkuan dosZ] ukekafdr oSKkfud & izeq[k ikgq.ks] 2014
• vktph th f’k{k.ki)rh vkgs] R;kr fo|kF;kZaph th uohu fopkj dj.;kph 'kDrh vkgs rh ek:u
Vkdyh tkr vkgs- ;koj ekr d:u uO;k fopkjkaph O;kIrh vaxhdkj.ks vR;ar xjtsps vkgs-
• txkr th uodYiuk ekaMyh] rh Hkkjrkus ekaMyh vkgs- R;keqGs uohu la’kks/kd o`Rrh tksiklk]
uofufeZrh o uofopkjkapk ekxZ iRdjk-
MkW- lqfuydqekj yoVs] la’kks/kd o ys[kd & izeq[k ikgq.ks] 2014
• Hkkjr iq<hy dkgh o"kkZr egklRrk cuw 'kdrks] ;klkBh r#.kkauh iq<s ;sowu ;ksxnku ns.ks egRRokps vkgs-
• lektkr fofo/k ek/;ekrwu enr dj.kkÚ;k nkr`RokeqGs vusd xjtwauk vk/kkj feGr vlrks-
• egku O;DrhaP;k lkfUu/;kr jkgk- feGkysY;k f’k";o`Rrhpk mi;ksx mRre djk-
f’k";o`Ÿkh iznku lksgGîkizlaxh mifLFkr ekU;ojkauh
fo|kF;kZauk fnysys izsj.kknk;h fopkj
23
www.sdseed.in
MkW- 'kadj iq.krkacsdj] T;s"B lkfgfR;d & izeq[k ikgq.ks] 2013
• f'kaiY;kr iM.kkjk ik.;kpk Fksac eksrh gksrks vkf.k rksp Fksac lkikP;k rksaMkr iMyk rj R;kps fo"k gksrs-
;kizek.ks nknkauh lq: dsysY;k ;k ;kstusrwu f’k";o`Rrh izkIr dsysY;k 'ksdMks fo|kF;kZaps eksrh gks.kkj-
MkW- j?kqukFk ek’ksydj] izfl) oSKkfud & izeq[k ikgq.ks] 2011
• fo|kF;kZauh ;’kkus gqjGwu tkow u;s-
• iz;RukaP;k ijkdk"Bsus ;’kkps f’k[kj xkBY;kl tGxkokrhy O;Drhyk ukscsy ikfjrksf"kd feGw 'kdrs-
MkW- ujsanz tk/ko] lnL;&fu;kstu vk;ksx] Hkkjr ljdkj & izeq[k ikgq.ks] 2010
• rqeps /;s; fuf’pr djk vkf.k rs uDdhp lk/; djky vlk izpaM fo’okl rqeP;ke/;s vlk;yk gok-
• ifjJekyk i;kZ; ukgh- osGsps pkaxY;k izdkjs fu;kstu djk-
• ikydkapk vknj djk- lkekftd tckcnkjh y{kkr Bsok o usgeh ldkjkRed fopkj djk-
MkW] ,u-ds- Bkdjs] ekth dqyxq:&mefo & izeq[k ikgq.ks] 2009
• jM.kkÚ;kyk glo.ka] iMysY;kyk mBo.ka] xjtoarkyk enr dj.ka ghp [kjh bZ’ojlsok vkgs-
• xjhc] xq.koar fo|kF;kZalkBh f’k";o`Rrh lq# d:u ek- lqjs’knknk [kÚ;k vFkkZus bZ’ojlsok djhr vkgsr-
Jh- ,e-ch- 'kkg] T;s"B lkfgR;hd o xka/khoknh fopkjoar & izeq[k ikgq.ks] 2008
• R;kx vkf.k ewY;kaoj vk/kkfjr vlysys jkg.kheku ,d pkaxyk ukxfjd cufors-
www.sdseed.in
24
eukst txUukFk nso] tGxkao & ifgyk Øekad] uW’kuy bfULVV~;wV vkWQ QkekZL;qfVdy ,T;qds’ku vW.M
fjlpZ (NIPER)] eksgkyh & ,e-Vsd- izFke o"kZ ijh{kk&2016 eyk ,lMh&lhMpk ,d Hkkx Eg.kwu vksG[kys tkrs ;kpk Qkj vkuan vkgs- R;kauh usgehp eyk vkfFkZd enr
iznku d:u ek÷;k [kka|koj enrhpk gkr Bsoyk vkgs o f’k{k.kklkBh izksRlkgu fnys vkgs- eh opu nsrks dh ek>s
f’k{k.k iw.kZ >kY;koj vkfFkZd enr d:u rlsp oS;fDrd osG nsowu eh ,lMh&lhMP;k ok<hlkBh iz;Ru djhu-
izlkn lqjs’k tks’kh] tGxkao & ifgyk Øekad] tGxkao foHkkx & daiuh lsØsVjh (CS) ijh{kk&2016
ngkohr ifgY;k Js.khr mRrh.kZ gksowulq}k vkfFkZd leL;seqGs eh iq<s f’k{k.k ?ks.;kP;k ifjfLFkrhr uOgrks- R;kposGh
eyk ,lMh&lhM f’k";o`Rrh feGkyh] T;keqGs eh vdjkohr izos’k ?ksow 'kdyks- rsOgkiklwu ;ko"khZi;Zar eyk izR;sd
o"khZ f’k";o`Rrh feGr vkgs Eg.kwu ,lMh&lhM gh ek÷;k 'kS{kf.kd dkjdhnhZrhy fy¶V vkgs-
vafdrk fd’kksj ok.kh] tGxkao & nqljk Øekad] mefo (NMU) & ch-bZ- dkWEI;qVlZ (r`rh; o"kZ)ijh{kk&2016 ,lMh&lhM gh ,deso laLFkk vkgs th [kjks[kjp loZ fo|kF;kZaP;k izxrhpk fopkj djrs- Dyklsl Qhe/;s
loyrhlkBh enr] iqLrd [kjsnh] djhvj ekxZn’kZuij izf’k{k.k b- fofo/k miØes R;kaP;kdMwu osGksosGh jkcfoyh
tkrkr- rs QDr fo|kF;kZauk vkfFkZd enr u djrk R;kauk izksRlkgu ns.;klkBh lq)k fu;fer ekxZn’kZu djrkr-
:ikyh Hkkmlkgsc ikVhy] tGxko & frljk Øekad] mefo (NMU)&ch-bZ- dkWEI;qVlZ (f}rh; o"kZ)ijh{kk&2016 vkt th dks.kh eh vkgs rh ek÷;k ifjJekeqGs uOgs rj Jh- lqjs’knknk ;kaP;kdMwu feGkysyh izsj.kk o
,lMh&lhMdMwu feGkysyh vkfFkZd enr ;kaP;keqGs- gh enr ek÷;k 'kS{kf.kd dkjdhnhZr Qkjp ykHknk;d Bjyh-
2012&13 iklwu eh f’k";o`Rrh ?ksr vkgs o rsOgkiklwu ;’kLoh fo|kF;kZaps euksxr ,sdr vkgs- R;keqGs ek÷;k eukr
ns[khy thoukr dkghrjh lk/; dj.;kph izsj.kk fuekZ.k >kyh-
2016 lkyP;k ykHkkF;kZaps ,lMh&lhMcíyps er---
www.sdseed.in
25
• pkaxys f’k{k.k pkaxys O;fDreRo ?kMfors-
• pkaxys f’k{k.k thou] laLd`rh vkf.k lkekftd lq/kkj.kk ?kMfors-
• pkaxys f’k{k.k egŸokdka{kh la/kh fuekZ.k djrs-
• pkaxys f’k{k.k ,d 'kkÜor lekt fuekZ.k djrs-
• pkaxys f’k{k.k ek.kqldhP;k vfLrRoklkBh vko’;d vkgs-
• ,lMh&lhM Eg.kts oafpr eqykauk pkaxys f’k{k.k ns.ks-
• ,lMh&lhM lokZaps Hkfo"; mTToy Ogkos ;klkBh cka/k.kh djhr vkgs-
fu"d"kZ
www.sdseed.in
/kU;okn