1
1
• 12.45 Opening
• 13.00 Veiligheidsnorm(en) voor sluizen
• 13.45 Veilig besturen van sluizen
• 14.15 Pauze
• 14.30 Het belang van de opdrachtgever
• 15.15 Het belang van de opdrachtnemer
• 15.45 Plenaire discussie
• 16.30 Sluiting
2
• inzicht gesignaleerde knelpunten
• herkenning van de knelpunten
• draagvlak voor aanpak knelpunten.
3
titel presentatie 4
Eenduidige (machine)veiligheid
voor
aangedreven kunstwerken
Paul Hoogerkamp
Bouwen aan normen voor sluizen
Glijden, slepen, overhalen of schutten
Inleiding / aanleiding
Onduidelijkheid in toepassing:
• NEN 6787 niet volgens (Guide 414)
‘Machinerichtlijn’,
• Niet eenduidige beschrijving onder andere
van de veiligheidsfuncties,
• Afbakening bouwwerk / machine,
• Risicobeoordeling(en),
• Technisch (constructie)dossier
Een gewaarschuwd mens..
Blokkades in Nederland
Eenvoudige functies
Spilsluysen: nievwe maniere (1627)
Principes: een open deur
Bouwwerk en/of machine?
Machinerichtlijn: een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een
aandrijfsysteem - maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke
of dierlijke spierkracht - , van onderling verbonden onderdelen of componenten
waarvan er tenminste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een
bepaalde toepassing.
Maar ook:
Samenstellen van machines en/of niet voltooide machines die, teneinde tot
hetzelfde resultaat te komen, zodanig zijn opgesteld en worden bestuurd dat zij
als één geheel functioneren.
Bouwwerk: elk product of kit dat wordt vervaardigd en in de handel wordt gebracht om
blijvend te worden verwerkt in bouwwerken of delen ervan, en waarvan de
prestaties gevolgen hebben voor de prestaties van het bouwwerk met betrekking
tot de fundamentele eisen voor bouwwerken.
12
Bouwwerk en/of machine
Machinerichtlijn: een samenstel van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er
ten minste één kan bewegen, en die in hun samenhang bestemd zijn voor het
heffen van lasten en die uitsluitend rechtstreeks aangedreven worden door
menselijke spierkracht.
13
Machine-gebouw(d)
14
Veiligheidsbeschouwing: Functioneel
Functioneel (norm) ontwerp
Nieuw? Functionele decompositie
Schutsluis
Remmingwerk
Sluishoofd (boven)
Invaarseinen
Deuren
Aanvaarbeveiliging
Aansluiting looppad
Kas
Breedte / diepte
Kolk
Afmeervoorziening
Nivelleren
Verval geleiding
Krachten op schip
Krachten op
haalkom
Sluishoofd
(beneden) Kas
Deuren
Invaarseinen
Uitvaarseinen
Uitvaarseinen
Aansluiting looppad
Sluizen in veiligheidsnormen
Inhoud (voorbeeld)
19
Gevaren (EN-ISO 12100 tabel B1)
Voor sluizen aangepast
21
Verificatie
22
Risicobeoordeling(en),
Onderscheiden:
1. Product gerelateerde risicobeoordeling
o.a. onderbouwing
betrouwbaarheidsniveau besturing,
constructie (aanpassingen)
- Bijlage I, norm verificatie
2. VGW plan met risicobeoordeling(en)
3. RIE beheerder
23
Technisch constructiedossier
• Lijst met verifieerbare eisen o.a.
Bijlage I machinerichtlijn,
• EN 60204-1,
• EN-ISO 4413,
• Risicobeoordeling,
• Gebruikersinstructies.
• ‘Signalisatie’ restrisico’s.
24
Was en wordt het anders?
(B)Eefde
26
Onderhoud of ontwerp?
Normen realiseren, en..
• Geen afschuiven van verantwoordelijkheid of
aansprakelijkheid
• Geen vervanging van goed vakmanschap
Maar onderbouwing voor eenduidige
(machine)veiligheid voor machines / sluizen
28
Uitleg stem systeem ‘workshop sluizen’
• Per onderwerp 3 vragen om op te stemmen;
• Ga via uw mobiele telefoon naar:
https://www.govote.at/744aab;
• U ziet hier de stemming die open staat;
• Breng u stem uit;
• Druk op refresh om de volgende stemming te zien;
• U kunt pas stemmen als u de stemming op het
scherm voor u ziet;
• Uw stem is anoniem: u kunt maar 1 x per vraag
stemmen. We beginnen met een testvraag
29
Martijn Drost NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 30
Sluizen: Veilig besturen van een sluis NEN Veiligheid Beweegbare kunstwerken
Martijn Drost
21 oktober 2015
Bouwen aan normen voor sluizen
D8D8356E-615D-49BA-B5B1-F97661C7B1FD.JPG
FFEAA82F-9D14-4208-83EA-BEF93B57AFF9.JPG
Martijn Drost
Veilig of niet?
Sluisbesturing
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 31
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Inhoud
• Vroeger, was alles beter?
• Scope, sluisbesturing of automatisering
• Bouwstenen
• Procesafloop sluis
• Vergrendelingen
• Conclusie?
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 32
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Vroeger was alles beter
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 33
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Vroeger was alles beter (2)
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 34
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Vroeger was alles beter (3)
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 35
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Vroeger was alles beter (4)
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 36
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Vroeger was alles beter (5)
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 37
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Vroeger was alles beter (6) Fouten
• Menselijk fout:
• Een menselijke fout is het niet of onjuist
uitvoeren van een gewenste taak.
• Gegeven dat voldoende voorwaarden voor
correcte uitvoering aanwezig zijn
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 38
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Vroeger was alles beter (7) Fouten?
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 39
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Vroeger was alles beter (8)
• Oplossing:
– Sluisautomatisering
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 40
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Scope: Besturing
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 41
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Scope: Besturing (2)
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 42
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Scope: Besturing (3)
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 43
1995 Heden
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Bouwen / Renovatie van een sluis
• Integraliteit van de onderdelen
• Besturing, sluitstuk?
– Van sluitstuk naar slotakkoord!
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 44
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Procesafloop, proces
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 45
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Procesafloop (1)
1. Kiezen doorvaartrichting;
2. Sluisdeuren openen;
3. Sluisdeuren sluiten;
4. Nivelleren;
5. Sluisdeur openen;
6. Sluisdeur sluiten.
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 46
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Procesafloop (2)
• Kiezen doorvaartrichting;
– Seinen rood/groen
• Sluisdeuren openen;
– Seinen groen
– Seinen rood
• Sluisdeuren sluiten;
• Nivelleren;
– Eind nivelleren, seinen rood/groen
• Sluisdeur openen;
– Seinen groen
– Seinen rood
• Sluisdeur sluiten.
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 47
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Procesafloop (3) Vergrendeling?
• ‘Vergrendeling’:
– Koppeling of een voorwaarde tussen een
procesonderdeel, die een ‘stap’ vrijgeeft
– Veiligheidsfunctie (Betrouwbaarheid; Safety
Integrity Level / Performance Level)
• Uitsluiten sluiswachter?
– Nee, er blijft visuele controle nodig
– Tot….
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 48
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Procesafloop (3)
• Kiezen doorvaartrichting;
– Seinen rood/groen Bewaking: Stroom / controle
• Sluisdeuren openen; Bewaking: Eindstanden
– Seinen groen Voorwaarde: Eindstand behaald
– Seinen rood Voorwaarde: Sluiswachter, visueel
• Sluisdeuren sluiten; Bewaking: Eindstand
• Nivelleren (‘Schutten); Bewaking, Niveaumeting & Vergelijking
(! Open kolk)
– Eind nivelleren, seinen rood/groen Voorwaarde: Niveau gelijk
• Sluisdeur openen; Voorwaarde: Landhoofd gesloten,
niveau gelijk
– Seinen groen Voorwaarde: Eindstand behaald
– Seinen rood Voorwaarde: Sluiswachter, visueel
• Sluisdeur sluiten. Voorwaarde: Sluiswachter, visueel
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 49
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Bepalen veiligheidsfuncties (1)
1. Vergrendeling = Veiligheidsfunctie
2. Veiligheidsfunctie = Veiligheidssysteem
3. Veiligheidsfunctie vereist betrouwbaarheid
4. Betrouwbaarheid volgt uit
Risicobeoordeling
• Risicobeoordeling = Leidend voor functies,
• Functies afhankelijk voor type sluis
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 50
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Bepalen veiligheidsfuncties (2)
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 51
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Procesafloop: Voorbeeld Veiligheidsfuncties
Veiligheidsfunctie Minimale betrouwbaarheid
Stroombewaking seinen ?
Bewaking seinbeelden
Uitsluiting landhoofden
?
Ongelijke seinbeelden zelfde
landhoofd
SIL ? / PL ?
Nivelleren SIL ? / PL?
Eindstand deuren open /
gesloten?
SIL ? / PL ?
Open kolk Deuren SIL ? / PL ?
Open kolk Nivelleermiddelen SIL ? / PL ?
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 52
Tabel = Indicatief!
De risicobeoordeling zal hierin leidend zijn
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Procesafloop: Veiligheidsfuncties (2)
• Zijn we er dan?
• Nee, de norm zal, leidend moeten zijn in:
– Een standaard afloop definiëren, welke
‘schouw’momenten zijn er
– Hoe om te gaan met de noodstop?
– …….
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 53
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Procesafloop: Veiligsfuncties (4)
• Noodstop:
– ‘Bevriest’ de huidige situatie
– Ook nivelleren?
– Uitzondering?
– Maar hoe omgaan met:
– Onderhoud en lokale noodstop?
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 54
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Procesafloop: Veiligsfuncties (4)
• En dan zijn we er nog niet:
– Lokale bediening / Noodbediening
– Afstandsbediening
– Hefdeuren
– Roldeur als weg (Roompotsluis)
– Bruggen en sluiscombinaties (Grevelingesluis)
– Stopcategorie (o of 1)
– En…….
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 55
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Besturing Conclusie
• Complexiteit neemt toe
• Vraag naar standaardisatie is van belang
• Minimaal Betrouwbaarheidsniveau
• Vergrendelingen
– Minimale vergrendelingen en visuele controle
• Interfacing
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 56
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Besturing Conclusie (2)
• Kortom:
• Genoeg ruimte voor discussie & het
bepalen van de standaard voor een veilige
toekomst van onze sluizen!
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 57
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Einde
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 58
Martijn Drost NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 59
NEN Veiligheid Beweegbare kunstwerken Sluizen: Besturing
• Martijn Drost
• Manager Consultancy & Trainingen
• Pilz Nederland
• 06-10948063
Martijn Drost
Sluizen: Veilig besturen van een sluis
Spreker
• Manager Pilz Consultancy & Trainingen
– Specialisaties:
> Begeleiding CE-markering, besturingen,
faalkansrekenen, pragmatische aanpak
veiligheid en werkbaarheid
> Redactie CE-uitspraken.eu
•
– Adviseur normcommissies:
> Elektrische en machineveiligheid (NC
341018), Bruggen (NEN 6787,
besturingsspecialist)
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 60
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever
61
Sluizennorm
Het belang (?) van de opdrachtgever
Chris Tettero
Datum 21 October 2015
conferentie 'Nieuwe sluizennorm’
Wie staat er voor u
Chris Tettero namens de ‘Opdrachtgever’
• Rijkswaterstaat
> RWS is zowel opdrachtgever en eigenaar sluizen
– Kennisveld Natte Kunstwerken
– Kennisveld Bediening en besturing
• RWS is als stakeholder betrokken bij
– NEN 6786 Het ontwerpen van beweegbare bruggen
– NEN 6787 Het ontwerpen van beweegbare bruggen–Veiligheid
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 62
Stelling
Een opdrachtgever heeft weinig belang bij een
Sluizennorm
Ja of Nee?
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 63
Rol Opdrachtgever
• Inkoper van een sluis
• Initiator van renovaties
• Verantwoordelijk voor afname van ON
– toezicht bij afname
– testen bijwonen
• Verantwoordelijk voor de veiligheid van de
sluis in de levenscyclus
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 64
Een OG heeft belang
• Eenduidiger maken van ‘technische afspraken’ en
borgen stand der techniek in de branche
• Een genormaliseerde taal/aanpak van het ontwerp
en realisatie van de bouwkundige machine sluis
> Nu versnippert over ‘standaardwerken’, ‘bestekken’ en in
‘hoofden’
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 65
Een OG heeft belang
• Eenduidiger maken van ‘technische afspraken’ en
borgen stand der techniek in de branche
– Denk aan genormaliseerde;
>grenzen van de machine sluis,
>gevaren van de machine,
>beheersmaatregelen bij gevaren,
>besturingstechnische veiligheidsfuncties.
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 66
Een OG heeft belang
• Eenduidiger maken van ‘technische afspraken’ en
borgen stand der techniek in de branche
• Bij oplevering een veilige Machineveilige sluis
> Risico gedreven aanpak vanuit de Machinerichtlijn en
aanpalende regelgeving
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 67
Een OG heeft belang
• Eenduidiger maken van ‘technische afspraken’ en
borgen stand der techniek in de branche
– Denk aan genormaliseerde;
>verificatie en validatie
> informatie voor gebruik
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 68
Stelling
Een sluizennorm zal contracten ‘dunner’
maken
Ja of Nee?
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 69
Contracten dunner?
Vermoedelijk iets;
– Norm borgt generieke machineveiligheids- en
besturingstechnische aspecten om te voldoen aan
de Machinerichtlijn
>Grenzen van de machine
>Veiligheidsfuncties
>Gerichte beheersmaatregelen
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 70
Contracten dunner?
Vermoedelijk niets
– OG’s hebben eigen ‘wensen’
> Taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden
– invloed op Mens Machine Interface
– Invloed op contractuele OG/ON verplichtingen
>Omgevingsfactoren
– Norm is generiek en risico’s uit de omgeving specifiek
– Ook andere regelgeving is van toepassing
> Bijvoorbeeld Bouwbesluit en Waterwet
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 71
Belangen van OG RWS
• Wat speelt er bij RWS
– Er komt een flink areaal aan nieuwe en/of te
vernieuwen sluizen aan
– RWS eigen normalisering
>Landelijke Brug en Sluisstandaard
>Richtlijn Ontwerp Kunstwerken
– Moeizaam lopende ontwerp en uitvoeringstrajecten
tgv inzicht en ‘taal’ verschillen
>Bouwregelgeving versus Machineregelgeving
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 72
Belangen van OG RWS
Indien er een sluizennorm komt;
• Wat zien wij terug aan eigen normering?
• Wordt ‘een taal’ geborgd?
– Door een afgestemde normering vanuit;
>en de Machinerichtlijn
>en het Bouwbesluit
>en de Waterwet
• Scope MV norm, waar dan de andere
aspecten?
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 73
Stelling 3
Een sluizennorm dient eenvoudig samen met
de normen voor beweegbare bruggen NEN
6787 en NEN 6786 te hanteren zijn
Ja of Nee?
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 74
Samenhang normen
– Samenhangend stelsel van normen met de NEN
6787 en daarmee NEN 6786
>Omdat we veel sluis/brug combinaties kennen
>Omdat een sluis een ‘brug op zijn kant’ is – (let wel andere functionaliteiten en belastingsfactoren!)
– Geen wielen die er al zijn opnieuw uitvinden!
– Herzien normen structuur beweegbare objecten?
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 75
Vragen?
Sluizennorm, het belang van de opdrachtgever 76
Sluizennorm, het belang van de
opdrachtgever
Spreker Chris Tettero
• Rijkswaterstaat GPO, Afdeling Installaties en bediening
• Adviseur Installaties en Bediening
– Specialist Machineveiligheid
> Lid RWS Expertteam Machineveiligheid
– Beleggen rol fabrikant
– Vaststellen ‘substantiële wijziging’
• Adviseur normcommissies:
> Bruggen, NEN 6787.
• Beheerder LinkedIngroep NEN6787
NEN Veiligheid van beweegbare kunstwerken: Besturing Sluizen 77
78
De opdrachtnemer:
– Vier stellingen vanuit de aannemerij
Dank u voor uw aandacht!
Vergeet u niet de evaluatie formulieren in te leveren!
79