Śri Prema Bhakti-ćandrika Księżycowe promienie miłosnego oddania Śrila Narottam Das akur Mahaśaja z komentarzami Śrila Wiśwanatha Ćakrawartiego akura
ŚriPrema Bhakti-ćandrika
Księżycowe promienie miłosnego oddania
Śrila Narottam Das Thakur Mahaśaja z komentarzami Śrila Wiśwanatha Ćakrawartiego Thakura
Tytuł wydania angielskiegoŚri Prema Bhakti-candrika –The Moonrays of Loving Devotion
Tłumaczenie – Dariusz Rusin (Diwja Simha Das) Korekta – Dorota Ślawska (Diwja Kisiori Dewi Dasi)DTP – Czesław Płoski (Ćamasa Muni Das)
© Copyright by Touchstone Media© Copyright for Polish edition
by Wydawnictwo Bhakti-Wedantaa
ISBN 83-60275-02-5 Wydanie I Warszawa 2006/519 Gaurabda
DystrybucjaWydawnictwo Bhakti-Wedanta ul. Zakręt 11, 05-500 Piaseczno
Adres do korespondencji ul. Marszałkowska 6/7, 00-590 Warszawa tel./faks 0-22 398 02 77, kom. 0-601 592 111 [email protected]
Czytelników zainteresowanych tematem książki zapraszamy do korespondencji lub odwiedzenia miejsc kultury wisznuickiej:
Świątynia Międzynarodowego Towarzystwa Świadomości Kryszny ul. Zakręt 11 Mysiadło k. Warszawy 05-500 Piaseczno, tel. 0-22 750 77 97 Świątynia Międzynarodowego Towarzystwa
Świadomości Kryszny ul. Brodzka 157, 54-067 Wrocław tel. 0-71 354 38 02 Świątynia Międzynarodowego Towarzystwa
Świadomości Kryszny Czarnów 21, 58-424 Pisarzowice k/Kamiennej Góry tel. 0-75 742 88 92
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Osiem modlitw do Śrila Narottama Dasa Thakura . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Mangalaćarana Pomyślna inwokacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Śri Guru Mahima – chwały mistrza duchowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Ekanta bhakti – proces umocnionej służby oddania. . . . . . . . . . . . . . . 41
Atma niwedana – pełne podporządkowanie . . . . . . . . . . 59
Jugala-bhadźana-nisztha – umocniona służba oddania Boskiej Parze . . . . . . . . . . 63
Raganuga Bhakti Riti – migawka miłosnego oddania . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Tematy medytacji rozbudzonej w prema bhakti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Charakterystyka czystego wielbiciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Umocniona miłosna służba oddania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Ostatnie Instrukcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Dodatek Pierwszy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Dodatek Drugi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Dodatek Trzeci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Spis treści
5
Książka ta zadedykowana jest Jego Boskiej Miłości A.C. Bhaktiwedancie Swamiemu Prabhupadzie,
który dał nam prawdziwe światło nauk Śrila Narottama Dasa Thakura, oraz wielbicielom Pana Śri Ćajtanji
Mahaprabhu, którzy rozświetlają ciemność i ignorancję żywych istot w tym świecie.
WprowadzenieŚrila Narottam Das Thakur Mahaśaja pojawił się w tym świecieokoło czterystu lat temu. Skomponował i napisał wiele wspaniałych pieśni pełnych duchowych instrukcji. Najbardziej popularnymi jego pracami są Prarthana i Śri Prema Bhakti-ćandrika.
Prezentowana tu książka, znana również jako Rupanuga-gita, jest esencją nauk Śri Ćajtanji Mahaprabhu.
Zwrot prema bhakti-ćandrika literacko możemy przetłumaczyć jako „promienie księżyca miłosnej służby oddania dla Śri Kryszny”. Kojące promienie księżyca prema-bhakti zmniejszają pożar ma-terialnej egzystencji. Żywa istota może ukoić swoje cierpienie pijąc chłodny nektar miłosnej służby oddania dla Radhy i Kryszny.
Osoba i misja Śri Ćajtanji Mahaprabhu została podsumowana przez Swarupę Damodara Goswamiego w następującej śloce:
anarpita-caréà cirät karuëayävatérëaù kalau samarpayitum unnatojjvala-rasäà sva-bhakti-çriyam
hariù puraöa-sundara-dyuti-kadamba-sandépitaù sadä hådaya-kandare sphuratu vaù çacé-nandanaù
Niech Pan, którego ciało ma kolor stopionego złota i który znany jest jako syn Śrimati Śaći Dewi, usytuuje się w zakątku mego serca. Pojawił się On w tym wieku Kali, aby obdarzać wszystkie żywe istoty bezprzyczynową łaską. Żadna wcze-śniejsza inkarnacja nie objawiła tyle miłosierdzia i duchowej wiedzy, opisującej najwyższy smak płynący z miłosnej służby dla Boga, Najwyższej Osoby.
Unnatodźdźwala-rasa jest esencją smaków miłosnej służby od-dania, tym, czego pragną rupanugowie – osoby ściśle podążające śladami Rupy Goswamiego. Co sprawia, że spadkobiercy Śrila Rupy Goswamiego są tak unikalni? Śrimati Radharani posiada
7
niezliczoną ilość sakhich, którym przewodzą Lalita i Wiśakha Dewi. Sakhi te są w tej samej grupie wiekowej, co Śrimati Radharani, i czasami bezpośrednio obcują ze Śri Kryszną. Śrimati Radharani, której zaufanymi służkami są mańdźari, aranżuje swoim zwolen-niczkom osobiste spotkania z Kryszną.
Mańdźari oznacza „młodość” lub „pączek kwiatu”. Są to młode, niewinne dziewczęta, które w poufny sposób służą Radharani. Ich wiek nie przekracza trzynastu lat. Szczególnym przywilejem mańdźari jest to, iż mogą być świadkami intymnych miłosnych rozrywek Radhy i Kryszny, które ta Boska Para spełnia w gajach Wryndawany. To odróżnia mańdźari od innych sakhich, które nie mają możliwości wykonywania tak poufnej służby. Wszystkie te służki czerpią transcendentalne szczęście płynące z bhakti-rasy.
Jedną z głównych mańdźari jest Śri Rupa Mańdźari, która w rozrywkach Gaura-lila inkarnowała jako Śrila Rupa Goswami. Śrila Narottam Das Thakur skomponował piękną pieśń gloryfi-kującą kurz z lotosowych stóp Śri Rupy Mańdźari. Pieśń ta – za-pisana w Prarthanie – brzmi następująco: śri rupa mańdźari pada sej more sampada sej mora bhadźana pudźana. Rupanuga bha-dźana oznacza po prostu medytację o tym, by podążając śladami Śrila Rupy Goswamiego stać się sługą Śrimati Radharani.
Tak, jak Najwyższy Pan Kryszna zniewala wszystkie żywe istoty Swymi energiami, podobnie Śrimati Radharani zniewala Krysznę za pomocą miłości i czarującej osobowości. Dlatego celem wiel-bicieli Śri Ćajtanji jest podążanie śladami Śrila Rupy Goswamiego, by stać się niewinną służką Śrimati Radharani.
Miłość Radhiki do Kryszny jest tak wielka, iż Kryszna, niczym szalony, przyjmuje rolę Śri Ćajtanji Mahaprabhu. Jako pokorny sługa pragnie zrozumieć i smakować osobiście premę, którą Śrimati Radharani żywi do Niego.
Śri Ćajtanja Mahaprabhu odkrył przed całym światem esencję kryszna-bhakti. Ofiarował coś niezwykle rzadkiego, co nigdy nie było
Śri Prema Bhakti-ćandrika
8
wcześniej dostępne – miłość do Kryszny, która praktykowana jest przez mieszkańców Wryndawan-dham. Pan Ćajtanja instruując sześciu Goswamich, którym przewodzili Rupa oraz Sanatana Goswami, prosił ich, by pisali książki dotyczące natury miłosnej służby oddania dla Kryszny.
Goswami ci napisali wiele pism, takich jak: Śri Bryhad-bhaga-watamryta, Bhakti-rasamryta-sindhu, Udźdźwala-nilamani, Hari--bhakti-wilasa, Lalita-madhawa, Szat-sandarbha, Widagdha--madhawa i wiele innych. Śrila Kryszna Das Kawiradź Goswami zgromadził esencję tych pism i zaprezentował ją światu pod po-stacią Śri Ćajtanja Ćaritamryty.
Śrila Narottam Das Thakur Mahaśaja był uczniem LokanathaGoswamiego, jednego z głównych wykonawców woli Śri Gaurangi. Ćajtanja Mahaprabhu polecił Lokanathowi Goswamiemu, aby udał się do Wryndawany i odkrył zagubione miejsca rozrywek Kryszny. Lokanath przepowiedział pojawienie się Narottama Dasa, i to, że w przyszłości jego uczeń zamanifestuje unikalny styl kirtanu, który będzie zniewalał umysły wszystkich żywych istot.
Narottam Das Thakur studiował razem ze Śriniwasem Aćarjąi Śjamanandą Prabhu pod kierunkiem Śrila Dźiwy Goswamiego. Ta słynna trójka Wajsznawów otrzymała polecenie, aby dostarczyć do Bengalu pisma święte Goswamich.
Autor tej książki, jako upełnomocniony aćarja, angażował się w nauczanie zgodnie z czasem, miejscem i okolicznościami. Komponował on w prostym stylu, posługując się wyłącznie języ-kiem bengalskim. Pan Śri Ćajtanja Mahaprabhu nauczał w prosty sposób, ale znaczenie jego nauk jest niezwykle głębokie. Nauki Goswamich z Wryndawan mogą być nieco trudne w odbiorze dla przeciętnego czytelnika, jednak z łatwością będą zrozumiane dzięki temu dziełu Narottama Dasa Thakura.
Śri Prema Bhakti-ćandrika była jedyną książką, jaką zawsze nosił przy sobie Gaura Kiśor Das Babadźi Maharadź. Bhaktisiddhanta
9
Śri Prema Bhakti-ćandrika
Saraswati Thakur poinstruował swoich uczniów, by codziennieczytali to dzieło.
Śri Gaura Kiśor Das Babadźi pytany, jak można rozwinąć miłość do Boga, odpowiedział kiedyś: „Proszę, udaj się na rynek i kup dwie książki – Śri Prema Bhakti-ćandrikę oraz Prarthanę. Czytaj je każdego dnia, a w ten sposób rozwiniesz miłość do Kryszny.”
Obecna edycja Śri Prema Bhakti-ćandriki jest z pewnością naj-bardziej kompletnym wydaniem w języku polskim. Wcześniej ukazywały się pewne przekłady w języku angielskim, jednakże żaden z nich nie był tak kompletny, jak ten.
W prezentowanym wydaniu szczęśliwie przedstawiamy również krótkie komentarze Śrila Wiśwanatha Ćakrawartiego Thakura.Warto wspomnieć w tym miejscu, iż było kilka komentarzy do tej książki. Największą wartość dla Wisznuitów stanowią komen-tarze Śrila Radha Mohana Dasa – wnuka Śrila Śriniwasa Aćarji, i prezentowane w tym wydaniu komentarze Wiśwanatha Thakura.
Jako wydawcy tej edycji Śri Prema Bhakti-ćandriki pokornie żebrzemy o łaskę Śrila Narottama Dasa Thakura. Mamy nadzieję,że ta prezentacja pomoże Czytelnikom rozwinąć prema-bhakti, upragnioną miłość do Kryszny.
Dźaja Śri Radhe!Iśwara Dasa
Gaura Purnima, Wryndawan Dham 2 marzec, 1999 r.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
10
11
Śrila Narottama Prabhoraszthakam
Osiem modlitw do Śrila Narottama Dasa Thakura(Śrila Wiśwanath Ćakrawarti Thakur)
WERSET 1çré kåñëa nämämåta varñi vaktra
candra prabhä dhvasta tamo bharäya gauräìga deva anucaräya
tasmai namo namaù çréla narottamaya
Raz za razem ofiarowuję pokorne i pełne szacunku pokłonyŚrila Narottamowi Dasie Thakurze, który ściśle podąża za ŚriGauranga Dewą. Z jego lotosowych ust wypływa czysty nektar Świętych Imion Kryszny, które emanując wspaniałym blaskiem niszczą wszelką ignorancję.
WERSET 2saìkértanänanda jamnada häsya danta dyuti dyotita dig-mukhäya
vedäçrudhärä snapitäya tasmai namo namaù çréla narottamäya
Raz za razem ofiarowuję pokorne i pełne szacunku pokłonyŚrila Narottamowi Dasie Thakurze. Delikatnie uśmiechając się,jest on całkowicie pochłonięty wszechpomyślnym intonowaniem Świętych Imion Pana. Blask jego pięknych zębów rozchodzi się we wszystkich kierunkach, a strumień gorących łez ekstazy stale obmywa jego twarz.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
12
WERSET 3mådaìga näga çrütimätra
cancat padä yujä mandamanoharäya sadyaù samudyat pulakäya
tasmai namo namaù çréla narottamäya
Raz za razem ofiarowuję pokorne i pełne szacunku pokłonyŚrila Narottamowi Dasie Thakurze. Docierające do jego uszurytmiczne dźwięki mrydangi sprawiają, że jego stopy zaczynają się poruszać. Jego wspaniały taniec porywa umysły wszystkich, a przyjemność, która z tego płynie, sprawia, że włosy zaczynają jeżyć się w ekstazie.
WERSET 4gandharva garbokñapaëa svaläsya-
vismäpitäçeña kåti vrajä svasåöapäna prathithäya
tasmai namo namaù çréla narottamäya
Raz za razem ofiarowuję pokorne i pełne szacunku pokłonyŚrila Narottamowi Dasie Thakurze, którego taniec jest takpiękny, iż pokonuje dumę Gandharwów. Zadziwia on zebra-nych ekspertów w tańcu i śpiewie. Śrila Narottam Das Thakurzainicjował własny styl śpiewania oraz grania na mrydandze. Styl ten został nazwany manohara sahi.
WERSET 5änanda murcchä vanipäta-bhäta-
dhulébharälankara vigrahäya yad darçanaà bhägya bhareëa
tasmai namo namaù çréla narottamäya
Raz za razem ofiarowuję pokorne i pełne szacunku pokłonyŚrila Narottamowi Dasie Thakurze, który, pogrążony w ekstazie,
Śrila Narottama Prabhoraszthakam
13
czasami tracąc świadomość pada na ziemię. Jego błyszczące ciało ozdobione jest kurzem. Tylko dzięki wielkiemu szczęściu można mieć darśan z nim.
WERSET 6sthale sthale yasya kåpa-prapäbhiù kåñëa anya tåñëä jana saàhaténäm
nirmulitä eva bhavanti tasmai namo namaù çréla narottamäya
Raz za razem ofiarowuję pokorne i pełne szacunku pokłonyŚrila Narottamowi Dasie Thakurze. Kiedy tylko jego łaska spływana zebranych ludzi, tracą oni smak do wszystkiego, co nie jest związane ze Śri Kryszną.
WERSET 7yad bhakti niñöha upalarekhika iva sparçaù punaù çparçamaëiva yasya
prämäëyam evaà çrütivad yad éyaà tasmai namo namaù çréla narottamäya
Raz za razem ofiarowuję pokorne i pełne szacunku pokłonyŚrila Narottamowi Dasie Thakurze. Jego wiara i stałość w odda-niu są silne jak skała, dotyk jest niczym kontakt z zamieniającym wszystko w złoto kamieniem filozoficznym, a słowa są tak dobre,jak oznajmienia pism świętych.
WERSET 8murta eva bhakti kimayaà kim eña
vairägya-sära stuman nå-loke saàbhävyate yaù kåtibhiù sada-eva
tasmai namo namaù çréla narottamäya
Śri Prema Bhakti-ćandrika
14
Raz za razem ofiarowuję pokorne i pełne szacunku pokłonyŚrila Narottamowi Dasie Thakurze. Kiedy tylko pobożne osobywidzą go, zaczynają myśleć: „Czy nie jest on doskonałym uoso-bieniem oddania? Czy nie jest on inkarnacją wyrzeczenia, która przebywa w tym świecie?”
WERSET 9çré rädhikä kåñëa viläsa sindhau nimajjataù çréla narottamasya
paöhed ya eväñöakam etad uccaiù asau tadéyäà padavià prayäti
Osoba która przyciągana jest do transcendentalnego oceanu rozrywek Śrimati Radharani i Śri Kryszny, powinna głośno recyto-wać tych osiem wersetów, a z pewnością osiągnie tę samą siedzibę, w której znalazł się Śrila Narottam Das Thakura.
WERSET 10käruëya dåñöi çamitä çréta manyukoti
ramya adharodyadati sundara danta käntiù çréman narottama mukhaà buja manda häsyaà läsyaà
tano tu hådi me vitarat svadäsyam
Dzięki bezprzyczynowej łasce Śrila Narottama Dasa Thakuraosoba, która pogrążona jest w złości, może stać się spokojną. Niech jego kształtne wargi, błyszczące zęby, podobna do lotosu twarz, świetlisty uśmiech i wspaniały taniec, zamanifestują się w zakątku mego serca. Moim pragnieniem jest, bym mógł wyko-nywać osobistą służbę dla niego.
15
MangalaćaranaPomyślna inwokacja
ajïäna-timirändhasya jïänäïjana-çaläkayä
cakñur unmélitaà yena tasmai çré-gurave namaù
Urodziłem się w najciemniejszej ignorancji, a mój mistrz duchowy otworzył moje oczy światłem wiedzy, dlatego ofiarowuję mu mojepełne szacunku pokłony.
ZNACZENIE advaita prakaöékåto narahari preñöhaù
svarüpapriyo nityänanda sakhaù sanätana gatiù ñrérüpahåtketanaù
lakñmé präëapatir gadädhara rasolläsé jagannäthabhuù saìgopästra sapärñadaù
sadayatäà devaù çacénandana
Pan Śri Ćajtanja Mahaprabhu, który jest bardzo drogi Narahari i Swarupie Damodarowi, pojawił się na tym świecie w odpo-wiedzi na modlitwy Śri Adwajty Aćarji. Jest On przyjacielem Nitjanandy Awadhuty i schronieniem Sanatany Goswamiego. Wiecznie przebywa w sercu Śrila Rupy Goswamiego Prabhupady. Jest Panem Lakszmi Dewi. Swym zachowaniem wprowadza w zachwyt Gadadharę. Nie jest różny od Pana Dźagannatha, któremu zawsze towarzyszą Jego wieczni wielbiciele i bronie. Jest Panem wielbicieli i synem Matki Śaći.
(Inwokacja napisana przez Śrila Wiśwanatha Ćakrawartiego Thakura)
Śri Prema Bhakti-ćandrika
16
Tytuł książki – Śri Prema Bhakti-ćandrika – oznacza „księżycowe promienie miłosnej służby oddania”. Zakłopotany podróżnik, który zgubił się w lesie pełnym niebezpiecznych zwierząt, odnajdzie właściwy kierunek patrząc na blask promieni księżyca. Podobnie różne procesy sadhany opisane w tej książce, są niczym promienie księżyca miłosnej służby oddania, wytyczające żywym istotom jedyną i rzeczywistą drogę. Czytając tę książkę zaabsorbowana materialnymi pragnieniami dźiwa, czy osoba, która zgubiła się w tym świecie, bardzo szybko odnajdzie ostateczne przeznaczenie – lotosowe stopy Śri Śri Radha-Madhawy.
Ten niezwykle cenny i rzadki skarb miłosnej służby oddania, jest rozprowadzany przez najbardziej miłosierną inkarnację Boga, Najwyższej Osoby, przez samego Gaurasundara. Wszechpomyślny Gauranga ofiarował światu to, czego nie dała przed nim jeszczeżadna inna inkarnacja.
Byśmy jednak mogli smakować transcendentalnych owoców miłości do Boga, niezbędne jest przewodnictwo mistrza duchowego. Po to, by uczynić tę książkę kompletną i uniknąć przeszkód, jakie mogą pojawiają się na drodze życia duchowego, Śrila Narottam Das Thakur ofiarowuje pokłony lotosowym stopom guru.
Autor tego wspaniałego dzieła śpiewając z wielką wdzięcznością i pokorą, modli się, jak zwykła uwarunkowana żywa istota: „Urodziłem się w najciemniejszej ignorancji”. Słowo agjana-timira oznacza dwulicowość. Dusza, która od czasów niepamiętnych pała awersją do Najwyższego Pana, zapomina o swej wiecznej naturalnej pozycji sługi Kryszny, i właśnie z tego powodu wpada w kleszcze Maji – energii iluzorycznej. Z braku wiedzy uwarunko wana dusza, pochłonięta cielesnymi czynnościami, doświadcza niezliczonych cierpień. Im bardziej zapomina o miłosnej służbie dla Kryszny, tym bardziej angażuje się w szukanie własnego szczęścia, co jeszcze bardziej okrywa ją ciemnością ignorancji. Wszelkie wysiłki czynione dla osiągnięcia osobistego szczęścia, które nie służą zadowoleniu Boga, Najwyższej Osoby, powodują,
Mangalaćarana – Pomyślna inwokacja
17
iż uwarunkowana dusza zostaje okryta ciemnością ignorancji. Taka osoba może nawet myśleć, iż praktykuje religię, jednak jej religijność jest religijnością oszusta.
Pragnienia dharmy (czynności religijnych), arthy (rozwoju ekonomicznego), kamy (zadawalania materialnych zmysłów) mokszy (wyzwolenia), są przeznaczone do zadowalania samego siebie w celu osiągnięcia egocentrycznego szczęścia. Praktyka reli-gijna zanieczyszczona takimi pragnieniami jest oszukańcza. W Śri Ćajtanja-ćaritamrycie (Adi Lila 1.90, 92 i 94) znajduje się następujące oznajmienie:
ajïäna-tamera näma kahiye ‘kaitava’ dharma-artha-käma-mokña-väïchä ädi saba
„Ciemność ignorancji, która zwana jest kajtawa – metodą oszuki-wania, rozpoczyna się od religijności, rozwoju ekonomicznego, zadowalania zmysłów i wyzwolenia.”
tära madhye mokña-väïchä kaitava-pradhäna yähä haite kåñëa-bhakti haya antardhäna
„Głównym oszukańczym procesem jest pragnienie osiągnięcia wyzwolenia przez wtopienie się w Najwyższego. Moksza powo-duje trwały zanik miłosnej służby dla Kryszny.”
kåñëa-bhaktira bädhaka-yata çubhäçubha karma seha eka jévera ajïäna-tamo-dharma
„Wszelkiego rodzaju czyny – zarówno pomyślne, jak i niepo-myślne – które są szkodliwe dla pełnienia transcendentalnej miłosnej służby dla Najwyższego Pana Śri Kryszny, są czynami w ciemności ignorancji.”
Użyte w tym wersecie słowo agjana, oznacza wiedzę o Prawdzie Absolutnej, Krysznie. Potwierdzenie tego, iż Kryszna jest Bogiem, Najwyższą Osobą, znajdujemy w Brahma-samhicie 5.1:
éçvara paramaà kåñëa sac-cid-änanda-vigrahaù anädir ädir govindaà sarva-käraëa-käraëam
Śri Prema Bhakti-ćandrika
18
„Kryszna znany jest jako Gowinda – Bóg, Najwyższa Osoba. Posiada On wieczne, pełne szczęścia i wiedzy duchowe ciało. Ta Najwyższa Istota jest przyczyną wszystkich przyczyn.”
Kryszna, który świeci księżycowym blaskiem nad wszystkimi, który jest przyczyną stworzenia wszechświata i Panem wszystkich panów, znany jest jako Gowinda. Prawdę o Krysznie, przyczynie wszystkich przyczyn, którego wieczne ciało jest pełne szczęścia i wiedzy, potwierdzają wszystkie osoby znające konkluzję pism wedyjskich. Jest On również opisywany w Bhagawata-puranie 1.3.28:
ete cäàça-kaläù puàsaù kåñëas tu bhagavän svayam indräri-vyäkulaà lokaà måòayanti yuge yuge
„Wszystkie z uprzednio wymienionych inkarnacji są albo peł-nymi ekspansjami, albo też częściami pełnych ekspansji Pana, ale Śri Kryszna jest Pierwotną Osobą, Bogiem. Jego inkarnacje pojawiają się na różnych planetach, kiedykolwiek są one niepo-kojone przez ateistów. Pan inkarnuje, aby obronić wiernych.”
Także Śri Ćajtanja-ćaritamryta (Adi Lila 4.67) wyjaśnia:kåñëe bhagavattä-jïäna-saàvitera sära brahma-jïänädika saba tära parivära
„Istotą mocy samwit jest wiedza, że Bogiem, Najwyższą Osobą, jest Pan Kryszna. Wszelkie inne rodzaje wiedzy, takie jak wiedza o Brahmanie, są jej składnikami.”Śri Kryszna jest Najwyższym Brahmanem, Duszą Najwyższą oraz źródłem wszystkich form Najwyższego Pana. Ostateczna wola należy do Niego i dlatego jest On jedynym obiektem uwielbienia.
Mój mistrz duchowy łaskawie poinstruował mnie o wspomnianej supremacji Kryszny. Dzięki jego łasce mogę pokonać chorobę, która sprawia, iż moje oczy pogrążone są w braku wiedzy o Prawdzie Absolutnej. To on wlewa we mnie transcendentalną wizję Śri Kryszny. Dzięki łasce mistrza duchowego mogę zaangażować się w wieczną służbę dla mego Pana Śri Kryszny. Tę transcendentalną
Mangalaćarana – Pomyślna inwokacja
19
wiedzę otrzymuję od najbardziej miłosiernego mistrza duchowego. Ofiarowuję mu moje pełne szacunku pokłony.
çré-caitanya-mano ’bhéñöaà sthäpitaà yena bhü-tale
svayam rüpaù kadä mahyaà dadäti sva-padäntikam
„O, kiedy Śrila Rupa Goswami Prabhupada, który ustanowił w tym materialnym świecie misję, mającą spełnić życzenie Pana Ćajtanji, da mi schronienie u swych lotosowych stóp?”
ZNACZENIE: Spełniając pragnienie Śri Ćajtanji Mahaprabhu, Śrila Rupa Goswami ustanowił (niruptam) w tym materialnym świecie rasa śastra, dotyczące miłosnej służby oddania dla Pana. Wiedza ta jest określana jako bhagawat-bhakti. Kiedy, ach, kiedy Śrila Rupa Goswami łaskawie obdarzy mnie nidźa ćarana nikatam – bliskością swych lotosowych stóp? Dzięki jego łasce pragnę podą-żać śladami (nidźa anućara) transcendentalnej służby oddania.
akhila-rasämåta-mürtiù prasåmara-ruci-ruddha-täraka-päliù
kalita-çyämä-lalito rädhä-preyän vidhur jayati
„Wysławiajmy Boga, Najwyższą Osobę! Mocą Swoich rozprze-strzeniających się wszechatrakcyjnych cech podbił On serca gopi o imionach Taraka i Pali, pokonał Śjamę i Lalitę. Ten wszecha-trakcyjny kochanek Śrimati Radharani jest oceanem przyjem-ności wszystkich smaków oddania.”
ZNACZENIEJego Boskiej Miłości A.C. Bhaktiwedanty Swamiego Prabhupada
(„Back to Godhead”, nr 3, cz. 17, 15 kwiecień 1960 rok)
Pan Kryszna – Bóg, Najwyższa Osoba, jest gloryfikowany w Swejwiecznej formie, ponieważ jest On drogi Sobie Samemu. Poprzez życzliwe czyny rozsiewa różnorodne rodzaje ras (aromatów).
Śri Prema Bhakti-ćandrika
20
Rasa w psychologicznym znaczeniu określa percepcję zmysłową. Jednak percepcja zmysłowa, której doświadczamy w materialnej koncepcji życia, jest wypaczeniem rzeczywistości. Do prawdziwej realności można zbliżyć się poprzez samorealizację, zrozumienie zawierającej wszystko Osobowej Formy Najwyższego, którym jest wszechatrakcyjny Śri Kryszna.
Samo imię „Kryszna” wskazuje, iż posiada On wszelkie bogactwa, takie jak zamożność, siłę, sławę, piękno, wiedzę czy wyrzeczenie. Całkowite ucieleśnienie tych bogactw, połączonych razem w ich pełnym wymiarze, ukazywane jest w czynnościach Najwyższego Pana, które możemy oglądać tylko dzięki Jego bezprzyczynowej łasce. Śri Kryszna zawsze pozostaje poza zasięgiem opartych na domysłach czynności myślenia, czucia i woli żywych istot.
Wieczny małżonek Radharani, Kryszna, który częściowo zama-nifestował się jako Ten, który wygłosił Bhagawad-gitę, posiada nieograniczoną liczbę ekspansji, a każda z nich jest doskonała i kompletna – widhu. Kryszna przez te ekspansje pokonuje wszelkie troski Swych wielbicieli. Nawet asurowie – ateiści, wrogowie Pana – są błogosławieni Jego łaską, kiedy Pan pozornie ich uśmierca. To dzięki Jego bezprzyczynowej łasce osiągają wyzwolenie – mukti – przeznaczenie impersonalistów i empirycznych filozofów.W ten sposób Najwyższy Pan jest atrakcyjny zarówno dla asurów (niewielbicieli, materialistów), jak również dla surów (wielbicieli). Jest gloryfikowany zarówno przez jednych, jak i drugich. Na polubitewnym Kurukszetra Krysznę gloryfikowała nawet stronaprzeciwników Ardżuny, kiedy Bhiszma zwrócił się do Niego jako do krewnego tego zwycięskiego wojownika. Żołnierze ginący na polu bitewnym osiągali w chwili śmierci najwyższy stan wyzwo-lenia po prostu dzięki skupieniu wzroku na Panu.
Kryszna jest pełen w Swych bogactwach, nie ma On równego Sobie rywala i jest On Panem wszystkich stworzeń, dlatego też wielbią Go największe osobistości stworzenia. Jest On atrakcyjny także z powodu Swych osobistych ornamentów.
Mangalaćarana – Pomyślna inwokacja
21
Pan Śri Kryszna widziany jest zawsze w przepięknej postawie i udekorowany niezliczoną ilością ozdób. Jego kolczyki, korona, bransolety, naszyjnik, pas bogato zdobiony wartościowymi kamie-niami, zniewalający uśmiech na twarzy przystrojonej papką z drzewa sandałowego, żółte jedwabne szaty – wszystko to razem czyni Go najbardziej atrakcyjną osobą. Cała Bhagawata-purana jest praktycznie żywym opisem Jego kompletności i atrakcyjności – już na samym wstępie wynosi Pana Śri Krysznę na najwyższy piedestał, przedstawiając Go jako Boga, oryginalną Najwyższą Osobę, oraz źródło stworzenia i wszystkich inkarnacji. Rozważając wszystkie te transcendentalne cechy i przejawy Jego osobowości, szeroko opisane w literaturze wedyjskiej, możemy zrozumieć ponad wszelką wątpliwość, że Pan Kryszna jest wszechatrakcyjną, wieczną formą wszystkich ras.
W prezentowanym kontekście Jego duchowej osobowości, jest On Panem wszelkich pierwotnych ras, takich jak śanta – duchowej bierności, dasja – służenia, sakhja – przyjaźni, watsalja – rodzi-cielstwa i madhurja – miłości małżeńskiej. W transcendentalnej formie wchodzi w relacje z mieszkańcami Wradźabhumi, stając się ucieleśnieniem duchowego szczęścia. Szczęście to opisywane jest także w Brahma sutrach.
Inne rasy, drugorzędne i indywidualnie połączone z Panem, zostały dokładnie opisane na stronach Śrimad Bhagawatam, które wyjaśnia, że Pan ukazał się na arenie króla Kamsy w Mathurze jako: mallanam asani (piorun) – zapaśnikom; naranam narabara (doskonały człowiek) – zwykłym obywatelom; strinam smara murtiman (uosobiony Kupidyn) – obecnym tam kobietom; gopanam swadźana (najbardziej ukochany krewny) – pasterzom z Wradźy; asatam kitibhudźam sasta (praworządny władca) – łamiącym prawo; swapitro śisu (maleńkie dziecko) – rodzicom; mrytju bho-dźapate (uosobiona śmierć) – Kamsie, królowi Bhodźi; wirata awidhuszam (forma kosmiczna) – mniej inteligentnym ludziom; tattwam param joginam (Prawda Absolutna) – joginom mistykom;
Śri Prema Bhakti-ćandrika
22
wryszninam paradewa (najwyższe pełne uwielbienia Bóstwo) – Wajsznawom oraz potomkom dynastii Wryszni. W ten sposób, różnorodnie objawiając się żywym istotom, adekwatnie do ich mocy pojmowania Go, Kryszna w towarzystwie starszego brata Baladewy wkroczył na arenę króla Kamsy.
W pismach objawionych rasy opisywane są na dwanaście różnych sposobów, prezentując się następująco: roudra (rasa złości), adbhuta (wspaniała), śryngara (małżeńska), hasja (komiczna), wira (ry-cerska), daja (miłosierna), dasja (służebna), sakhja (braterska), bhajanaka (bojaźni), wibhatsa (przerażenia), śanta (neutralna) oraz watsalja (rodzicielska).
Śryngara i madhurja rasa są jedną i tą samą. Pan Śri Kryszna doskonale ucieleśnia tych dwanaście ras, jak również pokazuje, iż nie tylko cieszy się ze Śrimati Radharani madhurja rasą czy śryngara rasą, ale również czerpie satysfakcję z wiwatsja rasy, w której to zabija takie demony jak Kamsę, czy Dźarasandhę.
Jeśli chodzi o wzajemne relacje, to w procesie Boskiego stworzenia nic nie przewyższa wspomnianych dwunastu ras. Funkcje żywych istot są przyśpieszane przez jedną rasę w oryginalnej lub zniekszta-łconej formie, jednak wszystkie one są emanacją Transcendencji. Nie istnieje żaden rodzaj odwzajemniania ras, który nie pochodzi od Najwyższego. Wszystko, co istnieje, ma swe źródło emanacji w Najwyższej Istocie, co potwierdza pierwszy wers Wedanta sutry – dźanmadjasja jataha. Kryszna – pierwotna forma Boga, jest najwyższym źródłem opisanych powyżej ras. W ten zatem sposób powiązana z Nim rasa staje się absolutna w swej naturze. Pan jest Prawdą Absolutną i każda z powyższych ras, związana z odwza-jemnianiem się w służbie dla Niego, również jest absolutna.
Pan jest odbiorcą przyjemności we wszystkich rasach, a osoba odwzajemniająca się Mu w różnych rasach jest zarówno pośrednio, jak i bezpośrednio Jego wiecznym sługą. Stąd też wielbiciele służący Panu w jednej z głównych ras (dasja, sakhja, watsalja i madhurja), są nadzwyczajnymi lub wiecznymi sługami, w odróżnieniu od
Mangalaćarana – Pomyślna inwokacja
23
tych, którzy służą w drugorzędnych rasach: roudra, adbhuta, hasja itp., których ogółem jest siedem.
Prawdziwą pozycją duszy jest tylko i wyłącznie służba dla Pana. Żywa istota nie może w żadnym momencie swego istnienia stać się Najwyższym Władcą, ani w aspekcie duchowym, ani fizycznym.Z materialnego punktu widzenia żywa istota (dźiwa) może osią-gnąć władzę, jednak będzie ona fałszywa. Gubiąc się w próbach zdobycia takiej pozycji, sługa nie pożąda niczego innego, jak unicestwienia własnej osobowości poprzez stopienie się w jedno z Panem. To pragnienie stania się jednym z Panem nie zalicza się nawet do śanta rasy, i stąd – poza pięcioma głównymi rasami – wszystkie pozostałe objawiane są poza Królestwem Duchowym. Jednakże ta jedność z Panem jest transcendentalnie realizowana w głównych pięciu rasach, ponieważ w Królestwie Absolutu (mimo iż zachodzi tam ciągła wymiana głównych ras pomiędzy Najwyższym Panem i odwzajemniającymi się Mu duszami, czy też Jego wiecznymi sługami) jakościowo nie ma różnicy pomiędzy Panem i Jego sługami.
W sferze absolutnej nie ma różnicy pomiędzy Śrimati Radharani i Kryszną, czy Jasiodą i Kryszną, itd. Odwzajemniający się w sferze absolutnej, jak i w świecie względności, są zasadniczo i jakościowo jednym i tym samym, jednakże ilościowo istnieje różnica między nimi – jest Pan, a pozostali są Jego sługami.
Najwyższy Pan jest nieskończonym źródłem ras, podczas gdy żywe istoty (dźiwy) są jedynie ich odbiorcami na miarę swoich indywidualnych możliwości. Innymi słowy – Pan jest całością, podczas kiedy Jego słudzy są jedynie cząstkami. Z racji swej natury, owe cząstki mają ograniczoną zdolność odczuwania radości, i jako takie nie mogą zostać określone mianem cieszących się we właści-wym tego słowa znaczeniu. Dlatego też dusze odwzajemniające się Panu w tych rasach winny być określane jako dające przyjem-ność, lub też mianem sług uczestniczących w przyjemności od-czuwanej przez samego Pana.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
24
Choć rasę podzielają zarówno Pan, jak i Jego słudzy, to Pan jest dominującym odbiorcą przyjemności, podczas gdy Jego cząstki są odbiorcami zdominowanymi. Prawdziwa przyjemność żywej istoty jest doświadczana w ten właśnie sposób, jako że oryginalnie jest ona emanacją Najwyższego. W przeciwnym wypadku stopi się ona z Panem, niszcząc swą konstytucjonalną pozycję. Ta naturalna pozycja cząstek Pana istnieje zasadniczo w Królestwie Absolutu, podczas gdy drugorzędne rasy pojawiają się w świecie względności. Gdy Pan pragnie odczuwać drugorzędne rasy ze swymi sługami, dochodzi do powstania zależności, powołanych do życia przez wolę Pana w świecie relatywnym. Kiedy takie zależności są powiązane z Osobą Absolutu, rezultat jest identyczny, jak w przypadku którejś z pierwszorzędnych ras. Z tego powodu wiwatsa rasa, przybierająca formę widoczną między Panem a Kamsą, kończy się wyzwoleniem Kamsy, który wtapia się w ciało Absolutnej Osoby.
Z tego powodu żywa istota, która pełni funkcję służebną, jeśli chce zasmakować jednej z powyższych ras, musi odwzajemnić się Naj-wyższemu Panu, który jest nieskończonym oceanem i źródłem wszelkich ras. Każdy może zaczerpnąć z tego źródła, ile tylko za-pragnie; wystarczy jedynie wejść w relację wzajemności z Kryszną. Gopala Tapani Upaniszad wskazuje ostatecznie, że Śri Kryszna jest największym źródłem wszystkich ras, co znajduje również potwierdzenie w śruti i w Wedach. Z tych przyczyn z natury duchowa, żywa istota, winna zawsze medytować o Śri Krysznie, by zaczerpnąć z odpowiedniej rasy, zgodnie z jej wyborem i pod okiem mistrza duchowego.
Kryszna ukazał się Kamsie jako uosobiona śmierć, ponieważ ten postanowił zabić Krysznę, kiedy tylko się pojawił. Podobnie gopi pragną posiąść Krysznę jako kochanka, a Kryszna spełnia ich pragnienie, ukazując się jako najbardziej fascynujący zalotnik, którego można poznać za pośrednictwem madhurja rasy.
Konkluzja jest następująca: Najwyższy Pan odwzajemnia się Swoim sługom w proporcji i jakości adekwatnej do ich służby
Mangalaćarana – Pomyślna inwokacja
25
pełnionej dla Niego. Nikt nie jest w stanie uczynić niczego innego, jak uczestniczyć w wymianach różnorodnych ras pomiędzy sobą a Kryszną. W ten sposób wprost proporcjonalnie do wykonania „iluzorycznej” służby skażonej energią materialną, zbiera się żniwo swoich pragnień, podczas gdy w Królestwie Absolutu, gdzie iluzja rzuca się w oczy jedynie z powodu swej nieobecności, podobna służba jest transcendentalna. Najwyższej jakości służbę dla Śri Kryszny wykonują gopi. To wzniosłe miłosne oddanie wychwalane jest w Śrimad Bhagawatam następującymi słowami: „Jakież pokuty spełniały gopi, że teraz są godne spijać nektar piękna Pana, które jest tak samo niepojęte, jak Jego inne przymioty?”
Wymiana najwyższej transcendentalnej rasy zachodzi pomiędzy Panem a gopi, pośród których wyjątkowymi są: Taraka, Pali, Śjama, Lalita oraz Śrimati Radharani. Również Purany wymieniają imiona następujących gopi: Gopali, Palika, Dhanja, Wiśakha, Danisztha, Radha, Anuradha, Somabha, Taraka i inne. Z kolei w Dwaraka Mahatmja, gopi: Lalita, Śjamala, Śajbja, Padma, Bhadra i Wiśakha, są określane jako główne pośród dam Wradźabhumi. Również w Skanda Puranie wymienione są imiona gopi. Pasterki zostały przyciągnięte przez piękną i pociągającą postać Śri Kryszny. Nie tylko uległy Jego niezwykłemu czarowi, ale poddały się kon-troli Pana, ulegając miłosnym uczuciom kochanka i ukochanych.
Te czyste, transcendentalne odczucia, nigdy nie powinny być porównywane z erotyzmem, jaki występuje w zwykłym świecie. W wymianie tej najwyższej jakości rasy Śrimati Radharani jest najznaczniejszym uczestnikiem. Dlatego też jest Ona symbolem wszystkich ras w specyficzny sposób odwzajemnianych pomiędzyNią i Kryszną. Sposób odwzajemniania uczuć przez Radharani nieznany jest nawet Krysznie, który jest i kompletny i doskonały. W Ich związku płynie bezustanny potok transcendentalnej radości, który jest najczystszą formą prześcigania się energii hladini, czy też elementu transcendentalnej przyjemności spoczywającej w Panu, lecz przejawiającego się właśnie w Radharani.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
26
W Padma Puranie (Uttara kanda) taka wymiana najwyższych transcendentalnych smaków jest potwierdzona poprzez wychwa-lanie miejsca znanego jako Radha kunda, gdzie Pan Kryszna i Śri Radhika ukazali pełnię Swego związku. Radha kunda jest zatem tak samo drogie Śri Krysznie, jak Śrimati Radharani. W Dwarace Rukmini określana jest jako najważniejsza królowa Pana, i po-dobnie we Wryndawanie ponad Radharani nie ma innej gopi. Zabawne wydarzenia z Wryndawany reprezentują wyższy stopień wymiany ras, niż te występujące w Dwarace. W tym sensie Radha bardziej zwraca na Siebie uwagę, niż Rukmini. Jest Ona tam wszechatrakcyjnym symbolem wszechatrakcyjnego Pana, i dla-tego też jest Ona najwyższym uosobieniem mocy hladini Pana.
Pan z własnej woli rozdwoił się na Radhę i Krysznę, a potem ponownie złączył się w jeszcze bardziej atrakcyjną formę pod postacią Śri Ćajtanji Mahaprabhu. Innymi słowy wielbiciele Śri Ćajtanji Mahaprabhu to kandydaci mający pełne prawo do zbli-żenia się do źródła wszystkich ras.
Według Śri Dźiwy Goswamiego Imiona Radhy i Kryszny wspo-mniane są w Rygwedzie jako „Radha Madhawa”. Tak zwani zwo-lennicy Wed, czyli ludzie o niewielkiej wiedzy, oddają się prag-matycznym dyskusjom dotyczącym Radharani i Kryszny, nie zapoznając się z autorytatywnymi opiniami Goswamich, ze Śri Rupą Goswamim i Śri Raghunathem Dasem Goswamim na czele. Z tego też względu Narottam Das Thakur zaleca, aby ci, którzypoważnie traktują naukę o transcendentalnych rasach, oddali się pod opiekę miłosiernych Goswamich z Wryndawan, którzy po-rzucili wszelkie materialistyczne więzi łączące ich z arystokracją oraz życiowym komfortem, i z własnej woli zaakceptowali surowy sposób życia, by obdarować upadłe dusze, takie jak my, najcenniej-szym darem – błogosławieństwem zrozumienia natury miłosnych relacji Śri Śri Radhy i Kryszny.
Ta wzniosła transcendentalna nauka o owym uczuciu nie jest łatwa do zrozumienia nawet dla najbardziej zdolnych i utalentowa-
Mangalaćarana – Pomyślna inwokacja
27
nych osób, nie mówiąc już o materialistycznych oportunistach. Ci, którzy próbują pojąć tematy miłości Radhy i Kryszny w kate-goriach materialistycznej nauki doświadczalnej, jeśli nie zechcą zaczerpnąć z ksiąg pozostawionych przez Goswamich, przepadną w mroku zapomnienia.
29
TEKST 1çré-guru-caraëa-padma, kebala-bhakati-sadma
bando mui säbadhäna mate jähära prasäde bhäi, e bhava tariyä jäi
kåñëa-präpti haya jähä hate
Lotosowe stopy naszego mistrza duchowego są siedzibą czystej służby oddania. Kłaniam się im z wielką czcią i szacunkiem. Drogi bracie (mój drogi umyśle)! Dzięki jego łasce możemy przekroczyć ocean materialnej egzystencji i osiągnąć Krysznę.
ZNACZENIE: Nie jest możliwe osiągnięcie Boga, Najwyższej Osoby, czy służby oddania dla Niego, bez przyjęcia schronienia lotosowych stóp mistrza duchowego. Dlatego jeśli ktoś pragnie
1Śri Guru Mahima
Chwały mistrza duchowego
29
Śri Prema Bhakti-ćandrika
30
wkroczyć do świątyni służby oddania, najpierw musi przyjąć schronienie lotosowych stóp mistrza duchowego. Właśnie dlatego Śrila Narottam Das Thakur ofiarowuje swoje pokorne modlitwymistrzowi duchowemu.
Słowa śri guru oznaczają mistrza duchowego z jego całym bo-gactwem. Mistrz duchowy posiada moc wyzwolenia swego ucznia z uścisku niewiedzy i przyprowadzenia go do lotosowych stóp Kryszny. W kolejnych słowach dowiadujemy się, że mistrz duchowy jest skarbnicą miłosnej służby oddania. Słowa śri-guru--ćarana-padma nie oznaczają tylko lotosowych stóp mistrza du-chowego, ale również użyte są tu z respektem do ćarana Śridhary Swamiego, ćarana Śri Goswamich itd. Słowo padma odnosi się do mistrza duchowego, który ucieleśnia pełną transcendentalnej słodyczy miłość do Śri Kryszny.
Możemy zrozumieć, że kwiaty lotosu oblegane są przez pszczoły, które rozkoszują się ich nektarem. Podobnie słodka łaska guru spijana jest przez jego wielbicieli. Takiego mistrza duchowego możemy określić mianem kewala bhakati sadma, jako jedyne schronienie czystej służby oddania. Słowa kewala bhakati oznacza-ją służbę oddania pozbawioną czynności przynoszących korzyści, spekulacji oraz materialnych pragnień. Słowo mui oznacza „ja”. Odnosząc się do natury czystej służby oddania, Śrila Narottam Das Thakur używa słowa mui w celu ekspresji własnej pokory. „Z wielką czcią i szacunkiem ofiarowuję moje pokorne pokłonylotosowym stopom opisanego powyżej mistrza duchowego – guru.” Należy wielbić mistrza duchowego z wielką bojaźnią i szacunkiem, bez chęci materialnego zadowolenia. Powinniśmy odnaleźć w nas pragnienie wielbienia mistrza duchowego i Śri Kryszny.
Sawadhana mate możemy inaczej odczytać jako sawadhana sane, jednak jest to niewłaściwe. Sawadhana oznacza „z wielką czcią i szacunkiem”, a słowo sane: „wykonując powtórnie te same błędy.”
Śri Guru Mahima – Chwały mistrza duchowego
31
TEKST 2guru-mükha-padma-väkya, cittete kariya aikya
är nä kariha mane äçä çré-guru-caraëe rati, ei se uttama-gati
je prasäde püre sarba äçä
Uczyń sercem i duszą nauki emanujące z lotosowych ust mistrza duchowego. Mój drogi umyśle, nie pragnij niczego innego. Przywiązując się do lotosowych stóp guru możemy bardzo szybko uczynić duchowy postęp. Dzięki jego łasce spełniane są wszystkie duchowe pragnienia.
ZNACZENIE: Mistrz duchowy instruuje nas na ścieżce miłosnej służby oddania dla Pana Kryszny. Słowa emanujące z lotosowych ust mistrza duchowego są potężne i z łatwością mogą doprowadzić każdego do Pana. Jego nauki wypowiadane są w zgodzie z rozumie-niem pism świętych. Osoba, pragnąca osiągnąć Krysznę powinna uczynić słowa mistrza duchowego swoim sercem i duszą.
Słowo wakja użyte w tym tekście odnosi się do instrukcji prema--rasa tattwa, nauki dotyczącej miłosnego związku z Śri Kryszną. Słowo sakja oznacza zdolność osiągnięcia Kryszny. Uttama gati oznacza najwyższe przeznaczenie, ale może również określać najlepszy cel, jaki można osiągnąć z pośród wszystkich możliwych. Tym celem jest prema sewa, służba w miłości.
Słowa ćittete karija ajkja możemy inaczej przeczytać jako hrydi kari maha shakja. Znaczy to, że wszelkie instrukcje dotyczące wiecznego związku jako mandźari uczeń otrzymuje od mistrza duchowego. Instrukcje te uczeń powinien gorliwie przechowywać w głębi swego serca. Słowa sarwa aśa oznaczają, iż powinniśmy pragnąć osiągnąć miłosną służbę Śri Śri Radhy i Kryszny. Powinna być obecna w nas transcendentalna chciwość masowania lotoso-wych stóp Śri Śri Radhy i Kryszny, Boskiej Pary Wryndawana nikuńdźa, ofiarowania im ćamary, przystrajania Ich perłami i wspaniałymi klejnotami.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
32
Kiedy Radha i Kryszna są zadowoleni, mistrz duchowy również jest zadowolony. Jasja prasada bhagawat prasadah. Dzięki łasce mistrza duchowego można osiągnąć łaskę Boga, Najwyższej Osoby. Dzięki łasce mistrza duchowego możemy osiągnąć miłosną służbę oddania dla Śri Śri Radha Kryszny.
TEKST 3cakhu-däna dilä jei, janme janme prabhu sei
divya-jïäna håde prakäçita prema-bhakti jähä haite, abidyä binäça jäte
bede gäya jähära carita
Mistrz duchowy obdarza mnie transcendentalną wizją, jest moim panem narodziny po narodzinach. Dzięki jego łasce Boska wiedza objawia się w moim sercu. On obdarza prema-bhakti i niszczy ignorancję. Pisma wedyjskie opisują jego charakter.
ZNACZENIE: „Śri Kryszna jest moim jedynym Panem, a ja jego wiecznym sługą.” Żywe istoty od dawien dawna nie pamiętają o tej wrodzonej zależności. Korzystając ze sposobności zewnętrzna energia Najwyższego Pana – Maja, dostarcza im nieograniczonych materialnych cierpień, jak również sprawia, że utożsamiają swą jaźń z przenikniętymi ignorancją ciałami. Mistrz duchowy jest w stanie wyzwolić takie osoby z cierpień materialnej egzystencji i usytuować je na ich rzeczywistych pozycjach. Zwrot ćakhu dan dilo dźej oznacza, iż mistrz duchowy otwiera pogrążone w ciem-nościach niewiedzy oczy, obdarzając trancendentalną wizją, dzięki której jesteśmy zdolni przekroczyć ocean materialnej egzystencji i oglądać najwyższą duchową rzeczywistość.
Słowa diwja gjana odnoszą się do wiedzy, dzięki której może nauczyć się wielbić Krysznę. Taka wiedza jest objawiana w czyimś sercu jedynie dzięki łasce śri guru. Słowa te oznaczają również transcendentalną wiedzę, która inicjuje zrozumienie nauki Śri
Śri Guru Mahima – Chwały mistrza duchowego
33
Kryszny. W Hari Bhakti Wilasa jest powiedziane:divya jïänaà yato dadyät kuryät päpasya saàkñyam
tasmäd dikñeti sä proktä deçike tattva kovidaiù
Osoba, inicjowana wiedzą o Krysznie oraz o jej związku z Panem, jest wykształcona w transcendentalnej wiedzy. Dźanme dźanme prabhu oznacza, iż mistrz duchowy posiada zdolność usunięcia ciemności ignorancji z serca przyjmującej narodziny w tym świecie żywej istoty i zaangażowania jej w miłosną służbę dla Śri Gowindy transcendentalnego chłopca pasterza żyjącego we Wradźa Mandali, usytuowanej ponad królestwem Maji. Dlatego też nieważne, czy ktoś jest wielbicielem neofitą, czy też doskonałą duszą – dla każdejz tych osób guru pozostanie zawsze uwielbionym panem.
Słowa wede gaja oznaczają, iż nie tylko Narottam Das Thakurgloryfikuje mistrza duchowego, ale czynią to również Wedy i inna uzupełniająca literatura wedyjska. Tak jak powiedział Śri Kryszna do Uddhawy w Śrimad Bhagawatam (11.17.27) aćarjam mam widźanijan – „Należy uważać mistrza duchowego za nie różnego ode Mnie Samego.” Również Wedy mówią: aćarjawan puruszo wedah, osoba posiadająca towarzystwo aćarji, naturalnie zazna-jomiona jest z wiedzą wedyjską.
TEKST 4çré-guru karuëä-sindhu, adhama janära bandhu
lokanätha lokera jébana hä hä prabhü kara dayä, deha mora pada-chäyä
ebe jaça ghuñuk tribhüvana
O mistrzu duchowy, oceanie miłosierdzia, jesteś przyjacielem i nauczycielem upadłych dusz oraz życiem i duszą wszystkich ludzi. O panie! Bądź łaskawy dla mnie i daj mi schronienie swoich lotosowych stóp. Twoje chwały głoszone są we wszyst-kich trzech światach.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
34
TEKST 5
Śri Wajsznawa Mahima Chwały Wisznuity
baiñëaba-caraëa-reëü bhüñana kariyä tanü jähä haite anübhava haya
märjjana haya bhajana sädhu-saìge anükñaëa ajïäna-abidyä-paräjaya
Dekoruję moje ciało kurzem pochodzącym z lotosowych stóp Wajsznawów, ponieważ dzięki temu mogę doświadczyć trans-cendentalnych doznań. Poprzez stałe towarzystwo wielbicieli oraz kultywację służby oddania dla Pana, można osiągnąć oczyszczenie i pokonać ignorancję wyrastającą z niewiedzy.
ZNACZENIE: Słowa jaha hojte odnoszą się do osoby dekorują-cej ciało kurzem z lotosowych stóp wielbicieli, awidja – do pragnień ćaturwarga (czterech celów życia: artha, dharma, kama i moksza).
TEKST 6
Chwały Śrila Rupy i Sanatany Goswamich
jaya sanätana rüpa prema-bhakti-rasa-küpa jügala-ujjwala-rasa-tanü
jähära prasäde loka päçarila düùkha çoka prakaöa kalpa-taru janü
Wszelka chwała Śri Rupie i Śri Sanatanie Goswamim, którzy są rezerwuarem miłosnej służby oddania, jak również uosobie-niem najwyższych transcendentalnych smaków prowadzących do Śri Śri Radha Kryszny.
Śri Guru Mahima – Chwały mistrza duchowego
35
ZNACZENIE: Choć intonowanie Świętych Imion Pana zawiera wszystkie z pośród sześćdziesięciu czterech gałęzi służby oddania, Śrila Narottam Das Thakur ponownie mówi o samkirtanie, jako o szczególnej gałęzi oddania spośród wszystkich innych. Podobnie używając słów wajsznawa ćarana renu gloryfikuje on charakterWajsznawów. Szczególnie zaś gloryfikuje Goswamich mówiąc:dźaja sanatana rupa… itd. Zwrot wajsznawa ćarana renu obejmuje wszystkich Wajsznawów, takich jak: wielbiciele sakhja, watsalja, itd. Istnieje pięć głównych związków w służbie oddania: śanta, dasja, sakhja, watsalja i udźdźwala lub madhurja. Cechą śanta rasy jest wtopienie się w Śri Krysznę, dasja rasy – służenie Panu, sakhja rasy – towarzyszenie Panu bez uczucia strachu w nastroju równości, watsalja rasy – uczucie rodzicielskie, udźdźwala rasy – rozkoszowanie się smakami małżeńskimi.
Cechy każdej z ras zawarte są w kolejnej, następującej po niej, dlatego zrozumiałe jest, że każda z nich jest nadrzędna do po-przedniej. W udźdźwala rasie możemy zobaczyć cechy wszyst-kich pięciu ras, dlatego jest ona najwyższą.
Z pośród towarzyszek udźdźwala rasy tylko te, które usytu-owane są w grupie Śrimati Radharani, smakują najwyższą, nie-zrównaną słodycz Śri Śri Radha Madana-Mohan. Z pośród nich tylko dziewczęce służki Śri Radharani są zdolne doświadczać najwyższej słodyczy Ich Wysokości. Wiele sakhich nie może wi-dzieć najbardziej poufnych rozrywek Śri Śri Radha Madhawa, jednak dziewczęta Śri Radhiki mogą kąpać się w niezrównanie słodkich transcendentalnych smakach. Dziewczęta te nazywają się mańdźari (pączki kwiatowe) i wyrastają z pnącza pragnień ukochanej Kryszny, Śrimati Radhiki.
Symptomy zadowolenia przejawiane przez poszczególne cechy Śri Radhy i manifestujące się w osobach mańdźarich, nie są różne od Śrila Rupy Goswamiego i Śrila Sanantany Goswamiego. Obaj są najwyższymi „smakoszami” udźdźwala rasy (madhurja rasy). Dlatego Śrila Narottam Das Thakur opisuje ich jako udźdźwala
Śri Prema Bhakti-ćandrika
36
rasa tanu, uosobienie udźdźwala rasy. Autor Śri Prema Bhakti--ćandriki nie porównuje Śri Rupy i Śri Sanatany do oceanu smaków miłosnego oddania, raczej mówi o nich jako o osobach, które już są źródłami miłosnego oddania. Powodem jest to, iż woda w oceanie zmieszana jest z wodami różnych rzek, natomiast oryginalna woda ze źródła nie posiada domieszek. Podobnie miłosna służba oddania nauczana przez Śri Rupę i Śri Sanatanę Goswamich jest niezmącona z rzekami karmy i gjany. Miłosna służba oddania w oryginalnej postaci jest czysta. Stąd Narottam Das Thakur użyłsłowa „źródło” zamiast „ocean”.
Podobnie w porze letniej spragniona osoba nie może ugasić swego pragnienia i doznać ochłodzenia, pijąc wodę z rzeki czy stawu, ponieważ woda taka jest ciepła. Jednak woda źródlana za-wsze jest bardzo zimna. Dlatego też źródło służby oddania jest w stanie ochłodzić spragnioną osobę, podczas gdy w wieku Kali, który dostarcza tak wielu materialnych cierpień, gjana i joga nie są w stanie ugasić ognia lamentów i iluzji żywej istoty. Proces służby oddania sam w sobie jest w stanie kompletnie zdławić ogień materialnych pragnień i cierpień usytuowanych w króle-stwie Maji żywych istot, oraz pomóc każdemu w rozkoszowaniu się słodkimi smakami oddania dla Śri Radhy i Kryszny. Rupa i Sanatana Goswami są schronieniem słodkich, chłodzących smaków miłosnej służby oddania, dlatego też określeni zostali mianem rasa kupa (źródłem transcendentalnych smaków).
Nawet w dzisiejszych czasach wiele osób natychmiast zapomina o troskach oraz zmartwieniach, i rozkoszuje się smakami miłosnej służby, spijając nektar ze źródełka pism świętych, które skompo-nowali Śri Rupa i Śri Sanatana Goswami.
Śrila Narottam Das Thakur porównuje ich do drzewa pragnieńsłużby oddania. Największą pomyślnością dla każdej osoby jest przyjęcie schronienia ich lotosowych stóp.
Śri Guru Mahima – Chwały mistrza duchowego
37
TEKST 7prema-bhakti-réti jata nija-granthe sü-bekata
kariyächena dui mahäçaya jähära çrabana haite paränanda haya cite
jügala-madhüra-rasäçraya
Te dwie wielkie osobistości w swych pismach niezwykle szczegó-łowo opisały różnorodne rodzaje służby oddania. Słuchający tych opisów poczuje w sercu szczęście transcendentalnej natury i przyjmie schronienie słodkiej Boskiej Pary.
ZNACZENIE: Proces osiągania miłosnej służby oddania jest procesem praktykowanym przez czystych wielbicieli. Wielbiciele ci już osiągnęli stan miłosnego oddania, które zostało dokładnie opisane w takich książkach jak: Bhakti-rasamryta-sindhu, Lalita--madhawa, Widagdha-madhawa, Udźdźwala-nilamani, Dana-keli Kaumudi, Stawa-mala i Śri Bryhad Bhagawatamryta. Książki te zostały napisane przez Śri Rupę i Śri Sanatanę Goswamich. Przez czytanie i recytowanie tych pism serca wielbicieli pogrążają się w oceanie miłosnej ekstazy, który przyjmuje schronienie słodkich smaków Radhy i Madhawy. Ich autorzy znajdują się pod bezpośre-dnią opieką Śrimati Radharani, i dlatego Narottam Das Thakurokreśla Rupę i Sanatanę mianem mahaśaja – wielkich osobistości. W wielu książkach jest powiedziane, iż ktokolwiek przyjmuje schronienie Śrimati Radhiki, jest wielką osobistością – radhike ćarana aśraja, dźe kare se mahaśaja.
TEKST 8jügala-kiçora-prema lakña bäna jini hema
hena dhana prakäçila jäìrä jaya rüpa sanätana deha more sei dhana
se ratana mora gale härä
Śri Prema Bhakti-ćandrika
38
Miłosne rozrywki Boskiej Pary są niczym oczyszczone złoto. O Śri Rupo i Śri Sanatano! Odsłoniliście przede mną ten naj-większy skarb. Teraz, niczym girlandę, zawieszę te klejnoty mi-łości wokół mej szyi.
ZNACZENIE: Słowo lakszawanam odnosi się do oczyszczonego złota, które świeci pełnym blaskiem i pozbawione jest wszelkich zanieczyszczeń. W taki sam sposób cechą miłosnych wymian pomiędzy Śri Radhą, a Panem Kryszną jest najwyższa, pozbawiona wszelkiego egocentryzmu czystość uczuć.
Wszelka chwała Rupie i Sanatanie Goswamim, którzy są pełni współczucia i poprzez swoje książki miłosiernie objawiają światu skarb słodkiej miłości Śri Radhy i Kryszny. O najbardziej łaskawi! Proszę, okażcie temu biedakowi skarb tej miłości, która gloryfiko-wana jest przez największych bogaczy. Proszę, załóżcie na mojej szyi girlandę zrobioną z najszlachetniejszych kamieni premy.
TEKST 9
Śudha bhakti tattwaPrawda mówiąca o najczystszej miłosnej służbie
bhägabata-çästra-marma naba-bidha bhakti-dharma sadäyei kariba sü-sebana
anya-deväçraya näi tomäre kahila bhäi ei bhakti parama-käraëa
Dziewięć procesów miłosnej służby oddania jest esencją Śrimad Bhagawatam. Pragnę osobiście zaangażować się w wykonywanie tych różnorodnych rodzajów służb. O mój bracie, nie przyjmę schronienia półbogów i deklaruję, że jest to najlepszy sposób, w jaki możemy osiągnąć miłosną służbę oddania.”
Śri Guru Mahima – Chwały mistrza duchowego
39
ZNACZENIE: O drogi bracie (umyśle), nie przyjmuj schronienia w żadnym z półbogów, takich jak Brahma czy Śiwa, ale bez uchy-bień oddaj się Panu Krysznie i zaangażuj w dziewięć procesów służby oddania.
TEKST 10sädhu-çästra-guru-bäkya hådaye kariyä aikya
satata bhäsiba prema-mäjhe karmé jïäni bhakti-héna ihäke karibe bhina
narottama ei tattwa gäje
Moim pragnieniem jest oczyszczenie serca przez słuchanie po-trójnie zjednoczonych stwierdzeń (Wajsznawów, śastr – pism świętych i guru – mistrza duchowego). Pragnę zawsze pływać w bezgranicznym oceanie miłości do Boga. Dzięki tej metodzie uwolnię się od towarzystwa osób pracujących dla materialnej korzyści, umysłowych spekulantów i ludzi unikających służby oddania. Ja, Narottam Das, śpiewam tę prawdę.
41
çrémad-rüpa-gosvämé-prabhupadenoktam anyäbhiläñita-sunyam
jïäna-karmady-anavåtam anukulyena kåñëänu-
çélanam bhaktir uttama
Śrila Rupa Goswami Prabhupada w swojej Bhakti-rasamryta--sindhu (1.1.11) mówi:
„Najwyższa jakość służby oddania to działanie w sposób przy-jazny w stosunku do Boga, Najwyższej Osoby.” Oznacza to, że nie można służyć podążając ścieżką monisty czy pracując dla materialnej korzyści. Prawdziwa jest jedynie służba duchowa.”
2Ekanta bhakti
Proces umocnionej służby oddania
Śri Prema Bhakti-ćandrika
42
ZNACZENIE Jego Boskiej Miłości A.C. Bhaktiwedanty Swamiego Prabhupada
(„Back to Godhead”, Nr 3, cz. 20, 20 maj 1960 r.)
Śrila Rupa Goswami rozpoczyna od czystej służby oddania i od razu definiuje charakterystykę niezafałszowanej służby dla Pana.W Bhagawad-gicie powiedziane jest, że cztery klasy ludzi, którzy spełniali w przeszłości pobożne uczynki, podejmują służbę odda-nia dla Najwyższego Pana. Są to: strapieni, dotknięci ubóstwem, uczeni oraz dociekliwi. Ci pierwsi podejmują się duchowej służby Panu w nadziei, że ten spojrzy na nich przychylnym okiem i ześle łaskę. Ubodzy liczą, że dzięki służbie znikną ich strapienia. Uczeni podejmują się służby duchowej nie ze względów materialnych, ale dla zbawienia duchowego. Dociekliwi zaś pragną jedynie poznać podstawy teizmu. Wyznawcy ci nie są prawdziwymi wiernymi, ponieważ podejmują się służby licząc na osobisty zysk.
Śrila Rupa Goswami na początku definicji służby oddania pragnieuzmysłowić nam, że w przypadku czystej służby nie ma w ogóle kwestii korzyści osobistych. Taka służba musi być ofiarowanaPanu z czystej miłości, która drzemie w sercu każdej żywej istoty.
Nikogo nie trzeba uczyć, jak ma się śmiać, płakać czy rozpocząć życie płciowe, wszystkie te czynności przychodzą nam naturalnie z biegiem czasu. Podobnie miłość do Śri Kryszny, Boga, jest sponta-niczna i nikt nie może nauczyć się jej za pomocą jakichś środków zewnętrznych. Lecz tak, jak życie płciowe lub podobne czynności człowieka zanikają z powodu słabej kondycji zdrowotnej, np. impo-tencji, tak samo z powodu choroby wywołanej długotrwałym wystawieniem żywej istoty na niezdrowe warunki, powiązane z egzystencją w energii materialnej, miłość do Boga musi zostać rozbudzona za pomocą praktycznych i przypisanych czynności.
Podczas tego dyskursu czynności te zostaną omówione z dba-łością o szczegóły. Jeśli chodzi o definicję czystej służby oddania,to musi ona być aktywna. Przy czynnościach służebnych nie ma
Ekanta bhakti – Proces umocnionej służby oddania
43
miejsca na spekulacje umysłowe. Anuśilanam oznacza czynną pracę, która musi obejmować ciało, umysł i mowę. Taka prak-tyczna praca wykonywana jest również w kategoriach tendencji inicjatywnej, jak i stwarzającej trudności. Praktyczne działania wykonywane są chętnie i niechętnie. Istnieje ogromna ilość ro-dzajów i grup czynności praktycznego myślenia, czucia i woli, dla zadowolenia Kryszny. Głównym zadaniem w służbie duchowej jest zaakceptowanie mistrza duchowego, zarówno inicjującego, jak i instruującego, i zdobycie od niego wiedzy o kompletnej problematyce dotyczącej służby duchowej.
Uczeń powinien być posłuszny najważniejszym zasadom w tej kwestii, dzięki temu z czasem wyrobi w sobie przywiązanie oraz smak ku służbie. Potem atmosfera stałego związku ze służbą odda-nia będzie stale wyczuwalna i dzięki niej wzniesie się do niezachwia-nej pozycji. Wyższe stopnie duchowego udoskonalenia zależeć będą od łaskawości i błogosławieństwa wyższego stopniem wiernego, który włączył się już w transcendentalną służbę oddania.
Słowo „Kryszna” wskazuje na Boga, Najwyższą Osobę, wraz z jego niezliczonymi ekspansjami. Pan rozprzestrzenia się w nieskoń-czoną i niepoliczalną liczbę form, takich jak: Rama, Nrysimha, Waraha, oraz wiele innych inkarnacji czy ekspansji. Niektóre z nich zostały wymienione w pismach, takich jak Bhagawata--purana, a wszystkie są Wisznu tattwą, przez co współistnieją na równi z Śri Kryszną. Innymi słowy, „Kryszna” zawiera w sobie wszystkie inne możliwe inkarnacje Boga, Najwyższej Osoby.
Proces służby duchowej w jej pierwszym stadium jest taki sam dla Kryszny, Wisznu czy Narajana. Dopiero później zaczynają pojawiać się różnice rasy, które zostały omówione na początku tego tłumaczenia. W krytycznych studiach nad różnicami po-między rasami istnieje specyficzna transcendentalna różnicawzajemności służby duchowej, jednak w gruncie rzeczy nie ma różnicy pomiędzy służbą dla Ramy czy Kryszny. O szczegółach owych różnic mowa będzie później.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
44
Ważne jest specyficzne użycie słowa anukuljena. Oznacza ono, że służenie z miłością, a nie tylko zwykłe przywiązanie do Boga, powinno być nazywane miłosną służbą. Kiedy owo przywiązanie nie bierze się z przyjaźni, nie może być nazywane służbą oddania. Związek demonicznego króla Kamsy z Kryszną był dokładnym przeciwieństwem miłości, jednak istniało w nim pośrednie przy-wiązanie do Pana. Lecz takiego rodzaju przywiązanie nie może być przyjęte za oddanie. Wielbiciel musi pełnić taką służbę dla Pana, która jest dla Niego do przyjęcia. Dlatego też wielbiciel neofita powinien szukać opieki u osoby bardziej zaawansowanejduchowo, która służy już Panu pod okiem mistrza duchowego. Guru jest bowiem łącznikiem pomiędzy wielbicielem a Kryszną. Rozkaz Pana jest ogłaszany uczniom za pośrednictwem medium, jakim jest mistrz duchowy. Stąd zaakceptowanie służby dla mistrza duchowego jest pierwszym krokiem w służbie duchowej.
Dzięki studiom nad Bhagawad-gitą, która została bezpośrednio wypowiedziana przez Pana, możemy zrozumieć nasze wieczne relacje z Nim. Jest tam jasno powiedziane, że żywa istota musi podjąć służbę dla Pana, odsuwając na bok inne obowiązki.
W owej księdze mądrości znajduje się także dalsza wskazówka, mówiąca, że człowiek, który głosi chwały Śri Kryszny i naucza Bhagawad-gity, jest najbardziej zaufanym sługą Pana. Z takiego rozumienia owych słów rodzi się myśl, że naturą służby, która jest najdroższa Panu, jest bezustanne zaangażowanie wielbiciela bez żadnych odstępstw. A służbą taką, zwłaszcza w panującej obecnie epoce duchowego zapomnienia, jest kształcenie ogółu ludzkości w kwestii świadomości Boga.
Autentyczny nauczyciel duchowy powinien udzielać wskazówek neofitom, zwłaszcza takich, które tyczą się pryncypiów ważnychw pierwszych stadiach służby oddania. Dopóki ktoś nie rozwinął w sobie zdolności do miłosnej służby dla Pana poprzez zaanga-żowanie się pod kierunkiem mistrza duchowego, dopóty osoba taka nie jest w stanie zrobić kroku w przód. Sprawdziany związane
Ekanta bhakti – Proces umocnionej służby oddania
45
ze służbą oddania zostaną omówione z większą dokładnością w dalszej części tej książki. Nikt nie może powiedzieć, że uczynił jakiś postęp w służbie duchowej, nie będąc sprawdzonym po wy-kazywanych przez siebie symptomach.
Dźiwa Goswami wspomina, że kiedy mówimy o zaproszeniu wojownika, nie oznacza to, że mamy na myśli jego rynsztunek. Wojownik jest zawsze udekorowany różnymi rodzajami oręża. Gospodarz nie ma na myśli sprawienia przyjemności broni, lecz wojownikowi. Podobnie musimy wiedzieć, że Pan jest zadowolony z naszej służby, a nie przywiązywać specjalnej wagi do formuł i rytuałów. Jest wielu ludzi, którzy z nazwy tylko są wiernymi. Kiedy dochodzi do trudnych sprawdzianów, okazują się być ludźmi o słabej wierze. Pan Ćajtanja mówi, że Kryszna-prema, czyli szczera miłość do Pana, są ostatnimi słowami w królestwie służby oddania. W przypadku nieobecności takiej prawdziwej miłości do Kryszny, której symptomem jest obojętność wobec materialnych rzeczy, nie można stwierdzić, że adept uczynił postęp na ścieżce służby oddania.
Słowo anu oznacza nieprzerwaną służbę dla Najwyższego Pana. W jej wykonywanie musimy angażować się w każdej chwili naszego życia i czynić to nieustannie. W procesie rozwoju służby oddania nie może być przerw, po tym właśnie poznaje się prawdziwego wielbiciela. Oprócz tego bezustannego zaangażowania istnieje również wiele innych symptomów, dzięki którym można poznać prawdziwego wiernego.
Wielbiciel musi być wolny od wszelkich żądz, innych niż pra-gnienie służby dla Pana. Jest to podstawowy wymóg, jeśli chodzi o pierwszej klasy służbę duchową. Jest wiele pokus, takich jak: karma, gjana, joga, które popadają w konflikt ze służbą oddania.
Gjana (wiedza) jest generalnie rozumiana w znaczeniu monizmu lub pragnieniu stopienia się z Najwyższym. Kiedy mówimy, że służba oddania nie może być tknięta przez gjanę, mamy na myśli właśnie tę filozofię jedności. W przeciwnym przypadku wiedza
Śri Prema Bhakti-ćandrika
46
odnosząca się do kultury służby oddania, powinna być osiągnięta z pełnym entuzjazmem. Bez pewnej, specyficznej wiedzy wypły-wającej z Wed, Puran, Mahabharaty oraz zasad pańćaratriki, nie można mówić o autentycznej służbie oddania. Wszelkie pozory służby oddania pozbawionej wiedzy z wyżej wymienionych pism, są jedynie elementami zakłócającymi postęp na tej ścieżce.
Kiedy mówimy o karmie oddzielonej od służby duchowej, mamy na myśli pracę dla korzyści, o której wspominano w smryti śastrach przy okazji osiągnięcia wyższego poziomu egzystencji materialnej. Służba oddania musi być wolna od takich czynności. Aczkolwiek praca, która sprzyja rozwojowi służby duchowej, winna być kulty-wowana i kontynowana. Również zadania, które pomagają osiągnąć oświecenie, nie powinny zostać zaniechane. Słowo adi oznacza sumę wszystkich poczynań, takich jak joga czy niepotrzebne pokuty, które prowadzą do poczucia spełnienia.
Królowie, tacy jak Rawana czy Hiranjakasipu, przez wiele lat trwali w wyrzeczeniu, by osiągnąć tymczasowe poczucie speł-nienia w zadowalaniu zmysłów. Ostatecznie, pomimo wszystkich pokut oraz wyrzeczeń, jakie spełniali, nie potrafili się ochronići zostali ukarani przez Boga, Najwyższą Osobę.
Konkluzja jest taka, że kultywacja służby oddania Panu powinna zostać ograniczona jedynie do czynności czystej służby oddania, i niczego więcej. Takie czynności zostały szczegółowo opisane w Śrimad Bhagawatam oraz innych pismach, do których zalicza się także Bhakti-rasamryta-sindhu.
TEKST 1anya-abhiläsa chäòi jïäna karma parihari
käya mane kariba bhajana sädhu-saìge kåñëa-sebä nä püjiba devé-devä
ei bhakti parama-käraëa
Ekanta bhakti – Proces umocnionej służby oddania
47
Moim ciałem i umysłem będę wielbił Pana, porzucając pra-gnienia działań dla zysku i wszelkie umysłowe spekulacje. W towarzystwie wielbicieli służył będę Krysznie, odrzucając wielbienie półbogów. To jest najwyższy proces służby oddania.
TEKST 2mahä janera jei patha täte habe anürata
pürbäpara kariyä bicära sädhana-smaraëa-lélä ihäte nä kara helä
käya mane kariyä süsära
Uważnie i z szacunkiem pragnę podążać ścieżką ujawnioną przez poprzednich i obecnych mahadźanów. Nie powinno się zaniedbywać pamiętania rozrywek Pana. Służba oddania po-winna być wykonywana zarówno w umyśle, jak i poprzez ciało. Jest to esencją procesu sadhany.
ZNACZENIE: Zwrot „poprzedni mahadźanowie” odnosi się do świętych mędrców z Dandakaranja, zaś słowo susara oznacza najwyższą doskonałość. Jak wyjaśniają śruti, czyli pisma takie jak Bryhat Wamana Purana, Ćandrakant i inne, mędrcy ci mieli ol-brzymie pragnienie obcowania z Panem Śri Kryszną jako swoim kochankiem. Przyjęli oni nastrój miłości prezentowany przez gopi i zaangażowali się w miłosną służbę oddania dla Kryszny. Poprzez swoje chciwe pragnienie Śri Bilwamangal Thakur rów-nież osiągnął nastrój sakhich, które służą pod przewodnictwem kochanej Kryszny, Śrimati Radharani.
W ten sposób w tym wersecie objawiony został nastrój sakhi, a także proces wielbienia Kryszny pod przewodnictwem sakhich. Wszystkie te wielkie osoby, które pojawiły się przed Śri Ćajtanją Mahaprabhu, są znane jako poprzedni mahadźanowie. Współ-czesnymi mahadźanami jest sześciu Goswamich z Wryndawan na czele ze Śri Rupą i Śri Sanataną Goswamimi.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
48
TEKST 3asat-saìga sadä tyäga chäòa anya géta-räga
karmé jïäné parihari düre kebala bhakata-saìga prema-kathä-rasa-raìga
lélä-kathä braja-rasa-püre
O mój drogi bracie, zawsze porzucaj towarzystwo karmich i gjanich, porzuć również przywiązanie do śpiewania bezwar-tościowych piosenek, które nie mają nic wspólnego z Kryszną. W towarzystwie wielbicieli pogrążaj się w tematach miłosnych rozrywek Kryszny, mieszkańca Wradźi.
TEKST 4jogé nyäsé karmé jïäné anya-deba-püjaka dhyäné
iha-loka düre parihari karma dharma düùkha çoka jebä thäke anya joga
chäòi bhaja giribara-dhäré
Proszę, porzuć towarzystwo joginów, sannjasinów, karmich, gjanich, myślicieli i wielbicieli półbogów. Porzuć także wszelkie przywiązanie do owoców swych działań, religijne obowiązki, bolączki, lament i materialne obiekty. Po prostu wielb Krysznę, który podniósł Wzgórze Gowardhan.
ZNACZENIE: Słowo anja-joga mówi o przywiązaniu do żony, dzieci i materialnych obiektów zmysłów.
TEKST 5tértha-jäträ pariçrama kebala-manera-bhrama
sarba-siddhi gobinda-caraëa dådha-biçwäsa håde dhari mada-mätsarjya parihari
sadä kara ananyä bhajana
Ekanta bhakti – Proces umocnionej służby oddania
49
Podróżowanie do świętych miejsc jest stratą energii i wynika z iluzji. Lotosowe stopy Śri Gowindy są doskonałością życia. Dlatego porzucając dumę i zazdrość, z wielką determinacją w sercu, powinno się wielbić Pana bez żadnych odstępstw.
ZNACZENIE: Sarwasidhi określa doskonałość osiąganą za po-mocą pobożnych czynności, takich jak odwiedzanie świętych miejsc. Mada oznacza szczęście osiągane bez użycia inteligencji. Matsarja oznacza brak zdolności tolerowania czyjejś wyższości.
TEKST 6kåñëa-bhakta saìga kari kåñëa-bhakta aìga heri
çraddhänbita çrabaëa-kértana arcana bandaëa dhyäna naba-bhakti mahä-jïäna
ei bhakti parama-käraëa
Najlepszymi procesami służby oddania są słuchanie, intono-wanie, wielbienie, gloryfikowanie oraz medytowanie z wiarąo Imionach, formach, cechach i rozrywkach Pana Śri Kryszny. Te dziewięć form bhakti powinno być spełniane w towarzystwie wielbicieli Pana.
ZNACZENIE: Pełne wiary słuchanie imion, opisów cech i roz-rywek Najwyższego Pana zwane jest śrawana. Czyste i pełne wiary intonowanie Imion Najwyższego Pana zwane jest kirtana. Pełne czci ofiarowanie różnych składników przy użyciu właściwych mantr, po uprzednim samooczyszczeniu, zwane jest arćana. Częściowe pamiętanie Imion, cech i rozrywek Pana, zwane jest smaranam. Dhjana jest innym słowem określającym smarana.
Jest pięć stadiów smaranam: smaranam, dharanam, dhjanam, dhurbanu, smryti i samadhi. Częściowe zaangażowanie umysłu w medytację o Najwyższym zwane jest smaranam. Zaprzestanie myślenia o materialnych obiektach i skupienie umysłu na Panu,
Śri Prema Bhakti-ćandrika
50
zwane jest dharana. Charakterystyczne myślenie o Imionach, formach Pana itp., zwane jest dhjana. Niczym niezakłócone my-ślenie o formach Najwyższego Pana, które jest niczym płynący nektar, to dhruwanu smryti. Ciągła manifestacja Imion, form, cech i rozrywek Pana, które są jedynymi obiektami medytacji, jest nazwana samadhi. Słowo śraddhanwita, oznaczające „obda-rzony wiarą”, używa się w odniesieniu do tych pięciu procesów.
TEKST 7håséke gobinda-sebä nä püjiba devé-devä
ei ta ananya-bhakti-kathä ära jata upälambha biçeña sakali dambha
dekhite lägaye mane byathä
Wszystkimi zmysłami pragnę służyć Śri Gowindzie. Nie będę wielbił żadnych półbogów. Jest to najwyższa zasada czystej służby oddania. Wszystkie inne procesy rodzą się z dumy. Kiedy na nie patrzę, w mym sercu czuję olbrzymie cierpienie.
ZNACZENIE: Nie powinno się oddzielnie wielbić matki Parwati i Pana Śiwy – wszystkimi zmysłami powinno się zaangażować w wielbienie Śri Gowindy. Wszystkie wysiłki ludzkie powinny mieć na celu jedynie kirtana, śrawana, czy katha o Krysznie.
TEKST 8dehe baise ripü-gaëa jateka indriya-gaëa
keha kära bädhya nähi haya çunile nä çuna käëa jänile nä jäne präëa
daòhäite nä päre niçcaya
W mym ciele rezyduje sześciu wrogów (iluzja, złość, chciwość, duma, pożądanie i zazdrość), a także pięć zmysłów (wzroku,
Ekanta bhakti – Proces umocnionej służby oddania
51
słuchu, węchu, smaku i dotyku). Nie jestem w stanie ich kon-trolować. Mimo, iż raz za razem słucham o tym, że wszystkimi zmysłami powinno się służyć Krysznie, ciągle nie mogę zaak-ceptować tego faktu z silną determinacją.
TEKST 9käma krodha moha lobha mada mätsarjya dambha-saha
sthäne sthäne nijükta kariba änanda kari hådaya ripü kari paräjaya
anäyäse gobinda bhajiba
Zaangażuję właściwie pożądanie, złość, chciwość, iluzję, dumę i zazdrość. W ten sposób pokonam mych wrogów i bez zakłóceń, czując radość w sercu, będę wielbił Gowindę.
TEKST 10kåñëa sevä kämärpane krodha bhakta-dwesi-jane
lobha sädhu-saìge hari-kathä moha iñöa-läbha-bine mada kåñëa-guëa-gäne
nijükta kariba jathä tathä
Zaangażuję moje żądze w żarliwe służenie Panu Śri Krysznie. Użyję złości przeciwko tym, którzy zazdrośni są o wielbicieli. W towarzystwie Wajsznawów będę chciwie słuchał tematów związanych z Najwyższym Panem Hari. Wyzwolę się z sideł iluzji, kiedy osiągnę mego uwielbionego Pana. Z dumą będę intono-wał Jego chwały. W ten sposób zaangażuję moich prawdziwych wrogów w pełnienie właściwych obowiązków.
TEKST 11anyathä swatantra käma anarthädi jära näma
bhakti-pathe sadä deya bhaìga
Śri Prema Bhakti-ćandrika
52
kibä bä karite päre käma-krodha sädhakere jadi haya sädhu-janära saìga
W innym wypadku puszczone wolno pożądliwe pragnienia, które są źródłem niechcianych rzeczy, będą przeszkadzać mi w wykonywaniu służby oddania. Jaką szkodę mogą wyrządzić pożądliwe pragnienia i złość, gdy praktykuje się służbę oddania w towarzystwie wielbicieli?
TEKST 12krodha bä nä kare kibä krodha-tyaga sadä dibä
lobha moha ei ta kathana chaya ripü sadä héna kariba manera adhéna
kåñëacandra kariyä smaraëa
Złość niszczy wszystko. Dlatego, zawsze będę unikać złości, chciwości i iluzji. Będę kontrolował sześciu wrogów z pomocą mego umysłu, który będzie pamiętał Pana Krysznę.
ZNACZENIE: Podążając za wersetem z Bhagawad-gity 7.14: mam ewa je prapadjante majam etam taranti te, powinniśmy pa-miętać o Najwyższym Panu Śri Krysznie i to wprowadzi kontrolę nad opisywanymi wrogami.
TEKST 13äpani päläbe saba çuniyä gobinda raba
siàha-rabe jena kari-gaëa sakali vipatti jäbe mahänanda sükha päbe
jära haya ekäìta bhajana
Tak, jak jeleń natychmiast zrywa się do ucieczki, kiedy słyszy ryk lwa, podobnie wszyscy ci wrogowie uciekną na dźwięk
Ekanta bhakti – Proces umocnionej służby oddania
53
imion Śri Gowindy. Osoba praktykująca czystą służbę oddania odczuwa wielkie szczęście. Dzięki temu wszelkie przeszkody stające na jej ścieżce są pokonywane.
TEKST 14nä kariha asat-ceñöa läbha püjä pratiñöha
sadä cinta gobinda-caraëa sakalé vipatti jäbe mahänanda sükha päbe
prema-bhakti parama-käraëa
Dlatego, mój drogi umyśle, nie czyń wysiłków dla osiągnięcia złego towarzystwa, profitów, adoracji czy wyróżnienia. Zawszepamiętaj lotosowe stopy Gowindy. Proszę, z wielką radością zaangażuj się w miłosną służbę oddania, a wszystkie twe obawy zostaną zniszczone.
TEKST 15asat-kriya kuöinäöi chäòa anya paripäöé
anya debe nä kariha rati äpana äpana sthäne piréti sabhäya öane
bhakti-pathe paòaye bigati
Proszę, porzuć wszelką dwulicowość, iluzoryczne czynności i poszukiwanie cielesnego szczęścia. Nie przywiązuj się do wielbienia różnych półbogów. Materialna miłość i uczucia międzyludzkie są atrakcyjne dla każdego, ale przyczyniając się do powstawania iluzji, mogą powstrzymać postęp na ścieżce służby oddania.
ZNACZENIE: Słowo asat-krija wskazuje, że nawet po wyrzeczeniu się niereligijnych działań, następują czynności opisane w tym wersecie. Je także należy porzucić aby móc iść ścieżką bhakti. Sabhaja odnosi się do wszystkich ludzi.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
54
TEKST 16
Najszthika Bhadźana Umocniona służba oddania
äpana bhajana-patha tahe habe anürata iñöa-deva-sthäne-lélä-gäëa
naiñöhika bhajana ei tomäre kahinü bhäi hanumän tähäte pramäna
O drogi bracie, mój umyśle, bądź bezustannie zaangażowany w służbę oddania i przywiąż się do gloryfikowania czynówPana Kryszny spełnianych w Wryndawanie. Działania w służbie oddania znane są jako umocniona służba oddania. Najlepszym przykładem umocnionego wielbiciela jest Hanuman.
TEKST 17çrénäthe jänaké-näthe
cäbhedaù paramätmani tathäpi mama sarvasvaà rämaù kamala-locanaù
Hanuman wypowiedział następujące słowa: „Chociaż Śri Nara-jana – mąż Lakszmi Dewi, i Śri Rama – mąż Sita Dewi, obydwaj są Duszą Najwyższą, to i tak lotosooki Śri Ramaćandra jest dla mnie wszystkim.”
ZNACZENIE: Nie ma różnicy pomiędzy Narajanem, Panem Lakszmi Dewi i Śri Ramaćandrą, mężem Sity. Obaj są Bogiem, Najwy-ższą Osobą. Jednak lotosooki Pan Śri Ramaćandra jest dla niego wszystkim. Prócz Niego nic nie stanowi żadnej wartości.
W tym wersecie zostało ukazane oddanie awadhitwam dla upra-gnionego obiektu.
Ekanta bhakti – Proces umocnionej służby oddania
55
TEKST 18devaloka pitåloka päya tärä- mahä-sükha
sädhu sädhu bale anükñana jügala bhajana järä premänande bhäse tärä
tribhübanatäìdera nichani
Osoby wielbiące Boską Parę Śri Radhę i Krysznę, pływają w oceanie ekstatycznej miłości. Wszyscy mieszkańcy trzech światów oddają cześć takim osobom. Półbogowie i przodkowie są bardzo zadowoleni i zsyłają na nich moc błogosławieństw, śpiewając: „Brawo, wspaniale!”.
ZNACZENIE: Ludzie wielbiący półbogów, wielkich mędrców oraz swych przodków, mogą myśleć, iż powinni spłacić dług wo-bec nich. Jednak Śrila Narottam Das Thakur mówi, że ten, ktowielbi Pana Krysznę, porzucając czczenie półbogów, mędrców i przodków, w rzeczywistości zadowala ich niezachwianą, miłosną służbą oddania. Taki wielbiciel nie ma żadnych długów wobec nikogo, niczym woda, która podlewa korzeń drzewa, odżywiając w ten sposób wszystkie gałęzie i liście. Ten, kto oddaje swoje serce Śri Krysznie – najwyższemu schronieniu wszystkich półbogów, mędrców czy przodków, automatycznie ich zadowala. Spojrzą oni na taką osobę i powiedzą:„Zobaczcie, to jest wielbiciel Śri Kryszny, który ku naszej radości narodził się w naszej rodzinie, on nas wyzwoli.” Nrytjanti pitarah sarwe nrytjanti ća pitamahah madwamse wajsznawo dźatah sa me trata bhawisjati.
TEKST 19påthak äbäsa-joge düùkamaya-viñaya-bhäge
braja bäsa gobinda-sevana kåñëa-kathä kåñëa-näma satya-satya rasa-dhäma
braja-loka-saìge anükñaëa.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
56
Nie powinno się rezydować w zwykłych miejscach, ciesząc się obiektami materialnych pragnień, które ze swojej natury pełne są cierpienia. Zamiast tego należy zamieszkać we Wryndawanie i zaangażować się w służbę dla Gowindy. Intonowanie Świętych Imion i dyskutowanie tematów związanych z Kryszną jest prawdzi-wym źródłem wszelkiej przyjemności i dlatego należy praktykować je we Wradźi, w towarzystwie jej rezydentów.
ZNACZENIE: Słowo abasa-joge oznacza materialną, ziemską tymczasową rezydencję. Wszystkie miejsca inne niż Wradźa są zwyczajne, materialne i przemijające. Wszędzie tam, gdzie dostępne jest przyziemne zadowolenie zmysłów, obecne są siły materialnej natury i wszelkie cierpienie.
Jeśli człowiek przebywa w miejscach innych niż Wradźa, automa-tycznie cierpi z powodu trosk tego życia. Kiedy jednak znajduje się w tym świętym miejscu, może szczęśliwie wielbić lotosowe stopy Śri Gowindy. Jeśli nie jesteśmy zdolni, by osobiście przebywać we Wryndawanie, możemy przenieść się tam swoim umysłem i w ten sposób osiągnąć szczęście z wielbienia Śri Kryszny. Tak czy inaczej, jeśli człowiek przebywa tam i nie wielbi lotosowych stóp Śri Gowindy, nie będzie w stanie osiągnąć żadnego szczęścia. W związku z tym Śrila Kryszna Das Kawiradź Goswami przema-wia do nas w kolejnym wersecie.
TEKST 20våndävane kimathavänija mandira vä kärägåhe kimathavä kanakasane vä
éndram jaje kimathavä narakaà bhajämi çré kåñëa-sevanämåta na sukhaà kadäpi
Żyjąc we Wryndawanie czy w domu, w więzieniu czy zasiadając na złotym tronie, otrzymawszy pozycję króla niebios – Indry czy udając się do piekła, w żadnym z tych miejsc nie ma szczęścia bez wykonywania służby dla Kryszny.
Ekanta bhakti – Proces umocnionej służby oddania
57
ZNACZENIE: Jeśli ktoś stale przebywa we Wradźi, słucha o roz-rywkach Kryszny oraz intonuje Święte Imiona w towarzystwie jej mieszkańców, wtedy z pewnością osiągnie transcendentalne szczęście. Jest to źródło najwyższego zadowolenia.
TEKST 21sadä sebä-abhiläña mane kari biçoyäsa
sarbakhäya haiyä nirbhaya narottama däsa bole paòinü asat-bhole
pariträëa kara mahäçaya
W moim umyśle zawsze pragnę służyć Ich Wysokościom z wielką wiarą, odwagą i wszelkim szacunkiem. Narottam Das modli się: „O Śri Kryszno, najbardziej miłosierny Panie, upadłem w ocean materialnej iluzji, proszę, wyzwól mnie.”
ZNACZENIE: Słowo wiśojasa oznacza wiśwasa, czyli wiarę. Utrzymując silną wiarę w powyższe stwierdzenia, człowiek może przyjąć schronienie lotosowych stóp Pana Kryszny, co oznacza, że może on żyć bez żadnego niepokoju z mieszkańcami Wradźi i posiadać ciągłe pragnienie służenia Krysznie. Słowo mahaśaja oznacza: „Och, Śri Kryszno!”
59
TEKST 1tümi ta dayära sindhü adhama-janära bandhu
more prabhu kara abadhäna paòinä asat-bhole käma-timiìgile gile
e nätha kara pariträëa
O Panie, jesteś oceanem miłosierdzia, przyjacielem biednych. Proszę, bądź dla mnie łaskawy. Upadłem w ten ocean iluzji, gdzie przerażające rekiny pożądania próbują mnie połknąć. O Panie, proszę, ochroń mnie.
TEKST 2jävat janama mora aparadhe hainü bhora
niskapaöe nä bhajinü tomä tathäpi ha tümi gati nä chaòiha präëa-pati
müïi sama nähika adhamä
3Atma niwedana
Pełne podporządkowanie
Śri Prema Bhakti-ćandrika
60
Od czasu mych narodzin popełniam wiele obraz, nie wielbię Cię należycie. Czuję to ponad wszelką obłudę. Mimo tego jesteś moim jedynym schronieniem. O Panie mego życia, proszę Cię, nie zaniedbuj mnie. Czy jest ktoś bardziej upadły, niż ja?
TEKST 3patita-päbana näma ghoñaëä tomära çyäma
upekhile nähi mora gati jadi hai aparädhé tathäpiha tümi gati
satya satya jena saté pati
O Panie Śjamasundaro! Jesteś znany jako wybawca upadłych dusz. Jeśli mnie zlekceważysz, nie będę miał żadnej alternatywy. Nawet, jeśli popełniałem obrazy, i tak jesteś moją jedyną nadzieją – tak jak mąż jest jedyną nadzieją dla cnotliwej żony.
TEKST 4tümi ta parama debä nähi more upekhibä
çuna çuna präëera éçvara jadi karon aparädha tathäpiha tümi nätha
sebä diyä kara anücara
O Panie mego serca, proszę, wysłuchaj moich modlitw. Jesteś Najwyższym Panem, nie odrzucaj mnie. Nawet, jeśli popełnia-łem obrazy, nadal jesteś moim jedynym obrońcą. Proszę, obdarz mnie nieznaczną służbą i przyjmij mnie na własnego sługę.
TEKST 5käme mora hata cita nähi jäne nija hita
manera nä ghüce durbäsanä more nätha aìgé kürü tumi bäïcha-kalpa-tarü
karüëä dekhüka sarba-janä
Atma niwedana – Pełne podporządkowanie
61
Moje serce przebija pożądanie i nie wiem, co jest dla mnie dobre. Nie mogę pokonać materialnych pragnień, które zanieczyszczają mój umysł. O Panie, jesteś niczym drzewo spełniające wszelkie pragnienia. Proszę, zaakceptuj i oczyść mnie tak, aby każdy mógł zobaczyć Twoją łaskę.
TEKST 6mo-sama patita näi tribhüvane dekha cäi
narottama-pävana näma dhara ghüñüka saàsäre näma patita-pävana çyäma
nija-däsa kara giridhara
O mój drogi Panie, proszę, spójrz łaskawie na wszystkie trzy światy. Nie znajdziesz tam człowieka bardziej upadłego, niż ja. Bądź wychwalany jako ten, który wyzwolił Narottama. Bądź znany jako Pan Śjamasundara – wyzwoliciel upadłych dusz, w trzech światach, w których panoszy się śmierć i narodziny. Dlatego, o Giridhari, uczyń mnie Swoim sługą.
TEKST 7narottama baòa düùkhé nätha more kara sükhé
tomära bhajana saìkértane antaräya nähi jäya ei ta parama bhaya
nivedana karoì anükñana
O mój Panie, Narottam jest bardzo nieszczęśliwy. Proszę, uczyń mnie szczęśliwym, inspirując do wykonywania samkirtanu. Najbardziej obawiam się tego, że nie będę zdolny pokonać przeszkód na ścieżce miłosnej służby oddania, dlatego modlę się do Ciebie bezustannie.
ZNACZENIE: Antaraja oznacza przeszkody na ścieżce oddania, przyjmujące formę zaabsorbowania cielesnymi czynnościami.
63
TEKST 1äna kathä äna byathä nähi jena jäïa tathä
tomära caraëa småti-säjhe abirata abikala tüyä guëa kala-kala
gäi jena satera samäjhe
Powstrzymam się od chodzenia do miejsc, gdzie dyskutowane są przyziemne tematy dotyczące cierpienia i materialnej przyjem-ności zmysłowej. Chcę pamiętać Twoje Boskie lotosowe stopy, tak by były one zawsze udekorowane w moim sercu. Pragnę właściwie i nieustannie śpiewać o Twoich transcendentalnych cechach w towarzystwie wielbicieli.
ZNACZENIE: Gdziekolwiek mają miejsce rozmowy, które nie dotyczą świadomości Kryszny, tam obecny jest niepokój i cierpnie. Człowiek nie powinien udawać się w takie miejsca.
4Jugala-bhadźana-nisztha
Umocniona służba oddania Boskiej Parze
Śri Prema Bhakti-ćandrika
64
TEKST 2anya-brata anya-däna nähi karoì bastu-jïäna
anya-sebä anya-deba-püjä hä hä kåñëa bali bali beòäìa änanda kari
mane mora nahe jena düjä
Nie widzę żadnego powodu, dla którego miałbym przestrzegać ślubów, dawać jałmużnę, służyć materialistycznym ludziom, czy wielbić półbogów. Porzucając złudne myślenie, wędrując będę w szczęściu wołał: „O Kryszno! O Kryszno!”
ZNACZENIE: Anja brata oznacza pełnienie pokut celem speł-nienia materialnych pragnień. Słowa te jednak nie dotyczą prze-strzegania ślubów wajsznawa-wrata, takich, jak np. ekadaszi itp. Anjadana to dawanie jałmużny bez celu zadowolenia Kryszny i Wajsznawów. Powinno się przyjąć nauki Kryszny, służbę oddania dla Kryszny i nauki dotyczące pełnego oddania dla Kryszny, jako jedyną prawdziwą wiedzę. Każda inna nauka, taka jak wiedza impersonalna czy nauka dotycząca ciała, jest ignorancją. Dudźa oznacza stan wątpliwości.
TEKST 3jébane maraëe gati rädhä-kåñëa präëa-pati
düìhära piréti-rasa-sükhe jügala bhajana jäìrä premänanda bhäse tärä
ei kathä rahu mora büke
Śri Radha i Kryszna są mymi władcami, jedynym celem w życiu i śmierci. Osoby, które wielbią Boską Parę, cieszą się transcenden-talnymi smakami, zawsze pływając w oceanie miłości do Boga. Niech ten fakt wiecznie pozostanie w mym sercu.
Jugala-bhadźana-nisztha – Umocniona służba oddania Boskiej Parze
65
TEKST 4jügala-caraëa-sebä ei dhana more dibä
jügalete manera piréti jügala-kiçora-rüpa käma-rati gaëa-bhüpa
mane rahu o lélä-kiréti
Proszę, obdarz mnie skarbem służby dla Twych lotosowych stóp. Niech Twoje Boskie formy i miłosne rozrywki nieustannie ma-nifestują się w mym umyśle. Twoje piękno przewyższa piękno Kamadewy i jego żony Rati. Niech Twoje najlepsze transcen-dentalne rozrywki będą obecne w mym sercu.
TEKST 5daçanete tåëa dhari hä hä kiçora-kiçoré
caräëabje nibedana kari braja-räja-kümära-çyäma båñabhänü kümäré näma
çré-rädhikä-näma manohäré
O młodzieńcza Boska Paro, o Śjamasundaro, synu króla Wradźi, o Radhiko, piękna i czarująca córko króla Wryszabhanu. Wkła-dając słomę w usta modlę się do Waszych lotosowych stóp.
ZNACZENIE: Śri Kryszna jest manohari, chwyta umysł Radhiki i innych bogiń szczęścia.
TEKST 6kanaka-ketaké räi çyäma marakata käi
darapa-darapa karu cüra naöa-bara-çikhariné naöinéra çiromaëé
düìhu-guëe düìhun-mana jhüra
Radhika przypomina złoty kwiat. Śjamasundar podobny jest do niebieskiego szafiru. Ich piękno pokonuje dumę wszystkich.Są Oni najlepszymi z pośród wszystkich tancerzy. Oczarowują się nawzajem swymi drogocennymi cechami.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
66
ZNACZENIE: Kaj oznacza pragnienie. Pawie pióro to specjalna dekoracja na głowie Śri Kryszny, najlepszego z pośród tancerzy. Na głowie Śri Radhiki, która także wspaniale tańczy, możemy zo-baczyć klejnot mani.
TEKST 7çrémükha sündara bara hema néla käntidhara
bhäva bhüñaëa karu çobhä néla péta-bäsadhara gauré çyäma manohara
antarera bhäve düìhu lobhä
Twarze Śri Śjamasundara i Śri Radhiki są najbardziej czarujące w czasie Ich miłosnych, ekstatycznych uniesień. Ich ciała tworzą przepiękną kombinację koloru niebieskiego i złotego, Ich stroje są złote i głęboko niebieskie. Przyciągają się wzajemnie poprzez czysty nastrój miłości.
TEKST 8äbharaëa manimaya prati aìge abhinaya
tachü päya déna narottama däsa niçi dina guëa gäìa parama änanda päìa
mane mora ei abhiläña
Wargi Ich, udekorowane perłowymi ornamentami, poruszają się z przepiękną gracją i dramaturgią. Narottam Das modli się słowami: „Z wielką radością pragnę gloryfikować Wasze trans-cendentalne cechy dzień i noc.”
67
TEKST 1rägera bhajana-patha kahi ebe abhimata
loka-beda-sära ei bäné sakhéra anügä haïä braje siddha-deha päïä
ei bhäbe jüòäbe paräné
Wyjaśnię teraz proces wielbienia Najwyższego Pana na ścieżce głębokiego przywiązania – raganuga bhakti. Według pism we-dyjskich i czystych wielbicieli, oznajmienia te stanowią esencję wszelkiej wiedzy. Każdy powinien służyć Panu we Wryndawanie, podążając śladami sakhich, w odpowiednim ciele duchowym. Tylko w ten sposób dusza będzie w pełni usatysfakcjonowana.
5Raganuga Bhakti Riti
Migawka miłosnego oddania
Śri Prema Bhakti-ćandrika
68
TEKST 2-3
Prawda dotycząca Śri Radhiki i sakhich
çré rädhikära sakhé jata tähä bä kahiba kata mükhya sakhé kariye gaëana
lalitä biçäkhä tathä süciträ campakalatä raìgadevé südevé kathana
tüìgabidyä indürekhä ei añöa-sakhé lekhä ebe kahi narma-sakhé gaëa
ihoì sebä saha caré priya-preñöha näma dhari prema sebä kare anükñaëa
Istnieją niezliczone typy sakhich Śrimati Radharani, dlatego opiszę jedynie najważniejsze z nich. Lalita, Wiśakha, Sućitra, Sudewi, Ćampakalata, Rangadewi, Tungawidja, Indulekha – są ośmioma zasadniczymi sakhi, najbardziej ukochanymi intym-nymi współtowarzyszkami Śri Radhy i Kryszny. W nastroju głębokiej miłości nieprzerwanie służą Ich Wysokościom.*
TEKST 4sama snehä biñama snehä nä kariha düi lekha
kahi mätra adhika snehä gaëa nirantara thäke sange kåñëa kathä lélä range
narma sakhé ei säba jana
Niektóre z sakhich są bardziej czułe dla Kryszny, inne większym afektem obdarzają Śrimati Radharani. Wszystkie jednak pozo-stają ciągle z Śri Śri Radhą i Kryszną, zaangażowane w śpiewanie o Ich Boskich rozrywkach. Są one określane jako najbardziej poufne spośród sakhich.**
* Zobacz Dodatek Pierwszy** Zobacz Dodatek Drugi
Raganuga Bhakti Riti – Migawka miłosnego oddania
69
TEKST 5çré-rüpa-maïjaré sära çré-rati-maïjaré ära
labaìga-maïjaré maïjülalé çré-rasa-maïjaré-saìge kasturikä-ädi raìge
prema-sebä kare kütühalé
Najbardziej ukochanymi służkami są te, które z chciwością anga-żują się w miłosną służbę dla Ich Wysokości. Są nimi: Śri Rupa Mańdźari, Rasa Mańdźari, Ananga Mańdźari, Mandźulali, Śri Rati Mańdźari i Kasturika Mańdźari.
TEKST 6e-sabhara anügä haiïä prema-sebä niba cäïä
iìgite büjhiba saba käje rüpa güëa dagamagi sadä haba anürägé
basati kariba sakhé mäjhe
Błagam te sakhi o możliwość pełnienia miłosnej służby dla Pana. Nauczę się różnorodnych obowiązków, które są wykonywane na znak odpowiednich gestów. Zachwycę się pięknem i cechami Radhy i Kryszny, będę zawsze przywiązany do Nich, żyjąc między transcendentalnymi służkami (sakhi).
TEKST 7båndäbane dui jana cari-dike sakhé-gaëa
samayera sebä rasa sükhe sakhéra iìgita habe camara dhüläba tabe
tämbüla jogäba cäìda-mükhe
Kiedy otrzymam znak od sakhich, ofiaruję ćamarę i betel lotoso-wym ustom Śri Radhy i Kryszny. Sakhi, wraz z Radhą i Kryszną pomiędzy nimi, są doskonale świadome różnorodnych służb, które powinny być wykonane we właściwym czasie.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
70
TEKST 8jügala-caraëa sebi niraëtara ei bhäbi
aëüräge thäkiba sadäya sädhane bhäbiba jähä siddha-dehe päba tähä
räga pathera ei se upäya
Będę nieprzerwanie, z miłosnym przywiązaniem, służyć loto-sowym stopom Śri Radhy i Kryszny. Jakakolwiek kontemplacja podczas praktyk służby oddania z pewnością zakończy się dosko-nałością wraz z otrzymaniem duchowego ciała. Jest to doskonała metoda na ścieżce przywiązania.
TEKST 9sädhane je dhana cäi siddha-dehe tähä päi
pakwa pakwa mätra se bicära päkile se prema-bhakti apakwe sädhana réti
bhakati-lakñaëa-tattva sära
Wszystko, do czego aspiruję jako osoba praktykująca proces służby oddania, otrzymam wraz z moim duchowym ciałem. Służba oddania może być pełniona w dwóch aspektach: niedojrzałości i dojrzałości. W stanie niedojrzałym taka służba wykonywana jest w sposób uregulowany i zwana jest sadhana bhakti, w dojrza-łym prema bhakti – miłosną służbą oddania. Jest to esencja wszelkiej prawdy dotyczącej czystej służby oddania.
TEKST 10narottama däse kahe ei jena mora haye
braja-püre aëürage bäsa sakhé-gaëa-gaëanäte ämäre gaëibe täte
tabahuì püriba abhiläña
Narottam Das modli się: „O mój Panie, proszę, pozwól mi żyć we Wradźi i wlicz mnie w poczet Swoich sakhich. Jest to jedyne pragnienie, jakie posiadam.”
Raganuga Bhakti Riti – Migawka miłosnego oddania
71
TEKST 11tathä hi-
sakhénaà saìginé-rüpäm atmänaà väsanä-mayém äjïä-sevä-paraà tat-tat- kåpalankära-bhusitäm
Moja medytacja powinna wyglądać następująco: „Jestem towa-rzyszką sakhich i zawsze jestem w pełni zaangażowana w miłosną służbę oddania pod ich ochroną. Me ciało udekorowane jest różnymi ozdobami tak, by mogło zadowolić umysł Śri Kryszny.”
ZNACZENIE: Osoba poważnie praktykująca świadomość Kryszny, pragnąca miłosnej służby dla Najwyższego Pana, powinna zawsze myśleć: „Jestem towarzyszką Śri Lality i Śri Wiśakhi, jak również Śri Rupy Mańdźari. Jestem służką Śri Śri Radha-Madhawy i prze-bywam pod Ich ochroną. Jestem udekorowana ornamentami, które wcześniej nosiła Śrimati Radhika, i które przyciągają umysł najbardziej czarującego Śri Kryszny. Jestem zawsze pochłonięta miłosną służbą dla Radhy i Madhawy.”
TEKST 12kåñëa smaran janaà cäsya preñöhaà nija-saméhitam tat-tat-kathä-rataç cäsau kuryäd väsaà vraje sadä
Wielbiciel powinien zawsze myśleć, że Kryszna jest wewnątrz niego. Powinien wybrać bardzo drogiego sługę Kryszny we Wradźi i być stale zaangażowany w tematy dotyczące służenia. Jeśli ktoś nie jest zdolny fizycznie udać się do Wryndawany, po-winien przebywać tam myślami.
(Bhakti-rasamryta-sindhu 1.2.294)
Śri Prema Bhakti-ćandrika
72
ZNACZENIE: Zasadniczą cechą na ścieżce raganuga bhakti jest ciągłe pamiętanie. Osoba praktykująca raganuga bhakti pamięta specyficzne rozrywki Kryszny oraz pragnie wziąć w nich udział.Każdy powinien przebywać we Wradźi w ciele materialnym oraz duchowym. Zawsze powinno się być zaangażowanym w rozmowy na tematy dotyczące świadomości Kryszny. Jeśli ktoś nie jest zdolny, aby fizycznie udać się do Wryndawany, powinien żyć weWradźi swym oczyszczonym umysłem. Odnośnie życia w tym świętym miejscu oraz oczyszczenia umysłu, Bhakti-rasamryta--sindhu wyjaśnia:
sevä sädhaka-rüpeëa siddha-rüpeëa cätra hi
tad-bhäva-lipsunä käryä vraja-lokänusärataù
„Zaawansowany wielbiciel, posiadający inklinacje, by wykonywać spontaniczną, miłosną służbę, powinien podążać za osobami, które są wiecznymi towarzyszami Śri Kryszny we Wryndawanie. Taka osoba powinna wykonywać służbę zewnętrznie, jak uregulo-wany wielbiciel, jak również wewnętrznie na samozrealizowanej pozycji. W ten sposób wielbiciel powinien wykonywać służbę oddania dla Pana zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie.”
73
TEKST 1jügala-caraëa-prété parama-änanda tati
rati-premä maya para-bandhe kåñëa-näma-rädhä-näma upäsana rasa-dhäma
caraëe paòiye paränande
Pochłonięty duchowym szczęściem rozwinę intensywną miłość do młodzieńczej Boskiej Pary, Śri Radhy i Kryszny, poprzez słuchanie wspaniałych tematów o Ich miłosnych rozrywkach. Wielbienie i intonowanie Ich Świętych Imion jest siedzibą transcendentalnych smaków. Padam do Ich Boskich lotosowych stóp w wielkiej ekstazie.
ZNACZENIE: Narottam Das Thakur modli się, aby jego przy-wiązanie do lotosowych stóp Radhy i Madhawy umocniło się. Transcendentalne szczęście można osiągnąć poprzez proces świadomości Kryszny. Słowo parannande odnosi się do miło-snych tematów. Niech mój umysł, w towarzystwie wielbicieli, którzy zaznajomieni są z transcendentalnymi smakami Śri Kryszny, będzie pochłonięty miłosnymi tematami.
6Tematy medytacji rozbudzonej
w prema bhakti
Śri Prema Bhakti-ćandrika
74
TEKST 2manera smaraëa präëa madhüra madhüra dhäma
jügala biläsa småti-sära sädhya sädhana ei ihä bai ära näi
ei tattwa sarba-siddha-sära
Pamiętanie rozrywek Śri Kryszny jest życiem i duszą wielbicieli, esencją wszystkich procesów, celem ludzkiego życia, najlepszą rzeczą, jaką możemy zaplanować.
ZNACZENIE: Pamiętanie rozrywek Pana jest jedynym procesem osiągnięcia celu ludzkiego życia. Jest esencją wszystkich instrukcji dotyczących zasad i reguł. W takim stanie człowiek może rozko-szować się transcendentalnymi smakami rozrywek Śri Śri Radhy i Kryszny. Ponad tym nie ma żadnego większego celu czy procesu, jaki możemy sobie postawić lub wyobrazić. Pamiętanie rozry-wek Boskiej Pary jest esencją wszystkich instrukcji danych przez pisma święte. Jest to także potwierdzone w Padma Puranie:
smartavyaù satataà viñëur vismartavyo na jätucit
sarve vidhi-niñedhäù syur etayor eva kiìkaräù
„Kryszna jest oryginalnym Panem Wisznu, On powinien być zawsze pamiętany i nie wolno o Nim zapomnieć w żadnych okolicznościach. Wszystkie reguły i nakazy, które występują w śastrach, powinny służyć tym dwóm zasadom”.
TEKST 3jalada-sündara käìti madhüra madhüra bhäti
baidagadhi abadhi sübeça péta-basana-dhara äbharaëa maëi-bara
mayüra-candrikä karu keça
Tematy medytacji rozbudzonej w prema bhakti
75
Ciało Śri Kryszny jest koloru słodkiej, przepięknej czarniawej chmury. Jest On przecudnie odziany i jest największym eksper-tem w wykonywaniu miłosnych rozrywek. Perłowe ornamenty przystrajają Jego niebieskie szaty, a pawie piórko dekoruje Jego przepiękne czarne, kręcone włosy.
ZNACZENIE: Madhura, madhura – te słowa oznaczają ekstre-malną słodycz.
TEKST 4mågamada candana küìküma bilepana
mana mürati tri-bhaìga nabéna-küsümäbalé çré-aìge çobhaye bhäli
madhü-läbhe phire matta bhåìga
Papka sandałowa zmieszana z szafranem, jak również wspa-niały olejek, nałożone są na Jego czoło. Stoi On w najbardziej ujmującej pozycji, Jego piękne ciało, zgięte w trzech miejscach, udekorowane jest pyłkami kwiatowymi, do których niczym do miodu garną się pszczoły.
ZNACZENIE: Pszczoły są zawsze niespokojne, łaknąc nektaru, który pochodzi ze świeżych kwiatów girlandy Najwyższego Pana, Śri Kryszny.
TEKST 5éñata madhüra-smita baidagadhi-lélämåta
lübadhala braja-badhü-båëda caraëa-kamala-para maëimaya nüpüra
nakha-maëi jhalamala-candra
Słodki, atrakcyjny uśmiech Pana oraz Jego doświadczenie w miłosnych rozrywkach chwyta umysły mieszkańców Wradźi. Nabijane niebiańskimi klejnotami dzwoneczki zdobią Jego loto-sowe stopy, a Jego perłowe paznokcie lśnią niczym księżyc.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
76
TEKST 6
Wradźa parakija tattwa Prawda dotycząca parakija bhawy we Wradźi
nüpüra-mürälé-dhwani küla-badhü-maräliné çuniyä rahite näre ghare
hådaye bäòaye rati jena mile pati saté külera dharama jara düre
Słysząc słodkie dźwięki Jego dzwoneczków oraz flet, który jestniczym wołanie łabędziego samca na łabędzice Wradźi, gopi nie mogą pozostać w swych domach. Zapominając o zwykłej, ziemskiej moralności, serca ich są przyciągnięte do Kryszny. Natychmiast, porzucając wszystko, biegną do Niego niczym wierne żony, które pragną spotkać się ze swymi mężami.
TEKST 7
Śri Kryszna wigraha nitjatwa Prawda dotycząca wiecznej formy Kryszny
gobinda-çaréra nitya taìhära sebaka satya båndäbana-bhümi tejomaya
tähäte jamunä-jala kare nitya jhalamala tära tére añöa küìja haya
Transcendentalne ciało Śri Gowindy jest wieczne, Jego słudzy również są wieczni, a siedziba Wryndawany lśni niezwykłym blaskiem. Woda Jamuny jest krystalicznie czysta. Osiem kuńdźa i lasów położonych jest nad jej brzegami.
Tematy medytacji rozbudzonej w prema bhakti
77
TEKST 8çétala-kiraëa-kara kalpa-tarü-guëa-dhara
taru-latä saòa åtü-çobä purna-candra-sama jyoti cidänanda-maya mürti
mahälélä-darçana-lobha
Lasy Wradźi są czarujące, niczym lśniące promienie księżyca. Sześć pór roku upiększa te lasy, w których wszystkie drzewa są drzewami pragnień. Szczęśliwa postać Kryszny jaśnieje bardziej, niż księżyc w pełni. Człowiek powinien z chciwością pragnąć ujrzenia Jego wspaniałych rozrywek.
TEKST 9gobinda änandamaya nikaöe banitä-caya
bihare madhüra ati çobhä duìhu preme dagamagi duìhu doìha anüragé
duìhu rüpa duìhu mana lobhä
Gowinda jest ucieleśnioną błogością. Jest otoczony przez gopi i cieszy się z nimi różnymi słodkimi rozrywkami. W ten sposób pochłonięci miłością, przyciągają się wzajemnym pięknem.
TEKST 10braja-püra-banitära caraëa äçraya sära
kara mana ekänta kariyä anya bola gaìdu-gola nä çuniha uttarola
räkha prema hådaye bhariyä
Och mój umyśle, bez odchylenia przyjmij schronienie lotoso-wych stóp dziewcząt z Wradźi. Nie słuchaj bezużytecznych plotek, zamiast tego napełnij moje serce premą Kryszny.
ZNACZENIE: Słowo uttarola oznacza, że powinno się trzymać prag-nienie miłosnej ekstazy w sercu i nie ukazywać tego publicznie.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
78
TEKST 11
Zewnętrzne wyrzeczenie w celu wewnętrznej samorealizacji
päpa-puìya-maya deha sakali anitya ehi dhana jana saba michä dhanda
marile jäibe kothä nä päo tähäte byathä tabü niti kara karjya manda
O mój umyśle, powinieneś wiedzieć to na pewno, że wszystkie dwoistości grzechu i pobożności są tymczasowe. Bogactwo oraz zwolennicy są iluzją. Nie wiesz, gdzie udasz się po śmierci. Nie martwisz się o to, nadal kontynując grzeszną działalność.
TEKST 12räjära je räjya-päöa jena natüjära näöa
dekhite dekhite kichü naya hena mäyä kare jei parama éçwara sei
täìre mana sadä kara bhaya
Posiadanie i administracja królewska jest niczym teatr, który kończy się we właściwym czasie. Och mój umyśle, wiedz, że to Najwyższy Pan aranżuje ten pokaz przez Swoją złudną energię. Zawsze obawiaj się wpływu iluzorycznej energii.
TEKST 13päpe nä kariha mana adhama se päpé-jana
täre mana düre parihari püìyaje sükhera dhäma tära nä laio näma
püìya mukti dui tyaga kari
O umyśle, nie pozwalaj sobie na grzeszne czynności, ponieważ grzesznicy są najbardziej upadli. Odrzuć daleko od siebie towa-
Tematy medytacji rozbudzonej w prema bhakti
79
rzystwo upadłych grzeszników. Chociaż szacunek jest lokum szczęścia materialnego, nie walcz o niego, raczej zrezygnuj z pragnienia sławy i wyzwolenia.
TEKST 14prema-bhakti-südha-nidhi tähe düba nirabadhi
ära jata kñara nidhi präya niraìtara sükha päbe sakala saìtapa jäbe
para-tattwa karile upäya
Miłosna służba oddania jest oceanem nektaru. Zawsze pływaj w tym oceanie. Wszystko inne jest jak ocean soli. Jeśli będziesz podążał tym procesem, osiągniesz wieczną błogość i wszystkie twoje żale odejdą.
TEKST 15anyera paraça jena nähi kadäcit hena
ihäte haibe sabädhäna rädhä-kåñëa näma gäna ei se parama dhyäna
ära nä kariha paramäëa
Nigdy nie obcuj z niewielbicielami. Bądź bardzo ostrożny. Into-nowanie Świętych Imion Radhy i Kryszny jest najwyższą formą medytacji. Nie przyjmuj innego procesu jako celu życia.
ZNACZENIE: Nawet będąc w niebezpieczeństwie nie powinno się obcować z niewielbicielami, takimi jak jogini, rzekomymi transcendentalistami, karmi i gjanimi. Należy zawsze medytować o pięknych formach Radhy i Kryszny i intonować Ich Imiona. Oprócz tego, jako cel życia nie powinno się przyjmować innego procesu takiego jak np. działanie dla korzyści.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
80
TEKST 16karmé jïäné miçra-bhakta nä habe täya anürakta
çuddha-bhajanete kara mana braja-janera jei mata tähe habe anügata
ei se parama tattwa-dhana
Porzuć towarzystwo umysłowych spekulantów i zanieczysz-czonych wielbicieli. Zamiast tego zaangażuj się w czystą służbę oddania pod przewodnictwem mieszkańców Wradźi. Jest to najwyższym skarbem.
TEKST 17prärthanä karibe sadä çuddha-bhäve prema-kathä
näma-maìtre kariyä abheda äñöika kariyä mana bhaja räìgä çré-caraëa
granthi-päpa habe pariccheda
Zawsze będę pragnął wychwalać transcendentalne tematy doty-czące Radhy i Kryszny, uważając Święte Imiona i mantry jako nie różne od Nich. Umocnię mój umysł w czczeniu lotosowych stóp Radhy i Kryszny. Wtedy węzły grzesznych pragnień w moim sercu zostaną pocięte.
TEKST 18rädhä-kåñëa çré-caraëa täte saba samarpaëa
çré-caraëe balihäri jäìa düìhu näma çuni çuni bhakta mükhe püni püni
parama änanda sükha-päïä
Podporządkowuje się lotosowym stopom Śri Śri Radhy i Kryszny. Przyjmuję Ich schronienie. Słuchając wielokrotnie imion Radhy i Kryszny z ust czystych wielbicieli Pana osiągnę wielkie szczę-ście i pełną satysfakcję.
Tematy medytacji rozbudzonej w prema bhakti
81
TEKST 19hema-gauri-tanü räi äìkhi daraçana cäi
rodana kariba abhiläñe jaladhara dhara dhara aìga ati manohara
rüpe guëe bhübana prakäçe
Będę pragnął oglądać złotawą karnację Śrimati Radharani. Będę płakał, by zobaczyć czarującą formę Śri Kryszny, którego cera jest niczym świeże, burzowe chmury.
TEKST 20sakhé-gaëa cäri-päçe sebä kare abhiläñe
parama se sebä-sükha dhare ei bhaëe mane mora ei rase haïä bhora
narottama sadä-i bihare
Sakhi ze wszystkich stron otaczają Boską Parę. Służąc Im czują szczęście w swych sercach. Narottam Das pragnie całkowicie zaabsorbować się miłosną transcententalną służbą służbą oddania, czerpiąc jej niepojęte smaki.
83
TEKSTrädhä-kåñëa karoì dhyäna swapane nä bala äna
prema binä äna nähi cäìu jügala-kiçora-prema lakña-bäëa jena hema
ärati-piréti-rase dhyäïa
Będę medytował o Radzie i Krysznie. Nie będę mówił o niczym innym w moich snach. Nie będę pożądał niczego innego, poza miłosną służbą dla wiecznie młodej Boskiej Pary. Uczucie między Śri Śri Radhą i Śri Kryszną jest niczym złoto oczyszczone po milion razy. Dlatego, o umyśle, proszę, byś ciągle medytował o Radzie i Krysznie, jako jedynym obiekcie miłości.
ZNACZENIE: O mój umyśle, ponieważ byłeś w opłakanym sta-nie, zacznij teraz medytować o prawdziwej naturze piriti sukha, szczęścia miłości.
7Charakterystyka
czystego wielbiciela
Śri Prema Bhakti-ćandrika
84
TEKST 2jala binü jena ména düùkha päya äyü héna
prema binü sei-mata bhakta cätaka jalada-gati e-mati ekänta-räti
jäne jei sei anürakta
Tak jak ryba wyciągnięta z wody czuje ogromne cierpienie i umiera, podobnie wielbiciel odczuwa ból, gdy pozbawiony jest miłości do Boga. Niczym ptak ćakora, który spija tylko desz-czówkę, wielbiciel bez skazy pożąda jedynie miłości do Boga.
TEKST3maranda-bhramara jena cakora-candrikä tena
pati-bratä janera yena pati anyatra nä cale mana jena daridrera dhana
ei-mata prema-bhakti-réti
Jak pszczoła lgnie do miodu, ptak ćakora do księżycowego nek-taru, wierna żona do męża, a biedak do bogactwa, podobnie umysł wielbiciela rwie się do służby dla Radhy i Kryszny.
TEKST 4viñaya garala-maya tähe mäna sükha-caya
se nä sükha düùkha kari mäna gobinda-biñaya-rasa saìga kara täìra däsa
prema-bhakti satya kari jäna
Rozkosze doczesne są pełne trucizny, jednak uważasz je za przynoszące radość. Nie powinno się myśleć o nich jako o źródle szczęścia, lecz należy je pojmować jako wielkie utrapienie. Umysł powinien krążyć wokoło Śri Gowindy, łączyć się z Jego wielbicielami i wykonywać miłosną służbę oddania, czyniąc ją najwyższą wartością w życiu.
Charakterystyka czystego wielbiciela
85
TEKST 5madhye madhye äche düñöa dåñöi kari haya rüñöa
güëake biguëa kari mäne gobinda-bimükha-jane sphürti nahe hena dhane
laukika kariyä saba jäne
Czasami można spotkać szyderczych ludzi, których złości widok poczynań wielbicieli. Uważają oni ich zalety za wady. Bogactwo płynące z miłosnej służby duchowej nie objawia się w sercach tych, którzy odrzucają Śri Gowindę, ponieważ uważają to bo-gactwo za coś zwykłego.
ZNACZENIE: Istnieje wielu łajdaków, którzy są wrogo nastawieni do Śri Kryszny. Do ogromnej złości doprowadzają ich praktyki wielbicieli. Uważają, że taniec, śpiew, śmiech i płacz wielbicieli bierze się nie z ekstatycznej miłości, ale z szaleństwa i wad umysłu.
TEKST 6ajïäna abhägyä jata nähi laya sata-mata
ahaìkare nä jäne äpanä abhimäné bhakti-héna jaga-mäjhe sei déna
båthä tära açeña bhäbanä
Ci, których ogarnęła ignorancja, nigdy nie wstąpią na ścieżkę wielbicieli. Takie osoby przepełnione są fałszywym ego, pychą i niezliczonymi, bezużytecznymi żądzami. Padają ofiaramimaterialnego świata, ponieważ nie ma w nich wzniosłych pra-gnień pełnienia czystej służby oddania.
TEKST 7ära saba parihari parama éçwara hari
seva mana kari prema-äça eka-braja-räja-püra gobinda rasika-bara
karaha sadäi abhiläña
Śri Prema Bhakti-ćandrika
86
O mój umyśle, porzuć wszystko i służ jedynie Najwyższemu Zarządcy – Śri Hari. Pożądaj wszechpomyślnej miłości do Boga. Pragnij służyć tylko Gowindzie, źródłu wszelkiej rozkoszy w transcendentalnej Wryndawanie.
ZNACZENIE: Śrila Narottam Das Thakur mówi: „O mój umyśle,proszę, byś ciągle pożądał schronienia lotosowych stóp Gowindy z Wradźi. Gowinda jest znawcą wszelkich spraw małżeńskich.”
TEKST 8narottama däsa kahe sadä mora präëa dahe
hena bhakta-saìga nä päiyä abhägyera nähi ora michäja-hailü bhora
düùkha rahe antare jägiyä
Narottam Das mówi: „Kiedy nie mam kontaktu z wielbicielami, myśli bez ustanku mnie palą. Nieszczęściu nie ma końca, jako że pochłaniają mnie błędne rozumowania, a moje serce pełne jest bólu udręki.”
87
TEKST 1bacanera agocara båndäbana lélä-stala
swaprakäça premänanda-ghana jähäte prakaöa sükha nähi jarä-måtyü-düùkha
kåñëa-lélä-rasa anükñaëa
Śri Wryndawana, miejsce odpoczynku Radhy i Kryszny, umyka wszelkim próbom opisania. To miejsce jest samozamanifesto-waną i pełną ekstazy miłością. Szczęście jest tam wiecznie obecne. We Wryndawanie nie istnieją nieszczęścia starości czy śmierci. Tam właśnie zawsze odpoczywa Kryszna.
ZNACZENIE: Śrila Narottam Das Thakur opisuje Wryndawanę,mówiąc o waćanera agoćara. Kiedy nie można owego miejsca opisać słowami, używana jest wtedy fraza waćanera agoćara.
„idaà våndävanaà ramyaà mama dhämaiva kevalam atra ye paçavo pakñé-våkñäù kéöä narämaräù
ye vasanti mamädhiñëye måtä yanti mamälayam”
8Umocniona
miłosna służba oddania
Śri Prema Bhakti-ćandrika
88
„Wryndawana jest mą ukochaną siedzibą. Każdy, kto żyje tam: zwierzęta, ptaki, drzewa, owady, ludzie i półbogowie, kiedy umrą, trafią do Mego wiecznego Królestwa.”
TEKST 2rädhä-kåñëa düìhü prema lakña-bäna yena hema
jähära hillole rasa-sindhü cakora nayana-prema käma-rati kare dhyäna
piréti sükhera düìhe bandhu
Czar miłości Radhy i Kryszny jest niczym złoto uszlachetniane po milion razy. W oceanie transcendentalnej dojrzałości biją fale. Oczy Boskiej Pary są jak ptaki ćakora, które spijają słodki nektar. Kupidyn i jego małżonka zawsze medytują o tym, jak osiągnąć miłość do Boga.
ZNACZENIE: Osoba pragnąca osiągnąć rati, powinna z miłością medytować o pięknych oczach Śri Śri Radhy i Kryszny, których oblicza są niczym ptaki ćakora. Jahara-hillola-lilarasa lub roz-rywki we Wryndawan są niczym ocean, a miłość Śri Śri Radhy i Kryszny jak fale, które poruszają jego tonią.
TEKST 3rädhikä preyasé-barä bäma dike manoharä
kanaka-keçara-känti dhare anürage-rakta çäòé néla-paööa manohäré
maëimoya äbharaëa pare
Złota cera Śrimati Radharani jest najcudowniejsza i najdroższa, najbardziej czarowna i zniewalająca. Śri Radhika zasiada po lewej stronie Śri Kryszny. Ubrana jest w czerwone sari o cudo-wnych zdobieniach, a na nim nosi gustowny, niebieski szal. Zdobi ją pięknie inkrustowana biżuteria.
Umocniona miłosna służba oddania
89
ZNACZENIE: Śri Radhika nosi sari w kolorze czerwieni, które jest oznaką intensywnej więzi z Kryszną. Błękitny szal zarzucony na sari symbolizuje Krysznę. Ponieważ tak jawne zbliżenie Ich jest bardzo intymne, dlatego czerwone sari symbolicznie noszone jest pod wierzchnią warstwą odzienia.
TEKST 4karaye locana päëa rüpa-lélä düìhu dhyäna
änande magana sahacaré beda-bidhi-agocara ratana-bedéra para
seba niti kiçora-kiçoré
Wszystkie sakhi oraz ich towarzyszki oczyma radośnie spijają słodkie piękno Boskiej Pary. Medytują o Śri Śri Radzie i Krysznie. Bez ustanku służą Młodej Parze, która siedząc w ozdobionej klejnotami altanie, nie jest osiągalna przez Wedy.
TEKST 5dürlabha janama hena nähi bhaja hari kena
ki lägiyä mara bhava baìdhe chäňa anya kriyä karma nähi dekha veda-dharma
bhakti kara kåñëa-pada-dwandwa
O mój umyśle, służba dla Śri Hari jest tak trudna do osiągnięcia. Dlaczego zatem wielbimy Go? Po prostu cierpimy w uścisku materii. Porzućmy wszelkie bezcelowe działania i powinności religijne opisane w Wedach i służmy lotosowym stopom Pana z całkowitym oddaniem.
TEKST 6biñaya biñama-gati nähi bhaja braja-pati
çré-nanda nandana sükha-sära
Śri Prema Bhakti-ćandrika
90
swarga ära apabarga saàsära naraka-bhoga sarba-näça janama-bikära
Skutki doczesnych przyjemności zmysłowych są niezwykle nie-bezpieczne. Dlaczego nie wielbisz Nandanandany – Pana Wradźi, i siedziby ekstatycznych rozkoszy? Pragnienie osiągnięcia planet niebiańskich, wyzwolenie i radość ze świata materialnego, są drogą prowadzącą do piekła. Niszczą one i rujnują błogosł-wieństwo, jakie daje ludzka forma życia.
TEKST 7dehe nä kariha äñöhä sannikate jama çästa
düùkhera samüdra karma-gati dekhiya çuniya bhaja sädhü-çästra-mata yaja
jügala-caraëe kara rati
Nie opieraj swojej wiary na nietrwałym materialnym ciele, po-nieważ Jamaradź, pan śmierci, oczekuje na ciebie. Przepływ karmy jest niczym ocean smutku. Dokładnie rozważ te słowa i – biorąc pod uwagę wskazówki sadhu i śastr – oddaj cześć loto-sowym stopom Śri Radhy i Kryszny.
ZNACZENIE: Śrila Narottam Das Thakur poucza nas, że powin-niśmy być świadomi nietrwałości materialnego ciała, tak jak i świata, w którym zachodzi cykl narodzin i śmierci. Prawdę tę powinniśmy poznać na podstawie pism świętych oraz własnych doświadczeń. By ochronić się przed niebezpiecznymi warunkami życia, zalecane jest ciągłe służenie lotosowym stopom Śri Radhy i Śri Kryszny, tak jak zapisane jest to w świętych księgach.
TEKST 8karma-khända jïäna-khända kevala biñera bhända
amåta baliyä jebä khäya
Umocniona miłosna służba oddania
91
nänä joni sadä phire kadar jya bhakñaëa kare tära janma adhaù-päte jäya
Doczesne rozkosze i spekulacje umysłowe są niczym kociołek, w którym waży się trucizna. Ten, kto jej skosztuje, uzna ją za nektar, a potem popadnie w cykl powtarzających się narodzin i śmierci. Takie osoby będą spożywać obrzydliwe pokarmy, a ich ludzka forma ulegnie zepsuciu.
TEKST 9rädhä-kåñëe nähi rati anya jane bale pati
prema-bhakti réti nähi jäne nähi bhaktira sandhäna bharame karaye dhyäna
båthä tära se chära jébane
Osoby, które nie wykształciły w sobie przywiązania do Radha Kryszny, nie posiadają wiedzy o miłosnej służbie oddania. Przyjmując innych panów i obrońców nie interesuje ich służba oddania, wolą się poświęcać pseudo-medytacjom. Życie takich osób pozbawione jest wszelkiej wartości i nic nie znaczy.
TEKST 10jïäna karma kare loka nähi jäne bhakti-yoga
nänä-mate haiyä ajïäna tära kathä nähi çuni paramärtha-tattwa jäni
prema-bhakti bhakta-gaëa-präëa
Mniej inteligentni ludzie oddają się pobożnym uczynkom i zgłębianiu niepewnej wiedzy. Nie znają procesu służby oddania, ponieważ różne sprzeczne opinie zwiodły ich z właściwej ścieżki. Nie słuchajcie ich, lecz wiedzcie, iż transcendentalna służba oddania jest życiem i duszą wielbicieli.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
92
ZNACZENIE: Nie powinno się słuchać tego, co mówią karmi i gjani. Miłosna służba oddania jest życiem i duszą wielbiciela, a także nadrzędnym celem jego życia.
TEKST 11jagat-byäpaka hari aja-bhava äjïä-käré
madhüra mürati lélä-kathä ei tattwa jäne jei parama uttama sei
tära saìga kariba sarbathä
Choć Pan Śri Hari jest wszechprzenikający, a Brahma i Śiwa są wykonawcami Jego woli, tym niemniej Jego forma i rozrywki pełne są słodyczy. Ten, kto zrozumie tę naukę, jest najlepszym z wielbicieli, a ja pragnę zawsze mu towarzyszyć.
TEKST 12parama nägara kåñëa täìhe hao satåñëa
bhaja täìre braja-bhäva laïä rasika-bhakata saìge rahiba piréti-raìge
braja-püre basati kariyä
Pan Kryszna jest najwyższym ukochanym. Dlatego winniście zawsze być w Jego pobliżu i wielbić Go w nastroju Wradźi. Zamieszkajcie we Wradźi i szukajcie towarzystwa wielbicieli, którzy doceniają wartość miłosnej służby oddania.
ZNACZENIE: Śri Kryszna jest obecny wszędzie i sprawuje władzę nad każdym. Z Jego rozkazu Pan Brahma tworzy, a Pan Śiwa niszczy. Kryszna jest Najwyższym Bogiem i włada wszechświatem. Jego forma i poczynania są pełne słodyczy, a nie bogactwa, które pociąga za sobą zachwyt i podziw w czyimś sercu. To jest owa wyjątkowa cecha, która odróżnia formę Najwyższego Śri Kryszny od innych aspektów Pana.
Umocniona miłosna służba oddania
93
TEKST 13çré-guru-bhakata-jana tänhära caraëe mana
äropiyä kathä-anüsäre sakhéra sarbathä mata haiyä täìhara jütha
sadäi bihare braja-püre
Umocnij umysł u lotosowych stóp swego mistrza duchowego i innych wielbicieli. Zgodnie z ich radami i przewodnictwem sakhich, bez ustanku służ Radzie i Krysznie we Wradźi.
ZNACZENIE: Aropija oznacza zaangażowanie umysłu. Katha anusare, podążanie ścieżką postanowień śastr. Sakhira sarwatha mata oznacza podążanie śladami sakhich z pełnym respektem.
TEKST 14lélä-rasa-kathä gaëa jügala-kiçora präëa
prärthanä kariba abhiläse jébane maraëe ei ära kichü nähi cäi
kahe déna narottama-däsa
Zawsze, zarówno za życia jak i umierając, będę z całego serca śpiewał pieśni wychwalające miłosne rozrywki Radhy i Kryszny. To moja jedyna nadzieja, nie mam więcej pragnień – tak mówi biedny Narottam Das.
95
TEKST 1äna kathä nä baliba äna kathä nä çuniba
sakali kahiba paramärtha prärthanä kariba sadä lälasä abhéñöa-kathä
ihä binä sakali anartha
Nie będę się angażował w niepotrzebne ziemskie dyskusje, ani nie będę ich słuchał. Moim jedynym zaangażowaniem będzie życie duchowe. Zawsze będę się modlił, bym mógł rozprawiać o czcigodnym Panu, ponieważ wszystko inne jest niepotrzebne i niepożądane.
ZNACZENIE: Duchowa służba dla Najwyższego Pana Śri Kryszny jest najwyższym celem życia.
9Ostatnie Instrukcje
Śri Prema Bhakti-ćandrika
96
TEKST 2éçwarera tattwa jata tähä bä kahiba kata
ananta apära kebä jäne braja-püra-prema nitya ei se parama satya
bhaja bhaja anüräga-mane
Jak mogę wyjaśnić nauki Pana, skoro są one nieograniczone i bezkresne? Jednak Jego miłosne czyny we Wradźi są wieczne i słodkie jak nektar. O mój umyśle, proszę, wielb Najwyższą Prawdę z jak najmocniejszym przywiązaniem.
TEKST 3gobinda gokülacandra parama änanda-kanda
paribära-gopa-gopé saìge nandéçwara jära dhäma giridhäré jäìra näma
sakhé-saìge täre bhaja raìge
Gowinda, podobny księżycowi Bóg, Najwyższa Osoba, unoszący Wzgórze Gowardhan oraz źródło wszelkiej transcendentalnej rozkoszy, otoczony przez gopali oraz gopi, wiedzie prosty żywot w Nandagram. Służ Mu z radością w towarzystwie sakhich.
TEKST 4prema-bhakti-tattwa ei tomäre kahinü bhäi
ära dürbasanä parihari çré-guru-prasäde bhäi e saba bhajana päi
prema-bhakti sakhé anücaré
O bracie, opisałem ci właśnie, na czym polega miłosna służba oddania. Proszę, wyzbądź się cielesnych żądz. Dzięki łasce swego mistrza duchowego możesz wykonywać miłosną służbę oddania i w ten sposób będziesz się zaliczać do grona służek sakhich.
Ostatnie Instrukcje
97
TEKST 5särthaka bhajana-patha sädhu-saìge abirata
smaraëa bhajana kåñëa-kathä prema-bhakti haya jadi tabe haya manaù çuddhi
tabe jäya hådayera byathä
Najlepszą ścieżką służby oddania jest ciągłe rozpamiętywanie wszechpomyślnych rozrywek Pana Śri Kryszny w towarzystwie oddanych wielbicieli. Umysł osoby, która w pełni angażuje się w służbę oddania zostaje całkowicie oczyszczony, a z serca znika wszelki niepokój.
TEKST 6biñaya bipatti jäna saàsära swapana mäna
nara-tanü bhajanera müla anüräge bhaja sadä prema-bhäbe lélä-kathä
ära jata hådayera çüla
Uważaj wszelkie materialne przedmioty za niebezpieczne, a życie ziemskie traktuj jako sen. Forma ludzka jest stworzona po to, by oddawać cześć Panu Krysznie. Zawsze wyśpiewuj chwały miłosnych rozrywek Radhy i Kryszny. Inne tematy rozważań są tylko powodem utrapień serca.
TEKST 7
Śri Radhikaśraja Schronienie Śrimati Radharani
rädhikä-caraëa-renü bhüñana kariyä tanü anäyäse päbe giridhäré
rädhikä-caraëäçraya ye kare se mahäçaya täìre müïi jäi balihäri
Śri Prema Bhakti-ćandrika
98
Udekoruj ciało pyłem z lotosowych stóp Śri Radhy, a spłynie na ciebie pełnia łask Kryszny, który podniósł Wzgórze Gowardhan. Ten, kto szuka schronienia u lotosowych stóp Śri Radhiki, będzie przeze mnie wychwalany jako wielka osoba.
TEKST 8jaya jaya rädhä-näma båndäbana yäìra dhäma
kåñëa-sükha-biläsera nidhi hena rädhä-guëa-gäna nä çunila mora käna
baìcita karila more bidhi
Wszelka chwała Świętym Imionom Śri Radhy, która po wieczne czasy mieszka we Wradźi. Ona jest oceanem szczęścia Śri Kryszny. Zostałem oszukany przez Opatrzność, ponieważ nie słyszałem o chwałach Radhy.
TEKST 9täìra bhakta-saìga sadä rasa-lélä-prema-kathä
je kahe se päya ghanaçyäma éhäte bimükha jei tära kabhü siddhi näi
nähi jena çuni tära näma
Kto towarzyszy wielbicielom Radhy i wraz z nimi rozprawia o Jej miłosnych czynnościach, z pewnością spotka Śjamasundara. Każdy, kto uchyla się od takich rozmów, nigdy nie osiągnie do-skonałości, a ja nie chcę nawet znać imienia tej osoby.
TEKST 10kåñëa-näma-gäne bhäi rädhikä-caraëa päi
rädhä-näma-gäne kåñëacandra saìkñepe kahila kathä ghücäo manera byathä
düùkha-maya anya kathä-dwandwa
Ostatnie Instrukcje
99
O bracie, po prostu śpiewaj Imię „Kryszna”, gdyż dzięki niemu można osiągnąć lotosowe stopy Radhiki, a przez wychwalanie Jej imion, można osiągnąć lotosowe stopy Kryszny. Tymi prostymi słowami wyjawiłem ci wszystkie sposoby, dzięki którym możesz uwolnić swoje serce od smutku i bólu. Inne tematy rozmyślań są zaś pełne nieszczęść i niebezpiecznych dwoistości.
TEKST 11ahaìkära abhimäna asat-saìga asaj-jïäna
chäòi bhaja guru-päda-padma kara ätma-nibedana deha-geha-parijana
guru-bäkya parama mahattwa
Odrzućcie fałszywe ego i pychę. Zerwijcie złe związki i po-zbądźcie się bezwartościowej wiedzy o świecie materialnym. Czcijcie lotosowe stopy mistrza duchowego. Oddajcie mu wasze ciała, domy i rodziny. Słowa z lotosowych ust mistrza duchowego mają najwyższą wartość.
ZNACZENIE: W tym przypadku czytelnik powinien odnieść się do poniższych wersów Śrimad-Bhagawatam 11.26.26:
tato duùsaìgam utsåjya satsu sajjeta buddhimän santa eväsya chindanti mano-vyäsaìgam uktibhiù
„Każda inteligentna osoba bez wahania odrzuci złe towarzy-stwo, a zamiast niego pragnąć będzie znajomości ze świętymi wielbicielami, których słowa zerwą więzy krępujące jej myśli.”
i powinno się także cytować poniższą sentencję:
divyädhanägära kuläbhimänino dehädi-därätmaja nitybuddhayaù
iñöänyadeväna phalakäïkñino ye jivanmåtänte na labhante keçavam
Śri Prema Bhakti-ćandrika
100
„Wszyscy ci, którzy są dumni z materialnej wiedzy, bogactwa, domów, rodzin itp. oraz uważają swoje ciała i ich pochodne – dzieci czy małżonków – za wieczne, są martwi, chociaż żyją. Podobnie jest z tymi, którzy akceptują półbogów jako swych panów tylko po to, żeby uzyskać jakieś doczesne korzyści. Nikt z takich osób nie osiągnie Pana Kryszny.”
TEKST 12
Śri Gaura Upasana Kathawjatha Znaczenie wielbienia Śri Gaurangi
çré-kåñëa-caitanyadeba rati-mati bhabe seba prema-kalpa-taru-dätä
braja-räja-nandana rädhikä-jébana-dhana aparüpa ei saba kathä
Proszę, służ Panu Śri Krysznie Ćajtanjadewie z przywiązaniem i wielką determinacją, ponieważ jest On drzewem pragnień, które daje miłość do Boga. Nie różni się niczym od Syna króla Wradźi – życia i duszy Śri Radhiki. To jest po prostu wspaniałe.
TEKST 13nabadwépe abatari rädhä-bhava angé kari
täìra känti aìgera bhüñana tina bänchä abhiläsé çacé-garbhe parakäçi
sange laïä pariñada-gaëa
Śri Kryszna Ćajtanjadewa ukazał się w Nawadwip w nastroju Śri Radhy, przyozdabiając Siebie wyglądem Radhy. By wypełnić trzy życzenia, objawił się w łonie Matki Śaci i przybył tu wraz ze Swymi towarzyszami.
Ostatnie Instrukcje
101
TEKST 14gaura-hari-abatari premera bädara kari
sädhilä manera nija käja rädhikära präëa-pati kiba bhabe kände niti
ihä büjhe bhakata-samäja
Pan Śri Gaurahari objawił się niczym deszcz miłości do Boga. Tym sposobem zaspokoił Swe żądze. Jest On życiem i duszą Śri Radhiki. Tylko Jego wielbiciele rozumieją lament i płacz Pana.
TEKST 15
Raganugjo Sadhana Proces miłosnego przywiązania
gopate sädhile siddhi sädhana nabadhä bhakti prärthanä kariba dainye sadä
kari hari-saìkértana sadäi bibhola mana iñöa-läbha binü saba bädhä
Wewnętrznie należy koncentrować się na myśleniu o Śri Krysznie, podczas gdy na zewnątrz powinno się być zajętym pełnieniem dziewięciu procesów służby oddania, nigdy nie zapominając o modlitwie i pokorze. Bez odchyleń należy intonować imię „Hari”. Nie osiągnąwszy celu życia okaże się, że zostało ono bezpowrotnie zmarnowane.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
102
TEKST 16
Manah Śiksza Instrukcje dla umysłu
saàsära bätojäre käma-phäìse bändhi märe phükära karaha haridäsa
karaha bhakata-saìga prema-kathä-rasa-raìga tabe haya bipada binäça
Zwodzi mnie świat materialny. Rozpustne pożądliwe pragnienia zabiją mnie powoli, niczym zaciskająca się pętla szubienicy. Lamentuj, o sługo Śri Hari. Powinieneś związać się z innymi wielbicielami i dyskutować z nimi o miłości do Boga. Kiedy tak uczynisz, wszelkie niebezpieczeństwa miną.
TEKST 17stré-pütra bälaka kata mari jära çata çata
äpanäke hao säbadhäna müïi se biñaye hata nä bhajinü hari-pada
mora ära nähi pariträëa
Setki żon i dzieci narodziło się i zmarło, a ja nadal nie jestem ostrożny. Świat materialny mnie nuży, ponieważ nie oddaję czci lotosowym stopom Hari. Przez to nie mogę oczekiwać ochrony i oswobodzenia.
ZNACZENIE: O mój umyśle, od niepamiętnych czasów barba-rzyńcy pod postacią cielesnych uciech zabijają cię, zaciskając na szyi pętlę rozpustnych żądz. Nie wahaj się zwrócić do wielbicieli Śri Kryszny i zwierz im się ze swego żałosnego stanu, ponieważ tylko oni są w stanie przynieść ci ukojenie.
Ostatnie Instrukcje
103
TEKST 18
Rasika Bhakta Sanganisztha Gotowość przystąpienia
do towarzystwa wielbicieli Rasika
rämacandra kabiräja sei saìge mora käja täìra sanga binü saba çunya
haya janma jadi punaù täìra saìga haya jena tabe haya narottama dhanya
Moim jedynym życzeniem jest towarzystwo Śri Ramaćandry Kawiradźa. Bez niego wszystko jest puste oraz bez znaczenia. Jeśli mam się ponownie narodzić, pragnę być w jego pobliżu. Wtedy życie Narottama Dasa stanie się doskonałe.
ZNACZENIE: Przykazania mówią, iż życie wielbiciela stąpającego po ścieżce raganuga-bhakti powinno być wypełnione ciągłym smakowaniem cudownych rozrywek Śri Radhy i Śri Kryszny we wspomnianym tu towarzystwie wielbicieli. Dlatego powinniśmy modlić się o to, aby mieć sposobność obcowania z takimi wznio-słymi bhaktami. Z tego powodu Śrila Narottam Das Thakur pożądaowego związku ze swym przyjacielem, Śrila Ramaćandrą Kawira-dźem, nawet w przyszłym życiu.
Tak kończą się tłumaczenia Śrila Wiśwanatha Ćakrawartiego Thakura do Śri Prema Bhakti-ćandriki Narottama Dasa Thakura
TEKST 19äpana bhajana-kathä nä kahiba jathä tathä
ihäte haiba säbadhäna nä kariha keha roña nä laiha mora doña
praëämaha bhaktera caraëe
Śri Prema Bhakti-ćandrika
104
Nie będę ujawniał tajemnic mojej ścieżki wielbienia Pana nikomu i pod żadnym pozorem. W tym względzie będę postępował z najwyższą ostrożnością. Proszę, nie złośćcie się na mnie z tego powodu, ani nie czujcie się obrażeni. Składam najpokorniejsze pokłony lotosowym stopom wielbicieli.
TEKST 20çré-gauräìga prabhü more je boläna bäné
tähä kahi bhäla manda kichüi nä jäni
Każdą instrukcję, jaką powierzył mi Śri Gauranga Mahaprabhu, wyjawiłem tu przed wami. W rzeczywistoci sam nie potrafięczynić rozróżnień pomiędzy dobrem a złem.
TEKST 21lokanätha prabhupäda hådeye biläsa
prema-bhakti-candrikä kahe narottama däsa
Umieszczając lotosowe stopy Śrila Lokanatha Prabhu w moim sercu, ja – Narottam Das – opisałem Śri Prema Bhakti-ćandrikę.
Tak kończy się Śri Prema Bhakti-ćandrika ułożona przez Śrila Narottama Dasa Thakura.
105
Bóg, Najwyższa Osoba – Śri Kryszna, jest wieczny, pełny wiedzy i szczęścia. Bezosobowy Brahman jest blaskiem Jego ciała. Nad-dusza stanowi Jego zlokalizowany aspekt, a jako Narajan, Pan Wajkunth, objawia Swe bogactwo. Posiada On trzy zasadnicze siły, którymi są: energia wewnętrzna, marginalna i zewnętrzna. Najważniejszą z nich jest ta pierwsza, która nosi miano duchowej. Moc duchowa dzieli się na trzy kategorie: hladini, sandhini i samwit.
Spośród tych trzech rodzajów, najważniejsza jest hladini śakti. Choć Śri Kryszna jest uosobieniem transcendentalnej rozkoszy, to osiąga transcendentalne szczęście poprzez tę właśnie energię, dzięki której mogą zakosztować go także wielbiciele. Owa moc hladini pomaga Krysznie na dwa sposoby. Po pierwsze, jako siła sama w sobie, a po drugie jako dominujące Bóstwo owej energii, innymi słowy jako Śri Radhika. Cechą mahabhawy jest Radhika. Jest Ona schronieniem dla mahabhawy, a każdy z Jej członków udekorowany został Jej symptomem. Takie wyjaśnienie daje nam Ćajtanja Ćaritamryta (Adi Lila 4.68, 69 i 71):
hlädinéra sära ‘prema’, prema-sära ‘bhäva’ bhävera parama-käñöhä, näma––‘mahä-bhäva’
„Esencją potencji hladini jest miłość do Boga, a esencja miłości do Boga jest emocją [bhawa]. Całkowicie rozkwitające emocje stają się mahabhawą.”
mahäbhäva-svarüpä çré-rädhä-öhäkuräëé sarva-guëa-khani kåñëa-käntä-çiromaëi
„Śri Radha Thakurani jest uosobieniem mahabhawy. W Niej zawierają się wszystkie dobre cechy, a wśród wszystkich kocha-jących małżonek Pana Śri Kryszny, Ona jest niczym ozdobny i drogocenny klejnot.”
Dodatek Pierwszy
Śri Prema Bhakti-ćandrika
106
kåñëa-prema-bhävita yäìra cittendriya-käya kåñëa-nija-çakti rädhä kréòära sahäya
„Jej umysł, zmysły i ciało ogarnięte są miłością do Kryszny. Ona jest energią Kryszny i Ona wspomaga Go we wszystkich Jego transcendentalnych rozrywkach.”
Śri Radhika, uosobienie mahabhawy, aby zadowolić Krysznę, źródło wszelkich rozkoszy, akceptuje wiele różnych transcen-dentalnych składników miłości. Aby sprawić jeszcze większą ra-dość Krysznie i aby służyć Mu dojrzale na różne sposoby, roz-przestrzenia się w niezliczone gopi Wradźi. Owe towarzyszki bezpośrednio są cielesnymi członkami Śrimati Radharani, tak jak Kryszna jest schronieniem oraz źródłem wszelkich inkarnacji. Śri Radhika stanowi opokę i początek wszelkich gopi Wradźi, którym przewodzą Lalita i Ćandrawali. Śri Radhika jest oceanem dojrzałej miłości i mahabhawy. Sakhi Wradźi są podzielone na cztery następujące grupy: bipaksza lub przeciwników, takich jak Ćandrawali, tatastha paksza czyli neutralnych, takich jak Bhadra, suhit paksza zwanych dobrze życzącymi, np. Śjamala oraz sapaksza, czyli będące w jednej grupie z Radhiką, takie jak sakhi, którym przewodzi Lalita.
107
Sakhi dzielą się na pięć grup, znanych pod nazwami: sakhi, nitja--sakhi, prana-sakhi, prija-sakhi i parama-presztha-sakhi. Pomiędzy nimi można znaleźć takie, które po równi oddają cześć Śri Radhice oraz Krysznie, jak i takie, które skłaniają się ku jednemu z Nich. Kusumita, Windhja, Kundalata i Dhanisztha znane są jako sakhi. Największą miłością darzą Śri Krysznę. Kasturi, Mani-mańdźari i inne noszą miano nitja-sakhi i skłaniają się ku Śri Radice. Stąd zaliczają się do grupy zmiennie uczuciowych służek. Waszanti, Śaszti-mańdźari, Lasika i inne, zwane są prana-sakhi. Sumadha, Madana-lasa noszą miano prija-sakhi. Osiem sakhi, takich jak Lalita czy Wiśakha, nazwane zostało param-presztha sakhi. Choć po równi obdarzały one czcią Radhę i Krysznę, to niekiedy naj-większe przywiązanie okazywały Śri Radhice.
Opis kolorów i strojów LALITA: (Swarupa Damodara w Gaura-lila); jej drugie imię brzmi Anuradha. Jej piękna cera jest jasno-żółta (goroćana). Ubiera się w kolor podobny do barwy pawich piór. Imię jej mat-ki brzmi Śaradi, ojca zaś Biśoka. Jej tak zwanym mężem jest Bhajrawa. Lalitę, starszą od Radhiki o dwadzieścia siedem dni, cechuje bystra i pełna sprzeczności natura. Do jej obowiązków należy podawanie orzechów betel i kamfory. Mieszka w Lalita-nanda Kuńdźa, które kolorem przypomina blask błyskawicy. Jej siedziba położona jest po północnej stronie podobnemu lotosowi Jogapith, który składa się z ośmiu płatków. Do jej grupy należą Ratnaprabha, Ratikeli, Subhadra, Bhadrarekhika, Sumukhi, Dha-nisztha, Kalahamsi i Kalapini.
WIŚAKHA: (Ramananda Raj w Gaura-lila); jej cera jest kremowej barwy z akcentami czerwieni, a strój zdobią różnorodne gwiazdy.
Dodatek Drugi
Śri Prema Bhakti-ćandrika
108
Jest bratanicą Dźatili. Imię jej matki to Dakszina, ojca zaś Pawan, a jej tak zwanym mężem jest Bahika. Jej natura jest marginalna.
Wiśakha urodziła się w tym samym momencie, co Radhika. Jej obowiązki to dekorowanie biżuterią Radhy i Kryszny oraz ubie-ranie Ich w różne stroje. Wiśakha zamieszkuje w podobnej do koloru chmur rezydencji Wiśakhananda Kuńdźa po północnej stronie Jogapitha. Towarzyszą jej: Madhawi, Malati, Ćandralekha, Kuńdźari, Harini, Ćapala, Surabi i Subanana.
ĆITRA: (Gowindananda w Gaura-lila); jej piękna cera ma kolor szafranu, a szaty barwę kryształu. Imię jej matki brzmi Ćarbika, zaś ojca Ćatura. Jest on kuzynem króla Wryszabhanu. Jej tak zwanym mężem jest Pithra. Charakter ma spokojny i taktowny. Jest o dwadzieścia sześć dni młodsza od Radhy. Do jej obowiązków należy zarzucanie girland z kwiatów na szyje Radhy i Kryszny. Jej siedzibą jest cudowna Ćitrananda Kuńdźa, położna we wscho-dniej części Jogapith. Rasalika, Tilakini, Śouraseni, Sugandhika, Ramila, Kamanagari, Nagari i Nagabelika należą do jej grupy.
INDULEKHA: (Basu Ramananda w Gaura-lila); ma zielono-żółtą cerę, a szaty przypominają kwiaty granatu. Jej matka zwie się Bela, a ojciec Sagar. Jej tak zwanym mężem jest Durbala. Z usposobienia drażliwa; jest młodsza o trzy dni od Śrimati Radharani. Do jej obowiązków należy ofiarowywanie miodu. Za siedzibę obrałasobie złotego koloru Purnedra Kuńdźa w południowo-wschod-nim płatku Jogapitha. Towarzyszy jej grupa sakhich: Rasatunga, Tungabhadra, Rangawati, Sumangala, Ćitralekha, Wićitrangi, Modani i Madanalasa.
ĆAMPAKALATA: (Śiwananda Sen w Gaura-lila); jej cera jest podobna kwiatu ćampaka, a szaty mają barwę piór ptaka ćasa. Imię jej matki brzmi Watika, ojca zaś Arama. Jej tak zwanym mężem jest Ćandaksza. Z charakteru jest łagodna i uprzejma, a starszeństwem ustępuje Radharani o jeden dzień. Jej służba polega na ofiarowaniu klejnotów i ćamary. Siedzibą Ćampakalaty
109
jest Kamalata Kuńdźa położona na południowym płatku Jogapitha. W jej grupie znajdują się: Kurungakszi, Sućarita, Manikundala, Mańdźali, Ćandrika, Ćandralatika, Kandukakszi i Sumandira.
RANGADEWI: (Gowinda Gosz w Gaura-lila); jej cera przypo-mina płatki lotosu, a szaty są koloru kwiatu hibiskusa. Imię jej matki brzmi Karuna, ojca zaś Ranga-sara. Jej tak zwany mąż to Wakrekszana. Z charakteru jest niezbyt kłótliwa i liczy sobie o siedemnaście dni mniej niż Radharani. Do jej obowiązków na-leży podawanie papki z drzewa sandałowego. Jej siedzibą jest błękitne Rangadewi Kuńdźa, które znajduje się w południowo--zachodnim płatku Jogapith. Jej otoczenie stanowią sakhi: Indira, Kalakanthi, Śaśikala, Kamala, Madhura, Kandarpa Sundari, Prema--mańdźari i Kamalatika.
TUNGAWIDJA: (Wakreśwar Pandit w Gaura-lila); jej cera jest niczym kumkum zmieszany z kamforą i drzewem sandałowym. Ubiera się w żółte szaty. Imię jej matki brzmi Medha, ojciec zaś nazywa się Pauszkara. Jej tak zwany mąż nosi imię Walisz. Z cha-rakteru jest liberalna. Liczy sobie pięć dni mniej niż Radharani. Do jej obowiązków należy śpiew i taniec. Za siedzibę obrała sobie pomarańczową Tungawidja Kuńdźa, która znajduje się na zacho-dnim płatku Jogapith. Do jej otoczenia należą sakhi: Sumadhja, Mańdźumedha, Sumadhura, Gunaćuda, Madhurekszana, Tanu-madhja, Madhusjanda i Barangada.
SUDEWI: (Wasudewa Ghosz w Gaura-lila); bliźniacza siostra Rangadewi. Jej cera i strój jest identyczny z tym, jaki nosi Ranga-dewi. Jej tak zwanym mężem jest młodszy brat Wakrekszana. Z usposobienia jest cięta i swarliwa, a do jej obowiązków należy ofiarowywanie wody. Mieszka w Sudewi Kuńdźa o żółtych ścianach, które umiejscowione jest w północno-zachodnim płatku Jogapith. Jej otoczenie stanowią sakhi Kaweri, Ćarukabara, Sukeśi, Harahira, Mańdźukuhi, Mahahira, Hara-kanti i Manohara.
Dodatek Drugi
111
Dodatek Trzeci
Opis kolorów i szatŚRI RUPA MAŃDŹARI: (Śrila Rupa Goswami w Gaura-lila); jej cera jest cudownie jasno-żółta (goroćana). Zdobią ją szaty w kolorach pawich piór, a służba polega na ofiarowywaniu złota-wych orzechów betel. Zamieszkuje w Rupollasa Kuńdźa, położo-nej w północnej części Lalita Kuńdźa.
RATI MAŃDŹARI: (Śrila Raghunath Das Goswami w Gaura--lila); jej drugie imię brzmi Tulasi Mańdźari, choć niektórzy z lu-dzi nazywają ją Bhanumati Mańdźari. Jej cera jest podobna do koloru błyskawicy, a szaty udekorowane gwiazdami. Jej zada-niem jest masowanie stóp Radhy i Kryszny. Zamieszkuje w Ra-tjamubudźa Kuńdźa, na południu od Indulekha Kuńdźa.
LAWANGA MAŃDŹARI: (Śrila Sanatan Goswami w Gaura-lila); jej drugie imię to Rati-Mańdźari. Ma cerę przypominającą błyska-wicę, nosi szaty przyozdobione gwiazdami. Jej zadaniem jest wy-konywanie girland z goździków. Mieszka w Lawanga Kuńdźa, położonym na wschód od Tungawidja Kuńdźa. Znana jest rów-nież jako Lila Mańdźari.
MAŃDŹULALI MAŃDŹARI: (Śrila Lokanath Goswami w Gaura--lila); jej cera jest niczym roztopione złoto, a szaty mają barwę ja-snej czerwieni. Jej zadaniem jest ubieranie Śri Radhy i Śri Kryszny. Zamieszkuje w Lilananda Kuńdźa położonym na północ od Wiśa-kha Kuńdźa. Znana jest także jako Lila Mańdźari.
RASA MAŃDŹARI: (Śrila Raghunath Bhatta Goswami w Gaura--lila); jej cera jest niczym kwiat ćampaka, a szaty są zrobione z piór łabędzi. Jej powinnością jest malowanie, a za siedzibę obra-ła sobie Rasananda Kuńdźa, położone na wschód Ćitra Kuńdźa.
Śri Prema Bhakti-ćandrika
112
KASTURI MAŃDŹARI: (Śrila Krysznadas Kawiradź Goswami w Gaura-lila); jej cera jest niczym czyste złoto, a szaty jakby wyko-nane z kryształu. Jej powinnością jest podawanie papki z drzewa sandałowego. Za siedzibę służy jej Kasturi-ananda Kuńdźa, poło-żone na północ od Sudewi Kuńdźa.
GUNA MAŃDŹARI: (Śrila Gopala Bhatta Goswami w Gaura--lila); jej cera jest niczym piorunowy błysk, a szaty mają kolor kwiatów hibiskusa. Jej służba opiera się na ofiarowywaniu wodyRadzie i Krysznie. Mieszka w Gunananda Kuńdźa, które leży na północny-wschód od Ćampakalata Kuńdźa.
WILASA MAŃDŹARI: (Śrila Dźiwa Goswami w Gaura-lila); jej cera jest niczym złote łodygi kwiatów, a szaty przypominają pszczoły. Jej obowiązkiem jest nakładanie makijażu Radzie i Krysznie. Mieszka ona w Wilasananda Kuńdźa, które jest poło-żone na zachód od Rangadewi Kuńdźa.