Predavanja: Italija

Italija

Švajcarska

Slovenija

Bosna i Hercegovina

Francuska

Monako

AustrijaLihtenštajn

Hrvatska

Crna Gora

Albanija

Grčka

TunisMalta

Osnovne geografske karakteristike

- 3 dela Italije:

- Apenini sa Sicilijom i Sardinijom

- Nizija reke Po ili Lombardijska nizija ili Padska nizija ili Padsko-venetska nizija

- Alpski prostor

- Apeninsko poluostrvo i Italija nisu sinonimi

- Pored I na Apeninskom p-ovu su San Marino (61 km²) i Vatikan (0,44 km²)

- 301.323 km², 57.268.578 st ili 190 st/km²

Fizičko-geografske karakteristike

- Italijansko kopno je konačan oblik dobilo u kasnom tercijaru i kvartaru.

- Padska nizija bila je veliki zaliv Paleojadranskog mora, na W do Torina

- Ono je zatrpano pliocenim i kvartarnim materijalom (nastalim tokom interglacijala) - pesak i glina

- 100 m fluktuacije morskog nivoa

- Reljefni oblici posledica fluvijalne erozije i akumulacije + denudacija

- Glacijalni reljef u Alpima, 2000 jezera u cirkovima (HE, turizam) + lavine

- Vulkanski reljef (Vezuv, Etna, Stromboli i Vulkano su aktivni) + sofatare, mofete, topli izvori i dr.

- Tektonska veza vulkanizma i spuštanja Tirenskog mora

- Geotermalna energija je naiskorišćenija u Toskani

- Seizmizam – najintezivniji i najčešći od Sicilije do srednjih Apenina

Pompeja sa Vezuvom (1.186 m) u pozadini

- Predistorijska kaldera,

- Plioceni vulkan,

- Erupcija iz 79. godine – Pompeja i Herkulanum

Etna (3.263 m) na Siciliji

- Aktivna od početka kvartara

- Erupcija iz 2002.

- Ugrožava Kataniju i Mesinu

Fizičko-geografske karakteristike

- Sredozemna klima (Sicilija,Sardinija, Apulija, Kalabrija, Kampanja do Ligurije) - maslina

- Snežno – šumska ili borealna klima Alpskih krajeva

- Umereno topla kišna klima (od Peskare od Riminija, Padska nizija i Predalpska zona)

- Jadranski sliv: Po, Taljamento, Pijave, Brenta, Adiđe, Savio, Peskara

- Sliv Ligurskog i Tirenskog mora: Tevere, Gariljano, Arno, Volturno, Sele

- 6 vegetacijskih zona: 1. mediteranska vegetacija (makija), 2. šume hrasta i kestena (predalpski

pojas), 3. bukove šume i četinara (1000 – 1700 – 2000 m), 4. zona topole i vrbe, 5. zona subalpskih

vriština (subalpski šljunkoviti pojas), 6. planinski pašnjaci + 7. kamenita pustoš bez vegetacije (iznad

2800 m).

Društveno-geografske karakteristike

- Centar Rimskog carstva - od Punskih ratova do velike seobe naroda

- Procvat - od Prvog krstaškog rata do velikih geografskih otkrića

- Treće razdoblje – ujedinjena i od otvaranja Suetskog kanala (1869.)

- 94% Italijani, 2,7% Sardinijci i 3% ostali (Austrijanci, Slovenci)

- Pp. u S I je među najvećim u Evropi, rezultat: emigracija ka N

- 20 miliona Italijana emigrirala – ½ u SAD, Argentinu i Brazil, ½ u F, Ch, D, A

Mala Italija u Njujorku, 1900.


- 3 grupe naselja:

- Centralna naselja (manje ili više od 20.000 st, sa nekim centralnim funkcijama) – 87% st.

- “Nuklei” – zaseoci, barem 5 porodica, bez centralnih funkcija – 4% st.

- “Case sprase” – osamljene kuće, razbacane ili uz put – 9% st.

- 70% urbanog st, gradovi u kojima se smanjuje br.st. su na S

- Etrurci i Grci su počeli proces urbanizacije I

- Ortogonalna šema ulica, sa religijskom i upravnom funkcijom

- Gradovi stari i po 2500 godina

- Srednji vek i pojava univerziteta (Bolonja, Piza, Napulj, Padova), trgovačka revol.preteča industrijske

- Ekonomska i politička snaga: Venecije, Đenove, Milana, Firence, Rima, Napulja, Palerma


- Milano, Torino i Đenova srastaju u megalopolis

- Urbanizacioni problemi:

- Prenaseljenost

- Saobraćajna gužva

- Prezagađenost vazduha

- Odlazak gradskog stanovništva u predgrađa

- Industrijsko – agrarni karakter I privrede je vezan za 20.v

- Krupni monopolistički kapital i industrijska koncentracija na severu

- Ostaci feudalizma i nerazvijena privreda na jugu

- U GBP – 80 % N, a 20% S I

- Na jugu: irigacija, agrarna reforma

Torino


- Primorje Jonskog mora- agrumi i voće

- Bari (prerada nafte, maš.ind), Brindizi (petrohemija), Taranto (metalurg), Sirakuza i Augusta (nafta i

petrohem)

- Autostrada 2 mora – Napulj – Bari

- Autostrada Sunca – do Sicilije (Salerno – Ređo di Kalabrija 443 km)

- Ekspanzija italijanske privrede – posle 1959. – petrohem, maš.ind, metalurgija, energetika,

elektrometalurgija, brodogradnja, auto.ind, tekstil. i prehrambena ind.

Bari

Društveno-geografske karakteristike - Rim

- Duhovni centar hrišćanstva

- “Večni grad” light motiv ujedinjenje I za prestonicu

- U sredini 3 gravitaciona, nodalna područja Apeninskog poluostrva

- Središte birokratskog aparata

- Razvio turizam na “staroj slavi”, ali nije razvio industriju

Koloseum i Konstantinova kapija

Regije Italije

- 20 administrativnih provincija

IТALIJA RIM1. Severna Italija

1. Alpe- Pijemontske Аosta- Lombardijske -- Venecijanske -

2. Severni Apenini3. Padska nizija

- Pijemont Torino- Lombardija Milano- Venecija - Friuli Venecija, Trst, Verona, Padova- Emilija Bolonja, Ferara, Modena, Ravena- Ligurija Đenova, Imperija, San Remo

2. Poluostrvska Italija1. Apenini

- Srednji Apenini -- Južni Apenini -

2. Jadranska fasada- Marke Ankona- Abruci Akvila, Peskara- Pulja (Apulija) Bari

3. Tirenska fasada- Toskana Firenca, Livorno- Lacio Rim- Kampanja Napulj- Kalabrija Ređo di Kalabrija

4. Tarantska fasada Taranto, Otranto3. Ostrvska Italija

1. Sicilija Palermo, Mesina, Katanija2. Sardinija Kaljari, Sasari

Regije Italije

Regije Italije- Severna – N od Apenina

- Alpe

- Od Đenovskog zaliva (prevoj Altare) do Julijskih Alpa

- 1500 km, oko 2000 m

- Metamorfne i intruzivne stene (gnajs, mikašisti, serpentiniti, škriljci)

- E od njih krečnjačka zona Dolomita, moćnost 1000 m

- Turističko – izletnički značaj i za HE

- Pijedmonske (na W, do 20km, iznad 4000 m, prohodne, reč.doline Dora Riparia i Dora Baltea, Aosta

(elektrometalurgija) i Torino (tekstilna ind))

- Lombardijske (šire i prostranije, Ortler i Bernina pod lednicima, pa pašnjaci, niže šume, supodina

led.jezera Komo, Garda, klimatska barijera, HE, turizam )

- Venecijanske (siromašnije, Kortina d’Ampeco, dolina Adiđe – prevoj Brener – Tirol, dolina Fele

- N Apenini

- Padska nizija

- Poluostrvska

- Ostrvska Italija

Dolomiti, Alpi, Italija


- Alpe

- N Apenini

- Od prevoja Đovi kod Ligurskog mora

- Ligurijski i Emilijanski Apenini

- Uski, niski, od mekih stena, prohodni

- Prevoj Kol del Altare – povezuje Đenovu sa Padskom nizijom

- Ligurko-Pijedmondski luk, Monte Bue 1803 m, otvoren ka Đenovskom zalivu

- Etrursko-emilijanski venac 60 km od Jadrana, Ćimono 2163 m

- Dr.ogranci ka W

- Svi prevoji iskorišćeni za saobraćajnice

- Padska nizija

- Poluostrvska

- Ostrvska Italija

Ćimono 2163 m


- Alpe

- N Apenini

- Padska nizija

- 450 km sa 100-200 km, od fluvijalnih sedimenata

- N deo nizije – 2 pojasa: 10-50 km morenskog mat.formira brežuljke – slabo plodan i naseljen i

pojas do reke Po od sitnog mat. pod žitima i pirinčom. Na njihovoj granici - mala vrela.

- Neki bregovi u Padskoj niziji su vulkanskog porekla.

- Po – 672 km, izvor u Pijedmonskim A, ušće raste zbog 40 mil.m³ materijala – do Istre za 1000g

- Visina nasipa negde iznad zvonika susedne crkve

- Intenzivna i moderna poljoprivreda (žita, vina, maslac, šećer, kukuruz, pirinač)

- Prinosi najviši u Evropi, drenirano zemljište

- Korte – velike lombardijske farme

- Poluostrvska

- Ostrvska Italija

Reka Po


- Alpe

- N Apenini

- Padska nizija

- Marčita sistem – W deo Lombardije, navodnjene livade, 6x kosidba sena

- Ind.iz 12v, na kontaktu u trgovištima

- “Oliveti”, “Markoto” tekstil, 2/3 ind.radnika

- 70% GDP iz Lombardije, Pijedmonta i Ligurije

- Sirovo Fe, maš, hem, tekstil, HE i gas

- Turizam: San Remo, Imperija, Venecija, Verona, Đenova, Milano

- Najveće I luke: Đenova, Venecija, Trst, Savona

- Poluostrvska

- Ostrvska Italija

Verona


- Alpe

- N Apenini

- Padska nizija – Pijedmont – Lombardija – Venecija Friuli – Emilija - Ligurija

- 29.350 km²,

- Torino, ušće Dore Riparije i reke Po, “Fijat”

- Alesandrija, strateško mesto

- Asti, vino

- Aosta, metalurgija

- Poluostrvska

- Ostrvska Italija

Asti


- Alpe

- N Apenini


- 23.822 km², između Lepontijskih, Retijskih A. na N, Poa na S, Mincia na E, Ticina na W

- Visoka, srednja i niska

- Prvi st. Etrurci i Gali, posle je romanizovana + germ. Longobradi poč.sr.veka

- 600 st/km²

- Milano (4 v.p.n.e, maš. i tekstil.ind, metal, elektr, hem i prehramb)

- “Montekatini”, “Edison”, “Breda”, “Pireli”

- Akademija, Milanska skala itd.

- Poluostrvska

- Ostrvska Italija

Milanska skala


- Alpe

- N Apenini


- 25.517 km², između Dolomita, Soče, Garde, mora i reke Po

- Ribolov i turizam

- Venecija (118 peščanih ostrva, 150 kanala, gondole, kamen i drvo iz Dalmacije i Istre, 3.600 m

dug nasip sa prugom i putem, Trg sv.Marka – 3 kanala: Grande, San Marko, de la Đudeka,

predgrađa Margere i Mestre: obojena metal, maš, naftna, tekst, prehra, brodogradnja)

- Trst (85% prometa na naftu za Bavarsku, koristili ga i A i SFRJ)

- Verona (ušće Adiđa u Po, na putu za prevoj Brener, A)

- Padova (ind.veš.vlakana, motora i poljop.maš)

- Breša (met, maš i vojna ind)

- Poluostrvska

- Ostrvska Italija


- Alpe

- N Apenini


- 22.134 km², oblik trougla, baza obala

- Bolonja (univerzitet i centar preh. i elektro.ind)

- Ferara (u plodnoj močvari, šeć.repa)

- Ređo Emilija (plodna ravnica, sir)

- Modena (vojne škole)

- Ravena (petrohem.centar, luka, lagune, 9 km od mora, spomenik Danteu)

- Rimini (kupalište sa 25 km dugom plažom)

- Poluostrvska

- Ostrvska Italija

Rimini


- Alpe

- N Apenini


- 5.436 km², lučno 270 km, prevoj Kol del Altare 490 m

- Đenova (Ch luka, veštačka luka, suparnik Marseju, C iz GB, nafta iz Levanta, minerali iz Alžira i

E, drvo, pamuk, žita)

- Korniljano (grav.sfera Đenove, metalurgijski kombinat)

- Savona (W, uvozna luka)

- Specija (E, ratna luka)

- Imeprija i San Remo (zimski turizam)

- Poluostrvska

- Ostrvska Italija

Đenova


- Poluostrvska

- Apenini

- Iz neogena, alpskom orogenezom, N (u N I) – Srednji – S

- Sredozemna klima, hipsometrijski modifikovana, kišovitije su W padine (600-2000 mm )

- Mediteranski režim na rekama

- Vertikalna biljna zonalnost

- Masline i vinogradi, zim.zelen 500-800m, listopad. 800-1500, siromašni pašnjaci

- St. silazi ka primorju

- Lignit, Cm u Srednjim Ap, bituminizirani škriljci i boksit u Abruciju i građ.mat. Kararski mermer

- Jadranska fasada

- Tirenska fasada i

- Tarantska fasada

- Ostrvska Italija

Apenini


- Poluostrvska

- Apenini


- Srednji Apenini – od Riminija do reke Volturno

- Oblik kraških zaravni sa kojih se dižu planinski venci

- Prevoj Farbriano ili Passo di Fossato (žel.Rim-Ankona)

- Gran Saso (2.914 m), pleistocena glac.

- Reke ka Jadranskom i Tirenskom moru

- Abruci (škrape, vrtače, kraška polja sa ponorima)

- Jadranska fasada

- Tirenska fasada i

- Tarantska fasada

- Ostrvska Italija

Gran Saso (2.914 m)


- Poluostrvska

- Apenini


- Južni Apenini – od Volturna do Tarantskog zaliva i Mesinskog moreuza

- Pl.venci sve niži, a među njima plitke i široke doline

- Vezuv, osamljeni breg u Kampanji, uspinjača, opservatorija

- Monte Gargano, kraški reljef, 1056 m, laporovito-peskovitog sastava, nije bio deo p-ova

- Jadranska fasada

- Tirenska fasada i

- Tarantska fasada

- Ostrvska Italija


- Poluostrvska

- Apenini

- Jadranska fasada – San Marino +

- Marke (9.695 km², pl.pokrajina uz obalu, malo luka, ribarstvo, Ankona grč.lakat, topli, sušni

klimat, oskudna hidrografija, šume 14%, pšenica i vinogradi u reč.dolinama)

- Abruci (15.412 km², jedna od najviših pokrajina, 1923. 300 km² pod NP, stočarstvo, šafran, HE,

reke Peskara i Vomano, ind.poljop.maš, hem.ind, Akvila i Peskara)

- Apulija (SE Ap.polu-ova, “peta od čizme”, reljef se izdiže ka unutrašnjosti, masiv Gargano,

rano voće u primorju, ovce, morska so i boksit, Bari, luka, prerada nafte, prehramb.i

duvan.ind, Brindizi, luka I-Gč)

- Tirenska fasada i

- Tarantska fasada

- Ostrvska Italija

Akvila


- Poluostrvska

- Apenini


- Tarantska fasada i

- Deo Apulije

- Otranto, dobio naziv po Otrantskim vratima

- Taranto, ratna luka, čeličana

- Tirenska fasada

- Ostrvska Italija

Taranto


- Poluostrvska

- Apenini



- Tirenska fasada – Toskana, Lacio, Kampanja, Kalabrija

- N i E su Apenini, primorska nizija, blago zatalasano pobrđe, Apenini

- Blaga mediteranska klima, bujna vegetacija – najpitomija i najlepša u Italiji

- Istorijski značaj, italijanski književni jezik

- Mermer iz Karare i pirit, vuklanska en. za elektrane

- Tekstil, prehramb, maš.ind.

- Žito, vinogradi, povrće i voće

- Ostrvska Italija

Firenca


- Poluostrvska

- Apenini




- Firenca (sred.vek.bank.središte, “grad cveća”, renesansa, Leonardo, Makijaveli, Bokačo,

Petrarka, ind.stakla, porculan, mlin, teks.ind.)

- Livorno (trgovačka i ratna luka, metalurg, brodogradnja, prerada nafte, ind.motora,

elektroteh. i tekstil.proizvoda)

- Specija (veći promet od Livorna, manje stanovnika)

- Ostrvska Italija

Galerija Ufizi


- Poluostrvska

- Apenini




- 17.180 km², 150 km sa 80 km, oko reke Tibar

- E Sabinske pl. W Monte Ćimono, S od Subapenina – vulkanski Albini i Lepini (jezera u

kraterima), 25% Lacia pod planinama

- Sredozemna klima, agrarna oblast 50% st, latifundije u niziji, sitni posedi na pl.

- Oko Rima prigradska polj, dalje žita, vinogradi i masline

- Proizv.muz.instrumenata, galanterija i prehramb.proizvodi

- Rim (kult.spomenici iz antike i renesanse, Termini, Fuimicino, 150 trgova, filmska ind,

duvan.konfekcija, prehrambena, meh. konstrukcija i hem. ind + Čivitavekija (luka))

- Ostrvska Italija

Pjaca Espanja

Fontana di Trevi

Pjaca Navona


- Poluostrvska

- Apenini




- 13.508 km², vulk.obl. Flegrejska polja

- 2/3 st.u poljoprivredi (rano povrće, juž.voće, vinogradi, duvan i konoplja)

- Crna met, maš. ind, kokshemija, prerada nafte, tekst, cement, prehram.ind

- Napulj (neapolis gč. E od fregrejskih polja, pod Vezuvom, luka, centar emigracije I juga, jer je

nizak standard)

- Ostrvska Italija

Napulj


- Poluostrvska

- Apenini




- 15.105 km², planinska, 25% pod šumom

- Orografsko, ali ne i geološko produženje Apenina , škriljci i granit

- Sredozemna klima, 1000 mm

- Najzaostalija, emigrantska, 2/3 poljop.st, masline, juž.voće i vinogradi

- Prehram, kožna, drvna ind, hem.ind.

- Ređo di Kalabrija (luka, veza sa Sicilijom, prehramb. i drvna ind, ekstrati za mirise)

- Ostrvska Italija

Kalabrija, klif kod Tropea

http://en.wikipedia.org/wiki/Tropea�


- Poluostrvska

- Apenini



- Tirenska fasada

- Ostrvska Italija (Sicilija, Sardinija, Elba, San Antonio, Pantelaria, Liparska o-va i niz dr.manjih)

- Sicilija – 25.460 km², Mesinski moreuz 4 km, Autonomna oblast

- Geološ.građa istovetna sa Apeninima, planinska, slabo razuđena

- Sicilijanski Apenini 1979 m.a.v, na S i E vulkanske pl. i Etna, u podnožiju plodna Katanija

- Sredozemna i sušna, 450 mm, pl.delovi su vlažniji, sr.jan. iznad 10°C

- Reke – male i neznatne, suptropska vegetacija, 4% pod šumom

- Nafta, sumpor, so

- 50% poljop.st, 25% površ.su latifundije, 1/5 voćnjaci i vinogradi, 20% st.u ind.


- Poluostrvska

- Apenini



- Tirenska fasada


- Prerada voća, grožđa, maslina, paradajza, kože, drveta

- Eksploatacija nafte (Sirakuza, Đela), sumpora, sulfata

- Mensina (brodograd. i prehramb.ind)

- Katanija (podnožje Etne, poljop.maš. i hem.ind)

- Palermo (najveći grad, u zalivu “zlatna školjka”, brodograd,avio, ind.poljop.maš, hem, drvna,

prehramb, prerada pamuka i duvana + plantaže južnog voća)


- Poluostrvska

- Apenini



- Tirenska fasada


- 24.090 km², slabo razuđena, herc.masivi, W vulkanizam

- 12 km od Korzike, bivše Tirensko kopno, Đenarđentu 1834 m,

- Na W al.ravan Kampidano

- Sredozemna klima, do 6 meseci suše

- Male reke, suptropski biljni svet, 5% pod šumom

- 50 % st. u ektenzivnoj poljop, 15% u rudarstvu (Cc, Zn)

- Južno voće, loza, ovce, koze


- Poluostrvska

- Apenini



- Tirenska fasada


- Montepona SW - Pb, Zn – 80%, C – 50%

- Barit sa SW, betonit, boksit, kaolin, mermer

- Položaj i jeftina radna snaga – prerada nafte, Porto Tores na N

- Plastične mase, sintetička vlakna, hem.đubriva, sumpor.

fosfor.kis, sinteti.kaučuk, rafinerija u Saroke na S, Porto Vesme i Fuzine Al

- Kaljari (luka, izvoz Pb-Zn, so, vina, maslina, hem.ind. i brodogradilište)

- Sasari (prehrambena ind)

Kaljari

Predavanja: Italija

Documents