1 ANALIZA ponude, tražnje i zapošljavanja na tržištu rada u Crnoj Gori u 2015. godini Podgorica, mart. 2016. godine
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
ANALIZA
ponude, tražnje i zapošljavanja
na tržištu rada u Crnoj Gori u 2015. godini
Podgorica, mart. 2016. godine
2
SADRŽAJ:
Uvodne napomene 3
1. Metodološki pristup 4
2. Osnovne karakteristike kretanja na tržištu rada u 2014. godini
7
3. Odnosi i kretanja u ponudi, tražnji i zapošljavanju 10
3.1. Makro nivo 10
3.2. Tržište rada srednjeg i visokog obrazovanja 15
3.2.1. Srednje obrazovanje 15
3.2.2. Tržište rada visokog obrazovanja u Crnoj Gori 25
4. Ponuda, tražnja i zapošljavanje - regionalno 32
5. Ponuda, tražnja i zapošljavanje – na nivou mikro- tržišta 37
5.1 Osnovne karakteristike 37
5.2. Mikro tržište 41
6. Zaključne ocjene, konstatacije i predlozi 99
3
Uvodne napomene
Ova Analiza urađena je na osnovu zahtjeva Ministarstva prosvjete br. 620-38/2016-1 od 25. januara 2015. godine kao jedne od analitičko-faktografskih osnova za predstojeće
dimenzioniranje upisnih kvota za školsku/studijsku 2016/2017. godinu.
Zavod za zapošljavanje Crne Gore je, u proteklih nekoliko godina, praktikovao da materijale
sadržaja sličnog ovom, i za iste namjene, dostavlja Ministarstvu prosvjete, Univerzitetu Crne
Gore i Centru za stručno obrazovanje.
Pri analiziranju odnosa na tržištu rada kroz ponudu, tražnju i zapošljavanje, ukupno, na
nivou pojedinih stepena stručne spreme, grupama zanimanja ili zanimanjima, na makro,
regionalnom i mikro nivou, nastojalo se ukazati na odnose i trendove po navedenim
elementima od značaja za upisnu politiku.
Analiza je sistematizovana tako što su:
- u I dijelu sagledani odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja po pojedinim stepenima
stručne spreme, grupama zanimanja i zanimanjima na makro i regionalnom nivou;
- u II segmentu analizirani su odnosi u ponudi, tražnji i zapošljavanja, na nivou definisanih
mikro-tržišta, sa posebnim osvrtom na srednje stručno obrazovanje;
- u III dijelu su date zaključne ocjene, konstatatacije i predlozi
- u Prilogu su dati tabelarni prikazi koji sadrže detaljnije podatke o odnosima i trendovima
na tržištu rada koji su obrađeni u pojedinim djelovima Analize.
U navedenim djelovima Analize data je obimna faktografska građa kako bi se stekao uvid u cjelinu kretanja i stanja na tržištu rada na osnovu kojih su se, kroz jedinstveno sagledavanje, mogle izvesti određene ocjene, zaključci i predlozi manje-više na nivou
indikativnog, prije svega, zbog okolnosti što obim i struktura, ponude, tražnje pa i
zapošljavanja nemaju stepen relevantnosti na osnovu kojeg bi se mogle izvoditi egzaktnije
ocjene i zaključci.
Za pripremu Analize korišćeni su, prije svega, podaci kojima raspolaže Zavod za
zapošljavanje u svojim analitičkim matrerijalima i evidencijama, podaci Ministarstva
prosvjete o broju i strukturi učenika u srednjim školama kao i podaci MONSTAT-a.
4
ANALIZA
ponude, tražnje i zapošljavanja
na tržištu rada u Crnoj Gori u 2015. godini
1. Metodološki pristup
Ovom Analizom su sagledana kretanja na tržištu rada u Crnoj Gori, u 2015. godini, prema evidencijama Zavoda za zapošljavanje, kao jedne od analitičko-faktografskih osnova za kreiranje upisne politike odnosno dimenzioniranje upisnih kvota za školsku/studijsku 2016/2017. godinu.
Na makro nivou sagledavana su ukupna kretanja ponude, tražnje i zapošljavanja i na nivou pojedinih stepena stručne spreme i grupe zanimanja odnosno područja rada u okviru srednjeg i visokog obrazovanja.
Na regionalnom nivou analizirani su ukupni odnosi, odnosi na nivou stepena stručne spreme (sss) i razlike u tim odnosima i kretanjima, a na nivou definisanih ''mikro-tržišta'', detaljnije su obrađeni odnosi na nivou grupe zanimanja srednjeg obrazovanja ostvareni u 2015. godini.
Kod definisanja ''mikro-tržišta'' pošlo se od toga da neke opštine, koje su teritorijalno blizu, a nominalni pokazatelji, kod manjih opština su, zbog višestruko niže frekvencije na tim mini-lokalnim tržištima, praktično neuporedivi sa srednjim i većim opštinama, treba jedinstveno posmatrati. Tako je 21. opština sistematizovana u 9 ''mikro tržišta'' (Bijelo Polje-Mojkovac-Kolašin; Berane-Andrijevica-Plav; Rožaje; Pljevlja; Nikšić-Plužine-Šavnik-Žabljak; Podgorica-Danilovgrad-Cetinje; Bar-Ulcinj; Budva-Tivat-Kotor i Herceg Novi).
Kod analiziranja kretanja i odnosa između ponude, tražnje i zapošljavanja polazilo se od sledećeg:
• Ponuda radne snage posmatrana je kroz broj nezaposlenih lica koja su posredstvom Zavoda za zapošljavanje ponuđena tržistu rada u toku određenog perioda, tj. kao zbir broja nezaposlenih lica koji se zatekao na početku tog perioda (godine) i lica koja su se u toku tog perioda (godine), kao novi tražioci zaposlenja, prijavila Zavodu i činila dodatnu ponudu, a time i ukupnu ponudu u toku godine (perioda).
• Tražnja radne snage utvrđivana je na osnovu obima i strukture slobodnih radnih mjesta koja su, Zavoda za zapošljavanje, poslodavci kao svoje potrebe prijavili u toku određenog perioda-godine.
• Zapošljavanje je sagledavano na osnovu podataka koje je Zavod dobio od poslodavaca o realizaciji prijava o slobodnim radnim mjestima, odnosno, ostvarenom zapošljavanju po tim prijavama.
5
• Pod ''suficitima'' se, u odnosima ponude, tražnje i zapošljavanja, iskazanih na navedeni način, po pojedinim stepenima stručne spreme, područjima rada ili zanimanjima, smatralo kada je ponuda veća od tražnja i kada je veća od zapošljavanja, a pod ''deficitima'' kada je prijavljena tražnja veća od ponude i kada je zapošljavanje veće od ponude ili tražnje.
Analiza je metodološki rađena na sličan način kao za 2012, 2013. i 2014. godinu, kako bi se mogla upoređivati kretanja i strukturni odnosi, s' tim što je u ovoj, u odnosu na prethodne, potpunije obrađen mikro aspekt.
Kod analiziranja odnosa ponude, tražnje i zapošljavanja treba imati u vidu i okolnost da na tržištu rada u Crnoj Gori istovremeno funkcionišu tri ''pod-tržišta'':
1. Formalno koje se ostvaruje posredstvom Zavoda za zapošljavanje u smislu, prijavljivanje-odjavljivanje na evidenciju Zavoda, prijavljivanje slobodnih radnih mjesta, zapošljavanje itd. Ovo tržiste rada je po mnogim elementima strukture i dinamici promjena relativno dobro poznato. Ovdje treba imati u vidu i rad privatnih agencija na tržištu rada a obim i struktura njihovog prisustva, i uticaja, na tom tržištu, još uvijek, je nedovoljno poznata;
2. Neformalno tržište rada odnosno tzv. “rad na crno” koje, takođe, paralelno funkcioniše sa formalnim tržištem, uglavnom po istim principima odnosa ponude i tražnje, suficitima i deficitima itd., ali je to tržište, zbog svog karaktera, u faktografskom smislu, po obimu i strukturi nedovoljno poznato;
3. Tržište nerezidentne radne snage, odnosno zapošljavanja i rada stranaca u Crnoj Gori.
Istovremeno prisustvo navedenih ''pod-tržišta'' otežavaju utvrđivanje relevantnih odnosa na tržištu rada, kao njegove cjeline, tako da se to, u najvećoj mjeri, svodilo na formalno tržište rada i evidencije Zavoda za zapošljavanje, ali su se kod ocjene stanja i trendova, imale u vidu neke okolnosti, podaci i procjene koji se odnose na ostala ''pod-tržišta''.
Numerički pokazatelji koji se odnose na ista obilježja o npr. ponudi, tražnji i zapošljavanju, na nivou stručne spreme ili grupi zanimanja dati u pojedinim tabelama Analize se donekle razlikuju (±1%), zavisno od perioda kada su pripremani, zbog ažuriranja baze podataka koja ih generiše, ali te razlike i izvedeni relativni odnosi bitno ne utiču na izvedene ocjene i zaključke date u Analizi.
Kod analiziranja pokazatelja o ponudi, tražnji i zapošljavanju, te potrebe njihove objektivizacije imalo se u vidu i sledeće:
- U strukturi ukupne ponude, lica starija od 50 godina, u proteklih nekoliko godina učestvuju prosječno oko 20% tako da se u većoj meri, taj dio ponude, ne može smatrati relevantnom i raspoloživom ponudom radne snage.
Osim toga, teritorijalna raspostranjenost ponude i s'tim u vezi mogućnosti njene mobilnosti, utiče na izvjestnosti njene dinamičke raspoloživosti, a posebno
6
imajući u vidu sezonsko zapošljavanje i okolnost preklapanja poljoprivredne i
turističke sezone.
Dio ponude koji se odnosi na novoprijavljena lica bez radnog staža iz sistema srednjeg obrazovanja koja u ukupnoj ponudi III i IV sss učestvuju sa 18,3% a u ukupnoj ponudi radne snage u 2015. godini sa 9,4% ne može se smatrati, stabilnom i u potpunosti raspoloživom ponudom, radne snage zbog toga što je većina njih upisala visoko obrazovanje (od ukupnog broja svršenih srednjošolaca u školskoj 2014/2015 njih oko 70-75%) između ostalog i zbog nedovoljne mogućnosti zapošljavanja sa stečenim srednjoškolskim obrazovanjem. Veći dio ove ponude nije u toku cijele godine radno raspoloživ već, po pravilu, za kraći period (rad na određeno vrijeme, sezonsko zapošljavanje i drugi vidovi rada u kraćem trajanju).
- Na evidenciji Zavoda za zapošljavanje nalazi se i određen broj broj radno
angažovanih “na crno”, a zbog karaktera takvog rada, teško je utvrditi njegov obim i strukturu na tim evidencijama što otežava realnije sagledavanje odnosa na tržištu rada, a i ne može se smatrati relavantnim dijelom evidentirane ponude radne snage.
- Ukupna tražnja radne snage, koja se posredstvom Zavoda iskaže na osnovu prijavljenih slobodnih radnih mjesta predstavlja zbir tražnje gdje poslodavci predviđaju zapošljavanje domaće radne snage i tražnje na osnovu koje predviđaju, odnosno, unaprijed projektuju zapošljavanje stranaca. Ta tražnja, sada već čini oko 55% ukupno iskazane tražnje na godišnjem nivou što znači da kod upoređivanja tražnje sa ponudom, koju čini domaća radna snaga, treba imati u vidu tu okolnost.
Kod velikog broja prijava, posebno iz djelatnosti koje više zapošljavaju strance u odnosu na domaću radnu snagu, prijavljena tražnje se definiše kao potreba za NK radnicima, a zapravo se, često više nego što se to vidi kroz tražnju, zapošljava kvalifikovana-specijalizovana radna snaga za obavljanje određenih vrsta poslova što je najizraženije u oblasti građevinarstva (zapošljavaju se grupe tesara, armirača, zidara, fasadera, keramičara, itd).
To utiče na pojavu velike i nelogične razlike u kvalifikacionoj strukturi zapošljavanja domaće i strane radne snage posebno kod nekih djelatnosti. Tako je učešće zapošljavanje NK radnika u ukupnom zapošljavanju domaće radne snage 15-20% dok se to učešće kod zapošljavanja stranaca kreće oko 70%.
Pored toga, u ukupnoj tražnji je veliko učešće one koja preciznije nije
definisana (zanimanje ili grupa zanimanja) odnosno traži se samo određeni stepen stručne spreme. U ukupno prijavljenoj tražnji na godišnjem nivou (2015. god.) kod srednjeg obrazovanja ova tražnja učestvuje sa oko 33,5%. (kod IV sss ona iznosi 41%). Iako je ova pojava prisutnija kod projektovanja zapošljavanja strane radne snage veliko učešće ima i kod tražnje domaće radne snage. To
7
praktično znači da, kod ovog stepena stručne spreme, iskazani suficit,
između ponude i prijavljene tražnje kod pojedinih grupa zanimanja ili
zanimanja treba, smanjiti, odnosno, iskazane deficite povećati u prosjeku za navedenu razliku, a iznos te razlike se ne može proporcionalno transponovati na numerički izraženu ponudu i tražnju, a time i na suficite, odnosno deficite kod pojedinih grupa zanimanja, odnosno zanimanja.
Prema tome, tražnja i ponuda su uporedivi na nivou stepena stručne spreme. Međutim, kod upoređivanja ponude i tražnje na nivou zanimanja ili grupe zanimanja, navedene okolnosti to znatno otežavaju jer se upoređuje ponuda koja je preciznije definisana, kako na nivou zanimanja tako i na nivou grupa zanimanja, i tražnja koja je kod zanimanja, odnosno grupe zanimanja proporcionalno niža za navedenu nedefinisanu tražnju. Stoga su podaci o odnosu ponude i tražnje na nivou zanimanja, odnosno grupe zanimanja, na
nivou manje ili više indikativnog.
Kod sagledavanja ukupnog ili zapošljavanja po pojedinim obrazovnim profilima nema posebnih korektiva koji bi bitnije dovodili u pitanje relevantnost podataka o njegovom obimu i strukturi ostvarenoj u određenom periodu. Zbog toga, a prije svega, zbog razlike između definisane i nedefinisane tražnje, kod ocjena
suficitarnosti i deficitarnosti određenih zanimanja pa i ocjene apsorpcione moći tržišta rada, ukupnog, regionalnog ili po pojedinim grupama zanimanja ili zanimanjima, sa stanovišta značaja za upisnu politiku, prednost se daje
sagledavanju odnosa između ponude raspoložive radne snage, tj. tražioca
zaposlenja i obima i strukture zapošljavanja u odnosu na tu ponudu.
- Zapošljavanje nerezidentne radne snage, najčešće iz zemalja okruženja, po pravilu, ''ad hoc'' obezbjeđivanja te radne snage funkcioniše duži period. Donošenje Zakona o radu i zapošljavanju stranaca uticalo je na uvođenje reda u tom zapošljavanju ali imajući u vidu odnos između broja izdatih radnih dozvola i broja osiguranih po osnovu tog radnog angažovanja govori o prisutnosti neformalnog rada i u oblasti zapošljavanja stranaca.
2. Osnovne karakteristike kretanja na tržištu rada u 2015 god.
Osnovne karakteristike ostvarenih kretanja na tržištu rada prema indikatorima Monstata kao šireg uvida u cjelinu kretanja i stanju na tom tržištu (Ankete o radnoj
snazi iz III kvartala 2015. godine i 2014. god.) i prema podacima Zavoda za
zapošljavanje mogle bi se svesti na sledeće:
• Stopa aktivnosti stanovništva starosti preko 15 godina je u III kvartalu 2015. u odnosu na III kvartal 2014. porasla je sa 53,4% na 55,0%, odnosno za 1,6 p.p. Stopa aktivnosti muškaraca, iako veća od stope aktivnosti žena (27,2% ili 13,2 p.p.), zabilježila je niži rast od rasta te stope kod žena – dok je aktivnost žena porasla sa 46,7,% na 48,6% (1,9 p.p) aktivnost muškaraca je porasla za 1,4 p.p, (sa 60,4% na 61,8%).
8
• Stopa zaposlenosti je porasla je sa 44,6% na 45,9% ili za 1,3 p.p. Kod muškaraca je porasla sa 50,5% na 52,0% (1,5 p.p) dok je stopa zaposlenosti žena imala nešto niži rast rast (sa 39,1% na 40,1% tj. za 1 p.p).
• Stopa aktivnosti stanovništva uzrasta 15-64 u posmatranom periodu (III kvartal
2014. u odnosu na III kvartal 2013.) porasla je sa 60,0% na 62,5%, odnosno za 2,5 p.p. Stopa aktivnosti muškaraca, iako veća od stope aktivnosti žena, zabilježila je niži rast od rasta te stope kod žena – dok je aktivnost žena porasla sa 53,0% na 56,0% (3,0 p.p) aktivnost muškaraca je porasla za 2,0 p.p, (sa 67,0% na 69,0%).
• Ukupna zaposlenost je u III kvartalu 2015. u odnosu na III kvartal 2014. godine
porasla za 3% (sa 223.200 na 229.900) pri čemu je u poljoprivrednim i nepoljoprivrednim ostvaren rast od 61,8% odnosno 6,5% dok je u uslužnim smanjena za 1,8%.
• U sjevernom regionu ostvaren je rast zaposlenosti od 18,2% (sa 38.000 na 44.900)
dok je u središnjem i primorskom regionu za 1,4% odnosno 2,4% niža. Učešće sjevernog regiona u ukupnoj zaposlenosti poraslo je sa 17,5% na 19,5% prvenstveno zahvaljujući znatnom porastu zaposlenosti u poljoprivrednoj djelatnosti u sjevernom regionu (sa 3.100 na 11.000) što ukazuje na smanjenje regionalnih razlika u obimu zaposlenosti.
• Stopa nezaposlenosti, prema podacima Monstata, ostala je na približno istom
nivou (16,5% : 16,4%), pri čemu je stopa nezaposlenosti muškaraca smanjena sa 16,4% na 15,7%, dok je stopa nezaposlenosti žena povećana sa 16,3% na 17,5%. Stopa nezaposlenosti u EU28 u septembru 2015. godine je bila 9,2% (najniža je bila u Njemačkoj 4,5% i Češkoj Republici 4,8% a najveća u Grčkoj 24,6% i Španiji 21,4%).
• Kod mladih uzrasta 15-24 godine stopa aktivnosti je smanjena sa 32,4% na 31,9%,
zaposlenosti sa 23,5% na 20,9% a stopa nezaposlenosti povećana sa 27,5% na 34,5%. Stopa nezaposlenosti mladih u EU28 u septembru 2015. godine je bila 9,2% (najniža je bila u Njemačkoj 7,1% i Danskoj 10,7%, a najveća u Grčkoj 49,5 i Španiji 47,7%).
• Prema Anketi, od ukupnog broja zaposlenih u III kvartalu 2015. godine 18,9% lica je
bilo samozaposleno odnosno bavilo se nekim vidom preduzetništva što je za 8,0% više u odnosu na III kvartal 2014. godine. Mušku populaciju karakteriše značajno veći stepen preduzetničke aktivnosti, odnosno sopstveni posao posjeduje 24,5% zaposlenih muškaraca, dok ovaj vid karakteriše svega 11,7% zaposlenih žena.
• Prema podacima Monstata, prosječan broj zaposlenih registrovane zaposlenosti u
2015. godini je bio 175.617 ili za 1,2% veći u odnosu na 2014. godinu.
• Posmatrano po pojedinim sektorima, pored poljoprivrede, najveći rast broja zaposlenih ostvaren je u djelatnosti poslovanja sa nekretninama (6,4%) i djelatnosti umjetnost, zabava i rekreacija (6,2%), dok je najveći pad broja zaposlenih zabilježen u sektoru prerađivačke industrije za 5,6%.
9
• Prosječan broj zaposlenih u industriji (rudarstvo, elektroprivreda, prerađivačka industrija) je u 2015. godini bio za 4,6% niži (15.922 :16.684) u odnosu na prethodnu godinu dok je javnom sektoru (državna uprava, obrazovanje, zdravstvo) bilo za 1,0% veći (46.097 : 45.654).
Prema evidenciji Zavoda za zapošljavanje:
• Ukupan broj nezaposlenih, prema podacima Zavoda za zapošljavanje, je kraju 2015. godine bio je za 15,3% ili 5.304 veći u odnosu na godinu dana ranije (39.991 : 34.687).
• Kod većina opština broj nezaposlenih je porastao. Regionalno učešće u ukupnoj nezaposlenosti ostalo je na približno istom nivou, a nominalno je veći kod svih regiona (kod sjevernog 19,0%; središnjeg 13,9% i primorskog 11,2%).
• U strukturi nezaposlenih povećano je učešće žena sa 47,8% na 51,8% ili za
4.174 dok je učešće muškaraca, iako nominalno veće za 1.130, smanjeno sa 52,2% na 48,2%. Osnovni razlog ovih promjena je primjena novih rješenja Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti prema kojem se ostvarivanje novčane naknade nekih kategorija žena vezuje i za određeni period statusa nezaposlenosti. To je i osnovni razlog povećanja stope nezaposlenosti za 16,1% odnosno 2,4 p.p. (sa 14,9% na 17,3%).
• Nezaposlenost mlađih kategorija nezaposlenih (do 25 godina) u ukupnoj
nezaposlenosti je nešto smanjena (sa 20,8% na 19,3% ) ali je smanjeno i učešće starijih od 50 godina sa 26,4% na 23,3% što znači da je u ukupnoj nezaposlenosti poraslo učešće onih u optimalnoj radnoj dobi.
• Učešće lica koja traže zaposlenje preko 1 godine u ukupnoj nezaposlenih
(dugoročna nezaposlenost) je krajem 2015. godine bila znatno niža (47,2%) u odnosu na kraj 2014. godine (56,9%) dok je učešće onih bez radnog staža povećano sa 30,7% na 35,2%.
• Učešće nezaposlenih bez radnog staža u ukupnoj nezaposlenosti povećan je sa
30,7% na 35,2% što je posledica znatnog većeg rasta novoprijavljenih bez radnog staža (38,4%) od rasta ukupnog broja novoprijavljenih na evidenciji Zavoda u 2015. godini (19,1).
• U kvalifikacionoj strukturi nezaposlenih lica dominantno učešće od 20.319 ili
50,81% imaju nezaposleni sa III, IV i V stepenom obrazovanja (31.12.2014. godine 17.705 ili 51,04%), nezaposleni sa VI, VII i VIII sss čine 26,88% ili 10.751 (31.12.2014. godine 10.884 ili 31,38%), a nezaposleni sa I i II sss – 8.921 ili 22,31%, (31.12.2014. godine 6.098 ili 17,71%).
• Ukupna ponuda radne snage je u 2015. godini (77.697) bila za 10,7% ili 7.535
veća u odnosu na 2014. god. (70.162). Učešće NK i PK zanimanja u ukupnoj ponudi je povećano sa 18,9% na 21,7% (sa 13.313 na 16.892) a i nominalno je veća za 26,8% (16.892 : 13.313), učešće zanimanja sa srednjom stručnom spremom ostalo je na približno istom nivou (51,2% : 51,3%) a nominalno je veća za 9,8% (39.736 : 36.133) dok je učešće visokog obrazovanja smanjeno sa 26,% na 24,4% a nominalno ostalo na gotovo istom nivou (18.957 : 18.718).
10
• Prijavljivanje slobodnih radnih mjesta, kao jedan od osnovnih pokazatelja
apsorpcione moći tržišta, odnosno mogućnosti zapošljavanja, u 2015. smanjeno je u odnosu na 2014. godinu za 7.699 ili 17,8%. Učešće tražnje nekvalifikovane i polukvalifikovane radne snage u ukupnoj tražnji je smanjeno sa 61,4% na 47,2% dok je to učešće kod srednjeg povećano sa 23,4% na 34,7% a visokog obrazovanja ostalo na približno istom nivou 15,9% : 15,6%.
• Prema povratnim informacijama dobijenim od strane poslodavaca u 2015. godini zapošljavanje je za 826 niže od ostvarenog u 2014. godini (14.009 : 14.835). Kao i kod smanjenja tražnje i zapošljavanje nekvalifikovane i polukvalifikovane radne snage je niže za 27,2% (sa 4.828 na 3.516), a kod srednjeg i visokog obrazovanja veće za 9,8% odnosno 5,8% (sa 5.928 na 6.512 i 3.221 na 3.410). Analogno tome, i učešće zapošljavanja nekvalifikovanih i polukvalifikovanih radnika u ukupnom zapošljavanju je smanjeno sa 33,7% na 25,4% dok je kod srednjeg i visokog povećano sa 41,4% na 47,1% odnosno sa 22,5% na 24,6%).
• Kao i u slučaju tražnje, zapošljavanje na neodređeno radno vrijeme je, u ukupnom
zapošljavanju, smanjeno sa 26,1% u 2008. na svega 8,3% u 2015 godini. • Program stručnog osposobljavanja, u trećem ciklusu realizacije 2014/2015. godina je
sproveden za 3.458 lica sa stečenim visokim obrazovanjem.
• U 2015. godini izdato je 16.811 dozvola za rad i zapošljavanje stranaca što je za 6.250 ili 27,1% dozvola manje u odnosu na 2014. godinu (23.061). Iako je zapošljavanje stranaca znatno smanjeno ono je i u 2015. godini bilo za 21,6%% veće od zapošljavanja domaće radne snage. U 2014. god. zapošljavanje stranaca je bilo za 61,0% a u 2013. za 53,6% veće od zapošljavanja domaće radne snage dok je u godinama prije toga bilo niže. Relativno veliko zapošljavanje stranaca znatno ograničava mogućnost zapošljavanja domaće radne snage.
3. Odnosi i kretanja u ponudi, tražnji i zapošljavanju
3.1. Makro nivo
Ukupna ponuda radne snage je u 2015. god (77.697) bila za 10,7% ili 7.535 veća u odnosu na 2014. god. (70.162), a za 4.643 ili 6,4% od ponude u 2008. godini (73.054).
U strukturi ukupne ponude u 2015. god. učešće lica mlađih od 25 godina bilo je 22,5% a starijih od 50 godina 19,3% dok je učešće lica bez radnog staža u ponudi bilo 33,7% (u 2008. god 24,0%).
U periodu od 2006-2008. godine tražnja, izražena kroz prijavljena slobodna radna mjesta, je imala znatan rast na koju je uticala makro-ekonomska stabilnost i ubrzani privredni rast ostvarivan u tom periodu. Međutim, ekonomsko-finansijska kriza uticala je na znatan pad tražnje radne snage i znatne promijene u njenoj strukturi (Tab.1).
11
Tražnja je u 2015. godini bila za 7.699 ili 17,8% niža u odnosu na 2014. godinu, a u njenoj strukturi najveće učešće ima djelatnost ugostiteljstva i turizma, trgovine i građevinarstva na koje se u periodu 2006-2008. godine odnosilo oko 50% ukupne tražnje, da bi se to učešće u 2015. godini bilo 46,2%. U istom periodu učešće sektora građevinarstva u ukupnoj tražnji kretalo se 5-6%, trgovine oko 30%, ugostiteljstva oko 15%, a industrije (proizvodnja i snadbijevanje električnom energijom gasom i vodom, prerađivačka industrija, vađenje ruda i kamena) 11,8%, dok je u 2015. godini učešće ugostiteljstva povećano na 20%, građevinarstva na 13,1% a industrije smanjeno na 4,2%.
U pogledu kvalifikacione strukture tražnje, u periodu 2006-2008. godine u ukupnom broju prijavljenih slobodnih radnih mjesta, 25-30% se odnosilo na nekvalifikovanu i polukvalifikovanu radnu snagu, 55-60% na srednju stručnu spremu, a oko 13% na visoko obrazovanje, da bi se u 2015. godini učešće tražnje nekvalifikovane i polukvalifikovane radne snage u ukupnoj tražnji povećalo na 47,2%, tražnja za srednjom stručnom spremom svedena je na 34,7%, a tražnja za visokim obrazovanjem povećala na 15,6% ukupne tražnje.
Tražnja za zapošljavanjem za rad na neodređeno radno vrijeme, u ukupnoj tražnji smanjena je sa 26,6% u 2008. na 8,5% u 2015. godini.
U 2015. godini zapošljavanje je bilo 746 ili 5,0% niže od ostvarenog u 2014. god. (14.089 : 14.835), za 7.695 ili 34,5% od ostvarenog u 2012, dok je u odnosu na 2008. godinu bilo trostruko niže.
Ukoliko bi u broj zapošljavanja bila uključena i lica obuhvaćena Progamom stručnog obrazovanja visokoškolaca (3.458), što bi bilo kompatibilno sa njihovim tretiranjem u Anketi o radnoj snazi, ukupno zapošljavanje u 2015. godini bi, umjesto, 14.089 iznosilo 18.547 lica , što je, tako posmatrajući, na nivou ostvarenog u 2014. god. (18.425). U periodu 2008-2015 god. došlo je do znatnih promjena i u strukturi zapošljavanja.
Učešće NK I PK radnika u ukupnom zapošljavanju povećano je sa 20,3% u 2008 god. na 32% u 2012 odnosno 25,3% u 2015. god. dok je učešće srednjeg obrazivanja smanjeno sa 62,7% u 2008. na 47,34 u 2015. god. U istom periodu učešće visokog obrazovanja u ukopnom zapošljavanju povećano je sa 12,3% u 2008. na 24,0% u 2012. ili 24,8% u 2015. god.
U proteklih 10-tak godina došlo je da znatnih promjena u odnosima ponude i
tražnje, ponude i zapošljavanja kao i tražnje i zapošljavanja ( Tab.1.).
Tako je u 2015 god. tražnja za 2,2 puta bila niža od ponude (35.581 : 77.697) u 2012. za 1,4 puta (47.951 : 67.951), a u 2008. za svega 10,4% (65.499 : 73.054).
U odnosu na prijavljenu tražnju zapošljavanje je u 2015. činilo 39,6% (14.089 : 35.581) u 2012. god. 45,3% (21.704 : 47.951) dok je u 2008. god. to bilo 65,3% (42.726 : 73.054).
12
Zapošljavanje je u 2015 god. bilo 5,5 puta manje od iskazane ponude (14.089 : 77.697) u 2012. god. tri puta (21.704 : 67.901) a u 2008. svega 1,7 puta (42.762 : 73.054).
Ponuda, tražnja i zapošljavanje-ukupno
- u periodu 2005 – 2014. god.-
( Tab. 1)
Rb God. Razli
ke
Ponud
( P )
Novopr.
bez staža
Traž.
( T )
Zapoš.
( Z )
Razlike
Tražnja (6) :
Ponuda (4)
Zapoš.(7) :
Ponuda (4)
Zapoš. (7) :
Tražnja ( 6) Nomin.
T > P -
T< P +
Index
Nomin.
Z > P -
Z < P+
Index
Nomin.
Z > T -
Z < T +
Index
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
1 2005 - 96.144 10.056 35.538 21.599 +60.606 36,9 + 74.545 22,5 + 13.939 60,8
2 2008 - 73.054 11.913 65.499 42.762 +7.555 89,6 + 30.292 58,5 + 22.737 65,3
3 2010 - 67.787 10.144 39.308 19.616 +28.479 57,9 + 48.171 28,9 + 19692 50,0
4 2011 - 70.569 11.953 45.264 22.859 +25.323 64,2 + 47.710 32,4 + 22.405 50,5
5 2012 - 67.901 13.408 47.951 21.704 +19.950 70,6 + 46.197 31,9 + 26.247 45,3
6 2013 - 69.026 13.173 37.908 15.339 +31.118 55,0 + 53.687 22,3 + 22.599 40,5
7 2014 - 70.162 12.856 43.252 14.835 +26.910 61,6 +55.327 21,2 +28.417 34,3
8 2015 - 77.697 16.543 35.581 14.009 +42.116 45,6 +63.688 18,0 +21.572 39,6
Ponuda, tražnja i zapošljavanje
- po stepenima stručne spreme u 2015. god. - ( Tab. 2)
Rb
Step.
struč.
spr.
Ponuda
(P)
Ukup.
novop
(N)
Novobez
staža
(NBS)
Traž.
(T)
Traž :Ponuda (5:3)
Zap.
Zapoš.: Pon
(9:3)
Zapoš.:Traž.
(9:6)
Zapoš.:NBS
(9:5)
Nom. Index Nom. Inde Nom. Index Nom. Index
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
1 I 14.746 6.583 5.552 12957 +1.789 87,8 2243 +12503 15,2 +10714 17,3 +3309 40,4
2 II 2.155 456 209 3816 -1661 177,0 1301 +854 60,4 +2515 34,1 -1092 622,5
3 III 15.238 3.301 2.107 5740 +9498 37,7 2236 +13002 14,7 +3504 38,9 -129 106,2
4 IV 24.485 7.739 5.135 6624 +17861 27,0 4367 +20119 17,8 +2257 66,0 +768 85,0
5 V 527 88 35 126 +401 24,0 58 +469 11,0 +68 46,0 -23 165,7
13
6 VI-1 1.563 204 97 751 +812 48,0 322 +1241 20,6 +429 42,8 -225 332,0
7 VI-2 19 6 4 1 +18 5,3 8 +11 44,5 -7 800,0 -4 200,0
8 VII-1 18.371 7.764 3.278 5329 +13034 29,0 3329 +15042 42,8 +2000 64,5 -51 101,6
9 VII-2 578 205 66 177 +401 30,6 139 +439 24,0 +38 78,5 -77 210,6
10
VIII 15 5 2 60 -45 400,0 6 +9 40,0 +54 10,0 +5 300,0
11 Uk.
77.697 26.341 16482 35581 +42116 45,8 14009 +63688 18,1 +21571 39,4 +2473 85,0
U svim opštinama je u periodu 2006-2015. godini došlo do smanjenja zapošljavanja (Tab.3.). Relativno posmatrano, to smanjenje je bilo najveće u opštini Kolašin, Mojkovac, Berane i Nikšić a najmanje u opštini Tivat i Herceg Novi dok je nominalno najviše smanjeno u opštini Podgorica i Nikšić.
U svim opštinama je u periodu 2006-2015. godini došlo do smanjenja zapošljavanja (Tab.3.). Relativno posmatrano, to smanjenje je bilo najveće u opštini Kolašin, Mojkovac, Berane i Nikšić a najmanje u opštini Tivat i Herceg Novi dok je nominalno najviše smanjeno u opštini Podgorica i Nikšić.
Obim zapošljavanja u navedenim periodu u sjevernom regionu smanjen je za 65,6%, središnjem za 66%, a u primorskom za 47,6% tako da je, u tom periodu, učešće sjevernog regiona u ukupnom zapošljavanju smanjeno sa 15,7% (2006. god) na 12,8% u 2015 godini, središnjeg regiona sa 40,8% na 33,1% dok je učešće primorskog regiona povećano sa 43,3% na 54,1%.
U odnosu na 2014. godinu obim zapošljavanja u 2015. godini je u sjevernom regionu veći za 12%, dok je u središnjem i primorskom regionu smanjen za 14,4% odnosno 3,2%. U odnosu na 2012. godinu obim zapošljavanja u 2015 god. je niži za 35,2% (u sjevernom regionu 25,0% u središnjem za 54,6% i primorskom za 15,8%).
Zapošljavanje
- po opštinama i regionima - ( Tab. 3)
Rb Opština/
region
U godini Index
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2015:
2006
2015:
2012
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
1 And 48 52 64 42 14 57 57 14 52 18 37.50 31.58
2 BA 834 911 1065 418 313 337 339 100 95 133 15.95 39.23
14
3 Plv 129 104 64 19 2 2 2 20 66 44 34.11 2200.00
4 Rož 322 407 508 247 65 56 93 89 124 223 69.25 239.78
5 BP 1382 1848 2001 1268 1026 1087 1015 491 557 793 57.38 78.13
6 Mo 264 344 393 221 129 142 99 87 50 37 14.02 37.37
7 Kol 314 488 541 213 65 102 75 30 15 20 6.37 26.67
8 PV 1607 2436 1660 981 1042 933 587 321 595 413 25.70 70.36
9 Plž 74 93 140 24 21 70 16 7 4 33 44.59 206.25
10 Šav 39 14 5 37 21 23 33 5 1 8 20.51 24.24
11 Žb 262 260 218 93 116 143 101 68 60 90 34.35 89.11
12 5275 6957 6659 3563 2812 2952 2417 1232 1619 1812 34.35 74.97
13 15,7 16,9 15,7 11,2 8,0 10,8 12,8 - -
14 NK 3190 3761 4176 1726 1248 1305 1090 457 455 637 19.97 58.44
15 PG 9604 13513 15459 6137 7008 8520 8502 5351 4581 3721 38.74 43.77
16 CT 468 567 472 323 239 378 358 198 284 153 32.69 42.74
17 Dng 433 593 559 154 108 246 297 122 115 143 33.03 48.15
18 13695 18434 20666 8340 8603 10449 10247 6128 5435 4654 33.98 45.42
10 40,8 44,8 48,8 47,2 39,7 36,4 33,1 - -
20 HN 4109 4616 4275 2687 2797 3519 3223 3305 3299 2894 70.43 89.79
21 KO 1916 2001 1991 1711 1230 1291 1038 846 804 935 48.80 90.08
22 BD 3618 3602 2934 1092 620 1454 1813 1322 1448 1380 38.14 76.12
23 Tiv 1504 1447 1396 948 702 870 897 903 1194 1166 77.53 129.99
24 BR 2318 2934 3074 1737 1987 1644 1505 1068 748 816 35.20 54.22
25 Ulc 1079 1172 1281 904 667 728 568 621 371 422 39.11 74.30
26 14544 15772 14951 9079 8003 9506 9044 8065 7864 7613 52.34 84.18
27 43,4 38,3 35,4 41,7 52,3 52,7 54,1 - -
28 Ukup. 33514 41163 42276 20982 19418 22907 21708 15425 14918 14079 42.01 64.86
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 - -
15
3.2. Tržište rada srednjeg i visokog obrazovanja
3.2.1. Srednje obrazovanje
Tokom godine na tržištu rada Crne Gore, u vidu ponude, tražnje i zapošljavanja u prethodnih nekoliko godina, bilo je prisutno oko 1.700 zanimanja (oko 30% se odnosi na zanimanja III i IV stepena stučne spreme), sistematizovanih u 65 grupa zanimanja odnosno područja rada, s tim što se na oko 25% od ukupnog broja zanimanja (oko 150) odnosi preko 90% frekfencije na tržištu rada ostvarenog kod srednjeg obrazovanja. U ukupnoj ponudi radne snage srednje obrazovanje u 2015. godini je učestvovalo sa 51,2% (39.736), tražnji 34,7% (12.364) a u ukupnom zapošljavanju 47,2% (6.512). U odnosu na prethodnu godinu ponuda je veća za 9,8%, tražnja za 21,5%, a zapošljavanje za 8,4%. U ponudi srednjoškolaca u 2015 godini III sss je učestvovao sa 38,4% u tražnji sa 46,4%, a u zapošljavanju sa 33,8%. Tražnja je u 2015. bila 3,2 puta niža od ponude (12.364 : 39.736), zapošljavanje (6.612) je šestostruko manje od iskazane ponude a za 46,5% je niže od prijavljene tražnje što je približno relativnim odnosima ponude, tražnje i zapošljavanja ostvarenim u 2014 godini. Kod većine srednjoškolskih zanimanja u 2015. godini iskazan je suficit tj. ponuda u manjoj ili većoj mjeri prevazilazi tražnju a zapošljavanje je višestruko manje od iskazane ponude kao i od prijavljene tražnje (Tab.4 i 5).
U ponudi srednjoškolaca prisutan je trend rasta novoprijavljenih bez radnog staža tj onih koji dolaze iz sistema obrazovanja (sa 5.271 u 2008. godini, na 5.980 u 2014. godini a na 7.260 u 2015. godini), pri čemu opada kod III sss a raste kod IV sss što je posledica, prije svega, ‘’prerastanja’’ trogodišnjih u četvorododišnje srednje škole u tom periodu. U ukupnoj prijavljenoj tražnji srednjoškolaca veliko je učešće nedefinisane tražnje - ‘’neraspoređeni’’ (33,5% u ukupnoj tražnji srednjoškolaca: 24,8% kod III sss i 41,0% kod IV sss) tako da se kao relevantne ne mogu koristiti nominalne veličine tražnje kod pojedinih grupa zanimanja ili zanimanja i relativni odnosi utvrđeni uz korišćene tih veličina, već se za sagledavanje kretanja, kao što je već navedeno, kao relevantniji koriste odnosi između iskazane ponude i evidentiranog zapošljavanja. Zapošljavanje srednjoškolaca u 2015. godini (6.612) je bilo 8,9% niže od broja novoprijaljenih Zavodu za zapošljavanje iz sistema obrazovanja (kod III sss je bilo 5,8% veće a kod IV sss 15% manje). Ovaj odnos je kod nekih obrađenih mikro-tržišta sjevernog regiona znatno nepovoljniji (Berane-Andrijevica-Plav i Rožaje) dok je povoljaniji kod primorskih. U srednjim školama CG je sada 28.104 učenika. Od toga se na gimnazijalce odnosi 33% (9.276), trgovinu, turizam i ugostiteljstvo 15,0% (4.203), pravo,ekonomiju i administraciju 14,7 (4.144), elektrotehniku 9,2 (2.584) i zdravstvo, farmaciju i socijalnu
16
zaštitu 8,6 (2.415), u navedenih 5 područja rada je oko 80% ukupnog broja srednjoškolaca. Od navedenog broja srednoškolaca u trogodišnjim je 1.654 ili oko 6%, a u četvorogodišnjim 26.450 učenika (9.573 ili 35% gimnazijalaca). Na završnoj godini trogodišnjih srednjih škola je oko 550, a četvorogodišnjih 6.500 što znači da će školsku 2015/16 završiti oko 7.000 srednjoškolaca Kretanja na tržištu rada ostvarena kod srednje stručne spreme u 2015 god. najrealnije odslikava relativan odnos između zapošljavanja (kol. 7.) i ponude radne snage (kol. 4.) dat u koloni 9. tabele 4 i 5.
III SSS ( Tab. 4)
Grupa_Zanimanje
Nez. na
poč. (NP)
Novop (N)
Ponud (P)
Novop bez . staža (NBS)
Tražnja (T)
Zapos. (Z)
Index Nezap kraju (NK)
Z(8) : NBS(6)
Z(8) : P(5)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
UKUPNO: 7079 8169 15248 2116 5740 2240 105.86 14.69 8151
01 Proizvođači bilja 12 44 56 15 1 4 26.67 7.14 33
300100 Proizvođ.bilja 2 11 13 6 0 2 33.33 15.38 9
300101 Ratar 3 14 17 5 0 0 - - 12
05 Prerađ. hrane i pića 81 95 176 20 118 41 205.00 23.30 95
300500 Prerad.hrane i pića 11 17 28 1 3 6 600.00 21.43 12
300502 Pekar 12 15 27 4 35 12 300.00 44.44 15
300504 Konditor 13 17 30 4 0 2 50.00 6.67 13
300513 Mesar 24 15 39 0 76 15 - 38.46 26
300515 Kuvar industrijskih jela 17 17 34 7 3 4 57.14 11.76 19
09 Šumari 6 6 12 1 23 1 100.00 8.33 6
300911 Uređivač zelenih površina 0 0 0 0 21 0 - - -
10 Prerađ. i obrađ. drveta 165 92 257 25 19 10 40.00 3.89 164
301000 Prerađivač i obrađ. drveta 65 65 130 20 10 5 25.00 3.85 85
301035 Stol.za mont. oprav.i održ. 77 21 98 4 9 3 75.00 3.06 62
15 Rudari i oplemenjivači ruda 41 91 132 2 0 7 350.00 5.30 96
301502 Rudar podz. eksploatacije 3 20 23 0 0 0 - 0.00 19
301503 Ruk.jamske utov.mehaniz. 3 13 16 0 0 0 - 0.00 15
301505 Ruk.jednost.rud. mehaniz. 15 23 38 0 0 5 - 13.16 23 301513 Rukovalac opreme za bušenje u površinskoj eksploataciji 3 18 21 0 0 2 - 9.52 17
16 Metalurzi 43 45 88 5 2 6 120.00 6.82 53 301606 Rukovalac postrojenja za toplo valjanje čelika 6 11 17 2 0 0
- - 11
301608 Rukovalac postrojenja za 19 12 31 1 0 0 - - 19
17
hladno valjanje i vučenje čelika
301681 Termoobrađivač metala 9 15 24 2 1 4 200.00 16.67 13
18 Obrađivači metala 905 722 1627 168 164 137 81.55 8.42 911
301800 Obrađ. metala 14 26 40 13 3 2 15.38 5.00 17
301801 Metalostrugar 296 243 539 57 8 36 63.16 6.68 300
301802 Metaloglodač 51 35 86 7 2 4 57.14 4.65 51
301805 Metalobrusač 17 4 21 0 1 0 - - 16
301813 Bravar 329 255 584 50 79 63 126.00 10.79 330
301815 Limar 10 9 19 3 4 1 33.33 5.26 9
301816 Autolimar 77 77 154 15 8 14 93.33 9.09 83
301821 Ruk. maš.za izr.rezn. alata 17 12 29 4 0 3 75.00 10.34 21
301835 Elektrozavarivač 37 17 54 3 24 6 200.00 11.11 30
301836 Zavarivač - rezač gasom 41 30 71 12 24 5 41.67 7.04 38
19 Monteri i instal. u mašinstvu 181 218 399 90 47 28 31.11 7.02 192
301900 Monter - instalater 15 23 38 12 11 6 50.00 15.79 18
301905 Brodomonter 6 16 22 2 6 1 50.00 4.55 11
301913 Monter metalnih konstrukc. 3 15 18 4 0 0 - - 8
301972 Vodoinstalater 65 65 130 23 19 4 17.39 3.08 60
301973 Instalater grijanja 47 42 89 11 1 4 36.36 4.49 47
301974 Instalater klimatizacije 16 13 29 8 1 7 87.50 24.14 9
301980 Inst. sanit.uređ. grij. i klim. 15 34 49 26 3 3 11.54 6.12 25
22 Mehaničari i mašinisti 1024 1117 2141 329 95 269 81.76 12.56 1086
302200 Mehanič. mašin., mašinbr. 274 240 514 54 16 54 100.00 10.51 286
302201 Mašinski mehaničar 75 73 148 22 0 23 104.55 15.54 98
302205 Mehanič. za alatne mašine 29 26 55 4 0 6 150.00 10.91 27
302210 Brodomehaničar 24 54 78 9 8 25 277.78 32.05 33
302220 Automehaničar 588 681 1269 238 61 135 56.72 10.64 608
302250 Precizni mehaničar 10 8 18 0 2 7 - 38.89 10 302273 Mehaničar za rashl. uređaje 13 17 30 1 6 14 1400.00 46.67 7
24 Elektroenergetičari 255 243 498 58 76 66 113.79 13.25 253
302400 Elektromonter - instalater 30 20 50 5 10 11 220.00 22.00 25
302421 Elektrom.energ. maš. i ure. 24 15 39 2 0 1 50.00 2.56 22
302431 Elektroinstalat. 177 194 371 47 63 46 97.87 12.40 188
302432 Elektromon. instal. i maš. 22 14 36 4 2 8 200.00 22.22 17
25 Elektromehaničari 421 513 934 122 34 121 99.18 12.96 447
302500 Elektromehan.. 176 205 381 40 17 48 120.00 12.60 178
302531 Izrađ. električnih maš.i opr. 43 62 105 9 4 14 155.56 13.33 55
302561 Elektromeh. pogona 19 12 31 2 2 3 150.00 9.68 20
302564 Autoelektričar 174 227 401 70 11 53 75.71 13.22 186
26 Elektroničari 24 18 42 1 0 3 300.00 7.14 27
302621 Radio i TV mehaničar 17 17 34 1 0 3 300.00 8.82 20
18
27 Zan. telekomun. 30 35 65 7 7 15 214.29 23.08 35
302700 Monter telekom.mreža 19 29 48 5 5 12 240.00 25.00 24
31 Hemičari 25 38 63 11 1 5 45.45 7.94 31 303100 Izrađivač hemijskih proizvoda 20 22 42 5 1 2 40.00 4.76 16
36 Grafičari 26 8 34 2 2 4 200.00 11.76 21
39 Tekstilci 102 83 185 17 1 11 64.71 5.95 107
303900 Tekstilni radnik 7 10 17 2 0 0 - - 7
303921 Prelac 43 33 76 6 1 6 100.00 7.89 48
303931 Tkač 27 23 50 4 0 3 75.00 6.00 26
303951 Apreter – dorađ. tekst. 11 9 20 3 0 1 33.33 5.00 13
40 Proizvođači odjeće 267 375 642 113 10 57 50.44 8.88 383
304000 Krojač i konfekcionar 83 193 276 67 3 25 37.31 9.06 144
304022 Krojač tekstila 9 12 21 3 0 1 33.33 4.76 15
304023 Šivač konfekcije 104 125 229 26 1 24 92.31 10.48 142
304024 Krojač 57 20 77 7 6 6 85.71 7.79 53
304031 Krojač kožne odjeće 14 23 37 9 0 1 11.11 2.70 27
41 Kožari i krznari 12 16 28 4 2 0 - - 20
304121 Kožar 9 12 21 3 2 0 - - 14
42 Obućari i kožni galanteristi 150 86 236 15 1 11 73.33 4.66 168
304221 Obućar 83 55 138 12 1 7 58.33 5.07 100
304223 Izrađ.gornjih djelova obuće 52 15 67 1 0 0 - - 51
46 Tapetari 14 6 20 2 4 1 50.00 5.00 13
304621 Tapetar 11 5 16 1 4 1 100.00 6.25 10
47 Farbari i lakireri 31 12 43 0 13 3 - 6.98 33
304701 Moler - farbar 17 10 27 0 10 2 - 7.41 21
304721 Metalofarbar - lakirer 14 2 16 0 3 1 - 6.25 12
52 Građevinari 139 132 271 34 404 27 79.41 9.96 152
305201 Armirač 11 8 19 1 98 3 300.00 15.79 12
305203 Tesar 29 14 43 5 173 2 40.00 4.65 25
305204 Zidar 31 23 54 4 49 6 150.00 11.11 28
305211 Hidrogradevinar 8 16 24 4 2 2 50.00 8.33 9
305231 Rukov.jednost. građ.maš. 39 31 70 7 81 6 85.71 8.57 41
305267 Građ. laborat. pripremač 13 32 45 10 0 5 50.00 11.11 29
53 Zan. završ. građ. rad. 56 55 111 21 21 10 47.62 9.01 48
305302 Građevinski keramičar 26 24 50 10 12 6 60.00 12.00 26
305304 Teracer 18 19 37 6 0 3 50.00 8.11 14
56 Zanim.drum. saobr. 193 160 353 39 316 60 153.85 17.00 190
305600 Vozač drumskog vozila 165 136 301 29 175 48 165.52 15.95 167
305602 Vozač putn.automobila 12 20 32 10 19 5 50.00 15.63 17
305604 Vozač teretnjaka 6 2 8 0 94 5 - 62.50 3
305605 Vozač autobusa 9 2 11 0 28 2 - 18.18 2
19
57 Željezničari 4 10 14 2 34 10 500.00 71.43 9
60 Zanim.PTT saobraćaja 13 28 41 5 1 6 120.00 14.63 28
306001 Poštar 11 27 38 5 1 6 120.00 15.79 25
64 Trgovci 1252 1620 2872 375 902 451 120.27 15.70 1621
306400 Prodavac 1216 1560 2776 352 873 441 125.28 15.33 1559
306461 Magacioner 34 60 94 20 21 8 40.00 8.51 61
65 Zanim.ugost.. i turiz. 1142 1486 2628 343 1820 667 194.46 25.38 1334
306500 Ugostitelj 23 30 53 9 153 22 244.44 41.51 30
306513 Kelner 583 725 1308 160 834 309 193.13 23.62 662
306515 Kuvar jednostav.jela 507 666 1173 154 395 222 144.16 18.93 598
306516 Poslast. jednost.poslastica 23 55 78 19 14 16 84.21 20.51 38
306517 Točilac pića 6 10 16 1 424 98 9800.00 612.50 6
67 Ekonomisti 1 4 5 1 29 7 700.00 140.00 1
306702 Kasir 0 1 1 0 23 4 - 400.00 -
71 Administratori 132 166 298 43 20 31 72.09 10.40 149
307101 Administrator 11 23 34 14 16 7 50.00 20.59 19
307111 Daktilograf 121 143 264 29 4 24 82.76 9.09 130
72 Zan. odbr., bezbjed. i zaštite 7 3 10 0 68 2 - 20.00 7
307201 Zaštitar imovine - portir 5 3 8 0 38 2 - 25.00 7
307221 Rukov. vatrog. opremom 2 0 2 0 30 0 - - -
96 Zanim. ličnih usluga 304 609 913 237 65 120 50.63 13.14 409
309640 Frizer za žene 223 444 667 168 48 87 51.79 13.04 302
309641 Frizer za muškarce 66 132 198 55 11 27 49.09 13.64 83
309642 Frizer - vlasuljar 13 25 38 11 1 6 54.55 15.79 17
99 Neraspoređeni 5 2 7 0 1427 39 - 557.14 4
Kod III sss iskazana ponuda je u 2015. godini (15.248) bila 2,6 puta veća od tražnje (5.740) a 6,8 puta veća od evidentiranog zapošljavanja (2.240) dok je zapošljavanje bilo 2,6 puta manje od prijavljene tražnje. U odnosu na 2014. godinu ponuda je veća za 9,7%, tražnja za 26,8% a zapošljavanje ostalo na približno istom nivou. Kretanja na tržištu rada ostvarena kod ovog stepena stručne spreme opredjeljuje frekvencija ostvarena na tom tržištu kod zanimanja sistematizovanih u nekoliko grupa zanimanja - područja rada.Tako je u 2015. godini obim ponude, tražnje i zapošljavanja kod zanimanja iz grupe trgovaca bio 2872 : 902 : 451, ugostiteljstva i turizma 2.628 : 1.820 : 667, mehaničara i mašinista 2.141 : 95 : 269, obrađivača metala 1.627 : 164 : 137, elektromehaničara 934 : 34 : 121, zanimanja ličnih usluga 913 : 65 : 120, itd. Ukupno posmatrajući ponuda kod navedenih grupa zanimanja (11.115) čini 73% ukupne ponude kod III sss, 53,6% ili 3.080 ukupne tražnje i 79,% zapošljavanja (1.765) ali je ono kod njih 6,3 puta manje od ponude (kod obrađivača metala 11,8 puta) a 42,7% niže od tražnje.
20
Veliki dio ponude srednjoškolaca ovog stepena stručne spreme čine zanimanja metalske, mašinske i elektro struke koja je, ukupno posmatrajući, u 2015. godini bila na nivou od 5.600 (36,7% ukupne ponude srednjoškolaca sa III sss), i 9 puta je veća od ostvarenog zapošljavanja (621 ili 27,7% ukupnog III sss) a ono je 49,3% veće od prijavljene tražnje (416 ili.7,3% ukupne) ali i za 19,0% niže od novoprijavljenih tih zanimanja iz sistema srednjeg obrazovanja (767 što čini 36,6% novoprijavljenih). Kod zanimanja iz oblasti i ugostiteljstva i turizma evidentno je zapošljavanje (667) 2,7 puta manje od prijavljene tražnje (1.820) što znači da se ta razlika odnosi na zapošljavanje stranaca iako je njihova ponuda 44,4% veća od prijavljene tražnje (može se zadovoljiti prijavljena tražnja) a 4-struko veća od evidentiranog zaposljavanja. Slično je i kod zanimanja iz oblast trgovine gdje je odnos tražnje i zapošljavanja bio 902 : 451, drumskog saobraćaja 316 : 60 i kod prerađivača hrane i pića 118 : 41 itd. Karakterističan primjer navedenog dispariteta je zanimanje točioca pića gdje je tražnja 4,3 puta veća od zapošljavanja (424 : 98), a zapošljavanje je 6 puta niže od iskazane ponude (16). Određeni deficit u odnosima ponude i tražnje iskazan je kod građevinskih zanimanja gdje je tražnja (404) bila za 1,5 puta veća od ponude (271) zapošljavanje (27) je bilo 15-tostruko manje od tražnje a slično je, ali na nominalno nižem nivou, i kod zanimanja iz oblasti odbrane, bezbjednosti i zaštite (10 : 68 : 2). Primer većih dispariteta između ponude, tražnje i zapošljavanja je prisutan kod tekstilaca, proizvođaća odjeće i obućara i kožnih galanterista kod kojih je u odnosu na ukupno iskazanu ponudu (1.063) prijavljena tražnja od svega 12 (1,2% iskazane ponude) a zaposleno je 79 lica (7,5% ponude) što znači da su lica tih zanimanja zapošljavala na poslovima za čije obavljanje nije bio presudan uslov stečeno formalno obrazovanje, a isti odnos bio je kod zanimanja ličnih usluga (237 : 65 : 120).
IV SSS ( Tab. 5)
Grupa_Zanimanje
Nez. na
poč. (NP)
Novop (N)
Ponud. (P)
Novop bez . staža (NBS)
Traž. (T)
Zapos. (Z)
Index Nez. na
kraju (NK)
Z(8) : NBS(6)
Z(8) : P(5)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
UKUPNO: 10136 14352 24488 5144 6624 4372 84.99 17.85 11720
01 Proizvođači bilja 177 215 392 69 35 37 53.62 9.44 202 400100 Poljoprivredni tehničar za proizv. bilja - ratarski tehn.
126 161 287 53 30 30 56.60 10.45 139
400111 Voćar.- vinogra.tehn. 28 31 59 9 1 5 55.56 8.47 34
400141 Tehn. poljop. mehaniz. 14 14 28 5 0 1 20.00 3.57 18
02 Stočari i živinari 36 50 86 19 2 7 36.84 8.14 46
400200 Polj.tehn.za uzg.stoke i živ. 9 20 29 10 2 2 20.00 6.90 17
400201 Tehničar stočarstva 27 30 57 9 0 5 55.56 8.77 29
04 Veterinari 99 117 216 49 20 15 30.61 6.94 112
21
400400 Veterinarski tehničar 98 116 214 49 20 15 30.61 7.01 112
05 Prerađivači hrane i pića 137 193 330 74 10 39 52.70 11.82 156
400500 Tehničar za biotehnologiju 101 119 220 42 5 22 52.38 10.00 105
400571 Prehr. fizič.- hem. laborant 20 46 66 29 2 8 27.59 12.12 33
09 Šumari 74 88 162 23 18 13 56.52 8.02 94
400900 Šumarski tehničar 74 86 160 22 18 11 50.00 6.88 93
10 Prerađ. i obrađivači drveta 123 99 222 33 1 10 30.30 4.50 126
401000 Tehnič. prera.i obr.drv. 108 78 186 28 1 7 25.00 3.76 101
401049 Tehn.drvoprerađ. tehnolog. 13 16 29 3 0 3 100.00 10.34 22
13 Geolozi 8 10 18 1 1 4 400.00 22.22 11
401300 Geološki tehničar 8 9 17 1 1 4 400.00 23.53 10
15 Rudari i oplemenj. ruda 31 42 73 1 3 6 600.00 8.22 54
401500 Rudarski tehničar 29 41 70 1 2 6 600.00 8.57 54
16 Metalurzi 67 69 136 15 5 14 93.33 10.29 68
401600 Metalurški tehničar 57 59 116 11 2 11 100.00 9.48 62
18 Obrađivači metala 56 62 118 13 34 22 169.23 18.64 68
401800 Maš.tehnič.– control.kvalit. 35 39 74 10 23 13 130.00 17.57 44
20 Mašin. konstrukt. i projektanti 515 505 1020 139 32 87 62.59 8.53 546
402000 Maš. tehničar - konstruktor 469 427 896 81 29 81 100.00 9.04 475 402001 Tehničar konstruisanja mašinskih elemenata
12 9 21 1 0 1 100.00 4.76 12
402003 Tehničar za kompjutersko konstruisanje i upravljanje
34 69 103 57 3 5 8.77 4.85 59
21 Mašinski tehnolozi 276 274 550 63 29 39 61.90 7.09 291 402100 Mašin.tehničar - tehnolog 247 250 497 58 26 37 63.79 7.44 259 402171 Tehničar - tehnolog proizv.i održ. termot. mašina i postrojenja
11 7 18 1 0 0 - - 13
22 Mehaničari i mašinisti 180 226 406 104 89 56 53.85 13.79 198
402200 Maš. teh.- tehnol.odr. maš. 119 131 250 30 82 45 150.00 18.00 116
402282 Automehatroničar 49 84 133 67 4 11 16.42 8.27 68
24 Elektroenergetičari 351 421 772 152 99 83 54.61 10.75 383
402400 Elektrotehničar energetike 285 349 634 136 95 65 47.79 10.25 305
402401 Elektroenergetski tehničar 64 67 131 13 2 18 138.46 13.74 73
25 Elektromehaničari 116 160 276 100 16 34 34.00 12.32 136
402500 Elektroteh.elektromehanike 57 41 98 14 8 14 100.00 14.29 49
402504 Elektrot. rashl.i termi. uređ. 31 44 75 32 6 9 28.13 12.00 30
402580 Elektrotehničar multimedija 18 62 80 51 1 10 19.61 12.50 44
26 Elektroničari 181 223 404 70 67 77 110.00 19.06 169
402600 Elektrotehničar elektronike 162 199 361 67 63 71 105.97 19.67 154
402621 Teh.održ.aud i video-apar. 10 17 27 2 2 4 200.00 14.81 7
27 Zan.telekomunikacija 209 269 478 108 31 62 57.41 12.97 222
402700 Elektrot. za telekomunik. 205 266 471 106 31 61 57.55 12.95 217
22
28 Zan.računarske tehnike 256 414 670 203 55 97 47.78 14.48 289
402800 Elektrotehn. za računare 245 407 652 200 54 94 47.00 14.42 276
402801 Teh. proiz.i održ.raču. opr. 11 7 18 3 1 3 100.00 16.67 13
31 Hemičari 310 296 606 59 38 60 101.69 9.90 320
403100 Hemijsko – tehnol. tehnič. 67 59 126 16 5 9 56.25 7.14 70
403101 Hemijski tehničar 137 122 259 17 20 24 141.18 9.27 123
403121 Hemijski laborant 106 113 219 26 13 27 103.85 12.33 125
35 Papirničari 12 5 17 1 0 2 200.00 11.76 10
36 Grafičari 80 70 150 24 9 16 66.67 10.67 78
403600 Tehnič. grafič. tehnolog. 30 27 57 8 1 4 50.00 7.02 24
403622 Štampar. slagač montažer 10 10 20 1 1 2 200.00 10.00 12
403661 Knjigovezački tehničar 10 7 17 1 3 3 300.00 17.65 10
39 Tekstilci 63 55 118 11 3 9 81.82 7.63 74
403900 Tekstilni tehničar 31 44 75 11 3 5 45.45 6.67 43
403921 Tehničar predenja 22 3 25 0 0 2 - 8.00 23
40 Proizvođači odjeće 99 89 188 19 3 17 89.47 9.04 106
404000 Konfekcijski tehničar 68 68 136 16 3 14 87.50 10.29 68
404001 Konfekcionar tekstila 24 15 39 1 0 2 200.00 5.13 29
42 Obućari i kožni galanteristi 12 6 18 1 0 1 100.00 5.56 14
50 Geodeti 50 84 134 29 8 14 48.28 10.45 52
405000 Geodetski tehničar 40 59 99 22 7 10 45.45 10.10 38
405021 Geometar 10 25 35 7 1 4 57.14 11.43 14
51 Arhitekti i urbanisti 76 77 153 20 14 30 150.00 19.61 86
405100 Arhitektonski tehničar 31 27 58 8 11 15 187.50 25.86 36
405101 Tehničar visokogradnje 45 50 95 12 3 15 125.00 15.79 50
52 Građevinari 242 259 501 90 71 75 83.33 14.97 226
405200 Građevinski tehničar 186 181 367 70 61 58 82.86 15.80 163
405211 Tehničar hidrogradnje 24 27 51 3 7 5 166.67 9.80 20
405262 Tehničar niskogradnje 26 41 67 14 0 10 71.43 14.93 36
56 Zanim. drum. saobraćaja 345 511 856 174 61 109 62.64 12.73 390
405600 Tehnič.drum.saobr. 338 498 836 172 46 106 61.63 125.68 382
57 Željezničari 37 86 123 33 50 34 103.03 27.64 69
405700 Tehnič. željez. saobraćaja 8 26 34 4 15 17 425.00 50.00 16
405717 Mašinovođa elektro-vuče 16 37 53 20 22 9 45.00 16.98 35
58 Brodari 107 214 321 122 25 95 77.87 29.60 107
405801 Pomorski nautičar 26 59 85 26 8 35 134.62 41.18 23
405802 Nautičar unutraš. plovidbe 18 40 58 28 1 12 42.86 20.69 15
405811 Brodomašinski tehničar 59 109 168 66 9 44 66.67 26.19 64
60 Zan. PTT saobraćaja 76 126 202 33 10 21 63.64 10.40 96
406000 Tehničar PTT saobraćaja 69 117 186 28 10 18 64.29 9.68 88
23
61 Zan. pre.us. unu.tra. i pre. žič. 21 7 28 1 1 0 - - 14
406100 Tehnič. unutraš.transporta 20 5 25 1 1 0 - - 13
64 Trgovci 734 1171 1905 329 323 306 93.01 16.06 931
406400 Trgovački tehničar 498 794 1292 234 236 180 76.92 13.93 607
406421 Prodav. prehrambene robe 41 53 94 17 8 9 52.94 5.97 60
406453 Komercijalni tehničar 191 319 510 77 65 109 141.56 21.37 258
65 Zanim. ugostit. i turizma 957 1701 2658 532 1297 740 139.10 27.84 1189
406500 Turistički i ugost. tehničar 199 282 481 91 106 100 109.89 20.79 249
406513 Konobar 167 286 453 74 623 219 295.95 48.34 178
406515 Kuvar 201 418 619 127 303 194 152.76 31.34 279
406516 Poslastičar 3 6 9 1 29 7 700.00 77.78 4
406523 Recepcionar 28 26 54 1 131 30 3,000.00 55.56 31
406531 Turistički tehničar 359 682 1041 238 91 188 78.99 18.06 448
67 Ekonomisti 1159 1651 2810 636 365 417 65.57 14.84 1423
406700 Ekonomski tehničar 939 1217 2156 434 311 298 68.66 13.82 1047
406705 Tehničar platnog prometa 38 45 83 9 0 12 133.33 14.46 61
406721 Knjigovođa 96 126 222 20 25 25 125.00 11.26 144
406746 Tehnič. market.i trgovine 52 184 236 116 25 67 57.76 28.39 110
406752 Sped. agen. i carin. tehnič. 33 76 109 55 1 15 27.27 13.76 59
68 Pravnici 166 284 450 106 22 76 71.70 16.89 192
406800 Pravni tehničar 144 260 404 102 21 71 69.61 17.57 165
406812 Upravni tehničar 21 21 42 2 0 5 250.00 11.90 25
69 Informatičari i statističari 17 33 50 8 4 3 37.50 6.00 31
406900 Birotehničar 11 19 30 5 2 1 20.00 3.33 18
406901 Računarski operater 6 13 19 3 2 2 66.67 10.53 12
71 Administratori 73 55 128 9 70 32 355.56 25.00 84
407100 Administrativni tehničar 73 50 123 9 60 27 300.00 21.95 81
72 Zan.odbr. bezbj.i zaštite 6 23 29 0 27 6 - 20.69 23
407230 Milicioner 3 15 18 0 5 0 - - 14
75 Vasp. i nast. druš-hum. obl. 65 80 145 8 0 14 175.00 9.66 84
407502 Učitelj i saradnik u nastavi 58 77 135 8 0 12 150.00 8.89 79
82 Društv.-humanist. zanim. 1069 1883 2952 807 289 674 83.52 22.83 1291
408200 Mat.gim. jez. ili druš.smjera 152 262 414 120 12 55 45.83 13.29 180
408201 Maturant gimnazije 917 1621 2538 687 277 619 90.10 24.39 1111
83 Prirodno-matem. zanim. 199 311 510 72 20 70 97.22 13.73 267
408300 Mat.gim.matem.ili prir.smj. 57 85 142 24 16 25 104.17 17.61 61
408301 Matem. - tehnički saradnik 28 52 80 8 1 11 137.50 13.75 47
408302 Matem. – program. sarad. 28 34 62 12 2 8 66.67 12.90 26
408310 Laborant fizike 16 17 33 5 0 5 100.00 15.15 18
408330 Laborant biologije 35 70 105 13 1 10 76.92 9.52 66
24
408390 The.prirodno – matem.smj. 30 49 79 10 0 10 100.00 12.66 42
85 Likov. umjetnici i dizajneri 20 53 73 21 4 10 47.62 13.70 39 408500 Tehničar likovnih i primjenjenih umjetnosti
10 14 24 2 0 4 200.00 16.67 16
408551 Tehnički dizajner enterijera 4 23 27 11 1 3 27.27 11.11 13
86 Scen.umjet. muz. i knjiž. 29 76 105 20 3 21 105.00 20.00 47
408674 The.realiz. music.programa 2 14 16 1 1 2 200.00 12.50 9 408678 Tehnički producent estradno - revijalnog programa
17 25 42 5 0 5 100.00 11.90 21
408691 Muzički izvođac 6 26 32 10 1 11 110.00 34.38 10
87 Zanim. javnog informis. 17 19 36 3 0 6 200.00 16.67 22
408721 Novinarski reporter 8 16 24 2 0 3 150.00 12.50 14
88 Ost.zan. kult. umjet. i inform. 184 213 397 36 7 56 155.56 14.11 225
408800 Kulturološki tehničar 95 82 177 17 1 17 100.00 9.60 98
408833 Pomoćni arheolog 18 23 41 2 0 10 500.00 24.39 26
408843 Inokorespondent 69 103 172 17 4 25 147.06 14.53 96
90 Medicinari 618 855 1473 406 430 283 69.70 19.21 646
409000 Medicinski tehničar 229 294 523 162 121 77 47.53 14.72 230
409002 Medicinska sestra 159 242 401 98 188 97 98.98 24.19 182
409010 Medic.-laborator. tehničar 26 36 62 24 11 6 25.00 9.68 26
409015 Kozmetičarska sestra 8 14 22 9 2 2 22.22 9.09 12
409021 Pedijatrijska sestra 63 82 145 31 52 44 141.94 30.34 58
409049 Ginekol. - akušerska sestra 64 70 134 27 14 12 44.44 8.96 57
409067 Sanitarno - ekološka sestra 13 10 23 3 1 0 - - 12
409082 Fizioterap. sestra/tehničar 53 97 150 48 33 40 83.33 26.67 60
91 Stomatolozi 110 142 252 54 72 48 88.89 19.05 102
409100 Stomat. - zubni tehničar 74 93 167 38 35 31 81.58 18.56 68
409101 Stomatološka sestra 36 49 85 16 37 17 106.25 20.00 34
92 Farmaceuti 173 272 445 132 89 54 40.91 12.13 185
409200 Farmaceutski tehničar 122 211 333 102 79 37 36.27 11.11 134
409231 Biohem. – zdrav.laborant 50 60 110 30 10 16 53.33 14.55 50
96 Zanimanja ličnih usluga 16 34 50 23 30 10 43.48 20.00 19
409640 Modni ženski frizer 8 8 16 2 3 1 50.00 6.25 7
409651 Kozmetičar 7 24 31 20 26 8 40.00 25.81 10
98 Vjerska zanimanja 5 12 17 11 0 0 - - 5
409800 Vjerska zanim. 5 12 17 11 0 0 - - 5
99 Neraspoređeni 79 138 217 71 2718 356 501.41 164.06 86 I kod IV sss relativni odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja su slični ostvarenim kod III sss, ali su nominalne razlike kod ovog stepena veće. U odnosu na 2014. godinu ponuda je veća za 10,2%, tražnja je niža za 9,3%, a zapošljavanje je ostalo na približno istom nivou.
25
Kod gotovo svih zanimanja iskazan je suficit u odnosima ponude i tražnje, a zapošljavanje je za 15% niže od novoprijavljenih zanimanja ovog stepena stručne spreme iz sistema srednjeg obrazovanja (4.372 : 5.144). Nominalno posmatrajući najveća frekvencija u ponudi, tražnji i zapošljavanju u 2015. god. ostvarena je kod: ekonomsko-pravnih tehničara 3.260 : 387 : 493, gimnazijalaca 3.094 :305 : 699 i zanimanja iz oblasti ugostiteljstva i turizma 2658 : 1297 : 740, zanimanja iz oblasti medicine 2.170 : 591 : 385 i trgovaca 1.908 : 430 : 306 kod kojih su evidentirani nominalno najveći suficiti i zapošljavanje ali je ono 5,6 puta manje od iskazane ponude i za 12,8% niže od prijavljene tražnje a 11,3% niže od broja novoprijavljenih tih zanimanja i stepena stručne spreme iz sistema obrazovanja. Veliki dispariteti između ponude, tražnje i zapošljavanja prisutan je kod zanimanja metalske, mašinske, elektro i računarske tehnike kod kojih je ponuda, ukupno posmatrajući, u 2015. godini bila na nivou od 4.644 ili 10,3 puta je veća od prijavljene tražnje (452), a 8,5 puta veća od evidentitanog zapošljavanja (551) koje je 22,0% veće od prijavljene tražnje a 42,2% niže od novoprijavljenih tih zanimanja iz sistema srednjeg obrazovanja (952). Kod zanimanja iz oblasti ugostiteljstva i turizma zapošljavanje je, kao i kod ovih zanimanja III sss niže od prijavljene tražnje (740 : 1.297) što znači da se ta razlika odnosi na zapošljavanje stranaca (kod recepcionera je taj odnos 131 :30). Veći disparitet između ponude, tražnje i zapošljavanja je prisutan kod proizvođača bilja, veterinara, prerađivača hrane i pića, i prerađivača i obrađivača drveta kod kojih je u odnosu na ukupno iskazanu ponudu (1.160) prijavljena tražnja od svega 66 (5,7% iskazane ponude) a zaposleno je 101 lice (8,7% ponude) koje je dvostruko niže od novoprijavljenih tih zanimanja u 2015 god. iz sistema obrazovanja. Kod ovih zanimanja oko 40% njihovog zapošljavanja je bilo na poslovima za čije obavljanje nije bio presudan uslov stečeno formalno obrazovanje
3.2.2.Tržište rada visokog obrazovanja u Crnoj Gori
Na tržištu rada u Crnoj Gori je, u vidu ponude, tražnje i zapošljavanja, u toku godine prosječno prisutno oko 720 zanimanja sa visokom stručnom spremom (oko 40% od ukupnog broja na tom tržištu), sistematizovanih u 56 grupa zanimanja odnosno područja rada.
Kod visokog obrazovanja iskazana ponuda u 2015 je u odnosu na 2014. bila za 6,3% veća (18.972 : 17.850), prijavljena tražnja za 4,8% niža (5.505 : 5.785), a evidentirano zapošljavanje za 9,4% veće (3.480 : 3.182).
Odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja, približni su ostvarenim u predhodnoj godini. Ponuda je bila 3,5 puta veća od tražnje dok je zapošljavanje 36,8% niže od tražnje a 5,5 puta manje od ponude.
26
Karakteristični primjeri odnosa: Kod gotovo svih zanimanja sa visokim obrazovanjem ponuda, nominalno
posmatrajući prevazilazi tražnju, a samo kod nekoliko njih tražnja je veća od
ponude (kod zanimanja iz oblasti rudarstva, elektromehaničara, elektroničara, geodeta, nastavnika prirodno matematičke struke, veterinara i farmaceuta) ali su te razlike, nominalno posmatrajući, u odnosu na one sa iskazanim suficitima znatno niže.
Ponuda, tražnja i zapošljavanje je, nominalno posmatrajući, najveće kod grupe zanimanja: vaspitača i nastavnika društveno-humanističkih oblasti gdje je taj odnos bio 2.869 : 989 : 728, ekonomista 2.846 : 775 : 566; menadžera i organizatora 2.142 : 121 : 281; pravnika 2.010 : 614 : 294 i društveno-humanističkih zanimanja 1.330 :189 : 176, itd. Ove grupe zanimanja čine preko 50% ukupno nominalno iskazane ponude i
tražnje, najveće je evidentirano zapošljavanja visokoškolaca u 2015. godini, a i najviše je novoprijavljenih na evidencije Zavoda iz sistema obrazovanja.
Kod navedenih grupa zanimanja su, u 2015. godini, kao što se vidi, iskazani nominalno najveći suficiti u odnosima ponude i tražnje (ponuda je veća od tražnje). Tako je kod ekonomista on bio 2.071, menadžera i organizatora 2.021, vaspitača i nastavnika društveno-humanističkih oblasti 1.880, pravnika 1.396 a kod društveno-humanističkih zanimanja 1.141. Najnepovoljniji relativan odnos između tražnje i ponude, kod ovih zanimanja, je kod menadžera i organizatora gdje tražnja čini svega 5,6% ponude, a znatno je povoljniji kod vaspitača i nastavnika društveno-humanističkih oblasti gdje čini 34,5% (kol. 6. tab.6). Kod tih zanimanja je nepovoljniji odnosno povoljniji odnos između zapošljavanja i ponude (kol. 8. tab. 6) i evidentiranog zapošljavanja i broja novoprijavljenih na evidencije Zavoda iz sistema obrazovanja (kol. 9. tab.6). Tražnja je, kod nekoliko grupa zanimanja-područja rada, u 2015. godini bila veća od prijavljene ponude tj. prisutan je deficit u tom odnosu. Tako je najveći deficit iskazan kod nastavnika prirodno-matematičke struke gdje je odnos ponude i tražnje bio 139 : 299, a nominalno je znatno niži bio kod: veterinara 6 : 17, nastavnika tehničko-tehnološke struke 5 : 16, elektroničara 44 : 66, farmaceuta 94 : 96, kod zanimanja telekomunikacija 11 : 16 itd.
Odnos između zapošljavanja i ponude je najrelevantnije za ocjenu kretanja na
tržištu rada i kod ovog stepena stručne spreme u 2015 godini (kolona 8 tabele 6. i 7.), a imajući u vidu obim iskazane ponude kod pojedinih grupa zanimanja moglo bi se konstatovati da je taj odnos vrlo nepovoljan kod grupe zanimanja: proizvođači bilja gdje je zapošljavanje 12,5 puta manje od ponude (363 : 29), zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 12,3 puta (589 : 48) i zanimanja drumskog saobraćaja 12,5 puta (176 :14), sportista 13 puta (130 : 10), itd.
Taj odnos je bio nešto povoljniji kod medicinara (657 :167), farmaceuta (94 : 26), prirodno-matematičkih zanimanja (574 : 135), elektroničara (44 : 30),
27
Ponuda, tražnja i zapošljavanje visokoškolaca u 2015. godini
- Po grupama zanimanja/područjima rada -
( Tab. 6)
Grupa zanimanja/područje rada P NBS T T : P (4 : 2)
Z Index
Nom. Index 7 : 2 7 : 3 7 : 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
UKUPNO: 18972 3368 5505 13467 29.0 3480 18.34 103.33 63,2 Ukupno: 01 Proizvođači bilja 363 61 41 322 11.3 29 7.99 47.54 70,7
Ukupno: 02 Stočari i živinari 104 14 14 90 13.5 4 3.85 28.57 28,6
Ukupno: 04 Veterinari 6 1 17 -11 283.3 5 83.33 500.00 29,4
Ukupno: 05 Prerađivači hrane i pića 38 5 25 13 65.8 8 21.05 160.00 32,0
Ukupno: 09 Šumari 31 7 17 14 54.8 7 22.58 100.00 41,2
Ukupno: 10 Prerađivači i obrađivači drveta 5 0 0 5 0.0 0 0.00 - -
Ukupno: 13 Geolozi 25 2 10 15 40.0 4 16.00 200.00 40,0
Ukupno: 14 Zan.eksploat. nafte i zemnog gasa 1 0 0 1 0.0 0 0.0 - -
Ukupno: 15 Rudari i oplemenjivači ruda 31 1 12 19 38.7 6 19.35 600.00 50,0
Ukupno: 16 Metalurzi 51 4 5 46 9.8 6 11.76 150.00 120,0
Ukupno: 18 Obrađivači metala 156 21 79 77 50.6 25 16.03 119.05 31,6
Ukupno: 19 Monteri i instalateri u mašinstvu 4 0 2 2 50.0 0 0.00 - 0,0
Ukupno: 20 Mašinski konstruktori i projektanti 54 11 6 48 11.1 6 11.11 54.55 100,0
Ukupno: 21 Mašinski tehnolozi 19 0 5 14 26.3 6 31.58 - 120,0
Ukupno: 24 Elektroenergetičari 169 60 75 94 44.4 32 18.93 53.33 42,7
Ukupno: 25 Elektromehaničari 3 0 5 -2 166.7 2 66.67 - 40,0
Ukupno: 26 Elektroničari 44 4 66 -22 150.0 30 68.18 750.00 45,5
Ukupno: 27 Zanimanja telekomunikacija 11 2 16 -5 145.5 8 72.73 400.00 50,0
Ukupno: 28 Zanimanja računarske tehnike 610 139 105 505 17.2 115 18.85 82.73 109,5
Ukupno: 31 Hemičari 103 16 10 93 9.7 19 18.45 118.75 190,0
Ukupno: 33 Proizvođ.keramike i građev. materijala 3 0 1 2 33.3 0 0.00 - 0,0
Ukupno: 36 Grafičari 15 1 0 15 0.0 1 6.67 100.00 -
Ukupno: 39 Tekstilci 4 0 1 3 25.0 0 0.00 - 0,0
Ukupno: 40 Proizvođači odjeće 1 0 0 1 0.0 0 0.00 - -
Ukupno: 50 Geodeti 21 7 11 10 52.4 6 28.57 85.71 54,5
Ukupno: 51 Arhitekti i urbanisti 265 89 164 101 61.9 65 24.53 73.03 39,6
Ukupno: 52 Građevinari 339 95 199 140 58.7 79 23.30 83.16 39,7
Ukupno: 56 Zanimanja drumskog saobraćaja 176 35 23 153 13.1 14 7.95 40.00 60,9
Ukupno: 57 Željezničari 3 0 4 -1 133.3 2 66.67 - 50.0
Ukupno: 58 Brodari 419 83 52 367 12.4 70 16.71 84.34 134,6
Ukupno: 59 Vazduhoplovci 8 2 3 5 37.5 3 37.50 150.00 100,0
Ukupno: 60 Zanimanja PTT saobraćaja 12 0 3 9 25.0 2 16.67 - 66,7
Ukupno: 61 Zan.pret.us. unu. trans.i prev.žičar. 1 0 0 1 0.0 0 0.00 - -
Ukupno: 64 Trgovci 109 20 12 97 11.0 15 13.76 75.00 125,1
Ukupno: 65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 964 132 52 912 5.4 121 12.55 91.67 232,7
Ukupno: 66 Menadžeri i organizatori 2142 298 121 2021 5.6 281 13.12 94.30 232,2
28
Ukupno: 67 Ekonomisti 2846 561 775 2071 27.2 566 19.89 100.89 73,09
Ukupno: 68 Pravnici 2010 390 614 1396 30.5 294 14.63 75.38 47,9
Ukupno: 69 Informatičari i statističari 96 32 45 51 46.9 22 22.92 68.75 48,9
Ukupno: 72 Zan. odbrane, bezbjednosti i zaštite 589 131 18 571 3.1 48 8.15 36.64 266,7
Ukupno: 75 Vaspit.i nastav.društv.humani. obl. 2869 264 989 1880 34.5 728 25.37 275.76 73,6
Ukupno: 76 Nastav. prirodno-matem. struke 139 13 299 -160 215.1 42 30.22 323.08 14,0
Ukupno: 77 Nastav.i tehničko-tehnološke struke 5 0 16 -11 320.0 5 100.00 - 31,3
Ukupno: 82 Društveno-humanistička zanimanja 1330 281 189 1141 14.2 176 13.23 62.63 93,1
Ukupno: 83 Prirodno-matematička zanimanja 574 105 48 526 8.4 135 23.52 128.57 281,3
Ukupno: 85 Likovni umjetnici i dizajneri 245 52 16 229 6.5 35 14.29 67.31 218,8
Ukupno: 86 Scenski umjet., muzič.i knjiž.. 190 45 69 121 36.3 59 31.05 131.11 85,5
Ukupno: 87 Zanimanja javnog informisanja 174 35 23 151 13.2 26 14.94 74.29 113,0
Ukupno: 88 Ost.zan.kult. umjet. i inform. 353 52 21 332 5.9 50 14.16 96.15 238,1
Ukupno: 90 Medicinari 657 147 264 393 40.2 167 25.42 113.61 63,3
Ukupno: 91 Stomatolozi 141 33 36 105 25.5 22 15.60 66.67 61,1
Ukupno: 92 Farmaceuti 94 49 96 -2 102.1 26 27.66 53.06 27,1
Ukupno: 93 Zanimanja socijalne zaštite 48 9 8 40 16.7 8 16.67 88.89 100,0
Ukupno: 94 Zanimanja fizičke kulture 153 21 1 152 0.7 19 12.42 90.48 1900,0
Ukupno: 95 Sportisti 130 29 5 125 3.8 10 7.69 34.48 200,0
Ukupno: 98 Vjerska zanimanja 14 8 0 14 0.0 0 0.00 0.00 -
Ukupno: 99 Neraspoređeni 3 1 807 -804 26900.0 69 2300.00 6900.00 8,6
Trendovi
Ponuda visokoškolaca je u 2015 god. bila 3,5 puta veća od prijavljene tražnje (5.505 : 18.972) dok je u 2008. bila za 6,5% niža (8.504 :7.979).
Zapošljavanje je u 2015. bilo 36,8% niže od tražnje (3.480 : 5.505) a u 2008 god. 40,2% (5.085 : 8.504) dok je u odnosu na iskazanu ponudu zapošljavanje u 2015 godini bilo 5,5 puta manje dok je u 2008 godini bilo 36,3% niže (5.085 : 7.979) .
Visok rast ponude visokoškolaca ostvarivan u proteklih nekoliko godina (u 2015. god. je za 6,3% je veća u odnosu na 2014. god a 2,4 puta veća u odnosu na 2008 god.) rezultat je porasta produkcije iz sistema visokog obrazovanja. Tako se Zavodu za zapošljavanje u toku 2015. iz tog sistema prijavilo 3.368 lica, u 2012. godini 3.210, dok je u 2008. godini to bilo na nivou od 1.345.
Zbog toga su u proteklih 10-tak godina znatno promijenjeni odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja. Tako je u 2008. godini tražnja visokoškolaca bila 6,6% veća od ponude, a zapošljavanje činilo 63,7% ponude odnosno 60% prijavljene tražnje dok je u 2015 godini ponuda bila 3,5 puta veća od tražnje a 5,5 puta veća od ostvarenog zapošljavanja.
To je posledica, prije svega, povećavanja broja srednjoškolaca koji se upisuje na visokoobrazovne ustanove (od oko 7.500 svršenih srednjoškolaca u školskoj 2014/15. njih preko 70%) što je, iz godine u godinu, povećavalo i produkciju iz sistema
29
visokog obrazovanja. Tako je studije u 2015. godini završilo oko 4.000 i taj trend će se nastaviti i u nekoliko narednih godina imajući u vidu da se na završnim godinama osnovnih, specijalističkih i magistarskih studija nalazi oko 9.000 studenta. Nominalno, najveći porast visokoškolaca prijavljenih Zavodu zapošljavanje u periodu 2008-2015 godina bio je kod grupe zanimanja ekonomista (sa 243 na 561), vaspitača društveno-humanističke oblasti (sa 194 na 264) pravnika (186 na 390), menađžera i organizatora (sa 154 na 298), društveno-humanističkih zanimanja (sa 65 na 281), zanimanja računarske tehnike (sa 65 139), medicinara (sa 47 na 147), zanimanja turizma i ugostiteljstva (sa 18 na 132) zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite (sa 27 na 131), itd.
Ponuda, tražnja i zapošljavanje kod visoke stručne spreme
- u periodu 2005 – 2015 god.-
( Tab.7)
Rb. God. Ponud
( P )
Novop.
bez
staža
Traž.
( T )
Zapš.1
( Z )
Razlike
Tražnja (5) :
Ponuda (3)
Zapoš.( 6 ):
Ponuda (3)
Zapoš. (6) :
Tražnja (5)
Nomin.
T > P -
T< P +
Index
Nomin.
Z > P -
Z < P+
Index
Nomin.
Z > T -
Z < T +
Index
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2005 6.572 885 5.219 3.013 +1.353 79,4 +3.559 45,8 +2.206 57,7
2 2008 7.979 1.358 8.504 5.085 -2.473 106,6 +2.894 63,7 +3.419 59,8
3 2010 10.085 1.649 6.029 4.019 +4.056 59,7 +6.066 39,8 +2.010 66,7
4 2011 11.406 2.015 6.664 4.534 +4.724 58,4 +6.872 39,7 +2.130 68,0
5 2012 13.323 3.210 11.046 5.067 +2.277 82,9 +8.256 38,0 +5979 45,8
6 2013 15.857 3.400 4.341 2.361 +11.515 27,4 +13,496 14,9 +1.980 54,4
7 2014 17.850 3.254 5.785 3.174 +12065 32,4 +14.676 17,8 +2613 54,8
2015 18.972 3.369 5.505 3.480 +13467 29,0 +15492 18,4 +2025 63,2
Učešće visokoškolaca koje je generisao Bolonjski sistem obrazovanja u ukupnoj ponudi je u 2015. u odnosu na u 2011. god. je povećano sa 47,3% na 65,5%, a ostalih visokoškolaca smanjeno sa 52,7% na 34,5%.
1 Programom stručnog osposobljavanja visokoškolaca u 2014. godini obuhvaćeno je 3.597 a u 2015. 3458 lica sa VSS.
30
Tražnja, još uvijek, ne prati navedene promjene u strukturi ponude budući da je ukupnoj tražnji učešće Bolonjaca povećano sa 7,9% u 2011. god. na 11,2% u 2015. godini ali je, ipak, učešće evidentiranog zapošljavanja poraslo sa 30,3% na 49,5%.
U 2015. god. nastavila se realizacija Programa stručnog osposobljavanja
visokoškolaca kojim je obuhvaćeno 3.458 lica, a najzastupljeniji su bili iz oblasti ekonomije, prava, menadžmenta, turizma, prosvjete, računarstva, itd. Realizacija ovog programa nastavljena je i u 2016. godini.
U 2014. i 2015. godini je broj zaposlenih visokoškolaca priblićan broju onih koji su prijavljeni Zavodu iz sistema obrazovanja (kolona 3, 7 i 9 tab. 6 i 7) dok je npr. u 2008. god. bilo 3,7 puta veće (5.085 : 1.358).
Zanimanja koja čine oko 70% ukupne ponude i zapošljavanja i oko 50% tražnje
visokoškolaca u 2015 godini
( Tab.8)
Zanimanje P
Novop bez rad staž NBS
Oglaš T
P - T T : P Zapos
Z Z : P Z : BS Z : T
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
UKUPNO: 19003 3374 5509 13494 29.0% 3492 18.4% 103.5% 63.4%
716794 Bachelor - ekonomije 1205 267 116 1089 9.6% 241 20.0% 90.3% 207.8%
716800 Dipl. Prav. 856 125 589 267 68.8% 165 19.3% 132.0% 28.0%
716895 Prav.nau.-step. spec. 625 75 13 612 2.1% 92 14.7% 122.7% 707.7%
716710 Diplomirani ekonom. 509 94 388 121 76.2% 118 23.2% 125.5% 30.4%
716683 Bach. primje.menadž. 410 69 20 390 4.9% 39 9.5% 56.5% 195.0%
712883 Bach.primje. računars. 392 92 42 350 10.7% 55 14.0% 59.8% 131.0%
716700 Dipl. ekon.za opš. ekon. bank.i finan. 372 27 218 154 58.6% 109 29.3% 403.7% 50.0%
716594 Step.spec. turizma 338 25 10 328 3.0% 51 15.1% 204.0% 510.0%
716894 Bachelor prava 334 147 9 325 2.7% 25 7.5% 17.0% 277.8%
717534 Profesor eng jezika 304 23 136 168 44.7% 56 18.4% 243.5% 41.2%
717590 Bachelor - odsjek za učiteljske studije 292 41 2 290 0.7% 80 27.4% 195.1% 4000.0%
717515 Profesor srpskohrvatskog jezika 287 15 42 245 14.6% 76 26.5% 506.7% 181.0% 717593 Engleski jezik i knjiž. - stepen specijaliste 287 35 4 283 1.4% 37 12.9% 105.7% 925.0%
716697 Bach. finansijskog menadžmenta 257 53 10 247 3.9% 41 16.0% 77.4% 410.0% 716696 Bachelor menadž.u carini, špediciji i osiguranju 234 32 3 231 1.3% 26 11.1% 81.3% 866.7%
717502 Prof. razredne nastave 232 13 249 -17 107.3% 91 39.2% 700.0% 36.5%
719000 Doktor medicine 232 79 150 82 64.7% 73 31.5% 92.4% 48.7% 716593 Bachelor turističkog I hotelijerskog menadžmenta 227 34 10 217 4.4% 24 10.6% 70.6% 240.0%
717579 Profesor fizičke kulture 223 24 62 161 27.8% 51 22.9% 212.5% 82.3%
716600 Diplomirani menadžer 221 26 41 180 18.6% 38 17.2% 146.2% 92.7%
31
716694 Bachelor menadžmenta u turizmu 209 22 2 207 1.0% 35 16.7% 159.1% 1750.0%
716580 Step.bach.- Turizam 204 53 2 202 1.0% 12 5.9% 22.6% 600.0%
716786 Step. bach. – Strukovni ekonomista 184 42 8 176 4.3% 18 9.8% 42.9% 225.0%
719083 Bachelor primjenjene fizioterapije 166 30 13 153 7.8% 34 20.5% 113.3% 261.5% 717596 Predškolsko vaspitanje - stepen specijaliste 165 6 4 161 2.4% 52 31.5% 866.7% 1300.0%
715294 Bach. - građevinarstva 161 62 9 152 5.6% 15 9.3% 24.2% 166.7% 717589 Bachelor primjenjenih studija za predšk. vaspitanje 139 16 6 133 4.3% 35 25.2% 218.8% 583.3%
719100 Doktor stomatologije 132 31 28 104 21.2% 15 11.4% 48.4% 53.6%
715895 Step.bach.- menadžment u pomorstvu 130 32 4 126 3.1% 13 10.0% 40.6% 325.0% 719084 Bachelor primjenjenih studija visoke medicinske škole 130 21 9 121 6.9% 18 13.8% 85.7% 200.0% 716685 Bachelor primjenjenog menadž.za finan.i računov. 124 16 8 116 6.5% 23 18.5% 143.8% 287.5% 718285 Socijalna politika i socijalni rad – step.specijaliste 117 11 2 115 1.7% 15 12.8% 136.4% 750.0%
717597 Pedagog.- step.spec. 113 6 4 109 3.5% 23 20.4% 383.3% 575.0%
718220 Psiholog 110 19 45 65 40.9% 21 19.1% 110.5% 46.7%
717286 Stepen bach.- međunarodni odnosi 109 37 3 106 2.8% 5 4.6% 13.5% 166.7%
716651 Step.sp.Menadžment 107 9 7 100 6.5% 12 11.2% 133.3% 171.4%
715183 Step.bach.- Arhitektura 106 47 1 105 0.9% 3 2.8% 6.4% 300.0%
717552 Profesor sociologije 103 7 14 89 13.6% 20 19.4% 285.7% 142.9%
717285 Politikolog..step.spec. 96 17 5 91 5.2% 13 13.5% 76.5% 260.0%
718296 Bachelor psihologije 93 23 2 91 2.2% 12 12.9% 52.2% 600.0% 718298 Bachelor politikolog - smjer novinarstvo 93 34 1 92 1.1% 11 11.8% 32.4% 1100.0% 716787 Stepen bachelor – Međunarodna ekonomija, finansije i biznis 89 35 9 80 10.1% 16 18.0% 45.7% 177.8% 712884 Stepen specijaliste – Primijenjeno računarstvo 88 8 20 68 22.7% 5 5.7% 62.5% 25.0% 717591 Bachelor - odsjek za engleski jezik i književnost 87 17 1 86 1.1% 16 18.4% 94.1% 1600.0%
716494 Bachelor marketinga 86 18 7 79 8.1% 9 10.5% 50.0% 128.6% 717284 Međunarodni odnosi i diplomatija - stepen specijaliste 86 12 1 85 1.2% 14 16.3% 116.7% 1400.0%
716779 Step. bach. bankar., finan.i računov. 85 28 1 84 1.2% 6 7.1% 21.4% 600.0%
717527 Prof. italijanskog jezika 82 6 29 53 35.4% 20 24.4% 333.3% 69.0%
719494 Fizič. kult.- step.spec. 79 11 0 79 0.0% 12 15.2% 109.1% -
715800 Dipl.inž.za vodni saobr. 78 2 4 74 5.1% 20 25.6% 1000.0% 500.0%
716690 Bachelor poslovnog engleskog jezika 77 18 1 76 1.3% 5 6.5% 27.8% 500.0% 716698 Step. bach.Menađžm. u poslovno - civilnoj bezbjed. 77 14 0 77 0.0% 3 3.9% 21.4%
-
718297 Bachelor politikolog - smjer za socijalni rad 77 26 0 77 0.0% 1 1.3% 3.8%
-
712494 Stepen bachelor - odsjek za energ.i automatiku 73 35 3 70 4.1% 8 11.0% 22.9% 266.7%
726700 Magistar ekon.nauka 72 3 14 58 19.4% 19 26.4% 633.3% 135.7%
710194 Stepen bachelor - biljna proizvodnja 68 29 2 66 2.9% 4 5.9% 13.8% 200.0%
719086 Primijenjena fizioterapija – 68 2 5 63 7.4% 16 23.5% 800.0% 320.0%
32
step.stecijaliste
718283 Step.spec.- Psihologija 67 8 0 67 0.0% 13 19.4% 162.5% -
716695 Bach.menadž.u hotel. 66 5 3 63 4.5% 12 18.2% 240.0% 400.0%
717231 Kriminalist 66 4 5 61 7.6% 8 12.1% 200.0% 160.0%
718279 Step.bach.Politikologija 66 38 0 66 0.0% 2 3.0% 5.3% - 718888 Stepen specijaliste – italijaniski jezik I književnost 66 3 0 66 0.0% 15 22.7% 500.0% - 710100 Dipl. poljop. inženjer za proizvodnju bilja 65 2 29 36 44.6% 9 13.8% 450.0% 31.0% 710195 Voćarstvo i vinogradarstvo – step.spec. 65 6 1 64 1.5% 6 9.2% 100.0% 600.0% 717598 Srpski jezik i južnoslovenske književnosti - stepen specijaliste 64 5 1 63 1.6% 15 23.4% 300.0% 1500.0%
715200 Diplomirani inženjer građevinarstva 63 13 161 -98 255.6% 39 61.9% 300.0% 24.2%
718721 Novinar 63 12 14 49 22.2% 14 22.2% 116.7% 100.0%
718295 Bach. politikolog - diplomatski smjer 62 20 1 61 1.6% 7 11.3% 35.0% 700.0%
719285 Doktor farmacije 62 37 3 59 4.8% 6 9.7% 16.2% 200.0%
717510 Profesor istorije 61 3 24 37 39.3% 23 37.7% 766.7% 95.8%
718230 Politolog 59 11 14 45 23.7% 9 15.3% 81.8% 64.3% 716688 Specijalista finansijskog menadžmenta 58 2 4 54 6.9% 11 19.0% 550.0% 275.0% 712894 Elektronika, telekomunikacije i računari - stepen specijaliste 57 10 18 39 31.6% 31 54.4% 310.0% 172.2%
716500 Dipl.ekonom. za turiz.i ugostiteljstvo 57 3 14 43 24.6% 14 24.6% 466.7% 100.0%
716595 Step.sp.hotelijerstva 57 3 2 55 3.5% 9 15.8% 300.0% 450.0%
716780 Stepen bachelor - Strukovni menadžer 57 15 1 56 1.8% 7 12.3% 46.7% 700.0%
717290 Step.bach.– Bezbjed.i kriminalistika 57 26 1 56 1.8% 2 3.5% 7.7% 200.0%
711800 Dipl. mašinski inženjer 54 1 71 -17 131.5% 17 31.5% 1700.0% 23.9%
718293 Step.spec.- Istorija 54 5 1 53 1.9% 4 7.4% 80.0% 400.0%
718284 Novinarst.-step. spec. 53 6 7 46 13.2% 8 15.1% 133.3% 114.3%
711895 Bachelor mašinstva 52 16 6 46 11.5% 5 9.6% 31.3% 83.3%
710295 Step.spec.- stočarstvo 51 5 2 49 3.9% 3 5.9% 60.0% 150.0% 712495 Energetika i automatika – step.specijaliste 51 14 5 46 9.8% 11 21.6% 78.6% 220.0% 712895 Stepen bachelor – electron. telekom. i računari 51 25 4 47 7.8% 16 31.4% 64.0% 400.0%
Ukupno 13504 2399 2780 2383
% u odnosu uk.VSS 71,1 71,1 50,5 68,3
4. Ponuda, tražnja i zapošljavanje - regionalno
Već relativno duži period prisutan je trend povećavanja regionalnih razlika na tržištu rada Crne Gore sagledavajući to kroz obim i strukturu ponude, tražnje i zapošljavanja i njihove međusobne odnose.
Tako je u 2005. godini ponuda radne snage u sjevernom regionu činila 35,4% ukupne ponude u Crnoj Gori, prijavljena tražnja 15,2% a zapošljavanja 17,7%. U 2008. god. to
33
učešće je bilo 37,1% : 14,6% : 15,7% da bi u 2015 god. taj odnos bilo 35,3% : 10,7% : 12,9%.
Nasuprot tome, u primorskom regionu ostvarena su povoljnija kretanja posebno u pogledu obim i strukture tražnje i zapošljavanja (Tab.8.). Tako je učešće tražnje tog regiona u ukupnoj tražnji povećano sa 48,2% u 2005. na 55,0% u 2015. godini dok je, učešće zapošljavanja, u istom periodu, povećano sa 38,5% na 53,9%.
Kada se regionalne razlike posmatraju kroz odnos zapošljavanja i ponude radne snage, kao relevantnijeg pokazatelja stanja na tržištu rada, regionalne razlike su još veće. Tako je u 2008. god. zapošljavanje u sjevernom regionu bilo 4,0 puta manje od iskazane ponude (6.659 : 27.101) da bi u 2015. bilo 15,1 puta manja (1.811 : 27.350). U primorskom regionu zapošljavanje i ponuda su u 2008 god. bili gotovo izjednačeni (14.951 : 14.933) da bi u 2015. zapošljavanje 54,4% niže od ponude (16.561 : 7.555).
Ukupna ponuda, tažnja i zapošljavanje po regionima
- u periodu 2005 - 2015 god -
( Tab.9)
Rb. God. Region Ponuda % Tražnja % Zapoš. % Zapoš : Ponuda
Nomin. Index 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
1
2005
Sjeverni 34.071 35,4 5.383 15,2 3.833 17,7 + 30.238 11,3
2 Središnji 41.967 43,6 13.027 36,6 9.440 43,8 + 32.527 22,5
3 Primorski 20.106 21,0 17.128 48,2 8.326 38,5 + 11.780 41,4
4 Ukupno 96.144 100,0 35.538 100,0 21.599 100,0 + 74.545 22,5
5
2008
Sjeverni 27.101 37,1 9.572 14,6 6.659 15,7 + 20.442 24,6
6 Središnji 31.019 42,5 30.995 47,3 20.666 48,9 + 10.353 66,6
7 Primorski 14.933 20,4 24.932 38,1 14.951 35,4 - 18 100,2
8 Ukupno 73.053 100,0 65.499 100,0 42.276 100,0 + 30.777 57,8
9
2011
Sjeverni 24.162 34,3 4.258 9,4 2.941 12,8 + 21.221 12,2
10 Središnji 32.286 45,7 18.419 40,7 10.449 45,7 + 21.837 32,4
11 Primorski 14.121 20,0 22.587 49,9 9.505 41,5 + 4.616 63,7
12 Ukupno 70.569 100,0 45.264 100,0 22.895 100,0 + 47.674 32,4
13
2012
Sjeverni 23.140 34,1 6.675 14,0 2.418 11,2 + 20.722 10,5
14 Središnji 30.368 44,7 17.151 35,7 10.246 47,2 + 20.122 33,7
15 Primorski 14.454 21,2 24.125 50,3 9.040 41,6 + 5.414 62,5
16 Ukupno 67.901 100,0 47.951 100,0 21.704 100,0 + 46.197 32,0
17
2013
Sjeverni 25.149 36,4 2.821 7,4 1.213 7,9 + 23.936 4,8
18 Središnji 31.062 45,0 13.008 34,4 6.043 39,7 + 25.019 19,5
19 Primorski 12.806 18,6 22.073 58,2 8.017 52,4 + 4.789 62,6
34
20 Ukupno 69.017 100,0 37.905 100,0 15.273 100,0 + 53.744 22,2
21
2014
Sjeverni 23.204 33,1 3.657 8,5 1.578 10,7 + 21.626 6,8
22 Središnji 31.746 45,3 12.855 29,7 5.410 36,6 + 26.336 17,1
23 Primorski 15.193 21,6 26.738 61,1 7.774 52,7 + 7.419 51,2
24 Ukupno 70.143 100,0 43.250 100,0 14.762 100,0 + 55.381 21,1
25
2015
Sjeverni 27.350 35,3 3.812 10,7 1.811 12,9 + 25.539 6,6
25 Središnji 33.798 43,5 12.187 34,3 4.648 33,2 + 29.150 13,5
27 Primorski 16.561 21,3 19.582 55,0 7.555 53,9 + 9.006 45,6
28 Ukupno 77.709 100,0 35.581 100,0 14.014 100,0 + 63.695 18,1
Učešće zapošljavanja srednjeg obrazovanja sjevernog regiona u ukupnom zapošljavanju srednjoškolaca povećano je sa 9,8% u 2012. god na 12,4% u 2015 godini, kod središnjeg regiona to učešće je, u tom periodu, 50,0% na 32,1% dok je kod primorskog regiono to učešće povećano sa 40,3% na 55,8%. Tako je i u 2015. u odnosu na 2014. god. zapošljavanje srednjoškolaca (Tab. 9) u sjevernom regionu bilo veće za 15,2% (826 : 717), u sedišnjem je bilo niže za 5,7% (2.113 : 2.242), a u primorskom veće za 8,5% (6.649 : 6,125).
Zapošljavanje
- III i IV sss po opštinama i regionima -
( Tab.10)
Rb Opšt. Reg.
U godini Index 2105:2012
2012 2013 2014 2015 III (12:3) IV (13:4)
III+ IV (14:5)
III IV III+IV III IV III+IV III IV III+IV III IV III+IV 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
1 And 5 12 17 2 6 8 8 16 24 3 7 10 60.00 58.33 58.82 2 BA 7 83 90 12 29 41 9 18 27 7 45 52 100.00 54.22 57.78 3 Plv 0 0 0 4 7 11 2 13 15 2 4 6 - - -
4 Rož 3 17 20 6 8 14 5 12 17 29 42 71 966.67 247.06 355.00 5 BP 117 253 370 109 135 244 78 132 210 109 268 377 93.16 105.93 101.89 6 Mo 9 18 27 15 31 46 8 13 21 6 11 17 66.67 61.11 62.96 7 Kol 16 18 34 6 13 19 1 7 8 1 7 8 6.25 38.89 23.53 8 PV 130 126 256 91 87 178 172 187 359 80 138 218 61.54 109.52 85.16 9 Plž 4 4 8 1 2 3 0 2 2 6 3 9 150.00 75.00 112.50
10 Šav 0 13 13 0 3 3 0 0 0 2 1 3 - 7.69 23.08 11 Žb 11 23 34 8 28 36 8 26 34 10 45 55 90.91 195.65 161.76
12 302 567 869 254 349 603 291 426 717 255 571 826 84.44 100.71 95.05 13 9,3 10,1 9,8 11,3 13,0 12,4 - - -
14 NK 174 408 582 76 176 252 75 146 221 150 244 394 86.21 59.80 67.70 15 PG 1087 2514 3601 598 1619 2217 505 1388 1893 333 1276 1609 30.63% 50.76 44.68
35
16 CT 37 80 117 15 42 57 17 65 82 14 39 53 37.84% 48.75% 45.30 17 Dng 35 107 142 24 27 51 12 34 46 24 33 57 68.57 30.84% 40.14
18 1333 3109 4442 713 1864 2577 609 1633 2242 521 1592 2113 39.08 51.21 47.57 10 41,0 55,2 50,0 23,1 36,3 32,1 - - -
20 HN 525 447 972 522 463 985 681 513 1194 670 619 1289 127.62 138.48 132.61 21 KO 219 302 521 167 200 367 137 181 318 147 320 467 67.12 105.96 89.64 22 BD 243 506 749 219 406 625 201 458 659 241 499 740 99.18 98.62 98.80 23 Tiv 170 201 371 152 242 394 193 314 507 158 444 602 92.94 220.90 162.26 24 BR 323 400 723 216 303 519 133 178 311 175 237 412 54.18 59.25 56.98 25 Ulc 135 106 241 201 121 322 84 93 177 88 112 200 65.19 105.66 82.99
26 1615 1962 3577 1477 1735 3212 1429 1737 3166 1479 2231 3710 91.58 113.71 103.72 27 49,7 34,8 40,3 65,6 50,7 55,8 - - -
28 Uk. 3250 5638 8888 2444 3948 6392 2329 3796 6125 2255 4394 6649 69.38 77.94 74.81
Regionalne razlike na tržištu rada visokoškolaca su niže u odnosu na navedene ukupne – prosječne (Tab.10). Tako je u ukupnom zapošljavanju visokoškolaca učešće sjevernog regiona 20,3% (prosječno je 12,9%), središnjeg 48,0% (prosječno 33,2%), a primorskog 31,7% (prosječno 53,9%).
Ponuda, tražnja i zapošljavanje visokoškolaca u 2015 god
- po regionima -
( Tab.11)
Region
Nez. 1.1
NVP
Ponuda
BS
Traž.
P : T Zapos
Index Nez.31.12 Nimin. Index
Z : P
Z : BS
Z : T
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Sjeverni 2794 2150 4944 935 1177 3767 23.8 707 14.3 75.6 60.1 2745
26,0 27,7 21,4 20,3
Središnji 5124 4660 9784 1754 2912 6872 29.8 1676 17.1 95.6 57.6 4991
51,5 52,0 52,8 48,0
Primorski 2161 2111 4272 684 1420 2852 33.2 1108 25.9 162.0 78.0 2198
22,5 20,3 25,8 31,7
Uk. CG 10079 8921 19000 3373 5509 13491 29,0 3491 18,4 103,5 63,4 9934
100,0 100,0 100,0 100,0
36
Ponuda, tražnja, zapošljavanje u 2015. god.
- regionalno –
( Tab.12)
b.
Step stuč spre
m
Regi Ponuda (P)
Novo. bez staža NBS
Tražnja (T) T : P 8 : 4
Zapošlj. (Z) Index
Br. % Br. % Br. % Br. % 11 : 4 11 : 6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
1
I
Sjev. 6607 44,8 2820 50,7 991 7,6 15,0 173 7,7 2,6 6,2 2 Sred. 5418 36,7 1925 34,6 4864 37,6 89,8 677 30,1 12,5 35,2 3 Prim. 2720 18,5 817 14,7 7102 54,8 261,1 1399 62,2 51,4 171,3
4 Ukup 14754 100,0 5562 100,0 12957 100,0 87,8 2249 100,0 15,3 40,4 5
II
Sjev. 565 26,2 66 32,0 70 1,8 12,4 34 2,6 6,1 51,5 6 Sred. 823 38,3 99 48,0 165 4,4 20,0 43 3,3 5,3 43,4 7 Prim. 764 35,5 41 20.0 3584 93,8 469,1 1226 94,1 160,5 2990,3 8 Ukup 2152 100,0 206 100,0 3819 100,0 177,5 1303 100,0 60,5 632,5 9
III
Sjev. 6125 40,2 1029 48,7 582 10,2 9,5 255 11,3 4,2 24,8 10 Sred. 5721 37,5 752 35,7 1257 21,9 21,9 521 23,1 9,2 69,3 11 Prim. 3402 22,3 330 15,6 3901 67,9 114,7 1479 65,6 43,5 448,2 12 Ukup 15248 100,0 2111 100,0 5740 100,0 37,6 2255 100,0 14,8 106,8 13
IV
Sjev. 8515 34,7 1878 36,6 772 11,6 9,1 571 13,0 6,7 30,4 14 Sred. 11266 46,0 2358 45,9 2612 39,6 23,2 1592 36,3 14,2 67,5 15 Prim. 4722 19,3 900 17,5 3240 48,8 68,6 2231 50,7 47,3 247,9
16 Ukup 24503 100,0 5136 100,0 6624 100,0 27,1 4394 100,0 18,0 85,6 17
VI1
Sjev. 454 29,0 25 25,7 204 27,2 45,0 66 20,5 14,5 264,0 18 Sred. 597 38,2 35 36,1 287 38,2 48,0 124 38,5 21,0 354,3 19 Prim. 515 32,8 37 38,2 260 34,6 50,5 132 41.0 25,4 456,7 20 Ukup 1566 100,0 97 100,0 751 100,0 48,0 322 100,0 20,6 332,0 21
VII
Sjev. 4944 26,0 936 27,8 1177 21,4 23,8 703 20,2 14,2 75,2 22 Sred. 9766 51,5 1748 51,8 2912 52,9 29,8 1675 48,1 17,2 95,8 23 Prim. 4269 22,5 685 20,4 1416 25,7 33,2 1106 31,7 25,9 161,5 24 Ukup 18979 100,0 3369 100,0 5505 100,0 29,0 3484 100,0 18,4 103,4
25
Uku
Sjev. 27368 35,2 6764 41,0 3811 10,7 13,9 1812 12,8 6,6 26,8 26 Sred. 33826 43,5 6934 42,0 12187 34,3 36,0 4654 33,1 13,7 67,27 27 Prim. 16561 21,3 2825 17,0 19582 55,0 118,3 7613 54,1 45,9 269,5 28 Ukup 77755 100,0 16523 100,0 35580 100,0 45,7 14079 100,0 18,2 85,2
37
. 5. Ponuda, tražnja i zapošljavanja na nivou mikro-tržišta
5.1. Osnovne karakteristike
Kod analiziranja kretanja i odnosa, ponude, tražnje i zapošljavanja kod nekih manjih opština nominalni pokazatelji, zbog višestruko niže frekvencije, na tim mini-lokalnim tržištima su praktično neuporedivi sa srednjim i većim opštinama tako da je, u cilju objektivizacije tog analiziranja, 21 opština sistematizovana u 9 ''mikro tržišta'' (Bijelo Polje-Mojkovac-Kolašin; Berane-Andrijevica-Plav; Rožaje; Pljevlja; Nikšić-Plužine-Šavnik-Žabljak; Podgorica-Danilovgrad-Cetinje; Bar-Ulcinj; Budva-Tivat-Kotor i Herceg Novi).
Osnovni elementi kretanje ponude, tražnje i zapošljavanja, i njihove strukturne
odnose na nivou mikro-tržišta sagledana su za 2015. godini (Tab.12), a u posebnom
dijelu, analizirana su kretanja i odnosi ostvareni kod srednjoškolskog obrazovanja za zanimanja koja su najzastupljenija na tim mikro-tržištima (Tab.14-31.) a, prije svega, kod onih koja produkuje redovni sistem obrazovanja (ova zanimanja su u tabelama za pojedina mikro-tržišta data u italik formi). Na nivou definisanih mikro-tržišta sagledani su osnovni elementi kretanja i odnosa na tržištu rada III i IV sss, a posebno odnos između iskazane ponude i ostvarenog zapošljavanja (kolona 7. Tab. 14-31) kod zanimanja koja opredjeljuju kretanja na tržištu rada tih mikro-tržišta na nivou srednjoškolskog obrazovanja.
Iz narednog pregleda (Tab. 12.) se vidi da su odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja, kada je u pitanju srednje obrazovanje, u 2015. godini bili najnepovoljniji na mikro-tržištima Berane-Andrijevica-Plav i Rožaje, a znatno povoljniji na mikro-tržištima Budva-Kotor-Tivat i Herceg Novi. Na to posebno ukazuje odnos (index) između zapošljavanja i iskazane ponude radne snage (kol.14) prema kojem je u opštinama Berane-Andrijevica-Plav zapošljavanje 55,5 puta bilo manje od evidentiranog zapošljavanja (3.770 : 68), a u opštini Rožaje 23,5 puta. Kod ovih mikro-tržišta je i ukupno zapošljavanje višestruko manje od broja novoprimljenih iz sistema srednjoškolskog obrazovanja (kol.16).
Ponuda, tražnja, zapošljavanje u 2015 god.
- po mikro tržištima –
( Tab.13)
Rb. Mikro- tržišta
SSS
Ponuda, tražnja, zapošljavanje u 2015 god. Index
Ponuda Ponuda-NBS Tražnja Traž. : Ponuda Zapošlj. Zapoš.: Ponuda
Zapoš.: Traž.
Zapoš.: NBS Nom. % Nom. % Nom. % Nom. % Nom. %
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
1 BP I 2050 20,0 610 33,5 296 23,5 1754 14,4 81 9,5 3,9 27,4 13,3
38
MK KL
II 278 2,7 23 1,3 5 0,4 273 1,8 19 2,3 6,8 380,0 82,6 2 III 2638 25,8 310 17,0 231 18,3 2407 8,7 116 13,6 4,4 50,2 37,4 3 IV 3149 30,8 599 32,8 242 19,2 2907 7,7 286 33,6 9,1 118,2 47,7 VI1 160 1,6 4 0,2 97 7,7 63 60,6 28 3,3 17,5 28,8 700,0
4 VII 1771 17,4 274 15,0 384 30,4 787 44,4 310 36,6 17,5 80,7 113,2
5 Uk. 10200 100,0 1822 100,0 1262 100,0 8378 100,0 850 100,0 8,4 67,4 46,6
6
BA AN PL
I 1655 23,7 712 35,5 265 24,4 1390 16,0 7 3,6 0,4 2,6 0,9 II 112 1,6 24 1,2 46 4,3 66 41,1 - - - - -
7 III 1223 17,5 265 13,2 182 16,7 1041 14,8 12 6,2 0,9 6,6 4,5 8 IV 2547 36,5 692 34,5 195 18,0 2352 7,6 56 28,7 2,2 28,7 8,1 VI1 116 1,7 9 0,5 46 4,3 70 39,6 6 3,1 2,6 13,0 66,7
9 VII 1298 18,6 305 15,2 349 32,0 949 26,8 114 58,5 8,8 32,6 37,4
10 Uk. 6980 100,0 2008 100,0 1088 100,0 5892 14,5 195 100,0 2,8 10,0 9,7
11
RŽ
I 1843 42,2 1212 61,0 61 13,8 1782 3,3 24 10,7 1,3 39,4 1,9 II 33 0,7 6 0,3 9 2,1 24 27,3 4 1,8 12,2 44,5 66,7
12 III 841 19,3 317 16,0 20 4,5 821 2,4 29 13,0 3,5 145,0 9,2 13 IV 824 18,8 309 15,5 141 32,0 683 17,2 42 18,8 5,1 29,8 13,6
VI1 78 1,8 7 0,4 19 4,3 68 14,1 11 4,9 14,1 57,9 157,2
14 VII 740 1,7 137 6,8 201 45,6 539 27,2 113 50,7 15,3 56,2 82,5
15 Uk. 4373 100,0 1990 100,0 441 100,0 3932 10,1 223 100,0 5,1 50,6 11,2
16
PV
I 875 18,4 239 31,6 244 34,3 631 27,8 44 10,6 5,0 18,0 18,4 II 135 2,8 11 1,5 7 0,9 128 5,2 8 1,9 5,9 114,3 72,7
17 III 1132 23,7 113 15,0 111 15,6 1021 9,8 80 19,4 7,0 72,0 70,8 18 IV 1560 32,7 207 27,4 137 19,3 1423 8,8 138 33,4 8,8 100,0 66,7
VI1 84 1,7 3 0,4 27 3,8 57 32,2 18 4,4 21,4 66,7 600,0 19 VII 936 19,6 182 24,0 184 25,8 752 19,6 123 29,8 13,2 66,8 67,6
20 Uk. 4761 100,0 757 100,0 711 100,0 5050 15,9 413 100,0 8,7 58,1 54,6
21
NK PŽ ŠA ŽB
I 1275 12,0 435 26,1 338 21,8 937 26,5 54 7,0 4,3 15,9 12,4 II 281 2,6 37 2,2 29 1,8 252 10,3 18 2,4 6,4 62,1 48,6
22 III 2289 21,6 249 14,9 301 19,4 1988 13,2 168 21,8 7,4 55,8 67,5 23 IV 3503 33,0 560 33,5 410 25,5 3093 11,7 293 38,2 8,4 71,5 52,3
VI1 224 2,2 7 0,4 105 6,8 119 46,8 15 1,9 6,7 14,3 214,3
24 VII 2979 28,1 379 22,7 351 22,6 2629 11,8 214 27,8 7,2 61,0 56,5
25 Uk. 10607 100,0 1669 100,0 1549 100,0 9058 14,6 768 100,0 7,3 49,6 46,0
26
PG DG CT
I 4327 17,7 1537 28,2 4661 42,6 -320 107,7 640 16,0 14,8 13,7 41,6 II 549 2,3 64 1,2 139 1,3 410 25,3 28 0,7 5,1 20,2 43,7
27 III 3723 15,3 527 9,7 991 9,0 2732 26,6 371 9,3 9,9 37,4 70,4 28 IV 8198 33,7 1869 34,3 2259 20,6 5939 27,6 1348 33,6 16,4 59,7 72,2
VI1 389 1,6 30 0,6 197 1,8 192 50,6 112 2,8 28,8 56,8 373,4 29 VII 6980 28,6 1407 25,8 2620 24,0 1740 37,5 1500 37,4 21,5 57,3 106,6
30 Uk. 24354 100,0 5449 100,0 10947 100,0 13407 45,0 4017 100,0 16,5 36,7 73,7
31
BR UL
I 1741 24,2 511 42,1 1122 3,2 619 64,5 302 24,4 17,4 27,0 59,1 II 229 3,2 18 1,5 388 10,8 -159 169,4 63 5,1 27,5 16,3 350,0
32 III 1294 18,0 123 10,2 985 27,5 309 76,2 263 21,3 20,3 26,7 213,8 33 IV 1883 26,2 300 24,7 594 16,6 1289 31,5 349 28,2 18,5 58,7 116,0
VI1 168 2,4 10 0,8 86 2,4 82 51,2 29 2,4 17,3 33,7 290,0
39
34 VII 1836 25,5 249 20,5 403 11,3 1433 22,0 229 18,5 12,5 56,8 92,0
35 Uk. 7200 100,0 1214 100,0 3588 100,0 3612 49,8 1238 100,0 17,2 34,5 102,0
36
KO TV BD
I 673 12,6 215 22,0 5297 44,6 -4624 787,0 711 20,4 105,6 13,4 330,7 II 200 3,7 10 1,1 1779 15,0 -1579 889,5 361 10,4 180,5 20.3 3610,0
37 III 1066 20,0 103 10,5 1963 16,5 -897 184,2 546 15,7 51,2 27,8 530,1 38 IV 1702 32,0 379 38,6 1959 16,5 -257 115,1 1263 36,3 74,2 64,5 333,3
VI1 203 3,8 16 1,6 136 1,2 -67 67,0 57 1,6 28,1 42,0 356,3 39 VII 1410 26,5 252 25,7 700 5,9 710 49,6 521 15,0 37,0 74,4 206,7
40 Uk. 5328 100,0 980 100,0 11869 100,0 -6541 222,7 3481 100,0 65,4 29,3 355,2
41
HN
I 306 7,6 91 14,4 687 16,6 -381 224,5 386 13,4 126,2 56,2 424,2 II 335 8,3 13 2,1 1414 34,3 -1079 422,1 802 27,7 239,4 56,7 6169,3
42 III 1042 25,8 104 16,5 953 23,1 89 91,5 670 23,2 64,3 70,3 644,3 43 IV 1137 28,2 221 35,0 687 16,6 450 60,4 619 21,4 54,5 90,1 280,1
VI1 144 3,6 11 1,7 38 0,9 106 26,4 46 1,6 32,0 121,0 418,2 44 VII 1023 25,4 184 29,2 313 7,6 710 30,6 356 12,3 34,8 113,7 193,5
45 Uk. 4033 100 631 100,0 4125 100,0 -92 102,3 2894 100,0 71,7 70,2 458,6
Kada se odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja posmatraju po opštinama u okviru pojedinih mikro-tržišta navedene razlike su još veće (Tab.13) .To posebno pokazuju nominalni iskazi i index-i iz kolona 9 i 10 i iz kol.13 i 14.
Ponuda, tražnja i zapošljavanje
- po opštinama i regionalno u 2015. god. -
( Tab.14)
Rb.
Opština/
region
Ponuda
(P)
Novop.bez
staža (NBS)
Traž. (T)
Traž :Ponuda (5:3) Zapoš.
Zapoš.: Ponuda (8:3)
Zapoš.:Traž. (8:5)
Zapoš.:NBS (8:4)
Nomin. Index Nomin. Index Nomin. Index Nomin. Index
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
1 And
804 107 69 735 8.6%
18 786
2,3 51
26,0 89
16,8
2 BA
4989 1456 652 4337 13.1%
133 4856
2,6 519
20,4 1323
9,2
3 Plv
1177 440 367 810 31.2%
44 1133
3,7 323
12,0 396
10,0
4 Rož
4369 1989 441 3928 10.1%
223 4146
5,1 218
50,6 1766
11,2
5 BP
7479 1379 954 6525 12.8%
793 6686
10,6 161
83,2 586
57,5
6 Mo
1300 213 156 1144 12.0%
37 1263
2,8 119
23,7 176
17,4
7 Kl
1338 223 153 1185 11.4%
20 1318
1,5 133
13,0 203
8,9
8 PV
4759 756 711 4048 14.9%
413 4346
8,7 298
58,8 343
54,6
9 Žb
497 49 231 266 46.5%
90 407
18,1 141
38,9 -41
183,7
10 Plž
416 89 42 374 10.1%
33 383
7,9 9
78,6 56
37,1
40
11 Šav
222 46 36 186 16.2%
8 214
3,6 28
22,3 38
17,4
12 Sjev. 27350 6765 3812 23538 13.9%
1811 25539
6,6 2001
47,5 4954
26,7
13 % 35,2 40,9 10,7 -
12,9
-
-
-
14 NK 9466 1489 1240 8226 13.1%
634 8832
6,7 606
51,2 855
42,6
15 PG
19575 4711 10043 9532 51.3%
3718 15857
19,0 6325
37,0 993
78,9
16 CT
2551 264 433 2118 17.0%
153 2398
6,0 280
35,4 111
58,0
17 Dng
2206 480 471 1734 21,35%
142 2064
6,4 329
30,2 338
29,6
18 Sred. 33798 6944 12187 21611 36.1%
4648 29150
13,7 7539
38,2 2296
67,0
19 % 43,5 41,9 34,3 -
33,2
-
-
-
20 HN
4030 635 4125 -95 102.4%
2879 1151
71,4 1246
69,8 -2244
453,4
21 KO
1912 514 2086 -174 109.1%
895 1017
46,8 1191
43,0 -381
174,2
22 Tiv
1519 237 1915 -396 126.1%
1166 353
76,7 749
60,8 -929
492,0
23 BD
1896 223 7868 -5972 415.0%
1378 518
72,7 6490
17,5 -1155
618,0
24 BR
4960 229 2349 2611 47.4%
816 4144
16,5 1533
34,7 -587
356,3
25 Ulc
2244 327 1239 1005 55.2%
421 1823
18,7 818
34,0 -94
128,7
26 Prim. 16561 2834 19582 -3021 118.2%
7555 9006
45,6 12027
38,6 -4721
266,6
27 % 21,3 17,2 55,0 -
53,9
- -
- -
-
28 Uk. CG
77709 16543 35581 42128 45.8%
14014 63695
18,1 21567
39,4 2529
84,7
100,0 100,0 100,0
100,0
41
5.2. Mikro tržišta
BERANE – ANDRIJEVICA – PLAV
III SSS
( Tab.15)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Novop. bez
rad staža NBS
Oglaš. T
Zap. Z
Z :NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 1224 267 182 12 4.49 0.98
01 Proizvođači bilja 7 5 0 0 - -
05 Prerađivači hrane i pića 42 5 2 1 20.00 2.38
300500 Preradivač hrane i pića 17 1 1 1 100.00 5.88
300515 Kuvar industrijskih jela 17 4 1 0 - -
09 Šumari 3 1 0 0 - -
10 Prerađ. i obrađivači drveta 21 4 0 0 - -
301000 Prerađivač i obrađivač drveta 12 3 0 0 - -
301035 Stolar za montaž. opravke i održ. 6 1 0 0 - -
15 Rudari i oplemenjivači ruda 4 0 0 0 - -
16 Metalurzi 2 0 0 0 - -
18 Obrađivači metala 77 11 2 1 9.09 1.30
301801 Metalostrugar 19 2 0 0 - -
301813 Bravar 42 5 2 1 20.00 2.38
301816 Autolimar 7 1 0 0 - -
19 Monteri i instal.u mašinstvu 43 14 7 0 - -
301972 Vodoinstalater 27 5 6 0 - -
301980 Instal. sanit.uređ., grijanja i klimatiz. 7 4 0 0 - -
22 Mehaničari i mašinisti 272 62 0 2 3.23 0.74
302200 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 53 5 0 1 20.00 1.89
302201 Mašinski mehaničar 67 15 0 0 - -
302220 Automehaničar 151 42 0 1 2.38 0.66
24 Elektroenergetičari 39 6 1 1 16.67 2.56
302431 Elektroinstalater 28 5 1 1 20.00 3.57
25 Elektromehaničari 75 16 2 1 6.25 1.33
302500 Elektromehaničar 12 4 0 0 - -
302531 Izrađiv. Električ.maš.i opreme 7 1 0 0 - -
302564 Autoelektričar 51 11 2 1 9.09 1.96
42
26 Elektroničari 2 0 0 0 - -
27 Zanimanja telekomunikacija 2 0 0 0 - -
31 Hemičari 12 4 0 1 25.00 8.33
303121 Rukovalac hem. laborat.uređaja 7 3 0 1 33.33 14.29
32 Gumari i plastičari 2 1 0 0 - -
35 Papirničari 2 1 0 0 - -
36 Grafičari 2 1 0 0 - -
39 Tekstilci 1 0 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 49 10 0 1 10.00 2.04
304023 Šivač konfekcije 6 1 0 0 - -
304031 Krojač kožne odjeće 32 9 0 1 11.11 3.13
41 Kožari i krznari 25 3 2 0 - -
304121 Kožar 20 2 2 0 - -
42 Obućari i kožni galanteristi 10 2 0 0 - -
304231 Izrađivač kožne galanterije 7 2 0 0 - -
47 Farbari i lakireri 2 0 0 0 - -
52 Građevinari 2 1 0 0 - -
53 zanim. završ.građ.radova 1 1 0 0 - -
56 Zanim.drumskog saobraćaja 14 3 3 0 - -
305600 Vozač drumskog vozila 7 2 1 0 - -
305602 Vozač putničkog automobila 6 1 2 0 - -
60 Zanimanja PTT saobraćaja 1 0 0 0 - -
64 Trgovci 210 43 3 1 2.33 0.48
306400 Prodavac 56 10 3 1 10.00 1.79
306411 Prodav.svakodnevne potrošnje 143 28 0 0 - -
306461 Magacioner 10 5 0 0 - -
65 zanim.ugostiteljstva i turizma 194 41 8 1 2.44 0.52
306500 Ugostitelj 9 5 7 0 - -
306513 Kelner 101 17 1 0 - -
306515 Kuvar jednostavnih jela 84 19 0 1 5.26 1.19
71 Administratori 15 4 1 2 50.00 13.33
307111 Daktilograf 15 4 1 2 50.00 13.33
96 Zanimanja ličnih usluga 92 28 0 0 - -
309640 Frizer za žene 66 18 0 0 - -
309641 Frizer za muškarce 24 8 0 0 - -
99 Neraspoređeni 0 0 151 0 - -
43
IV
( Tab.16)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Novop bez
radnog staža NBS
Oglaš T
Zapos Z
Z:NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 2546 691 195 56 8.10 2.20
01 Proizvođači bilja 41 15 2 1 6.67 2.44 400100 Poljoprivredni tehničar za proizvodnju bilja - ratarski tehničar 39 15 2 1 6.67 2.56
02 Stočari i živinari 5 3 0 0 0.00 0.00
04 Veterinari 64 22 2 2 9.09 3.13
400400 Veterinarski tehničar 62 22 2 2 9.09 3.23
05 Prerađivači hrane i pića 40 4 1 1 25.00 2.50
400500 Tehničar za biotehnologiju 39 4 1 1 25.00 2.56
09 Šumari 85 15 2 1 6.67 1.18
400900 Šumarski tehničar 85 15 2 1 6.67 1.18
10 Prerađivači i obrađivači drveta 44 8 0 0 0.00 0.00
401000 Tehničar prerade i obrade drveta 37 7 0 0 - -
401049 Tehničar drvoprerađ. tehnologije 7 1 0 0 - -
15 Rudari i oplemenjivači ruda 8 0 0 0 - -
401500 Rudarski tehničar 8 0 0 0 - -
16 Metalurzi 2 0 0 0 - -
18 Obrađivači metala 5 1 1 1 100.00 20.00
20 Mašinski konstruktori i projektanti 34 8 0 0 - -
402000 Mašinski tehničar - konstruktor 26 1 0 0 - -
402003 Tehničar za kompjutersko konstruisanje i upravljanje 8 7 0 0
- -
21 Mašinski tehnolozi 69 5 7 1 20.00 1.45
402100 Mašinski tehničar - tehnolog 68 4 7 1 25.00 1.47
22 Mehaničari i mašinisti 11 1 4 0 - -
402205 Servisni mehan. za alatne maš. 8 0 0 0 - -
24 Elektroenergetičari 97 22 5 1 4.55 1.03
402400 Elektrotehničar energetike 73 20 5 0 - -
402401 Elektroenergetski tehničar 23 2 0 1 50.00 4.35
25 Elektromehaničari 37 17 2 2 11.76 5.41
44
402500 Elektrotehničar elektromehanike 9 2 2 0 - -
402504 Elektrot. rashl.i termičkih uređaja 8 2 0 1 50.00 12.50
402580 Elektrotehničar multimedija 19 13 0 1 7.69 5.26
26 Elektroničari 23 5 1 0 - -
402600 Elektrotehničar elektronike 23 5 0 0 - -
27 Zanimanja telekomunikacija 74 16 1 2 12.50 2.70
402700 Elektroteh.za telekom. 73 16 1 2 12.50 2.74
28 Zanimanja računarske tehnike 110 34 4 1 2.94 0.91
402800 Elektrotehničar za računare 109 33 4 1 3.03 0.92
31 Hemičari 84 8 2 1 12.50 1.19
403100 Hemijsko - tehnološki tehničar 43 6 0 1 16.67 2.33
403101 Hemijski tehničar 14 1 1 0 - -
403121 Hemijski laborant 27 1 1 0 - -
35 Papirničari 14 1 0 0 - -
403500 Tehničar za tehnologiju papira 6 0 0 0 - -
403501 Tehničar proizvodnje papira 8 1 0 0 - -
36 Grafičari 3 0 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 15 2 0 0 - -
404031 Konfekc.kožne i krznene odjeće 8 1 0 0 - -
41 Kožari i krznari 2 0 0 0 - -
50 Geodeti 1 1 0 0 - -
51 Arhitekti i urbanisti 5 1 0 0 - -
52 Građevinari 30 16 1 2 12.50 6.67
405200 Građevinski tehničar 25 12 1 2 16.67 8.00
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 105 41 5 1 2.23 0.95
405600 Tehničar drumskog saobraćaja 105 41 5 1 4.35 1.32
58 Brodari 2 0 0 0 - -
59 Vazduhoplovci 1 0 0 0 - -
60 Zanimanja PTT saobraćaja 4 1 0 0 - -
64 Trgovci 100 30 5 4 13.33 4.00
406400 Trgovački tehničar 59 17 4 2 11.76 3.39
406421 Prodavac prehrambene robe 7 2 1 1 50.00 14.29
406453 Komercijalni tehničar 26 9 0 0 - -
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 175 56 4 3 5.36 1.71
406500 Turistički i ugostiteljski tehničar 65 24 0 2 8.33 3.08
406513 Konobar 17 3 4 0 - -
406515 Kuvar 47 14 0 1 7.14 2.13
45
406531 Turistički tehničar 45 15 0 0 - -
67 Ekonomisti 223 66 14 4 6.06 1.79
406700 Ekonomski tehničar 179 55 14 3 5.45 1.68
406721 Knjigovođa 7 2 0 0 - -
406746 Tehničar marketinga i trgovine 11 4 0 0 - -
406752 Spedit.– agencijski i carin.tehničar 25 5 0 1 20.00 4.00
68 Pravnici 67 27 3 0 - -
406800 Pravni tehničar 62 26 3 0 - -
406812 Upravni tehničar 5 1 0 0 - -
69 Informatičari i statističari 18 4 1 0 - -
406900 Birotehničar 11 3 1 0 - -
406901 Računarski operater 7 1 0 0 - -
71 Administratori 26 0 0 0 - -
407100 Administrativni tehničar 26 0 0 0 - -
72 Zan. odbrane, bezbjednosti i zaštite 1 0 0 0 - - 75 Vaspitači i nastavnici društveno-humanističke oblasti 16 2 0 1 50.00 6.25
407502 Učitelj i saradnik u nastavi 16 2 0 1 50.00 6.25
82 Društv.-humanistička zanimanja 286 85 15 8 9.41 2.80
408200 Maturant gimnazije jezičkog ili društvenog smjera 74 15 4 3 20.00 4.05
408201 Maturant gimnazije 212 70 11 5 7.14 2.36
83 Prirodno-matematička zanimanja 72 8 0 0 - -
408300 Mat. gim. matem. ili prirod. smjera 33 5 0 0 - -
408301 Matematičko - tehnički saradnik 8 0 0 0 - -
408330 Laborant biologije 17 2 0 0 - -
408390 Tehnič.prirodno – matem.smjera 12 1 0 0 - -
85 Likovni umjetnici i dizajneri 1 1 0 0 - -
86 Scenski umjetnici, muzič.i književn. 1 0 0 0 - -
88 Ostala zanim.kult. umjet.i informis. 31 2 0 2 100.00 6.45
408800 Kulturološki tehničar 8 0 0 0 - -
408843 Inokorespondent 21 2 0 2 100.00 9.52
90 Medicinari 372 120 18 5 4.17 1.34
409000 Medicinski tehničar 151 56 7 3 5.36 1.99
409002 Medicinska sestra 108 31 4 0 - -
409010 Medicinsko-laboratorijski tehničar 19 5 1 0 - -
409015 Kozmetičarska sestra 13 5 2 1 20.00 7.69
409021 Pedijatrijska sestra 20 5 1 0 - -
46
409049 Ginekološko - akušerska sestra 22 1 0 0 - -
409067 Sanitarno - ekološka sestra 9 2 0 0 - -
409082 Fizioterapeutska sestra/tehničar 29 15 1 1 6.67 3.45
91 Stomatolozi 43 9 12 2 22.22 4.65
409100 Stomatološki - zubni tehničar 34 7 7 2 28.57 5.88
409101 Stomatološka sestra 9 2 5 0 - -
92 Farmaceuti 91 32 8 4 12.50 4.40
409200 Farmaceutski tehničar 83 31 8 4 12.90 4.82
409231 Biohem. - zdravstveni laborant 8 1 0 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 2 0 0 0 - -
98 Vjerska zanimanja 2 1 0 0 - -
99 Neraspoređeni 2 1 75 6 600.00 300.00
Kod ovih opština, ponuda zanimanja sa srednjom stručnom spremom u 2015 god. je bila 3.770 (19,2% veća od ponude iskazane u 2014. godini). Tražnja je bila trostruko veća od prijavljene u 2014. godini (377 : 125) dok je evidentirano zapošljavanje 67 lica što je na nivou ostvarenog u prethodnoj godini (65). Odnos ponude i zapošljavanja je kod ovog mikro-tržišta u 2015 god. bio najnepovoljniji od svih obrađenih, odnosno, broj zaposlenih je činio svega 1,8% ponude (3.770 : 67) ali je kod III sss ponuda bila 100-struko veća od evidentiranog zapošljavanja (1.224 : 12) . Kod većine grupa zanimanja nije iskazana tražnja niti zapošljavanje ili je ono minimalno ( 1-2 lica), a višestruko je manje od iskazane ponude pa i tražnje. Najveća ponuda je iskazana kod medicinskih zanimanja (506) i ona je 13,3 puta veća od iskazane tražnje, 46 puta veća od zapošljavanja (506 : 38 : 11), a ono je 14,6 puta manje od novoprijavljenih iz sistema obrazovanja (161). Kod zanimanja iz oblasti ugostiteljstva i turizma od ukupne ponude zaposli se svega 1,1% (369 : 4), trgovaca 1,6% (310 : 5), ekonomsko-pravnih tehničara 1,4% (285 : 4), kod gimnazijalaca 2,5% (319 : 8) a kod zanimanja ličnih usluga na iskazanu ponudu nije prijavljena tražnja niti evidentirano zapošljavanje, itd. Kod metalskih, mašinskih, elektro i računarskih zanimanja ukupna ponuda je bila na nivou od 956 a evidentirano je zapošljavanje 13 tih lica ili 1,4% od ponude. Iz sistema obrazovanja u 2015. godini na evidencije Zavoda prijavilo se preko 958 srednjoškolaca (267 sa III sss i 691 sa IV sss), a zaposlilo se svega 7% (67) što je najnepovoljniji odnos od svih obrađenih mikro-tržišta.
47
BIJELO POLJE- MOJKOVAC – KOLAŠIN
III
( Tab.17)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Novop bez
radnog staža NBS
Oglaš T
Zapos Z
Z:NBS Z :P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 2637 313 231 116 37.06 4.40
01 Proizvođači bilja 3 0 0 0 - -
05 Prerađivači hrane i pića 21 3 4 2 66.67 9.52
300512 Rukovalac uređ. za proizvod. i preradu voća i povrća 7 2 0 0 - -
300513 Mesar 9 0 0 0 - -
09 Šumari 4 0 0 0 - -
10 Prerađivači i obrađivači drveta 39 3 0 2 66.67 5.13
301000 Prerađivač i obrađivač drveta 30 2 0 1 50.00 3.33
301035 Stolar za montažu, opravke i održ. 6 0 0 0 - -
15 Rudari i oplemenjivači ruda 4 0 0 0 - -
16 Metalurzi 32 0 0 0 - -
301608 Rukovalac postroj.za hladno valjanje i vučenje čelika 29 0 0 0 - -
18 Obrađivači metala 287 30 7 12 40.00 4.18
301801 Metalostrugar 116 12 0 4 33.33 3.45
301802 Metaloglodač 34 4 0 1 25.00 2.94
301813 Bravar 91 9 5 4 44.44 4.40
301835 Elektrozavarivač 23 2 0 3 150.00 13.04
301836 Zavarivač - rezač gasom 7 0 0 0 - -
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 90 11 0 1 9.09 1.11
301972 Vodoinstalater 36 5 0 0 - -
301973 Instalater grijanja 31 2 0 1 50.00 3.23
301980 Instal. sanit.uređ., grijanja i klimatiz. 13 3 0 0 - -
22 Mehaničari i mašinisti 297 43 3 11 25.58 3.70
302200 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 79 4 0 4 100.00 5.06
302220 Automehaničar 207 39 3 4 10.26 1.93
24 Elektroenergetičari 121 9 1 7 77.78 5.79
302400 Elektromonter - instalater 18 0 0 0 - -
302421 Elektromon.energet.maš.i uređaja 10 1 0 0 - -
48
302431 Elektroinstalater 72 7 1 4 57.14 5.56
302432 Elektromonter instalacija i mašina 20 1 0 3 300.00 15.00
25 Elektromehaničari 133 15 2 6 40.00 4.51
302500 Elektromehaničar 72 8 1 1 12.50 1.39
302564 Autoelektričar 57 7 1 5 71.43 8.77
27 Zanimanja telekomunikacija 14 5 0 0 - -
302700 Monter telekomunikacionih mreža 10 3 0 0 - -
28 Zanimanja računarske tehnike 1 0 0 0 - -
31 Hemičari 1 1 0 0 - -
32 Gumari i plastičari 1 0 0 0 - -
35 Papirničari 1 0 0 2 - 200.00
36 Grafičari 4 0 0 0 - -
39 Tekstilci 99 8 0 5 62.50 5.05
303921 Prelac 53 4 0 3 75.00 5.66
303931 Tkač 26 0 0 2 - 7.69
303951 Apreter - dorađivač tekstila 18 3 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 138 18 0 11 61.11 7.97
304000 Krojač i konfekcionar 9 2 0 0 - -
304023 Šivač konfekcije 110 15 0 10 66.67 9.09
304024 Krojač 13 0 0 1 - 7.69
42 Obućari i kožni galanteristi 156 7 0 7 100.00 4.49
304221 Obućar 92 7 0 4 57.14 4.35
304223 Izrađivač gornjih djelova obuće 51 0 0 0 - -
304224 Izrađivač donjih djelova obuće 8 0 0 0 - -
47 Farbari i lakireri 4 0 1 1 - 25.00
52 Građevinari 40 1 2 1 100.00 2.50
305203 Tesar 10 0 1 0 - -
305204 Zidar 14 0 0 0 - -
305231 Rukovalac jednostav.građ.mašina 10 1 1 0 - -
53 Zanimanja završnih građevinskih radova 19 1 0 0 - -
305302 Građevinski keramičar 11 1 0 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 35 2 15 5 250.00 14.29
305600 Vozač drumskog vozila 35 2 11 5 250.00 14.29
57 Željezničari 3 0 5 0 - -
60 Zanimanja PTT saobraćaja 2 1 0 0 - -
64 Trgovci 488 51 23 20 39.22 4.10
306400 Prodavac 323 35 20 11 31.43 3.41
49
306411 Prodavac robe svakodnevne potrošnje 128 10 3 7 70.00 5.47
306461 Magacioner 35 6 0 2 33.33 5.71
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 461 72 24 17 23.61 3.69
306513 Kelner 220 37 16 5 13.51 2.27
306515 Kuvar jednostavnih jela 239 35 8 12 34.29 5.02
71 Administratori 59 16 1 4 25.00 6.78
307101 Administrator 29 13 0 0 - -
307111 Daktilograf 30 3 1 4 133.33 13.33
72 Zanim.odbrane, bezbjednosti i zaštite 1 0 0 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 78 16 1 2 12.50 2.56
309640 Frizer za žene 45 7 1 2 28.57 4.44
309641 Frizer za muškarce 28 9 0 0 - -
99 Neraspoređeni 0 0 142 0 - -
IV
( Tab.18)
Grupa_Zanimanje P
Novop bez
radnog staža NBS
Oglaš. T
Zapos. Z
Z:NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 3148 601 242 286 47.59 9.09
01 Proizvođači bilja 38 11 1 2 18.18 5.26
400100 Poljop.tehničar za proizvodnju bilja - ratarski tehničar 24 8 1 1 12.50 4.17
400141 Tehnič.oljoprivr.mehanizacije 9 1 0 1 100.00 11.11
02 Stočari i živinari 9 1 0 0 - -
400200 Poljop. tehnič.za uzgoj stoke i živine 8 1 0 0 - -
04 Veterinari 55 8 4 4 50.00 7.27
400400 Veterinarski tehničar 55 8 4 4 50.00 7.27
05 Prerađivači hrane i pića 86 27 1 2 7.41 2.33
400500 Tehničar za biotehnologiju 55 17 0 1 5.88 1.82
400571 Prehramb.fizicko – hem.laborant 22 9 1 1 11.11 4.55
06 Prerađivači duvana 0 0 1 0 - -
09 Šumari 29 3 4 4 133.33 13.79
400900 Šumarski tehničar 29 3 4 4 133.33 13.79
10 Prerađivači i obrađivači drveta 42 0 1 0 - -
401000 Tehničar prerade i obrade drveta 39 0 1 0 - -
50
15 Rudari i oplemenjivači ruda 4 0 0 0 - -
16 Metalurzi 4 0 0 0 - -
18 Obrađivači metala 22 1 0 1 100.00 4.55
401800 Mašinski tehničar - kontrolor kvaliteta 14 1 0 0 - -
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 2 0 0 0 - -
20 Mašinski konstruktori i projektanti 147 31 1 6 19.35 4.08
402000 Mašinski tehničar - konstruktor 117 12 1 6 50.00 5.13
402003 Teh.za kompjut.konstruis.i upravlj. 26 19 0 0 - -
21 Mašinski tehnolozi 127 11 3 8 72.73 6.30
402100 Mašinski tehničar - tehnolog 126 11 1 8 72.73 6.35
22 Mehaničari i mašinisti 22 5 0 0 - -
402200 Maš.teh.- tehnolog održav.mašina 19 4 0 0 - -
24 Elektroenergetičari 93 22 5 6 27.27 6.45
402400 Elektrotehničar energetike 89 21 5 6 28.57 6.74
25 Elektromehaničari 39 19 1 2 10.53 5.13
402500 Elektrotehničar elektromehanike 9 1 0 0 - -
402504 Elektroteh.rashl.i termičkih uređaja 16 11 1 2 18.18 12.50
402580 Elektrotehničar multimedija 12 6 0 0 - -
26 Elektroničari 14 0 0 1 - 7.14
402600 Elektrotehničar elektronike 14 0 0 1 - 7.14
27 Zanimanja telekomunikacija 99 14 5 11 78.57 11.11
402700 Elektrotehničar za telekomunikacije 98 14 5 11 78.57 11.22
28 Zanimanja računarske tehnike 100 32 3 7 21.88 7.00
402800 Elektrotehničar za računare 99 31 3 7 22.58 7.07
31 Hemičari 42 3 2 6 200.00 14.29
403100 Hemijsko - tehnološki tehničar 8 0 0 0 - -
403101 Hemijski tehničar 18 1 1 4 400.00 22.22
403121 Hemijski laborant 16 2 1 2 100.00 12.50
36 Grafičari 6 2 0 1 50.00 16.67
39 Tekstilci 53 4 0 4 100.00 7.55
403900 Tekstilni tehničar 23 4 0 1 25.00 4.35
403921 Tehničar predenja 19 0 0 2 - 10.53
403931 Tehničar tkanja 8 0 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 76 1 0 10 1000.00 13.16
404000 Konfekcijski tehničar 55 1 0 9 900.00 16.36
404001 Konfekcionar tekstila 19 0 0 1 - 5.26
41 Kožari i krznari 1 0 0 0 - -
51
42 Obućari i kožni galanteristi 16 1 0 1 100.00 6.25
404221 Obucarski tehničar 12 1 0 1 100.00 8.33
46 Tapetari 1 0 0 0 - -
47 Farbari i lakireri 1 0 0 0 - -
50 Geodeti 6 0 1 0 - -
51 Arhitekti i urbanisti 4 0 0 1 - 25.00
52 Građevinari 35 4 1 1 25.00 2.86
405200 Građevinski tehničar 31 3 1 1 33.33 3.23
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 64 19 7 5 26.32 7.81
405600 Tehničar drumskog saobraćaja 64 19 4 3 33.33 8.57
57 Željezničari 26 5 8 5 100.00 19.23
405717 Mašinovođa elektro-vuče 18 4 0 0 - -
58 Brodari 3 1 0 0 - -
60 Zanimanja PTT saobraćaja 7 2 0 0 - -
406000 Tehničar PTT saobraćaja 7 2 0 0 - -
64 Trgovci 369 50 16 30 60.00 8.13
406400 Trgovački tehničar 287 40 15 19 47.50 6.62
406435 Prodavac mješovite robe 46 5 0 6 120.00 13.04
406453 Komercijalni tehničar 34 5 1 5 100.00 14.71
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 290 67 7 14 20.90 4.83
406500 Turistički i ugostiteljski tehničar 50 16 2 4 25.00 8.00
406513 Konobar 35 11 1 0 - -
406515 Kuvar 56 14 2 0 - -
406531 Turistički tehničar 144 26 2 10 38.46 6.94
67 Ekonomisti 299 81 25 27 33.33 9.03
406700 Ekonomski tehničar 254 58 18 23 39.66 9.06
406721 Knjigovođa 13 1 3 0 - -
406746 Tehničar marketinga i trgovine 28 21 3 4 19.05 14.29
68 Pravnici 54 10 2 11 110.00 20.37
406800 Pravni tehničar 46 9 2 9 100.00 19.57
406812 Upravni tehničar 8 1 0 2 200.00 25.00
69 Informatičari i statističari 2 0 0 0 - -
71 Administratori 10 1 0 0 - -
407100 Administrativni tehničar 10 1 0 0 - -
72 Zanim.odbrane, bezbjednosti i zaštite 2 0 0 0 - -
75 Vasp.i nastav. društv.-humani.oblasti 19 1 0 1 100.00 5.26
407502 Učitelj i saradnik u nastavi 19 1 0 1 100.00 5.26
52
82 Društveno-humanistička zanimanja 464 121 26 51 42.15 10.99
408200 Mat. gim. jezič.ili društvenog smjera 116 42 2 8 19.05 6.90
408201 Maturant gimnazije 348 79 24 43 54.43 12.36
83 Prirodno-matematička zanimanja 64 6 2 4 66.67 6.25
408300 Mat.gim.matem.ili prirodnog smjera 23 3 1 2 66.67 8.70
408301 Matematičko - tehnički saradnik 8 2 0 0 - -
408302 Matematičko - programerski saradnik 10 0 1 1 - -
408330 Laborant biologije 10 0 0 0 - -
85 Likovni umjetnici i dizajneri 3 0 0 1 - 33.33
86 Scenski umjet., muzičari i književnici 13 1 0 6 600.00 46.15
408678 Tehn.produc.estrad.- revijal.prog. 6 0 0 3 - 50.00
408691 Muzički izvođac 5 1 0 3 300.00 60.00
87 Zanimanja javnog informisanja 14 1 0 4 400.00 28.57
408721 Novinarski reporter 2 0 0 1 - 50.00
408751 Tehničar propagande 12 1 0 3 300.00 25.00
88 Ostala zan.kulture, umjet.i informis. 47 2 0 6 300.00 12.77
408800 Kulturološki tehničar 29 1 0 1 100.00 3.45
408843 Inokorespondent 18 1 0 5 500.00 27.78
90 Medicinari 133 21 30 24 114.29 18.05
409000 Medicinski tehničar 44 9 8 1 11.11 2.27
409002 Medicinska sestra 38 4 18 12 300.00 31.58
409021 Pedijatrijska sestra 21 4 1 5 125.00 23.81
409049 Ginekološko - akušerska sestra 14 1 2 2 200.00 14.29
91 Stomatolozi 38 2 2 4 200.00 10.53
409100 Stomatološki - zubni tehničar 26 2 0 3 150.00 11.54
409101 Stomatološka sestra 12 0 2 1 - 8.33
92 Farmaceuti 45 7 3 7 100.00 15.56
409200 Farmaceutski tehničar 31 5 3 4 80.00 12.90
409231 Biohemijsko - zdravstveni laborant 13 2 0 3 150.00 23.08
96 Zanimanja ličnih usluga 4 1 0 0 - -
98 Vjerska zanimanja 4 2 0 0 - -
99 Neraspoređeni 1 0 80 8 - 800.00
Kod ove grupe opština, ukupno posmatrajući, ponuda zanimanja sa srednjom stručnom spremom u 2015. godini je bila 5785 (5,4% veća u odnosu na 2014. god.), tražnja je bila 38,3% veća (473 : 342 lica), a evidentirano zapošljavanje veće za 69,6% (402 : 237).
53
Odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja u 2015. god. su nešto povoljniji u odnosu na ostvarene u 2014. god. zahvaljujući, prije svega, većoj tražnji i povećanom zapošljavanju iako su još uvijek prisutni veliki dispariteti u tim odnosima posebno ako se oni posmatraju na nivou grupa zanimanja ili zanimanja ili na nivou pojedinih opština. Oni su posebno izraženi kod upoređivanja iskazane ponude i ostvarenog zapošljavanja. Kod svih grupa zanimanja ponuda znatno prevazilazi tražnju, a u još većoj mjeri zapošljavanje. Ponuda je bila najveća kod zanimanja iz oblasti trgovine (857) ali je tražnja i zapošljavanje znatno niže (39 : 50). I kod zanimanja iz oblasti ugostiteljstva i turizma te razlike su znatne (751 : 31 : 31), a nešto manje kod gimnazijalaca (487 : 27 : 53) i ekonomsko-pravnih tehničara (345 : 27 : 36). I kod tzv. tehničkih zanimanja navedeni odnosi su izraženo nepovoljni. Tako je npr. kod obrađivača metala (metalostrugar, bravar, itd) odnos između ponude, tražnje i zapošljavanja bio 287 : 7 : 12, a kod mehaničara i mašinista (automehaničar, mašinbravar, itd. 297 : 3 : 11). Kod velikog broja zanimanja nije iskazana tražnja niti zapošljavanje ili je ono minimalno (1-2 lica), a znatno je manje od iskazane ponude pa i tražnje. Iz sistema obrazovanja u 2015. godini na evidencije Zavoda u ovim opštinama prijavilo se 915 srednjoškolaca (313 lica sa III sss i 601 sa IV sss) što je dvostruko više od ostvarenog zapošljavanja srednjoškolaca u 2015. godini (402). ROŽAJE
III
( Tab.19)
Grupa_Zanimanje Ponud
Novop. bez
radnog staža NBS
Oglaš. T
Zapos. Z
Z:NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 840 317 20 29 9.15 3.45
01 Proizvođači bilja 1 1 0 0 - -
02 Stočari i živinari 1 1 0 0 - -
09 Šumari 3 0 0 0 - -
10 Prerađivači i obrađivači drveta 59 11 0 0 - -
301000 Prerađivač i obrađivač drveta 40 9 0 0 - -
301035 Stolar za mont., opravke i održavanje 12 2 0 0 - -
54
301036 Stolar za dekor i umjet. pedm.od drv. 6 0 0 0 - -
18 Obrađivači metala 60 17 0 2 11.76 3.33
301801 Metalostrugar 31 12 0 2 16.67 6.45
301813 Bravar 18 5 0 0 - -
301816 Autolimar 8 0 0 0 - -
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 8 5 1 0 - -
301980 Instal.sanit.uređ. grijanja i klimatizacije 4 2 0 0 - -
22 Mehaničari i mašinisti 220 88 1 5 5.68 2.27
302200 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 89 31 0 1 3.23 1.12
302220 Automehaničar 131 57 1 4 7.02 3.05
24 Elektroenergetičari 51 16 2 4 25.00 7.84
302431 Elektroinstalater 40 13 2 3 23.08 7.50
302432 Elektromonter instalacija i mašina 8 3 0 1 33.33 12.50
25 Elektromehaničari 38 16 0 2 12.50 5.26
302500 Elektromehaničar 5 2 0 0 - -
302531 Izrađivač električnih mašina i opreme 5 4 0 0 - -
302533 Izrađ.električ.mjern.instrum.i sklopova 4 1 0 0 - -
302561 Elektromehaničar pogona 4 2 0 0 - -
302564 Autoelektričar 20 7 0 2 28.57 10.00
36 Grafičari 4 0 0 0 - -
303600 Grafičar 4 0 0 0 - -
39 Tekstilci 11 5 0 0 - -
303931 Tkač 9 3 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 116 50 0 4 8.00 3.45
304000 Krojač i konfekcionar 112 48 0 4 8.33 3.57
42 Obućari i kožni galanteristi 2 1 0 0 - -
47 Farbari i lakireri 3 0 0 0 - -
52 Građevinari 2 1 0 0 - -
64 Trgovci 162 66 2 9 13.64 5.56
306400 Prodavac 67 25 2 7 28.00 10.45
306411 Prodavac robe svakodnevne potrošnje 89 37 0 2 5.41 2.25
306461 Magacioner 6 4 0 0 - -
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 82 28 1 3 10.71 3.66
306513 Kelner 61 22 1 3 13.64 4.92
306515 Kuvar jednostavnih jela 19 6 0 0 - -
71 Administratori 2 2 0 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 12 8 0 0 - -
309640 Frizer za žene 5 5 0 0 - -
55
309641 Frizer za muškarce 7 3 0 0 - -
99 Neraspoređeni 0 0 13 0 - -
IV
( Tab.20)
Grupa_Zanimanje Ponud
Novop bez radn staža NBS
Oglaš T
Zapos Z
Z:NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 821 307 141 42 13.68 5.12
01 Proizvođači bilja 6 4 0 0 - -
400100 Poljop.tehnič.za proizv.bilja – ratar.tehnič. 5 3 0 0 - -
02 Stočari i živinari 7 3 0 2 66.67 28.57
400200 Poljop. tehničar za uzgoj stoke i živine 4 2 0 1 50.00 25.00
04 Veterinari 5 2 1 0 - -
400400 Veterinarski tehničar 5 2 1 0 - -
05 Prerađivači hrane i pića 0 0 1 0 - -
09 Šumari 15 3 0 0 - -
400900 Šumarski tehničar 15 3 0 0 - -
10 Prerađivači i obrađivači drveta 40 14 0 0 - -
401000 Tehničar prerade i obrade drveta 40 14 0 0 - -
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 1 1 0 0 - -
20 Mašinski konstruktori i projektanti 3 2 0 0 - -
21 Mašinski tehnolozi 60 27 1 2 7.41 3.33
402100 Mašinski tehničar - tehnolog 59 26 1 2 7.69 3.39
22 Mehaničari i mašinisti 5 3 0 0 - -
24 Elektroenergetičari 9 5 1 0 - -
402400 Elektrotehničar energetike 7 4 1 0 - -
25 Elektromehaničari 3 2 1 0 - -
26 Elektroničari 3 0 1 0 - -
27 Zanimanja telekomunikacija 9 4 0 0 - -
402700 Elektrotehničar za telekomunikacije 9 4 0 0 - -
28 Zanimanja računarske tehnike 67 24 5 4 16.67 5.97
402800 Elektrotehničar za računare 67 24 5 4 16.67 5.97
31 Hemičari 11 4 0 0 - -
403100 Hemijsko - tehnološki tehničar 10 4 0 0 - -
36 Grafičari 1 0 0 0 - -
39 Tekstilci 3 0 0 0 - -
56
40 Proizvođači odjeće 8 2 0 0 - -
404000 Konfekcijski tehničar 7 1 0 0 - -
50 Geodeti 0 0 1 0 - -
51 Arhitekti i urbanisti 1 0 0 0 - -
52 Građevinari 7 2 0 0 - -
405200 Građevinski tehničar 7 2 0 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 7 2 1 0 - -
405600 Tehničar drumskog saobraćaja 5 1 1 0 - -
64 Trgovci 48 21 1 1 4.76 2.08
406400 Trgovački tehničar 43 17 1 1 5.88 2.33
406435 Prodavac mješovite robe 4 3 0 0 - -
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 36 17 1 2 11.76 5.56
406500 Turistički i ugostiteljski tehničar 7 4 0 0 - -
406531 Turistički tehničar 27 12 1 2 16.67 7.41
67 Ekonomisti 96 29 3 1 3.45 1.04
406700 Ekonomski tehničar 91 27 3 1 3.70 1.10
68 Pravnici 4 2 0 0 - -
406800 Pravni tehničar 4 2 0 0 - -
69 Informatičari i statističari 1 0 0 0 - -
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 1 0 0 0 - -
75 Vasp.i nastav.društv.-humanist. oblasti 11 0 0 0 - -
407502 Učitelj i saradnik u nastavi 11 0 0 0 - -
82 Društveno-humanistička zanimanja 192 79 10 15 18.99 7.81
408200 Maturant gimn. jezič.ili društv. smjera 68 36 3 4 11.11 5.88
408201 Maturant gimnazije 124 43 7 11 25.58 8.87
83 Prirodno-matematička zanimanja 47 15 0 5 33.33 10.64
408300 Maturant gim.matem.ili prirodnog smjera 5 1 0 0 - -
408301 Matematičko - tehnički saradnik 8 1 0 2 200.00 25.00
408310 Laborant fizike 7 2 0 1 50.00 14.29
408330 Laborant biologije 16 6 0 1 16.67 6.25
408390 Tehničar prirod. – matemat. smjera 11 5 0 1 20.00 9.09
85 Likovni umjetnici i dizajneri 1 0 0 0 - -
86 Scenski umjetnici, muzičari i književnici 1 0 0 0 - -
88 Ostala zan. kulture, umjet. i informisanja 14 4 1 2 50.00 14.29
408800 Kulturološki tehničar 12 4 0 0 - -
90 Medicinari 61 14 9 7 50.00 11.48
409000 Medicinski tehničar 46 9 6 6 66.67 13.04
409021 Pedijatrijska sestra 4 1 3 1 100.00 25.00
409049 Ginekološko - akušerska sestra 4 1 0 0 - -
91 Stomatolozi 7 5 0 1 20.00 14.29
409100 Stomatološki - zubni tehničar 6 4 0 1 25.00 16.67
57
92 Farmaceuti 13 6 1 0 - -
409200 Farmaceutski tehničar 12 5 1 0 - -
98 Vjerska zanimanja 11 8 0 0 - -
409800 Vjerska zanimanja sa srednjom školom 11 8 0 0 - -
99 Neraspoređeni 6 3 102 0 - -
U opštini Rožaje, kao najmanjem od svih obrađenih mikro-tržišta, u 2015. godini u odnosu na 2014. god. ponuda radne snage, evidentirane kod Zavoda, bila za 43,2% veća (1.661 : 1.160), tražnja dvostruko (161 : 80) a zapošljavanje četvorostruko veće (71 : 17) iako su odnosi na tom tržištu nepovoljni posebno kada se posmatraju kroz odnos zapošljavanja i ponude. Tako je iskazana ponuda bila 10-struko veća od prijavljene tražnje, a evidentirano zapošljavanje 23,4 puta manje od ponude. Karakteristika ponude srednjoškolaca je nešto veće učešće onih sa III sss u odnosu na IV sss (840 : 821) ali je u tražnji i zapošljavanju obrnuta proporcija (20 : 141 odnosno 29 : 42). Kod mehaničara i mašinista (automehaničar, mašinbravar, itd) odnos ponude, tražnje i zapošljavanja je bio (220 : 1 : 5), kod trgovaca (210 : 3 : 10), gimnazijalaca (197 : 10 : 15) ugostitelja (118 : 2 : 5), a kod prerađivača i obrađivača drveta na iskazanu ponudu (99) nije bilo prijavljene tražnje niti zapošljavanja, a slično je kod ekonomskih tehničara gdje od 100 iskazane ponude evidentirano zapošljavanje samo jednog lica. Kod manjeg broja grupa zanimanja evidentirano je minimalno zapošljavanje dok kod većine nije prijavljena tražnja niti evidentirano zapošljavanje. Iz sistema obrazovanja u 2015. godini na evidencije Zavoda prijavila su se 624 srednjoškolca (317 sa III sss i 307 sa IV sss) što je 8,8 puta više od ostvarenog zapošljavanja u toj godini.
58
PLJEVLJA
III
( Tab.21)
Grupa_Zanimanje Ponuda
Novop bez
radnog staža NBS
Oglaš T
Zapos Z
Z:NBS. Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 1130 111 111 80 72.07 7.08
01 Proizvođači bilja 1 0 0 0 - -
05 Prerađivači hrane i pića 3 0 0 1 - 33.33
10 Prerađivači i obrađivači drveta 38 1 0 1 100.00 2.63
301035 Stol. za mont., opravke i održ. 37 1 0 1 100.00 2.70
15 Rudari i oplemenjivači ruda 29 0 0 3 - 10.34
301505 Rukov. Jednost.rudar. mehaniz. 28 0 0 3 - 10.71
16 Metalurzi 1 0 0 0 - -
18 Obrađivači metala 150 9 5 9 100.00 6.00
301801 Metalostrugar 56 5 0 2 40.00 3.57
301813 Bravar 57 2 1 5 250.00 8.77
301816 Autolimar 5 0 0 0 - -
301835 Elektrozavarivač 9 0 0 1 - 11.11
301836 Zavarivač - rezač gasom 12 2 4 1 50.00 8.33
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 35 6 0 1 16.67 2.86
301973 Instalater grijanja 26 3 0 1 33.33 3.85
20 Mašinski konstruktori i projektanti 1 0 0 0 - -
22 Mehaničari i mašinisti 101 3 1 20 666.67 19.80
302201 Mašinski mehaničar 14 0 0 3 - 21.43
302205 Mehaničar za alatne mašine 7 1 0 3 300.00 42.86
302220 Automehaničar 78 2 1 10 500.00 12.82
24 Elektroenergetičari 67 7 0 0 - -
302421 Elektromon. energ.maš.i uređaja 10 0 0 0 - -
302431 Elektroinstalater 57 7 0 0 - -
25 Elektromehaničari 120 8 2 14 175.00 11.67
302500 Elektromehaničar 95 4 2 10 250.00 10.53
302564 Autoelektričar 25 4 0 4 100.00 16.00
26 Elektroničari 1 0 0 0 - -
27 Zanimanja telekomunikacija 2 0 0 0 - -
31 Hemičari 1 1 0 0 - -
32 Gumari i plastičari 1 1 0 0 - -
59
36 Grafičari 2 0 0 0 - -
39 Tekstilci 10 0 0 0 - -
303941 Pletač 8 0 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 19 3 0 0 - -
304022 Krojač tekstila 7 2 0 0 - -
304023 Šivač konfekcije 4 0 0 0 - -
304024 Krojač 7 1 0 0 - -
42 Obućari i kožni galanteristi 1 1 0 0 - -
47 Farbari i lakireri 1 0 0 0 - -
52 Građevinari 17 0 20 1 - 5.88
305203 Tesar 2 0 10 0 - -
305204 Zidar 8 0 10 0 - -
305231 Rukov. Jednostav.građ.mašina 6 0 0 1 - 16.67
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 62 7 11 5 71.43 8.06
305600 Vozač drumskog vozila 59 7 3 5 71.43 8.47
305604 Vozač teretnjaka 2 0 8 0 - -
60 Zanimanja PTT saobraćaja 29 3 1 2 66.67 6.90
306001 Poštar 29 3 1 2 66.67 6.90
64 Trgovci 177 27 3 9 33.33 5.08
306400 Prodavac 72 14 3 3 21.43 4.17
306411 Prodav.robe svakodn.potrošnje 99 12 0 6 50.00 6.06
306461 Magacioner 6 1 0 0 - -
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 196 24 9 11 45.83 5.61
306513 Kelner 90 6 5 5 83.33 5.56
306515 Kuvar jednostavnih jela 104 17 4 6 35.29 5.77
67 Ekonomisti 1 0 0 2 - 200.00
71 Administratori 50 8 1 0 - -
307111 Daktilograf 50 8 1 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 14 2 0 1 50.00 7.14
309640 Frizer za žene 13 2 0 1 50.00 7.69
99 Neraspoređeni 0 0 58 0 - -
60
IV
( Tab.22)
Grupa _Zanimanje
Ponud
Novop bez rad
staža NBS
Oglaš T
Zapos Z
Z:NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 1560 207 137 138 66.67 8.85
01 Proizvođači bilja 17 3 0 0 - -
400100 Poljop.tehnič. za proizv.bilja – ratar.tehnič. 16 3 0 0 - -
02 Stočari i živinari 4 0 0 0 - -
04 Veterinari 8 1 0 0 - -
400400 Veterinarski tehničar 8 1 0 0 - -
09 Šumari 9 0 5 0 - -
400900 Šumarski tehničar 9 0 5 0 - -
10 Prerađivači i obrađivači drveta 23 8 0 0 - -
401000 Tehničar prerade i obrade drveta 21 7 0 0 - -
13 Geolozi 13 1 0 3 300.00 23.08
401300 Geološki tehničar 12 1 0 3 300.00 25.00
15 Rudari i oplemenjivači ruda 31 1 0 2 200.00 6.45
401500 Rudarski tehničar 31 1 0 2 200.00 6.45
18 Obrađivači metala 14 2 5 2 100.00 14.29
401800 Mašinski tehničar - kontrolor kvaliteta 3 0 4 2 - 66.67
401851 The.obrad.met.na maš.sa numer.upravlj. 7 2 0 0 - -
20 Mašinski konstruktori i projektanti 128 12 1 7 58.33 5.47 402000 Mašinski tehničar - konstruktor 104 4 0 6 150.00 5.77
402003 Tehnič. za kompjut. Konstruis.i upravlj. 24 8 1 1 12.50 4.17
21 Mašinski tehnolozi 21 1 1 1 100.00 4.76
402100 Mašinski tehničar - tehnolog 10 0 1 1 - 10.00 402171 Tehničar - tehnolog proizvodnje i održavanja termotehničkih mašina i postrojenja 11 1 0 0
- -
22 Mehaničari i mašinisti 34 17 2 3 17.65 8.82
402282 Automehatroničar 33 17 2 2 11.76 6.06
24 Elektroenergetičari 60 19 0 3 15.79 5.00
402400 Elektrotehničar energetike 37 17 0 1 5.88 2.70
402401 Elektroenergetski tehničar 23 2 0 2 100.00 8.70
25 Elektromehaničari 3 0 0 0 - -
26 Elektroničari 19 0 0 1 - 5.26
402600 Elektrotehničar elektronike 9 0 0 0 - -
402601 Tehničar proizvodnje elektronskih proizvoda 10 0 0 1 - 10.00
27 Zanimanja telekomunikacija 4 0 0 0 - -
61
402700 Elektrotehničar za telekomunikacije 4 0 0 0 - -
28 Zanimanja računarske tehnike 56 11 1 3 27.27 5.36
402800 Elektrotehničar za računare 44 11 1 2 18.18 4.55
402801 Tehničar proizvod.i održ.računar.opreme 12 0 0 1 - 8.33
31 Hemičari 40 2 1 5 250.00 12.50
403121 Hemijski laborant 39 2 1 5 250.00 12.82
36 Grafičari 23 2 3 2 100.00 8.70
403622 Štamparski slagač montažer 9 0 0 1 - 11.11
403628 Štamparski mašinski slagač 6 1 0 0 - -
403661 Knjigovezački tehničar 8 1 3 1 100.00 12.50
39 Tekstilci 5 1 0 0 - -
403900 Tekstilni tehničar 5 1 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 7 0 0 0 - -
404001 Konfekcionar tekstila 7 0 0 0 - -
50 Geodeti 2 0 0 0 - -
51 Arhitekti i urbanisti 7 0 0 1 - 14.29
405101 Tehničar visokogradnje 5 0 0 0 - -
52 Građevinari 17 0 1 0 - -
405200 Građevinski tehničar 13 0 1 0 - -
53 Zanimanja završnih građevinskih radova 1 0 0 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 162 13 5 25 192.31 15.43 405600 Tehničar drumskog saobraćaja 152 13 5 20 153.85 113.16
405604 Vozač teretnog motornog vozila 6 0 0 1 - 16.67
60 Zanimanja PTT saobraćaja 89 6 3 4 66.67 4.49
406000 Tehničar PTT saobraćaja 85 5 3 4 80.00 4.71
406001 Tehničar poštanskog saobraćaja 4 1 0 0 - -
64 Trgovci 83 20 10 3 15.00 3.61 406400 Trgovački tehničar 52 17 9 1 5.88 1.92
406453 Komercijalni tehničar 31 3 1 2 66.67 6.45
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 58 8 7 8 100.00 13.79 406500 Turistički i ugostiteljski tehničar 20 2 1 2 100.00 10.00
406513 Konobar 8 3 2 0 - -
406515 Kuvar 29 3 3 6 200.00 20.69
67 Ekonomisti 322 36 10 24 66.67 7.45 406700 Ekonomski tehničar 235 20 9 17 85.00 7.23
406705 Tehničar platnog prometa 47 5 0 4 80.00 8.51
406721 Knjigovođa 4 0 0 0 - -
406746 Tehničar marketinga i trgovine 36 11 1 3 27.27 8.33
68 Pravnici 8 0 1 0 - -
406812 Upravni tehničar 6 0 0 0 - -
71 Administratori 1 0 0 0 - -
62
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 3 0 0 0 - -
75 Vaspitači i nastav.društveno-humanist.oblasti 9 0 0 2 - 22.22
407502 Učitelj i saradnik u nastavi 9 0 0 2 - 22.22
82 Društveno-humanistička zanimanja 165 31 11 16 51.61 9.70 408201 Maturant gimnazije 164 31 11 16 51.61 9.76
83 Prirodno-matematička zanimanja 39 2 1 5 250.00 12.82
408300 Matur.gim.matem.ili prirodnog smjera 6 0 1 2 - 33.33
408301 Matematičko - tehnički saradnik 5 0 0 0 - -
408330 Laborant biologije 14 1 0 1 100.00 7.14
408390 Tehničar prirodno - matematickog smjera 11 1 0 2 200.00 18.18
85 Likovni umjetnici i dizajneri 1 1 0 0 0.00 0.00
86 Scenski umjetnici, muzičari i književnici 1 0 0 1 - 100.00
87 Zanimanja javnog informisanja 3 0 0 0 - -
88 Ostala zanim.kult., umjet. i informis. 22 1 0 3 300.00 13.64
408800 Kulturološki tehničar 6 0 0 1 - 16.67
408843 Inokorespondent 16 1 0 2 200.00 12.50
90 Medicinari 33 6 24 11 183.33 33.33
409000 Medicinski tehničar 11 2 4 4 200.00 36.36
409002 Medicinska sestra 13 1 17 5 500.00 38.46
409021 Pedijatrijska sestra 7 3 1 1 33.33 14.29
91 Stomatolozi 7 1 3 2 200.00 28.57
409100 Stomatološki - zubni tehničar 3 1 2 0 - -
409101 Stomatološka sestra 4 0 1 2 - 50.00
92 Farmaceuti 8 1 3 1 100.00 12.50
409200 Farmaceutski tehničar 8 1 3 1 100.00 12.50
99 Neraspoređeni 0 0 39 0 - -
U ovoj opštini odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja srednjoškolaca u 2015. godini su povoljniji u odnosu na ostale opštine sjevernog regiona ali su oni nepovoljniji od ostvarenih u 2014. godini. Tako je ponuda III i IV stepena stručne spreme ostala na približno istom nivou (2.690 : 2.525) tražnja je niža za 47,6% (248 : 473) a kao posledica toga i zapošljavanje je smanjeno za 39,1% ( 218 : 358). Zbog toga je ponuda bila 10,8 puta veća od prijavljene tražnje (u 2014. god. 5,3 puta), a 12,4 puta veća ostvarenog zapošljavanja (u 2014. god. 7 puta). Nominalno posmatrajući, najveća ponuda iskazana je kod ekonomskih tehničara (322 lica), trgovaca (260), ugostitelja (254 lica) zanimanja iz oblasti drumskog saobraćaja (224) i gimnazijalaca (171). Kod ovih grupa zanimanja evidentirano je i veće zapošljavanje u odnosu na ostale iako je ono bilo znatno ispod iskazane ponude i prijavljene tražnje sobzirom da je ukupno iskazana ponuda od 1.231 bila 18,3 puta veća od prijavljene tražnje (67) a 12 puta veća od ostvarenog zapošljavanja (103).
63
Veći dispariteti između ponude i zapošljavanja prisutni su kod metalskih, mašinskih, elektro i računarskih zanimanja, a karakterističan primjer za ovo tržište su energetičari kod kojih u odnosu na iskazanu ponudu (127) nije prijavljena tražnja, a evidentirano je zapošljavanje samo tri lica, a kod prerađivača i obrađivača drveta odnos punude tražnje i zapošljavanja je bio 61 : 0 : 1. U 2015. godini na evidencije Zavoda iz sistema obrazovanja prijavilo se 318 srednjoškolaca (111 sa III sss i 207 sa IV sss) dok se zaposlilo 218 ili 31,5% manje dok je u 2014 god. bilo obrnuto tj. zapošljavanje srednjoškolaca je bilo za 40% veće od broja novoprijavljenih iz sistema tog obrazovanja (358 : 257).
NIKŠIĆ- PLUŽINE –ŠAVNIK – ŽABLJAK
III
( Tab.23.)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Novop bez rad
staža NBS
Oglaš T
Zapo Z
Z:NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 2290 250 301 167 66.80 7.29
05 Prerađivači hrane i pića 10 0 10 2 - 20.00
300513 Mesar 6 0 7 1 - 16.67
09 Šumari 1 0 0 1 - 100.00
10 Prerađivači i obrađivači drveta 34 4 10 3 75.00 8.82
301000 Prerađivač i obrađivač drveta 25 4 10 2 50.00 8.00
301035 Stolar za montažu, opravke i održavanje 6 0 0 0 - -
15 Rudari i oplemenjivači ruda 81 1 0 0 - -
301502 Rudar podzemne eksploatacije 21 0 0 0 - -
301503 Rukovalac jamske utovarne mehanizacije 14 0 0 0 - -
301505 Rukovalac jednost.rudar.mehaniz. 10 0 0 0 - -
301511 Rudar površinske eksploatacije 9 0 0 0 - -
301513 Ruk.opreme za bušenje u površ. eksploat. 21 0 0 0 - -
16 Metalurzi 7 1 1 2 200.00 28.57
301606 Rukov.postrojenja za toplo valjanje čelika 4 1 0 0 - -
18 Obrađivači metala 305 24 41 29 120.83 9.51
301801 Metalostrugar 106 5 2 6 120.00 5.66
301802 Metaloglodač 13 0 2 2 - 15.38
64
301805 Metalobrusač 6 0 0 0 - -
301813 Bravar 79 5 17 10 200.00 12.66
301816 Autolimar 43 4 1 4 100.00 9.30
301821 Rukovalac mašina za izradu reznog alata 15 4 0 3 75.00 20.00
301835 Elektrozavarivač 6 0 12 0 - -
301836 Zavarivač - rezač gasom 33 5 1 4 80.00 12.12
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 37 8 1 2 25.00 5.41
301972 Vodoinstalater 20 3 0 0 - -
301973 Instalater grijanja 8 1 0 0 - -
301980 Instal.sanit.uređaja, grijanja i klimatizacije 6 4 0 0 - -
20 Mašinski konstruktori i projektanti 1 0 0 0 - -
22 Mehaničari i mašinisti 354 27 1 32 118.52 9.04
302200 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 165 7 0 23 328.57 13.94
302201 Mašinski mehaničar 7 0 0 1 - 14.29
302220 Automehaničar 170 19 1 6 31.58 3.53
302250 Precizni mehaničar 4 0 0 1 - 25.00
24 Elektroenergetičari 74 5 17 11 220.00 14.86
302400 Elektromonter - instalater 5 0 8 6 - 120.00
302431 Elektroinstalater 62 4 9 5 125.00 8.06
302432 Elektromonter instalacija i mašina 4 0 0 0 - -
25 Elektromehaničari 169 19 9 13 68.42 7.69
302500 Elektromehaničar 16 1 1 0 - -
302531 Izrađivač električnih mašina i opreme 56 3 4 4 133.33 7.14
302561 Elektromehaničar pogona 4 0 1 1 - 25.00
302564 Autoelektričar 93 15 3 7 46.67 7.53
26 Elektroničari 12 0 0 2 - 16.67
302621 Radio i TV mehaničar 11 0 0 2 - 18.18
27 Zanimanja telekomunikacija 12 0 0 1 - 8.33
302700 Monter telekomunikacionih mreža 8 0 0 1 - 12.50
302702 Monter telekomunikacione opreme 4 0 0 0 - -
28 Zanimanja računarske tehnike 1 0 0 0 - -
31 Hemičari 2 0 0 0 - -
32 Gumari i plastičari 1 0 0 1 - 100.00
34 Staklari 1 0 0 0 - -
36 Grafičari 2 0 0 0 - -
39 Tekstilci 4 0 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 99 16 1 10 62.50 10.10
65
304000 Krojač i konfekcionar 84 14 1 7 50.00 8.33
304024 Krojač 13 2 0 2 100.00 15.38
42 Obućari i kožni galanteristi 4 1 0 0 - -
46 Tapetari 12 1 0 0 - -
304621 Tapetar 12 1 0 0 - -
47 Farbari i lakireri 1 0 3 0 - -
52 Građevinari 54 7 5 2 28.57 3.70
305203 Tesar 6 1 0 0 - -
305204 Zidar 6 1 0 0 - -
305231 Rukov.jednostavnih građ.mašina 39 4 4 1 25.00 2.56
53 Zanimanja završnih građevinskih radova 1 0 2 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 53 1 10 0 - -
305600 Vozač drumskog vozila 48 1 10 0 - -
305602 Vozač putničkog automobila 4 0 0 0 - -
57 Željezničari 1 0 2 0 - -
58 Brodari 1 0 0 0 - -
61 Zan.pretov.us. unut. trans. i prevoz. žičar. 3 1 0 0 - -
64 Trgovci 310 38 14 29 76.32 9.35
306400 Prodavac 295 37 13 27 72.97 9.15
306411 Prodavac robe svakodnevne potrošnje 14 1 0 2 200.00 14.29
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 410 42 30 20 47.62 4.88
306513 Kelner 224 29 10 14 48.28 6.25
306515 Kuvar jednostavnih jela 182 13 9 4 30.77 2.20
306517 Točilac pića 0 0 11 2 - -
71 Administratori 16 1 0 0 - -
307111 Daktilograf 16 1 0 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 217 53 7 6 11.32 2.76
309640 Frizer za žene 149 34 7 3 8.82 2.01
309641 Frizer za muškarce 39 9 0 2 22.22 5.13
309642 Frizer - vlasuljar 28 10 0 1 10.00 3.57
99 Neraspoređeni 0 0 137 1 - -
66
IV
( Tab.24)
Grupa_Zanimanje Pobud
Novop bez rad
staža NBS
Oglaš T
Zap Z
Z :NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 3498 560 410 292 52.14 8.35
01 Proizvođači bilja 24 5 2 1 20.00 4.17
400100 Poljop.teh. za proizv.bilja - ratarski tehnič. 18 5 2 1 20.00 5.56
02 Stočari i živinari 46 7 1 1 14.29 2.17
400200 Poljop. tehničar za uzgoj stoke i živine 5 1 1 0 - -
400201 Tehničar stočarstva 41 6 0 1 16.67 2.44
04 Veterinari 12 3 0 0 - -
400400 Veterinarski tehničar 12 3 0 0 - -
05 Prerađivači hrane i pića 59 9 1 3 33.33 5.08
400500 Tehničar za biotehnologiju 52 8 1 3 37.50 5.77
09 Šumari 5 1 2 0 - -
400900 Šumarski tehničar 5 1 2 0 - -
10 Prerađivači i obrađivači drveta 36 0 0 1 - 2.78
401000 Tehničar prerade i obrade drveta 24 0 0 1 - 4.17
401049 Tehničar drvoprerađivačke tehnologije 12 0 0 0 - -
13 Geolozi 1 0 0 0 - -
15 Rudari i oplemenjivači ruda 23 0 0 0 - -
401500 Rudarski tehničar 21 0 0 0 - -
16 Metalurzi 57 4 1 4 100.00 7.02
401600 Metalurški tehničar 57 4 1 4 100.00 7.02
18 Obrađivači metala 13 1 2 0 - -
401800 Mašinski tehničar - kontrolor kvaliteta 10 1 2 0 - -
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 1 0 0 1 - 100.00
20 Mašinski konstruktori i projektanti 237 28 16 7 25.00 2.95
402000 Mašinski tehničar - konstruktor 201 19 16 6 31.58 2.99
402001 Tehničar konstruisanja mašin.elemenata 11 0 0 0 - -
402003 Tehnič. za kompjut.konstruis.i upravljanje 25 9 0 1 11.11 4.00
21 Mašinski tehnolozi 59 2 1 3 150.00 5.08
402100 Mašinski tehničar - tehnolog 54 2 1 3 150.00 5.56
402160 The. tehno.proiz i održ.energ.maš. i postr. 4 0 0 0 - -
22 Mehaničari i mašinisti 51 17 0 0 - -
67
402200 Maš. tehničar - tehnolog održav.mašina 19 3 0 0 - -
402282 Automehatroničar 32 14 0 0 - -
24 Elektroenergetičari 156 24 13 12 50.00 7.69
402400 Elektrotehničar energetike 152 23 12 12 52.17 7.89
402401 Elektroenergetski tehničar 4 1 0 0 - -
25 Elektromehaničari 64 14 0 1 7.14 1.56
402500 Elektrotehničar elektromehanike 16 1 0 0 - -
402504 Elektrotehnič.rashlad.i termičkih uređaja 15 2 0 0 - -
402562 Elektrom. teh.održ.proizvoda za domaćin. 9 1 0 1 100.00 11.11
402580 Elektrotehničar multimedija 21 10 0 0 - -
26 Elektroničari 123 16 8 12 75.00 9.76
402600 Elektrotehničar elektronike 106 15 8 12 80.00 11.32
402621 Tehničar održavanja audio i video-aparata 17 1 0 0 - -
27 Zanimanja telekomunikacija 91 17 3 8 47.06 8.79
402700 Elektrotehničar za telekomunikacije 90 17 3 8 47.06 8.89
28 Zanimanja računarske tehnike 102 21 7 5 23.81 4.90
402800 Elektrotehničar za računare 99 21 7 5 23.81 5.05
31 Hemičari 18 2 3 0 - -
403101 Hemijski tehničar 8 0 0 0 - -
403121 Hemijski laborant 8 1 0 0 - -
36 Grafičari 2 0 0 1 - -
39 Tekstilci 10 0 0 1 - -
403900 Tekstilni tehničar 8 0 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 13 0 0 0 - -
404000 Konfekcijski tehničar 9 0 0 0 - -
404001 Konfekcionar tekstila 4 0 0 0 - -
41 Kožari i krznari 0 0 0 1 - -
50 Geodeti 7 1 1 0 - -
405000 Geodetski tehničar 6 1 1 0 - -
51 Arhitekti i urbanisti 3 2 0 0 - -
52 Građevinari 70 17 10 9 52.94 12.86
405200 Građevinski tehničar 63 14 10 8 57.14 12.70
405267 Građevinski laborant 4 0 0 1 - 25.00
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 129 20 2 7 35.00 5.43
405600 Tehničar drumskog saobraćaja 129 20 2 7 35.00 5.43
57 Željezničari 5 1 0 0 - -
58 Brodari 7 1 0 0 - -
405801 Pomorski nautičar 4 0 0 0 - -
68
60 Zanimanja PTT saobraćaja 5 1 0 1 100.00 20.00
406000 Tehničar PTT saobraćaja 5 1 0 1 100.00 20.00
64 Trgovci 406 68 18 43 63.24 10.59
406400 Trgovački tehničar 232 46 6 20 43.48 8.62
406453 Komercijalni tehničar 169 20 12 23 115.00 13.61
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 345 60 39 32 53.33 9.28
406500 Turistički i ugostiteljski tehničar 37 7 8 2 28.57 5.41
406513 Konobar 84 7 20 16 228.57 19.05
406515 Kuvar 80 10 7 10 100.00 12.50
406531 Turistički tehničar 143 36 1 4 11.11 2.80
67 Ekonomisti 502 86 33 42 48.84 8.37
406700 Ekonomski tehničar 374 69 30 26 37.68 6.95
406721 Knjigovođa 91 3 1 12 400.00 13.19
406746 Tehničar marketinga i trgovine 36 13 2 4 30.77 11.11
68 Pravnici 26 4 0 3 75.00 11.54
406800 Pravni tehničar 17 3 0 2 66.67 11.76
406812 Upravni tehničar 8 0 0 1 - 12.50
69 Informatičari i statističari 4 0 2 0 - -
71 Administratori 9 2 2 1 50.00 11.11
407100 Administrativni tehničar 9 2 0 1 50.00 11.11
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 6 0 0 0 - -
407230 Milicioner 4 0 0 0 - -
75 Vaspit. i nastavn. društv.-humanist.oblasti 32 2 0 2 100.00 6.25
407502 Učitelj i saradnik u nastavi 31 2 0 2 100.00 6.45
82 Društveno-humanistička zanimanja 360 77 14 43 55.84 11.94
408200 Matur.gim. jezič.ili društvenog smjera 13 1 0 0 - -
408201 Maturant gimnazije 347 76 14 43 56.58 12.39
83 Prirodno-matematička zanimanja 63 8 0 11 137.50 17.46
408300 Matur.gim.matemat.ili prirodnog smjera 17 1 0 3 300.00 17.65
408301 Matematičko - tehnički saradnik 14 1 0 2 200.00 14.29
408302 Matematičko - programerski saradnik 10 3 0 2 66.67 20.00
408310 Laborant fizike 6 1 0 1 100.00 16.67
408330 Laborant biologije 12 1 0 2 200.00 16.67
408390 Tehničar prirodno - matematickog smjera 4 1 0 1 100.00 25.00
86 Scen.umjetnici, muzič.i književnici 1 0 0 0 - -
87 Zanimanja javnog informisanja 1 0 0 0 - -
88 Ostala zanim. kulture, umjet. i informisanja 66 5 0 6 120.00 9.09
408800 Kulturološki tehničar 34 4 0 2 50.00 5.88
69
408833 Pomoćni arheolog 17 1 0 2 200.00 11.76
408843 Inokorespondent 15 0 0 2 - 13.33
90 Medicinari 179 20 25 20 100.00 11.17
409000 Medicinski tehničar 65 7 9 7 100.00 10.77
409002 Medicinska sestra 58 5 14 7 140.00 12.07
409021 Pedijatrijska sestra 38 5 2 5 100.00 13.16
409049 Ginekološko - akušerska sestra 10 1 0 1 100.00 10.00
409082 Fizioterapeutska sestra/tehničar 4 0 0 0 - -
91 Stomatolozi 18 1 4 3 300.00 16.67
409100 Stomatološki - zubni tehničar 8 1 1 1 100.00 12.50
409101 Stomatološka sestra 10 0 3 2 - 20.00
92 Farmaceuti 46 12 1 2 16.67 4.35
409200 Farmaceutski tehničar 37 12 1 0 - -
409231 Biohemijsko - zdravstveni laborant 9 0 0 2 - 22.22
94 Zanimanja fizičke kulture 2 0 0 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 3 1 0 0 - -
99 Neraspoređeni 0 0 199 5 - -
Na području ovog, po veličini drugog, obrađenog mikro-tržišta srednoškolaca odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja kako kod III tako i kod IV sss su u 2015. povoljniji od ostvarenih u 2014. godini. Ukupno posmatrajući odnos ponude tražnje i zapošljavanja u 2015. godini je bio 5788 : 711 : 459 dok je u 2014. godini taj odnos bio 4.956 : 502 : 252 što znači da je ponuda povećana za 16,8%, tražnja za 41,6%, a zapošljavanje za 82,2%. Time je odnos između ponude i zapošljavanja poboljšan sa 1,0 : 19,7 na 1,0 : 12,6 a ponude i tražnje sa 1,0 : 9,8 na 1,0 : 8,2, dok je zapošljavanje bilo za 35,5% niže od prijavljene tražnje, a u 2014. godini dvostruko niže. Navedeni odnosi su kod zanimanja iz oblasti ugostiteljstva i turizma, kao najzastupljnijih u ponudi, bili (755 : 69 : 52), kod trgovaca (716 : 32 : 72), kod ekonomsko-pravnih tehničara (528 : 33 : 45), mehaničara i mašinista (405 : 1 : 32), gimnazijalaca (377 : 14 : 46), obrađivača metala (318 : 43 : 20), elektroenergetičara (230 : 30 : 23), kod zanimanja drumskog saobraćaja (182 : 12 : 7), itd. Zbog velikog učešća (47,3) nedefinisane tražnje (‘’neraspoređeni’’) u ukupnoj tražnji srednjoškolaca kod ovog mikro-tržišta ne mogu se kao relevantne koristiti nominalne veličine tražnje kod pojedinih grupa zanimanja ili zanimanja i relativni odnosi utvrđeni uz korišćene tih veličina, već se za sagledavanje kretanja, kao što je već navedeno, kao relevantniji koriste odnosi između iskazane ponude i evidentiranog zapošljavanja. Zavodu za zapošljavanje se u 2014. godini prijavilo 810 svrševih srednjoškolaca (250 sa III
70
sss i 560 lica sa IV sss) ili oko 60% onih koji su zavšili školsku 2014/15, a zaposlilo se 459 ili 43,4% manje (u 2014 god. 2,7 puta manje ( 252).
PODGORICA - CETINJE – DANILOVGRAD
III
( Tab.25)
Grupa_ Zanimanje
Ponud P
Novo bez rad
staža NBS
Oglaš T
Zapoš Z
Z :NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 3725 528 994 371 70.27 9.96
Ukupno: 01 Proizvođači bilja 21 8 1 2 25.00 9.52
300100 Proizvođač bilja 7 5 0 2 40.00 28.57
300101 Ratar 2 1 0 0 - -
300111 Voćar 6 0 1 0 - -
300121 Cvjećar 4 2 0 0 - -
Ukupno: 05 Prerađivači hrane i pića 64 10 19 11 110.00 17.19
300500 Preradivač hrane i pića 5 0 0 2 - 40.00
300502 Pekar 15 2 2 0 - -
300504 Konditor 22 4 0 2 50.00 9.09
300511 Mljekar 4 1 0 0 - -
300513 Mesar 7 0 17 6 - 85.71
300515 Kuvar industrijskih jela 10 2 0 1 50.00 10.00
Ukupno: 09 Šumari 1 0 0 0 - -
10 Prerađivači i obrađivači drveta 40 0 3 1 - 2.50
301000 Prerađivač i obrađivač drveta 12 0 0 0 - -
301035 Stolar za montažu, oprav. i održav. 20 0 3 1 - 5.00
15 Rudari i oplemenjivači ruda 7 1 0 0 - -
301512 Rukovalac bagera cikličnog djelovanja 6 1 0 0 - -
16 Metalurzi 44 4 1 4 100.00 9.09
301600 Rukovalac metalurških postrojenja 4 0 0 0 - -
301606 Rukov. Postroj. za toplo valjanje čelika 12 1 0 0 - -
301681 Termoobrađivač metala 22 2 1 4 200.00 18.18
18 Obrađivači metala 496 50 33 44 88.00 8.87
301800 Obrađivač metala 32 11 1 1 9.09 3.13
71
301801 Metalostrugar 148 12 4 13 108.33 8.78
301802 Metaloglodač 17 0 0 1 - 5.88
301803 Metalobušač 4 0 0 0 - -
301813 Bravar 192 15 24 23 153.33 11.98
301816 Autolimar 49 8 3 5 62.50 10.20
301821 Rukoval.maš.za izradu reznog alata 11 0 0 0 - -
301835 Elektrozavarivač 9 0 0 1 - 11.11
301836 Zavarivač - rezač gasom 8 0 0 0 - -
301845 Zlatar - draguljar 10 3 0 0 - -
Ukupno: 19 Mont. i instalateri u mašinstvu 109 39 6 10 25.64 9.17
301900 Monter - instalater 20 9 0 1 11.11 5.00
301913 Monter metalnih konstrukcija 18 4 0 0 - -
301972 Vodoinstalater 25 7 3 3 42.86 12.00
301973 Instalater grijanja 13 1 1 1 100.00 7.69
301974 Instalater klimatizacije 14 4 0 2 50.00 14.29
301980 Instal. sanit. uređ. grij. i klimatizacije 15 13 2 3 23.08 20.00
22 Mehaničari i mašinisti 479 57 32 54 94.74 11.27
302200 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 79 3 10 8 266.67 10.13
302201 Mašinski mehaničar 41 6 0 13 216.67 31.71
302205 Mehaničar za alatne mašine 41 3 0 1 33.33 2.44
302220 Automehaničar 290 44 17 28 63.64 9.66
302273 Mehaničar za rashladne uređaje 14 1 3 3 300.00 21.43
24 Elektroenergetičari 71 5 39 21 420.00 29.58
302400 Elektromonter - instalater 7 1 1 2 200.00 28.57
302431 Elektroinstalater 58 4 37 16 400.00 27.59
25 Elektromehaničari 214 27 6 24 88.89 11.21
302500 Elektromehaničar 93 10 2 11 110.00 11.83
302531 Izrađivač električnih mašina i opreme 13 0 0 1 - 7.69
302561 Elektromehaničar pogona 9 0 1 0 - -
302564 Autoelektričar 97 17 3 12 70.59 12.37
26 Elektroničari 21 1 0 0 - -
302600 Izrađ. - monter electron. proizvoda 6 0 0 0 - -
302621 Radio i TV mehaničar 15 1 0 0 - -
27 Zanimanja telekomunikacija 33 2 7 12 600.00 36.36
302700 Monter telekomunikacionih mreža 28 2 5 9 450.00 32.14
28 Zanimanja računarske tehnike 1 0 0 0 - -
31 Hemičari 38 5 1 2 40.00 5.26
303100 Izrađivač hemijskih proizvoda 28 4 1 1 25.00 3.57
72
303101 Rukovalac hemijskih uređaja i mašina 7 1 0 0 - -
32 Gumari i plastičari 3 0 0 0 - -
34 Staklari 1 0 0 0 - -
36 Grafičari 12 1 0 2 200.00 16.67
303600 Grafičar 7 0 0 2 - 28.57
39 Tekstilci 34 2 1 1 50.00 2.94
303900 Tekstilni radnik 7 1 0 0 - -
303921 Prelac 10 0 1 1 - 10.00
303931 Tkač 11 1 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 126 11 3 13 118.18 10.32
304000 Krojač i konfekcionar 22 1 0 3 300.00 13.64
304023 Šivač konfekcije 80 8 1 9 112.50 11.25
304024 Krojač 20 2 2 1 50.00 5.00
41 Kožari i krznari 1 0 0 0 - -
42 Obućari i kožni galanteristi 38 2 0 0 - -
304221 Obućar 28 2 0 0 - -
304223 Izrađivač gornjih djelova obuće 7 0 0 0 - -
46 Tapetari 3 0 4 1 - 33.33
47 Farbari i lakireri 19 0 1 0 - -
304701 Moler - farbar 14 0 0 0 - -
52 Građevinari 108 16 85 12 75.00 11.11
305201 Armirač 7 0 20 1 - 14.29
305203 Tesar 12 1 31 1 100.00 8.33
305204 Zidar 12 0 6 2 - 16.67
305211 Hidrogradevinar 24 4 0 1 25.00 4.17
305231 Rukov.jednostavnih građ. mašina 8 1 28 3 300.00 37.50
305267 Građevinski laboratorijski pripremač 40 9 0 3 33.33 7.50
53 Zanimanja završnih građ. radova 84 18 6 9 50.00 10.71
305301 Podopolagač 8 2 0 0 - -
305302 Građevinski keramičar 34 8 4 5 62.50 14.71
305304 Teracer 33 5 0 3 60.00 9.09
305305 Građevinski gipsar 9 3 0 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 114 18 47 11 61.11 9.65
305600 Vozač drumskog vozila 90 12 19 8 66.67 8.89
305602 Vozač putničkog automobila 18 6 1 3 50.00 16.67
305604 Vozač teretnjaka 2 0 12 0 - -
305605 Vozač autobusa 4 0 15 0 - -
57 Željezničari 6 2 12 0 - -
73
305721 Kondukter u željezničkom saobraćaju 2 1 6 0 - -
60 Zanimanja PTT saobraćaja 5 1 0 2 200.00 40.00
61 Zan. Pretov. usl.unut. tran.i prev. žičar. 1 0 0 0 - -
64 Trgovci 617 67 94 43 64.18 6.97
306400 Prodavac 519 57 94 35 61.40 6.74
306411 Prodavac robe svakodnevne potrošnje 80 7 0 7 100.00 8.75
306461 Magacioner 18 3 0 1 33.33 5.56
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 550 86 50 55 63.95 10.00
306500 Ugostitelj 6 0 0 0 - -
306513 Kelner 250 30 12 25 83.33 10.00
306515 Kuvar jednostavnih jela 244 41 30 21 51.22 8.61
306516 Poslastičar jednostavnih poslastica 50 15 4 7 46.67 14.00
69 Informatičari i statističari 2 0 0 0 - -
71 Administratori 78 7 3 9 128.57 11.54
307111 Daktilograf 78 7 0 7 100.00 8.97
72 Zanim.odbrane, bezbjednosti i zaštite 4 0 32 0 - -
307221 Rukovalac vatrogasnom opremom 1 0 30 0 - -
90 Medicinari 0 0 3 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 276 87 19 27 31.03 9.78
309640 Frizer za žene 225 71 12 18 25.35 8.00
309641 Frizer za muškarce 48 16 6 7 43.75 14.58
99 Neraspoređeni 2 0 486 1 - 50.00
IV
( Tab.26)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Novop. bez
radnog staža NBS
Oglaš T
Zapos Z
Z : NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 8198 1874 2259 1347 71.88 16.43
01 Proizvođači bilja 84 18 7 11 61.11 13.10
400100 Poljop. teh. za proizv. bilja - ratar. tehnič. 38 8 4 7 87.50 18.42
400111 Voćarsko - vinogradarski tehničar 39 8 1 4 50.00 10.26
400141 Tehničar poljoprivredne mehanizacije 6 2 0 0 - -
02 Stočari i živinari 11 4 1 2 50.00 18.18
74
400200 Poljop. tehničar za uzgoj stoke i živine 4 3 1 0 - -
400201 Tehničar stočarstva 7 1 0 2 200.00 28.57
04 Veterinari 32 8 6 2 25.00 6.25
400400 Veterinarski tehničar 32 8 6 2 25.00 6.25
05 Prerađivači hrane i pića 63 20 1 8 40.00 12.70
400500 Tehničar za biotehnologiju 12 0 0 2 - 16.67
400571 Prehrambeni fizicko - hemijski laborant 40 19 1 4 21.05 10.00
400572 Prehrambeni mikrobiološki laborant 5 1 0 2 200.00 40.00
09 Šumari 12 1 4 2 200.00 16.67
400900 Šumarski tehničar 11 0 4 2 - 18.18
10 Prerađivači i obrađivači drveta 18 2 0 1 50.00 5.56
401000 Tehničar prerade i obrade drveta 12 0 0 0 - -
13 Geolozi 0 0 1 0 - -
15 Rudari i oplemenjivači ruda 3 0 1 0 - -
16 Metalurzi 72 11 3 8 72.73 11.11
401600 Metalurški tehničar 53 7 0 5 71.43 9.43
401625 Tehnič.proizvod. glin. anod i alum. 15 2 0 0 - -
18 Obrađivači metala 32 5 12 7 140.00 21.88
401800 Mašinski tehničar - kontrolor kvaliteta 23 5 3 3 60.00 13.04
401851 Tehe.obra. met. na maš. sa nume..uprav. 6 0 4 3 - 50.00
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 2 1 0 0 - -
20 Mašinski konstruktori i projektanti 398 54 7 38 70.37 9.55
402000 Mašinski tehničar - konstruktor 377 39 5 36 92.31 9.55
402003 Tehnič. za kompjut. konstruis.i upravlj. 19 14 2 2 14.29 10.53
21 Mašinski tehnolozi 148 7 2 10 142.86 6.76
402100 Mašinski tehničar - tehnolog 116 5 1 9 180.00 7.76
402156 Teh.tehn.proiz..i održ. uređ. hidr. i pneu. 4 0 0 0 - -
402160 Teh. tehn.roiz.i održ.energ.maš. i postro. 4 1 1 0 - -
402171 Teh. tehn.proiz.i odr. termo.maš. i postr. 7 0 0 0 - -
402175 Teh. Teh.proiz. i odr.hidr.maš.i postr. 11 0 0 1 - 9.09
22 Mehaničari i mašinisti 240 50 76 38 76.00 15.83
402200 Maš. tehnič. - tehnolog održ.mašina 183 19 75 34 178.95 18.58
402282 Automehatroničar 50 27 0 4 14.81 8.00
24 Elektroenergetičari 294 53 61 33 62.26 11.22
402400 Elektrotehničar energetike 222 45 61 26 57.78 11.71
402401 Elektroenergetski tehničar 69 6 0 7 116.67 10.14
25 Elektromehaničari 81 38 4 12 31.58 14.81
402500 Elektrotehničar elektromehanike 23 2 0 2 100.00 8.70
75
402504 Elektroteh. rashlad. i termičkih uređaja 26 14 3 4 28.57 15.38
402580 Elektrotehničar multimedija 28 22 1 6 27.27 21.43
26 Elektroničari 133 32 49 37 115.63 27.82
402600 Elektrotehničar elektronike 127 30 47 35 116.67 27.56
27 Zanimanja telekomunikacija 187 57 20 25 43.86 13.37
402700 Elektrotehničar za telekomunikacije 183 55 20 24 43.64 13.11
402701 Tehničar montaže telekomun.mreža 4 2 0 1 50.00 25.00
28 Zanimanja računarske tehnike 205 74 32 45 60.81 21.95
402800 Elektrotehničar za računare 204 73 32 44 60.27 21.57
31 Hemičari 312 39 25 36 92.31 11.54
403100 Hemijsko - tehnološki tehničar 33 4 1 5 125.00 15.15
403101 Hemijski tehničar 168 15 17 17 113.33 10.12
403121 Hemijski laborant 110 20 7 14 70.00 12.73
33 Proizvođači keram.i građ. materijala 2 0 0 0 - -
34 Staklari 2 1 0 0 - -
35 Papirničari 1 0 0 0 - -
36 Grafičari 103 17 5 8 47.06 7.77
403600 Tehničar graficarske tehnologije 47 6 1 1 16.67 2.13
403622 Štamparski slagač montažer 8 1 0 0 - -
403641 Reprofotograf 4 0 0 0 - -
403642 Retušer 4 0 0 0 - -
403661 Knjigovezački tehničar 7 0 0 1 - 14.29
403662 Grafički tehničar dorade i prerade 12 3 1 1 33.33 8.33
403672 Grafički laborant 7 2 0 1 50.00 14.29
403674 Pogonski tehničar štampe 8 3 3 2 66.67 25.00
39 Tekstilci 27 4 0 1 25.00 3.70
403900 Tekstilni tehničar 23 4 0 1 25.00 4.35
40 Proizvođači odjeće 49 13 2 2 15.38 4.08
404000 Konfekcijski tehničar 45 13 2 2 15.38 4.44
404001 Konfekcionar tekstila 4 0 0 0 - -
41 Kožari i krznari 6 1 0 1 100.00 16.67
404100 Kožarsko - krznarski tehničar 6 1 0 1 100.00 16.67
50 Geodeti 114 27 5 10 37.04 8.77
405000 Geodetski tehničar 83 20 4 8 40.00 9.64
405021 Geometar 31 7 1 2 28.57 6.45
51 Arhitekti i urbanisti 110 16 10 20 125.00 18.18
405100 Arhitektonski tehničar 36 7 7 10 142.86 27.78
405101 Tehničar visokogradnje 74 9 3 10 111.11 13.51
76
52 Građevinari 276 45 38 37 82.22 13.41
405200 Građevinski tehničar 169 35 33 25 71.43 14.79
405211 Tehničar hidrogradnje 46 3 3 3 100.00 6.52
405262 Tehničar niskogradnje 51 6 0 9 150.00 17.65
405267 Građevinski laborant 8 1 1 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 318 65 25 43 66.15 13.52
405600 Tehničar drumskog saobraćaja 318 65 25 42 64.62 13.21
57 Željezničari 85 26 30 14 53.85 16.47
405700 Tehničar željeznickog saobraćaja 27 3 6 7 233.33 25.93
405716 Mašinovođa dizel-vuče 5 2 0 0 - -
405717 Mašinovođa elektro-vuče 31 16 18 6 37.50 19.35
405731 Otpravnik vozova 10 0 4 1 - 10.00
405741 Pregledač željezničkih kola 10 4 2 0 - -
58 Brodari 11 4 0 2 50.00 18.18
405811 Brodomašinski tehničar 5 3 0 0 - -
59 Vazduhoplovci 1 1 9 0 - -
60 Zanimanja PTT saobraćaja 82 21 7 10 47.62 12.20
406000 Tehničar PTT saobraćaja 74 18 7 7 38.89 9.46
406001 Tehničar poštanskog saobraćaja 8 3 0 3 100.00 37.50
61 Zan.pretov. us. Unutraš.trans. i prev. žičar. 1 0 0 0 - -
64 Trgovci 526 85 103 98 115.29 18.63
406400 Trgovački tehničar 310 51 64 44 86.27 14.19
406421 Prodavac prehrambene robe 9 2 0 0 - -
406435 Prodavac mješovite robe 7 0 1 1 - 14.29
406453 Komercijalni tehničar 200 32 36 53 165.63 26.50
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 758 151 97 139 92.05 18.34
406500 Turistički i ugostiteljski tehničar 62 13 5 18 138.46 29.03
406513 Konobar 180 32 22 31 96.88 17.22
406515 Kuvar 207 42 32 30 71.43 14.49
406516 Poslastičar 8 1 1 2 200.00 25.00
406523 Recepcionar 33 1 1 3 300.00 9.09
406531 Turistički tehničar 268 62 36 55 88.71 20.52
67 Ekonomisti 839 218 156 144 66.06 17.16
406700 Ekonomski tehničar 643 133 130 106 79.70 16.49
406705 Tehničar platnog prometa 4 3 0 0 - -
406721 Knjigovođa 69 11 10 9 81.82 13.04
406746 Tehničar marketinga i trgovine 74 41 15 21 51.22 28.38
406752 Speditersko – agenc. i carinski tehničar 49 30 1 8 26.67 16.33
77
68 Pravnici 244 52 12 41 78.85 16.80
406800 Pravni tehničar 239 52 12 41 78.85 17.15
69 Informatičari i statističari 16 2 0 2 100.00 12.50
406900 Birotehničar 13 2 0 0 - -
71 Administratori 49 5 3 6 120.00 12.24
407100 Administrativni tehničar 49 5 3 6 120.00 12.24
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 8 0 3 1 - 12.50
407230 Milicioner 6 0 0 0 - -
73 Zanimanja osiguranja 1 1 0 0 - -
75 Vaspitači i nastav. društv.-humanist.oblasti 33 3 0 0 - -
407502 Učitelj i saradnik u nastavi 32 3 0 0 - -
82 Društveno-humanistička zanimanja 892 250 149 265 106.00 29.71
408200 Matur.gimnaz.jezič. ili društv. smjera 101 14 2 27 192.86 26.73
408201 Maturant gimnazije 791 236 147 238 100.85 30.09
83 Prirodno-matematička zanimanja 134 23 7 25 108.70 18.66
408300 Matur.gimn. matem. ili prirodnog smjera 30 9 4 10 111.11 33.33
408301 Matematičko - tehnički saradnik 30 4 1 5 125.00 16.67
408302 Matematičko - programerski saradnik 28 7 1 4 57.14 14.29
408310 Laborant fizike 8 1 0 1 100.00 12.50
408330 Laborant biologije 14 1 1 2 200.00 14.29
408390 Tehničar prirodno - matematickog smjera 22 1 0 3 300.00 13.64
85 Likovni umjetnici i dizajneri 56 15 2 4 26.67 7.14
408500 Tehničar likovnih i primjenjenih umjet. 17 1 0 1 100.00 5.88
408511 Tehnički dizajner grafike 9 3 1 0 - -
408551 Tehnički dizajner enterijera 26 11 0 2 18.18 7.69
408571 Likovni tehničar propagandista 4 0 0 1 - 25.00
86 Scenski umjetnici, muzičari i književnici 55 9 3 6 66.67 10.91
408674 Tehnički realizator muzickog programa 13 1 1 1 100.00 7.69
408678 Tehnički produc. estrad. – revijal.prog. 28 3 0 2 66.67 7.14
408691 Muzički izvođac 12 5 1 3 60.00 25.00
87 Zanimanja javnog informisanja 8 1 0 1 100.00 12.50
408721 Novinarski reporter 8 1 0 1 100.00 12.50
88 Ostala zanim.kulture, umjetnosti i informis. 101 6 2 10 166.67 9.90
408800 Kulturološki tehničar 40 1 1 4 400.00 10.00
408833 Pomoćni arheolog 11 1 0 0 - -
408843 Inokorespondent 49 4 1 6 150.00 12.24
90 Medicinari 480 177 164 78 44.07 16.25
409000 Medicinski tehničar 164 68 51 23 33.82 14.02
78
409002 Medicinska sestra 109 35 46 22 62.86 20.18
409010 Medicinsko-laboratorijski tehničar 34 17 7 3 17.65 8.82
409015 Kozmetičarska sestra 4 3 0 0 - -
409021 Pedijatrijska sestra 47 12 42 21 175.00 44.68
409049 Ginekološko - akušerska sestra 75 22 9 4 18.18 5.33
409067 Sanitarno - ekološka sestra 6 1 0 0 - -
409082 Fizioterapeutska sestra/tehničar 37 18 3 4 22.22 10.81
91 Stomatolozi 115 34 31 25 73.53 21.74
409100 Stomatološki - zubni tehničar 71 21 16 15 71.43 21.13
409101 Stomatološka sestra 44 13 15 10 76.92 22.73
92 Farmaceuti 210 68 33 19 27.94 9.05
409200 Farmaceutski tehničar 133 42 26 11 26.19 8.27
409231 Biohemijsko - zdravstveni laborant 76 26 7 8 30.77 10.53
94 Zanimanja fizičke kulture 4 0 0 0 - -
409412 Sportsko - rekreativni uvežbavač 4 0 0 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 32 18 11 3 16.67 9.38
409640 Modni ženski frizer 4 0 3 0 - -
409651 Kozmetičar 28 18 7 3 16.67 10.71
99 Neraspoređeni 122 41 1040 17 41.46 13.93
Na području mikro-tržišta ove tri opštine ostvaruje se od 30-35% godišnje frekvencije na tržištu rada srednjeg stručnog obrazovanja u Crnoj Gori, posmatrajući to kroz obim i strukturu ponude, tražnje i zapošljavanja i njihove međusobne odnose. Ukupno posmatrajući njihov odnos u 2015. godini je bio 11.923 : 3.253 : 1718 a kako je u 2014. godini taj odnos bio 11.420 : 3.000 : 2018 ukazuje na to da je, u uslovima nešto veće ponude i tražnje zapošljavanje u 2015. god. bilo za 14,8% niže te da je time odnos između ponude i zapošljavanja pogoršan sa 1,0 : 5,6 na 1,0 : 6,9, odnos između ponude i tražnje ostao je na približno istom nivou dok je zapošljavanje bilo 47,2% niže od prijavljene tražnje, a u prethodnoj godini za 32,7%. U ukupnoj ponudi srednjoškolaca, trogodišnje učestvuju sa 31,3%, tražnji 30,5% a u zapošljavanju 13,6%. Kod gotovo svih grupa zanimanja prisutan je suficit u odnosima ponude i tražnje tj. ponuda u manjoj ili većoj mjeri prevazilazi tražnju (na nivou svih grupa zanimanja je 3,6 puta veća). Najizrazitiji primjeri u tom smislu su zanimanja: iz oblasti ugostiteljstva i turizma gdje je odnos između ponude, tražnje i zapošljavanja u 2015. godini bio 1.208 : 147 : 194,, trgovaca 1.143 : 197 : 141, ekonomsko-pravnih tehničara 1.078 : 168 : 185, gimnazijalaca
79
922 : 153 : 275, medicinskih zanimanja 805 : 228 : 122, itd. Veliki dio ponude srednjoškolaca na ovom tržištu čine zanimanja metalske, mašinske, elektro i računarske tehnike koja je, ukupno posmatrajući, u 2015. godini bila na nivou od 3.159 (26,5% ukupne ponude srednjoškolaca), i 7,7 puta je veća od ostvarenog zapošljavanja (410), a ono je 6,2% veće od prijavljene tražnje (386) ali i za 25,7% niže od novoprijavljenih tih zanimanja iz sistema srednjeg obrazovanja (552). Velika razlika između ponude, tražnje i zapošljavanja je prisutna kod tekstilaca, proizvođača odjeće te obućara i kožnih galanterista kod kojih je, ukupno posmatrajući, iskazana ponuda bila 16 puta veća od evidentiranog zapošljavanja (274 : 17). I kod ovog mikro-tržišta, kao i kod prethodnog se, zbog velikog učešća (46,9) nedefinisane tražnje (‘’neraspoređeni’’) u ukupnoj tražnji srednjoškolaca ne mogu kao relevantne koristiti nominalne veličine tražnje kod pojedinih grupa zanimanja ili zanimanja i relativni odnosi utvrđeni uz korišćene tih veličina, već se za sagledavanje kretanja, kao što je već navedeno, kao relevantniji koriste odnosi između iskazane ponude i evidentiranog zapošljavanja. Iz školskog sistema Zavodu za zapošljavanje su se u 2015. godini prijavila 2.402 svršena srednjoškolaca (528 sa III i 1.874 lica sa IV sss) ili oko 80% onih koji su zavšili školsku 2014/15, a zaposleno je 1.718 ili 28,5% manje. BAR – ULCINJ
III
( Tab.27)
Grupa_ Zanimanje
Ponud P
Novo bez rad
staža NBS
Oglaš T
Zap Z
Z :NBS
Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 1294 123 985 263 213.82 20.32
01 Proizvođači bilja 21 1 0 1 100.00 4.76
300100 Proizvođač bilja 4 0 0 0 - -
300101 Ratar 9 0 0 0 - -
05 Prerađivači hrane i pića 16 2 15 4 200.00 25.00
300502 Pekar 7 1 5 1 100.00 14.29
300513 Mesar 3 0 8 2 - 66.67
300515 Kuvar industrijskih jela 4 1 1 0 - -
10 Prerađivači i obrađivači drveta 5 2 0 0 - -
301000 Prerađivač i obrađivač drveta 4 2 0 0 - -
15 Rudari i oplemenjivači ruda 4 0 0 0 - -
80
16 Metalurzi 1 0 0 0 - -
18 Obrađivači metala 85 10 8 12 120.00 14.12
301800 Obrađivač metala 4 1 0 0 - -
301801 Metalostrugar 12 1 1 2 200.00 16.67
301813 Bravar 44 4 4 10 250.00 22.73
301816 Autolimar 14 0 0 0 - -
301836 Zavarivač - rezač gasom 5 3 0 0 - -
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 14 2 1 1 50.00 7.14
301972 Vodoinstalater 8 1 1 0 - -
20 Mašinski konstruktori i projektanti 1 0 0 1 - 100.00
22 Mehaničari i mašinisti 135 19 12 25 131.58 18.52
302200 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 16 2 0 0 - -
302220 Automehaničar 110 17 12 23 135.29 20.91
24 Elektroenergetičari 25 1 0 1 100.00 4.00
302400 Elektromonter - instalater 5 0 0 0 - -
302421 Elektromonter energ. mašina i uređaja 4 0 0 0 - -
302431 Elektroinstalater 16 1 0 1 100.00 6.25
25 Elektromehaničari 61 7 3 13 185.71 21.31
302500 Elektromehaničar 26 3 2 5 166.67 19.23
302531 Izrađivač električnih mašina i opreme 14 1 0 1 100.00 7.14
302561 Elektromehaničar pogona 7 0 0 2 - 28.57
302564 Autoelektričar 13 3 1 3 100.00 23.08
26 Elektroničari 2 0 0 0 - -
27 Zanimanja telekomunikacija 2 0 0 0 - -
31 Hemičari 2 0 0 0 - -
32 Gumari i plastičari 0 0 1 0 - -
34 Staklari 1 0 0 0 - -
36 Grafičari 2 0 0 0 - -
39 Tekstilci 7 2 0 1 50.00 14.29
303921 Prelac 5 2 0 0 - -
40 Proizvođači odjeće 35 3 0 1 33.33 2.86
304000 Krojač i konfekcionar 11 2 0 0 - -
304022 Krojač tekstila 4 0 0 0 - -
304023 Šivač konfekcije 13 1 0 1 100.00 7.69
304024 Krojač 5 0 0 0 - -
41 Kožari i krznari 2 1 0 0 - -
42 Obućari i kožni galanteristi 19 1 1 1 100.00 5.26
304221 Obućar 8 0 1 1 - 12.50
81
304223 Izrađivač gornjih djelova obuće 6 1 0 0 - -
46 Tapetari 1 0 0 0 - -
47 Farbari i lakireri 3 0 5 0 - -
304701 Moler - farbar 1 0 5 0 - -
52 Građevinari 17 2 10 2 100.00 11.76
305203 Tesar 7 2 5 0 - -
305204 Zidar 7 0 2 1 - 14.29
53 Zanimanja završnih građevinskih radova 1 0 0 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 21 1 25 6 600.00 28.57
305600 Vozač drumskog vozila 20 1 15 5 500.00 25.00
305604 Vozač teretnjaka 0 0 9 0 - -
57 Željezničari 2 0 15 9 - 450.00
305714 Mašinovođa manevarke 0 0 13 9 - -
58 Brodari 0 0 1 0 - -
60 Zanimanja PTT saobraćaja 2 0 0 1 - 50.00
61 Zan.pretov.us.unutr. trans. i prev.žičar. 2 0 0 0 - -
64 Trgovci 408 34 225 66 194.12 16.18
306400 Prodavac 295 24 219 55 229.17 18.64
306411 Prodavac robe svakodnevne potrošnje 104 9 0 9 100.00 8.65
306461 Magacioner 9 1 6 2 200.00 22.22
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 259 13 566 90 692.31 34.75
306500 Ugostitelj 4 0 57 1 - 25.00
306513 Kelner 125 6 313 53 883.33 42.40
306515 Kuvar jednostavnih jela 125 6 121 27 450.00 21.60
306516 Poslastičar jednostavnih poslastica 4 1 3 2 200.00 50.00
306517 Točilac pića 1 0 72 7 - 700.00
67 Ekonomisti 2 1 16 1 100.00 50.00
306702 Kasir 0 0 13 1 - -
69 Informatičari i statističari 1 0 0 0 - -
71 Administratori 38 2 1 2 100.00 5.26
307111 Daktilograf 37 2 0 2 100.00 5.41
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 4 0 5 0 - -
307201 Zaštitar imovine - portir 4 0 5 0 - -
90 Medicinari 1 0 0 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 88 18 7 10 55.56 11.36
309640 Frizer za žene 62 11 2 6 54.55 9.68
309641 Frizer za muškarce 26 7 2 4 57.14 15.38
99 Neraspoređeni 2 0 68 14 - 700.00
82
IV
( Tab.28)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Novo bez rad
staža NBS
Ogl T
Zap. Z
Z :NBS Z :P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 1883 300 594 349 116.33 18.53
01 Proizvođači bilja 162 12 8 17 141.67 10.49
400100 Poljop. tehnič.za proizv.bilja - ratarski tehničar 132 10 8 16 160.00 12.12
400111 Voćarsko - vinogradarski tehničar 13 0 0 1 - 7.69
400131 Tehničar zaštite bilja 4 0 0 0 - -
400141 Tehničar poljoprivredne mehanizacije 9 1 0 0 - -
02 Stočari i živinari 3 1 0 1 100.00 33.33
04 Veterinari 32 3 1 0 - -
400400 Veterinarski tehničar 32 3 1 0 - -
05 Prerađivači hrane i pića 71 13 5 14 107.69 19.72
400500 Tehničar za biotehnologiju 58 13 3 12 92.31 20.69
400512 Tehničar prerade voća i povrća 7 0 0 1 - 14.29
10 Prerađivači i obrađivači drveta 6 0 0 0 - -
401000 Tehničar prerade i obrade drveta 4 0 0 0 - -
13 Geolozi 1 0 0 0 - -
15 Rudari i oplemenjivači ruda 3 0 0 1 - 33.33
18 Obrađivači metala 20 1 11 3 300.00 15.00
401800 Mašinski tehničar - kontrolor kvaliteta 12 1 11 3 300.00 25.00
401801 Univerzalni metalostrugar 5 0 0 0 - -
20 Mašinski konstruktori i projektanti 19 1 1 4 400.00 21.05
402000 Mašinski tehničar - konstruktor 18 1 1 4 400.00 22.22
21 Mašinski tehnolozi 10 3 0 4 133.33 40.00
402100 Mašinski tehničar - tehnolog 10 3 0 4 133.33 40.00
22 Mehaničari i mašinisti 4 0 1 1 - 25.00
24 Elektroenergetičari 19 2 4 2 100.00 10.53
402400 Elektrotehničar energetike 17 2 3 2 100.00 11.76
83
25 Elektromehaničari 17 3 2 1 33.33 5.88
402500 Elektrotehničar elektromehanike 8 0 1 0 - -
402504 Elektrotehničar rashladnih i termičkih uređaja 6 2 0 0 - -
26 Elektroničari 11 0 2 1 - 9.09
402600 Elektrotehničar elektronike (IV SSS) 10 0 2 1 - 10.00
27 Zanimanja telekomunikacija 3 0 2 1 - 33.33
28 Zanimanja računarske tehnike 19 6 2 3 50.00 15.79
402800 Elektrotehničar za računare 19 6 1 3 50.00 15.79
31 Hemičari 40 0 2 4 - 10.00
403100 Hemijsko - tehnološki tehničar 9 0 1 1 - 11.11
403101 Hemijski tehničar 15 0 0 0 - -
403121 Hemijski laborant 15 0 1 3 - 20.00
35 Papirničari 1 0 0 0 - -
36 Grafičari 6 1 0 0 - -
39 Tekstilci 14 2 0 1 50.00 7.14
403900 Tekstilni tehničar 9 2 0 1 50.00 11.11
40 Proizvođači odjeće 5 1 0 0 - -
404000 Konfekcijski tehničar 5 1 0 0 - -
50 Geodeti 2 0 0 0 - -
51 Arhitekti i urbanisti 9 0 0 0 - -
405100 Arhitektonski tehničar 7 0 0 0 - -
52 Građevinari 23 2 8 2 100.00 8.70
405200 Građevinski tehničar 22 2 3 2 100.00 9.09
405211 Tehničar hidrogradnje 1 0 4 0 - -
53 Zanimanja završnih građevinskih radova 1 0 0 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 25 5 1 4 80.00 16.00
405600 Tehničar drumskog saobraćaja 21 3 1 4 133.34 19.05
405604 Vozač teretnog motornog vozila 4 2 0 0 - -
57 Željezničari 6 1 12 11 1100.00 183.33
405700 Tehničar željeznickog saobraćaja 1 1 6 5 500.00 500.00
405717 Mašinovođa elektro-vuče 2 0 4 3 - 150.00
58 Brodari 76 16 5 10 62.50 13.16
405801 Pomorski nautičar 10 0 0 3 - 30.00
405802 Nautičar unutrašnje plovidbe 19 6 1 2 33.33 10.53
405811 Brodomašinski tehničar 44 10 2 4 40.00 9.09
59 Vazduhoplovci 1 1 0 0 - -
84
60 Zanimanja PTT saobraćaja 6 1 0 0 - -
406000 Tehničar PTT saobraćaja 5 1 0 0 - -
61 Zanim.pretov. usl. unutraš.transp. i prevoza žičar. 26 1 1 0 - -
406100 Tehničar unutrašnjeg transporta 23 1 1 0 - -
64 Trgovci 105 12 56 18 150.00 17.14
406400 Trgovački tehničar 67 5 48 11 220.00 16.42
406421 Prodavac prehrambene robe 6 2 0 0 - -
406453 Komercijalni tehničar 31 5 8 6 120.00 19.35
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 402 66 123 75 113.64 18.66
406500 Turistički i ugostiteljski tehničar 112 11 45 25 227.27 22.32
406513 Konobar 26 1 19 9 900.00 34.62
406515 Kuvar 45 9 13 11 122.22 24.44
406523 Recepcionar 5 0 32 3 - 60.00
406531 Turistički tehničar 213 45 14 26 57.78 12.21
67 Ekonomisti 220 37 40 24 64.86 10.91
406700 Ekonomski tehničar 148 23 39 15 65.22 10.14
406705 Tehničar platnog prometa 28 1 0 7 700.00 25.00
406721 Knjigovođa 17 2 0 0 - -
406746 Tehničar marketinga i trgovine 6 1 1 1 100.00 16.67
406752 Speditersko – agencijski i carinski tehničar 19 9 0 1 11.11 5.26
68 Pravnici 20 8 1 4 50.00 20.00
406800 Pravni tehničar 17 7 0 3 42.86 17.65
71 Administratori 20 1 8 3 300.00 15.00
407100 Administrativni tehničar 18 1 8 3 300.00 16.67
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 2 0 10 0 - -
407200 Tehničar samozaštite 1 0 5 0 - -
407230 Milicioner 0 0 5 0 - -
75 Vasp.i nastav. društveno-humanističke oblasti 12 0 0 2 - 16.67
407502 Učitelj i saradnik u nastavi 10 0 0 2 - 20.00
82 Društveno-humanistička zanimanja 201 36 27 47 130.56 23.38
408200 Maturant gimnazije jezičkog ili društvenog smjera 22 6 0 2 33.33 9.09
408201 Maturant gimnazije 179 30 27 45 150.00 25.14
83 Prirodno-matematička zanimanja 34 7 10 3 42.86 8.82
408300 Maturant gim.matematičkog ili prirodnog smjera 12 3 10 2 66.67 16.67
408330 Laborant biologije 10 2 0 0 - -
408390 Tehničar prirodno - matematickog smjera 4 0 0 1 - 25.00
85
85 Likovni umjetnici i dizajneri 4 1 0 1 100.00 25.00
86 Scenski umjetnici, muzičari i književnici 11 4 0 1 25.00 9.09
408678 Tehnički producent estradno - revijalnog programa 5 2 0 0 - -
408691 Muzički izvođac 4 2 0 0 - -
87 Zanimanja javnog informisanja 7 1 0 1 100.00 14.29
408721 Novinarski reporter 7 1 0 1 100.00 14.29
88 Ostala zanimanja kulture, umjetnosti i informisanja 54 10 1 4 40.00 7.41
408800 Kulturološki tehničar 24 5 0 3 60.00 12.50
408843 Inokorespondent 25 5 1 1 20.00 4.00
90 Medicinari 35 9 19 5 55.56 14.29
409000 Medicinski tehničar 10 5 12 0 - -
409002 Medicinska sestra 10 2 4 1 50.00 10.00
409049 Ginekološko - akušerska sestra 4 1 0 0 - -
91 Stomatolozi 17 2 13 3 150.00 17.65
409100 Stomatološki - zubni tehničar 15 2 5 3 150.00 20.00
409101 Stomatološka sestra 2 0 8 0 - -
92 Farmaceuti 18 4 9 2 50.00 11.11
409200 Farmaceutski tehničar 17 4 8 2 50.00 11.76
96 Zanimanja ličnih usluga 2 1 2 2 200.00 100.00
99 Neraspoređeni 75 23 207 69 300.00 92.00
Na području ove dvije opštine, kao i ostalim primorskim opštinama, odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja su bili povoljniji u odnosu na opštine i mikro-tržišta sjevernog i središnjeg regiona iako je iskazana ponuda kod III i IV sss veća od prijavljene tražnje i zapošljavanja, a njihov međusobni odnos u 2015. godini je bio 3.177 : 1.579 : 612 što je, nominalno posmatrajući, iznad tih odnosa ostvarenih u 2014. godini (2.818 : 1.253 : 486). Najveći obim ponude iskazan je kod grupe zanimanja iz djelatnosti ugostiteljstva i turizma koja je u 2015. godini bila na nivou od 661 lica, a prijavljena tražnja (689 lica) a okolnost da je tražnja 4,2 puta veća od zapošljavanja (165) govori o tome da se radi o tražnji koja se pretežno zadovoljavala zapošljavanjem strane radne snage.
Visok obim ponude i tražnje iskazan je i kod zanimanja iz oblasti trgovine (513 lica) ali je, iz istih razIoga kao kod zanimanja iz oblasti ugostiteljstva i turizma, zapošljavanje (84) za 3,4 puta niže od prijavljene tražnje (281). Odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja, ali na nominalno nižem nivou, kod gimnazijalaca su (213 : 37 : 49), ekonomsko-pravnih tehničara (237 : 40 : 27), proizvođača bilja (183 : 8 : 18), itd.
86
Iz školskog sistema Zavodu za zapošljavanje su se u 2015. godini prijavila 323 svršena srednjoškolaca (123 sa III i 300 lica sa IV sss) ili oko 80% onih koji su završili školsku 2014/15, a zaposleno je 90% više.
KOTOR –TIVAT - BUDVA
III
( Tab.29)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Nov bez rad
staža NBS
Ogl T
Zap Z
Z :NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 1064 103 1963 534 518.45 50.19
01 Proizvođači bilja 1 0 0 0 - -
05 Prerađivači hrane i pića 10 0 41 6 - 60.00
300502 Pekar 1 0 10 2 - 200.00
300513 Mesar 7 0 31 1 - 14.29
09 Šumari 0 0 23 0 - -
300911 Uređivač zelenih površina 0 0 21 0 - -
10 Prerađivači i obrađivači drveta 12 0 6 2 - 16.67
301000 Prerađivač i obrađivač drveta 4 0 0 2 - 50.00
301035 Stolar za montažu, opravke i održavanje 4 0 6 0 - -
15 Rudari i oplemenjivači ruda 3 0 0 3 - 100.00
16 Metalurzi 1 0 0 0 - -
18 Obrađivači metala 96 9 44 18 200.00 18.75
301801 Metalostrugar 34 5 1 5 100.00 14.71
301802 Metaloglodač 5 0 0 0 - -
301813 Bravar 26 1 20 6 600.00 23.08
301816 Autolimar 19 2 1 4 200.00 21.05
301836 Zavarivač - rezač gasom 4 1 18 0 - -
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 30 2 17 6 300.00 20.00
301900 Monter - instalater 1 0 8 1 - 100.00
301907 Monter cjevovoda 8 0 0 0 - -
301972 Vodoinstalater 8 1 6 0 - -
301974 Instalater klimatizacije 5 1 1 4 400.00 80.00
301980 Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije 4 0 1 0 - -
22 Mehaničari i mašinisti 154 20 37 58 290.00 37.66
302200 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 14 0 6 7 - 50.00
87
302201 Mašinski mehaničar 8 1 0 5 500.00 62.50
302210 Brodomehaničar 35 5 6 12 240.00 34.29
302220 Automehaničar 82 14 21 26 185.71 31.71
302250 Precizni mehaničar 5 0 2 1 - 20.00
302273 Mehaničar za rashladne uređaje 4 0 2 3 - 75.00
24 Elektroenergetičari 29 6 8 12 200.00 41.38
302400 Elektromonter - instalater 7 3 1 1 33.33 14.29
302431 Elektroinstalater 20 3 6 10 333.33 50.00
25 Elektromehaničari 62 5 5 29 580.00 46.77
302500 Elektromehaničar 22 1 4 11 1100.00 50.00
302531 Izrađivač električnih mašina i opreme 5 0 0 5 - 100.00
302564 Autoelektričar 30 4 1 13 325.00 43.33
26 Elektroničari 4 0 0 1 - 25.00
27 Zanimanja telekomunikacija 0 0 0 2 - -
31 Hemičari 7 0 0 2 - 28.57
303100 Izrađivač hemijskih proizvoda 5 0 0 1 - 20.00
32 Gumari i plastičari 1 0 0 0 - -
34 Staklari 2 1 0 0 - -
36 Grafičari 5 0 0 1 - 20.00
303661 Knjigovezac 4 0 0 0 - -
39 Tekstilci 15 0 0 4 - 26.67
303900 Tekstilni radnik 5 0 0 0 - -
303921 Prelac 4 0 0 2 - 50.00
303944 Užar - mrežar 5 0 0 1 - 20.00
40 Proizvođači odjeće 43 0 5 10 - 23.26
304000 Krojač i konfekcionar 25 0 2 7 - 28.00
304023 Šivač konfekcije 10 0 0 3 - 30.00
304024 Krojač 6 0 3 0 - -
42 Obućari i kožni galanteristi 6 0 0 2 - 33.33
46 Tapetari 4 1 0 0 - -
47 Farbari i lakireri 8 0 3 2 - 25.00
304701 Moler - farbar 5 0 3 2 - 40.00
52 Građevinari 9 3 260 2 66.67 22.22
305201 Armirač 1 0 75 0 - -
305203 Tesar 0 0 115 0 - -
305204 Zidar 3 2 25 1 50.00 33.33
305231 Rukovalac jednostavnih građevinskih mašina 1 1 44 1 100.00 100.00
53 Zanimanja završnih građevinskih radova 2 1 12 0 - -
88
305301 Podopolagač 0 0 7 0 - -
305302 Građevinski keramičar 0 0 5 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 34 4 131 17 425.00 50.00
305600 Vozač drumskog vozila (III SSS i KV) 29 2 66 15 750.00 51.72
305602 Vozač putničkog automobila 2 2 15 0 - -
305604 Vozač teretnjaka 1 0 47 2 - 200.00
60 Zanimanja PTT saobraćaja 2 0 0 1 - 50.00
61 Zan.pretov.usl. unutr. transp.i prevoza žičarama 1 1 1 1 100.00 100.00
64 Trgovci 235 20 286 108 540.00 45.96
306400 Prodavac 211 17 270 100 588.24 47.39
306411 Prodavac robe svakodnevne potrošnje 18 3 1 4 133.33 22.22
306461 Magacioner 6 0 11 2 - 33.33
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 192 15 706 173 1153.33 90.10
306500 Ugostitelj 14 1 59 3 300.00 21.43
306513 Kelner 100 5 253 50 1000.00 50.00
306515 Kuvar jednostavnih jela 69 8 154 81 1012.50 117.39
306516 Poslastičar jednostavnih poslastica 6 1 5 2 200.00 33.33
306517 Točilac pića 3 0 235 37 - 1233.33
67 Ekonomisti 1 0 7 0 - -
306702 Kasir 0 0 6 0 - -
71 Administratori 29 2 7 11 550.00 37.93
307101 Administrator 3 1 6 3 300.00 100.00
307111 Daktilograf 26 1 1 8 800.00 30.77
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 0 0 28 2 - -
307201 Zaštitar imovine - portir 0 0 28 2 - -
90 Medicinari 0 0 1 1 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 64 13 11 39 300.00 60.94
309640 Frizer za žene 47 10 8 31 310.00 65.96
309641 Frizer za muškarce 10 1 2 5 500.00 50.00
309651 Kozmetičarski saradnik 6 2 0 0 - -
99 Neraspoređeni 2 0 324 21 - 1050.00
89
IV
( Tab.30)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Nov bez rad staž NBS
Ogl T
Zap Z
Z:NBS Z: P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 1702 379 1959 1247 329.02 73.27
01 Proizvođači bilja 14 1 14 5 500.00 35.71
400100 Polj.tehnič.proizvodnju bilja - ratarski tehničar 8 1 13 4 400.00 50.00
02 Stočari i živinari 0 0 0 1 - -
04 Veterinari 6 1 1 1 100.00 16.67
400400 Veterinarski tehničar 6 1 1 1 100.00 16.67
05 Prerađivači hrane i pića 9 1 0 9 900.00 100.00
400500 Tehničar za biotehnologiju 4 0 0 3 - 75.00
09 Šumari 4 0 1 3 - 75.00
400900 Šumarski tehničar 4 0 1 3 - 75.00
10 Prerađivači i obrađivači drveta 8 1 0 5 500.00 62.50
401000 Tehničar prerade i obrade drveta 6 0 0 4 - 66.67
13 Geolozi 3 0 0 1 - 33.33
18 Obrađivači metala 6 2 3 7 350.00 116.67
401800 Mašinski tehničar - kontrolor kvaliteta 4 1 2 3 300.00 75.00
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 2 0 0 1 - 50.00
20 Mašinski konstruktori i projektanti 31 3 3 19 633.33 61.29
402000 Mašinski tehničar - konstruktor 27 3 3 17 566.67 62.96
21 Mašinski tehnolozi 33 4 12 8 200.00 24.24
402100 Mašinski tehničar - tehnolog 31 4 12 7 175.00 22.58
22 Mehaničari i mašinisti 32 8 3 12 150.00 37.50
402200 Maš. tehničar - tehnolog održavanja mašina 20 2 1 7 350.00 35.00
402282 Automehatroničar 10 5 2 5 100.00 50.00
24 Elektroenergetičari 27 2 8 15 750.00 55.56
402400 Elektrotehničar energetike 22 1 6 8 800.00 36.36
402401 Elektroenergetski tehničar 5 1 2 7 700.00 140.00
25 Elektromehaničari 18 4 3 12 300.00 66.67
402500 Elektrotehničar elektromehanike 15 3 1 8 266.67 53.33
26 Elektroničari 49 13 5 11 84.62 22.45
402600 Elektrotehničar elektronike 48 13 4 10 76.92 20.83
27 Zanimanja telekomunikacija 9 0 0 9 - 100.00
90
402700 Elektrotehničar za telekomunikacije 9 0 0 9 - 100.00
28 Zanimanja računarske tehnike 7 1 1 17 1700.00 242.86
402800 Elektrotehničar za računare 7 1 1 16 1600.00 228.57
31 Hemičari 46 1 3 7 700.00 15.22
403100 Hemijsko - tehnološki tehničar 18 1 0 2 200.00 11.11
403101 Hemijski tehničar 25 0 1 2 - 8.00
32 Gumari i plastičari 1 0 0 0 - -
34 Staklari 1 0 0 0 - -
36 Grafičari 3 1 0 3 300.00 100.00
39 Tekstilci 2 0 1 1 - 50.00
40 Proizvođači odjeće 11 0 1 5 - 45.45
404000 Konfekcijski tehničar 7 0 1 3 - 42.86
41 Kožari i krznari 1 0 0 0 - -
42 Obućari i kožni galanteristi 1 0 0 0 - -
45 Komunalci 0 0 3 0 - -
50 Geodeti 1 0 0 2 - 200.00
51 Arhitekti i urbanisti 2 0 1 2 - 100.00
52 Građevinari 13 0 6 13 - 100.00
405200 Građevinski tehničar 10 0 6 9 - 90.00
53 Zanimanja završnih građevinskih radova 1 0 0 0 - -
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 34 7 10 20 285.71 58.82
405600 Tehničar drumskog saobraćaja 33 7 5 20 285.72 60.61
405605 Vozač autobusa 0 0 5 0 - -
57 Željezničari 0 0 0 3 - -
58 Brodari 157 74 12 52 70.27 33.12
405801 Pomorski nautičar 45 16 6 21 131.25 46.67
405802 Nautičar unutrašnje plovidbe 29 18 0 6 33.33 20.69
405811 Brodomašinski tehničar 81 39 4 23 58.97 28.40
59 Vazduhoplovci 1 0 0 0 - -
60 Zanimanja PTT saobraćaja 5 1 0 3 300.00 60.00
61 Zan.pretov.usl. unutr.trans.i prevoza žičar. 1 0 0 0 - -
64 Trgovci 129 22 76 54 245.45 41.86
406400 Trgovački tehničar 111 20 68 39 195.00 35.14
406453 Komercijalni tehničar 13 2 1 14 700.00 107.69
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 367 66 777 301 456.06 82.02
406500 Turistički i ugostiteljski tehničar 108 14 26 32 228.57 29.63
406513 Konobar 54 6 440 111 1850.00 205.56
406515 Kuvar 81 19 186 77 405.26 95.06
91
406516 Poslastičar 0 0 25 3 - -
406522 Domaćica smještajnih jedinica 0 0 13 2 - -
406523 Recepcionar 6 0 61 15 - 250.00
406531 Turistički tehničar 118 27 26 61 225.93 51.69
67 Ekonomisti 175 49 63 102 208.16 58.29
406700 Ekonomski tehničar 136 27 54 69 255.56 50.74
406721 Knjigovođa 7 1 4 2 200.00 28.57
406746 Tehničar marketinga i trgovine 22 14 3 26 185.71 118.18
406752 Speditersko – agencijski i carinski tehničar 10 7 0 4 57.14 40.00
68 Pravnici 13 1 2 13 1300.00 100.00
406800 Pravni tehničar 5 1 2 12 1200.00 240.00
406812 Upravni tehničar 8 0 0 1 - 12.50
69 Informatičari i statističari 4 0 1 1 - 25.00
71 Administratori 8 0 12 4 - 50.00
407100 Administrativni tehničar 6 0 10 4 - 66.67
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 3 0 14 5 - 166.67
407201 Tehničar zaštite imovine 0 0 12 4 - -
75 Vasp.i nastav. društveno-humanističke oblasti 8 0 0 2 - 25.00
82 Društveno-humanistička zanimanja 251 74 31 167 225.68 66.53
408200 Matur.gim. jezičkog ili društvenog smjera 12 3 0 7 233.33 58.33
408201 Maturant gimnazije 239 71 31 160 225.35 66.95
83 Prirodno-matematička zanimanja 31 2 0 8 400.00 25.81
408300 Mat.gim. matemat.ili prirodnog smjera 9 1 0 3 300.00 33.33
408302 Matematičko - programerski saradnik 6 1 0 0 - -
408330 Laborant biologije 10 0 0 3 - 30.00
85 Likovni umjetnici i dizajneri 5 2 1 3 150.00 60.00
86 Scenski umjetnici, muzičari i književnici 18 5 0 6 120.00 33.33
408600 Muzički i scenski izvođač 9 3 0 3 100.00 33.33
408691 Muzički izvođac 7 2 0 3 150.00 42.86
87 Zanimanja javnog informisanja 2 0 0 0 - -
88 Ostala zanim. kulture, umjetnosti i informis. 39 5 0 13 260.00 33.33
408800 Kulturološki tehničar 20 2 0 6 300.00 30.00
408843 Inokorespondent 16 3 0 4 133.33 25.00
90 Medicinari 81 22 78 72 327.27 88.89
409000 Medicinski tehničar 24 5 20 19 380.00 79.17
409002 Medicinska sestra 44 15 54 37 246.67 84.09
409082 Fizioterapeutska sestra/tehničar 7 2 0 4 200.00 57.14
409100 Stomatološki - zubni tehničar 2 0 3 4 - 200.00
92
92 Farmaceuti 12 2 15 9 450.00 75.00
409200 Farmaceutski tehničar 11 2 15 7 350.00 63.64
94 Zanimanja fizičke kulture 1 0 0 1 - 100.00
96 Zanimanja ličnih usluga 4 2 4 1 50.00 25.00
409651 Kozmetičar 0 0 4 1 - -
99 Neraspoređeni 8 2 789 232 11600.00 2900.00
Na ovom mikro-trištu je odnos ponuda kod srednje stručne spreme u 2015. godini (2.766) je približna iskazanoj u 2014 god.(2.815), tražnja je veća za 31,2% (3.922 : 2.991), a evidentirano zapošljavanje veće za 21,0% (1.781 : 1.471 lica) U 2014. godini ponuda i tražnja su bili gotovo izjednačeni (2.815 : 2.991) dok je u 2015 godini tražnja za 41,8% veća od iskazane ponude (3.922 : 2.766). Zapošljavanje je za 54,6% niže od prijavljene tražnje (3.922 : 1.781 a i u 2014 je bilo dvostruko niže (2.991 : 1.471). Obim ponude, tražnje i zapošljavanja kod zanimanja iz djelatnosti ugostiteljstva i turizma bio je 559 (6,5% niža u odnosu na 2014) : 1.483 (44,5% veća u odnosu na 2014) : 474 ( 21,0% veće), odnosno, tražnja je 2,6 puta veća od ponude ali je zapošljavanje trostruko niže od tražnje što znači da se tražnja kod ovih zanimanja, na ovom mikro-tržištu, u većoj mjeri, zadovoljavala zapošljavanjem strane radne snage.
Kod zanimanja iz oblasti trgovine tražnja je približna iskazanoj ponude (362 : 364) ali je evidentirano zapošljavanje (162 lica) ili 2,3 puta manje od prijavljene tražnje što znači da se, kao i kod ugostitelja, tražnja u većoj mjeri zadovoljavala zapošljavanjem stranaca. Kod gimnazijalaca je odnos između ponude i tražnje bio 259 : 32 ali je zapošljavanje (170) bilo znatno veće od tražnje što znači da su se ta lica zapošljavala na obavljanju vrste poslova za čije obavljanje nije bio presudan uslov stečeno formalno obrazovanje. Slično je i kod zanimanja iz podgrupe mehaničara i mašinista gdje je odnos između ponude, tražnje i zapošljavanja bio 154 : 37 : 58, elektromehaničara (65 : 5 : 29), itd. Tražnja znatno prevazilazi ponudu kod zanimanja iz oblasti građevinara (266 : 22) i kod drumskog saobraćaja (141 : 68) a zapošljavanje je bilo 15 odnosno 37 lica što znači da se kao i kod ugostitelja i trgovaca tražnja zadivoljavala zapošljavanjem strane radne snage.
Karakteristično kod ovog mikro-tržišta je znatno veća ponuda od tražnje i zapošljavanja kod zanimanja pomorske struke, odnosno podgrupe-brodari (157 : 12 : 52).
93
Na završnoj godini u srednjim školama sada je oko 650 učenika dok je njihovo zapošljavanje u 2014. godini bilo 2,2 puta veće (1.471 : 650). Iz srednjoškolskog sistema Zavodu se u 2015. godini prijavilo 482 srednjoškolca (103 sa III i 379 sa IV sss) a zaposleno je 3,7 puta više.
HERCEG NOVI
III
( Tab.31)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Novo bez rad
staža NBS
Ogl T
Zap Z
Z:NBS Z : P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 1042 104 953 668 642.31 64.11
01 Proizvođači bilja 1 0 0 1 - 100.00
02 Stočari i živinari 1 0 0 1 - 100.00
05 Prerađivači hrane i pića 10 0 27 14 - 140.00
300502 Pekar 1 0 12 5 - 500.00
300513 Mesar 5 0 13 5 - 100.00
10 Prerađivači i obrađivači drveta 9 0 0 1 - 11.11
301035 Stolar za montažu, opravke i održavanje 6 0 0 1 - 16.67
15 Rudari i oplemenjivači ruda 0 0 0 1 -
18 Obrađivači metala 71 8 24 10 125.00 14.08
301801 Metalostrugar 17 3 0 2 66.67 11.76
301813 Bravar 35 4 6 4 100.00 11.43
301814 Brodobravar 1 0 4 1 - 100.00
301816 Autolimar 6 0 1 1 - 16.67
301835 Elektrozavarivač 4 1 12 1 100.00 25.00
19 Monteri i instalateri u mašinstvu 33 3 14 7 233.33 21.21
301904 Brodoskelar 0 0 4 3 - -
301905 Brodomonter 21 2 6 1 50.00 4.76
22 Mehaničari i mašinisti 129 10 8 62 620.00 48.06
302200 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 18 2 0 8 400.00 44.44
302210 Brodomehaničar 42 4 2 13 325.00 30.95
302220 Automehaničar 50 4 5 33 825.00 66.00
302273 Mehaničar za rashladne uređaje 11 0 1 6 - 54.55
94
24 Elektroenergetičari 21 3 8 9 300.00 42.86
302431 Elektroinstalater 18 3 7 6 200.00 33.33
25 Elektromehaničari 62 9 5 19 211.11 30.65
302500 Elektromehaničar 40 7 5 10 142.86 25.00
302531 Izrađivač električnih mašina i opreme 5 0 0 3 - 60.00
302564 Autoelektričar 15 2 0 6 300.00 40.00
33 Proizvođači keramike i građevinskog materijala 0 0 1 1 - -
36 Grafičari 1 0 2 1 - 100.00
39 Tekstilci 4 0 0 0 - 0.00
40 Proizvođači odjeće 17 2 1 7 350.00 41.18
304000 Krojač i konfekcionar 7 0 0 4 - 57.14
304024 Krojač 8 2 1 2 100.00 25.00
42 Obućari i kožni galanteristi 0 0 0 1 - -
47 Farbari i lakireri 2 0 0 0 - -
52 Građevinari 22 3 22 7 233.33 31.82
305203 Tesar 4 0 11 1 - 25.00
305204 Zidar 4 1 6 2 200.00 50.00
305222 Mont. građ. prefabrikovanih konstrukcija 6 2 0 2 100.00 33.33
305231 Rukovalac jednostavnih građevinskih mašina 5 0 2 0 - -
53 Zanimanja završnih građevinskih radova 3 0 1 1 - 33.33
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 18 2 74 16 800.00 88.89
305600 Vozač drumskog vozila 12 2 50 10 500.00 83.33
305604 Vozač teretnjaka 3 0 18 3 - 100.00
305605 Vozač autobusa 2 0 6 2 - 100.00
57 Željezničari 2 0 0 1 - 50.00
58 Brodari 3 0 3 1 - 33.33
64 Trgovci 265 29 252 166 572.41 62.64
306400 Prodavac 230 27 224 140 518.52 60.87
306411 Prodavac robe svakodnevne potrošnje 32 2 0 17 850.00 53.13
306435 Prodavac u maloprodaji mješovite robe 0 0 19 6 - -
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 282 22 426 297 1350.00 105.32
306500 Ugostitelj 17 3 30 18 600.00 105.88
306513 Kelner 137 8 223 154 1925.00 112.41
306515 Kuvar jednostavnih jela 105 9 69 70 777.78 66.67
306516 Poslastičar jednostavnih poslastica 12 1 2 5 500.00 41.67
306517 Točilac pića 11 1 102 50 5000.00 454.55
67 Ekonomisti 1 0 6 4 - 400.00
306702 Kasir 1 0 4 3 - 300.00
95
71 Administratori 11 1 6 3 300.00 27.27
307101 Administrator 1 0 6 2 - 200.00
307111 Daktilograf 10 1 0 1 100.00 10.00
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 1 0 3 0 - -
90 Medicinari 0 0 2 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 72 12 20 35 291.67 48.61
309640 Frizer za žene 55 10 18 26 260.00 47.27
309641 Frizer za muškarce 15 2 1 9 450.00 60.00
99 Neraspoređeni 1 0 48 2 - 200.00
IV
( Tab.32)
Grupa_Zanimanje Ponud
P
Nov bez rad taža NBS
Ogl T
Zap Z
Z : NBS Z :P
1 2 3 4 5 6 7
UKUPNO: 1137 223 687 615 275.78 54.09
01 Proizvođači bilja 7 0 1 0 - -
400100 Polj. Tehnič.za proizv. bilja – ratar. tehničar 7 0 0 0 - -
02 Stočari i živinari 1 0 0 0 - -
04 Veterinari 2 1 5 6 600.00 300.00
400400 Veterinarski tehničar 2 1 5 6 600.00 300.00
05 Prerađivači hrane i pića 2 0 0 2 - 100.00
09 Šumari 3 0 0 3 - 100.00
10 Prerađivači i obrađivači drveta 5 0 0 3 - 60.00
15 Rudari i oplemenjivači ruda 1 0 2 3 - 300.00
16 Metalurzi 1 0 1 2 - 200.00
18 Obrađivači metala 6 0 0 1 - 16.67
401800 Mašinski tehničar - kontrolor kvaliteta 4 0 0 1 - 25.00
20 Mašinski konstruktori i projektanti 23 0 3 6 - 26.09
402000 Mašinski tehničar - konstruktor 23 0 3 6 - 26.09
21 Mašinski tehnolozi 23 3 2 2 66.67 8.70
402100 Mašinski tehničar - tehnolog 23 3 2 2 66.67 8.70
22 Mehaničari i mašinisti 7 3 3 2 66.67 28.57
402282 Automehatroničar 5 3 0 0 - -
24 Elektroenergetičari 17 3 2 11 366.67 64.71
96
402400 Elektrotehničar energetike 15 3 2 10 333.33 66.67
25 Elektromehaničari 14 3 3 4 133.33 28.57
402500 Elektrotehničar elektromehanike 13 3 3 4 133.33 30.77
26 Elektroničari 29 4 1 14 350.00 48.28
402600 Elektrotehničar elektronike 21 4 1 12 300.00 57.14
402621 Tehničar održavanja audio i video-aparata 6 0 0 2 - 33.33
27 Zanimanja telekomunikacija 2 0 0 6 - 300.00
28 Zanimanja računarske tehnike 4 0 0 12 - 300.00
402800 Elektrotehničar za računare 4 0 0 12 - 300.00
31 Hemičari 13 0 0 1 - 7.69
403101 Hemijski tehničar 9 0 0 1 - 11.11
35 Papirničari 1 0 0 2 - 200.00
36 Grafičari 3 1 1 1 100.00 33.33
39 Tekstilci 2 0 2 1 - 50.00
40 Proizvođači odjeće 4 0 0 0 - -
42 Obućari i kožni galanteristi 1 0 0 0 - -
45 Komunalci 0 0 1 0 - -
50 Geodeti 1 0 0 2 - 200.00
51 Arhitekti i urbanisti 12 1 3 6 600.00 50.00
405100 Arhitektonski tehničar 4 0 3 2 - 50.00
405101 Tehničar visokogradnje 8 1 0 4 400.00 50.00
52 Građevinari 30 3 6 11 366.67 36.67
405200 Građevinski tehničar 27 2 6 11 550.00 40.74
56 Zanimanja drumskog saobraćaja 12 2 5 4 200.00 33.33
405600 Tehničar drumskog saobraćaja 10 2 1 4 200.00 40.00
57 Željezničari 1 0 0 1 - 100.00
58 Brodari 65 26 8 31 119.23 47.69
405801 Pomorski nautičar 22 8 2 10 125.00 45.45
405802 Nautičar unutrašnje plovidbe 7 4 0 4 100.00 57.14
405811 Brodomašinski tehničar 34 13 3 17 130.77 50.00
60 Zanimanja PTT saobraćaja 4 0 0 3 - 75.00
406000 Tehničar PTT saobraćaja 4 0 0 3 - 75.00
64 Trgovci 139 21 38 55 261.90 39.57
406400 Trgovački tehničar 131 21 21 43 204.76 32.82
406427 Prodavac naftnih derivata i gasa 0 0 4 2 - -
406441 Trgovinski aranžer 0 0 4 2 - -
406453 Komercijalni tehničar 5 0 6 6 - 120.00
65 Zanimanja ugostiteljstva i turizma 230 40 242 166 415.00 72.17
97
406500 Turistički i ugostiteljski tehničar 20 0 19 15 - 75.00
406513 Konobar 49 11 115 52 472.73 106.12
406515 Kuvar 73 14 60 59 421.43 80.82
406523 Recepcionar 4 0 35 9 - 225.00
406531 Turistički tehničar 84 15 10 30 200.00 35.71
67 Ekonomisti 134 34 21 49 144.12 36.57
406700 Ekonomski tehničar 96 22 14 38 172.73 39.58
406721 Knjigovođa 11 0 7 2 - 18.18
406746 Tehničar marketinga i trgovine 21 9 0 8 88.89 38.10
406752 Speditersko – agencijski i carinski tehničar 5 3 0 1 33.33 20.00
68 Pravnici 14 2 1 4 200.00 28.57
406800 Pravni tehničar 12 2 1 4 200.00 33.33
69 Informatičari i statističari 2 0 0 0 - -
71 Administratori 5 0 45 18 - 360.00
407100 Administrativni tehničar 4 0 39 13 - 325.00
407121 Administrativno - tehnički sekretar 0 0 6 4 - -
72 Zanimanja odbrane, bezbjednosti i zaštite 3 0 0 0 - -
75 Vaspitači i nastavnici društveno-humanist.oblasti 5 0 0 4 - 80.00
82 Društveno-humanistička zanimanja 141 54 6 62 114.81 43.97
408200 Matur. gimn. jezičkog ili društvenog smjera 7 3 1 4 133.33 57.14
408201 Maturant gimnazije 134 51 5 58 113.73 43.28
83 Prirodno-matematička zanimanja 26 1 0 9 900.00 34.62
408300 Matur. gimnaz. matemat. ili prirodnog smjera 7 1 0 3 300.00 42.86
408301 Matematičko - tehnički saradnik 5 0 0 1 - 20.00
408390 Tehničar prirodno - matematickog smjera 7 0 0 1 - 14.29
85 Likovni umjetnici i dizajneri 2 1 1 1 100.00 50.00
86 Scenski umjetnici, muzičari i književnici 4 1 0 1 100.00 25.00
87 Zanimanja javnog informisanja 1 0 0 0 - -
88 Ostala zanimanja kulture, umjetnosti i informisanja 24 1 3 10 1000.00 41.67
408800 Kulturološki tehničar 4 0 0 0 - -
408833 Pomoćni arheolog 9 0 0 7 - 77.78
408843 Inokorespondent 11 1 2 3 300.00 27.27
90 Medicinari 99 17 63 61 358.82 61.62
409000 Medicinski tehničar 9 2 4 14 700.00 155.56
409002 Medicinska sestra 19 4 31 13 325.00 68.42
409082 Fizioterapeutska sestra/tehničar 66 11 26 30 272.73 45.45
91 Stomatolozi 3 0 2 2 - 66.67
92 Farmaceuti 2 0 16 10 - 500.00
98
409200 Farmaceutski tehničar 1 0 14 8 - 800.00
94 Zanimanja fizičke kulture 1 0 0 0 - -
96 Zanimanja ličnih usluga 3 0 13 4 - 133.33
409651 Kozmetičar 0 0 13 2 - -
99 Neraspoređeni 3 1 187 19 1900.00 633.33
U ovoj opštini u 2015. godini odnosi između ponude, tražnje i zapošljavanja (2.179 : 1.640 : 1.283) su bili povoljniji u odnosu na sva obrađena mikro-tržišta, a i nominalno su iznad ostvarenih u 2014 godini (1.825 : 1.414 : 1.194). Karakteristika ovog tržišta je veće učešće III sss u ukupnoj tražnji i zapošljavanju od učešća IV sss. Ponuda je bila najveća kod zanimanja iz oblasti ugostiteljstva i turizma i niža je u odnosu na prijavljenu tražnju (512 : 668) ali je zapošljavanje (463 lica) za 30,7% niže od tražnje. Kod trgovaca je odnos između ponude, tražnje i zapošljavanja bio 404 : 290 : 221, kod gimnazijalaca 148 : 6 : 65, ekonomsko-pravnih tehničara 148 : 22 : 53, itd. Tražnja i zapošljavanje kod navedenih nekoliko grupa zanimanja čini preko 60% ukupno prijavljene tražnje i ostvarenog zapošljavanja srednjoškolaca koje se odnose na opštinu Herceg Novi. Kod zanimanja iz oblasti ugostiteljstva i trgovine tražnja je za 4,6% veća od ponude ali je zapošljavanje za 28,7% niže od tražnje (916 : 958 : 684) što znači se, u na ovom mikro-tržištu, tražnja kod ovih zanimanja, u velikoj mjeri, zadovoljavala i zapošljavanjem strane radne snage. Kod ovih zanimanja tražnja i zapošljavanje III sss je veće od srednjoškolaca sa IV sss. Kod nekih zanimanja, kao kod: gimnazijalaca, mehaničara i mašinista, elektromehaničara, brodara, ekonomsko-pravnih tehničara, zapošljavanje je znatno veće od prijavljene tražnje što znači da su se ta lica zapošljavala na obavljanju drugih vrsta poslova. Iz srednjoškolskog sistema Zavodu se u 2015. godini prijavilo 327 učenika (104 sa III i 223 lica sa IV sss), a evidentirano zapošljavanje srednjoškolaca u 2015. godini je bilo 3,9 puta veće što je najpovoljniji odnos od svih obrađenih mikro-tržišta.
99
6. Zaključne ocjene, konstatacije i predlozi
1.Kretanja na tržištu rada u Crnoj Gori u 2015 godini, posmatrana kroz obim i strukturu iskazane ponude, prijavljene tražnje i evidentiranog zapošljavanja i njihove međusobne odnose su, ukupno posmatrajući, približna ostvarenim u 2014. i 2013. godini iako su u tim kretanjima i odnosima kod pojedinih stepena stručne spreme, kod nekih područja rada ili zanimanja i na nivou definisanih mikro-tržišta prisutne određene razlike.
Polazeći od toga da kretanja na tržištu rada, u osnovi, opredjeljuje širi ekonomski
kontekst, upućuje na zaključak da upisnu politiku odnosno dimenzioniranje
upisnih kvota opredjeljuje, prije svega, širi ekonomski kontekst, prioriteti i
projekcije-strategije privredno-ekonomskog razvoja na makro, regionalnom i
sektorskom nivou za naredni, srednjoročni, odnosno, dugoročni period.
2. Odnosi ponude, tražnje i zapošljavanja ostvareni u 2015. godini ukazuju na sledeće:
• Kod većine zanimanja, svih stepena stručne spreme, ponuda prevazilazi tražnju, kod nekih je to izraženo, a i višegodišnji je trend, a posebna nepovoljnost kod tih zanimanja su ona kod kojih je istovremeno obim i dinamika zapošljavanja znatno ispod iskazane ponude;
• Kod zanimanja sa izraženim suficitom u odnosima između ponude i tražnje i obimom zapošljavanja koji je višestruko niži od ponude ukazuje se na potrebu određenog smanjenja broja upisnih mjesta posebno ako je obim zapošljavanja kod tih zanimanja znatno niži od tekuće godišnje produkcije iz obrazovnog sistema;
• Kod zanimanja sa prisutnim suficitom u odnosima između ponude i tražnje, a kod kojih je obim zapošljavanja jednak ili veći od godišnje produkcije iz obrazovnog sistema ima osnova za zadržavanje broja upisnih mjesta na dosadašnjem nivou;
• Zanimanja sa prisutnim deficitom posebno ako je zapošljavanje veće od ponude nameću potrebu određenog povećanja broja upisnih mjesta;
• Kod jednog broja zanimanja zapošljavanje je znatno niže od prijavljene tražnje, što najčešće kod njih predstavlja dugoročni trend, što govori o tome da je prijavljena tražnja formalne prirode i da se zapravo radi o namjeri zapošljavanja stranaca te da kroz upisnu politiku treba doprinositi povećanju ponude iz redovnog školskog sistema a time i na veće supstituisanje zapošljavanja strane domaćom radnom snagom;
100
• Kod zanimanja koje ne produkuje sadašnji obrazovni sistem, a tražnja je veća od ponude treba razmotriti mogućnost uvođenja novih obrazovnih profila u postojeći sistem.
Navedene konstatacije treba imati u vidu pri sagledavanju ponude, tražnje i zapošljavanja na makro i mikro nivou s'tim što su između pojedinih mikro-tržišta prisutne znatne razlike. Tako su, odnosi između zapošljavanja i ponude radne snage, kao najrelevantnijeg za ocjenu kretanja i stanja na tržištu rada, a sa stanovišta upisne politike i odnosi između zapošljavanja i produkcije određenih zanimanja iz sistema obrazovanja, znatno povoljniji u primorskom u odnosu na ostale regione što je istaknuto kod sagledavanja tih kretanja na nivou definisanih mikro-tržišta.
3.Kod analiziranja odnosa između ponude, tražnje i zapošljavanja, ocjene
suficitarnosti i deficitarnosti po pojedinim grupama zanimanja odnosno zanimanjima, prednost treba dati sagledavanju odnosa između ponude
raspoložive radne snage, tj. tražioca zaposlenja i obima i strukture
zapošljavanja u odnosu na tu ponudu zbog veće relevantnosti i značaja tog u odnosu na druge relacije na tržištu rada (ponuda u odnosu na tražnju, tražnja u odnosu na zapošljavanje, itd.).
4.Ukoliko bi kretanja na tržištu rada, ostvarivana u 2015. godini ili prethodnih 2-3
godine, na makro, regionalnom ili na nekom lokalnom nivou bila osnova za utvrđivanje upisnih kvota navodilo bi na apsurdne zaključke da treba radikalno smanjiti dosadašnje upisne kvote kod nekih zanimanja pa i do njihovog ukidanja za određeni period. Na to, prije svega, ukazuje okolnost što je, u tom periodu, iskazivana ponuda kod tih zanimanja višestruko prevazilazila prijavljivanu tražnju i ostvarivani obim zapošljavanja, odnosno, postojeća ponuda, uz priliv zatečenog broja iz školskog sistema, bi, u uslovima sličnih kretanja na tržištu rada, omogućavala zadovoljavanje tražnje i obima zapošljavanja, kod tih zanimanja, za nekoliko narednih godina.
Kratkoročni pristup u kreiranju upisne politike, odnosno, dimenzioniranju upisnih kvota bi mogao uticati na optimalizaciju odnosa između ponude, tražnje i zapošljavanja u tom periodu, a imao bi i niz drugih nepovoljnih socio-ekonomskih konsekvenci posebno ako se one sagledavaju na nižem mikro odnosno lokalnom nivou.
5.Okolnost da srednjoškolski i visokoškolski ciklus obrazovanja traje 3-4 godine, zapravo znači da će se sada upisani učenici/studenti nakon isteka tog perioda naći na tržištu rada. Zbog toga upisnu politiku ne treba projektovati na kraći rok npr. 1-2 godine već treba imati najmanje srednjoročne, odnosno, dugoročne projekcije u tom smislu. Ovo posebno zbog toga što odnosi i kretanja na tržištu rada ostvareni u 2015. god., ili nekoliko predhodnih tj. u godinama prisutne ekonomske krize ne predstavljaju
101
referentnu osnovu za dimenzioniranje upisnih kvota, posebno ako se kretanja i odnosi na tom tržištu, uporede sa godinama većeg ekonomskog rasta (2006-2008 god.), kada su bila znatno povoljnija, već treba imati u vidu i očekivano ostvarivanje povoljnijeg scenarija u ekonomiji koja će generisati i povoljnija ktetanja na tržištu rada.
6. Jedna od karakteristika tržišta rada u Crnoj Gori je veliko zapošljavanje stranaca koje ograničava zapošljavanje domaće radne snage i iznad njega je u prethodnih nekoliko godina a posebno je izraženo kod nekih zanimanja i na nivou pojedinih
mikro-tržišta iako se realno, u većoj mjeri nego do sada, prijavljena tražnja
može zadovoljiti iskazanom ponudim i zapošljavanjem domaće radne snage.
7.Neophodno je ostvarivati i odgovarajuću kompatibilnost, odnosno, dinamički
kontinuitet i isklađenost dimenziniranja upisne politike koja se odnosi na srednje sa upisnom politikom koja se odnosi na visoko obrazovanje, prije svega, zbog toga što srednje, zapravo, predstavlja osnovu-bazu dimenzioniranja upisne poilitike, po obimu i struktruri, kod visokog obrazovanja.
8. Imajući u vidu veliku produkciju iz sistema visokog obrazovanja, postojeći broj visokoškolaca na pojedinim studijskim programima, te obim tražnje i zapošljavanja koje znatno prevazilazi ponuda, a u nekoliko narednih godina, nerealno je očekivati znatnije povećanje apsorpcione moći tržišta, ukazuje na potrebu određene redukcije
u upisnim kvotama kod jednog broja studijskih programa posebno kod onih kod kojih je zapošljavanje u prethodnih nekoliko godina činillo 10-15% iskazane ponude.
9. Odrednicu »deficit« odnosno »suficit«, u odnosima ponude i tražnje, kod nekih
zanimanja, treba relativizirati s obzirom da kod tih zanimanja zapošljavanje prevazilazi tražnju. To je rezultat okolnosti što u tražnji često nije precizirano zanimanje ili poslodavac za obavljanje određenih poslova nije smatrao presudim formalno stečeno obrazovanje, već moguće i dodatna znanja i vještine stečena kroz dosadašnje radno iskustvo ili kroz neformalno obrazovanje koja poslodavac prepoznaje kroz selekciju i izbor prijavljenih kandidata za zapošljavanje.
To bi se moglo odnositi npr. na: zapošljavanje gimnazijalaca na administrativnim, ekonomskim, trgovinskim, uslužnim poslovima i sl.; prodavaca na ugostiteljskim ili uslužnim poslovima, ugostitelja na trgovačkim, uslužnim poslovima, itd.; ekonomista na administrativnim, trgovačkim ili ugostiteljskim poslovima, itd. To je izraženo i kod mehaničara, mašinista, obrađivača metala, građevinara, tekstilaca, drvoprerađivača, itd. Zapravo, to je prisutno kod velikog broja zanimanja kod kojih je tražnja niža od ponude
10.Pregled brojnog stanja učenika po pojedinim područjima rada i obrazovnim
programima u sistemu srednjeg obrazovanja, govori o tome da su u upisnoj politici uvažavani trendovi i promjene na tržištu rada, odnosno njegovog prilagođavanja
102
izmijenjenoj privredno-ekonomskoj strukturi proistekloj iz tranzicionih promjena, a uvažavani su i definisani prioriteti razvoja (poljoprivreda, ugostiteljstvo i turizam, energetika) što je i u narednom periodu jedna od osnovnih odrednica u pristupu
upisnoj politici. Isto tako, smanjivan je broj upisnih mjesta kod zanimanja kod kojih je, relativno duži period, na tržištu rada ponuda znatno veća od tražnje i zapošljavanja, a povećavan broj upisnih mjesta kod zanimanja sa većom tražnjom od ponude odnosno zapošljavanje veće od produkcije iz tog sistema. Isto tako, otvoren je i određen broj novih obrazovnih programa kojih nema u ponudi radne snage ali je za istim prisutna određena tražnja.
11.Kako je produkcija iz sistema srednjeg i visokog obrazovanja, formalno
posmatrajući, definisana za narednih 2-3 godine, kada je u pitanju srednoškolsko, odnosno, 3-5 godina kada je u pitanju visoko obrazovanje, a tržište rada iskazuje
potrebu za novim znanjima i vještinama nameće potrebu stalnog prilagođavanja obrazovnih programa aktuelnim potrebama tržišta rada na makro ili lokalnom nivou kroz ''interventno'' inoviranje, odnosno dopunjavanje predmetnih sadržaja. Realno je pretpostaviti da se to može realizovati ako ne u tekućoj, a ono u narednoj školskoj/studijskoj godini odnosno u periodima kraćim od perioda školovanja zanimanja na određenim nivoima obrazovanja.
12.Kod prvog, početnog zapošljavanja često se ukazuje na nedostatak praktičnih
aktuelnih znanja i vještina što je posledica nedovoljnog uvažavanja, zanemarivanja pa i formalizovanja profesionalne prakse i praktične nastave u sistemu formalnog obrazovanja, posebno kod pojedinih obrazovnih profila što otežava njihovo uspješnije uključivanje u proces rada neposredno nakon okončanja školovanja.
13.Prisutni deficiti i suficiti u ponudi i tražnji radne snage, posebno izraženi kod pojedinih zanimanja i mikro-tržišta, nameću potrebu realizacije niza programa u
cilju usklađivanja tih odnosa, odnosno, prilagođavanje ponude tražnji radne
snage. U tom smislu posebno treba istaći važnost programa obrazovanja i osposobljavanja (dokvalifikacija, prekvalifikacija, ili specijalizacija – iz metaloprerade, zanatstva, poljoprivrede, informatike, stranih jezika, ugostiteljsko-turističke struke, pomorske, itd.), koji se realizuju saglasno aktuelnim odnosima između ponude i tražnje, potrebama-zahtjevima poslodavaca ili pokazanom interesovanju nezaposlenih lica. To dodatno potenciraju i okolnosti što poslodavci sve više, uz osnovno zanimanje, stečeno redovnim obrazovanjem, traže dodatna znanja i vještine.
Promjene u sistemu formalnog obrazovanja ostvarene u funkciji njegovog prilagođavanja novoj privredno – ekonomskoj strukturi nijesu dovoljne da se brzo i
kvalitetno odgovori na novonastale zahtjeve za radnom snagom jer se veliki
103
sistem formalnog obrazovanja, sporije mijenja i prilagođava promjenama na tržištu rada koje su dinamičnije.
Stoga, konstituisanjem sistema neformalnog obrazovanja, kao dopune i
korektiva formalnog obrazovanja, se, na duži rok, može efikasnije odgovoriti tržišnim zahtjevima, a koji bi, takođe, morao biti održiv i dostupan svim potencijalnim korisnicima.
Programima obrazovanja i osposobljavanja, koje je realizovao Zavod u proteklih 6 godina obuhvaćeno je 15.000 nezaposlenih lica. Međutim, znatno smanjenje Budžeta, u dijelu koji se odnosi na sprovođenje mjera aktivne politike zapošljavanja, ograničava mogućnost realizacije ovih programa.
Time se, u osnovi, dovodi u pitanje zaživljavanje neformalnog obrazovanja pa i onog koji se organizuje posredstvom Zavoda, poimanje njiegovog značaja, efikasnosti i doprinosa u uspostavljanju povoljnijih odnosa između ponude i tražnje na tržištu rada, odnosno povećanog zapošljavanja.
Pored toga, aktuelna kretanja na tržištu rada često zahtevaju preduzimanje mjera koje je neophodno ‘’ad hoc’’ realizovati npr. kroz kraće obrazovno-edukativne programe i sl. Međutim, definisanje budžetskih okvira, sada već za naredne 2-3 godine, znatno umanjuje mogućnost realizacije programa navedenog tipa i njihovog značaja i efikasnosti u riješavanju određenih problema na tržištu rada i za pojedine kategorije nezaposlenih.
14.Prilikom koncipiranja upisne politike, odnosno, dimenzioniranja upisnih kvota po pojedinim nivoima obrazovanja, područjima rada ili zanimanjima, na makro i nekom mikro nivou neophodno je imati u vidu okolnost, da sa stanovišta tržišta rada, ona, prije svega, mora polaziti od srednjoročnih odnosno relativno dugoročnih procjena društveno-ekonomskog razvoja. Ovo i zbog toga što će, oko 30%-40% sada upisanog broja učenika srednjih škola tek kroz 3-4 godine biti radno raspoloživo, odnosno, okončati školovanje u okviru određenog zanimanja i javiti se kao ponuda radne snage, a da će, oni koji su nastavili školovanje na fakultetima i akademijama, (sada već preko 70% tih srednjoškolaca) biti radno raspoloživo za 3 - 5 godina tj. nakon okončanja studija.
To praktično znači da će većina sada upisanih učenika srednjih škola tek za 7-8 godina tj. 2023-2024 godine biti na tržištu rada odnosno javiti se kao potencijalna ponuda na tom tržištu a mogućnost njihovog zapošljavanja u tom, relativno dužem periodu, će zavisiti od šireg društveno-ekonomskog konteksta, odnosno, ostvarivanog društveno-ekonomskog razvoja u tom periodu.
Related Documents
