www.elektro.info.pl nr 9/2008 W ostatnim czasie w prasie tech- nicznej pojawiło się szereg ar- tykułów dotyczących problematyki wyznaczania poziomu ochrony urzą- dzenia piorunochronnego [1]. Korzy- stając z zapisów normy PN-IEC 61024-1-1 przy wyborze poziomu ochrony, uwzględniamy dwa czynni- ki: wymiary obiektu oraz akceptowal- ną roczną częstość wyładowań pioru- nowych NC. Nie uwzględniamy w tym przypadku czynników związanych z konstrukcją i wyposażeniem obiek- tu. Powoduje to, że w przypadku obiektów o większych gabarytach otrzymujemy I lub II poziom ochro- ny. Nie zawsze jednak otrzymany po- ziom ochrony może wynikać z rzeczy- wistego zagrożenia wyładowaniem piorunowym dla takich obiektów. W nowej normie PN-EN 62305-2 zawarto metodykę analizy i ocenę szkód piorunowych. Przyjęto tam, iż miarą zagrożenia piorunowego obiek- tu oraz skuteczności zastosowanych w obiekcie środków ochrony jest ry- zyko spodziewanych szkód R. W nor- mie podano zasady oszacowania ryzy- ka powodowanego przez piorunowe wyładowania doziemne w obiektach budowlanych i w urządzeniach usłu- gowych. Wyjaśniono podstawowe po- jęcia i omówiono: metodę oceny ry- zyka, kategorie i komponenty ryzyka dla obiektów i urządzeń usługowych, procedury oszacowania komponen- tów ryzyka i zasady ich grupowania. Standardowe procedury oszacowania i grupowania komponentów pozwala- ją dokonać wyboru właściwych środ- ków ochrony i zredukować ryzyko do dopuszczalnego poziomu. Podczas analizy zagrożenia pioru- nowego projektant musi rozpatrzyć następujące rodzaje zagrożeń oraz uszkodzeń i strat: § przyczyny uszkodzeń (z uwagi na miejsce uderzenia pioruna): S1 – bezpośrednie wyładowanie pio- runowe w obiekt, S2 – wyładowanie obok obiektu, S3 – wyładowanie w urządzenie usłu- gowe (instalacje wchodzące do bu- dynku), S4 – wyładowanie obok urządzenia usługowego, § typy uszkodzeń: D1 – porażenie wywołane przez na- pięcia dotykowe i krokowe, D2 – uszkodzenie mechaniczne, ter- miczne, chemiczne, pożar, wybuch itp., D3 – awarie systemów elektrycznych i elektronicznych, § typy strat powiązanych z obiek- tem budowlanym: L1 – utrata życia ludzkiego, L2 – utrata usługi publicznej, L3 – utrata dziedzictwa kulturowego, L4 – utrata wartości ekonomicznej (obiektu i jego zawartości, urządze- nia usługowego i jego aktywności), § typy strat powiązanych z urządze- niem usługowym (instalacją): L ’ 1 – utrata usługi publicznej, L ’ 4 – utrata wartości ekonomicznej. Uwzględnienie wszystkich wyróż- nionych czynników i obliczenie kom- ponentów ryzyka związanego z od- działywaniem wyładowań na obiekt budowlany wymaga od projektanta przeprowadzenia szeregu obliczeń. Aby wspomóc pracę projektan- tów, firma DEHN+SÖHNE opracowa- ła program DEHNsupport, pozwala- jący na kompleksową ocenę ryzyka dla obiektu, zgodnie z zapisami nor- my PN-EN 62305-2. Program umożli- wia analizę ryzyka dla trzech obiek- tów o różnym stopniu złożoności kon- strukcyjnej – można dokonać oceny ryzyka dla: § pojedynczego budynku o prostej bryle – prostopadłościan, § pojedynczego budynku wyposa- żonego w maszt, § układu budynku/ów prostopadło- ściennych. Szczególnie warty omówienia jest trzeci z możliwych układów oblicze- prezentacja Czy poziom ochrony, jaki projektant obliczy na podstawie kryteriów zawartych w nor- mie PN-IEC 61024-1-1, zawsze będzie odzwierciedlał realne zagrożenie piorunowe dla obiektu? Jak się okazuje – nie zawsze tak musi być. Z pomocą przychodzi oprogramo- wanie DEHNsupport. oprogramowanie DEHNsupport pomoc dla projektanta mgr inż. Krzysztof Wincencik – DEHN Polska Analiza zagrożeń Ocena ryzyka dla budynku: a) o bryle prostopadłościanu, b) wyposażonego w maszt a) b)