Podstawy anatomii i fizjologii - ospbuczkowice.plospbuczkowice.pl/wp-content/uploads/2015/03/anatomia-i-fizjologia... · Definicje Anatomia Nauka o budowie ciała Fizjologia Nauka

Kwalifikowana Pierwsza Pomoc

Podstawy anatomii i fizjologii

Mgr Jarosław Klaczak

Definicje

AnatomiaNauka o budowie ciała

FizjologiaNauka o czynnościach żywego organizmu, będąca zbiorem praw,

wedle których funkcjonuje komórki, tkanki, narządy.

Układy

• Układ nerwowy• Układ oddechowy• Układ sercowo-naczyniowy• Układ narządu ruchu• Układ trawienny• Układ moczowo-płciowy• Układ narządów zmysłów• Układ hormonalny

Układ narządu ruchu

• Kości

• Stawy

• Mięśnie

Układ narządu ruchu

Kości

Układ narządu ruchu

Rodzaje kości:

-długie (kończyny, żebra)-krótkie (kości nadgarstka, kręgi)-płaskie (łopatka, kości miednicy)

Układ narządu ruchu

Odporność kości na siły działające

Układ narządu ruchu

Układ kostny• Kręgosłup• Klatka

piersiowa• Kończyny

górne• Kończyny

dolne• Czaszka

Układ narządu ruchu

• Kręgosłup33-34 kręgi

• Odcinki:Szyjny – 7 Piersiowy – 12Lędźwiowy – 5Krzyżowy – 5Guziczny – 4-5

Układ narządu ruchu

• Klatka piersiowa12 par żeber :7 prawdziwych3 rzekome2 wolne• Mostek

Układ narządu ruchu

• Kończyna górna32 kościObręcz barkowaRamięPrzedramięNadgarstekŚródręczePalce

Układ narządu ruchu

• Kończyna dolna31 kościMiednicaUdoKolanoGoleńKostkaStopa

Układ narządu ruchu

Czaszka

Układ narządu ruchu

StawySzyjne:• staw górny głowy (szczytowo-potyliczny)• staw dolny głowy(szczytowo-obrotowy)

Układ narządu ruchu

StawyBarkowy:Kość ramiennaŁopatkaObojczyk

Układ narządu ruchu

StawyŁokciowy:Kość ramiennaKość promieniowaKość łokciowa

Układ narządu ruchu

StawyNadgarstek:7.k. haczykowata8.k.grochowata9.k.trójgraniasta10.k.księżycowata11.k.łokciowa12.k.promieiowa13.k.łódeczkowata14.k.główkowata15.k.czworoboczna większa16.k.czworoboczna mniejsza

Układ narządu ruchu

StawyBiodrowy:Kość biodrowaKość udowa

Układ narządu ruchu

StawyKolanowy:Kość udowaKość piszczelowaKość strzałkowaRzepka

Układ narządu ruchu

StawySkokowy:Górny, Tzw. skokowo-goleniowyKość piszczelowaKość strzałkowaKość skokowaDolny:Tzw. skokowo-piętowo-łódkowyKość skokowa*Kość piętowa*Kość łódkowa

Układ narządu ruchu

Mięśnie

Układ narządu ruchu

Ok 40 % masy ciała500 mięśniRodzaje:Gładkie: naczynia krwionośne, narządy wewnętrznePoprzecznie prążkowane: szkieletoweSerce

Układ pokarmowy

Elementy:• Jama ustna• Gardło• Przełyk• Żołądek• Dwunastnica• Jelito cienkie• Jelito grube• Odbyt

Układ pokarmowyElement Funkcja

Jama ustna Gryzienie, nawadnianie ,przygotowanie pokarmu

Gardło Część wspólna z układem oddechowym

Przełyk Transport pokarmu do żołądka

Żołądek Trawienie mechaniczne i chemiczne

Dwunastnica Trawienie białek, tłuszczy i węglowodanów

Jelito cienkie Wchłanianie produktów trawienia

Jelito grube Wchłanianie wody, formowanie kału

Odbyt Wydalanie

Układ pokarmowy

Układ oddechowy

Układ oddechowy

Górne drogi oddechowe:• Jama nosowo-gardłowa• Gardło• KrtańDolne drogi oddechowe:• Tchawica• Oskrzela główne• Oskrzeliki• Pęcherzyki płucne

Układ oddechowy

Układ oddechowy

Układ oddechowy

Parametry oddychania:8-16 oddechów/minutaHiperwentylacja >20 odd./minHipowentylacja <8 odd./minObjętość oddechowa 350-600ml/oddech - 10ml/kgmcAktywna objętość 350mlPasywna objętość 250ml (przestrzeń martwa)Pojemność płuc 3000-6000ml *Paweł Korzeniowski 10,9l*Michael Phelps 12l

Układ krążenia

Elementy:

• Krew: krwinki czerwone, płytki• Serce • Tętnice• Żyły• Naczynia włosowate

Układ krążeniaKrwinki czerwone:komórki o średnicy około 7,5 μm, zawierające barwnik zwany hemoglobiną, która tworzy nietrwałe połączenie z tlenem-oksyhemoglobinę.Tlen pobierany jest w płucach,

a oddawany w tkankach.Szczególną właściwością hemoglobiny jest jej zdolność do łączenia się z tlenkiem węgla, z którym tworzy związek bardziej trwały od oksyhemoglobiny, zwany karboksyhemoglobiną. W tym związku wiązania są znacznie silniejsze, co powoduje, że tlenek węgla wypiera tlen z jego wiązań i prowadzi do niedotlenienia.

Układ krążenia

Płytki krwi:morfotyczny składnik krwi, niezdolny do poruszania się, niewykazujący oznak życia, odgrywający istotną rolę w procesach krzepnięcia krwi.

Układ krążenia

Serce:Położone w śródpiersiuOtoczone osierdziem2 komory2 przedsionki60-100 ud./minTachykardia – AS >100ud/minBradykardia – AS <60ud/minObjętość wyrzutowa 70-120ml/ud.

Układ krążenia

Serce

Układ krążenia

Serce

Układ krążenia

Żyły i tętnice

Układ krążenia

Układ krążenia

Układ krążenia

Układ krążenia

Kończyna dolna, przedramię

Układ krążenia

Układ krążenia

Naczynia włosowate, kapilary

Układ krążenia

Ocena nawrotu kapilarnego/włośniczkowego.Uciśniecie płytki paznokcia.Prawidłowy czas<2sCzynniki warunkujące:-niska temperatura-podeszły wiek-zaburzenia krążenia-warunki otoczenia

Układ nerwowy

Budowa i ochrona rdzenia kręgowego

Układ nerwowy• ośrodkowy:Centralny - mózgowie (móżdżek, kora mózgowa) i rdzeń kręgowy. Otoczony jest on przez trzy opony mózgowo-rdzeniowe, między którymi znajdują się przestrzenie zawierające ciecz zwaną płynem mózgowo-rdzeniowym, który jest przejrzysty i bezbarwny. Rdzeń kręgowy ma kształt grubego sznura, nieco spłaszczonego w kierunku przednio-tylnym, o przeciętnej średnicy około 1 cm i umieszczony jest w kanale kręgowym. Rozpoczyna się bez wyraźnej granicy od rdzenia przedłużonego, który wychodzi spomiędzy półkul mózgowych i rozciąga na przestrzeni około 45 cm od pierwszego kręgu szyjnego do górnej krawędzi drugiego kręgu lędźwiowego, gdzie kończy się stożkiem rdzeniowym. Nie wypełnia, więc kanału rdzeniowego całkowicie, lecz jest od niego krótszy

Układ nerwowy

• ObwodowyNerwy rdzeniowe. Są one łącznikami między ośrodkowym układem nerwowym a narządami. W skład nerwów wchodzą jednocześnie włókna czuciowe, ruchowe i autonomiczne.

Układ narządów zmysłów

• Słuch i równowaga• Węch, powonienie• Wzrok• Smak• Czucie

Układ narządów zmysłów

• Słuch i równowaga

Układ narządów zmysłów

• Węch, powonienie

Układ narządów zmysłów

• Wzrok

Układ narządów zmysłów

• Smak

Układ narządów zmysłów

• Czucie

Układ narządów zmysłów

Dorośli i dzieci – różnice anatomiczne

Dorośli i dzieci – różnice anatomiczne

Porównywany parametr Niemowlę Dorosła osoba Znaczenie dla niemowlęcia

wielkość głowy w stosunku do reszty ciała

duża małaprzesunięty ku górze środek ciężkości u niemowląt: skłonność do urazów głowy

szyja słabe mięśnie mocne mięśniesłabe podparcie głowy: podatność na urazy związane z działaniem sił przyśpieszenia lub opóźnienia

kości czaszki cienkie grube słaba ochrona mózgu

szwy czaszkowe niezarośnięte zarośnięte mogą ułatwiać zwiększenie objętości mózgowia

Dorośli i dzieci – różnice anatomiczne

• Krótka szyja, duży język• Wąskie drogi oddechowe• Wysoko ustawiona krtań ze zwężeniem

pod głośniowym do ok. 8 r.ż.• Długa nagłośnia• Stosunkowo krótka tchawica• Większa podatność klatki piersiowej

Dorośli i dzieci – różnice anatomiczne

• Prawe i lewe oskrzela główne odchodzą od tchawicy podkątem 55 stopni

• Słabo rozwinięte mięśnie międzyżebrowe,• Płasko położona przepona z małą powierzchnią przylegania do

klp,• Wentylacja spontaniczna jest przeponowa i

zależy od liczby oddechów. Rozdęcie j. brzusznej może powodować pęknięcie przepony

Dorośli i dzieci – różnice anatomiczne

• REGULACJA ODDYCHANIAsłabsza odpowiedź na wzrost poziomu CO2

powoduje krótkotrwałą hiperwentylację, a następnie depresję oddechową.• OBJĘTOŚĆ ODDECHOWA NOWORODKI (M.C. 3kg) ≈ 20 mlMAŁE DZIECI (M.C. 13kg) ≈ 110 ml

Dorośli i dzieci – różnice anatomiczne

• Częstość oddechow ↓ z wiekiem (od 40-60’ u noworodka, 5 r.ż.:20’)• Akcja serca ↓ z wiekiem (120-160’ u noworodka, 5 r.ż.: ok.100’)• Liczba oddechów na minutę:Noworodek: 30 – 756 – 12 miesiący: 22 – 311 – 2 lata: 17 – 232-4 lata: 16 - 254 – 10 lat: 13 – 2310 – 14 lat: 13 - 19

KONIEC