Podstawowe wiadomości ze składni Czyli jak utworzyć poprawne zdanie
Podstawowe wiadomości ze
składni
Czyli jak utworzyć poprawne
zdanie
W języku niemieckim występują
trzy szyki zdań.
1. szyk prosty
Podmiot + orzeczenie
Ich heiße Kasia
Mein Hund mag Knochen
Er ist nett
Szyk prosty występuje w zdaniach twierdzących, na pierwszym miejscu jest podmiot (osoba), na drugim orzeczenie (czasownik)
2. szyk przestawny
……………. orzeczenie + podmiot …………
Wo wohnst du?
Was sind deine Eltern von Beruf?
Wie alt ist sein Vater?
Lernst du?
Ist er stark wie ein Bär?
Kommt sie aus Deutschland?
Am Montag habe ich Deutsch
Deutsch lernen wir am Montag
Gut ist das nicht
Szyk przestawny występuje w pytaniach (ze słówkiem pytającym i w pytaniach na ,,czy’’ bez słówka pytającego)
oraz gdy zdanie rozpoczynamy od innej części zdania niż podmiot, np. od określenia czasu
czasownik wystepuje wtedy przed podmiotem
3. szyk końcowy
w zdaniu złożonym po spójniku występuje
podmiot, a czasownik w formie osobowej na
końcu zdania:
,spójnik podmiot.…. ..….orzeczenie
.
Er sagt, dass er Hunger hat.
Ich weiß nicht,wann sie nach Hause kommt.
Spójniki zdań złożonych wymagają
użycia określonego szyku zdania:spójniki szyku prostego:
aber - ale
denn - ponieważ
und – i, a
sondern - lecz
oder – lub, czy
Ich will ins Kino gehen, aber ich habe keine Zeit.
Ich gehe zum Arzt, denn ich bin krank.
Ich lese ein Buch und meine Schwester lernt.
Er geht nicht ins Theater, sondern er bleibt zu Hause.
Sie geht zu Fuß oder sie nimmt einen Bus.
Spójniki szyku przestawnego to:
dann - potem
deshalb/darum/deswegen - dlatego
sonst – w przeciwnym razie
trotzdem – mimo to
außerdem – poza tym
Bis zwei bin ich in der Schule, dann komme ich nach Hause.
Es ist schon spät, deshalb muss ich mich beeilen.
Lerne ein bisschen mehr, sonst bekommst du eine schlechte Note!
Es regnet, trotzdem ist es nicht kalt.
Ich habe schon keine Zeit, außerdem habe ich kein Geld.
Spójniki szyku końcowego:
dass – że
ob – czy
weil – ponieważ
da – ponieważ {jeśli zdanie zaczynamy od spójnika}
wenn/falls – jeśli
als / wenn –kiedy, gdy
während – podczas gdy
bevor/ehe – zanim
seidem/seit – odkąd
nachdem – gdy tylko, po tym jak
sobald – skoro tylko
bis – do czasu gdy
solange – jak długo
damit – aby, żeby
indem – {robiąc coś}
dadurch dass – poprzez to, że
ohne dass – {nie robiąc czegoś}
(an)statt dass – zamiast
obwohl - chociaż
so dass – tak że
oraz spójniki zdania przydawkowego (który, którego) i podmiotowego (kto mówi a, ten musi i b)