PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH
Feb 22, 2016
PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH
PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH (PIT) – ŹRÓDŁA PRAWA
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 361
• Nie ma źródeł prawa Unii Europejskiej
Podatek dochodowy od osób fizycznych - geneza
• 1799 – Anglia (podatek o charakterze nadzwyczajnym)
• 1842 – Anglia (jako podatek stały, o charakterze cedularnym, tj. opodatkowanie odrębne dla poszczególnych rodzajów dochodów)
• 1891 – Prusy (globalny podatek dochodowy – opodatkowanie od sumy dochodów z poszczególnych źródeł dochodów)
Podatek dochodowy od osób fizycznych - zasady
• Zasada powszechności podmiotowej• Zasada powszechności przedmiotowej• Zasada opodatkowania „czystego” dochodu w
ujęciu przedmiotowym• Zasada opodatkowania „czystego” dochodu w
ujęciu podmiotowym
POWSZECHNOŚĆ PODMIOTOWA
• Opodatkowaniu podlegają dochody wszystkich osób je osiągających (PIT -> wszystkie osoby fizyczne)
• Brak wyłączeń oraz zwolnień podmiotowych (nie ma takich w polskiej ustawie o PIT)
• Osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu PIT na zasadzie nieograniczonego lub ograniczonego obowiązku podatkowego
Nieograniczony/ograniczony obowiązek podatkowy
• Kryterium: miejsce zamieszkania osoby fizycznej (centrum interesów życiowych lub fizyczne przebywanie przez okres 183 dni w roku podatkowym)
na te
ryto
rium RP
Poza terytorium RP
Nieograniczony obowiązek podatkowy
Ograniczony obowiązek podatkowy
Nieograniczony/ograniczony obowiązek podatkowy (2)
Poza terytorium RP
Na terytorium
RP
Nieograniczony obowiązek podatkowy
Ograniczony obowiązek podatkowy
położenieźródeł przychodów
POWSZECHNOŚĆ PRZEDMIOTOWA• Opodatkowaniu podlegają dochody wszelkiego rodzaju
– tj. niezależnie od źródła ich pochodzenia. Wyjątki: zwolnienia przedmiotowe oraz wyłączenia podatkowe.
• Opodatkowaniu podlegają łączne dochody – po zsumowaniu dochodów z poszczególnych źródeł przychodów (kumulacja podatkowa). Wyjątki: niektóre dochody nie podlegają łączeniu (np. dochody z lokat bankowych, dochody z wygranych w grach losowych, dochodu z dywidend, dochody z obrotu akcjami, dochody z działalności gospodarczej przy wyborze opcji podatku liniowego).
Dochody podlegające PIT• Art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:Źródłami przychodów są:
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2) działalność wykonywana osobiście;
3) pozarolnicza działalność gospodarcza;4) działy specjalne produkcji rolnej;5) (uchylony);
6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w
spółdzielni mieszkaniowej,c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,d) innych rzeczy,- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego
zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
9) inne źródła.
OPODATKOWANIE „CZYSTEGO” DOCHODU W UJĘCIU PRZEDMIOTOWYM
• Dochodem jest tylko ta wartość, która pozostaje do dyspozycji osoby fizycznej i może być przeznaczona na realizację jej potrzeb osobistych
• Dochodem są wszelkie uzyskane wpływy pomniejszony o koszty poniesione w celu ich osiągnięcia (te koszty nie stanowią realizacji potrzeb osobistych osoby fizycznej)
Zasady ustalenia dochodu podatkowego
• Art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
„ Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów”.
Dochód (=) przychód (-) koszty
Przychody podatkowe• otrzymane lub postawione do dyspozycji
podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz
• wartość otrzymanych świadczeń w naturze i• wartość innych nieodpłatnych świadczeń
……………………………• kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie
otrzymane (dla dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej)
Koszty podatkowe• Art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych:„ Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w
celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23”.
To koszty:- faktycznie poniesione- w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo
zabezpieczenia źródła przychodów- niewyłączone „z góry” z katalogu kosztów
Koszty ryczałtowe
kwota kosztów określona „z góry”• dot. dochodów ze stosunku
pracy• wynoszą 111 zł 25 gr
miesięcznie…• zakaz odliczenia kosztów
faktycznie poniesionych, z wyjątkiem kosztów dojazdu do pracy środkami komunikacji publicznej na podstawie biletów imiennych okresowych
jako „z góry” określony procent przychodów• dot. przychodów ze zlecenia, z
tytułu umowy o dzieło lub korzystania z praw autorskich
• 20% (dot. przychodów ze zlecenia, z tytułu umowy o dzieło) lub 50% przychodów (dot. przychodów z korzystania z praw autorskich)
• jeśli podatnik wykaże, że faktycznie poniósł wyższe koszty, może je uwzględnić po stronie kosztów uzyskania przychodów
OPODATKOWANIE „CZYSTEGO” DOCHODU W UJĘCIU PODMIOTOWYM
• Zasada ta odnosi dochód do zdolności podatkowej osoby fizycznej, tj. jej sytuacji osobistej, która wymaga uwzględnienia przy opodatkowaniu (przez obniżenie podstawy opodatkowania lub samej kwoty podatku)
• Realizowana przez:1) minimum egzystencji2) łączne opodatkowanie małżonków3) opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci4) ulgę na dzieci
Minimum egzystencji
Art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30e, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:
Podstawa obliczenia podatku Podatek wynosiponad do
85 528 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr
85 528 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł
Łączne opodatkowanie małżonków
• Art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:• „1. Małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od
osiąganych przez nich dochodów.• 2. Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym
mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26c; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków”.
Łączne opodatkowanie małżonków (2)• Przesłanki:1) oboje małżonkowie podlegają nieograniczonemu obowiązkowi
podatkowemu,2) istnieje przez cały rok podatkowy pomiędzy nimi wspólność
majątkowa, 3) pozostają w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy,4) wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym (złożonym
w terminie)
• Zasady opodatkowania:1) opodatkowanie łącznie od sumy swoich dochodów2) podatek określa się na imię obojga małżonków 3) w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych
dochodów małżonków.
Łączne opodatkowanie małżonków (3)
• Małżonek A – dochód: 10.000 zł (podatek liczony odrębnie – 1.244 zł)
• Małżonek B – dochód: 100.000 zł (podatek liczony odrębnie – 19.470 zł)
• Połowa sumy dochodów: ½ x 110.000 zł = 55.000 zł• Podatek obliczony od połowy sumy dochodów:
9.344 zł• Podatek na imię obojga małżonków: 2 x 9.344 =
18.688 zł
Opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci
• Obowiązują te same zasady, co przy łącznym opodatkowaniu małżonków
• Łączy się dochody rodzica oraz dziecka (u dziecka zazwyczaj to „0”)
Ulga na dzieci• Odliczenie od podatku obliczonego według skali podatkowej (pomniejsza podatek) – ok. 112 zł rocznie za jedno dziecko• Art.27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:Odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale
skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko 1, w stosunku do:
1) jednego małoletniego dziecka - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, jeżeli dochody podatnika:
a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,
b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2) dwojga małoletnich dzieci - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, na każde dziecko.
3) trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota stanowiąca:a) 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w
art. 27 ust. 1, odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,b) 1/4 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w
art. 27 ust. 1, na trzecie dziecko,c) 1/3 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w
art. 27 ust. 1, na czwarte i każde kolejne dziecko.
Ryczałty w podatku dochodowym• Karta podatkowa – opodatkowanie na podstawie
tzw. znamion zewnętrznych (rodzajem działalności, jej zakresem i rozmiarem)
• Opodatkowanie osób duchownych - opodatkowanie na podstawie tzw. znamion zewnętrznych (funkcją i rozmiarem)
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:- Nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów- Podstawę opodatkowania stanowi wielkość przychodów- Stawka podatkowa uzależniona jest od rodzaju
działalność (uwzględnia szacunkowe koszty w tego rodzaju działalności)
PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI
Podatek od nieruchomości (1)• Uregulowany w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach
i opłatach lokalnych• Obciąża własność obiektów uznawanych przez ustawę o
podatkach i opłatach lokalnych za nieruchomości• To podatek majątkowy• Wysokość dochodu uzyskiwanego z nieruchomości nie jest
istotna dla wysokości obciążeń podatkowych z tytułu tego podatku
• To nie jest podatek obciążający wartość nieruchomości (nie ma charakteru podatku katastralnego)
Podatek od nieruchomości (2)• Podatnicy podatku:– właściciele oraz posiadacze samoistni nieruchomości lub
obiektów budowlanych, użytkownicy wieczyści gruntów– również posiadacze – w tym posiadacze zależni –
nieruchomości lub obiektów budowlanych (lub ich części), stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego
• Przedmiot opodatkowania:– grunty– budynki lub ich części– budowle lub ich części – o ile są związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej
Podatek od nieruchomości (3)• Podstawa opodatkowania:
– w przypadku gruntów i budynków – ich powierzchnia użytkowa wyrażona w metrach kwadratowych
– w przypadku budowli – ich wartość ustalona na potrzeby amortyzacji dla celów podatku dochodowego
• Stawki podatkowe:– określone w uchwale podejmowanej przez radę gminy– rada gminy nie może przekroczyć górnej granicy stawek wynikających z
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych– uzależnione od rodzaju obiektu i jego przeznaczenia– w przypadku gruntów i budynków to stawka kwotowa, w przypadku
budowli to 2% ich wartości
Podatek od nieruchomości (4)Obowiązki podatników:• W przypadku osób fizycznych - złożenie wykazu
nieruchomości; na podstawie tego wykazu organ podatkowy wydaje decyzję wymiarową
• W przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej – złożenie do 15 stycznia roku podatkowego deklaracji, z której wynika podatek do zapłaty
• Uiszczanie rat podatku od nieruchomości