PMQA.indd 1 12/19/13 5:42:31 PM - กรมโยธาธิการและ ...office.dpt.go.th/asdg/images/PDF/PMQA/best-PMQA/PMQA56.pdf · 2018-03-20 · กรมสรรพสามิต

������������� PMQA.indd 1 12/19/13 5:42:31 PM

รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

พมพครงท 1

ธนวาคม 2556

จำนวนพมพ

1,000 เลม

จดพมพโดย

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

ถนนพษณโลก เขตดสต กรงเทพฯ 10300

โทรศพท 0 2356 9999 โทรสาร 0 2281 8169

เวบไซต www.opdc.go.th

ISBN : 978-616-7145-89-1

พมพท

บรษท ท.เค.เอส. สยามเพรส แมเนจเมนท จำกด

โทร. 0-2784-5888

แฟกซ 0-2784-5858

สงวนลขสทธโดย

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

PMQA 2013 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ประจำป พ.ศ. 2556. -- กรงเทพฯ :

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ, 2556. 136 หนา

1. การบรหาร--คณภาพ. 1. ชอเรอง

658.4013

ISBN 978-616-7145-89-1

������������� PMQA.indd 2 12/19/13 5:42:31 PM

คำนำ มตคณะรฐมนตรในการประชมเมอวนท 28 มถนายน 2548 เหนชอบใหนำ

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐมาใชเปนเครองมอผลกดนใหการพฒนาระบบราชการมประสทธภาพและยงยน สำนกงาน ก.พ.ร. ไดดำเนนการสงเสรมและสนบสนนใหสวนราชการตางๆ นำเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบพนฐานไปใชเปนการพฒนาองคกรตงแตป พ.ศ. 2552 และเพอเปนการยกระดบการพฒนาองคกรอยางตอเนอง จงไดกำหนดใหมการตรวจรบรองคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบพนฐาน (Certified FL) แกสวนราชการทดำเนนการพฒนาองคการตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐครบ 6 หมวด และในป พ.ศ. 2555 เปนตนมา สำนกงาน ก.พ.ร. ไดสนบสนนใหสวนราชการทปรบปรงองคการอยางตอเนองสมครขอรบ “รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ”

ดงนน หนวยงานทไดรบรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ จงเปน หนวยงานทสะทอนใหเหนถงประสทธภาพและประสทธผลของการพฒนาองคการภาครฐ สำนกงาน ก.พ.ร. จงไดจดทำหนงสอรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ประจำป พ.ศ. 2556 ขน เพอใหสวนราชการสามารถนำไปศกษาเรยนรเพอพฒนาองคการใหกาวสความเปนเลศตอไป

สำนกงาน ก.พ.ร.

������������� PMQA.indd 3 12/19/13 5:42:31 PM

สารบญ

หนาตราสญลกษณรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ 1 แนวทางและหลกเกณฑรางวล 2 ผลการพจารณารางวล 5 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ หมวด 1 ดานการนำองคการและความรบผดชอบตอสงคม กรมปศสตว 7 จงหวดนครพนม 18 จงหวดสพรรณบร 27 หมวด 2 ดานการวางแผนยทธศาสตรและการสอสารเพอนำไปสการปฏบต กระทรวงพลงงาน 35 กรมสขภาพจต 44 กรมสรรพสามต 51 กรมชลประทาน 54 หมวด 3 ดานการมงเนนผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย กรมธนารกษ 62 หมวด 4 ดานการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการและการจดการความร กระทรวงพลงงาน 71 กรมสรรพสามต 81 กรมการพฒนาชมชน 90 กองบญชาการกองทพไทย 102 กรมศลกากร 107 หมวด 6 ดานกระบวนการคณภาพและนวตกรรม กรมศลกากร 115 จงหวดอบลราชธาน 123

������������� PMQA.indd 4 12/19/13 5:42:31 PM

1รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ตราสญลกษณรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

สญลกษณ รปยอดเขาสง มดวงดาวเจดจรสอยดานบน ฉากหลงเปนผนธงโบกสะบด

องคประกอบ ดวงดาวเปลงประกายสกใส หมายถง ความสำเรจ จดหมาย จดสงสด ความเปนเลศ ยอดเขาสง หมายถง หนทางยาวไกล ตองมานะบากบน ตองกาวเดน ไปอยางชาๆ ดวยความระมดระวง และ มนคง ผนธงโบกสะบด หมายถง ความยนดในความสำเรจทมอบใหกบองคกรท ไดรบรางวล

ความหมาย เปนรางวลสงสดทมอบใหกบหนวยงานภาครฐทมการพฒนาคณภาพการบรหารจดการไดทดเทยมมาตรฐานสากล ซงไดมาดวยความเพยรพยายาม ความอดทน หลอมรวม

กบความตงใจจรงของทกคนในองคการ เพอนำพาองคการใหกาวสความเปนเลศ

������������� PMQA.indd 1 12/19/13 5:42:31 PM

2 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award) เปนรางวลทมอบใหกบหนวยงานภาครฐทดำเนนการพฒนาองคกรอยางตอเนอง และมผลดำเนนการปรบปรงองคกรตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐอยางโดดเดน

การดำเนนการทผานมา สำนกงาน ก.พ.ร. ไดสงเสรมใหสวนราชการดำเนนการพฒนาองคการตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบพนฐาน (Fundamental Level) ปละ 2 หมวด จนครบทง 6 หมวด ในป พ.ศ. 2554 เพอใหการพฒนาของสวนราชการเปนไปอยางคอยเปนคอยไปและยงยน

ดงนน เพอสรางแรงจงใจและสงเสรมใหเกดการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐของสวนราชการอยางตอเนอง และยกระดบมาตรฐานใหเทยบเทาสากลตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐเพอมงเขาสองคกรทเปนเลศ สำนกงาน ก.พ.ร. จงไดจดใหมรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐขน พรอมกบกำหนดหลกเกณฑ แนวทาง และกลไกการบรหารรางวลดวยแนวคด “การปรบปรงทละขน” กลาวคอ สวนราชการใดพฒนาองคการตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบพนฐาน (Fundamental Level) ครบทกหมวดแลว และผานการรบรองคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบ พนฐาน (Certified Fundamental Level) รวมทงสามารถปรบปรงองคการอยางตอเนองจนมความโดดเดน จะสามารถขอรบ “รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ” ตอไปได

������������� PMQA.indd 2 12/19/13 5:42:31 PM

3รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การสมครขอรบรางวล • สวนราชการระดบกระทรวง เสนอขอรบรางวลในภาพรวมของกระทรวง ซงเปนการประเมนรวมทกหนวยงานภายในกระทรวง •  สวนราชการระดบกรม เสนอขอรบรางวลในภาพรวมของกรม ซงเปนการประเมนรวมทกหนวยงานภายในกรม •  สวนราชการระดบจงหวด เสนอขอรบรางวลในภาพรวมของจงหวด ซงเปนการประเมนรวมทกสวนราชการประจำจงหวดทเปนราชการบรหาร สวนภมภาค •  สถาบนอดมศกษา เสนอขอรบรางวลในภาพรวมของสถาบนอดมศกษา •  หนวยงานของรฐประเภทอน เชน องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานอสระตาม รฐธรรมนญ เปนตน

������������� PMQA.indd 3 12/19/13 5:42:32 PM

4 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ประเภทของรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

เกณฑการใหคะแนนรางวลฯ รายหมวด •  ทกหมวดตองไดคะแนนมากกวาหรอเทากบรอยละ 25 ของคมอเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ป พ.ศ. 2550 •  สำหรบหมวดทขอรบรางวลตองไดคะแนนมากกวาหรอเทากบรอยละ 50 ของคะแนนประจำหมวด •  คะแนนของหมวดผลลพธ (หมวด 7) ทเกยวของโดยตรงกบหมวดทขอรบรางวลตองไดคะแนนมากกวาหรอเทากบ รอยละ 30 สวนมตอนๆ ตองไดคะแนนรายมตมากกวาหรอเทากบรอยละ 25

ขนตอนการสมคร และการพจารณาการใหรางวล

������������� PMQA.indd 4 12/19/13 5:42:32 PM

5รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ขนตอนการสมคร และการพจารณาการใหรางวล

1. สวนราชการดำเนนการพฒนาปรบปรงองคการตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

2. สวนราชการตองไดรบการรบรองคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบพนฐาน (Certified FL)

3. สวนราชการประเมนตนเองดวยเกณฑรางวลฯ รายหมวดตามหมวดทประสงคจะยนขอรบรางวล และสงเอกสารการสมครเบองตนไปยงสำนกงาน ก.พ.ร. เพอประเมนความพรอมและความเหมาะสมในการเลอกหมวดทเสนอขอรบรางวล ซงสวนราชการจะไดรบขอมลปอนกลบ

4. ผตรวจประเมนตรวจประเมนเอกสารเพอกลนกรองเบองตน 5. หากผานการประเมนตนเองตามขอ 4 ใหจดทำรายงานผลการดำเนนการ

(Application Report) จำนวนไมเกน 50 หนา ตามแนวทางทกำหนด พรอมระบหมวดทตองการขอรบรางวล และจดสงไปยงสำนกงาน ก.พ.ร.

6. ผตรวจประเมนตรวจประเมน Application Report และจดทำประเดนการตรวจประเมน ณ พนทสวนราชการ (Site Visit)

7. สวนราชการทผานการประเมนตามขอ 6 จะไดรบการตรวจประเมนในพนทการปฏบตงานของสวนราชการ และผลการตรวจประเมนจะถกนำเสนอตอคณะอนกรรมการพฒนาระบบราชการเกยวกบการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐพจารณาใหความเหนชอบตอไป

หากสวนราชการใดไมผานเกณฑรางวลฯ สำนกงาน ก.พ.ร. จะแจงผลใหทราบพรอมขอมลปอนกลบ

������������� PMQA.indd 5 12/19/13 5:42:32 PM

6 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ผลการพจารณารางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556 ป พ.ศ. 2556 มสวนราชการสมครขอรบ “รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ” จำนวน 35 หนวยงาน ประกอบดวย 1 กระทรวง 24 กรม 9 จงหวด 1 สถาบนอดมศกษา รวม 46 หมวด โดยมสวนราชการทผานเกณฑการประเมนและไดรบรางวล 12 หนวยงาน จำนวน 15 รางวล ดงน

รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556 หนวยงาน

หมวด 1 ดานการนำองคการและความรบผดชอบตอสงคม กรมปศสตว

จงหวดนครพนม

จงหวดสพรรณบร

หมวด 2 ดานการวางแผนยทธศาสตรและการสอสารเพอนำไปสการปฏบต

กระทรวงพลงงาน

กรมสขภาพจต

กรมสรรพสามต

กรมชลประทาน

หมวด 3 ดานการมงเนนผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย กรมธนารกษ

หมวด 4 ดานการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการ และการจดการความร

กระทรวงพลงงาน

กรมสรรพสามต

กรมการพฒนาชมชน

กองบญชาการกองทพไทย

กรมศลกากร

หมวด 6 ดานกระบวนการคณภาพและนวตกรรม กรมศลกากร

จงหวดอบลราชธาน

������������� PMQA.indd 6 12/19/13 5:42:32 PM

7รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กรมปศสตว หมวด 1 ดานการนำองคการและความรบผดชอบตอสงคม

กรมปศสตว เปนหนวยงานในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ มภารกจในการกำหนดทศทางและนโยบาย ควบคม กำกบ สงเสรม วจย ถายทอดเทคโนโลยและพฒนาเทคโนโลยเกยวกบการปศสตว รวมทงการบรหารจดการทรพยากรพนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพดานการปศสตว การดำเนนงานขององคการอยภายใตวสยทศน “เปนองคกรชนนำพฒนาการปศสตวสอาเซยนและตลาดโลก” โดยมหนวยบรการตงอยครอบคลมทวประเทศทงในระดบเขต จงหวด และอำเภอ รบผดชอบงานเกยวกบการปศสตวตงแตตนนำจนถงปลายนำเพอทำใหสนคาปศสตวมคณภาพ ไดมาตรฐาน มความปลอดภยตอผบรโภค มปรมาณเพยงพอตอความตองการ และมความสามารถทางการแขงขนในระดบสากล โดยใชสมรรถนะหลกทโดดเดนขององคการ ไดแก (1) บคลากรมความเชยวชาญทงดานวชาการและการบรหารจดการดานการปศสตว เชน การวจยและพฒนา การผลต สขภาพสตว และมาตรฐาน รวมถงการควบคม กำกบใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอกำหนด และมาตรฐานทเกยวของ (2) เครอขายดานการปศสตวทมคณภาพและประสทธภาพสง (3) ระบบการบรหารจดการสขภาพสตวทมประสทธภาพและไดมาตรฐาน (4) หองปฏบตการททนสมยและไดมาตรฐานสากล ภายใตการปฏบตงานของบคลากร ซงประกอบดวย ขาราชการ ลกจางประจำ และพนกงานราชการ จำนวนรวม 10,990 คน เพอตอบสนองตอความตองการและความคาดหวงของผรบบรการ 3 กลม ไดแก (1) เกษตรกรดานการปศสตว (2) ผประกอบการดานการปศสตว (3) ผบรโภคอปโภคสนคาปศสตวและผมสวนไดสวนเสย ซงหมายถง ประชาชน ชมชน องคกรภาครฐ องคกรเอกชน และเครอขายปศสตว

������������� PMQA.indd 7 12/19/13 5:42:32 PM

8 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ระบบการนำองคการ

กรมปศสตว กำหนดโครงสรางการนำองคการตามภาพท 1 เพอใชเปนแนวทางในการนำและขบเคลอนองคการอยางเปนระบบและบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงประกอบดวย (1) โครงสรางการนำองคการ (2) กระบวนการนำองคการ และ (3) การถายทอดยทธศาสตรไปสการปฏบตในทกระดบตงแตระดบองคการจนถงระดบบคคล ผบรหารกรมปศสตว

กำหนดทศทางและสรางองคการใหสามารถตอบสนองตอความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย โดยการสรางความรวมมอใหเกดความสมดลทกภาคสวนรวมกบการกำหนดคานยม I2-SMART รายละเอยดตามภาพท 2 เพอหลอมรวมบคลากรทกคนใหมกรอบความคดและแสดงพฤตกรรมทพงประสงคไปในทศทางเดยวกน

������������� PMQA.indd 8 12/19/13 5:42:33 PM

9รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ผบรหารทกคนยดถอระบบการนำองคการกรมปศสตว (DLD Leadership System) ตามภาพท 3 เปนกรอบในการบรณาการและการบรหารจดการองคการ เพอมงสความเปนเลศและเกดบรรยากาศทเออตอการดำเนนการ เกดการเรยนรของบคลากรและองคการนำไปสการสรางคณคาทเพมขนใหแกผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ดวยผลผลตและบรการดานการปศสตวทตอบสนองตอความตองการและความคาดหวงของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยใหเกดความพงพอใจในทกกลมอยางสมดล ซงสงผลให กรมปศสตวสามารถบรรลวสยทศน พนธกจ เปาประสงค ตามภารกจและบทบาทหนาท ทกำหนดไวตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการไดอยางมประสทธภาพ ประสทธผลและมธรรมาภบาล

������������� PMQA.indd 9 12/19/13 5:42:33 PM

10 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

1. การกำหนดทศทาง วสยทศน ยทธศาสตรและการสอสาร โดยเปดโอกาสใหทกภาคสวนเขามามสวนรวมใหขอมล ขอคดเหน ขอเสนอแนะ ในการกำหนดวสยทศน พนธกจ เปาประสงคระยะสนและระยะยาว คานยม และเปาหมายผลการดำเนนการ เพอใหเกดความสมดลของทกภาคสวนอยางโปรงใส รวมกบกระบวนการวเคราะหสภาพแวดลอม (SWOT analysis) ตามขนตอนและกระบวนการวางแผนยทธศาสตรขององคการ

ผบรหารสอสารทศทางองคการไปสบคลากรทกระดบรวมถงผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยทเกยวของอยางสมำเสมอดวยชองทางการสอสารแบบ 2 ทศทางทไดกำหนดไวอยางเปนระบบ เพอใหเกดการรบร ความเขาใจ และนำไปปฏบตหรอใหความรวมมออยางทวถง เพอทำใหมนใจวาวสยทศน พนธกจ เปาประสงคระยะสนและระยะยาว คานยม และเปาหมายผลการดำเนนการของกรม ไดรบการดำเนนการอยางบรณาการทมความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกนในทกระดบทวทงองคการ

2. วางแผน ออกแบบระบบงาน จดองคการและถายทอดแผนไปสการปฏบต กรมปศสตวทำการทบทวน ปรบปรงแผนยทธศาสตร ระบบงาน และโครงสรางการปฏบตงานใหมความเหมาะสม สอดคลองและสามารถตอบสนองตอเปาหมายและยทธศาสตรตามทกำหนดไว รวมถงวางแผนปฏบตการใหมความสอดคลองเชอมโยงไปในทศทางเดยวกน จากนนจงถายทอดทศทางองคการ ระบบงาน แผนยทธศาสตรและแผนปฏบตการเพอการนำไปสการปฏบตตามหลกการของ Balanced Scorecard (BSC) โดยผานระบบการนำองคการ

3. การกำกบการดำเนนการใหเปนไปตามแผน ผบรหารแตละระดบทำหนาทควบคม กำกบ การดำเนนการใหเปนไปตามแผนปฏบตการ โดยใชตวชวดระดบกรม ระดบสำนก/กองและระดบบคคลตามทไดกำหนดไวตงแตกระบวนการวางแผนยทธศาสตรและการถายทอดแผนไปสการปฏบตตามลำดบชนตามแผนทยทธศาสตร (Strategy Map) ดงภาพท 4 ในการตดตามผลการดำเนนการใหเปนไปตามเปาหมายทกำหนด

4. การวด การวเคราะหและทบทวนผลการดำเนนการ ผบรหารทบทวนผลการดำเนนการผานระบบการวดตามตวชวดสำคญเปนประจำทกเดอน เพอตดตามและประเมนผลการดำเนนการโดยการเปรยบเทยบความสำเรจจากผลการดำเนนการกบคาเปาหมายทกำหนดไวตามแผนปฏบตการ หากพบวาผลการดำเนนการไมเปนไปตามแผนหรอ

������������� PMQA.indd 10 12/19/13 5:42:33 PM

11รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

อาจสงผลกระทบตอการบรรลเปาประสงคทงระยะสนและระยะยาวผบรหารจะวเคราะหเพอคนหาสาเหตพรอมจดลำดบความสำคญ และนำไปสการทบทวนปรบปรงวธการดำเนนการหรอยทธศาสตรใหมความเหมาะสมและยงคงมความสามารถในการบรรลเปาประสงคเชงยทธศาสตรตามทไดกำหนดไว โดยการสงเสรมและผลกดนใหเกดการเรยนรของบคลากรและองคการ เพอทำใหเกดการปรบปรงองคการอยางตอเนองและเกดนวตกรรม

5. การประเมนผลการปฏบตงานและสรางแรงจงใจบคลากรระบบบรหารผลการดำเนนงาน (Performance Management System) เปนเครองมอทผบรหารใชในการบรหารผลการปฏบตงานของบคลากรและผลการดำเนนงานของกรมโดยการถายทอดเปาหมายและตวชวดตงแตระดบกรม ลงสระดบสำนก/กอง และระดบบคคล ควบคกบการจดทำขอตกลงวาดวยผลงานระหวางผบงคบบญชาและผปฏบตในทกระดบ และกำหนดระดบพฤตกรรมทคาดหวง รวมถงการกำหนดวธการวดผลอยางชดเจน นอกจากน ยงมระบบ

������������� PMQA.indd 11 12/19/13 5:42:34 PM

12 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การยกยอง ชมเชย และการใหรางวลแกบคลากร ทงในระดบสำนก/กอง ระดบทมงาน และระดบบคคล เปนเครองมอในการสรางแรงจงใจและกระตนใหบคลากรไดใชความพยายามอยางเตมศกยภาพและแสดงออกซงพฤตกรรมทองคการตองการ เชน การปรบปรงงานอยางตอเนอง การสรางนวตกรรมใหแกองคการ

6. การเรยนร การปรบปรง และการพฒนาอยางตอเนอง ผบรหารใชโมเดล DLD Improvement Model ตามภาพท 5 ในการพฒนากรมปศสตวอยางตอเนอง โดยใชขอมลท ไดจากการว เคราะหสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงทงปจจยภายในและปจจยภายนอก และขอมลทไดจากระบบการร บฟ งและ เร ยนร ค ว ามตองการความคาดหวงของผรบบรการแ ล ะ ผ ม ส ว น ไ ด ส ว น เ ส ย เ ป น ปจจยนำเขาสำหรบการปรบปรงพฒนากระบวนการต า งๆ เชน วางแผนยทธศาสตร การปรบปรงกระบวนการ การปรบปรงบรการ การพฒนาบรการใหมๆ ระบบการบรหารจดการองคการ เปนตน เพอใหสามารถตอบสนองตอความตองการและความคาดหวงของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย รวมถงสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

7. บรณาการทกภาคสวนใหเกดความสมดล ตอความตองการ ความคาดหวง ของผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย พนธมตร และผสงมอบ รวมถงพนธกจและหนาทความรบผดชอบตามกฎหมายของกรมปศสตว โดยใชกระบวนการมสวนรวมทเปดโอกาสใหทกกลมเขามามสวนรวมในกระบวนการกำหนดเปาหมาย ความตองการและความคาดหวง รวมถงการจดทำขอกำหนดทสำคญตอผลผลตและบรการทสอดคลองกบวสยทศน พนธกจ และหนาทความรบผดชอบของกรมปศสตว อยางโปรงใส เปนธรรม

������������� PMQA.indd 12 12/19/13 5:42:34 PM

13รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

นอกเหนอจาก 7 องคประกอบทบทบาทหลกของผบรหารทกคนตองปฏบตแลว กรมยงไดกำหนดใหผบรหารตองมบทบาทตอไปนเปนการเพมเตม ไดแก (1) การสอสารทศทางองคการแบบสองทศทาง (2) การจดสรรทรพยากร การกระจายอำนาจ เพอใหเกดความคลองตวและเออตอการเกดนวตกรรม (3) การเปนแบบอยางทด (Role Model) (4) การกระตนใหเกดการเรยนรและนวตกรรม ดวยการสรางบรรยากาศการปฏบตงานทเออตอการเรยนรและเกดการคดนวตกรรม (5) การสรางความกาวหนา ความพงพอใจ ความผาสกใหแกบคลากร การจงใจบคลากร โดยการสนบสนน สงเสรม พฒนา และสรางความกาวหนาใหแกบคลากร รวมถงการจดหาสงอำนวยความสะดวกและสวสดการเพมเตม (6) สรางองคการใหยงยน ดวยการใหความสำคญกบการเรยนรขององคการและของบคลากร รวมถงการสนบสนนชมชนทสำคญรอบขางองคการ (7) มงเนนการดำเนนงานเพอใหเกดการผลตปศสตวทเปนมตรตอสงแวดลอมและมความปลอดภยตอผบรโภค โดยอาศยความรวมมอและความรบผดชอบรวมกนจากทกภาคสวน

ผลลพธการนำองคการตามระบบการนำองคการ ผบรหารกรมปศสตวสามารถ ชนำ สรางบรรยากาศ และสรางแรงจงใจบคลากร รวมถงสรางความรวมมอของทกภาคสวน สงผลใหการดำเนนการดานการปศสตวของประเทศไทยเปนทยอมรบและเชอถอในระดบสากล ถงความมประสทธภาพของภาครฐ ในการพฒนา สงเสรม และควบคม กำกบ ตรวจสอบ กระบวนการผลตสนคาปศสตว ตลอดหวงโซการผลต เพอใหไดสนคาปศสตวทมคณภาพ ไดมาตรฐาน มความปลอดภย และสามารถแขงขนไดในระดบสากล ซงสามารถสงออกไปจำหนายยงประเทศทพฒนาแลวไดอยางตอเนอง โดยมแนวโนมทงปรมาณและมลคาทเพมขนทกป

การกำกบดแลตนเองทด

กรมปศสตว วางระบบ (ภาพท 6) เพอกำกบและตรวจตดตามการดำเนนงานขององคการใหเกดการปฏบตงานอยางมธรรมาภบาล รบผดชอบตอผลการปฏบตงาน การใชจายงบประมาณ และการปกปองผลประโยชนของประเทศ โดย (1) ดำเนนการภายใตการกำกบดแลของหนวยงานกลางอยางเครงครด (2) กำหนดโครงสรางใหมระบบการกำกบดแลตนเองทดภายในกรม (3) เปดโอกาสใหผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยมสวนรวมในการกำกบการดำเนนงานของกรม (4) ตงคณะกรรมการและคณะอนกรรมการตางๆ เพอ

������������� PMQA.indd 13 12/19/13 5:42:34 PM

14 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ทำหนาทในการกำกบดแลการดำเนนการของกรมในดานตางๆ (5) วางระบบการจดทำขอตกลงวาดวยผลการปฏบตงานระดบกรม (PSA) ระดบสำนก/กอง (IPA) ระดบบคคล (PMS) (6) นำระบบบรหารจดการสมยใหมมาใชเปนเครองมอทางการบรหาร (7) วางระบบการตดตามและรายงานผลทมประสทธภาพ (8) นำระบบสากลมาใชเปนแนวทางการดำเนนงาน เชน ISO 17025 GAP GMP HACCP OIE Standard and Guidelines มกษ. เปนตน

ความรบผดชอบตอสงคม

กรมปศสตว ไดวางระบบการปองกนผลกระทบทางลบทอาจเกดขนตอสงคมอยางมประสทธภาพ เปนทยอมรบทงในประเทศและตางประเทศ โดยมการกำหนดมาตรการเชงรกและมาตรการเชงรบ ตามภาพท 7 เนองจากงานดานการปศสตวมสวนเกยวของกบสงคมโดยตรงและมโอกาสทจะเกดผลกระทบทางลบตอสงคมไดในทกขนตอน ตงแตการกำหนดนโยบาย การผลตการฆาสตว การแปรรปเปนผลตภณฑ การขนสงและการจำหนาย รวมถงการนำเขาและสงออก

������������� PMQA.indd 14 12/19/13 5:42:34 PM

15รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การสนบสนนชมชนทสำคญ

กรมปศสตวมหนวยงานอยครอบคลมทวประเทศ ทงในระดบเขต จงหวด และอำเภอ ไดใหความสำคญกบชมชนทตงอยรอบๆ หนวยงานโดยใหการสนบสนนตามความเหมาะสมและกำลงความสามารถเพอความสมพนธทดตอกนและเปนการสรางความผาสกและความภาคภมใจใหแกบคลากรในหนวยงานอกทางหนง สงผลใหหนวยงานเปนทยอมรบของชมชนและสงคม พรอมทงใหสงคมเขามามสวนรวมเปนเจาของหนวยงาน ตวอยาง เชน โครงการสตวแพทยพระราชทานกองทนพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร กรมปศสตวเปดศนยฟนฟสตวเลยงในพนทหนวยงานของกรมปศสตว ซงเปนพนทบางสวนของหนวยงานทยงไมไดใชประโยชนใหชมชนไดใชประโยชนรวมกน เปนตน

������������� PMQA.indd 15 12/19/13 5:42:35 PM

16 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ปจจยแหงความสำเรจ

การออกแบบ การวางระบบ และการกำหนดมาตรการกลไกตางๆ ทมการบรณาการกนอยางเปนระบบภายใตระบบการนำองคการ รวมกบกระบวนปรบปรงตามวงจรคณภาพ PDCA และการเรยนรอยางตอเนอง นำไปสการปรบกระบวนการดำเนนการใหมความเหมาะสมอยเสมอ ซงเปนผลสำเรจทเกดขนจาก

ผบรหารมวสยทศนเลงเหนถงประโยชนของเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ จงไดกำหนดเปนนโยบายใหใชเกณฑเปนกรอบแนวทางการขบเคลอนการพฒนากรมปศสตว

ผบรหารทกระดบมความมงมนตอการพฒนากรมปศสตวใหบรรลวสยทศนตามทกำหนดไว แมจะมการเปลยนแปลงผบรหารใหมกยงคงยดแนวทางเดมอยางตอเนอง

มกระบวนการและกจกรรมในการปลกฝงคานยม “I2SMART” อยางตอเนอง เพอสรางใหเปนวฒนธรรมองคการ

ผบรหารทกระดบใหความสำคญและมสวนรวมในการสรางบรรยากาศใหเออตอการดำเนนการ โดยการกำหนดนโยบาย ผลกดน กระตน และสรางแรงบนดาลใจใหบคลากรไดเกดการเรยนรและใชความรความสามารถอยางเตมศกยภาพในการคดคนแนวทาง วธการ หรอนวตกรรมเพอพฒนากรมปศสตว รวมถงกำกบ ตดตามการดำเนนการใหเปนไปตามแนวทางทกำหนดไว

นโยบายการปฏบตงานทสงเสรมใหเกดการทำงานทเปนเครอขาย (Network) ภายใตรปแบบการทำงานแบบคณะทำงานทชวยสงเสรมใหเกดทมปฏบตงานแบบขามสายงาน (Cross Functional Team) ทมประสทธภาพ

การจดทำ Road Map to PMQA Winner ซงเปนแผนระยะยาว ทำใหกรมปศสตวมทศทางในการดำเนนการทชดเจนและเปนระบบ

������������� PMQA.indd 16 12/19/13 5:42:35 PM

17รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กรมปศสตวไดมการบรณาการงานพฒนาเขากบงานประจำ ทำใหงานตางๆ ไดรบการพฒนาและปรบปรงอยางตอเนอง

การเชอมโยงกบระบบการประเมนผลการปฏบตงานและแรงจงใจเขาดวยกน ทำใหบคลากรเกดความชดเจนตอแรงใจทจะไดรบจากการปฏบตงาน

������������� PMQA.indd 17 12/19/13 5:42:35 PM

18 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

จงหวดนครพนม หมวด 1 ดานการนำองคการและความรบผดชอบตอสงคม

จงหวดนครพนม เปนจงหวดทมเนอทประมาณ 5,528.8 ตารางกโลเมตร หางจากกรงเทพฯ 740 กโลเมตร มวฒนธรรมทองถนทเปนการผสมผสานวธชวตความเปนอยของ 7 ชนเผากบ 2 เชอชาต สงผลใหประชาชนในจงหวดมความเขมแขง ซงเปนปจจยทสำคญทนำมาพจารณากำหนดพนธกจ ยทธศาสตร และเปาหมายในการดำเนนงานของจงหวดนครพนม ภายใตวสยทศน “เมองนาอยค สมพนธอนโดจน” และเปาประสงคขององคกรในการเปน “เมองแหงความสข วถชวตพอเพยง เคยงคคณธรรม” โดยมกรอบการดำเนนงานตามประเดนยทธศาสตรจงหวดนครพนม 5 ดาน ไดแก (1) พฒนาการเกษตรและอตสาหกรรมการเกษตร (2) พฒนาการคาผานแดน (3) พฒนาและสงเสรมการทองเทยว (4) พฒนาทรพยากรมนษย และ (5) เมองนาอย และพนธกจ 4 ดาน ไดแก

1) ดานสงคม : สงเสรมใหประชาชนมสขภาพด มการศกษา มอาชพและชวตมนคง โดยใชหลกศาสนา วฒนธรรมทองถน และมความพอเพยงในการดำเนนชวต

2) ดานเศรษฐกจ : สรางความมงคงอยางยงยน ตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

3) ดานความมนคง : สงเสรมชมชนเขมแขง สงคมสนตสข สงแวดลอมมคณภาพ และทรพยากรทยงยน พนทชายแดนมความมนคงและปลอดภย

4) ดานการบรหารจดการ : สนบสนนการมสวนรวมของประชาชนทกภาคสวน พฒนาธรรมาภบาล และองคกร ภาครฐ มขดสมรรถนะและระบบททนสมยพงพอใจการใหบรการภาครฐ

การดำเนนการใหบรรลเปาประสงค และยทธศาสตรของจงหวดนครพนม ขบเคลอนดวยคานยม “บรการด มผลสมฤทธ เศรษฐกจพอเพยงเคยงคสอาเซยน” ทสงเสรมใหบคลากรยดเปนหลกในการปฏบตงาน โดยบรการด หมายถง ขาราชการและพนกงานของรฐ จงหวดนครพนม จะตองใหบรการทสรางความ พงพอใจใหกบผรบบรการและผม

������������� PMQA.indd 18 12/19/13 5:42:35 PM

19รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

สวนไดสวนเสย มผลสมฤทธ หมายถง ขาราชการและพนกงานของรฐ จงหวดนครพนม จะตองทำงานอยางมเปาหมาย และเกดผลสมฤทธ เศรษฐกจพอเพยง หมายถง ขาราชการและพนกงานของรฐจงหวดนครพนม จะตองนอมนำแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมายดถอเปนแนวทางปฏบตและการดำรงชวต ซงสงผลใหปงบประมาณ พ.ศ. 2555 จงหวดนครพนมไดรบการประเมนจากสำนกงานสถตแหงชาตใหเปนจงหวดทประชาชนมความสขทสดในประเทศ ลำดบท 1

นอกจากน จงหวดไดกำหนดความทาทายเชงยทธศาสตรในดานตางๆ เพอนำไปสการจดทำแผนการดำเนนงานของจงหวดใหบรรลความทาทาย ดงน

1) ดานพนธกจ คอ การเพมผลผลตทางการเกษตรและอสาหกรรมการเกษตร การเพมขนของมลคาการคาชายแดน การพฒนาคณภาพการทองเทยว การเพมรายไดจากการ ทองเทยว

2) ดานปฏบตการ คอ การใหบรการไดอยางรวดเรว เปนธรรม และเสมอภาคตรงตามความตองการของผรบบรการ สรางความเปนเลศดานการบรหารจดการภาครฐ เสรมสรางความเขมแขงใหชมชนเมอง ชนบท และแนวชายแดน พฒนาภาคเครอขายชมชน

3) ดานทรพยากรบคคลสามารถสรางแรงจงใจในการปฏบตงานใหบรรลผลลพธ รวมทงจดใหมระบบการใหผลตอบแทน และยกยองคนดสามารถพฒนาบคลากรใหม คณธรรม จรยธรรม และมจตสำนก ในการทำงานรวมกบประชาชน

������������� PMQA.indd 19 12/19/13 5:42:35 PM

20 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ระบบการนำองคกรจงหวดนครพนม

รปท 1.1 แสดงระบบการนำองคกรจงหวดนครพนม

จงหวดหวดนครพนม กำหนดทศทางขององคกรตามแผนพฒนาจงหวด 4 ป และแผนปฏบตราชการประจำป โดยนำหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกในการ จดทำแผน รวมถงบรรจไวในเปาประสงครวม และเปาประสงคตามประเดนยทธศาสตรดวย นอกจากนการจดทำแผนยงพจารณาไปถงความเชอมโยงสอดคลองกบทศทางการพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต นโยบายของรฐบาลแผนพฒนากลมจงหวดสนก (สกลนคร นครพนม มกดาหาร) ความตองการของประชาชนทปรากฏตามแผนยทธศาสตรการพฒนาอำเภอ แผนพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนระดบตางๆ และ

������������� PMQA.indd 20 12/19/13 5:42:38 PM

21รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

แผนพฒนาหมบาน/ชมชน รวมทงขอมลสถานการณของประเทศเพอนบานในกลมประเทศ อนโดจน (สปป.ลาว เวยดนาม และจน) และกลมประเทศอาเซยนทจะสงผลตอการบรรลวสยทศน และยทธศาสตรของจงหวด พรอมกบวเคราะหจดแขง จดออน ปญหาอปสรรค และโอกาสในการพฒนา เพอกำหนดตำแหนงทเหมาะสมในการพฒนาจงหวด ผานกระบวนการจดประชมประชาคมเพอรบฟงปญหาความตองการและความคดเหนของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยในระดบตางๆ เพอใหทกภาคสวนมสวนรวมในการกำหนดทศทางทชดเจนของจงหวดรวมกน รวมทงมสวนรวมในการบรหารจดการและการจดสรรงบประมาณทจะไดรบจากรฐบาลตามลำดบความสำคญของประเดนยทธศาสตรและความเรงดวนของปญหาความตองการในการพฒนาจงหวด และกำหนดใหมการทบทวนแผนพฒนาจงหวดในชวงเดอน มถนายน – สงหาคมของทกป ซงจะนำปญหา ขอเสนอแนะ ความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยทงภายในและภายนอกประเทศ และขอมลทเปลยนแปลงในแตละดาน ผลการทบทวนแผนระดบตางๆ มาใชเปนขอมลปรบปรงแผนพฒนาจงหวดตอไป

การกำกบดแลตนเองทด

จงหวดนครพนม ไดกำหนดนโยบายในการบรหารงานของจงหวดไวอยางชดเจน เพอใหการวางแผน การปฏบตตามแผน การกำกบดแลการดำเนนงานมประสทธภาพ ประสทธผล และสงเสรม/สนบสนนใหการปฏบตงานบรรลเปาหมาย โดยมกระบวนการกำกบดแลตนเองทด ดงน

ภายนอกองคกร กำกบดแล และตดตามโดยนายกรฐมนตร รฐมนตรกระทรวงมหาดไทย กระทรวงตางๆ รวมถง หนวยงานตางๆ เชน สำนกงานตรวจเงนแผนดน คณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ สำนกงาน ก.พ. สำนกงาน ก.พ.ร. หนวยตรวจสอบและตดตามประเมนผลการปฏบตราชการ เปนตน

ภายในองคกร การบรหารงานและกำกบดแลโดยผวาราชการจงหวด รองผวาราชการจงหวดผานกระบวนการมอบอำนาจ ใหรบผดชอบในการกำกบดแลสวนราชการประจำจงหวด และหนวยงานสวนกลางในจงหวด เพอใหการบรหารงานของจงหวดเปนไปดวยความเรยบรอย มประสทธภาพ บรรลตามเปาประสงค หวหนาสวนราชการประจำ

������������� PMQA.indd 21 12/19/13 5:42:38 PM

22 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

จงหวด ใหรบผดชอบบรหารจดการตามภารกจหลกของแตละสวนราชการ นายอำเภอใหบรหารราชการตามภารกจของอำเภอ นอกจากน ยงมผตรวจสอบภายในของจงหวด ดำเนนการตรวจสอบ ใหคำปรกษา และแนะนำการบรหารงานดานการเงนและพสด การใชจายงบประมาณแกสวนราชการตามแผนงานทกำหนดไว ตลอดจนการจดทำรายงานการควบคมภายในของสวนราชการตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน และมตคณะรฐมนตร

อยางไรกตาม กระบวนการทจงหวดใหความสำคญและนำมาใชในการตรวจสอบและกำกบการทำงานของจงหวด คอ การรบเรองรองเรยน/รองทกข เนองจากเปนชองทางในการรบฟงและแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนไดอยางมประสทธภาพ และมความหลากหลายสามารถตอบสนองกบผรบบรการไดทกกลมทงผานศนยดำรงธรรมจงหวด Website จงหวด ตรบเรองรองเรยน/รองทกข โทรศพท 1567 รวมถงการจดตงสำนกงานคมครองผบรโภคประจำจงหวด เพอแกไขปญหาความเดอดรอนของผบรโภค ดงรปท 1.2

รปท 1.2 โครงสรางองคกร และวธการกำกบดแลตนเองทด

������������� PMQA.indd 22 12/19/13 5:42:39 PM

23รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การกำกบดแลองคการทดของจงหวดนครพนม จะกำหนดเปนนโยบายหลกของจงหวด และกำหนดมาตรฐานในการปฏบตงาน เพอใหบคลากรดำเนนการไปในทศทางเดยวกนอยางเขาใจ รวมทง สงเสรมธรรมาภบาลใหเกดขนในหนวยงาน สามารถนำไปปฏบต และตดตามผลไดอยางเปนรปธรรม และสรางการยอมรบความนาเชอถอความมนใจและศรทธาใหเกดขนกบผรบบรการประชาชนทวไปและผมสวนไดสวนเสยทงภายในและภายนอกองคการ

ระบบการตดตามประเมนผลการปฏบตราชการ

จงหวดนครพนมไดกำหนดเปาหมายในการดำเนนการ และพฒนาองคการไวอยางชดเจน โดยเรมตงแตการจดลำดบความสำคญของการดำเนนงานตามยทธศาสตร เพอใหสามารถจดสรรงบประมาณไดอยางเหมาะสมและสามาราถดำเนนงานไดบรรลเปาหมาย และทสำคญไดนำระบบการตดตามประเมนผลมาใชในการกำกบ ตดตามผลการดำเนนงานของจงหวดอยางจรงจง โดยกำหนดตวชวดทสำคญทจะตองตดตามอยางใกลชด จดทำ คำรบรองการปฏบตราชการกบหวหนาสวนราชการระดบจงหวด และกำหนดให ทกสวนราชการดำเนนการตามตวชวดบงคบทกปงบประมาณ ดงรปท 1.3

รปท 1.3 แสดงการตดตามประเมนผลการปฏบตราชการ

������������� PMQA.indd 23 12/19/13 5:42:40 PM

24 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ความรบผดชอบตอสงคม

ผวาราชการจงหวดนครพนมไดรวมกบสวนราชการกำหนดมาตรการปองกนผลกระทบทางลบทอาจจะเกดขนจากผลการดำเนนงาน และอาจจะสงผลตอภาพลกษณของจงหวดทงจากภายในและภายนอกจงหวด โดยมขนตอนการจดการผลกระทบทางลบ ดงรปท 1.4

รปท 1.4 แผนผงแสดงกระบวนการจดการผลกระทบทางลบ จงหวดนครพนม

โดยกระบวนการวเคราะหผลกระทบทางลบขางตน ทำใหจงหวดพบปญหาสำคญทตองเรงดำเนนการ จากผลการอนญาตใหมการดดทรายตามลำแมนำโขง และนำไปสการกำหนดมาตรการปองกนผลกระทบทางลบตอสงแวดลอม และฟนฟทขดตก และดดทรายในแมนำโขง โดยการแตงตงอนกรรมการพจารณาอนญาตใหดดทรายจงหวดนครพนม และแตงตงคณะทำงานตรวจสอบและกำหนด Zoning เพอใหมการดดทรายในพนทเหมาะสม ไมกระทบตอสงแวดลอม และความเปนอยของประชาชน มาตรการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจากแผนดนไหวและอาคารถลม ซงดำเนนการตาม

������������� PMQA.indd 24 12/19/13 5:42:41 PM

25รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

มาตรการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจากแผนดนไหวและดนถลม โดยจงหวดไดจดใหมการประชมคณะกรรมการฯ เพอตดตามประเมนผลการดำเนนงานตามแผน และรายงานใหผวาราชการจงหวดทราบทกเดอน ทงน มาตรการปองกนผลกระทบทางลบตางๆ จงหวดนครพนมไดนำมาวเคราะหเชอมโยงกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด เพอพจารณาจดสรรงบประมาณสนบสนนการดำเนนงาน และเพอใหมาตรการปองกน ผลกระทบทางลบไดรบการพฒนาตอยอดใหเกดแนวทางและวธการใหมๆ ในการจดการ ผลกระทบทางลบตอไป

การใหการสนบสนนตอชมชนสำคญ

จงหวดนครพนม มวธการเลอกชมชนทสำคญ โดยคดเลอกชมชนทมสภาพปญหาของชมชนทสงผลตอการดำเนนงานตามแผนยทธศาสตร และพนธกจของจงหวด ซงแบงออกเปน 4 กลม คอ

1. ชมชนทมความสำคญตอการสนบสนนการดำเนนงานตามยทธศาสตรจงหวด เชน ชมชนทมความโดดเดนในการพฒนาสามารถเปนตนแบบในการใหกบชมชนอน เปนตน ซงจะสรางความเขมแขงใหกบทองถน

2. ชนชนทมสภาพปญหาทสงผลกระทบดานลบตอการดำเนนงานตามแผนยทธศาสตรจงหวด เชน หมบานทประสบปญหายาเสพตดรนแรง หมบานในทองทหางไกล เปนตน จงหวดจะสนบสนนใหเกดความเขมแขง โดยจดกจกรรมการแกไขปญหา และกจกรรมออกหนวยบรการประชาชนในทองทหางไกล

3. ชมชนทมวฒนธรรมประเพณทเขมแขง เชน ชนเผาตางๆ ในจงหวดนครพนมทง 7 ชนเผา โดยจดกจกรรมสนบสนนใหมการอนรกษวฒนธรรมประเพณ รวมทง ใหโอกาสในการเผยแพรวฒนธรรมประเพณ ทงในจงหวด และตางจงหวด

4. ชนชนของประเทศเพอบาน สปป.ลาว จงหวดนครพนม โดยเลงเหนความสำคญในการรกษาและเสรมสรางความสมพนธอนดระหวางจงหวดนครพนมกบแขวงคำมวน ประเทศ สปป.ลาว ทงการนำผาปาสามคคและสงของทไดรบบรจาคไปมอบใหชมชนตางๆ ในประเทศ สปป.ลาว การเชญมาศกษาดงานและรวมแขงขนกฬาพนบานกบจงหวดนครพนมเปนประจำทกป อกทงเปนการดำเนนงานทมสวนสำคญในการบรรลวสยทศน “คสมพนธอนโดจน” ของจงหวด

������������� PMQA.indd 25 12/19/13 5:42:41 PM

26 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ปจจยแหงความสำเรจ

ความสำเรจของการพฒนาองคการของจงหวดใหบรรลเปาหมายตามยทธศาสตร และ วสยทศนเกดจากการขบเคลอนดวยคานยมของจงหวด “บรการด มงผลสมฤทธ เศรษฐกจพอเพยง เคยงคสอาเซยน” ซงสรางใหขาราชการและพนกงานของรฐจงหวดนครพนมมพลงในการนำพาจงหวดไปสเปาหมายทตองการภายใตระบบการนำองคกรทเขมแขง

������������� PMQA.indd 26 12/19/13 5:42:41 PM

27รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

จงหวดสพรรณบร หมวด 1 ดานการนำองคการและความรบผดชอบตอสงคม

จงหวดสพรรณบร มประชากรทงสน 847,310 คน จำนวนบานเรอน 272,653 หลง (ขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม 2555 ) การปกครองแบงออกเปน 10 อำเภอ 41 เทศบาล 85 องคการบรหารสวนตำบล 110 ตำบล 1,009 หมบาน 28 ชมชน และสวนราชการบรหารสวนภมภาค 33 สวนราชการ จำนวนบคลากรทเปนขาราชการ 3347 คน ลกจางประจำ 523 คน และพนกงานราชการ 305 คน ดำเนนงานภายใตวสยทศนของจงหวดวา “สพรรณบรเปนจงหวดชนนำในดานแหลงผลตอาหาร และผลตภณฑคณภาพมาตรฐานสสากล เปนศนยกลางการศกษาการกฬาและการทองเทยว โดยใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยนชมชนเขมแขง คณภาพชวตด ยดการมสวนรวม” กบ 6 ประเดนยทธศาสตร 7 เปาประสงค และ 23 กลยทธ เนนใหบคลากรปฏบตราชการตามคานยมทกำหนดไววา “ซอสตย โปรงใส มคณธรรม เตมใจใหบรการ ทำงานมงผล สมฤทธ” เพอใหบรรลผลตามวสยทศนของจงหวด และความทาทายขององคการในเชงกลยทธทวา

การทำงานโดยมงเนนเปาหมายผรบบรการ และผมสวนไดสวนเสยตามประเดนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด

การใชขอมลสารสนเทศและเทคโนโลยการดำเนนงานและใหบรการตามภารกจของสวนราชการ

บคลากรไดรบการพฒนาสมรรถนะ และความตองการทสามารถนำมาปฏบตงานได ประชาชนมความพงพอใจในการดำเนนงานของจงหวด

การนำองคกร

จงหวดสพรรณบร กำหนดทศทางองคการผานกระบวนการทบทวนและจดทำแผนพฒนาจงหวด และแผนปฏบตราชการประจำป ทมการทบทวนและจดทำยทธศาสตรของจงหวดทกป โดยการกำหนดทศทางจะคำนงถงความตองการหรอผลประโยชนของผรบ

������������� PMQA.indd 27 12/19/13 5:42:41 PM

28 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

บรการและผมสวนไดสวนเสยเสมอ ซงเปนประเดนปญหาและความตองการของประชาชนเชงพนท จากแผนชมชน รวมทงสน 10 อำเภอ 110 ตำบล และ 1,008 หมบานจงเปนการรวบรวมขอมลทครอบคลมทกกลม โดยผวาราชการจงหวดและหวหนาสวน ราชการจะเขารวมกำหนด/ทบทวน ทศทางของจงหวด วสยทศน ความคาดหวงในอนาคตคานยม กรอบแนวทางในการปฏบต ผานการประชมหวหนาสวนราชการจงหวดประจำเดอน และการประชมคณะกรรมการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการ (ก.บ.จ.) และเมอทบทวนเรยบรอย จะมการถายทอดสบคลากรผานชองทางตางๆ เชน การจดประชมสมมนา หนงสอราชการ แผนประชาสมพนธ website เปนตน รวมทงการจดเกบขอมลจากแบบสอบถามวสยทศน เปาประสงค คานยม ผลการดำเนนงานทคาดหวง จนทำใหบรรลผลการดำเนนงานตามคำรบรองการปฏบตราชการประจำป

ภาพท 1 แสดงบทบาทและแนวทางในการดำเนนงานของผบรหาร

นอกจากน ผบรหารยงใหความสำคญกบการสงเสรมใหบคลากรเรยนร โดยมการ จดกจกรรมการเรยนร สงเสรมกจกรรมสรางแรงจงใจ ความผกพน ความสมพนธ ความรวมมอภายในองคการระหวางผบรหารกบผปฏบตงาน (วน Learning Day) โดยมกจกรรมแขงขนกฬาเพอสรางความสมพนธ จดเวทแลกเปลยนเรยนรเพอสรางนวตกรรมใหม การประกวด

������������� PMQA.indd 28 12/19/13 5:42:43 PM

29รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

Best practices เพอสรางตวแบบการทำงานทด

การทบทวนผลการดำเนนงานของสวนราชการ

ผวาราชการจงหวด กำหนดใหมการทบทวนวสยทศน เปาประสงค ประเดนยทธศาสตร และกลยทธโดยใหนำผลการประเมนความสำเรจตามคำรบรองการปฏบตราชการในปทผานมา เปนแนวทางในการจดลำดบความสำคญและเปนฐานในการทบทวนการจดทำแผนทงระยะสน และระยะยาว เพอใหทกสวนราชการนำไปปฏบต โดยจงหวดจะมคณะทำงานกำกบตวชวดตามประเดนยทธศาสตร 6 คณะ ซงมเกณฑการกำหนด ตวชวดสำคญ ไดแก ผลสำเรจตอการบรรลวสยทศนจงหวด มผรบผดชอบชดเจน จดทำรายงานผลการดำเนนการ เสนอตอผวาราชการจงหวด รวมทงนำเขาทประชมหวหนา สวนราชการเพอนำผลสรปการดำเนนงานไปกำหนดแผนในปตอไป

������������� PMQA.indd 29 12/19/13 5:42:43 PM

30 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ความรบผดชอบตอสงคม

จงหวดสพรรณบร ใหความสำคญกบทกชมชน โดยเฉพาะชมชนทมผลกระทบจากการดำเนนงานของรฐ เชน โครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนทบรเวณเทศบาลตำบล ทาระหด อำเภอเมอง จงหวดสพรรณบร เปนตน ซงเปนนโยบายจากกรมโยธาธการและผงเมอง ทมผลกระทบตอประชาชนผเปนเจาของทดนทอยในโครงการ ดงนน จงหวดจงนำแนวทางการปฏบตงานทบรณาการรวมกนระหวางกรมโยธาธการและผงเมอง จงหวดสพรรณบร กรมทดน เทศบาลตำบลทาระหด และเจาของทดน มาเปนหลกในการบรหารจดการพนทโครงการภายใตการมสวนรวมของเจาของทดน เพอแกไขปญหาทดนตาบอดโดยไมตองเวนคนทดน ใหไดรบการพฒนาตามหลกผงเมองและไดรบโฉนดทดนแปลงใหมทมรปรางสเหลยมมาตรฐานสวยงามและเปนระเบยบเรยบรอยใชประโยชนอยางคมคา โดยมการใชงบประมาณรวมกนของหนวยงานตางๆ มาพฒนาเพอกอสรางถนนลาดยางและถนนคอนกรตเสรมเหลกทกสายกระจายทวถงพรอมระบบไฟฟา ประปา และมระบบปองกนภยนำทวม เพอเปนศนยกลางชมชนใหม แหลงทพกอาศยและธรกจการคาทถกสขลกษณะมสภาพแวดลอมและคณภาพชวตทดมมาตรฐานสง สอดคลองกบการผงเมอง ซงไดรบการสนบสนนและกำหนดแนวทางในการดำเนนงานจากผวาราชการจงหวด ทกำหนดแผนงานการดำเนนงานใหอยางชดเจน ซำเปนสงจงใจและสรางความเชอมน ตอการตดสนใจเขารวมโครงการของเจาของทดน และสามารถดำเนนโครงการไดแลวเสรจโดยไดรบความรวมมอจากเจาของทดนทกแปลง

������������� PMQA.indd 30 12/19/13 5:42:43 PM

31รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

พนทโครงการฯ เปนทงนาแปลงนาเสนชานเมองทางดานใตของเทศบาลเมองสพรรณบร ทดนสวนใหญเปนทดนตาบอด ตงอยระหวางถนนขนแผนและทางหลวงแผนดนหมายเลข 340 บรเวณดานใตถนนเณรแกวปลายสดคลองสงนำชลประทานตอเนองไปทางทศใต มพนทประมาณ 199 ไร เจาของทดนจำนวน 36 ราย จำนวนแปลงทดน 32 แปลง ยนยอมเขารวมโครงการ โดยไมไดใชอำนาจตามกฎหมาย 2 ใน 3 เสยงของเจาของทดน บงคบใหเจาของทดนโดยรอบโครงการเขารวมแตอยางใด

พลกอดตทองทงนาในวนวาน

������������� PMQA.indd 31 12/19/13 5:42:44 PM

32 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

สปจจบน แผนดนทองทรงคณคาชมชนใหมทาระหด เมองสพรรณบร

แกไขปญหาทดนตาบอด โดยไมตองเวนคนทดน ไดรบโฉนดทดนแปลงใหมทสวยงาม มถนนโครงการเขาถงทกแปลง มพนทพกผอนหยอนใจ มระบบปองกน นำทวม

ภาพรวมของโครงการจดรปทดนทาระหดและตำแหนงของการกอสรางในสวนตางๆ

������������� PMQA.indd 32 12/19/13 5:42:44 PM

33รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

จงหวดสพรรณบรมการเลอกกจกรรมทจะสนบสนนชมชนและเสรมสรางความเขมแขงใหแกชมชน โดยพจารณาตามยทธศาสตรของจงหวด และตามนโยบายของผวาราชการจงหวด จดทำเปนแผนงาน/โครงการ เพอเขาไปสนบสนนชมชน โดยมผบรหารของสวนราชการและบคลากรเขารวมกจกรรมในการพฒนาชมชน ตวอยางเชน โครงการกอสรางเขอนปองกนตลงรมแมนำทาจนบรเวณ วดสวนหงษ ตำบลโคกคราม อำเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร เพอปองกนนำกดเซาะรมตลง รกษาสภาพแมนำทาจน ปองกนการบกรกลำนำ เพอเสรมสรางคณภาพชวตและสงคม อำนวยความสะดวกใหแกประชาชนใหมสภาพแวดลอมทดขน  เปนระเบยบเรยบรอย และสงเสรมสนบสนนการทองเทยว ในการจดงานประเพณแขงเรอชงถวยพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร 

������������� PMQA.indd 33 12/19/13 5:42:44 PM

34 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ปจจยแหงความสำเรจ

1. วฒนธรรมในการทำงานของบคลากรในจงหวดในการทำงานรวมกน และ ผบรหารในการสนบสนนการดำเนนงาน 2. ความพรอมในการใหบรการของสถานทและบคลากร 3. มการสอสาร การเผยแพร ประชาสมพนธ ทงภายในและภายนอก 4. มการใชขอมลสารสนเทศ และเทคโนโลยการปฏบตงาน 5. มการพฒนาบคลากรใหสอดคลองกบพนธกจ ประเดนยทธศาสตร รวมทง ความสามารถในการเรยนรของบคลากร 6. จงหวดมนโยบาย แผนงาน/โครงการทสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาจงหวด

������������� PMQA.indd 34 12/19/13 5:42:44 PM

35รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

“มงบรหารพลงงานอยางยงยนใหประเทศชาตและประชาชนชาวไทยมพลงงานใชอยางพอเพยง” กบพนธกจทตองดำเนนการใน 7 ประการ อนไดแก

1. ศกษา สำรวจ วเคราะห ประเมนศกยภาพ ตดตามสถานการณ ประเมนผล และเปนศนยขอมลดานพลงงานของประเทศ 2. กำหนดนโยบาย แผน และมาตรการดานพลงงาน 3. จดหาพลงงาน พลงงานทดแทน และพลงงานหมนเวยน 4. กำหนดมาตรการ กฎ ระเบยบ และกำกบดแล ควบคม การดำเนนงานดานพลงงาน 5. วจยและพฒนาดานพลงงาน 6. สงเสรม สนบสนนการจดหาพฒนาและอนรกษพลงงาน 7. ถายทอดเทคโนโลยและพฒนาบคลากรดานพลงงาน และประสานความรวมมอระหวางประเทศดานพลงงาน

กระทรวงพลงงานไดดำเนนงานเพอใหบรรลวสยทศนและพนธกจขางตน ดวยจำนวนขาราชการ 1,290 คน พนกงานราชการ 685 คน ลกจางประจำ 268 คน โดยมคณลกษณะทโดดเดนขององคกร ในการตอบสนองตามความคาดหวงของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย และเปนไปตามกฎหมายและมาตรฐานสากล โดยสอดคลองกบสภาพแวดลอมทมผลตอการแขงขนขององคการในการพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานของ

กระทรวงพลงงาน หมวด 2 ดานการวางแผนยทธศาสตรและการสอสารเพอนำไปสการปฏบต

������������� PMQA.indd 35 12/19/13 5:42:44 PM

36 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ประเทศ การบรหารจดการสดสวนปรมาณการใชพลงงานทดแทน การบรรลกลยทธและแผนปฏบตการ และการพฒนาคณภาพการบรหารจดการพลงงาน ทตองอาศยปจจยนำไปสความสำเรจ คอ ความตอเนองของนโยบายพลงงาน พนฐานของประเทศเกษตรกรรม ความตระหนกถงวกฤตดานพลงงานและผลกระทบดานสงแวดลอม และการสงเสรมการศกษา วจย พฒนาดานพลงงานอยางตอเนอง แมจะมแรงกดดนจากปจจยเปลยนแปลงตางๆ ทงความไมแนนอนทางการเมอง ความผนผวนของราคาพลงงานในตลาดโลก การเตบโตหรอถดถอยทางเศรษฐกจ และการยอมรบของประชาชนในพนท นอกจากนยงมความทาทายขององคการทตองใหความสำคญตงแตการทประเทศไทยตองพงพาการนำเขานำมนดบกวา 85% ความไมยอมรบการพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน การพงพากาซธรรมชาตในการผลตไฟฟาในสดสวนสงถงกวา 70% ราคาพลงงานบางชนดไมสะทอนตนทนทแทจรง ปญหาการลกลอบและการใชพลงงานผดประเภท ความไมเชอมนในคณภาพของพลงงานทดแทน และขาราชการระดบบรหารสวนหนงเกษยณอายภายใน 4 ป แตดวยความไดเปรยบเชงกลยทธ ของการมหนวยงานในสงกดทกำกบดแลและกำหนดนโยบายดานพลงงานครบวงจร มความคลองตวดานงบประมาณดำเนนการ มเครอขายหลายระดบและครอบคลมทกพนท และบคลากรเหนภาพรวมของการบรหารจดการพลงงาน รวมทงเปนองคการทมสมรรถนะเดน ในการคาดการณสถานการณดานพลงงานทงในและตางประเทศ การบรหารจดการเครอขายดานพลงงาน รวมทงการบรหารจดการพลงงานในสภาวะวกฤตไดอยางมประสทธภาพ ซงสามารถสนบสนนการดำเนนงานใหบรรลเปาหมายตามวสยทศนขององคการได

การวางแผนยทธศาสตรและการสอสารเพอนำไปสการปฏบต

ดวยวสยทศนของกระทรวงพลงงาน “มงบรหารพลงงานอยางยงยนใหประเทศชาตและประชาชนชาวไทยมพลงงานใชอยางพอเพยง” แสดงใหเหนถงความมงมนในการบรหารจดการเพอความมนคงดานพลงงานของประเทศ สามารถขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจ และคณภาพชวตของประชาชนไดอยางมผลสมฤทธทด ดำเนนการกำหนดยทธศาสตรดานพลงงาน ถอเปนความทาทายอยางยง เนองจากสถานการณพลงงานโลกมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว สงทสะทอนชดเจน คอ ราคาเชอเพลงพลงงานทผนผวนและมแนวโนมปรบตวสงขนตามลำดบ ประเทศไทยเปนประเทศทนำเขาพลงงาน โดยมมลคา

������������� PMQA.indd 36 12/19/13 5:42:44 PM

37รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การนำเขาพลงงานเพมสงขนอยางตอเนอง ซงในป 2555 มมลคาสงประมาณ 2.13 ลานลานบาท หรอเทยบเทารอยละ 20 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ

การดำ เนนการ เพ อบรรลเ ป าป ระส งค แ ละว ส ยท ศน ขอ งกระทรวงพลงงาน จะดำเนนการตามแผนยทธศาสตร ดงนนการวางแผนยทธศาสตรของกระทรวงพลงงาน จ ำ เ ป น ต อ ง ต อ บ ส น อ ง ต อ ก า รเปลยนแปลงของปจจยตางๆ ท งภายในและภายนอก ใหครอบคลมทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และสงแวดลอม การวางแผนยทธศาสตรจงไดกำหนดชวงเวลาเพอใหเหมาะสมกบสถานการณพลงงานและเศรษฐกจของประเทศ ซงหากมนโยบายเรงดวนทจะตองดำเนนการ จะกำหนดเปนกลยทธ ถายทอดเปนโครงการ/กจกรรมลงสแผนปฏบตราชการในระยะสนและกำหนดแผนยทธศาสตรในระยะยาวตอไป

กระทรวงพลงงานจะดำเนนการทบทวนแผนยทธศาสตรเปนระยะๆ เพอใหสอดคลองทนตอสถานการณ โดยปจจบนใชแผนยทธศาสตรของกระทรวงพลงงาน พ.ศ. 2556–2560 ทประกาศเมอวนท 4 มกราคม พ.ศ. 2556 โดยมปจจยสำคญทนำมาพจารณาเพมขน จากการทบทวน คอ ยทธศาสตรประเทศ (Country Strategy) และยทธศาสตรประชาคมอาเซยน ซงรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงานจะเปนผมอบนโยบายตอผบรหารระดบสงและบคลากรของกระทรวงพลงงานเปนประจำทกป และผบรหารระดบสงของแตละกรมจะมอบนโยบายและพนธกจทสำคญถายทอดไปสการปฏบตใหหนวยงานและ ผปฏบตงานทเกยวของไดทราบ โดยแผนยทธศาสตรของกระทรวงพลงงานประกอบดวยแผนระยะยาว ไดแก แผนพลงงาน เชน แผนพฒนากำลงการผลตไฟฟาของประเทศ (Power Development Plan : PDP) แผนอนรกษพลงงาน (Energy Efficiency Plan:EE) แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (Alternative Energy Development Plan:AEDP) เปนตน ซงมกระบวนการแปลงแผนไปสการปฏบต การถายทอดผานแผนปฏบตราชการ 4 ป ซงและกำหนดเปนแผนระยะสน คอ แผนปฏบต

������������� PMQA.indd 37 12/19/13 5:42:44 PM

38 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ราชการ 1 ป การดำเนนงานตามเปาหมายจะสำเรจไดหรอไมนน การเรงรด กำกบและตดตามประเมนผลการดำเนนงานเปนปจจยสำคญ ผานการตดตามการดำเนนงานอยางใกลชดจากผบรหารระดบสง โดยใชกลไก เชน การประชม การสมมนา การลงพนทของ ผตรวจราชการประจำกระทรวงพลงงาน การเยยมชมโครงการดานอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทนโดยคณะอนกรรมการประเมนผลภายใตแผนอนรกษพลงงาน เพอรบฟงผลการดำเนนงาน ปญหาอปสรรครวมทงปจจยความสำเรจเพอเปนขอมลสำคญในการทบทวนการปฏบตราชการ รวมทง การจดทำแผนยทธศาสตรของกระทรวงพลงงานในระยะถดไปใหมประสทธภาพและประสทธผลมากขน

กระบวนการวางแผนยทธศาสตรเพอการบรหารจดการ ความมนคงดานพลงงาน และพลงงานทเปนมตรตอสงแวดลอมของประเทศ กระทรวงพลงงานกำหนดขนตอนการดำเนนการไวอยางชดเจน 6 ขนตอนสำคญ ไดแก

(1) การวเคราะหสภาพแวดลอมปจจบน (SWOT) มงเนนการสรางความสมดลของการวางแผน

ยทธศาสตรกบปจจยภายในและภายนอกทสำคญ กลมผมสวนไดสวนเสย และกรอบเวลา

รปท 2 ยทธศาสตรประเทศกบพนธกจทเกยวของของกระทรวงพลงงาน

������������� PMQA.indd 38 12/19/13 5:42:45 PM

39รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ซงเปนสงสำคญทกระทรวงพลงงานจะตองมกระบวนการ เพอใหเกดวธการดำเนนงานดานพลงงานของแตละปจจยทสมดลกนอยางเหมาะสม เชน กลางป พ.ศ. 2555 รฐบาลไดมการประกาศยทธศาสตรประเทศ และยทธศาสตรประชาคมอาเซยน ซงตองมการนำมาปรบปรงเพอทบทวนแผนยทธศาสตรของกระทรวงพลงงานถงปจจยท เกยวของทเปลยนแปลงไปเพอใหเกดความเชอมโยงจากแผนในระดบประเทศลงสแผนของกระทรวงพลงงานใหสามารถขบเคลอนพนธกจดานพลงงานไดอยางสอดคลองกน

(2) การปรบทศทางดานพลงงาน โดยการประเมนและทบทวนสภาพแวดลอมทงสถานการณดานพลงงาน ปจจยภายในและภายนอกทเปลยนไป กระทรวงพลงงานไดจดทำภาพฉายจำลองอนาคตดานพลงงานของประเทศ (Scenario Analysis) เพอใหสามารถจดทำแผนงานและตงสมมตฐานในการประเมนสถานการณและกำหนดความเขมขนของแผนยทธศาสตรและกลยทธ ทตอบสนองตอความตองการในการกำหนดยทธศาสตร ตลอดจนการแลกเปลยนเรยนรกบองคกรชนนำจากตางประเทศ ซงเปนมมมองจากภายนอก การเตรยมตวเขาสประชาคมอาเซยน และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทำใหเกดแผนงานทมความสำคญตอการเสรมสรางยทธศาสตรใหมความสมบรณ รวมถงเรองทาทายใหกระทรวงพลงงานตองเขาสภาวะแขงขนทงภายในประเทศกบแนวโนมการวดผลการดำเนนงานของกระทรวงในแตละป และการแขงขนในระดบนานาชาต เพอวดศกยภาพการดำเนนงานดานพลงงานของประเทศ เชน กระทรวงพลงงานไดกำหนดตวชวดเพอวดประสทธภาพการใชพลงงานของประเทศ (Energy Intensity) ซงประเทศไทยมคาแนวโนมทลดลงแสดงถงการใชพลงงานอยางมประสทธภาพเพมขน การสงเสรมใหเกดการประหยดพลงงาน ไดแก การจดใหมการแขงขนและคดเลอกโครงการทมการดำเนนงานดเดนดานพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานในระดบประเทศ (Thailand Energy Award) และสงแขงขนในเวทระดบอาเซยน (ASEAN Energy Award) นอกจากทไดกลาวมาแลว กระทรวงพลงงานไดมการจดทำ Thailand Energy Outlook เพอเปนขอมลเผยแพรการดำเนนนโยบายดานพลงงานสเวทนานาชาต เปนประจำทกป จงตองมการประเมนแนวโนมสำคญทอาจสงผลกระทบตอการดำเนนการตามแผนยทธศาสตร

(3) การกำหนดยทธศาสตร จะคำนงถงการกำหนดแผนเพอใหเกดความสมบรณตอเนองจากหนวยงานทงภายในและภายนอกทเกยวของ เพอใหเกดการดำเนนการตามหวงโซอปทาน (Supply Chain Management) เกดแผนงานทสะทอนความตองการของผม

������������� PMQA.indd 39 12/19/13 5:42:45 PM

40 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

สวนไดสวนเสยอยางแทจรง รวมทง เกดการสรางเครอขายดานพลงงานทสำคญจากภายนอก มการบรณาการแผนงาน/โครงการเพอสนองตอแผนยทธศาสตร และเกดโครงการสำคญในการบรณาการครบกระบวนการ เชน โครงการหญาเนเปยร โดยเรมตงแตภารกจภายนอกกระทรวงพลงงานอยางการกำหนดพนทเพาะปลกและความเหมาะสมของพนท การพฒนาสายพนธและเพาะพนธตนกลา การใหความรตอเกษตรกรในการเพมผลผลตและการเกบเกยว การนำไปผานกระบวนการเพอกำหนดรปแบบพลงงานทได การปอนพลงงานทไดเขาสแหลงรองรบ และการเกดรายไดใหกบเกษตรกร เปนตน

(4) การปฏบตงานตามยทธศาสตร มการกำหนดแผนงาน/โครงการและระยะเวลา โดยการถายทอดลงสกรม สำนก กอง จนถงการกำหนดเปนตวชวดรายบคคล รวมทง การสงภารกจสสวนภมภาคในการปฏบตงานตามยทธศาสตร เพอใหเกดการผลกดนโดยมผรบผดชอบการจดสรรและการเชอมโยงงานตามภารกจ

รปท 3 การถายทอดยทธศาสตรประเทศสการกำหนดยทธศาสตรของกระทรวงพลงงาน

������������� PMQA.indd 40 12/19/13 5:42:45 PM

41รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

(5) การควบคมยทธศาสตร มกลไกการดำเนนการและการตดตามทชดเจน แบงเปน 2 ประเภท คอ

5.1) กลมแผนงาน/โครงการทสนองตามนโยบายรฐบาล เพอเชอมโยงและผลกดนแผนยทธศาสตรประเทศ การดำเนนการตามนโยบายของนายกรฐมนตรจากการประชมหวหนาสวนราชการ ซงมผเกยวของจากทงภายในและภายนอก โดยมการแตงตงคณะอนกรรมการขบเคลอนยทธศาสตรประเทศดานความมนคงทางพลงงานและพลงงานทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอผลกดน เรงรด ตดตาม การดำเนนการตามแผนยทธศาสตรพลงงานของประเทศ

5.2) ประเภทของโครงการตามยทธศาสตรพลงงาน เปนการดำเนนการตามพนธกจของกระทรวงพลงงานเพอดำเนนการตามเปาประสงคของยทธศาสตรพลงงาน ตามแผนปฏบตราชการ 1 ป และ 4 ป โดยผานการตดตามผลลพธคาเปาหมาย และการดำเนนงานตามงบประมาณทไดรบ

รปท 4 กระบวนการจดทำยทธศาสตรของกระทรวงพลงงาน

������������� PMQA.indd 41 12/19/13 5:42:45 PM

42 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

(6) การปรบกลยทธใหสอดรบกบสถานการณทเปลยนไป จากกระบวนการทเกยวของขางตน การดำเนนการในสวนสนบสนนและการดแลผทอาจไดรบผลกระทบตอสถานการณพลงงานและการดำเนนกจกรรม/โครงการดานพลงงาน ทงจากภารกจเรงดวน การดำเนนตามยทธศาสตร หรอจากปจจยสำคญภายในและภายนอกมความเกยวของกบ ผมสวนไดสวนเสยในหลายภาคสวน ขณะทความตองการดานพลงงานสงขนแตกจการพลงงานหลกยงคงไมไดรบการยอมรบจากประชาชนในพนทเปาหมาย เชน กรณของการสรางโรงไฟฟา การรองรบสถานการณและการใหประชาชนผทสนใจหรอทไดรบผลกระทบไดเขามสวนรวมในการดำเนนกจกรรมดานพลงงาน กระทรวงพลงงานไดจดตงสำนกประสานการมสวนรวมของภาคประชาชนขนเมอป พ.ศ. 2554 เพอเปนศนยกลางในการสรางความร ความเขาใจและการมสวนรวมกบประชาชนในพนท ซงเปนผมสวนไดเสยหลกทสำคญ โดยการดำเนนการมแผนปฏบตลงในพนทเปาหมายทสำคญมาอยางตอเนอง เพอรบฟง ชแจงขอเสนอแนะตางๆ ทเปนขอมลทไดรบมาจากภาคประชาชนเพอนำมาปรบกลยทธในการดำเนนงานใหเหมาะสมกบความตองการในแตละพนทอยางแทจรง

ในสวนของการทำแผนยทธศาสตรพลงงานของกระทรวงพลงงาน 6 ขนตอนทกลาวมานน สวนทเปน Best Practices เพอเกดการพฒนาและปรบปรงประสทธภาพ ไดแกขนตอนท 1 “การปรบทศทางการดำเนนงานดานพลงงาน” และขนตอนท 2 “การปรบกลยทธใหสอดรบกบสถานการณทเปลยนไป”

ปจจยแหงความสำเรจของการวางแผนยทธศาสตร และการสอสารเพอนำไปสการปฏบต

ปจจยแหงความสำเรจของกระทรวงพลงงานทสำคญของการดำเนนการตามแผนยทธศาสตร ประกอบดวย

1) การมเครอขายดานพลงงาน ทงทเปนองคกรระดบโลก อาท ทบวงพลงงานระหวางประเทศ (International Energy Agency : IEA) ในการใหขอเสนอแนะดานยทธศาสตรพลงงานของประเทศ มการจดทำแผนรองรบสภาวะวกฤตดานพลงงานของประเทศและนำไปสการปรบเปลยนในระดบนโยบาย เชน การสำรองนำมนเชอเพลงทางยทธศาสตร (Strategy Petroleum Reserve–SPR) การปรบปรงโครงสรางการบญชาการในภาวะวกฤตดานพลงงาน เปนตน รวมถงมการจดหองบญชาการยทธศาสตร

������������� PMQA.indd 42 12/19/13 5:42:45 PM

43รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

(War Room) เพอเปนศนยบญชาการทมเครองมอและอปกรณทสามารถเชอมโยงขอมลทใชประกอบการตดสนใจกบหนวยงานทเกยวของ เชน การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย บรษท ปตท. จำกด (มหาชน) เปนตน รวมทง การมเครอขายในระดบพนท คอ อาสาสมครพลงงาน (อส.พน.) จำนวนกวา 5,900 คน เปนเครอขายดานการใหความร เผยแพรประชาสมพนธดานพลงงานในแตละพนทครอบคลม 76 จงหวด โดยดำเนนงานสนบสนนรวมกบสำนกงานพลงงานจงหวดในแตละแหง พฒนาตอยอดจนเกดเปนนกวจยพลงงานชมชนและชมชนตนแบบ

2) กระทรวงพลงงานมหนวยงานและบคลากรในสงกด ทครอบคลมอตสาหกรรมพลงงานตงแต ขนตน ขนกลาง และขนปลาย ทำใหเหนภาพรวมของทงหวงโซอปทาน ซงสามารถกำหนดกลยทธตางๆ เพอผลกดน สงเสรม สนบสนนแผนยทธศาสตรไดอยางครบวงจร ดานการปรบแผนตามสถานการณและลดผลกระทบ การรบมอบนโยบายสำคญตางๆ นำมาสการจดสรรและเตรยมความพรอมของทรพยากรตางๆ ทเปนตวชวยขบเคลอนใหภารกจทไดรบมอบหมายสำเรจลลวงไปไดดวยด เชน จดทำคำของบประมาณ ทงเงนงบประมาณ และเงนนอกงบประมาณ การเตรยมความพรอมดานทรพยากรบคคล เทคโนโลยและนวตกรรมตางๆ เปนตน ทงน กระทรวงพลงงานไดทบทวนและจดทำแผนกลยทธการบรหารทรพยากรบคคลใหสอดรบกบยทธศาสตรของกระทรวงพลงงาน และรองรบความทาทายของเหตการณทจะเกดขนในป พ.ศ. 2560 คอ ขาราชการระดบบรหารจะเกษยณอายราชการ กระทรวงพลงงานไดนำปจจยดงกลาวน มาจดทำแผนกลยทธการบรหารทรพยากรบคคล โดยถายทอดแผนดงกลาวลงสระดบกรม เพอนำไปสการพฒนาทรพยากรบคคลใหสามารถรองรบพนธกจตางๆ ทแตละกรมไดรบมอบหมาย

3) เครองมอทชวยในการแกไขปญหาดานราคาพลงงานระยะสนทมการเปลยนแปลงอยางกะทนหน คอการใชกองทนนำมนเชอเพลง ผานกลไกการกำหนดโครงสรางราคา เชน การตดตามการเปลยนแปลงของราคานำมนเชอเพลงโดยคณะกรรมการบรหารกองทนพลงงาน (กบง.) เพอกำหนดอตราการอดหนนหรอเรยกเกบใหมความเหมาะสมโดยสามารถปรบราคาพลงงานเพอลดภาระคาครองชพของประชาชน หรอการสงเสรมใหเกดการใชเชอเพลงทดแทนทมสวนผสมของเอทานอลหรอนำมนปาลมทไดจากผลตภณฑทางการเกษตรภายในประเทศ เชน นำมนแกสโซฮอลอ 85 ทมการอดหนนราคา และนำมนไบโอดเซลบ 5 เปนตน

������������� PMQA.indd 43 12/19/13 5:42:45 PM

44 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กรมสขภาพจต หมวด 2 ดานการวางแผนเชงยทธศาสตรและการสอสารเพอนำไปสการปฏบต

กรมสขภาพจต ดำเนนงานตามพนธกจภายใตแผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต 4 ประเดนหลก คอ การเสรมสรางศกยภาพประชาชนใหมสขภาพจตด การสงเสรมบทบาทของภาคเครอขายดานสขภาพจตใหเขมแขง การพฒนาบรการและวชาการสขภาพจตใหมคณภาพและเขาถงงาย และการสรางกลไกในการพฒนางานสขภาพจต โดยมคานยมหลก M-E-N-T-A-L (M-Mind, E-Efficiency & Effectiveness, N-Network, T-Teamwork, A-Accountability, L-Learning) เปนหลกคดพนฐานทางวฒนธรรมการดำเนนงาน ของกรมฯ เพอมงสวสยทศน “การเปนศนยกลางความเชยวชาญในการพฒนางานสขภาพจตของประเทศ” มบคลากรรวม 5,181 คน สวนใหญเปนบคลากรวชาชพสายการแพทยและสาธารณสขทมความรความเชยวชาญเฉพาะดานสขภาพจตและจต

ภายใตกระบวนการดำเนนงานหลกของกรม (Core Process) 5 กระบวนการทมความเชอมโยงและตอเนองกน เปน 3 กลมกระบวนการหลก อนไดแก 1) กระบวนการวจย พฒนา ถายทอดนวตกรรมและองคความรดานสขภาพจต ในเชงสงเสรมปองกนสประชาชนทมปญหาสขภาพจตและประชาชนทวไป 2) กระบวนการวจย พฒนา ถายทอดนวตกรรมองคความรและเทคโนโลยดานสขภาพจต ในเชงการบำบดรกษาฟนฟไปส เครอขายทงในและนอกระบบบรการสาธารณสขในเขตสขภาพ 3) กระบวนการวจย พฒนา นวตกรรมและใหบรการดานสขภาพจตและจตเวชระดบเชยวชาญแกผปวย/ผมปญหาสขภาพจตและจตเวชทมอาการรนแรง ยงยาก ซบซอน และเรอรง โดยมหนวยงานในสงกดกรมทงในสวนกลางและสวนภมภาครวมรบผดชอบกระบวนการตามบทบาทหนาท และรวมกนผลกดนงานสขภาพจตและจตเวชในพนทรบผดชอบ (Area-Agenda-Function-Participation) ทคำนงถงความสอดคลองตอกฎหมายสขภาพจตและกฎหมายอนๆ ทเกยวของ และมระบบบรหารคณภาพภายใน ไดแก ISO 9001:2008 ISO: 14001 และมาตรฐานคณภาพโรงพยาบาล เปนกระบวนการสนบสนนทสำคญของกรม เพอมงสเปาหมายหลก คอ“ประชาชนมสขภาพจตด สามารถอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข”

������������� PMQA.indd 44 12/19/13 5:42:45 PM

45รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การมงสวสยทศน พนธกจ และเปาหมายหลกดงกลาว กรมสขภาพจตใชกรอบแนวคด Dream-Design-Drive กลาวคอ กองแผนงานเปนหนวยงานหลกในการรบ“ภาพฝนเชงเปาหมาย”(Dream) ของประเทศ กระทรวงและกรมนำไปดำเนนการสานตอใหเกดระบบ/รปแบบ/แนวทาง(Design) ในการดำเนนงานเพอรองรบยทธศาสตรและนโยบาย รวมทงบรหารและขบเคลอนการดำเนนงานสการปฏบต(Drive) อยางเปนรปธรรม โดยผสมผสานแนวคดการจดทำแผนยทธศาสตรเพอการบรหารและพฒนาองคกร ควบคกบการพฒนายทธศาสตรและนโยบายการดำเนนงานดานสขภาพจตเพอประชาชน เชอมโยงและบรณาการเขากบระบบการดำเนนงานอนๆ ของกรมสขภาพจต โดยอาศยวงลอของการบรหารคณภาพ A-D-L-I และหลกคดจากคานยม เปนพนฐานในการพฒนา

������������� PMQA.indd 45 12/19/13 5:42:46 PM

46 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การวางแผนยทธศาสตรและพฒนานโยบายของกรมสขภาพจต(DreamingfromSketchtoScratch)

แผนยทธศาสตรของกรมสขภาพจตมกรอบระยะเวลาทสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต โดยกระบวนการจดทำแผนยทธศาสตรของกรมสขภาพจตมพฒนาการมาตงแต ป 2548 และพฒนาปรบปรงตอยอดกระบวนการวางแผนยทธศาสตร ใหมคณภาพ เหมาะสมกบสถานการณความทาทายทสำคญ และมความสมดลกบสภาพปญหาสขภาพจตและความตองการของผรบบรการในภาพรวม โดยใชกระบวนการมสวนรวมจากผเกยวของทงในและนอกสงกดกรมสขภาพจต ผสมผสานกบการใชกระบวนการจดการความรจากเครอขายทเกยวของกลมตางๆ

������������� PMQA.indd 46 12/19/13 5:42:46 PM

47รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

นอกจากน กรมฯ ยงมการกำหนดนโยบายการดำเนนงานสขภาพจตประจำปและลวงหนา 1 ป โดยวเคราะหจากสถานการณสขภาพจตทเปนปญหาของประชาชนในแตละกลมวย (วยเดก วยเรยน วยรน วยทำงาน วยสงอาย) ทงทเปนกลมด กลมเสยง กลมปวย และกลมทอยในภาวะวกฤต ควบคกบการพจารณาถงนโยบายการดำเนนงานในระดบประเทศและระดบกระทรวง เพอกำหนดประเดนปญหาทสำคญของประชาชนในแตละกลมเปาหมายทตองเรงปองกน/แกไข และระบแนวทางการดำเนนงานทครอบคลมทงมตสงเสรม-ปองกน บำบดรกษา-ฟนฟ และเหมาะสมกบประชาชนแตละกลม โดยใชกรอบยทธศาสตร “เหรยญทอง” เปนแนวทางหลกในการขบเคลอนงานในภาพรวม

������������� PMQA.indd 47 12/19/13 5:42:46 PM

48 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การวางระบบการดำเนนงานและขบเคลอนยทธศาสตร-นโยบายสความสำเรจ(DesigningandDrivingtoSuccess)

ในทกๆปผบรหารกรมสขภาพจตจะเปนผสอสารยทธศาสตรและนโยบายการดำเนนงานประจำป ดวยตนเองใหแกผบรหารหนวยงาน และเครอขายผปฏบตงานโดยมสอเพอใชสอสารทวทงองคกร และวางระบบการขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบตผานกลไกการจดทำแผนทยทธศาสตร แผนปฏบตการ และแผนการดำเนนโครงการขบเคลอนนโยบายฯ ประจำป การถายระดบตวชวดจากยทธศาสตรและนโยบายการดำเนนงานสขภาพจตระดบกรมไปยงหนวยงานในสงกด ผานการจดทำคำรบรองการปฏบตราชการประจำป และถายระดบสบคลากรผานขอตกลงการปฏบตราชการ การขบเคลอนการดำเนนงานในรปของคณะกรรมการ/คณะทำงานขบเคลอนงานในเชงนโยบาย (Agenda-based) และคณะกรรมการ/คณะทำงานทขบเคลอนงานลงสพนทเครอขายบรการสขภาพ (Area-based) โดยผบรหารไดใหความสำคญกบการตดตามกำกบการดำเนนงานตามตวชวดของแตละนโยบายอยางสมำเสมอ ผานเวทการประชมคณะกรรมการ/คณะทำงานประจำเดอน

������������� PMQA.indd 48 12/19/13 5:42:47 PM

49รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การตดตามกำกบนเทศประเมนผลและบรหารความเสยง(Monitoring-Supervision-EvaluationandRiskManagement)

กรมสขภาพจตมระบบการตดตามกำกบและประเมนผล การดำเนนงานตามประเภทของแผนและตามระดบตวชวด โดยขอมลตวชวดจะนำไปจดเกบในฐานขอมลของกรมสขภาพจต และเผยแพรผานทาง Website ศนยปฏบตการกรมสขภาพจต www.dmh.go.th/portal.asp เพอใหผบรหาร บคลากรกรม และสาธารณชนนำไปใชประโยชน

เพอใหเกดความมนใจวาหนวยงานทไดรบมอบหมายสามารถดำเนนงานเปนไปในแนวทางเดยวกนและบรรลผลสำเรจตามเปาหมาย กรมฯ ไดกำหนดใหมการนเทศงาน 3 ระดบ คอ 1)การนเทศงานเชงนโยบาย ในหนวยงานสงกดกรมฯ โดยม“รองอธบดกรมสขภาพจต เปนหวหนาทมนเทศงาน” 2)การนเทศงานรวมกบคณะผตรวจราชการกระทรวง

������������� PMQA.indd 49 12/19/13 5:42:47 PM

50 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

สาธารณสข เพอผลกดนการดำเนนงานในเครอขายบรการสขภาพ 3)การนเทศงานเฉพาะกจดานสขภาพจต โดยนกวชาการจากกรมสขภาพจตไปตดตามผลการดำเนนงานและใหคำปรกษาในการดำเนนงานสขภาพจตในพนท ทำใหกรมฯ สามารถรบทราบถงปญหาอปสรรคและใหขอเสนอแนะในการพฒนางานไดอยางทนทวงท รวมทงเปนการสราง “ขวญกำลงใจแกบคลากรผปฏบตงานในหนวยงาน”อกดวย

ปจจยแหงความสำเรจของการวางแผนยทธศาสตรและการสอสาร เพอนำไปสการปฏบต

1. ผนำมภาวะการนำองคกรอยในระดบสง (High Leadership) เปนทงผสรางภาพฝนของงาน และชวยเออใหเกดระบบการบรหาร/ขบเคลอนงานดวยตนเองอยางใกลชด

2. มระบบการนเทศงานในเชงนโยบายกบหนวยงานในสงกดกรมฯ และนเทศการดำเนนงานของหนวยงานเครอขายในพนทเขตสขภาพ ทำใหสามารถใหคำปรกษา แนะนำในการดำเนนงานใหสอดคลองกบเปาหมายของยทธศาสตร-นโยบายกรมสขภาพจต

3. มการประเมนความร ความเขาใจของบคลากรตอทศทางการดำเนนงานของกรมสขภาพจตเปนประจำทกป และพฒนาวธการสอสารถายทอดยทธศาสตร/นโยบายของ กรมฯ ใหเปนทรบรและเขาใจโดยทวกน

4. มระบบการบรหารและพฒนาทรพยากรบคคล ทสอดรบกบเปาหมายการดำเนนงานของกรมสขภาพจต และตอบสนองใหบคลากรสามารถพรอมรบกบสถานการณทเปลยนแปลงและมผลกระทบตอกรมฯไดอยางทนทวงท

5. มเครอขายผปฏบตงานดานยทธศาสตร แผนงาน โครงการ และการตดตามประเมนผลอยในทกหนวยงานสงกดกรมฯ ซงไดรบการพฒนาความร ทกษะ แลกเปลยนประสบการณในการดำเนนงาน และพฒนาคณภาพชวตทงกายและใจเปนประจำทกป ภายใตแนวคดของการพฒนาบคลากรให “ด -เกง-สข” และมสวนรวมประเมนกระบวนการจดทำและสอสารแผนเพอนำไปใชในการพฒนา/ปรบปรงงานใหดยงขน

6. พฒนา/ปรบปรงคณภาพของระบบงานอยางตอเนอง ภายใตแนวคดของระบบบรหารจดการคณภาพภายใน โดยใชการจดการความรเปนเครองมอสำคญ

������������� PMQA.indd 50 12/19/13 5:42:47 PM

51รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กรมสรรพสามต หมวด 2 ดานการวางแผนยทธศาสตรและการสอสารเพอนำไปสการปฏบต

กรมสรรพสามต เปนหนวยงานประเภทกรมบรการ ซงมภารกจหลกในการจดเกบภาษสรรพสามตจากสนคาและบรการตามหลกการสนคาทสงผลเสยตอสขภาพและขดตอศลธรรม สนคาฟมเฟอย และสนคาทมผลกระทบตอสงแวดลอม เพอจำกดการบรโภคสนคา/บรการใหอยในระดบทเหมาะสม ดงนน กรมสรรพ สามต จงตองมการบรหารยทธศาสตรเพอเปนกรอบทศทางการดำเนนงาน และกำหนดกลวธเพอมงสเปาหมายขององคกรรวมกน โดยมวสยทศน คอ “องคกรพลวต เพอการจดเกบภาษทมมาตรฐานสากล ปกปองสงคม สงแวดลอมและพลงงาน” พนธกจ คอ 1) บรหารจดเกบภาษเพอสงเสรมฐานะทางการคลงอยางยงยน 2) เสรมสรางศกยภาพในการแขงขนและพฒนาเศรษฐกจของประเทศ 3) สนบสนนการปกปองสงคม สงแวดลอมและอนรกษพลงงาน 4) พฒนามาตรฐานการบรการสความเปนเลศ และ 5) พฒนาระบบบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ และขบเคลอนการดำเนนงานดวยบคลากรจำนวน 6,442 คน

กรมสรรพสามตไดแบงกลมผรบบรการออกเปน 3 กลม คอ 1) ผประกอบอตสาหกรรม/ผประกอบกจการสถานบรการ และผอนทกฎหมายกำหนดใหมหนาทตองเสยภาษ ตาม พ.ร.บ. ภาษสรรพสามต 2) ผมหนาทเสยภาษตาม พ.ร.บ. สรา ยาสบ และไพ และ 3) ผขอใบอนญาตขายสรา ยาสบ และไพ ซงมความตองการไดรบ บรการสะดวก รวดเรว ถกตองเปนธรรมจากกรมสรรพสามตนอกจากนไดแบงกลม ผมสวนไดสวนเสยออกเปน 2 กลม คอ 1) ประชาชน/ชมชน ทไดรบผลกระทบจากกฎหมายสรรพสามต และ 2) หนวยงานภาครฐ หนวยงานเอกชนและรฐวสาหกจ ตองการจากกรมสรรพสามต คอ ความซอสตย โปรงใส การทำประโยชนเพอสงคม การประสานงานทด การใหขอมลทถกตองทน เวลา อยางไรกตามดวยสมรรถนะหลกขององคกร คอ ความเชยวชาญดานการจดเกบภาษสรรพสามต การตรวจสอบภาษ และการตรวจจบปราบปรามผกระทำผดกฎหมายสรรพสามต และการมปจจยสนบสนนใหองคการประสบความสำเรจ คอ การสนบสนนของผบรหาร ทกษะและความสามารถของบคลากร การเพมชองทางและการใชเทคโนโลยในการใหบรการ และการม smart office ครอบคลมทกภาคทวประเทศ สงผลใหการดำเนนงานของกรมสรรพสามตบรรลเปาหมายตามพนธกจวสยทศน อกทงสามารถ

������������� PMQA.indd 51 12/19/13 5:42:47 PM

52 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ตอบสนองความทาทายขององคการ คอ การมนโยบายและกฎหมายเฉพาะกจ การปฏบตงานใหไดตามเปาหมายททาทายภายใตทรพยากรทมอยอยางจำกด การพฒนาขดความสามารถของบคลากรใหมความเปนมออาชพทนตอสถานการณและการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย และการเปลยนแปลงทางสงคมทสงผลใหเยาวชนเขาถงสงมอมเมามากขน โดยมระบบการทบทวนและปรบปรงผลการดำเนนงาน เชน การจดทำแผนกลยทธ การตดตามประเมนผลตวชวดตามยทธศาสตรประจำเดอน เปนตน

การบรหารยทธศาสตรเปนกลไกในการควบคม กำกบ ตดตามการดำเนนงานของกรม

การบรหารยทธศาสตรของกรมสรรพสามต เปนกระบวนการวางแผนเพอใชเปนแนวทางการปฏบตงานทชดเจนและเปนระบบ โดยใหความสำคญกบขอมลประกอบการวางแผน ทำใหองคกรสามารถกำหนดยทธศาสตรและกลยทธภายใตจดแขงและโอกาสทองคกรม และวางแผนปดจดออนขององคกร พรอมเตรยมความพรอมตอภยคกคามทอาจจะเกดขน ภายใตการผลกดนใหเปนไปตามแนวทางของระบบบรหารจดการ ตงแตการรวบรวมขอมล การพฒนาฐานขอมลโดยใชเทคโนโลย รวมไปถงผลกดนใหมการนำระบบความเสยงมาใชทวทงองคกร โดยตองวเคราะหความเสยงทกระดบ ตงแตยทธศาสตรจนถง

������������� PMQA.indd 52 12/19/13 5:42:47 PM

53รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

โครงการ หลงจากการวางแผนยทธศาสตร นอกจากนน กรมสรรพสามตยงใหความสำคญกบกระบวนการถายทอดไปสการปฏบตทวทงองคกร โดยมการสอสารและถายทอดในทกระดบชน พรอมทงกำหนดการวดผลตงแตระดบกจกรรม ระดบผลผลต ระดบผลลพธ ซงกำหนดเปนมาตรฐานทถอปฏบตทงองคกร โดยมกระบวนการตดตามและประเมนผลอยางตอเนองภายใตการกำกบดแลอยางใกลชดจากผบรหารองคกร โดยมงใหองคกรมการพฒนาการปฏบตงานและปรบปรงกระบวนการใหดยงขน ทงน เพอสรางความยงยนใหองคกรและพฒนาบคลากรใหเตรยมความพรอมตอการเปลยนแปลง โดยกรมสรรพสามตไดสงเสรมใหมการสรางนวตกรรมเพอการบรการและการปฏบตงานสความเปนเลศ นอกจากน เพอบรณาการการวางแผนและการพฒนาระบบคณภาพทวทงองคกร กรมสรรพสามตยงไดผลกดนใหมการนำระบบ PMQA มาใชทงองคกร จงเกดเปนแนวคดภายใตรปแบบ Mini PMQA โดยเนนกระบวนการสรางองคความรเพอการปฏบตงานทไดมาตรฐานตามระบบคณภาพและกำหนดใหทกหนวยงานถอปฏบตใหเปนมาตรฐานเดยวกนทงองคกร

สรปไดวา การบรหารยทธศาสตรของกรมสรรพสามตมงเนนการทำงานใหไดตามมาตรฐานและแนวทางทผบรหารไดกำหนดไว ภายใตการดำเนนงานตามหลกการจดการคณภาพ และการพฒนา/ปรบปรงอยางตอเนอง ทงกระบวนการทำงาน การจดการขอมล การบรการและการพฒนาบคลากรใหพรอมตอการปฏบตงานและการเปลยนแปลงทเกดขนจากนโยบายหรอการเปด AEC

ปจจยแหงความสำเรจของการวางแผนยทธศาสตร และการสอสารเพอนำไปสการปฏบต

การมสวนรวมของผบรหารและบคลากรทกระดบภายใตเปาหมายหลก คอ กรมสรรพสามตมผลสมฤทธตามยทธศาสตร การบรหารงานเนนการเรยนร การสรางสรรคนวตกรรม ตอบสนองความพงพอใจของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย เพอมงสการบรรลวสยทศนขององคกร คอ “องคกรพลวต เพอการจดเกบภาษทมมาตรฐานสากล ปกปองสงคม สงแวดลอมและพลงงาน”

������������� PMQA.indd 53 12/19/13 5:42:47 PM

54 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กรมชลประทาน หมวด 2 ดานการวางแผนยทธศาสตรและการสอสารเพอนำไปสการปฏบต

ภายใตวสยทศน “กรมชลประทานเปนองคกรนำดานการพฒนาแหลงนำและบรหารจดการนำอยางบรณาการ ใหมพนทชลประทาน อยในลำดบ 1 ใน 10 ของโลก” และมพนธกจ พฒนาแหลงนำและเพมพนทชลประทานตามศกยภาพของลมนำใหเกดความสมดล บรหารจดการนำอยางบรณาการใหเพยงพอ ทวถง และเปนธรรม ปองกนและบรรเทาภยอนเกดจากนำตามภารกจอยางเหมาะสม และเสรมสรางการมสวนรวมในกระบวนการพฒนาแหลงนำ และการบรหารจดการนำ ดวยจำนวนบคลากรในการปฏบตงานตามพนธกจทเปนขาราชการ 5,953 คน ลกจางประจำ 14,858 คน พนกงานราชการ 4,031 คน โดยรอยละ 24.59 ปฏบตงานในกระบวนงานหลกทงภารกจหลกและภารกจรอง และรอยละ 75.41 ปฏบตงานในภารกจสนบสนน

กรมชลประทานนบวาเปนกรมขนาดใหญ เนองจากมโครงสรางองคการทครอบคลมทวประเทศ ดงนน การบรหารงานจงมความทาทายขององคการทงดานพนธกจ ดานปฏบตการ และดานทรพยากรบคคล ดงน

- ดานพนธกจ ทสำคญม 3 ดาน คอ (1) ดานการพฒนาแหลงนำ ไดแกการจดหาแหลงนำและเพมพนทชลประทานใหสมดลระหวางอปทาน (Supply side) กบอปสงค (Demand side) ภายใตวงเงนทไดรบ (2) ดานการบรหารจดการนำ ไดแก การบรหารจดการนำในพนทชลประทานทมความหลากหลายของความตองการใชนำชลประทาน เชน อปโภค-บรโภค การอตสาหกรรม การประมง เปนตน รวมทงการปรบปรงบำรงรกษาระบบชลประทานใหอยในสภาพพรอมใชงานภายใตงบประมาณทจำกด และ (3) ดานการปองกนและบรรเทาภยอนเกดจากนำ ไดแก การคาดการณปรมาณนำฝนนำทาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และการสรางระบบเตอนภยลวงหนาใหครอบคลมในแตละลมนำ

������������� PMQA.indd 54 12/19/13 5:42:47 PM

55รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

- ดานปฏบตการ ไดแก การตอบสนองความตองการของผรบบรการทมหลากหลายอยางมประสทธภาพ คลองตว ทวถง และเปนธรรม และการจดการฐานขอมลทสำคญใหเปนระบบทมความเชอมโยงในการใชงาน

- ดานทรพยากรบคคล ไดแก การวเคราะหและวางแผนกำลงคนเชงกลยทธใหเพยงพอและเหมาะสม ขณะทโครงสรางอตรากำลงเขาสวกฤตการณดานโครงสรางอาย คอ มการสญเสยความรและความเชยวชาญของผปฏบตงาน เนองจากการเกษยณอายราชการ รวมทงการเสรมสรางความผาสกและความผกพนของบคลากรตอองคกร

การวางแผนยทธศาสาตร

กรมชลประทาน มกระบวนการดำเนนการวางแผนยทธศาสตรและกำหนดเปาหมายทชดเจน บคลากรทงภายในและภายนอกมสวนรวมในการจดทำแผนยทธศาสตร และขบเคลอนองคกรตามแผนยทธศาสตร ซงมการถายทอดจากระดบกรมลงสระดบสำนก/กอง และบคคลดวยการจดทำและรายงานผลการดำเนนงานตามคำรบรองการปฏบตราชการ ตามแผนยทธศาสตรและตดตามผลดวยระบบ online รวมทงตดตามผลตวชวดทสำคญอยางตอเนองทำใหบคลากรมความตนตวในการปฏบตงานใหบรรลตามเปาหมาย

กระบวนการจดทำแผนยทธศาสตรทบคลากรทงภายในและภายนอกมสวนรวม กลาวคอเปนการจดตงคณะกรรมการทเปนบคลากรภายในหนวยงาน 2 คณะ คอ คณะกรรมการแผนยทธศาสตร ประกอบดวยอธบด รองอธบด ผอำนวยการสำนก ผอำนวยการกอง ผอำนวยการศนย และผอำนวยการกลม และคณะทำงานจดทำรางแผนยทธศาสตรของกรมชลประทาน ประกอบดวยผอำนวยการสำนก/กอง หวหนากลม-ฝาย ผแทนทกสำนก/กอง และสำนกชลประทานท 1-17 ซงมพนทรบผดชอบอยในทกภาคของประเทศ โดยคณะกรรมการแผนยทธศาสตรกำหนดแนวทางการทบทวนแผนยทธศาสตรใหมการสอบถามความคดเหนจากผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ไดแก ประธานกลมผใชนำในเขตสำนกชลประทานท 1-17 สวนราชการ รฐวสาหกจ องคการมหาชน องคกรเอกชน สถาบนการศกษา และสอมวลชน โดยไดนำสรปความคดเหนเขามาประกอบในการประชมคณะทำงานจดทำรางแผนยทธศาสตร 4 ภาค คอ ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

������������� PMQA.indd 55 12/19/13 5:42:48 PM

56 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ภาคตะวนตกและภาคใต ภาคตะวนออกและภาคกลาง และคณะทำงานจากสำนก/กองสวนกลาง

โดยขอคดเหนจากการระดมสมองของคณะทำงาน 4 ภาค จะมความหลากหลาย และมมมมองทแตกตางจากสวนกลาง ไดนำมาสแนวทางการกำหนดเปาประสงค ตวชวด กลยทธ และโครงการททกฝายไดมสวนรวมคดในการจดทำแผนยทธศาสตรรวมดำเนนการ และรวมประเมนผลการดำเนนงาน เมอไดมการประกาศใชแผนยทธศาสตร นอกจากความคดเหนของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยทนำมาพจารณาประกอบการทบทวนการจดทำแผนยทธศาสตรแลว ยงไดนำขอมลนโยบายรฐบาล แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนพฒนาการเกษตร แผนการบรหารราชการแผนดนเขามาประกอบในการปรบปรงและกำหนดเปาหมายการจดหาและจดสรรนำใหเพยงพอตอการใชประโยชน และสามารถบรณาการระบบนำในประเทศทง ๒๕ ลมนำ การผนนำจากลมนำอน ๆ และการจดสรางระบบโครงขายนำอยางมประสทธภาพ ทวถงตามศกยภาพของพนท เพอตอบสนองความตองการของผใชนำในภาคเศรษฐกจและการอปโภคบรโภค รวมถงขอมลการจดทำกรอบงบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลาง (Medium Terms Expenditure Framework : MTEF) ทสอดคลองกบการจดหาและพฒนาแหลงนำ

������������� PMQA.indd 56 12/19/13 5:42:48 PM

57รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

รายงานขอมลดานการชลประทานระหวางประเทศของคณะกรรมาธการดานการชลประทานและการระบายนำ International Commission on Irrigation and Drainage (ICID) มาเปนขอมลกำหนดความทาทายและการเทยบเคยง สวนขอคดเหนและขอเสนอแนะจากผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย จะนำมาใชในการวเคราะห ทบทวน

������������� PMQA.indd 57 12/19/13 5:42:48 PM

58 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ปรบปรงแนวทางในการใหบรการทตรงกบความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ซงคณะกรรมการแผนยทธศาสตรจะพจารณารางแผนยทธศาสตรอกครงหนง กอนประกาศใชในวนท 1 ตลาคม ของทกป

ผลสำเรจของการจดทำแผนยทธศาสตรโดยใหความสำคญกบการมสวนรวม และการบรการทเปนเลศ ไดสรางปรากฏการณใหมใหแกกรมชลประทาน โดยเปนองคการทเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการนำ (JMC : Joint Management Committee) สงผลใหไดรบรางวลจากองคการสหประชาชาตในป พ.ศ. 2554 ในโครงการสงนำและบำรงรกษากระเสยว จงหวดสพรรณบร ไดรบรางวลรองชนะเลศรางวลคณภาพการใหบรการประชาชนประเภทการสรางนวตกรรมเพอสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจเชงนโยบาย และในป พ.ศ. 2555 โครงการสงนำและบำรงรกษาแมยม จงหวดแพร ไดรบรางวลชนะเลศรางวลคณภาพการใหบรการประชาชนประเภทการสงเสรม สนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการตดสนใจเกยวกบนโยบายผานกลไกดานนวตกรรม

นอกจากน การถายทอดเพอนำไปปฏบต ยงไดกำหนดกระบวนการดำเนนการและปรบปรงวธการใหสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงอยางตอเนอง โดยผานการจดทำคำรบรองการปฏบตราชการระดบสำนก/กอง และบคคล อยางครอบคลม ทวถง และลงนามคำรบรองโดยผอำนวยการสำนก/กองลงนามคำรบรองกบอธบด หรอรองอธบดตามสายงาน ผอำนวยการสวน/กลม/ศนย/ฝาย ลงนามคำรบรองกบผอำนวยการสำนก/กอง และบคลากรลงนามคำรบรองกบผอำนวยการสวน/กลม/ศนย/ฝาย กอนลงนามคำรบรอง แตละสำนก/กอง มการประชมเพอกำหนดตวชวดของสำนก/กอง แลวนำเขาทประชมคณะทำงานจดทำคำรบรองการปฏบตราชการระดบสำนก/กอง เพอเจรจาตวชวด คาเปาหมายและเกณฑการใหคะแนน ใหสอดคลองกบคาเปาหมายและตวชวดตามคำรบรองการปฏบตราชการกรมชลประทานและแผนยทธศาสตรกรมชลประทานตามบรบทของสำนก/กอง

โดยระดบสำนก/กอง ทมผลผลตหลกตามแผนยทธศาสตรจะมการถายทอดคาเปาหมายลงไปตามลำดบ สวนสำนก/กอง ทผลผลตไมไดสงผลโดยตรงตอผลผลตหลกมการประชมกำหนดตวชวดและเจรจาคาเปาหมายกบคณะทำงานจดทำคำรบรองการปฏบตราชการระดบสำนก/กอง จนเปนทยอมรบของทงสองฝายแลวลงนามในคำรบรอง จากนน

������������� PMQA.indd 58 12/19/13 5:42:48 PM

59รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

สำนก/กองมการสอสารถายทอดใหบคลากรทราบและรายงานผลการปฏบตราชการตามคำรบรองรวม 7 รอบ โดยรอบท 1 ระหวางวนท 1 ตลาคม ถง วนท 31 มนาคมของปตอไป และรอบท 7 ระหวางวนท 1 ตลาคม ถง วนท 30 กนยายนของปตอไป การรายงานม 2 ทาง คอ รายงานบนเวบไซตของสำนก/กอง และรายงานบนเวบ online ซงบนเวบไซตของสำนก/กอง เพอสอสารใหทงผปฏบตและบคลากรในสำนก/กอง ตลอดจนบคลากร อนๆ ไดรบรและเรยนรการดำเนนงาน วธการรายงาน นำมาพฒนาและปรบใชในสำนก/กองของตนได สวนการรายงานบนเวบ online ผลคะแนนจะประมวลเปนกราฟเปรยบเทยบของ 36 สำนก/กอง เพอแจงผลการปฏบตงานของแตละสำนก/กอง เปนแนวทาง ในการพจารณาขอเดน ขอดอยและนำไปพฒนาและปรบปรงการปฏบตงานของสำนก/ กองในโอกาสตอไป

������������� PMQA.indd 59 12/19/13 5:42:48 PM

60 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การมสวนรวมของบคลากรในการจดทำแผนยทธศาสตร การจดทำคำรบรอง และการรายงานผลตามคำรบรองมสวนกระตนใหบคลากรใหความสำคญในการแสดงความคดเหน ประสาน ตดตาม สอบถามขอมลทเกยวของและมความพยายามดำเนนการเพอใหบรรลเปาหมายตามคำรบรองทไดลงนามไว นอกจากนนผลการดำเนนงานไดมการสรปบทเรยนเพอนำขอมลปญหาอปสรรค ปจจยแหงความสำเรจ/ไมสำเรจ มาพจารณาเปนแนวทางปรบปรงแผนการปฏบตการในปตอไป รวมทงเปนขอมลในการทบทวนการจดทำแผนยทธศาสตรไปพรอมกน

ปจจยแหงความสำเรจของการวางแผนยทธศาสตร และการสอสารเพอนำไปสการปฏบต

1. การกำหนดเปาหมายสงสดในการพฒนาแหลงนำ บรหารจดการนำ และบรรเทาภยอนเกดจากนำเพอผใชนำทงนอกภาคเกษตร และในภาคเกษตร ตลอดจนผไดรบผลกระทบจากการดำเนนงานดานชลประทานนำมากำหนดในการวางแผนยทธศาสตรทมขนตอนการดำเนนงานมงสการบรรลเปาหมายทสงสด

2. บคลากรทงภายในและภายนอกมสวนรวมในการจดทำแผนยทธศาสตรทนำความทาทายมาเปนหลกในการกำหนดเปาหมายการดำเนนงานทครอบคลมทงดานพนธกจ ดานปฏบตการ และดานบคลากรภายใน คอ บคลากรระดบอธบด รองอธบด ผอำนวยการสำนก/กอง ผอำนวยการสวน/กลม หวหนากลมงาน/ฝาย และผแทนสำนก/กอง ทงสวนกลาง และสำนกชลประทาน 4 ภาค ภายนอก คอ ประธานกลมผใชนำในเขตสำนกชลประทานท 1-17 สวนราชการ รฐวสาหกจ องคการมหาชน องคกรเอกชน สถาบนการศกษา และสอมวลชน

������������� PMQA.indd 60 12/19/13 5:42:49 PM

61รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

3. การขบเคลอนองคกรดวยแผนยทธศาสตร โดยกำหนดเปาหมายการดำเนนงานทถายทอดจากระดบกรมลงสระดบสำนก/กอง และบคคลดวยกระบวนการจดทำและรายงานผลการดำเนนงานตามคำรบรองการปฏบตราชการตามแผนยทธศาสตร มระบบตดตามผลดวยระบบ online รวมทงตดตามผลตวชวดทสำคญอยางตอเนองทำใหบคลากรมความเขาใจและตนตวในการปฏบตงานเพอใหบรรลตามเปาหมายทกำหนด

4. มการสรปบทเรยนและนำผลสรปบทเรยนมาแลกเปลยนเรยนร ทบทวนและปรบปรงแผนยทธศาสตรใหสอดคลองและรองรบกบสถานการณทเปลยนแปลง

������������� PMQA.indd 61 12/19/13 5:42:49 PM

62 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

หมวด 3 ดานการมงเนนผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย

กรมธนารกษเปนหนวยงานหนงในสงกดกระทรวงการคลง มพนธกจหรอหนาทตามกฎหมาย 4 ดานประกอบดวย ดานบรหารจดการทราชพสดใหเกดประโยชนสงสดทงในเชงเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม ดานประเมนราคาอสงหารมทรพยใหไดมาตรฐานสากล ดานบรหารจดการเหรยญกษาปณใหเพยงพอตอความตองการใชในระบบเศรษฐกจ และดานดแลรกษาทรพยสนมคาของแผนดนใหอยในสภาพทดตามหลกการอนรกษพรอมทจะนำออกเผยแพร โดยดำเนนการภายใตวสยทศน “เปนองคกรหลกในการบรหารทรพยสนของประเทศ ดวยหลกธรรมาภบาล” และ คานยมองคกร คอ ยดมนในเกยรตภม มคณธรรมและจรยธรรม เรยนรตลอดเวลา มงมนพฒนา มงเนนผลงาน ยดหลก Balance Scorecard ดวยอตรากำลงคนทประกอบดวย ขาราชการ จำนวน 1,848 อตรา พนกงานราชการ จำนวน 261 อตรา ลกจางประจำ จำนวน 538 อตรา และลกจางชวคราว จำนวน 1,049 อตรา โดยมความทาทายเชงยทธศาสตรทสำคญขององคการ ไดแก

1. ดำเนนการใหผทเดอดรอนเรองทอยอาศยหรอททำกน/ผบกรก เชาทราชพสดตามระเบยบของกรมฯ 2. จดประโยชนในเชงเศรษฐกจโดยใชหลกการคำนวณตามมลคาตลาดมากขน 3. มราคาประเมนอสงหารมทรพยครบถวนทกแปลง ครอบคลมพนททวประเทศ 4. บรหารจดการการผลต การจายแลกเหรยญกษาปณไดอยางมประสทธภาพ รวดเรว ทนเหตการณ 5. พฒนาบคลากรทปฏบตหนาทเกยวกบการดแลรกษาทรพยสนมคาของแผนดนใหมความรความสามารถในฝมอชางโบราณผนวกกบความรตามหลกการอนรกษสมยใหม และดานการบรหารจดการพพธภณฑ

กรมธนารกษ

������������� PMQA.indd 62 12/19/13 5:42:49 PM

63รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

6. พฒนาและปรบปรงงานบรการในทกดานเพอสรางความพงพอใจใหกบผรบบรการและผมสวนได สวนเสยของกรมฯ

จากพนธกจทหลากหลายถง 4 ดาน ตามทไดกลาวมาแลวขางตน ทำใหกรมธนารกษตองตระหนก และเขาใจถงภาระหนาทใหชดเจน เพอใหสามารถวางเปาหมายในการตอบสนองความตองการและความคาดหวงของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยไดในทกพนธกจ ในแตละกลมทมความแตกตางกน ซงกรมธนารกษไดคนหาความรเกยวกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยจากขอมลทเกยวของ ไดแก การศกษาวเคราะหพนธกจและภารกจ สถตการใชบรการของผรบบรการผานชองทางตางๆ ของกรมฯ กระบวนการและขนตอนงานบรการ การรบฟงความคดเหน การปรบปรงหรอพฒนางานบรการใหมๆ ของกรมฯ ปจจยภายนอกและภายในทอาจทำใหเกดกลมผรบบรการกลมใหมๆ หรอผรบบรการทพงมในอนาคต อนเนองจากการเขารวมประชาคมอาเซยน (AEC) ทนำไปสการดำเนนการทสะทอนใหเหนถงการเปนแบบอยางทด (Best Practices) ดานการมงเนนผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ดงตอไปน

1. การบรหารจดการความรเกยวกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย

เพอใหความสำคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยไดครบและครอบคลมทกภารกจ กรมธนารกษไดมคำสงแตงตงคณะทำงานมาวเคราะห เพอกำหนดกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ซงมผบรหารและผแทนจากทกหนวยงานมารวมเปนคณะทำงาน และมรองอธบดในแตละดานทำหนาทเปนประธานคณะทำงานชดยอยประชมระดมความคดเหนในการกำหนดกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย โดยมกระบวนการทำงานดงภาพท 1 และผลการจำแนกกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยปรากฏตามตามรางดานลาง

������������� PMQA.indd 63 12/19/13 5:42:49 PM

64 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ภาพท 1 แผนภาพแสดงการกำหนดกลมผรบบรการ และผมสวนไดสวนเสยของกรมธนารกษ

������������� PMQA.indd 64 12/19/13 5:42:49 PM

65รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ตารางแสดงการกำหนดกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยตามงานบรการหลก

นอกจากน เพอใหการกำหนดกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยของกรมธนารกษมความทนสมยอยเสมอ จงมการทบทวนการกำหนดกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยอยางตอเนองทกป ตลอดจนมการจดเกบฐานขอมลลกคาหรอ Customer Profile ในแตละงานบรการเพอใชเปนขอมลในการตดตอประสานงานกบผรบบรการ รวมทงประชาสมพนธขาวสารหรองานบรการใหมๆ ของกรมธนารกษ

2. การรบฟงความคดเหนในเชงรกและเชงรบและการจดกจกรรม เพอสรางความสมพนธทดกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยของกรมฯในปจจบนและในอนาคตอยางครอบคลมและทวถง ดงน

1) การรบฟงความคดเหนในเชงรก เปนการรวบรวมขอมลเพอเรยนรความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยกอนการปรบปรงและพฒนากระบวนการ โดยผานการดำเนนการ ดงน การสำรวจโดยใชแบบสอบถาม การเชญผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยมารวมประชมสมมนา เพอแลกเปลยนความคดเหน หรอการแตงตงเปน

������������� PMQA.indd 65 12/19/13 5:42:50 PM

66 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

คณะทำงานภาคประชาชนในระดบพนท ตลอดจนการลงพนทเพอเยยมเยยนและพดคยกบผรบบรการโดยตรง

2) การรบฟงความคดเหนในเชงรบ โดยเปนการรวบรวมขอมลความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ผานชองทางตางๆ ทกรมธนารกษกำหนด ไดแก เคานเตอรบรการของกรมฯ โทรศพทสายตรง โทรสารของกรมฯ เวบไซดกรมธนารกษ สายตรงอธบด ตรบฟงความคดเหน/ขอรองเรยน ณ เคานเตอรบรการ “ศนยขอมลบรการประชาชน” และ“ศนยรองเรยนรองทกข ”และเพอใหชองทางการรบฟงความคดเหนของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยมความทนสมยและสอดคลองกบปรมาณการใชงานอยเสมอ กรมธนารกษไดมการสงการและกำชบใหหนวยงานทรบผดชอบในแตละชองทางการใหบรการฯ ตองมการเกบรวบรวบขอมลสถตการใชบรการทกป เพอนำขอมลทไดไปปรบปรงชองทางการใหบรการใหเหมาะสมตรงกบความตองการของผรบบรการอยเสมอ

3) การจดกจกรรมความสมพนธของกรมธนารกษ ไดจดกจกรรมความสมพนธในระดบกรมและระดบหนวยงานในสงกดทงในสวนกลางและสวนภมภาคทวประเทศ ไดจงกำหนดใหทกหนวยงานมสวนรวมในกจกรรมเชงรกผานโครงการประกวดการพฒนาองคกรตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการของกรมธนารกษ ดงน

3.1) การจดกจกรรมสรางความสมพนธในระดบกรม เปนกจกรรมสรางความสมพนธกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยทมการจดขนอยางนอยปละ 1-2 กจกรรมทกป ซงมการประชมผบรหารเพอกำหนดประเภทและลกษณะกจกรรมทจะดำเนนการโดยการประชมไดใชขอมลความตองการและขอเสนอแนะของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยทกกลมมาประกอบการพจารณา และมการจดลำดบความสำคญโดยคำนงถงความพรอมดานงบประมาณบคลากรทจะเขาไปจดกจกรรม และชวงเวลาในการจดกจกรรม การจดกจกรรมสรางความสมพนธกบผรบบรการ มการแตงตงคณะทำงานจดกจกรรมฯโดยแบงหนาทความรบผดชอบอยางชดเจน โดยการจดกจกรรมมการเชญหนวยงานราชการ รฐวสาหกจ ประชาชน และชมชนทเกยวของทเปนพนธมตรกบกรมธนารกษ ไดแก สำนกงานปลดกระทรวงการคลง สำนกงานปลดสำนกนายกรฐมนตร กรมศลปกร กระทรวงทองเทยวและกฬา สำนกงานตำรวจแหงชาต กรงเทพมหานคร สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม สำนกทรพยสนสวนพระมหากษตรย มหาวทยาลยธรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปกร ประชาคมบางลำพ

������������� PMQA.indd 66 12/19/13 5:42:50 PM

67รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

บรษท ธนารกษพฒนาสนทรพย จำกด หนวยงานในสงกดกระทรวงการคลง ตลอดจนมการประชาสมพนธผานชองทางตางๆ ทงทางสถานโทรทศน วทย หนงสอพมพ แผนพบและปายประชาสมพนธ เพอเชญชวนใหผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยของกรมธนารกษเขารวมงาน เชน โครงการยอนยคกรงรตนโกสนทร “งานรำลกรตนโกสนทร 230 ป” เปนตน

3.2) การจดกจกรรมสรางความสมพนธในระดบหนวยงาน ไดกำหนดใหทกหนวยงานในสงกดทวประเทศมสวนรวมในกจกรรมเชงรกโดยดำเนนการผานโครงการประกวดการพฒนาองคกรตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการของกรมธนารกษ โดยไดกำหนดใหทกหนวยงานตองดำเนนการจดกจกรรมสรางความสมพนธทดกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยและการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการปฏบตงานอยางนอยหนวยงานละ 1 กจกรรมตอป และมการประเมนผลหนวยงานตางๆ จากตวชวด รอยละความพงพอใจของผเขารวมกจกรรมสรางความสมพนธกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย 2 ครงตอป

3. การพฒนาและปรบปรงการบรการอยางตอเนองเพออำนวยความสะดวกแกผรบบรการ

จากการทกรมธนารกษไดดำเนนการตามขอ 1 และ 2 ทกลาวมาแลว ทำใหกรมธนารกษมขอมลทไดจากการเรยนรความตองการและความคาดหวงของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยของกรมฯ นำมาใชในการพฒนาและปรบปรงการบรการอยางตอเนอง เพออำนวยความสะดวกและสรางความพงพอใจแกผรบบรการ สงผลใหในการสำรวจแบบสอบถามความพงพอใจของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ทเขารวมกจกรรมสรางความสมพนธทหนวยงานภายในกรมธนารกษมผลคะแนนเกนเกณฑมาตรฐาน โดยการพฒนาและปรบปรงงานบรการอยางตอเนอง ดงน

1) การจดทำคมอการตดตอราชการกรมธนารกษ เพอแจกใหกบผรบบรการ ณ เคานเตอรบรการของกรมฯ หรอสามารถดาวนโหลดไดทเวบไซดของกรมธนารกษ

2) การขยายชองทางใหประชาชนสามารถใชบรการไดสะดวกขน เชน การชำระคาเชาทราชพสดผานธนาคาร การซอผลตภณฑเหรยญผานระบบ e – catalog การตรวจสอบขอมลราคาประเมนฯ ผานระบบเผยแพรราคาประเมนผานเวบไซด การตรวจสอบขอมลการใหบรการดานทราชพสดผานระบบบรการผเชาและผใชทราชพสด การขยายเวลาการใหบรการจายแลกเหรยญกษาปณในชวงพกกลางวน ณ เคานเตอรบรการของสำนกบรหารเงนตรา เปนตน

������������� PMQA.indd 67 12/19/13 5:42:50 PM

68 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

3) การพฒนาหนวยงานตนแบบในการใหบรการ โดยนำรองแหงแรกทสำนกงานธนารกษพนทเชยงใหม เปน Smart office และมการใหบรการแบบ One stop service

4) การจดสงอำนวยความสะดวก ณ จดใหบรการ เชน การเพมจดบรการนำดมฟร การตดตงโทรทศน ณ จดใหบรการ การจดทำปายบอกทางใหชดเจน การจดพนทจอดรถสำหรบผรบบรการ การใชโทรศพทสอบถามคณภาพการใหบรการ เพอใหไดขอมลปอนกลบอยางทนทวงทภายหลงจากมารบบรการ เปนตน

5) การปรบปรงขนตอนและระยะเวลาการใหบรการ และทำใหเกดความโปรงใสในการปฏบตราชการ โดยกำหนดเปนนโยบายใหทกหนวยงานของกรมธนารกษ ดำเนนการผานโครงการประกวดการพฒนาองคกรประจำปฯ ในหวขอ “การจดทำขนตอนและมาตรฐานระยะเวลาปฏบตราชการของกระบวนงานบรการพรอมใหปรบปรงกระบวนการทำงาน” โดยมเปาหมายหนวยงานละ 2-4 กระบวนงาน / ป

6) การจดทำคมอการปฏบตงานใหกบเจาหนาท เพอกำหนดมาตรฐานการปฏบตงานสำหรบเจาหนาท และการจดหลกสตรการฝกอบรมในหวขอทเกยวของกบการใหบรการและการปรบปรงงานบรการทกป

7) การกำหนดกระบวนการจดการขอรองเรยนทเปนระบบ โดยมผรบผดชอบ ขนตอน ระยะเวลา การตอบขอรองเรยน การตดตามและการรายงานผล และมการการจดการปรบปรงแกไขขอรองเรยน เพอใหทกหนวยงานใสใจในการแกไขปญหาขอรองเรยน รองทกขอยางจรงจง

8) การสรางนวตกรรมการใหบรการใหมๆ เชน การจดสรางศนยการเรยนรววฒนาการการผลตเหรยญกษาปณและเครองราชอสรยาภรณทโรงงานกษาปณ ทรงสต การจดสรางพพธภณฑเหรยญ ทถนนจกพงษ และการสรางศนยการเรยนรกรมธนารกษ(โรงพมพครสภาเดมทถนนพระอาทตย เปนตน

4. ผลงานบรการทโดดเดนและการไดรบรางวล จากการทกรมธนารกษกำหนดแนวทางและวธการในการใหทกหนวยงานมสวนรวมในการปรบปรงงานบรการและสรางมาตรฐานการใหบรการทกลาวมา สงผลใหกรมธนารกษสามารถนำไปพฒนาเปนนวตกรรมใหมๆ ในการใหบรการกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย โดยมผลงานนวตกรรมทโดดเดน อาท

������������� PMQA.indd 68 12/19/13 5:42:50 PM

69รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

1) ผลงาน “การจดแสดงทรพยสนมคาของแผนดนดวยระบบเสมอนจรง (Augmented Reality Technology)” ซงเปนผลจากการนำระบบเทคโนโลยสมยใหมมาชวยในการปรบปรงรปแบบการจดแสดงทรพยสนมคาของแผนดนใหมความนาสนใจมากยงขน โดยไดรบรางวลบรการภาครฐแหงชาต (Thailand Public Service Award) ประจำป พ.ศ.2555 ประเภทรางวลนวตกรรมการบรการทเปนเลศ ระดบดเดน จากสำนกงาน ก.พ.ร.

2) ผลงาน “สรางเครองแยกความหนาเหรยญกษาปณหมนเวยนชนดราคา ๕ บาท เพอเพมประสทธภาพการจายแลกเหรยญกษาปณ” ซงเปนความคดสรางสรรคของบคลากรดานเหรยญกษาปณของกรมธนารกษในการนำเศษโลหะและวสดทเหลอจากกระบวนการผลตเหรยญ มาประดษฐเปนเครองจกรชวยในการคดแยกเหรยญกษาปณหมนเวยนชนดราคา 5 บาท โดยไดรบรางวลชมเชย จากการประกวดนวตกรรมกระทรวงการคลงหรอรางวลเพชรวายภกษ ครงท ๒ ป พ.ศ.๒๕๕๓ (MOF INNOVATION AWARD ๒๐๑๐)

ปจจยแหงความสำเรจ

การใหบรการของกรมธนารกษ สามารถกาวไปสความเปนเลศดานการมงเนนผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย เนองจากมปจจยสำคญทสนบสนนความสำเรจ ดงน

1. ผนำองคกรใหความสำคญกบการพฒนาองคกร

ผบรหารของกรมธนารกษใหความสำคญกบการพฒนาองคกร โดยกำหนดเปนนโยบายใหมการประกวดการพฒนาองคกรตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการของกรมธนารกษ และไดจดสรรสงจงใจใหกบหนวยงานทมผลคะแนนดทงในรปของเงนรางวลและการศกษาดงานภายในและภายนอกประเทศ ทำให ทกหนวยงานภายในองคกรตองมการพฒนาและปรบปรง นอกจากการกำหนดเปนนโยบายดงกลาวแลวผบรหารของกรมธนารกษยงใหการสนบสนนและเขารวมในการจดกจกรรมตางๆ เพอสรางความสมพนธกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยของกรมฯ ดวย

������������� PMQA.indd 69 12/19/13 5:42:50 PM

70 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

2. การดำเนนการอยางตอเนอง และความรวมมอของบคลากร

การจดใหมการประกวดการพฒนาองคกรฯของกรมธนารกษอยางตอเนอง ทกป ทำใหบคลากรภายในองคกรปรบตวและยอมรบการเปลยนแปลง จนสามารถนำแนวทางการพฒนาองคกรมาปรบใชเปนสวนหนงของการปฏบตงานอยางคนชน และตอ ยอดเพอใหเกดการบรการทดยงขน จงเปนความรวมมอ รวมแรง รวมใจ ไปในทศทางเดยวกน พรอมเพรยงกน ของบคลากรทวทงองคกร

3. ความพรอมอปกรณและเทคโนโลยททนสมยในการปฏบตงาน

กรมธนารกษมความพรอมในดานอปกรณ เทคโนโลยททนสมย และสงอำนวยความสะดวก ทสำคญในการใหบรการ ในการปฏบตงาน และมแนวทางและวธการปรบปรงประสทธภาพของสวนราชการ ซงเกดจากนโยบายผบรหารระดบสง และกระบวนการรบฟงความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย และมการพฒนาทกษะและความรในการปฏบตงานของบคลากร เพอใหเกดผลการดำเนนการทดอยางตอเนอง

������������� PMQA.indd 70 12/19/13 5:42:50 PM

71รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

หมวด 4 ดานการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการและการจดการความร

กระทรวงพลงงาน ดำเนนงานบรหารจดการองคการทมงไปสวสยทศน “มงบรหารพลงงานอยางยงยนใหประเทศชาตและประชาชนชาวไทยมพลงงานใชอยางพอเพยง” ภายใตพนธกจทหลากหลายทงการ ศกษา สำรวจ วเคราะห ประเมนศกยภาพ ตดตามสถานการณ ประเมนผล และเปนศนยขอมลดานพลงงานของประเทศ การกำหนดนโยบาย แผน และมาตรการดานพลงงาน การจดหาพลงงาน พลงงานทดแทน และพลงงานหมนเวยน การกำหนดมาตรการ กฎ ระเบยบ และกำกบดแล ควบคม การดำเนนงานดานพลงงาน การวจยและพฒนาดานพลงงาน การสงเสรม สนบสนนการจดหาพฒนาและอนรกษพลงงาน การถายทอดเทคโนโลยและพฒนาบคลากรดานพลงงาน และการประสานความรวมมอระหวางประเทศดานพลงงาน จำนวนบคลากรผปฏบตงาน ประกอบดวยขาราชการ 1,290 คน พนกงานราชการ 685 คน และลกจางประจำ 268 คน มขอไดเปรยบขององคการ คอ ความคลองตวดานงบประมาณดำเนนการ มเครอขายหลายระดบและครอบคลมทกพนท รวมทงมสำนกงานพลงงานอยในทกจงหวด

ระบบการวดและวเคราะหผลการดำเนนงาน

กระทรวงพลงงานมระบบการวดและวเคราะหผลการดำเนนงานทสอดคลองไปในทศทางเดยวกนและทวทงองคกร เพอใชเปนเครองมอในการบรหารนโยบายยทธศาสตรดานพลงงานของประเทศ การตดสนใจของผบรหารระดบสง การขบเคลอนยทธศาสตร และการปฏบตงานประจำวน รวมถงการนำขอมลและสารสนเทศ บทเรยนทเกดขนมาวเคราะหและจดทำเปนองคความรเพอผลกดนใหเกดการปรบปรงและพฒนาองคกร นำไปสการสรางนวตกรรมในการทำงาน นอกจากน กระทรวงพลงงานยงสรางความพรอมใชงานของขอมลและสารสนเทศทถกตอง เชอถอได ทนเวลา รวมทงบรหารจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศโดยคำนงถงคณภาพ เพอรองรบการทำงานตอบสนองภารกจของ

กระทรวงพลงงาน

������������� PMQA.indd 71 12/19/13 5:42:50 PM

72 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กระทรวงพลงงานทตองทนตอสถานการณทเปลยนแปลงรวดเรว ขณะเดยวกนตองสามารถรกษาความมนคงปลอดภยของขอมลและสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ

การจดเกบ รวบรวมขอมลและสารสนเทศเกยวกบผลการดำเนนงานจะเปนไปตามพนธกจ ทครอบคลมรอบดาน ซงแบงไดเปน 2 ประเภท ไดแก (1) ขอมลและสารสนเทศสนบสนนการตดสนใจเชงยทธศาสตร ซงประกอบดวยขอมลและสารสนเทศสนบสนนยทธศาสตร และตวชวดตามยทธศาสตร (2) ขอมลและสารสนเทศสนบสนนการปฏบตงานประจำ ทงน ขอมลและสารสนเทศสนบสนนยทธศาสตรของกระทรวงพลงงานมความสอดคลองเชอมโยงกนตามภารกจของแตละกรม ซงเกดจากการวเคราะหหวงโซอปทาน (Supply – Demand Chain) ดานพลงงานของประเทศอยางเปนระบบ ครอบคลมตงแตการจดหาพลงงาน การแปรรป การใชพลงงาน ตลอดจนการคมครอง ผบรโภคพลงงาน กระทรวงพลงงานไดมการกำหนดตวชวดในระดบเปาประสงคของแตละยทธศาสตรเพอเปนเครองบงชทสะทอนถงผลสมฤทธของการดำเนนงานตามทศทางองคกร และเปนเครองมอในการตดตามวดผลการดำเนนงานตามแผนทกำหนด โดยมเกณฑพจารณาตวชวดทเขมขน สามารถวดผลไดตอเนอง สามารถแสดงใหเหนความกาวหนาของการดำเนนการทสมพนธเชอมโยงกบตวชวดอนในลกษณะตวชวดนำ-ตวชวดตาม (Leading & Lagging Indicators) รวมทงเปนตวชวดทใชในระดบสากลเพอใหสามารถเทยบเคยงความสำเรจได นอกจากน กระทรวงพลงงานยงเกบรวบรวมขอมลและสารสนเทศสนบสนนการปฏบตงานประจำ การปฏบตงานทวไป และวางแผนพฒนาองคกรใหครอบคลมรอบดาน เพอใหการดำเนนงานขององคกรบรรลตามวสยทศน

การจดการขอมลและสารสนเทศของกระทรวงพลงงาน มงพฒนาใหเกดความครอบคลม ถกตอง ทนสมย และเชอถอได โดยมกระบวนการวเคราะหความครอบคลมของขอมลและสารสนเทศในการสนองตอบตอการดำเนนยทธศาสตร การทบทวนสถานะขอมลและสารสนเทศใหเปนปจจบน รวมทงการคดเลอกขอมลและสารสนเทศทจำเปนตองพฒนาและปรบปรงใหมใหสอดคลองตามความตองการของผใชงานทกรอบป โดยผลจากการวเคราะห ทบทวน และคดเลอกขอมลและสารสนเทศ ไดนำไปสนวตกรรมทสำคญ อาท ความตองการใชประโยชนของขอมลทมความลกหรอขอบเขตของขอมลในระดบจงหวด ทำใหเกดโครงการพฒนาระบบฐานขอมลพลงงานระดบพนท โดยมการประสานงานและบรณาการดานขอมลระหวางหนวยงานทงภายในภายนอกกระทรวง รวมทงเกดเปนแผนงานในมตของการพฒนาพลงงานระดบจงหวด ซงนบเปนการเปลยนแปลงสำคญ

������������� PMQA.indd 72 12/19/13 5:42:50 PM

73รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

เพอปรบปรงประสทธภาพในการจดทำแผนพฒนาพลงงานทเชอมโยงกนทงแนวดง (ระดบประเทศ/ภมภาค/จงหวด) และแนวระนาบ (สอดคลองกบแผนดานตางๆ) สงผลใหการดำเนนงานของกระทรวงพลงงานสามารถสนองตอบตอความตองการของผมสวนไดสวนเสยในทกระดบ นอกจากน กระทรวงพลงงานยงใหความสำคญกบการตดสนใจเชงนโยบายบนพนฐานความถกตองของขอมลและการวเคราะหอยางเปนระบบ โดยมการตดตาม เฝาระวง และวเคราะหขอมลดานพลงงานทงในและตางประเทศอยางตอเนอง ทำใหกระทรวงพลงงานมสมรรถนะหลก “เขาใจและคาดการณสถานการณดานพลงงานทงในและตางประเทศ” และทำให “สามารถบรหารจดการพลงงานไดทงในสภาวะปกตและสภาวะวกฤต”

โดยในสภาวะปกต ขอมลและสารสนเทศสนบสนนการตดสนใจเชงยทธศาสตรจะถกจดเกบอยางเปนระบบ รวมทง ขอมลสำคญทตองตดตามใกลชด (Early Indicator) ซง ผบรหารระดบสงมอบหมายใหหนวยงานรบผดชอบตดตามเฝาระวงและรายงานตรงตอ ผบรหารผาน SMS และ E-mail ตามรอบเวลาทกำหนด ขอมลตางๆ จะถกนำมาวเคราะหประกอบการตดสนใจเชงยทธศาสตรในการปรบกลยทธการดำเนนงานใหทนตอสถานการณ ไวตอการเปลยนแปลง อาท การตดตามการเปลยนแปลงราคานำมนตลาดโลกรายวนเพอรกษาเสถยรภาพราคานำมนในประเทศ โดยใชกลไกของกองทนนำมนเชอเพลงในการบรหารราคาใหสอดคลองกบราคาตลาดโลก รวมทง การตดตามสถานการณความมนคงทางเชอเพลงสำรองของประเทศ สงผลใหปจจบนมการปรบแผนการสำรองนำมนเชอเพลงทางยทธศาสตรของประเทศใหมความมนคงเพมขน นอกจากน ผบรหารระดบสงของกระทรวงพลงงานไดใหความสำคญตอการวดและวเคราะหผลการดำเนนงานองคกร โดยตดตามผลการดำเนนงานของตวชวดตามยทธศาสตรทกำหนด เพอประเมนความสำเรจของการดำเนนงานในทกระดบอยางตอเนอง รวมทงเปรยบเทยบขอมลผลการดำเนนงานกบหนวยงานอน เพอสะทอนใหเหนประสทธภาพของการดำเนนงาน และขดความสามารถในการแขงขนขององคกร เพอนำไปสการตดสนใจเชงนโยบาย การปรบปรงกระบวนการ ตลอดจนการปรบกลยทธใหสามารถดำเนนงานไดบรรลเปาหมายทกำหนด

������������� PMQA.indd 73 12/19/13 5:42:50 PM

74 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การกำหนดตวชวดเพอวดวเคราะหผลการดำเนนงานของกระทรวง

ตวชวดหลกและตวชวดสนบสนน ถกกำหนดขนเพอใหสามารถเปรยบเทยบผลการดำเนนงานกบเปาหมายทกำหนดไวได รวมทง ทำใหเกดนวตกรรมการดำเนนงาน อาท ตวชวดจำนวนปรมาณกาซธรรมชาต (Sale Gas) ทจดหาได มความเชอมโยงกบตวชวดสดสวนการผลตไฟฟาโดยใชเชอเพลงฟอสซล สดสวนการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน และกำลงผลตสำรองไฟฟาในประเทศ ทำใหกระทรวงพลงงานสามารถตดตามและคาดการณระดบความสำเรจของยทธศาสตรความมนคงดานพลงงาน ทำใหมการปรบคาเปาหมายการใชพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกใหสอดคลองตามภาวะการณปจจบน ในการพจารณาจำนวนปรมาณกาซธรรมชาตทจดหาไดรวมกบการวเคราะหขอมลการใชกาซธรรมชาตซงมแนวโนมเพมสงขน ในขณะทปรมาณสำรองกาซธรรมชาตลดลงอยางตอเนอง นำไปสการปรบกลยทธใหสอดรบกบสถานการณทเปลยนไป โดยเกดแผนงานโครงการเพมศกยภาพของสถานรบกาซธรรมชาตเหลว (LNG) เพอรองรบการนำเขาจากตางประเทศ นอกจากนการตดตามและวเคราะหผลการดำเนนงานยงกอใหเกดความทาทายดานการจดการขอมล ซงนำไปสนวตกรรมการออกแบบการวด การจดเกบ และการประมวลผลขอมลทมประสทธภาพยงขน อาท การวเคราะหผลการเพมประสทธภาพของการลดอตราการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคการผลต การแปรรป และการใชพลงงาน ทำใหเกดแผนงานโครงการจดทำหลกเกณฑและวธการคำนวณเพอจดทำบญชกาซเรอนกระจกสำหรบการประกอบกจการปโตรเลยมในประเทศไทย และโครงการศกษาแนวทางการจดทำ คากจกรรมการใชพลงงาน (Activity Data) และคาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจก (Emission Factor) จากเชอเพลงทใชในภาคการผลตพลงงานของประเทศ

ดานการบรหารจดการพลงงานในสภาวะวกฤต ผบรหารระดบสงของกระทรวงพลงงานจะเรยกใชขอมลจาก Energy Command Control Center (ECCC) ซงเปนศนยตดตามเฝาระวง (Monitor) สถานการณความมนคงดานพลงงาน และบญชาการกรณเกดสภาวะวกฤตพลงงาน เพอวางแผนแกไขปญหา โดยสามารถเรยกใชขอมล Real Time จากหนวยงานทรวบรวมขอมลและสารสนเทศตามพนธกจ อาท ขอมลความตองการใชและการจดหาไฟฟา จากการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ขอมลระบบปฏบตการทอสงกาซธรรมชาต จากบรษท ปตท. จำกด (มหาชน) รวมกบขอมลจากศนยปฏบตการกระทรวง (MOC) และศนยปฏบตการกรม (DOC) ในการตดสนใจแกไขภาวะวกฤตไดอยางทนทวงท อาท การบรหารจดการดานไฟฟากรณวกฤตกาซธรรมชาตจากประเทศ

������������� PMQA.indd 74 12/19/13 5:42:50 PM

75รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

สหภาพเมยนมารหยดจายในเดอนเมษายน 2556 ผบรหารของกระทรวงพลงงานไดใชขอมลและสารสนเทศการวางแผนจดหาไฟฟา เพอรองรบกบปรมาณความตองการไฟฟาของประเทศจนสามารถผานพนวกฤตได

การจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

กระทรวงพลงงานใหความสำคญตอการจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศทเชอถอได ปลอดภย และใชงานงาย เพอสนบสนนใหเกดการจดการขอมลและสารสนเทศขององคกรทมประสทธภาพ โดยดำเนนการพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศตามแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารกระทรวงพลงงาน (ICT Master Plan) ซงถายทอดมาจากแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศ แผนแมบทความมนคงปลอดภยดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารแหงชาต และสอดคลองกบยทธศาสตรของกระทรวงพลงงาน โดยถายทอดผานการดำเนนการของคณะทำงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารกระทรวงพลงงาน ซงประกอบดวยผแทนจากทกกรมในสงกด ลงสคณะทำงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระดบกรม

การบรหารจดการขอมลและสารสนเทศของกระทรวงพลงงานดำเนนการตามแนวทางมาตรฐาน ISO/IEC27001 ซงเปนมาตรฐานการรกษาความมนคงปลอดภยของขอมลและระบบเทคโนโลยสารสนเทศในระดบสากล โดยคำนงถงความสมดลของขอมลและสารสนเทศ และระบบเทคโนโลยสารสนเทศ ตามหลกการ CIA 3 ประการ ไดแก (1) การรกษาไวซงความลบ (Confidentiality) โดยมการกำหนดขอบเขต ขอจำกดการเขาถงขอมลตามความสำคญของขอมลและสารสนเทศแตละระดบ (2) ความถกตองและสมบรณครบถวน (Integrity) โดยแบงระดบตามผลกระทบตอองคกรของความถกตองสมบรณของขอมลและสารสนเทศ และ (3) ความพรอมใชงาน (Availability) โดยพจารณาความจำเปนตองพรอมใชงานของขอมลและสารสนเทศแตละระดบ ทงน การจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศใหเกดความเชอถอได ปลอดภย และใชงานงาย ดำเนนการโดยคณะทำงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารกระทรวงพลงงาน เปนผกำหนดนโยบายการรกษาความมนคงปลอดภยดานสารสนเทศของกระทรวงพลงงาน ซงครอบคลมถงโปรแกรม (Software) ระบบงาน (Application) เครอขาย (Network) ครภณฑคอมพวเตอร (Hardware) และบคลากร (Peopleware) และถายทอดไปยงคณะทำงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระดบกรมเพอจดทำนโยบายและแนวปฏบตการรกษาความมนคงปลอดภยดานสารสนเทศระดบกรม เปนกรอบใหศนยเทคโนโลยสาร

������������� PMQA.indd 75 12/19/13 5:42:50 PM

76 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

สนเทศและการสอสาร หนวยงานเจาของขอมล หนวยงานเจาของระบบฐานขอมล และ ผเกยวของปฏบตตามขอกำหนด

การพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศขององคกรทนตอสถานการณปจจบน กระทรวงพลงงานไดกำหนดใหมการทบทวนการพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศอยางตอเนอง เพอปรบปรงการดำเนนงานทกระดบใหสนบสนนการดำเนนงานขององคกรไดอยางมประสทธภาพ และทำใหมนใจวาขอมลสารสนเทศและระบบเทคโนโลยสารสนเทศเหมาะสมและทนสมยเสมอ ทงการทบทวนแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระดบกระทรวงและระดบกรม ทบทวนนโยบายและแนวปฏบตการรกษาความมนคงปลอดภยดานสารสนเทศระดบกระทรวงและระดบกรม รวมทง ทบทวนแผนบรหารความเสยงของระบบฐานขอมลและสารสนเทศ และแผนแกไขปญหาจากสถานการณความไมแนนอนและภยพบตทอาจจะเกดกบระบบฐานขอมลและสารสนเทศ (IT Contingency Plan) ของกรม รวมทงไดกำหนดใหมการสำรวจความพงพอใจของผใชงานระบบเทคโนโลยสารสนเทศทงภายในและภายนอกองคกรตามรอบเวลาทกำหนด เพอพฒนาปรบปรงการดำเนนงานใหตอบสนองความตองการของผใชงานไดอยางมประสทธภาพ

ผลจากการจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศอยางเปนระบบของกระทรวงพลงงาน นอกจากชวยสนบสนนใหเกดการจดการขอมลและสารสนเทศขององคกรทมประสทธภาพแลว ยงกอใหเกดประสทธผลตอการยกระดบขดความสามารถในการบรการประชาชน อาท การพฒนาระบบชำระคาธรรมเนยมใบอนญาตและการออกใบเสรจรบเงน โดยหนวยงานจะสงใบแจงชำระคาธรรมเนยมเพอใหผรบบรการสามารถนำใบแจงชำระคาธรรมเนยมไปชำระทไปรษณยหรอธนาคาร และจะจดสงใบเสรจรบเงนและใบอนญาตให นอกจากน ยงมการนำระบบ VPN (Virtual Private Network) มาใชเพอตอยอดการใหบรการ สงผลใหหนวยราชการสวนภมภาคในสงกดสามารถเขาใชระบบงานทำหนาทแทนหนวยงานสวนกลางในการใหบรการรบชำระคาธรรมเนยมใบอนญาตแกผรบบรการในสวนภมภาคไดโดยตรง สามารถชวยลดระยะเวลาของขนตอนการออกใบอนญาตและการจดสงใบเสรจรบเงนแกผรบบรการ รวมทงชวยลดคาใชจายของผรบบรการในการตดตอราชการสวนกลาง การพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศอยางเปนองครวมของกระทรวงพลงงานกอใหเกดการบรณาการงบประมาณการลงทนดานเทคโนโลยสารสนเทศใหมการใชจายอยางประหยด เกดประโยชน และมประสทธภาพสงสดกบองคกรดวย

������������� PMQA.indd 76 12/19/13 5:42:50 PM

77รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การจดการความร

กระทรวงพลงงานไดดำเนนการตามกระบวนการจดการความรอยางตอเนองมาตงแตป 2552 โดยมเปาหมายหลกเพอให “บคลากรมความรดานพลงงานอยางรอบดาน” และเกดการสอสารและแลกเปลยนเรยนรองคความรดานพลงงานทงภายในและภายนอกกระทรวง โดยดำเนนการผานคณะทำงานจดการความรซงทำงานเชอมโยงกนในระดบกระทรวงและระดบกรม คณะทำงานจดการความรระดบกระทรวง ประกอบดวยผบรหารสงสดดานการจดการความร (Chief Knowledge Officer : CKO) ของกระทรวงพลงงานเปนประธานและผแทนจากทกกรมภายใตสงกด คณะทำงานจดการความรระดบกรม ประกอบดวย CKO ของกรม และผแทนจากทกสำนก/ศนย/กอง จากการใหความสำคญและมงมนตอการพฒนาการจดการความรของผบรหารระดบสง ตลอดจนแนวทางการจดการความรอยางเปนระบบผลกดนใหการจดการความรของกระทรวงพลงงานมความตอเนองและสามารถนำไปใชประโยชนไดจรง

กระทรวงพลงงานไดใหความสำคญอยางยงตอการคดเลอกองคความรในการดำเนนการจดการความรแตละป โดยมเกณฑในการคดเลอกองคความรทสำคญ 3 ประการ ไดแก (1) เปนองคความรทสนบสนนประเดนยทธศาสตรของกระทรวงและเปนประโยชนตอการปฏบตงาน (2) เปนองคความรทอยในความสนใจ หรอเปนประเดนรอน (Hot Issue) ทสงผลกระทบตอนโยบายดานพลงงาน และ (3) เปนองคความรพนฐานจำเปนทบคลากรขององคกรควรรบร โดยคณะทำงานจดการความรเปนผวเคราะห ทบทวน และคดเลอกองคความรตามหลกเกณฑรวมกบการสอบถามความตองการรบรของบคลากร ทำใหเชอมนไดวาองคความรทผานการคดเลอกของกระทรวงพลงงานตรงกบความตองการและสามารถนำไปใชประโยชนไดจรง จากนนทกกรมในสงกดจะดำเนนการตามกระบวนการจดการความรอยางนอยปละ 1 องคความร กระทรวงพลงงานมการจดสมมนาแบงปนแลกเปลยนความร (KM Day) ระหวางกรมในสงกดเปนประจำทกป โดยเชญวทยากรทมความรความเชยวชาญในองคความรทคดเลอกมาบรรยายใหความรแกบคลากรทกกรมของกระทรวง รวมทงมกจกรรม เพอสรางบรรยากาศในการแลกเปลยนความร และสรางแรงจงใจใหเกดการมสวนรวมของบคลากร เชน การถามตอบชงรางวล ตลอดจนไดพฒนาระบบ KM Portal เพอเปนแหลงรวบรวม จดเกบ และเผยแพรองคความรของกระทรวงทผานกระบวนการจดการความรอยางเปนระบบผานทางเวบไซต โดยมงหมายใหบคลากรทงภายในองคกรรวมทงผสนใจภายนอกสามารถเขาถงองคความรของกระทรวงพลงงานไดอยางสะดวก และมการสกดองค

������������� PMQA.indd 77 12/19/13 5:42:50 PM

78 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ความรจดทำเปนบทความเผยแพรผานสอประเภทตางๆ อาท สอสงพมพ สอวทยโทรทศน

จากการดำเนนกระบวนการจดการความรอยางตอเนองของกระทรวงพลงงาน การคดเลอกองคความรทตอบโจทยความตองการรบรของผเกยวของ ตลอดจนการสกดองคความรทเขาใจงาย สอสารผานชองทางหลากหลาย การสรางบรรยากาศแหงการเรยนร สงผลใหเกดการบรณาการดานองคความรระหวางกรม บคลากรขององคกรไดมโอกาสรบรและทำความเขาใจตอภารกจรอบดานของกระทรวง สามารถนำองคความรไปใชประโยชนในการปฏบตงาน สอสารและชแจงแกสาธารณะได นบวาเปนการบรรลเปาหมายของการจดการความรเพอพฒนาบคลากร และเปนเครองมอสนบสนนการดำเนนการเพอใหบรรลตามยทธศาสตรของกระทรวงพลงงาน ตวอยางองคความรและประสทธผลทไดจากการจดการความรของกระทรวงพลงงาน ดงน

ยทธศาสตร พน. องคความร ประสทธผล

สงเสรมการพฒนา ผลต และใชพลงงานควบคไปกบการดแลรกษาสงแวดลอม

การนำกาซธรรมชาตและสารพลอยไดจากกระบวนการผลตปโตรเลยมไปใชประโยชนแทนการเผาทง (ชธ.)

นำกาซธรรมชาตและสารพลอยไดจากกระบวนการผลตปโตรเลยมไปใชประโยชนแทนการเผาทง เชน ใชทดแทน LPG สำหรบวสาหกจชมชนแปรรปผลผลตการเกษตร

สงเสรม วจย พฒนา พลงงานทดแทน

นำมนแกสโซฮอลและไบโอดเซล (ธพ.) สรางความเชอมนในการใชพลงงานทดแทนแกทกภาคสวนกอใหเกดความรวมมอและการยอมรบ สงผลใหการใชพลงงานทดแทนมปรมาณเพมขนอยางตอเนอง

การพฒนาพลงงานอยางมดลยภาพตอสงแวดลอม)

การใชนำมนแกสโซฮอล (E10,E20,E85) อยางมประสทธภาพ (พพ.)

ใหความรเรองเครองยนตทปรบเปลยนจากใชเบนซน 91 มาใชแกสโซฮอล ทำใหประชาชนปรบตวรบนโยบายยกเลกการจำหนายเบนซน 91 ในตนป พ.ศ.2556 ได

การเปนองคกรสมรรถนะสงทยดมนในหลกธรรมาภบาล

ทฤษฎและองคประกอบการสรางการมสวนรวมของภาคประชาชน (สป.พน.)

พลงงานจงหวดทวประเทศนำองคความรทไดไปใชสงเสรมใหประชาชนไดมสวนรวมออกแบบและจดทำ “แผนพฒนาพลงงานชมชน”

การกำกบดแลกจการพลงงานและกจการทเกยวของ

โครงสรางราคา LPG (สนพ.) การปรบโครงสรางราคา LPG ใหสะทอนตนทนทแทจรงคอ ก.ค.54 เรมปรบราคาในภาคอตสาหกรรม และม.ค.55 เรมปรบราคาในภาคขนสง

������������� PMQA.indd 78 12/19/13 5:42:50 PM

79รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ปจจยแหงความสำเรจในการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการ และการจดการความร

1. การสนบสนนของผบรหารและการทำงานเปนทม

ผบรหารของกระทรวงพลงงานมความมงมนและใหความสำคญตอกระบวนการวดวเคราะห การจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศ และการจดการความรของกระทรวงพลงงาน โดยผบรหารระดบสงของหนวยงานไดเขารวมเปนประธานคณะทำงาน ทงคณะทำงานตดตามตวชวดตามคำรบรองการปฏบตราชการระดบกระทรวง และระดบกรม รอบ 6 เดอน และ 12 เดอน โดยปลดกระทรวงพลงงานเปนประธานตดตามการบรรลผลการดำเนนงานของตวชวดระดบกระทรวงดวยตนเอง และรองปลดกระทรวงพลงงานเปนประธานคณะทำงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระดบกระทรวง โดยมผบรหารดานเทคโนโลยสารสนเทศระดบสง (Chief Information Officer : CIO) ของกรม เปนประธานคณะทำงานระดบกรมในการวางแผนพฒนาดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศขององคกร ตลอดจนการดำเนนการจดการความรทมผตรวจราชการกระทรวงพลงงาน ในฐานะผบรหารดานการจดการความร (Chief Knowledge Officer : CKO) เปนประธานคณะทำงานจดการความรระดบกระทรวง และ CKO กรม เปนคณะทำงานจดการความรระดบกรม นอกจากการสนบสนนของผบรหารแลว กระทรวงพลงงานยงมงเนนการทำงานเปนทมทแขงแกรง โดยคณะทำงานทกชดจะมการดำเนนงานทประสานเชอมโยงกนทงคณะทำงานระดบกระทรวง และคณะทำงานระดบกรม และมการถายทอดการดำเนนงาน ลงระดบสำนก/ศนย/กองของแตละกรมในสงกด

2. การกำหนดกรอบการดำเนนงานทชดเจน และการปรบปรงการดำเนนงานอยางตอเนอง

กระทรวงพลงงานมงเนนการดำเนนงานสองคกรสมรรถนะสง มกรอบการดำเนนงานทชดเจนเพอเปนแนวทางปฏบตของผเกยวของ ทงการกำหนดกรอบการพฒนาขอมลและสารสนเทศทตองผานกระบวนการวเคราะห ทบทวน และคดเลอกขอมลและสารสนเทศใหสอดคลองตามยทธศาสตรองคกร กรอบการกำหนดตวชวดตามยทธศาสตรทเขมขนเพอเปนเครองบงชถงผลการดำเนนงานขององคกรไดอยางชดเจน กรอบการบรหารจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศทถายทอดจากระดบประเทศ ลงมาถงการกำหนด

������������� PMQA.indd 79 12/19/13 5:42:50 PM

80 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ระเบยบปฏบตระดบกระทรวง กรม และหนวยงานยอยภายในกรมอยางเปนระบบ ตลอดจนกรอบการจดการองคความรทชดเจน ดวยปจจยนทำใหการดำเนนการวด การวเคราะห และการจดการความรของกระทรวงพลงงานทกระดบสามารถดำเนนการตามแนวทางทกำหนดเพอมงสเปาหมายเดยวกน นอกจากน กระทรวงพลงงานยงมงพฒนาปรบปรงการดำเนนงาน เนนการทบทวนตนเอง สำรวจความตองการและความพงพอใจของผรบบรการอยางตอเนอง โดยผลจากการทบทวนตนเองทำใหเกดนวตกรรมในการปรบปรงการดำเนนงานอยางมประสทธภาพ รวมทงตอบโจทยความตองการของผรบบรการไดอยางตรงเปาประสงคหลกของกระทรวง

������������� PMQA.indd 80 12/19/13 5:42:50 PM

81รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กรมสรรพสามต หมวด 4 ดานการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการและการจดการความร

กรมสรรพสามต เปนหนวยงานประเภทกรมบรการ ซงมภารกจหลกในการจดเกบภาษสรรพสามตจากสนคาและบรการตามหลกการสนคาทสงผลเสยตอสขภาพและขดตอศลธรรม สนคาฟมเฟอย และสนคาทมผลกระทบตอสงแวดลอม เพอจำกดการบรโภคสนคา/บรการใหอยในระดบทเหมาะสม ดงนน กรมสรรพสามต จงตองมการบรหารยทธศาสตรเพอเปนกรอบทศทางการดำเนนงาน และกำหนดกลวธเพอมงสเปาหมายขององคกรรวมกน ภายใตวสยทศน การเปน“องคกรพลวตเพอการจดเกบภาษทมมาตรฐานสากลปกปองสงคมสงแวดลอมและพลงงาน” และพนธกจ 5 ประการ คอ 1) บรหารจดเกบภาษเพอสงเสรมฐานะทางการคลงอยางยงยน 2) เสรมสรางศกยภาพในการแขงขนและพฒนาเศรษฐกจของประเทศ 3) สนบสนนการปกปองสงคม สงแวดลอมและอนรกษพลงงาน 4) พฒนามาตรฐานการบรการสความเปนเลศ และ 5) พฒนาระบบบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ ดำเนนงานดวยบคลากรจำนวน 6,442 คน

ระบบการบรหารจดการขอมล และสารสนเทศ

กรมสรรพสามตกำหนดกลไกการบรหารองคกรทงการบรหารนโยบาย และการบรหารงานประจำวน โดยทกหนวยงานจะมระบบการวดวเคราะหประสทธผลการดำเนนงานของตนเองผานตวชวดทกำหนด (เปรยบเทยบผลกบเปาหมายทตงไว) และใชในการปรบเปลยนแผนปฏบตการ ซงกลไกดงกลาวเปนสงทชวยสงเสรมใหเกดการพฒนาอยางตอเนองทงองคกร ดงแสดงตามแผนภาพ ๑

������������� PMQA.indd 81 12/19/13 5:42:50 PM

82 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การจดการระบบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศใหพรอมใชงานอยเสมอ

ภายใตทรพยากรทมอยอยางจำกด กรมสรรพสามตจำเปนตองพฒนาระบบการบรหารงานเพอใหการใชทรพยากรเกดประโยชนสงสด ดวยประสทธภาพ ประสทธผล และบรรลตามเปาหมายทกำหนด ซงขอมลและสารสนเทศเปนปจจยสำคญยงตอการวางแผนปฏบตงานและการบรหารเพอใหเกดความสำเรจตามเปาประสงคขององคกร โดยขอมลและสารสนเทศตางๆ และเทคโนโลยสารสนเทศตองมความพรอมใชงานในการดำเนนการดานตางๆ ดงแสดงตามแผนภาพท 2

ภาพท 1 กลไกการบรหารองคกรของกรมสรรพสามต

������������� PMQA.indd 82 12/19/13 5:42:52 PM

83รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

2. การวดและวเคราะหขอมลเพอใชในการประเมนผลการดำเนนงาน และการวางแผนเชงกลยทธ

2.1 การวดผลการดำเนนงาน

กรมสรรพสามตวดผลการดำเนนงานทงในระดบกลยทธและระดบปฏบตการ โดยใชเกณฑในการเลอกและรวบรวมขอมลและสารสนเทศทมความ สอดคลองและเชอมโยงกนเพอใชในการตดตามผลการปฏบตงาน ประกอบดวยขอมลทสนบสนนยทธศาสตร 

ภาพท 2 การจดการความพรอมใชงานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

������������� PMQA.indd 83 12/19/13 5:42:53 PM

84 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ขอมลทสนบสนนกระบวนการสรางคณคา กระบวนการสนบสนน และการบรการ ขอมลการบรหารจดการและการพฒนาบคลากร และขอมลผรบบรการและผมสวนไดเสย ผานระบบงานตางๆ ซงนำเขาขอมลทงแบบ Real Time รายวน รายเดอน และตามชวงเวลาของขอมลแตละประเภท โดยมการตรวจสอบขอมลเพอใหไดขอมลทถกตองทนสมยและเชอถอได การรวบรวมขอมลสารสนเทศทมความสอดคลองเชอมโยงกน เพอสนบสนนการตดสนใจ และจดแบงขอมลสารสนเทศออกเปน ๓ ระดบ คอ

ระดบท ๑ ขอมลสารสนเทศสำหรบระดบปฏบตการ เปนขอมลสารสนเทศขนพนฐานของการปฏบตงานของเจาหนาทภายในกรมสรรพสามต

ระดบท ๒ ขอมลสารสนเทศสำหรบผบรหาร (Management Information System)

ระดบท ๓ ขอมลสารสนเทศดานยทธศาสตรเปนการจดเกบขอมลแผนงาน/โครงการและผลการใชงบประมาณ แยกตามประเภทของแผน เชน แผนคำรบรองการปฏบตราชการ แผนยทธศาสตร และแผนปฏบตราชการ 4 ป เปนตน ดงภาพท 3

������������� PMQA.indd 84 12/19/13 5:42:54 PM

85รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

2.2 ระบบการวดผลการดำเนนการทเหมาะสม และทนสมยอยเสมอ

กรมสรรพสามตกำหนดการวดผลการดำเนนงานทสำคญ เพอใหสามารถสะทอนความสำเรจขององคกรไดอยางแทจรง โดยจดทำเปนหลกเกณฑการประเมนผลการปฏบตราชการในระดบหนวยงาน และประเมนผลการปฏบตราชการของผบรหารระดบหวหนาหนวยงานใน ๔ มต ประกอบดวย มตดานประสทธผล มตดานคณภาพการใหบรการ มตดานประสทธภาพ มตดานการพฒนาองคกร ซงหลกเกณฑการประเมนจะแตกตางกนระหวางหนวยงานในสวนกลางกบหนวยงานในสวนภมภาค เนองจากภารกจหนาททแตกตางกนเพอใหระบบวดผลทเหมาะสม ดงแสดงตามตารางท 1 และตารางท 2

ตารางท 1 การกำหนดหลกเกณฑการประเมนผลการปฏบตราชการ (สวนกลาง)

������������� PMQA.indd 85 12/19/13 5:42:54 PM

86 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ตารางท 2 การกำหนดหลกเกณฑการประเมนผลการปฏบตราชการ (สวนภมภาค)

2.3 การวเคราะหผลการดำเนนงาน

การวเคราะหผลการดำเนนงาน กรมสรรพสามตไดใหความสำคญกบการประเมนผลตวชวดแผนงาน/โครงการทมผลกระทบตอยทธศาสตร โดยมการตดตามความคบหนาของการดำเนนงาน และจดทำเปนรายงานสรปผลการดำเนนงานเปรยบเทยบกบเปาหมายเดอนละ 1 ครง เพอใหผบรหารนำไปใชในการทบทวนผลการดำเนนการและการวางแผนเชงยทธศาสตร พรอมทงมการสอสารเพอใหบคลากรทกระดบในองคกรรบร และเขาใจใน

������������� PMQA.indd 86 12/19/13 5:42:55 PM

87รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ผลการวเคราะห และนำไปใชในการปฏบตงาน อกทงสนบสนนการตดสนใจของผบรหารผานระบบขอมลสารสนเทศและขาวสารภายในองคกร (Iportal.excise.go.th) และระบบศนยปฏบตการ Excise (Excise Operation Control : EDOC) และการประชมผบรหารระดบกรม ซงกำหนดใหมการรายงานตดตามผลการดำเนนงานตามแผนยทธศาสตรเปนประจำทกเดอน ตวอยางการวเคราะหผลการดำเนนงานตามภาพท 4

3. การจดการความร

กรมสรรพสามตดำเนนการจดการความร มเปาหมายหลกเพอใหบคลากรตระหนกถงความสำคญของการเรยนร และเกดการแลกเปลยนเรยนรรวมกนภายในองคกร มการสงสมและถายทอดความรอยางสมำเสอม โดยมกระบวนการรวบรวมและถายทอดความร ดงแสดงตามแผนภาพท 5

ภาพท 4 ตวอยางการวเคราะหผลการดำเนนงาน

������������� PMQA.indd 87 12/19/13 5:42:55 PM

88 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ภาพท 5 กระบวนการรวบรวม และถายทอดความร

ปจจยแหงความสำเรจในการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการ และการจดการความร

การบรหารจดการขอมลและสารสนเทศ รวมถงการจดการความร จะชวยใหองคกรไดเขาใจถงสถานการณทเปนอยในปจจบน เพอใหสามารถวางแผน และดำเนนการตามแผนงานไดอยางมประสทธผล และประสทธภาพ บรรลตามเปาหมายทตองการ ซงปจจยหลกแหงความสำเรจ คอการพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศทมงความสำคญทผลผลต และผลลพธขององคกร ทมความเชอมโยงกบวสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร กระบวนการสรางคณคา กระบวนการสนบสนนและการบรการ โดยมการกำหนดตวชวดผลการดำเนนงานหลกทสำคญทเหมาะสมทสามารถวดไดจรง มความชดเจน สามารถวดผลการปฏบตงานทเกดขนจรงเทยบกบมาตรฐานหรอเปาหมายทตกลงกนไว มการจดการระบบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศใหพรอมใชงานอยเสมอ การจดทำระบบการวดและวเคราะหขอมลเพอใชในการประเมนผลการดำเนนงานและการวางแผนเชงกลยทธผาน

������������� PMQA.indd 88 12/19/13 5:42:55 PM

89รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ระบบอเลกทรอนกสททนตอเหตการณและความตองการใชงาน ตลอดจนการรวบรวมองคความร พรอมจดทำระบบแลกเปลยนเรยนรภายในองคกร (Knowledge Management) ผานระบบอเลกทรอนกสเพอใหบคลากรในองคกรสามารถใชเปนชองทางการเรยนรได เพอมงสการบรรลวสยทศนขององคกร คอ “องคกรพลวตเพอการจดเกบภาษทมมาตรฐานสากลปกปองสงคมสงแวดลอมและพลงงาน”

������������� PMQA.indd 89 12/19/13 5:42:55 PM

90 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กรมการพฒนาชมชน หมวด 4 ดานการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการและการจดการความร

กรมการพฒนาชมชน มเปาหมายในการดำเนนงานสงสดภายใตวสยทศน ชมชนเขมแขงเศรษฐกจฐานรากมนคง ดวยภารกจสำคญ ในการสงเสรมกระบวนการเรยนรและการมสวนรวมของประชาชน สงเสรมและพฒนาเศรษฐกจชมชนฐานรากใหมความมนคงและมเสถยรภาพ สนบสนนใหมการจดทาและใชประโยชนจากขอมลสารสนเทศ ศกษา วเคราะห วจย จดทายทธศาสตรชมชน ตลอดจนพฒนาบคลากรทเกยวของในการพฒนาชมชน เพอเสรมสรางชมชนใหเปนชมชนเขมแขงอยางยงยน มโครงสรางการบรหารตามกฎกระทรวงแบงส วนราชการกรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2552 เปน 2 สวน คอ ราชการสวนกลาง และราชการสวนภมภาค มขาราชการรวมทงสน 6,888 คน แยกเปนชาย 2,789 คน หญง 4,119 คน ปฏบตงานในสวนกลาง 593 คน และสวนภมภาค 6,295 คน และดวยคณลกษณะโดดเดนในภารกจงานเชงกระบวนการ เพอเสรมสรางการเรยนร การมสวนรวมของประชาชนในการแกไขปญหาของชมชนใหเกดความเขมแขงของชมชนอยางยงยน ประกอบกบการทกรมฯ มสมรรถนะหลกสำคญ 3 ประการ ไดแก 1) เปนหนวยงานทมความเชยวชาญในการสงเสรมการมสวนรวมและกระบวนการสงเสรมการเรยนรของชมชน 2) มประสบการณการทำงานกบประชาชนในพนท ประชาชนใหความไววางใจ และ 3) มความเชยวชาญดานการประสานงานระหวางหนวยงาน แมปจจบนการปฏบตงานของกรมฯ จะมสงทาทายในหลายประการ อาท การมหนวยงานทมลกษณะงานคลายกนเพมมากขนและรกทบซอนกบพนธกจและกจกรรมของกรมฯ และหนวยงานเหลานนยงม/ใชกฎหมายเปนเครองมอในการทำงาน รวมถงความทนสมยของเทคโนโลย และการเปลยนไปของวถชวตของชมชนในปจจบน ซงทำใหการปฏบตงานยากขน แตกรมฯ ยงสามารถทำงานไดประสบความสำเรจ บรรลเปาหมาย และไดรบความไววางใจจากทกภาคสวน เนองจากกรมฯ มขอมลสารสนเทศทมคณภาพ มวฒนธรรมองคกรทเออตอการทำงานทมงผลสมฤทธ และมบคลากรทมความมงมนในการทำงาน สามารถสงมอบงานคณภาพใหแกผรบบรการ ทกกลม ทกระดบ ไดอยางมประสทธภาพ

������������� PMQA.indd 90 12/19/13 5:42:55 PM

91รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ระบบการวดและวเคราะหผลการดำเนนงาน

กรมการพฒนาชมชนมระบบการวดและวเคราะหผลการดำเนนงาน ทสอดคลองเปนไปในทศทางเดยวกนและทวถงทงองคกร โดยมขอมลสารสนเทศทจดทำขน สำหรบใชในการตดตามการปฏบตงานประจำวนและผลการดำเนนงานตามเปาประสงคเชงยทธศาสตรขององคกร สนบสนนการตดสนใจของผบรหาร รวมไปถงการนำมาเรยนรเพอใหเกดนวตกรรมและผลกดนใหมการปรบปรงและพฒนาองคกร นอกจากน ไดสรางระบบใหขอมลและสารสนเทศมความพรอมใชงานสำหรบผใชทสำคญทงหมด และสามารถบรหารขอมลและสารสนเทศใหถกตอง ครบถวน ทนเวลา ปลอดภย โดยมระบบรกษาความลบและความเชอถอไดของขอมล รวมทงพฒนาระบบการจดการความร เพอใหความรขององคกรมการถายทอด เกบรกษา แลกเปลยน และนำไปสการปรบปรงใหเกดประสทธภาพ ประสทธผล และนวตกรรมขององคกร ซงขอมลสารสนเทศทกรมการพฒนาชมชนจดทำขนใชในการปฏบตงานทงหมดม 3 ประเภท ดงน

(1) ระบบสารสนเทศในการบรหารงาน ประกอบดวยตวชวดและคาเปาหมายการดำเนนงานตามยทธศาสตรกรมฯ ระยะ 5 ป และตวชวดตามเอกสารงบประมาณรายจายประจำปทสอดคลองกบตวชวดยทธศาสตร เพอวดผลการดำเนนงานใหบรรลเปาหมาย

(2) ระบบสารสนเทศสนบสนนการดำเนนงานตามภารกจของกรมฯ ประกอบดวยกลมฐานขอมลสำหรบกระบวนการสรางคณคา 7 กระบวนการรวม 20 ฐานขอมล ซงรวบรวมและนำเสนอในศนยขอมลกลาง กลมฐานขอมลสำหรบกระบวนการสนบสนนดานการบรหารและพฒนาบคลากร เชน การพฒนาสมรรถนะขาราชการกรมการพฒนาชมชน (IDP) ทะเบยนประวตบคลากร ความผาสกของบคลากร เปนตน นอกจากนยงมระบบสารสนเทศทจดทำขนเพอการขบเคลอนยทธศาสตรสำคญเฉพาะดาน ไดแก ฐานขอมลพนฐานเพอการพฒนาชนบท ฐานขอมลสนคาและผประกอบการ OTOP และการดำเนนงานกองทนพฒนาบทบาทสตร

(3) ระบบสารสนเทศเพอการตดตามผลการปฏบตงาน ประกอบดวย ฐานขอมลผลการปฏบตราชการของบคลากรกรม ฐานขอมลผลการปฏบตงานตวชวดตามคำรบรองปฏบตราชการประจำป (PA) ผลการปฏบตงานตวชวดตามคำรบรองปฏบตราชการภายใน

������������� PMQA.indd 91 12/19/13 5:42:55 PM

92 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

(IPA) ผลการบรหารงบประมาณและการบรหารกจกรรม/โครงการแบบมงเนนผลงาน (Budget Project Management- BPM) ฐานขอมลความพอใจ-ไมพงพอใจของผรบบรการ ฐานขอมลทไดรบจากการตรวจตดตามโดยผตรวจราชการกรมการพฒนาชมชนในพนทปฏบตงาน 76 จงหวดทวประเทศ ไดแก ผลการดำเนนงานตามตวชวดยทธศาสตร ตวชวดสำคญประจำป ตวชวดคำรบรองการปฏบตราชการ ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะในการปฏบตงาน โดยขอมลสารสนเทศทกประเภทถกออกแบบใหนำเขา ประมวลผล บนทก วเคราะหและออกรายงานดวยโปรแกรมคอมพวเตอรในลกษณะ real time, online ยกเวนฐานขอมลพนฐานเพอการพฒนาชนบท ซงประกอบดวยขอมลคณภาพชวตของประชาชน หรอ จปฐ. และขอมลพนฐานการพฒนาระดบหมบานหมบานหรอ กชช.2ค ซงมระบบแยกออกไป เนองจากเปนฐานขอมลขนาดใหญทมระบบการบรหารการจดเกบและการใชประโยชนเฉพาะตว

นอกจากน ในการตดตามผลการปฏบตงาน และผลการดำเนนการของหนวยงาน กรมการพฒนาชมชนเลอกใชทงฐานขอมลในการบรหาร ฐานขอมลตามภารกจ (ศนยขอมลกลางฯ) ขอมลความกาวหนาของการดำเนนงาน (PA, BPM) ขอเสนอแนะของบคลากรกรมฯ ประชาชนทวไป ขอมลความพงพอใจ-ไมพงพอใจของผรบบรการ ขอเสนอแนะทไดจากการตดตามงานโดยผตรวจราชการกรม มาประกอบการตดสนใจและสนบสนนใหเกดนวตกรรม พรอมกบมการเปรยบเทยบขอมลและสารสนเทศกบหนวยงานทงภายนอก และภายใน โดยการเปรยบขอมลกบหนวยงานภายนอกจะพจารณาจากนโยบาย แนวคด หลกการ วตถประสงคและงานทเหมอนหรอคลายคลงกบงานของกรมฯ และมโอกาสจะสงผลกระทบกบผลสำเรจขององคการ ไดแก การบรหารและสงเสรมการใชประโยชนจากขอมล ของสำนกงานสถตแหงชาต การสนบสนนการทำงานของอาสาสมครของกรมสนบสนนการบรการสขภาพ การสงเสรมและสนบสนนกระบวนการแผนชมชนของสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) และการสงเสรมและพฒนาองคกรการเงนชมชนของสหกรณเครดตยเนยน สวนการเปรยบเทยบขอมลระหวางหนวยงานภายใน เปนไปเพอกำหนดเปาหมายการพฒนาของกรมฯ ตดตามความกาวหนาการดำเนนงาน ควบคมการนำนโยบาย ยทธศาสตรและแผนงานไปสการปฏบต กระตนการปฏบตงาน สงเสรมการพฒนานวตกรรม ซงการเปรยบเทยบจะเปนไปใน 2 ลกษณะ คอ การเปรยบเทยบขอมลสารสนเทศระหวางป กบการเปรยบเทยบขอมลสารสนเทศระหวางพนทหรอหนวยงานยอย โดยขอมลสารสนเทศเชงเปรยบเทยบทใชในการตดสนใจและสรางนวตกรรม ประกอบดวย (1)

������������� PMQA.indd 92 12/19/13 5:42:56 PM

93รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ขอมลสารสนเทศเกยวกบลกคาและบรการของกรมฯ ใชมากในชวงการจดทำแผนยทธศาสตร การจดทำคำของบประมาณ แผนปฏบตราชการประจำป การจดทำคำรบรองปฏบตราชการ และการจดทำคำรบรองการปฏบตราชการภายในระดบหนวยงาน และ (2) ขอมลสารสนเทศเกยวกบผลการดำเนนงาน ใชการเปรยบเทยบระหวางพนทหรอหนวยงานยอยเปนหลก ในชวงการกำกบตดตามความกาวหนาในปงบประมาณ ยกตวอยางเชน การเปรยบเทยบขอมลความจำเปนพนฐานระดบครวเรอน (จปฐ.) ระหวางป ระหวางพนท เกยวกบครวเรอนทตกเกณฑ จปฐ. เรองรายไดและคณภาพชวตดานอนๆ ทำใหผบรหารและคณะทำงานจดทำแผนยทธศาสตร เหนสภาพปญหาความยากจนและแนวโนม จงกำหนดเปนกลยทธใหดำเนนงานโครงการแกไขปญหาใหครวเรอนยากจนแบบบรณาการแบบตอเนอง ตงแตป 2555 เปนตนมา

ระบบการวดผลทเหมาะสมและทนสมยไวตอการบงชถงการเปลยนแปลง

กรมการพฒนาชมชน มการทบทวนปรบปรงระบบการวดผลอยบอยครง โดยแตงตงคณะทำงานการวดและประเมนผลการดำเนนงาน ประกอบดวยผบรหารและเจาหนาทจากหนวยงานทเกยวของ เพอจดทำและออกแบบระบบการวดผลการดำเนนงานใหเหมาะสมกบการดำเนนงานตามโครงการ/กจกรรม และตวชวด ตามแผนยทธศาสตร และตาม

������������� PMQA.indd 93 12/19/13 5:42:56 PM

94 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ระบบงบประมาณประจำป พรอมกำหนดระยะเวลาในการรายงาน และเพอไมใหระบบขอมลสารสนเทศตองปรบเปลยนจนทำใหไมสามารถใชในการวเคราะหเชงเปรยบเทยบเพอการตดสนใจและพฒนานวตกรรมไดอยางมประสทธภาพ กรมการพฒนาชมชนจงจดใหมศนยขอมลกลางเพอการบรหารการจดเกบและใชประโยชน รวบรวมฐานขอมลเกบไวในคลงขอมลอยางเปนระบบ โดยประสานหนวยงานทเปนเจาของขอมลของกรมฯ เพอจดทำระบบงานฐานขอมล ดวยการจดทำ System Analysis, System Design ดวยระบบงานแบบ User Friendly จำนวน 44 ระบบงาน และใหระบบงานทำงานอยบน Website ทสามารถเขาถงไดงายระบบงานฐานขอมลแตละระบบ มการทำงานตงแตระบบนำเขา (Data Entry) ระบบประมวลผล (Data Process) และระบบรายงานผล (Report) ทเชอมโยงจากระดบ ประเทศ กระทรวง สภาพรวมภาค สภาพรวมจงหวด สระดบอำเภอ ตำบล หมบาน และสภาพรวมระดบครวเรอน หรอระดบบคคล เมอระบบการวดผลจำเปนตองเปลยนแปลง กสามารถทำไดโดยดงขอมลทมอยในระบบฐานขอมลออกมาแสดงในระบบรายงานทออกแบบใหมตามความเหมาะสมและความตองการใชงานในชวงเวลาตาง ๆ นอกจากน กรมฯ ไดพฒนาระบบการบรหารงบประมาณและบรหารกจกรรมดวยโปรแกรม BPM มารองรบระบบวดผลการดำเนนงานทสามารถปรบเปลยนไดรวดเรว โดยบรณาการการวดผลความกาวหนาของโครงการ และการใชจายงบประมาณเขาดวยกนสำหรบใชบรหารงบประมาณและกจกรรมประจำป รวมถงยงมระบบการวดผลการดำเนนงานทจดทำขนเปนการเฉพาะกจ เชน ระบบรายงานผลความกาวหนาของ PA, IPA เปนตน

การทบทวนปรบปรงระบบการวดผลจะดำเนนการเปนประจำทกป และทก 5 ป ในชวงของการวางแผนยทธศาสตร และเมอมการปรบปรงกระบวนการสรางคณคา และกระบวนการสนบสนน เพอใหมนใจวาระบบการวดผลดงกลาวจะสามารถสะทอนถงความสำเรจขององคกรไดอยางแทจรงและเพอใหระบบการวดผลมความไวตอการเปลยนแปลงยงขน ตงแต ป 2553 เปนตนมา กรมฯ ไดกำหนดใหมการจดทำตวชวดทสำคญท ผบรหาร/หนวยงานใชในการตดตามประเมนผลการดำเนนงาน เปนประจำทกป ซงป 2556 กำหนดตวชวดสำคญ 5 ตวชวด ทตองตดตามมากเปนพเศษ เนองจากมผลกระทบตอความสำเรจขององคกรและกระทบตอผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยอยางเหนไดชด ตวชวดทตองตดตามมากเปนพเศษ ผบรหารจะตดตามผลทกเดอน นอกจากนยงไดมการพฒนาตวชวดขนมาจากฐานขอมลทมอยเพอใชเปนดชนวดสถานการณของชมชนและ

������������� PMQA.indd 94 12/19/13 5:42:56 PM

95รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ความกาวหนาในการปฏบตงาน ไดแก ดชนวดความสขมวลรวมของครวเรอนและชมชน และดชนวดระดบทนชมชน 5 ดาน(ทนกายภาพ ทนมนษย ทนสงคม ทนการเงน และทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม)

เพอปรบปรงการบรหารงานและการปฏบตงานอยางมประสทธผล กรมการพฒนาชมชนมการสอสารผลการดำเนนงาน ใน 2 ระดบ

1. ระดบผบรหาร ผลการวเคราะหจะถกนำเสนอในทประชมประจำเดอนของผบรหารกรม รวมถงขอมลจากศนยขอมลกลางเพอการตดสนใจ (War Room) ซงสามารถนำเสนอขอมลจากหลายฐานพรอมๆ กน ชวยใหผบรหารตดสนใจไดดขน และยงสามารถพดคยกบภมภาคไดหลายจงหวดในคราวเดยวกน รวมทงสามารถสอสารผลการวเคราะหผานระบบ EIS ซงเปนระบบขอมลเพอการตดสนใจของผบรหารทศนยสารสนเทศฯ ไดพฒนาขนใหผบรหารทกคนเขาถงไดทางเวบไซตกรม

2. ระดบผปฏบตงาน กรมฯไดจดใหมการประชมชแจงผลการวเคราะหผานการถายทอดสดการประชมผบรหารทางไกลผาน Web Conference ซงเปนการสอสารผานระบบอนเทอรเนตรวมกบการสอสาร 2 ทางผานระบบสำนกงานอตโนมต (OA) และโทรศพทในระหวางการประชม ทำใหสะดวกและรวดเรว ลดคาใชจาย ลดระยะเวลาในการเดนทาง แตสามารถสอสารการทำงานไดอยางมประสทธภาพ การนำเสนอผลการวเคราะหบนเวบไซต ประชาสมพนธผานระบบ OA ผานเอกสารและหนงสอสงการ

การจดการสารสนเทศและความร

กรมการพฒนาชมชนไดสรางระบบทมนใจวาขอมลและสารสนเทศมความพรอมใชงานสำหรบผใชทสำคญทงหมด ไดแก ผบรหาร บคลากร องคกรหรอองคกรอนทปฏบตงานเกยวของกนผรบบรการ และผมสวนไดสวนเสย และออกแบบระบบขอมลและสารสนเทศใหตรงกบความตองการและเขาถงไดในรปแบบทผใชตองการ รวมถงการบรหารขอมลและสารสนเทศใหถกตอง ครบถวนทนเวลา ปลอดภย มระบบรกษาความลบ และความเชอถอไดของขอมล รวมถงพฒนาระบบทสามารถนำความรขององคกรไปถายทอดและเกบรกษาไวได ซงประกอบดวยความรในการปฏบตงานของบคลากร ความรและความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย และความรจากองคกรทเกยวของ รวมทงวางระบบการแลกเปลยนเรยนรอยางรวดเรวภายในองคกร เพอปรบปรงใหเกด

������������� PMQA.indd 95 12/19/13 5:42:56 PM

96 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ประสทธภาพ ประสทธผลและนวตกรรมขององคกร โดยการใชเครองมอการจดการความร (Knowledge Management หรอ KM) มารวบรวมองคความรทมอยในองคกรทกระจดกระจายอยในตวบคคลหรอเอกสาร มาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถเขาถงความร และพฒนาตนเองใหเปนผร มการแลกเปลยนความรและประสบการณ รวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ และมประสทธผลยงขน

การจดการสารสนเทศ

เพอความพรอมใชงานอย เสมอของขอมลและสารสนเทศ กรมฯ นำระบบคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศสมยใหม มาชวยเสรมศกยภาพในการบรหารจดการระบบงานสารสนเทศ เพอใหบคลากรสวนกลาง สวนภมภาค รวมถงองคกรอนและประชาชนทวไป สามารถเขาถงขอมลสารสนเทศไดสะดวก โดยมกระบวนการดำเนนการตางๆ ดงน

1. ระบบโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศ โดยการเชาวงจรสอสญญาณอนเทอรเนตความเรวสง จาก TOT เพอสนบสนนการใชงานสารสนเทศใน 4 ระดบ ไดแก ระดบกรมการพฒนาชมชน 2 ระบบ (Leased Line 100/6 MB) ระดบศนยศกษาและพฒนาชมชน 12 ศนย (Leased Line 2 MB) ระดบสำนกงานพฒนาชมชนจงหวด 76 จงหวด (Leased Line 3 MB) และระดบสำนกงานพฒนาชมชนอำเภอ จำนวน 878 อำเภอ (ADSL 2 MB) ตงแตป 2555 เปนตนมา

2. ศนยควบคมระบบคอมพวเตอร (Server and Control Room : CDD IDC) เปนศนยเครอขายกลาง ใหบรการขอมลและอนเทอรเนตทไดมาตรฐาน มเสถยรภาพ ไดรบการควบคมสภาวะแวดลอมตางๆ มระบบสำรองไฟฟา ระบบปรบอากาศควบคมความชน ระบบแจงเตอนและดบเพลง ระบบตรวจจบควนความไวสง ระบบตรวจจบนำรว ระบบเปดปดประตอตโนมต ระบบ Emergency Light ระบบกลองวงจรปดและระบบรกษาความมนคงปลอดภยของขอมล เชอมโยงกบระบบคอมพวเตอรลกขาย (Clients) และหนวยงานสวนภมภาค เพอใหระบบสารสนเทศทำงานไดอยางตอเนอง ไมเสยหายหรอหยดใหบรการ รวมทงรองรบการขยายตวของการใชงานในอนาคต

3. ระบบคอมพวเตอรหลกหรอเครองคอมพวเตอรแมขาย (Server) ทำหนาทจดเกบระบบฐานขอมลกลาง (Databases) และระบบงานสารสนเทศของกรมฯ

������������� PMQA.indd 96 12/19/13 5:42:56 PM

97รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

(Applications) โดยตดตงภายในศนยควบคมระบบคอมพวเตอรกรมการพฒนาชมชนทออกแบบพเศษ สามารถใหบรการระบบสารสนเทศตางๆ ของกรมฯ ไดตลอด 24 ชวโมง พรอมรองรบการบรหารงานและการบรการภาครฐเพอกาวส e-Government โดยกรมฯ ไดนำระบบบรหารจดการเครองคอมพวเตอรแมขายเสมอน (Server Virtualization) มาใชในบรหารจดการเครองคอมพวเตอรแมขายแบบเสมอน ซงในระยะยาวจะชวยลดการใชพลงงาน คาใชจาย ประหยดงบประมาณการลงทนเกยวกบอปกรณฮารดแวร และประหยดพนทในการตดตงเครองคอมพวเตอรแมขาย ทำใหแกปญหาการใหบรการขอมลและระบบสารสนเทศไดสะดวกยงขน ระบบสารสนเทศมเสถยรภาพและเพมความนาเชอถอใหกบระบบ รวมทงเปนไปตามแนวทางการประหยดพลงงานและลดสภาวะโลกรอน (Green IT)

4. ระบบรกษาความมนคงปลอดภย (Firewall) ประกอบดวย การกำหนดนโยบาย (Policy) ดานความปลอดภยของระบบเครอขาย ควบคมการใชงานอนเทอรเนต การจดหาซอฟตแวร (Antivirus Software) สำหรบปองกนการโจมตจากภยคกคามลกษณะตางๆ รวมถงไวรสคอมพวเตอร ใหแกบคลากรของกรมฯ และระบบตรวจสอบผบกรก เพอตรวจสอบและปองกนการบกรกจากผไมประสงคด รวมถง การกำหนดสทธการเขาถงขอมล (Authorization) และการใชงานขอมลสารสนเทศของกรมฯ หลายระดบ

5. จดทำแผนแกไขปญหาจากสถานการณความไมแนนอนและภยพบตทอาจจะเกดกบระบบฐานขอมลและสารสนเทศเปนประจำทกป โดยแตงตงคณะทำงานจากบคลากรในหนวยงานสงกดกรมฯ เปนคณะทำงาน (ป 2556 จดทำแผนแกไขปญหาจากสถานการณความไมแนนอนและภยพบตทอาจจะเกดกบระบบฐานขอมลและสารสนเทศ (IT Contingency Plan) พ.ศ. 2556-2557 แผนบรหารความเสยงฐานขอมลและสารสนเทศ กรมการพฒนาชมชน พ.ศ. 2556)

6. เชาพนทวางเครองแมขายพรอมระบบเชอมโยง ทชน 5 บรษท ทโอท จำกด (มหาชน) และพฒนาระบบสำรองขอมลสารสนเทศ (Backup) โดยเฉพาะเวบไซตกรมการพฒนาชมชน เพอรองรบปญหาทเกดจากอปกรณหรอเครองคอมพวเตอรแมขายเครองใดเครองหนงเกดความบกพรอง หยดชะงก หรอไมสามารถทำงานได

นอกจากน ไดนำระบบเทคโนโลยสารสนเทศททนสมยมาใชสนบสนนการทำงาน เชน ระบบสำนกงานอตโนมต (OA) ซงเปนระบบสำหรบการตดตอสอสารภายในของกรม

������������� PMQA.indd 97 12/19/13 5:42:56 PM

98 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การพฒนาชมชน (ไดรบการอนเคราะหโปรแกรมจากกระทรวงการตางประเทศ) ระบบควบคมคอมพวเตอรทางไกลดวยโปรแกรม Team Viewer และโปรแกรมบรหารจดการเครอขายคอมพวเตอร (Enterprise PC Management System-EPMS) เพอเปนชองทางการชวยเหลอ และแกปญหาดานระบบคอมพวเตอรใหแกเจาหนาทกรมฯ ในสวนกลางและภมภาค ระบบการเรยนทางไกลผานเครอขายอนเทอรเนต (e-Learning) สอการเรยนการสอนเกยวกบระบบคอมพวเตอร เปนการเรยนรดวยตนเอง (Self-Study) ของบคลากรกรมฯ ระบบจดหมายอเลคทรอนกส ระบบการบรหารงบประมาณและโครงการ (Budget–Project Management-BPM) (ไดรบการอนเคราะหโปรแกรมจากกรมสนบสนนบรการสขภาพ) เปนตน

มการประเมนความพงพอใจ รบฟงขอคดเหน ขอเสนอแนะจากผใชบรการขอมลสารสนเทศทงในสวนกลางและสวนภมภาค รวมถงประชาชนทวไป เพอนำมาปรบปรงระบบสารสนเทศของกรมฯ เปนประจำทกป โดยมคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กำหนดนโยบาย วางแผนแมบท และกำกบการดำเนนงานระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของกรมฯ และมคณะทำงานพฒนาสารสนเทศ คณะทำงานพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศ รวมกนวางแผนและออกแบบระบบใหสอดคลองกบเปาหมายการใชสารสนเทศของกรมฯ วางแนวทางในการจดเกบ รวบรวม รายงานขอมล พฒนาขอมลใหเปนสารสนเทศ จดทำและพฒนาระบบฐานขอมลอเลกทรอนกสเพอใชในการบรหารจดการภายในองคกรและสนบสนนภารกจกรมฯ รวมทงเชอมโยงเครอขายสารสนเทศระหวางสวนกลางและสวนภมภาค เพอประยกตใชในการบรหารงานและการบรการแกประชาชนตามนโยบายรฐบาลอเลกทรอนกส

การจดการความร

กรมการพฒนาชมชนเรมรวบรวมความร เทคนค วธการปฏบตงานพฒนาชมชนของบคลากร ถายทอด แลกเปลยนความรทมประโยชนภายใน และภายนอกหนวยงาน ตลอดจนผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย ตงแตป พ.ศ. 2549 มคณะทำงานจดการความรกรมการพฒนาชมชน ทมผบรหารกรมฯ ระดบรองอธบด เปนผบรหารดานการจดการความร (Chief Knowledge Officer-CKO) ในฐานะหวหนาคณะทำงาน รวมกบคณะทำงานทมาจากผบรหารหนวยงานสวนกลาง จดทำแผนการจดการความรของกรมฯ ประจำป (KM Action Plan) เพอเปนแนวทางการดำเนนงานใหกบคณะทำงานการจดการความรระดบ

������������� PMQA.indd 98 12/19/13 5:42:56 PM

99รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

จงหวดและสวนกลาง และสนบสนนการขบเคลอนยทธศาสตรกรมฯ ใหบรรลเปาหมาย โดยกรมฯ ไดรวบรวมและเผยแพรความรแตละดานตามยทธศาสตรกรมฯ ในหลายรปแบบ เชน เวบไซตกรมฯ แผนพบ สอวดทศน เอกสารผลงานทางวชาการ รายงานการประชมประจำป เปนตน มการรายงานความกาวหนาของการดำเนนงานตามแผนการจดการความรของกรมฯ และหนวยงานทจดการความรตามประเดนยทธศาสตร ให CKO ทราบเปนระยะ เพอให CKO และคณะทำงานฯ ใหขอเสนอแนะ สนบสนนการดำเนนงาน มการดำเนนโครงการ KM Reteach เพอทบทวนสถานการณการจดการความร เรอง ทศทางการขบเคลอนการจดการความรเชงยทธศาสตร เพอใหหนวยงานทกระดบวเคราะหทบทวน สรางความร ความเขาใจ ในการขบเคลอนการจดการความรของหนวยงาน ปรบปรงกระบวนงานใหมประสทธภาพ และไดดำเนนการคลนก KM อกหนงชองทางเพอสนบสนนการจดการความรใหมประสทธภาพ

• ความรจากผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และองคกรอน

กรมฯ สนบสนนการจดการความรใหเกดประโยชนตอการพฒนาองคกร โดยอนมตงบประมาณใหดำเนนโครงการตางๆ อนจะทำใหเกดการถายทอดความรทมประโยชนจากผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย และองคกรอน อาท โครงการจดการความรเพอสรางนวตกรรมเพอพฒนาองคกร การจดเวทสงเคราะหองคความร ASEAN โครงการจดทำคมอศนยเรยนร เปนตน

• การแสวงหาและแลกเปลยนวธการปฏบตทเปนเลศ

กรมฯ ไดนำระบบสารสนเทศมาชวยในการจดการความร ผานชองทางทหลากหลาย ใชงานงาย รวดเรวและสะดวกตอการรวบรวม ถายทอด แลกเปลยนองคความรอยางทวถงทงองคกร ไดแก weblog คลงความรในเวบไซตของหนวยงานภายในกรม ศนยแหงความเปนเลศ(Excellence Center) KM Delivery ฯลฯ นอกจากนยงสงเสรมกจกรรมเพอจดการความรและนำองคความรไปพฒนากระบวนงานอยางทนทวงท เชน ในการขบเคลอนยทธศาสตรภายใตแผนปฏบตราชการประจำป ทกกจกรรมกำหนดใหจดการความรควบคไปดวยอยางนอย 3 ระยะ ไดแก กอน ระหวาง และหลงการปฏบต เปนตน รวมทงมการจดเวทกลนกรองและสงเคราะหองคความรเพอหากระบวนงานทมมาตรฐาน เชอมโยงกบการปรบปรงกระบวนงานของคณะทำงาน หมวด 6 และนำองคความร หรอกระบวนงานทเปนเลศทไดจากการจดการความรมาสนบสนนการผลตบทเรยน E–

������������� PMQA.indd 99 12/19/13 5:42:56 PM

100 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

Learning เพอพฒนาบคลากรกรมฯ และนำกระบวนการทสรางคณคา และกระบวนการสนบสนนทปรบปรงแลว จดทำเปนคมอใหบคลากรนำไปใชพฒนางาน

ปจจยแหงความสำเรจในการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการ และการจดการความร

การพฒนาระบบขอมลสารสนเทศชมชนและการจดการความร ของกรมการพฒนาชมชน ประสบความสำเรจ เนองมาจากปจจยตางๆ ดงตอไปน

1. กรมการพฒนาชมชนมการพฒนาระบบสารสนเทศมาเปนเวลายาวนาน จากการไดรบมอบหมายใหบรหารการจดเกบและการใชประโยชนขอมล จปฐ และ กชช.2ค ซงตองนำเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยในการนำเขา ประมวลผล วเคราะห นำเสนอรายงานและใหบรการขอมล เมอนำระบบมาใชกบสารสนเทศชดอนซงมปรมาณนอยกวาจงสามารถพฒนาไดงาย

2. กรมการพฒนาชมชนมพนฐานดานการวจยและประเมนพอสมควรจากการมหนวยงานวจยและประเมนผลเปนหนวยงานสำคญระดบกองตงแตสมยกอตงกรม และตองมการสำรวจขอมลชมชนเพอนำมาเปนขอมลสำหรบการวดความกาวหนาในการพฒนา จงมความเขาใจเกยวกบการวดการวเคราะหเปนพนฐาน

3. การพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศของกรมการพฒนาชมชน ดำเนนการอยางเปนระบบภายใตกรอบนโยบายรฐบาลอเลคทรอนกส และไดรบการสนบสนนงบประมาณเพอการพฒนาอยางเพยงพอจากผบรหารกรม ทำใหสามารถพฒนาตอเนองไดเมอมการพฒนาองคการตามแนวทางหมวด 4 ของ เกณฑคณภาพการบรหารจดการ ภาครฐ

4. การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐของกรมการพฒนาชมชน ไดมการสรางความเขาใจกบบคลากรอยางทวถงทงระดบผบรหารและระดบปฏบตการ และมการพฒนาทงระบบทกหมวดไปพรอมๆ กน ซงมหมวด 4 เปนฐานใหกบทกหมวด ทำใหหมวด 4 ไดรบความสนใจ ทกหมวดและทกหนวยงานใหความสำคญและใหความรวมมอในการพฒนาระบบการวดการวเคราะหการดำเนนงาน เพอใชประโยชนในการพฒนารายหมวดของหมวดอนๆ รวมทงการพฒนาการบรหารและการดำเนนงานดานตางๆ ของทกหนวยงาน

������������� PMQA.indd 100 12/19/13 5:42:56 PM

101รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ซงกลาวไดวาการพฒนาของหมวด 4 ถกนำไปใชในการบรณาการกบงานและการพฒนางานดานตาง ๆ ของกรมฯ จนเปนเนอเดยวกน

5. ผบรหารกรมการพฒนาชมชน ใหการสนบสนนการพฒนาองคการตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ โดยจดสรรงบประมาณสำหรบแผนพฒนาองคการเปนประจำทกป และมการตดตามการดำเนนงานอยางตอเนองในการประชมประจำเดอนของผบรหารกรมฯ ทำใหเจาหนาทและคณะทำงานมขวญกำลงใจ

������������� PMQA.indd 101 12/19/13 5:42:56 PM

102 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กองบญชาการกองทพไทย หมวด 4 ดานการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการและการจดการความร

กองบญชาการกองทพไทย เปนสวนราชการขนตรงตอกองทพไทย กระทรวงกลาโหม ซงเปลยนมาจากกองบญชาการทหารสงสด ตามพระราชบญญตจดระเบยบราชการ กระทรวงกลาโหม พ.ศ. 2551 มหนาทควบคม อำนวยการ สงการและกำกบดแลการดำเนนงานของสวนราชการในกองทพไทย ในการเตรยมกำลง การปองกน ราชอาณาจกร และการดำเนนการเกยวกบการใชกำลงทหารตามอำนาจหนาทของกระทรวงกลาโหม ใหเกดประสทธภาพสงสด จดสวนราชการภายในออกเปน 17 สวนราชการ โดยจดกลมของสวนราชการเปน 5 สวน ตามภารกจและความรบผดชอบ คอ สวนบงคบบญชา สวนเสนาธการรวม สวนปฏบตการ สวนกจการพเศษ และสวนการศกษา มผบญชาการทหารสงสด เปนผบงคบบญชารบผดชอบ ดำเนนงานภายใต วสยทศน “กองบญชาการกองทพไทยเปนองคกรชนนาในการอานวยการการปฏบตการรวมของกองทพไทย และมงสความเปนเลศในอาเซยน” และพนธกจ 7 ประการ ไดแก

1. ปกปอง เทดทน พทกษรกษาสถาบนพระมหากษตรย และสงเสรมการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

2. อานวยการการปฏบตการรวมของทกเหลาทพ และเสรมสรางขดความสามารถในการปองกนประเทศ จากภยคกคามทกรปแบบ

3. สนบสนนรฐบาลในการแกไขปญหาสาคญของชาต การพฒนาประเทศ และ การชวยเหลอประชาชน

4. คมครอง และพทกษรกษาผลประโยชนแหงชาต

5. เสรมสรางความรวมมอดานความมนคงกบประเทศเพอนบาน กลมประเทศอาเซยน มตรประเทศ และองคการระหวางประเทศ

������������� PMQA.indd 102 12/19/13 5:42:56 PM

103รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

6. สนบสนนการรกษาความสงบเรยบรอยภายในประเทศโดยยดหลกมนษยธรรม และสนตวธ

7. ปฏบตการเพอสนตภาพภายใตกรอบของสหประชาชาต เพอธารงเกยรตและศกดศรในประชาคมโลก

กองบญชาการกองทพไทย ดำเนนงานโดยอาศยบคลากร จำนวนทงสน 20,266 คน เปนขาราชการประจำ 18,914 คน คดเปนรอยละ 93.32 ลกจางประจำและพนกงานราชการ 1,352 คน คดเปนรอยละ 6.68 และดวยการเปนองคการดานความมนคง ดงนน ความทาทายขององคการ จงเปนประเดนดานความมนคงของรฐ และการทำให กองบญชาการกองทพไทยเปน Digital Headquarter รวมถงการควบคมการบงคบบญชารวมของเหลาทพ (Joint Commander) ทงน เพอการปองกนประเทศและการปฏบตการทางทหารทมใชสงคราม การสนบสนนการแกไขปญหาสำคญของชาต ทสงผลกระทบตอความมนคงของชาต การเตรยมการสนบสนนเพอเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) รวมถงการสรางองคความรในดานตาง ๆ เชน การอำนวยการในการปฏบตการรวม การเตรยมความพรอมดานภาษา และทสำคญคอการบรหารทรพยากรดานบคคล ทมความหลากหลาย ทงองคความร วย และสงแวดลอมองคกร

การบรหารจดการขอมล และการจดการความร

กองบญชาการกองทพไทย มวธปฏบตทดในการจดเกบ รวบรวมขอมล รวมทงการวเคราะหขอมลเพอนำไปใชในการตดสนใจและการบรหารจดการกำลงพลไดอยางมประสทธภาพ ซงรวมไปถงการจดการความรในหนวยงานดวย โดยมองคประกอบหลกสนบสนนการดำเนนงานใน 3 ดาน คอ

1. บคลากรมความพรอมในการพฒนาระบบสารสนเทศ สนบสนนกระบวนการทำงาน

2. มระบบเครอขายคอมพวเตอรทมการรกษาความมนคงปลอดภยอยางมประสทธภาพครอบคลมทกหนวยงานและสามารถเชอมโยงกบทกเหลาทพได

������������� PMQA.indd 103 12/19/13 5:42:56 PM

104 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

3. มการจดการฐานขอมลความร และพฒนาบคลากรดานเทคโนโลยสารสนเทศ อยางเปนระบบ

จากแนวความคดทง 3 ดาน ไดนำไปสการพฒนาเพอตอบสนองความตองการขององคการดงน

1. พฒนาระบบสารสนเทศและการสอสาร สนบสนนการดำเนนงาน ในระบบงานตาง ๆ ของกองบญชาการกองทพไทย รวม 83 ระบบ 2,225 โปรแกรม อยางเปนขนตอน โดยอาศยระบบสารสนเทศและฐานขอมลทางทหาร ตวอยางเชน

1.1 ระบบบรหารสารสนเทศเพอการตดสนใจดานปลดบญชและการพฒนาระบบราชการ ของกองบญชาการกองทพไทย ซงผบงคบบญชาสามารถเรยกดรายงานความกาวหนาของงาน แผนงาน โครงการ โดยการเปรยบเทยบกบเปาหมายทกำหนดเปนจำนวน เปนรอยละ หรอเปนระดบความสำเรจของเปาหมาย ผปฏบตงานสามารถทราบผลการวเคราะหตรวจสอบการดำเนนงานไดดวยตนเอง และใชเปนขอมลในการปรบแผนการดำเนนงาน และรายงานใหผบงคบบญชาทราบ เปนผลใหสามารถปรบปรงการดำเนนงานใหเปนไปตามแผนทกำหนดไว

1.2 ระบบสารสนเทศการบรหารงานกำลงพล สามารถบรหารจดการตงแตกำลงพลเรมเขารบราชการ จนกระทงเกษยณอายราชการ มการเกบทะเบยนประวตการ รบราชการ การศกษา การเลอนยศ การดำรงตำแหนง และยงสามารถดำเนนการปรบยายกำลงพลไดโดยอตโนมต มระบบฐานขอมลททนสมย สมบรณ พรอมใชงาน เพอใชในการวเคราะหสนบสนนใหผบงคบบญชาสามารถเรยกดขอมลของกำลงพลทกนายผานระบบเครอขาย โทรศพทเคลอนท และเครอขายเสมอนของกองบญชาการกองทพไทย ดำเนนการปรบยายกำลงพลตามความสามารถและเหมาะสมไดโดยอตโนมต เปนผลใหสามารถทบทวนการบรรจกำลงพลใหเหมาะสมกบโครงสรางการจดและภารกจ เพอใหไดกำลงพลทมความเหมาะสมตอตำแหนงและการปฏบตภารกจของแตละสวนราชการ การวางแผนการฝก และการเตรยมความพรอมรบของกำลงพล สำหรบเผชญกบภยคกคามรปแบบใหม

1.3 ระบบสารสนเทศเพอการฝก ระบบการฝกของกองบญชาการกองทพไทย เรมตนตงแตการวางแผนการฝก การกำหนดสถานการณการฝก มระบบจำลองสถานการณ ระบบแผนททางทหารโดยใชขอมลทงฝายเราและฝายตรงขามประมวลผลผานระบบจำลอง

������������� PMQA.indd 104 12/19/13 5:42:56 PM

105รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ยทธ เปนผลใหผบรหารจะไดขอเสนอแนะ เพอการวเคราะหและทบทวนผลการดำเนนงาน ซงจะนำไปสการตกลงใจ รวมทงนำไปประยกตใชประกอบการวางแผนเชงยทธศาสตรของกองบญชาการกองทพไทย เชน แผนปองกนประเทศ แผนพฒนาขดความสามารถกองทพ แผนการจดหายทโธปกรณ และหลกนยมกองทพไทย

2. สนบสนนการใชเครอขายคอมพวเตอรและมการรกษาความมนคงปลอดภยอยางมประสทธภาพ โดยการเลอกอปกรณและเครองมอใหเหมาะสมกบการพฒนา ทงสวนของระบบเครอขายคอมพวเตอร ไดแก (1) ระบบเครอขายความเรวสงระดบ 10G (2) เครองคอมพวเตอรทใหบรการระบบสารสนเทศไดรบการออกแบบโดยเฉพาะ (Server Base) และ (3) อปกรณมความทนทานตอความผดพลาดทจะเกดขน (Fault Torrance) ระบบรกษาความมนคงปลอดภยสารสนเทศ ระบบสารสนเทศ ระบบฐานขอมล ไดแก (1) มระบบรกษาความปลอดภยทางกายภาพศนยคอมพวเตอร (2) เครองมอชวยในการเฝาระวงภยคกคามระบบเครอขาย (3) ระบบปองกนการบกรกระบบเครอขายคอมพวเตอร และ (4) ระบบปองกนโปรแกรมประสงครายคอมพวเตอรระดบเครอขายและเครองคอมพวเตอร ซงระบบทงหมดจะทำงานรวมกนเพอสนบสนนการปฏบตงาน ทำใหผลการดำเนนงานบรรลวตถประสงค และสอดคลอง เกดการประสานการปฏบตทมรปแบบแนนอนและมประสทธภาพ เปนผลใหโอกาสความผดพลาดในการดำเนนงานของกองบญชาการกองทพไทยอยในเกณฑตำมากหรอเทากบศนย

3. การจดการฐานขอมลความร และการพฒนาบคลากรดานเทคโนโลยสารสนเทศ โดยมการพฒนาบคลากรและอาศยความรอยางเปนระบบ อาท (1) ประชมระดมความคดเหน เพอการพฒนาระบบสารสนเทศ จดการขอมลและความรใหเหมาะสมและครอบคลมการปฏบตงานทกดาน โดยไดออกแบบระบบใหครอบคลมตามความตองการทงปจจบนและทคาดวาจะเกดขนในอนาคต (2) ใหเจาของระบบและเจาของขอมลเปนผรบผดชอบในการจดเตรยม ปรบปรงขอมลสารสนเทศใหครอบคลมกบการใชงานอยเสมอ เพอใชเปนขอมลอางองทสามารถนำไปประกอบการปฏบตงานไดจรง (3) เชอมโยงระบบเครอขายคอมพวเตอร สนบสนนการใชขอมลรวมกน และ (4) ฐานขอมลความรดานตางๆ จะเผยแพรบนอนทราเนตและอนเทอรเนตใหทกหนวยขนตรงและเหลาทพไดศกษา มการเพมเตมขอมลความร ทำใหฐานขอมลมความทนสมย

������������� PMQA.indd 105 12/19/13 5:42:56 PM

106 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

นอกจากน ไดมการแสวงหาและแลกเปลยนวธการปฏบตทเปนเลศ สำหรบการพฒนาบคลากรและความรอยางเปนระบบดวยหลากหลายวธ เชน สงเจาหนาทของสวนราชการไปศกษาอบรม เพมพนความรจากองคกรภายนอก และนำมาถายทอดใหกำลงพลภายในสวนราชการ เชญผเชยวชาญจากองคกรภายนอกมาใหความรกบบคลากร การสมมนา การฝกอบรมของสวนราชการ การสาธตและทดลองใชเทคโนโลยททนสมย การฝก การปฏบตทางทหารรวมกบเหลาทพและมตรประเทศ เปนตน เปนผลใหกองบญชาการกองทพไทย มระบบสารสนเทศจดการขอมลและความรทมประสทธภาพ ประหยด งบประมาณดานการศกษาอบรม และฝกกำลงพลใหมความสามารถในการถายทอดองคความร และเกดแนวคดในการพฒนาเทคโนโลย สำหรบสนบสนนงานในอนาคตไดตอไป รวมทงมความชำนาญและทกษะการปฏบตงานอยางทหารมออาชพ

ปจจยแหงความสำเรจในการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการ และการจดการความร

1. ผนำมนโยบายชดเจน และมแผนการปฏบตสนบสนนจนสำเรจภารกจ 2. มแผนการพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศอยางตอเนอง (IT Master Plan) 3. ความรวมมอของสวนราชการกองบญชาการกองทพไทยอยางเปนระบบ พรอมยอมรบการเปลยนแปลงและการประเมน 4. มคณะอำนวยการดานเทคโนโลยสารสนเทศกำกบดแลการพฒนาระบบ สารสนเทศทำใหระบบงานและขอมลมความพรอมสมบรณเชอถอไดและทนสมย 5. มกำลงพลดานเทคโนโลยสารสนเทศ ทมความรความสามารถสนบสนนการปฏบตงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร จงสามารถพฒนาและบำรงรกษาระบบไดดวยตนเอง 6. มระบบโทรคมนาคมทหารซงสามารถสนบสนนการสอสารขอมลของกองทพไทยไดอยางปลอดภย และเชอถอได 7. ยดหลกการ “ตองเปนหนง พงตนเอง”

������������� PMQA.indd 106 12/19/13 5:42:56 PM

107รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กรมศลกากร หมวด 4 ดานการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการและการจดการความร

กรมศลกากร เปนสวนราชการหนงในสงกดกระทรวงการคลง มภารกจและเปนหนาดานหลกในการอำนวยความสะดวกทางการคา การควบคมทางศลกากรเพอปกปองสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม การจดเกบภาษอากรจากการนำสนคาเขาและสงสนคาออก และการใหสทธประโยชนทางศลกากรเพอสงเสรมการคาและการลงทน โดยนำเทคโนโลย อปกรณ และสงอำนวยความสะดวกททนสมยมาใชในการใหบรการทางศลกากรและการปฏบตงานทงระบบ e-Customs, X-Ray, PDA, CCTV, Tablet และอนๆ โดยปฏบตงานดวยอตรากำลงของบคลากร จำนวน 5,870 คน ภายใตโครงสรางองคการซงแบงออกเปนสวนกลางและสวนภมภาค ประกอบดวย 20 สำนก/สำนกงาน 3 กลม และ 47 ดานศลกากร ดงปรากฏในรปภาพท 1 มทศทางในการดำเนนงานขององคกรภายใตวสยทศน “ศลกากรมาตรฐานโลก เพอเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศและปกปองสงคม”

รปภาพท 1: การแบงงานภายในกรมศลกากร

������������� PMQA.indd 107 12/19/13 5:42:57 PM

108 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ทงน การดำเนนงานของกรมศลกากรจะมความยากและความทาทายจากสภาวะการ แขงขนและความคาดหวงของหนวยงานตางๆ ทงภายในประเทศกบสวนราชการอนทมภารกจคลายคลงกนในสงกดกระทรวงการคลง อาท กรมสรรพากร กรมสรรพสามต และสภาวะภายนอกประเทศ ประกอบดวย ศลกากรระหวางประเทศ ภาคเอกชน ภาคสงคม เพอยกระดบคณภาพการใหบรการใหเปนไปตามมาตรฐานสากลและเทยบเทาองคการศลกากรโลก ดงนน กระบวนการพฒนาตางๆ จงมความจำเปนเพอผลกดนใหกรมศลกากรสามารถปฏบตงานทตอบสนองกบความทาทายทงภายในและภายนอกประเทศ

การวดและวเคราะหผลการดำเนนการของกรมศลกากร

กรมศลกากรมกระบวนการรวบรวม วเคราะห คดเลอกขอมลและสารสนเทศจากแหลงตางๆ อยางรอบดานทงจากวสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร กระบวนงาน มาตรฐานศลกากรโลก ขอตกลงอนสญญาเกยวโต พนธกรณ และขอตกลงทางเศรษฐกจระหวางประเทศ ผลการสำรวจความพงพอใจ ความคาดหวงของหนวยงานและผทมสวนเกยวของ ซงจะตองผานกระบวนการสงเคราะหขอมลและสารสนเทศกอนนำไปจดทำและพฒนาระบบฐานขอมลและสารสนเทศทางอเลกทรอนกสทกกรณ เพอประโยชนในการตดตามและประกอบการตดสนใจการบรหารราชการของกรมศลกากรใหบรรลเปาหมายและ ตวชวดทกำหนดอยางมประสทธผลและประสทธภาพ อาท การวเคราะหการจดเกบรายไดสามารถตดตามรายหนวยงานหรอในภาพรวมของกรมศลกากรได การปองกนปราบปราม การใชสทธประโยชนทางภาษอากร ผบรหารสามารถตดตามผลการดำเนนงานและสงการใหมการดำเนนงานใหตรงตามเปาประสงคของหนวยงานไดอยางแมนยำและทนทวงท และยงเปนขอมลเชงประจกษในการเพมประสทธภาพและประสทธผลการปฏบตงานทเปนนวตกรรมการใหบรการทางศลกากรทางอเลกทรอนกสทสามารถสนองตอบความตองการผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย

������������� PMQA.indd 108 12/19/13 5:42:57 PM

109รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

รปภาพท 2 : การบรหารจดการขอมลและสารสนเทศของกรมศลกากร

กรมศลกากร ไดกำหนดขอมลและสารสนเทศตามกระบวนงานศลกากร และตามความตองการใชงานในการใหบรการผรบบรการ/ผมสวนไดสวนเสย โดยแบงเปน 4 ลกษณะ คอ

1. ระบบขอมลและการบรการในกระบวนสรางคณคา ประกอบดวย ระบบพธการศลกากรดวยระบบอเลกทรอนกส ระบบการชำระคาภาษผานธนาคาร ระบบรบรายงาน ยานพาหนะเขา-ออกและบญชสนคา ระบบสทธประโยชนทางภาษอากร ฯลฯ ผรบบรการจดทำขอมลเอกสารอเลกทรอนกสและสงมายงระบบคอมพวเตอรของกรมศลกากร และเจาหนาทจะใชขอมลเอกสารอเลกทรอนกสในขนตอนการปฏบตงานทเกยวของเพอใหบรการ ผรบบรการ

2. ระบบขอมลและการบรการในกระบวนงานสนบสนน เปนระบบสารสนเทศและฐานขอมลสำหรบเจาหนาทใชในการปฏบตงานเพอสนบสนนการใหบรการผประกอบการคา รวมถงการใชในการบรหารงาน เชน ระบบ Warning Systemระบบขอมลสารสนเทศเพอการบรหาร ระบบสถตการนำเขา/สงออก เปนตน

������������� PMQA.indd 109 12/19/13 5:42:58 PM

110 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

3. ระบบบรการขอมลขาวสารแกผประกอบการคา ประชาชน และผมสวนได สวนเสย ผานทาง Internet ไดแก Website กรมศลกากร ระบบตดตามสถานะการผานพธการศลกากรอเลกทรอนกส เปนตน

4. ระบบ National Single Window เปนการพฒนาระบบเชอมโยงแลกเปลยนขอมลแบบบรณาการ เพอใหบรการแบบเบดเสรจจากการตดตอเพยงจดเดยว เชน ผนำเขา ผสงออก ตวแทนออกของและผประกอบการขนสงสามารถสงขอมลอเลกทรอนกส โดย ไมตองกรอกขอมลซำซอนลดความผดพลาดและลดการทำงานทไมสรางคณคา อกทงยงสามารถแลกเปลยนขอมลกบทกหนวยงานทงภาคเอกรฐและเอกชนทงในและตางประเทศไดอยางรวดเรวแบบครบวงจร

กรมศลกากร มการรวบรวมขอมลและสารสนเทศมาจดทำแผนงาน/โครงการเพอใหเกดการปรบปรงเปลยนแปลงและการพฒนาองคกรเพอใหบรรลวสยทศนของกรมศลกากรและกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกองคกร อกทงมการทบทวนแผนงาน/โครงการใหสอดคลองกบแผนยทธศาสตรเพอใหไดแผนงาน/โครงการทเหมาะสมและ ทนสมยอย เสมอ โดยกรมศลกากรมการกำหนดชองทางสำหรบรบขอมลปอนกลบ (Feedback) รปแบบตางๆ กน เชน การจดสมมนาผประกอบการคา ผมสวนไดสวนเสย และหนวยงานภาครฐทเกยวของ การสำรวจความพงพอใจของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย และการสำรวจความตองการใชขอมลและสารสนเทศของผบรหารและเจาหนาทศลกากร

นอกจากน กรมศลกากรยงไดมการตดตงอปกรณ Firewall ในสวนการเชอมตอตางๆ ในระบบเครอขายของกรมศลกากรและเครอขายของสวนทเกยวของเพอใหเกดความมนคง ปลอดภยในระบบเครอขาย ประกอบดวย

1) ตดตงอปกรณ Firewall ในระบบเครอขายสวนกลางทเชอมกบ Server Farm

2) ตดตงอปกรณ Firewall เพอเชอมตอและใชงานระบบ Internet ของเครองคอมพวเตอรทอยบนระบบเครอขายของกรมศลกากร

3) ตดตงอปกรณ Firewall เชอมโยงเครอขายกบกระทรวงการคลงและหนวยงานภายนอกทงภาครฐและเอกชน

������������� PMQA.indd 110 12/19/13 5:42:58 PM

111รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

และมการตรวจสอบ Update เพอศกษาและหาแนวทางปองกนจากเทคโนโลยดานอปกรณ Firewall ตลอดจนประสานงานกบหนวยงานมาตรฐาน เชน สำนกงานรฐบาลอเลกทรอนกส (สรอ.) เปนตนเพอนำมาเปนแนวทางในการปรบปรงใหมประสทธภาพมากยงขน

การจดการสารสนเทศและความร

กรมศลกากรมการพฒนาระบบฐานขอมลและระบบสารสนเทศ เพอใหมความพรอมใชงานในการใหบรการผประกอบการและใชภายในองคกร ซงมการพฒนาตงแตป พ.ศ. 2551 มาจนถงปจจบน โดยแบงออกตามความตองการใชงานเปน 4 ลกษณะ คอ

1. ระบบฐานขอมลและสารสนเทศ เพอใหบรการผประกอบการคาและผม สวนเกยวของในกระบวนการนำสนคาและสงสนคาออกไปตางประเทศ เชน ระบบ e-Customs เปนตน

2. ระบบฐานขอมลและสารสนเทศ เพอสนบสนนการปฏบตงานของเจาหนาทศลกากรสำหรบใหบรการผประกอบการคาและผเกยวของในกระบวนการนำเขาและสงออกผานระบบสารสนเทศตางๆ เชน ระบบของกลาง และระบบปกกนและปราบปราม เปนตน

3. ระบบฐานขอมลเพอใหบรการขอมลขาวสารและการตดตอสอสารใหแกเจาหนาทศลกากร ผประกอบการคา และประชาชนผานระบบสารสนเทศตางๆ เชน ระบบ e-Tracking

4. ระบบ National Single Window เพอเชอมโยงแลกเปลยนขอมลกนระหวางหนวยงานภาครฐกบหนวยงานภาครฐ เชน การเชอมโยงแลกเปลยนใบอนญาต/ใบรบรองและขอมลกรนำเขา-สงออกของ หนวยงานออกใบอนญาต/ใบรบรองกบกรมศลกากรในลกษณะการแลกเปลยนของภาครฐกบภาครฐ เปนตน

กรมศลกากรมระบบการบรหารจดการระบบฐานขอมลและระบบสารสนเทศ เพอใหมความนาเชอถอ ปลอดภย และการใชงานงาย ของระบบฐานขอมลและสารสนเทศของกรมศลกากร โดยมการบรหารศนยคอมพวเตอรของกรมศลกากร (Data Center) ใหสามารถใหบรการตลอดเวลา 24 ชวโมง โดยไมมวนหยด มการกำหนดระดบการเขาถง

������������� PMQA.indd 111 12/19/13 5:42:58 PM

112 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ขอมลสำหรบผใชงานแตละรายผานระบบ Single Sign On โดยตองมการระบรหสผใช (User Name) และรหสผาน (Password) ตลอดจนกำหนดผรบผดชอบควบคม ตรวจสอบสทธการเขาใชงานในแตละระดบตามความเหมาะสม เพอทำใหขอมลและสารสนเทศมความปลอดภยและเปนความลบ รวมทงมการบำรงรกษา hardware เปนประจำอยาง ตอเนอง และมการอพเดท software ใหมความทนสมย รวมทงมการพฒนาระบบฐานขอมลใหครอบคลมในทกภารกจของกรมศลกากร และสามารถเขาถงผานระบบ On-line และ Intranet และมระบบตรวจสอบความถกตองขอมลกอนนำไปใชงานหรอการเผยแพร

นอกจากน กรมศลกากรไดดำเนนการจดการความร โดยแตงตงคณะทำงานการจดการความรของกรมศลกากรเพอดำเนนการกำหนดองคความรทสอดคลองกบยทธศาสตร การจดทำแผนการจดการความรของหนวยงาน และการถายทอดและแลกเปลยนเรยนรในกรมศลกากร โดยใหความสำคญกบการจดอบรม/สมมนาเพอเปนเวทในการถายทอดและแลกเปลยนประสบการณความร โดยใหบคลากรทมความเชยวชาญ ในเรองตางๆ ทงจากภายในกรมศลกากรและหนวยงานภายนอกเปนวทยากรถายทอดความรใหทงบคลากรของกรมศลกากรและผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย รวมทงการมระบบพเลยงในการ สอนงานใหแกเจาหนาทใหม

ปจจยแหงความสำเรจในการวเคราะหผลการดำเนนงานขององคการ และการจดการความร

กรมศลกากรไดพฒนาปรบปร งกระบวนการพธการศลกากรดวยระบบอเลกทรอนกสสำหรบการนำเขา/สงออก โดยนำระบบ e-Customs มาใช (ในป พ.ศ. 2551) ซงตอมาไดมการพฒนาปรบปรงเปนระยะๆ ควบคกบการนำเครองมอศลกากร อาท การตรวจสอบหลงการตรวจปลอย การจดทำ Profile และการบรหารความเสยง ควบคกบการนำเทคโนโลยททนสมย อาท เครอง X-Ray ระบบ e-Tracking กลอง CCTV และการนำ Tablet มาใชในการตรวจปลอย เปนตน พรอมทงมการบรณาการขอมลรวมกนของกรมศลกากรกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยทงภายในและภายนอกองคกร ทำใหกรมศลกากรสามารถดำเนนงานตามภารกจไดอยางมประสทธภาพภายใตสภาวการณทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว โดยเปนผลให

������������� PMQA.indd 112 12/19/13 5:42:58 PM

113รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

- ผรบบรการสามารถใชบรการและตรวจสอบสถานะการรบบรการไดทกวนตลอด 24 ชวโมง

- เสรมสรางความโปรงใส และลดขนตอนการตดตอระหวางผประกอบการ กบเจาหนาท เปนผลใหลดปญหาการคอรรปชน โดยสถตการรองเรยนลดลงจากจำนวน 273 รายในป พ.ศ. 2551 เหลอจำนวน 105 รายในป พ.ศ. 2555 ลดลง 168 ราย คดเปนรอยละ 61.54

- ลดระยะเวลาในการตรวจปลอยสนคา เหนไดจากการประเมนผลในชวงป พ.ศ. 2554-2556 พบวา หนวยงานในกรมศลกากรสามารถปฏบตงานตรวจปลอยสนคาไดตามระยะเวลาทกำหนด (15 หรอ 30 นาทแลวแตเงอนไข) มากกวารอยละ 99 ของปรมาณงานทงสน

- เสรมสรางความพอใจใหกบผรบบรการ พบวา ผลการสำรวจความพงพอใจของผรบบรการตามกรอบคำรบรองการปฏบตราชการของกรมศลกากร ในชวงป พ.ศ. 2553-2555 โดยสำนกงานสถตแหงชาตมความพงพอใจ (ของ 3 ป) เกนรอยละ 85 และมคาคะแนนเทากบ 5

- อำนวยความสะดวกทางการคาควบคกบการปกปองสงคมซงทำใหกรมศลกากรเปนตวอยางในการเปนแนวทางใหหนวยงานในประเทศหรอศลกากรในตางประเทศไดเดนทางมาศกษาดงานเพอปรบใชกบองคกรของตน เหนไดจากผลการศกษาความสามารถในการอำนวยความสะดวกทางการคาขององคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organization for Economic Co-operation and Development: OECD) ประเทศไทยมความสามารถในการอำนวยความสะดวกทางการคาทอยในระดบทสงกวาคาเฉลยของประเทศตางๆ ทอยในทวปเอเซย และทอยในกลมเดยวกนคอ กลมรายไดปานกลางคอนขางสง (Upper Middle Income Countries: UMICs)

ภายใตผลสำเรจด งกล าว อาจสรปไดว า เกดจากปจจยแห งความสำเรจ อนเนองมาจาก

1. กระบวนการวด วเคราะห และการจดการความรตามแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ โดยคำนงถงเปาประสงค ภารกจ ความคาดหวงของทกภาคสวนทเกยวของ ตลอดจนการนำนวตกรรมมาเปนเครองมอในการพฒนาและเพม

������������� PMQA.indd 113 12/19/13 5:42:58 PM

114 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ประสทธภาพการทำงานของเจาหนาท ตลอดจนการสามารถตรวจสอบ ตดตาม และสะทอนกลบระหวางผรบและผใหบรการอยางทนทตลอดระยะเวลา

2. การไดรบการสนบสนนจากผบรหารและทกภาคสวนทเกยวของทงในมต การกำหนดนโยบาย การปอนขอมล ตรวจสอบ พฒนาและการเรยกใชประโยชนจาก ฐานขอมลอยางจรงจง

3. สภาพแวดลอมและสภาพการแขงขนจากภายในและภายนอก ตลอดจนการตดตาม ตรวจสอบของทกภาคสวนนบเปนกลไกสำเรจทเปนปจจยในการกระตน ผลกดน ในการสรางความตนตวใหการเพมประสทธภาพการปฏบตงานของหนวยงานในกรมศลกากรท มงเนนในการอำนวยความสะดวกทางการคา การสงเสรมการลงทน และการปกปองสงคมทสามารถตอบสนองความคาดหวงของหนวยงานและผมสวนไดสวนเสยดวยการใชทรพยากรอยางคมคา

������������� PMQA.indd 114 12/19/13 5:42:58 PM

115รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

กรมศลกากร หมวด 6 ดานกระบวนการคณภาพและนวตกรรม

กรมศลกากร เปนสวนราชการในสงกดกระทรวงการคลง ทมภารกจหลกในการอำนวยความสะดวกทางการคาระหวางประเทศ การควบคมทางศลกากรเพอปกปองสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม การจดเกบภาษอากรจากการนำสนคาเขาและสงสนคาออก และการใหสทธประโยชนทางศลกากรเพอสงเสรมการคาและการลงทน มอตรากำลงของบคลากรในการปฏบตงาน จำนวน 5,870 คน ภายใตวสยทศน “ศลกากรมาตรฐานโลก เพอเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศและปกปองสงคม” โครงสรางองคการแบงออกเปนสวนกลางและสวนภมภาค ประกอบดวย 20 สำนก/สำนกงาน 3 กลม และ 47 ดานศลกากร

กรมศลกากรมวธการจดการกระบวนการทชดเจน และตอเนอง โดยมแนวทาง/ วธการทงการกำหนดกระบวนการ การจดทำขอกำหนดทสำคญ การออกแบบกระบวนการ การนำกระบวนการไปปฏบต การประเมนผลและนำความตองการของผรบบรการไปปฏบต การควบคมคาใชจาย เพอปองกนขอผดพลาด การทำซำ รวมถงการปรบปรงกระบวนการใหมประสทธภาพยงขน นอกจากน ยงไดสรางนวตกรรมใหมๆ ในการ ปฏบตงานเพอใหสามารถตอบสนองความตองการของผรบบรการไดดยงขน โดยเปนกระบวนการทสอดคลองกบแผนงาน แผนเงน และแผนคน ตลอดจนสอดคลองกบหมวดตางๆ ของ PMQA ทำใหการจดการกระบวนการของกรมศลกากร มจดเดนทสำคญ ดงน

������������� PMQA.indd 115 12/19/13 5:42:58 PM

116 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

1.การจดทำขอกำหนดทสำคญของกระบวนการสรางคณคา

กรมศลกากรไดจดทำขอกำหนดทสำคญของกระบวนการทสรางคณคา โดยนำขอมลจากทกสวนทเกยวของมาพจารณาทงจากภายใน และภายนอก มการวเคราะหคณคาของกลมผรบบรการ (Customer Value Analysis) โดยการรวบรวมและรบฟง

������������� PMQA.indd 116 12/19/13 5:43:01 PM

117รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ความคดเหนจากผรบบรการ/ผมสวนไดสวนเสยจากชองทางการรบฟงตางๆ อาท การประชมหารอ และพบปะพดคยทงทเปนทางการและไมเปนทางการ การจดประชาพจารณ การสำรวจทศนคต/ความพงพอใจ ขอรองเรยน การรบเรองราวรองทกข สอประชาสมพนธตางๆ ศนยบรการศลกากร (Custom Care Center: CCC) ซงใหบรการกบผรบบรการทมาตดตอโดยตรง หรอทางหมายเลข โทร. ๑๑๖๔ และ Website: www.customs.go.th ขณะเดยวกนกรมศลกากรไดดำเนนการทบทวนความตองการของผรบบรการ/ผมสวนไดเสยในกระบวนการตางๆ โดยการใชเครองมอดงกลาวขางตนเปนระยะๆ และมการแลกเปลยนขอมลความตองการของผบรการภายใตกระบวนการตางๆ ในทกระดบ เพอนำขอมลไปใชในการออกแบบกระบวนการและปรบปรงกระบวนการใหมประสทธภาพยงขน

2.การออกแบบกระบวนการสรางคณคา

กรมศลกากรไดออกแบบกระบวนการทสรางคณคา โดยคำนงถงองคความรตางๆ ทเกยวของ เทคโนโลยสมยใหม ความตองการของผรบบรการ พนธกจ กฎหมาย/ระเบยบทเกยวของ งบประมาณ และทรพยากรตางๆ ทตองใช นอกจากน ไดใหความสำคญในการออกแบบกระบวนการ โดยลดขนตอนตางๆ ทไมจำเปน หรอรวมขนตอนตางๆ ทผรบบรการจะตองปฏบตใหเหลอนอยทสด เพอลดระยะเวลาในการปฏบตงานทสำคญเพอเสรมสรางความโปรงใสและตรวจสอบไดในการดำเนนงานของกระบวนการตางๆ กรมศลกากรไดกำหนดระยะเวลาแลวเสรจของงานในแตละกระบวนการยอย และมการควบคม ตดตามผลการปฏบตงานตามระยะเวลาทกำหนด เพอนำผลการศกษาไปใชในการปรบปรงการกำหนดระยะเวลาใหมประสทธภาพมากยงขน โดยกรมศลกากรไดดำเนนการวดระยะเวลาทใชในการตรวจปลอยสนคาตามแนวทางขององคการศลกากรโลก (Time Release Study: TRS) เพอใหเปนไปตามมาตรฐานสากลดวย

ทงน ในชวง 2-3 ปทผานมา กรมศลกากรไดพฒนานวตกรรมทเกยวของกบการออกแบบกระบวนการในหลายเรอง อาท การผานพธการศลกากรนำเขา/สงออกดวยระบบอเลกทรอนกส (e-Customs) การคนอากรดวยระบบอเลกทรอนกส (e-Drawback) การตรวจสอบสถานะการผานพธการทางอเลกทรอนกส (e-Tracking) การนำเทคโนโลยททนสมย ไดแก เครองเอกซเรย และTablet มาใชในการตรวจปลอยสนคา การควบคมการปฏบตงานดวยกลอง CCTV และการเชอมโยงขอมลการผานพธการทงระบบ (National

������������� PMQA.indd 117 12/19/13 5:43:01 PM

118 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

Single Window) และการใหบรการวนจฉยพกดอตราศลกากร/ราคาศลกากร/ถนกำเนดสนคาลวงหนา เปนตน

3.การจดการกระบวนการสนบสนนในสวนทเกยวของกบการพฒนาทรพยากรบคคล

โดยเหตททรพยากรบคคลเปนทงเปาหมาย (end) และวธการ (means) ในการพฒนาองคกรใหกาวหนาอยางยงยน ดงนน กรมศลกากรจงใหความสำคญกบกระบวนการในการพฒนาทรพยากรบคคล โดยเรมตงแตขนตอนของการกำหนดเปาหมายผรบบรการ ซงไดแกเจาหนาททปฏบตงานภายในกรมศลกากร และผประกอบการตางๆ ทเกยวของ อาท ผนำเขา ผสงออก ตวแทนออกของ ทงน กรมศลกากรไดมอบหมายใหสถาบนวทยาการศลกากรเปนหนวยงานหลกในการจดการ โดยประสานงานกบหนวยงานภายในตางๆ ทเกยวของ และดำเนนการสำรวจความตองการอบรมในเรองตางๆ เปนระยะ อยางตอเนองทงการสอบถามความตองการไปยงหนวยงานตางๆ และการลงพนท (site visit) เพอใหไดความตองการและปญหาในดานการอบรมในเชงลก สำหรบนำมาดำเนนการจดทำหลกสตรการอบรมใหสอดคลองกบความตองการของผรบบรการทงภายในและภายนอกองคการ ซงการออกแบบการจดทำหลกสตรการอบรมนน นอกจากความตองการของผรบบรการแลว สถาบนวทยาการศลกากรยงไดคำนงถงปจจยตางๆ ทอาจมผลกระทบ รวมถงองคความร ภารกจหนาทขององคกร งบประมาณ ความสอดคลองกบแผนงาน และแผนอตรากำลงของหนวยงาน ตลอดจนแนวโนมทจะเกดขนในสวนทเกยวของกบเศรษฐกจ และสงคม แลวนำปจจยตางๆ ดงกลาวมาบรณาการจดทำเปนแผนพฒนาบคลากรประจำป และดำเนนการจดการอบรม และประเมนผลการอบรมตามลำดบ

สำหรบแนวทางในการจดหลกสตรการฝกอบรม กรมศลกากรไดผสมผสานวตถประสงค 3 สวนเขาดวยกน ไดแก การเสรมสรางประสทธภาพการปฏบตงานในปจจบน การตอบสนองสภาพการณและแนวโนมทจะเกดขนในอนาคต ตลอดจนการตอบสนองความตองการของบคลากรในเรองอนๆ เพอเสรมสรางคณภาพชวตใหดยงขน โดยมการกำหนดตวชวดในการดำเนนงานทงในสวนทเกยวของกบความพงพอใจ และการท ผเขารบการอบรมผานเกณฑทกำหนด สวนการประเมนผลการอบรม สถาบนวทยาการศลกากรไดปรบปรงระบบการประเมนผล โดยใหมการประเมนผลทงในสวนผเขารบการอบรม และใหผบงคบบญชามสวนรวมในการประเมนผล เพอใหการประเมนผลมความ

������������� PMQA.indd 118 12/19/13 5:43:01 PM

119รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

หลากหลาย เปนรปธรรม และสามารถนำผลทไดรบจากการประเมนไปใชในการปรบปรงหลกสตรใหมประสทธภาพยงขน โดยในชวงระยะเวลา 2-3 ปทผานมา กรมศลกากรไดดำเนนการจดทำหลกเกณฑการประกนคณภาพการฝกอบรมบคลากรกรมศลกากร ดำเนนการปรบปรงการสำรวจความตองการของผรบบรการใหครอบคลมและทวถงมากยงขน มการนำระบบอเลกทรอนกส (HURIS) มาใชเปนฐานขอมลการฝกอบรมของบคลากร มการจดทำหลกสตรการฝกอบรมทหลากหลาย และมการประเมนผลการฝกอบรมทเปนรปธรรมมากยงขน

4.การนำกระบวนการไปปฏบต

กรมศลกากรไดนำแนวคด PDCA (Plan-Do-Check-Action) มาใชในการนำกระบวนการไปปฏบต โดยการกำหนดโครงการ/แผนงาน กจกรรมทเกยวของและระยะเวลาทดำเนนการ หนวยงานทรบผดชอบ และทรพยากรทตองใช ซงเปนการเตรยมความพรอมใน สวนตางๆ ทงดานเครองมออปกรณ รวมถง การชแจงทำความเขาใจทกฝายทเกยวของ การประกาศแจงใหผรบบรการทราบลวงหนาสำหรบเรองทมความสำคญ เพอใหทกฝายไดเตรยมความพรอมกอนดำเนนการ ตลอดจนกำหนดผประสานงาน และแผนสำรอง กรณเกดเหตขดของไวอยางชดเจน

5.การปรบปรงกระบวนการใหดขน

วธการในการปรบปรงกระบวนการทสรางคณคา/สนบสนน เพอใหผลการดำเนนการและบรการดขน ไดนำเครองมอตางๆ เขามาชวยในการวเคราะห อาท การประเมนความเสยง Problem Solving และการศกษาแนวปฏบตทเปนเลศ (Best Practices) ของศลกากรชนนำของประเทศตางๆ เปนตน ซงคณะทำงานจะนำปญหาและแนวทางการแกไขปรบปรงมาจดทำเปนแผนงาน/โครงการ โดยหนวยงานเจาของแผนงาน/โครงการจะ รายงานผลการดำเนนงานใหสำนกแผนและการตางประเทศทราบเปนระยะๆ โดยจะมการประเมนผลทงในแงของ Process Evaluation และ Output/outcome Evaluation ทสอดคลองกบขอกำหนดทสำคญตางๆ ของผรบบรการ และยทธศาสตรทสำคญของ กรมศลกากร

ขณะเดยวกน กรมศลกากรไดสงเสรมใหมการนำประสบการณการปรบปรงกระบวนการทสรางคณคามาแลกเปลยนความรและเผยแพรระหวางกนและกน ทงภายใน

������������� PMQA.indd 119 12/19/13 5:43:01 PM

120 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

หนวยงานและภายนอกหนวยงาน ผานชองทางและวธการตางๆ นอกจากน กรมศลกากรไดมมาตรการจงใจบคลากรในองคกร เพอใหมสวนรวมในการแสดงความคด เพอปรบเปลยนกระบวนงานและสรางนวตกรรมใหเกดขน เปนตน

ผลสำเรจของการปรบปรงกระบวนการเชงประจกษ

จากการสำรวจระยะเวลาการผานพธการศลกากรการนำเขาสนคาตามแนวทางของ องคการศลกากรโลก พบวา ระยะเวลาทใชในการผานพธการภายใตกระบวนการทเปนอยในปจจบน มความรวดเรวกวากระบวนการแบบเดม เชนเดยวกบการสำรวจระยะเวลา การใหบรการในกระบวนการยอยตางๆ พบวา หนวยงานตางๆ ทเกยวของกบกระบวนการสรางคณคา สามารถปฏบตงานไดเปนไปตามเปาหมายทกำหนด

เชนเดยวกบการสำรวจความพงพอใจทจดทำทงโดยกรมศลกากร หนวยงานภาครฐอนๆ และหนวยงานอสระ อาท สถาบนการศกษา พบวา กรมศลกากรไดดำเนนงานผานเกณฑ ทกำหนดในเรองความพงพอใจของผรบบรการ

นอกจากน ในการเปรยบเทยบพธการนำเขา/สงออกของกรมศลกากรไทยกบกระบวนการทดำเนนการโดยศลกากรตางประเทศนน อาจพจารณาไดจากความสามารถในการอำนวยความสะดวกทางการคา ซงเมอตนป พ.ศ. 2556 องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organization for Economic Co-operation and Development: OECD) ไดเผยแพรผลการศกษาความสามารถในการอำนวยความสะดวกทางการคา โดยพจารณาจากตวชวดใน 11 มต (OECD Trade Facilitation Indicators) ซงตวชวดโดยสวนใหญ ไดแก พธการศลกากร การเผยแพรขอมล การมสวนรวมของชมชนการคา การใหบรการวนจฉยลวงหนา การมกระบวนการอทธรณ ความรวมมอระหวางหนวยงานพรมแดน และการเรยกเกบคาธรรมเนยมนน มความเกยวของโดยตรงกบการดำเนนงานของศลกากรภายใตกระบวนการพธการนำเขา-สงออก ซงจากผลการศกษาในภาพรวม พบวา ประเทศไทยมความสามารถในการอำนวยความสะดวกทางการคาทอยในระดบทสงกวาคาเฉลยของประเทศตางๆ ทอยในทวปเอเซย และทอยในกลมเดยวกนคอ กลมรายไดปานกลางคอนขางสง (Upper Middle Income Countries: UMICs)

ขณะเดยวกน เมอเปรยบเทยบความสามารถในการอำนวยความสะดวกทางการคาของประเทศไทยเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยนแลว จะเหนวา แมประเทศไทย

������������� PMQA.indd 120 12/19/13 5:43:01 PM

121รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

จะยงเปนรองประเทศสงคโปร (ซงอยในกลมประเทศรายไดสง) กตาม แตในภาพรวมประเทศไทยยงมตวชวดในเกอบทกมตดกวาประเทศอนๆ ในอาเซยน และดกวามาเลเซยซงเปนคแขงขนโดยตรง (ซงอยในกลม UMICs เดยวกน) ยกเวนมตดานการวนจฉยลวงหนา (Advance Rulings) และการเกบคาธรรมเนยม (Fee and Charges)

อยางไรกตาม กรมศลกากรไดตระหนกถงเรองความจำเปนทจะตองดำเนนการปรบปรงกระบวนการดงกลาว โดยไดลงนามในความตกลงเพอรวมมอกบ Japan International Cooperation Agency (JICA) เมอวนท 20 กนยายน 2555 โดย JICA ไดสงผเชยวชาญมาทำงานรวมกบกรมศลกากรในการพฒนาปรบปรงระบบการวนจฉย พกดศลกากรและราคาลวงหนาจนถงป พ.ศ. 2557 ขณะทในสวนของการจดเกบ คาธรรมเนยมนน จากการศกษาสาเหตพบวา กรมศลกากรยงมไดนำรายละเอยดของ การจดเกบคาธรรมเนยมตางๆ นำลงใน website เพอใหผเกยวของสามารถเขาถงขอมลไดโดยสะดวก ดงนน ในสวนนกรมศลกากรอยระหวางการนำขอมลเขาสระบบ

ขอมลเชงประจกษอกประการหนง คอ ศลกากรตางประเทศไดใหความสนใจและ มหนงสอมายงกรมศลกากรเพอขอศกษาดงานดานพธการนำเขา/สงออกของศลกากร ตางประเทศ อาท อนเดย สงคโปร มาเกา นวซแลนด และประเทศเพอนบาน (เวยดนาม ลาว กมพชา มาเลเซย) ในกระบวนการนำเขา/สงออก ในชวงระยะเวลาทผานมา เปนตน และภายใตกรอบของศลกากรอาเซยน ศลกากรไทยไดรบการมอบหมายจากทประชม คณะทำงานดานพธการศลกากรและการอำนวยความสะดวกทางการคา (Customs Procedure and Trade Facilitation: CPTFWG) ใหเปนประเทศผประสานงาน (Country Coordinator) ในเรองการนำระบบคอมพวเตอร (Automation) มาใช ซงเกยวของโดยตรงกบการดำเนนการประสานขอมลระหวางศลกากรอาเซยนรวมกน เพอไปส ASEAN Single Window (ASW) ซงเรองดงกลาว แสดงใหเหนถงการยอมรบของสมาชกศลกากรอาเซยนในความกาวหนาในเรองกระบวนการพธการนำเขา/สงออกของศลกากรไทยในเรองน

ปจจยแหงความสำเรจ

ความสำเรจของการจดการกระบวนการของกรมศลกากรนน มปจจยหลกแหง ความสำเรจ (Key Success Factors) คอ

������������� PMQA.indd 121 12/19/13 5:43:02 PM

122 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

1. การทผกำหนดนโยบายและผบรหารใหความสำคญและมสวนรวมในการจดการกระบวนการในขนตอนตางๆ รวมทงการสนบสนนทรพยากรตางๆทจำเปนเพอใชในการดำเนนงาน อาท งบประมาณ เครองมอ/อปกรณ และบคลากร

2. การทกรมศลกากรใหความสำคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ทงการนำความตองการของผรบบรการ/ผมสวนไดสวนเสยมาใชในการออกแบบกระบวนการ การควบคม ตรวจสอบกระบวนการ การประเมนผลกระบวนการ ตลอดจนการดำเนนการปรบปรงเพอใหกระบวนการมประสทธภาพมากยงขน

3. การบรณาการปจจยตางๆ ทเกยวของมาใชในการออกแบบ และการนำไปปฏบต โดยการจดการกระบวนการของกรมศลกากรเปนการดำเนนการทงในระดบกรม ระดบสำนกจดเกบรายได/ดานศลกากร โดยมความสอดคลองกบการดำเนนการในหมวดตางๆ อยางเปนระบบ รวมทงสอดคลองกบแผนงาน แผนเงน และแผนคน

4. การมทรพยากรบคคลทมคณภาพและพรอมยอมรบการเปลยนแปลง ทงจากสภาพแวดลอมภายในและภายนอก เนองจากการจดการกระบวนการของกรมศลกากร มลกษณะเปนพลวตร จำเปนทจะตองปรบเปลยนใหสอดคลองกบความตองการของชมชนการคาธรกรรมทเปลยนแปลงตลอดเวลา รวมทง มลคาการนำเขาสงออกทขยายตว ตลอดจนเทคโนโลยทกาวหนาอยางรวดเรว ดงนน บคลากรของกรมศลกากรจงตองพรอมทจะตองปรบตว และเรยนรกระบวนงานตางๆทสามารถตอบสนองความตองการของผรบบรการ

������������� PMQA.indd 122 12/19/13 5:43:02 PM

123รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

จงหวดอบลราชธาน หมวด 6 ดานกระบวนการคณภาพและนวตกรรม

จงหวดอบลราชธาน เปนจงหวดทมพนทใหญเปนอนดบ 1 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง มพนทตดชายแดน 2 ประเทศ คอ สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และราชอาณาจกรกมพชา ประชากร 1,826,920 คน โดยมคำขวญทแสดงถงลกษณะสำคญของจงหวด คอ “เมองดอกบวงาม แมนำสองส มปลาแซบหลาย หาดทรายแกงหน ถนไทยนกปราชญ ทวยราษฎรใฝธรรม งามลำเทยนพรรษา ผาแตมกอนประวตศาสตร”

การปกครองแบงสวนภมภาคออกเปน 25 อำเภอ 219 ตำบล 2,699 หมบาน หนวยงานราชการในสงกด 33 สวนราชการ บคลากรจำนวน 11,567 คน ประกอบดวยขาราชการ 5,248 คน ลกจางประจำ 796 คน พนกงานราชการ 366 คน และลกจางชวคราว 5,159 คน ทำหนาทดแลประชากรและนำพาจงหวดไปสวสยทศน “ชมชนเขมแขง เมองนาอย เปนประตการคาและทองเทยว การเกษตรมศกยภาพ” ภายใต 3 พนธกจ คอ (1) พฒนาศกยภาพการผลตดานการเกษตรและแปรรปสนคาเกษตร (2) สงเสรมการคา การลงทน และการทองเทยว และ (3) ยกระดบคณภาพชวตและพฒนาสงคม เพอตอบสนองกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ดงตารางท 3

ตารางท 1 แสดงผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยแยกตามพนธกจของจงหวดอบลราชธาน

������������� PMQA.indd 123 12/19/13 5:43:02 PM

124 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

������������� PMQA.indd 124 12/19/13 5:43:02 PM

125รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

โดยพนธกจของจงหวดอบลราชธานทง 3 ดาน ไดนำไปสการกำหนดกระบวนงานทสำคญเพอรองรบการทำงานและความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย รวม 27 กระบวนงาน ซงไดกำหนดองคประกอบในการจดกระบวนการดงแผนภาพ

การกำหนดกระบวนการสรางคณคา

เพอใหบคลากรมความเขาใจทตรงกนในการกำหนดกระบวนการสรางคณคา จงหวดจงไดกำหนดเกณฑในการนำไปวเคราะหกำหนดกระบวนการสรางคณคาของจงหวด โดยพจารณาจาก 2 เกณฑ คอ กระบวนการนนตองสงผลโดยตรงตอ 3) นโยบายและการบรหารราชการแผนดนและยทธศาสตรของรฐบาล วสยทศน พนธกจ และแผนกลยทธของจงหวด 2) เปนภารกจทรบผดชอบตามกฎหมายทกำกบดแลตนเองทด 3) ตอบสนองความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย

การจดทำขอกำหนดทสำคญ

แนวทางการจดทำขอกำหนดทสำคญของกระบวนการทสรางคณคา จงหวดอบลราชธานไดพจารณาจากความตองการและความคาดหวงของผทเกยวของทกกลมทงภายในและภายนอก โดยใหความสำคญกบการมสวนรวมของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ซงมกระบวนการในการคนหาความตองการและความคาดหวงทดำเนนการภายใตคณะทำงานทรบผดชอบอยางเปนระบบและเปนขนตอน ไดแก 1) สำรวจความคดเหนของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย 2) ประมวลผลการสำรวจเพอสรปผลความตองการของผรบบรการ จดลำดบความสำคญของความตองการ พรอมกบองคความร ทไดจากการสำรวจ เชน ความคดเหนในการปรบปรงขนตอนและระยะเวลาการปฏบตงาน เปนตน มาใชประกอบในการจดทำขอกำหนดของกระบวนการ 3) แปลงความตองการทได และ องคความรตางๆ เปนขอกำหนดทสำคญของกระบวนการ 4) กำหนดตวชวดกระบวนการตามขอกำหนดทสำคญ 5) ออกแบบกระบวนการตามขอกำหนดและตวชวดเพอใชควบคมกระบวนการ (Process Specification) 6) จดทำคมอการปฏบตงานซงผานกระบวนการ มสวนรวมของผปฏบตงาน

������������� PMQA.indd 125 12/19/13 5:43:02 PM

126 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

การออกแบบกระบวนการสรางคณคา

การออกแบบกระบวนการสรางคณคาไดนำขอกำหนดทสำคญ มาวเคราะหอยางรอบดานทงผลกระทบทจะเกดขนตอกระบวนการอนๆ หรอตอสภาพแวดลอมอนๆ วธการวดผลของกระบวนการทสามารถบงชประสทธผลของกระบวนการได รวมถงการวเคราะหขดความสามารถ และองคความรของบคลากรทสามารถเทยบเคยงไดกบมาตรฐานของหนวยงานอน (Benchmarking) หรอหนวยงานทมวธปฏบตทด (Best Practices) ซงทำใหการออกแบบกระบวนการมประสทธผล องคกรสามารถดำเนนการลดระยะเวลาและขนตอนการปฏบตงาน ปรบปรงกระบวนการใหมโดยนำเทคโนโลยมาชวยในกระบวนการ

นอกจากน ความสำเรจของการดำเนนการ คอ การกำหนดผรบผดชอบทชดเจน โดยรวมกนทำหนาทศกษาความเปนไปได พจารณาความคมคา ความเสยงและกรอบระยะเวลาในการดำเนนกระบวนการอยางสมำเสมอ ซงกอใหเกดการคดสรางสรรคและการใชเทคนคทหลากหลายในการปรบเปลยนกระบวนงาน เชน การควบรวบงานเพอลดความ ซำซอนและสรางความถกตองในการทำงาน การสรางทกษะใหมใหแกบคลากรโดยการทำงานใหเปนแบบครอมสายงาน การกระจายงานโดยมอบอำนาจการทำงานลงสระดบอำเภอและตำบลทำใหการบรการมความครอบคลม เพมการเขาถงบรการ ลดระยะเวลา รอคอยในการรบบรการ ลดความเสยงในการทำงาน การใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอ Automate การทำงานเพมประสทธผลในการทำงานทำใหขอมลเขาถงไดงายขน การลด Management Layers สรางความรวดเรวในการตดสนใจประสทธภาพการสอสารองคกรเพมความรบผดชอบของพนกงานระดบลางและเพม Spans of Control การจดสรรทรพยากรโดยสามารถจดสรรไปยงททมความจำเปนหรอขาดแคลนไดกอน เปนตน

การออกแบบกระบวนการสนบสนน

การออกแบบกระบวนการสนบสนน จงหวดนำเครองมอการจดทำขอเสนอการเปลยนแปลง (Blueprint for Change) มาใชในการพจารณา ซงประกอบกระบวนการ 2 สวน คอ

1) การปรบปรงกระบวนงาน โดยเรมจากการพจารณาวสยทศนขององคกรซงจะทำใหเหนภาพอนาคตหรอปลายทางทคาดหวงของจงหวด และนำมาวเคราะหกระบวนงานในปจจบนเพอคนหาปญหาอปสรรคหรอโอกาสในการปรบปรง และคดเลอกกระบวนงานทจะทำการปรบปรงหรอออกแบบกระบวนงานใหม ในขณะเดยวกนกระบวนงานใดทยง

������������� PMQA.indd 126 12/19/13 5:43:02 PM

127รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ไมเคยดำเนนการมากอนกจะถกพจารณานำมาออกแบบใหมดวย ซงการออกแบบกระบวนการใหมจะกำหนดวตถประสงค กลมเปาหมายทจะไดรบประโยชนไวอยางชดเจน ทำใหสามารถวเคราะหไดถงปจจยสำคญตอความสำเรจ (Key Success Factors) และรบรสงทจะตองมงเนนเพอใหเกดสงทตองการเปลยนแปลงในดานตางๆ ทงดานขนตอนและวธการปฏบตงานดานเทคโนโลย ดานการจดแบงงานและหนาท และดานบคลากร โดยตองสนบสนนใหการดำเนนการตามกระบวนการสรางคณคามประสทธภาพมากขนดวย

2) การพฒนาศกยภาพขององคกรและบคลากร (Competency) แตละคนใหม ขดความสามารถสอดคลองกบผลลพธขององคกรทตองการ ทำใหสามารถกำหนด กระบวนงานและแผนพฒนาขดความสามารถขององคกรและขาราชการทตองการ ในอนาคตได รวมทงสามารถปรบแตงองคกรทงในดานกระบวนงาน เทคโนโลย การจดแบงหนาท และดานบคลากร ตามลำดบความสำคญไดอยางเหมาะสมกบงบประมาณและระยะเวลาในการดำเนนการ

การควบคมและปรบปรงกระบวนการ

จงหวดอบลราชธาน ไดกำหนดตวชวดทสำคญทใชในการควบคมและปรบปรงกระบวนการทสรางคณคาและกระบวนการสนบสนน ททำใหการปฏบตงานบรรลผลตามขอกำหนดทสำคญ โดยมการกำหนดตวชวดของการปฏบตงานในทกระดบภายในองคกร การจดการกระบวนการในลกษณะ Daily Management คอ “จดทำมาตรฐานการปฏบตงาน” ในทกกระบวนการ กำหนดมาตรฐานการใหบรการกบกลมผรบบรการแตละกลม ซงการจดทำมาตรฐานเกดขนภายหลงไดมการปรบปรงงานและมการนำไปปฏบตดวยขนตอนหรอวธการใหมแลว พบวาทำใหกระบวนการทำงานมประสทธภาพมากขน ทงในดานขนตอนทลดลงสามารถปฏบตงานไดเรวขน และสามารถลดคาใชจายในดานตางๆ ลงได อยางไรกตาม แมจะมการกำหนดเปนมาตรฐานการปฏบตงานไวแลว แตจงหวดยงคงใหความสำคญกบการตดตามและทบทวนผลการดำเนนงานเปนระยะทงเปนทางการและ ไมเปนทางการ

การตรวจประเมนกระบวนการ

การปองกนไมใหเกดขอผดพลาด การทำงานซำ และความสญเสยจากผลการดำเนนการ จงหวดไดกำหนดใหมการจดทำผงกระบวนงาน (Process Flow Chart) เพอนำไปใชในการตดตามกระบวนการ โดยคำนงถงรอบระยะเวลาการดำเนนการ การควบคม

������������� PMQA.indd 127 12/19/13 5:43:02 PM

128 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

ตนทน และลดการสญเสย พรอมทงจดทำคมอการปฏบตงาน พฒนากระบวนการและทดสอบเพอใหมนใจวากระบวนการดงกลาวมความผดพลาดนอยทสด จดใหมระบบ การตรวจสอบและระบบการบรหารความเสยงเพอหาแนวทางปองกนไมใหเกดขอผดพลาดในกระบวนการ จดทำ Process Study เพอศกษาขนตอนใดในกระบวนการทสามารถ ลดคาใชจายในการตรวจสอบได โดยบรณาการหลายมาตรฐานเปนเรองเดยวกน รวมทง นำเรองทสำคญมาตรวจสอบ (Audit) และออกแบบระบบทสามารถตรวจเชคและปองกนความผดพลาดไดในตวของกระบวนการ

การควบคมและปรบกระบวนการใหเปนไปตามเปาหมายทตองการของขอกำหนดในแตละกระบวนการ มวตถประสงคเพอใหการบรการมคณภาพทด ตอบสนองตอ ความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ซงพจารณาไดจากมาตรฐานการใหบรการของกระบวนการหรอความตองการและคาดหวงของลกคาทงภายนอกและภายใน ทเกยวของกบกระบวนการนน ทมการออกแบบขนตอนการทำงานของกระบวนการ (Process Design) โดยกำหนดวาในแตละขนตอนการทำงานจะควบคมขนตอนใด (Control Point / Process Parameter) เพอนำไปสการกำหนดคามาตรฐานของ จดควบคมดงกลาว พรอมทงมการเฝาตดตามและควบคมใหจดควบคมหรอตวแปรของกระบวนการดงกลาวอยในคามาตรฐานทกำหนดไว และปรบปรงตวแปรของกระบวนการเพอใหผลลพธของการกระบวนการเปนไปตามเปาหมายและมประสทธภาพดขนอยาง ตอเนอง

กลาวโดยสรป จงหวดไดกำหนดกระบวนการในการกำจดความสญเปลาทเกดขนภายในกระบวนการดานเวลาหรอทรพยากร ซงสงผลใหตนทนของราชการลดลง ดวยการลดความซบซอนของกระบวนการ ปรบลดขนตอนใหสนลง ใชเวลาและทรพยากรใหคมคาเพอตอบสนองความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยไดอยางรวดเรว โดยมการคดเลอกกระบวนการทเหมาะสมพจารณาขอกำหนดของกระบวนการ (Process Requirements) และหาความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย จดทำ ผงการไหลของกระบวนการ (Process Flow Chart) เปนขนตอน ซงมทมงานรวมระดมสมอง (Brainstorming) และกำหนดเกณฑในการพจารณาจดทำผงไวเปน 2 ทาง คอ 1) การลดขนตอนทไมจำเปน หรอมตนทนในการดำเนนงานสง หรอมแนวโนมทจะเกด ขอผดพลาดและมความซบซอนมากเกนไป โดยใหพจารณาวาถาไมมขนตอนดงกลาวกระบวนการยงสามารถดำเนนตอไปไดหรอไม ถายงสามารถดำเนนการตอไดใหตดขนตอนนน

������������� PMQA.indd 128 12/19/13 5:43:02 PM

129รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

2) การรวมขนตอน ใหพจารณาวามขนตอนใดสามารถรวมเปนขนตอนเดยวกนและทำใหลดทรพยากรและลดเวลาโดยไมสงผลกระทบตอกระบวนการ แลวนำไปทดลองปฏบตและประเมนผลการปรบประบวนการ โดยจะพจารณาวาจดควบคมหรอตวแปรของกระบวนการยงอยในคามาตรฐานทกำหนดไวหรอไมดวย และเมอแนใจวาการปรบลด ขนตอนและการรวมขนตอนนนๆ ไมสงผลตอคณภาพการใหบรการ จดควบคมตางๆ อยในคามาตรฐาน และกอใหเกดประสทธผลทด ลดเวลา ลดทรพยากร ลดตนทน เพมผลผลต เพมการใหบรการไดมากขน เพมความพงพอใจ จะนำกระบวนการตามผงการไหลของกระบวนการนนไปปฏบตโดยมการตดตามผลอยางตอเนอง

การเผยแพรแลกเปลยนประสบการณการปรบปรงกระบวนการ

จงหวดอบลราชธาน ไดเผยแพรแลกเปลยนประสบการณการปรบปรงกระบวนการ โดยใชแนวทางทสำคญ ดงน

1) กระบวนการจดการความร (Knowledge Management)

2) กระบวนการบรหารจดการการเปลยนแปลง (Change Management)

ตารางท 2 แสดงถงผลลพธการดำเนนการ

พนธกจ โครงสราง/กจกรรมหลก ผลลพธ

1. พฒนาศกยภาพการผลตดานการเกษตรและแปรรปสนคาเกษตร

โครงการพฒนาคณภาพมาตรฐานสนคาเกษตร (GAP)

ผลผลตขาวหอมมะล GAP ตอหนวยการผลต เฉลยตอหนวยการผลตเพมขนจาก 481 กโลกรมตอไร เปน 529 กโลกรมตอไรในป 2555

2.สงเสรมการคา การลงทน และการทองเทยว

โครงการพฒนาแหลงทองเทยวเชงอนรกษ

ขอมลสถตการทองเทยวของจงหวดอบลราชธาน โดยกรมการทองเทยว พบวามจำนวนนกทองเทยวเพมขนทกป ป พ.ศ. 2554 มนกทองเทยว จำนวนทงสน 2,281,020 คน ป พ.ศ.2555 มจำนวนนกทองเทยว 2,374,608 คน อตราทเพมขนของจำนวนนกทองเทยวคดเปนรอยละ 4.10

������������� PMQA.indd 129 12/19/13 5:43:03 PM

130 รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจำป พ.ศ. 2556

3. ยกระดบคณภาพชวตและพฒนาสงคมนวตกรรมป 2554 เรอง กายอปกรณประดษฐเพอพฒนาคณภาพชวต ป 2555 เรอง สงกลบ รบคน ฟนฟผปวยและคนพการ ป 2556เรองสขกายสบายใจ เมอใกลวสญญ

โครงการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ

โครงการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

- รายไดของประชาชนจำนวน 56,503 บาท เพมขนจากป 2555 จำนวน 5,958 บาท - ครวเรอนยากจนไดรบการสนบสนนสงเสรมในดานการพฒนาอาชพ ทำใหครวเรอนยากจนลดลงจากเดม จำนวน 1,143 ครวเรอน ลดลงเหลอ จำนวน 345 ครวเรอนและไมมหนนอกระบบ- ความพงพอใจของผรบบรการเพมขน โดยป 2554 มความพงพอใจคดเปนรอยละ 80.96 ป 2555 มความ พงพอใจคดเปนรอยละ 89.09

ปจจยแหงความสำเรจ

การพฒนากระบวนงานในจงหวดอบลราชธานประสบผลสำเรจได เนองจาก

1. ผบรหารระดบสงกำหนดเปนนโยบายสำคญของจงหวด โดยมอบหมายใหหนวยราชการในสงกด มการดำเนนการรวมกน มการตดตาม ควบคมกำกบอยางตอเนอง แมจะมการเปลยนแปลงผบรหารระดบสง 2. มการจดเวทแลกเปลยนเรยนรรวมกนทกสวนราชการ และพฒนากระบวนงานอยางตอเนอง 3. มการสนบสนนงบประมาณในการดำเนนงานและใหขวญกำลงใจแกผปฏบตงาน 4. หนวยงานภาครฐและเอกชนใหความรวมมอในการดำเนนงาน 5. มการนำเทคโนโลยสารสนเทศมาพฒนากระบวนงานใหมความรวดเรว

������������� PMQA.indd 130 12/19/13 5:43:03 PM

������������� PMQA.indd 131 12/19/13 5:43:03 PM

������������� PMQA.indd 132 12/19/13 5:43:03 PM