Planifikimi kohorë dhe realizimi i operacioneve. LIGJËRATA 10. BISLIM LEKIQI – PHDC. Çështjet kryesor. Planifikimi kohor Realizimi i operacioneve Çfarë kuptojmë me skedulim Kriteret e skedulimit Grafiku Gantt Skedulimi i i punës - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Planifikimi kohorë dhe realizimi i operacioneve
LIGJËRATA 10
BISLIM LEKIQI – PHDC
Ditët e javës H M M E P SH DKërkesa për BNJ 5 5 5 5 5 2 3
Çështjet kryesor Planifikimi kohor Realizimi i operacioneve Çfarë kuptojmë me skedulim Kriteret e skedulimit Grafiku Gantt Skedulimi i i punës Kontrolli (Dispatching – shpërndarja e punës, shkarkimi
nga puna) Renditja e punëve që kalojnë nëpër dy qendra pune Skedulimi i vendeve të ngushta Teoritë e kushtëzimeve Ndërtimi i skedulit të BNJ Kërkesa dhe planifikimi
2Bislim Lekiqi - PhD.C
ÇFARË KUPTOJMË ME SKEDULIM
Skedulimi lidhet me kohën se kur duhet të kryhen operacionet.Një tërësi vendimesh ndikojnë mbi skedulimet.Vendimet mbi skedulimin fillojnë me planifikimin e kapaciteteve që përfshinë burimet totale në dispozicion të njësisë prodhuese apo shërbyese.Planet e kapaciteteve - vjetorePlanet agregate - mujore (orë pune, njësi, ton etj)Planet master – i zbërthejnë planet agregate në produkte specifike apo linja prodhimi për çdo javëSkedulet afatshkurta i shndërrojnë vendimet e mëparshmet në renditje pune dhe detyra specifike pune për BNJ, materiale dhe makinave.Detyra e skedulimit: Alokimi dhe prioritarizimit të kërkesës
3Bislim Lekiqi - PhD.C
Vendimet për skedulimOrganizata Menaxherët duhet të skedulojnë sa më poshtë vijon
Në një spital Përdorimi i sallës së operacionitPranimi i pacientëvePajisjen me infermier dhe staf mbështetës
Në një Universitet Sallat e mësimit dhe pajisjet audio vizualeOraret e studentëve dhe të pedagogëveLëndët për studentët në nivel beqellor dhe master
Në një firmë prodhuese
Prodhimi i mallraveBlerja e materialevePunëtorët e nevojshëm
Në një restorant Kamerierët, shefin e kuzhinësKëngëtarët apo dëfryesit e tjerëHapja e sallave të mbrëmjes
Në një Kompani Ajrore
Mirëmbajtja e avionitGrafikët e nisjeveEkuipazhi i fluturimit, personat te gate, personeli i prerjes së biletave
4Bislim Lekiqi - PhD.C
Kriteret e skedulimitTeknikat korrekte të skedulimit varen nga: Volumi i porosive Natyra e operacioneve Kompleksiteti i përgjithshëm i punës Rëndësia që i vihet njërit nga 4 kriteret kryesore:1. Minimizimi i kohës së përfundimit (vlerësohet duke përcaktuar
kohën mesatare e përfundimit të punës)
2. Maksimizimi i shkallës së përdorimit (vlerësohet me përcaktimin e % së kohës që njësia shfrytëzohet)
3. Minimizimi i rezervës së prodhimit në proçes (vlerësohet duke përcaktuar nr. Mesatar të punëve në sistem)
4. Minimizimi i kohës së pritjes së klientit (vlerësohet duke përcaktuar nr mesatar të ditëve të pritjes)
Objektivi i skedulimit: optimalizimi i përdorimit të burimeve në mënyrë që të kënaqen objektivat e prodhimit.
5Bislim Lekiqi - PhD.C
Operacionet me volum të lartë• Operacione të përsëriten: Prodhimi i automjeteve,
aparateve, bukës• Operacione të vazhdueshme: prodhimi i rrymës, naftës,
prodhimi i ujit të pijshëm, trajnimi i ujërave të zeza etj.Karakteristikat:1.Rrjedha e operacionit- rruga fikse. P/SH bëhet gjithnjë në të
njëjtën mënyrë, sipas të njëjtës renditje dhe në të njëjtat qendra pune.
2.Nevojitet kohë e ngjashme për secilin produkt.3.Qendrat e punës i dedikohen një produkti ose një familje4.Përdorin pajisje qëllimi special.5.Rrjedha e materialit në qendra të punës e automatizuar.6.Sistemi mirë i projektuar minimizon rezervat dhe redukton kohën.
7.Fyti i ngushtë determinon kapacitetin8.Shqetësimi: mërzitja e punëtorëve me detyra që përsëriten
6Bislim Lekiqi - PhD.C
Operacionet me volum të ulëtOperacionet me volum të ulët: produkte me cilësi të lartë
sipas specifikave të klientit, kryesisht me porosi.Objektiv: Fleksibiliteti për produktin dhe për vëllimin e ti.• Sistemim sipas proçesit
Karakteristikat:1. Përdorin BNJ me aftësi të larta, 2. Përdoren pajisje të qëllimit të përgjithshëm, 3. Çdo produkt ka rrugën e ti.
Problemet: 1. shpërndarja e ngarkesës së punës dhe 2. renditja e qendrave të punës3. përdorimi i secilës qendër
Progresi aktual i aktivitetit9Bislim Lekiqi - PhD.C
Kapaciteti në dispozicion
Mbi Mbi
Nën Nën
3 4 5 6 7 8
Skedulimi i i punës: ngarkesa pa kufi
Skedulimi i i punës: ngarkesa me kufi
Kapaciteti në dispozicion
Nën
3 4 5 6 7 8
10Bislim Lekiqi - PhD.C
11Bislim Lekiqi - PhD.C
Monitorimi i rrjedhës së punësKontrolli imput - output
Raporti Imput - Output në qendërn e punës 101
Periudha
Informacioni për imputin (në orë) 3 4 5 6 7 8
Imputi i planifikuar 800 750 800 820 800
Imputi aktual 750 780 780 810 810
Devijimi -50 30 -20 -10 10
Devijimi kumulativ 0 -50 -20 -40 -50 -40
Periudha
Informacioni për outputin (në orë) 4 5 6 7 8
Outputi i planifikuar 800 800 800 800 800
Outputi aktual 800 750 780 850 825
Devijimi 0 -50 -20 50 25
Devijimi kumulativ 0 -50 -70 -20 5
Rezerva (në orë) 100 50 80 80 40 25
12Bislim Lekiqi - PhD.C
Monitorimi i rrjedhës së punësKontrolli imput - output
Raporti Imput - Output në qendërn e punës 101
Periudha
Informacioni për imputin (në orë) 3 4 5 6 7 8
Imputi i planifikuar a 800 750 800 820 800
Imputi aktual b 750 780 780 810 810
Devijimi c=b-a -50 30 -20 -10 10
Devijimi kumulativ d=d3+c4 0 -50 -20 -40 -50 -40
Informacioni për outputin (në orë) Periudha
4 5 6 7 8
Outputi i planifikuar A 800 800 800 800 800
Outputi aktual B 800 750 780 850 825
Devijimi C=B-A 0 -50 -20 50 25
Devijimi kumulativ D=D3-C4 0 -50 -70 -20 5
Rezerva (në orë) E=(3)+(4b-4B) 100 50 80 80 40 25
13Bislim Lekiqi - PhD.C
Si të renditen punët Job shop
• Specializohet për Volume të ulëta deri të mesme
Flow shop
• Specializohet për Volume të mesme deri të lartë dhe përdorë proçeset lineare dhe të vazhdueshme.
14Bislim Lekiqi - PhD.C
Kontrolli (Dispatching – shpërndarja e punës, shkarkimi nga puna)
• Mundëson që skedulimi në një qendër pune të evouloi gjatë një periudhe kohore.
Vendimi merret sipas rregullave të renditjes prioritare• Do të punohet për punën që duhet të kryhet e para?• Do të punohet për punën që duhet të kryhet më
shpejt?• Do të kryhen e para puna me përfitim më të madh?1. Raporti kritik = koha e nevojshme/kohën e mbetur2. Data më e hershme e kërkuar3. I pari që vjen shërbehet i pari4. Koha më e shkurtër e përpunimi5. Koha e lirë për operacionet që kanë mbeturPuna me tregues më të ulët, skedulohet e para.
15Bislim Lekiqi - PhD.C
Kur kemi lidhje në mes të prioriteteve, përdorim metodat vijuese të rregullave të prioritetit
• I pari që vjen shërbehet i pari (FCFS)• I fundit që vjen shërbehet i pari (LCFS)• Afati më i hershëm i kërkuar (EDD)- puna që kërkohet
më shpejt kryhet e para• Kohë më e shpejtë e përpunimit (SPT) - puna që kërkon
kohë më të shkurtër përpunimi kryhet e para• Kohë më e gjatë e përpunimit (LPT)– puna që kërkon
kohë më të gjatë përpunimi kryhet e para• Raporti kritik (CR)- puna me kohë më të vogël ndërmjet
kohës së mbetur deri në datën e kohës së përpunimit kryhet e para
• Toleranca (rezerva) për operacionet e mbetura (S/RO)- punët me më pakë kohë rezervë kryhen të parat.
16Bislim Lekiqi - PhD.C
Si të përdorën rregullat e prioritetitHapi 1: Vendoset se cili rregull prioriteti do të përdorët
Hapi 2: Renditën punët dhe kohët e tyre
Hapi 3: Përdorën rregullat e prioritetit
Përdorimi i SPT dhe EDD në Qendrën e punës 101
Ditët deri te Data e kërkuarNr. i punës
Koha e punës (preg. dhe përpu)
Renditja Renditja
SPT EDD
AB1 3 3 AB5 AB1
AB2 2 6 AB2 AB5
AB3 5 8 AB1 AB4
AB4 4 5 AB4 AB2
AB5 1 4 AB6 AB3
AB6 4 9 AB3 AB6(EDD) - Afati më i hershëm i kërkuar (SPT) - Kohë më e shpejtë e përpunimit
17Bislim Lekiqi - PhD.C
Matja e performancësKompanitë e masin performancën e tyre sipas prioriteteve të tyre konkurruese.Koha e rrjedhës së punës matë kohën e përfundimit – kohën që një punë harxhon në një repart puneKoha e rrjedhës së punës= koha e përfundimit - koha në dispozicion që të kryhet puna
Puna A përfundon në ditën e 10
Puna B përfundon në ditën e 13
Puna C përfundon në ditën e 17
Puna D përfundon në ditën e 20
Koha Totale =10+13+17+20= 60 ditë pune
Koha mesatare e rrjedhës së punës:(10+13+17+20)/4 = 15 ditë pune
18Bislim Lekiqi - PhD.C
Numri mesatar i pritjeve
• Numri mesatar i punëve mat rezervën e prodhimit në proçes dhe ndikon në kohën e reagimit. Sa më i madh nr. i punëve në sistem aq më e gjatë është radha më e gjatë koha e rrjedhës së punës.
Puna A përfundon në
ditën e 10
Puna B përfundon në
ditën e 13
Puna C përfundon në
ditën e 17
Puna D përfundon në
ditën e 20
Koha Totale =10+13+17+20= 60 ditë pune
Numri mesatare i punëve në sistem = Koha totale e rrjedhës - Koha për punën më të gjatë(10+13+17+20)/20 = 3 ditë puneNumri i pritjeve 1
19Bislim Lekiqi - PhD.C
Diapazani apo periudha kohore
Mat efiçiencën duke treguar se sa kohë kërkohet për të përfunduar grupin e punëve
20Bislim Lekiqi - PhD.C
Vonesat dhe ngadalësimi i punës
Koha në mes të mbarimit të punës dhe kohës së supozuar se puna do të mbaroi (datës së kërkuar).
Vonesa në punë – puna është kryer më vonë, me kohë apo më përpara me skedulimin.
Puna Data e përfu. Data e kërku. Vonesa
A 10 15 -5
B 13 15 -2
C 17 10 7
D 20 20 0
Ngadalësimi mesatar = (-5+(-2)+7+0)/4=0
21Bislim Lekiqi - PhD.C
Vonesat dhe ngadalësimi i punës
Disa kompani nuk i përfshinë vlerat negative sepse nuk merren përfitime nga kryerja më e shpejtë e punës.
Në rast të tillë kemi situatën vijuese:
Puna Data e përfu. Data e kërku. Vonesa
A 10 15 0
B 13 15 0
C 17 10 7
D 20 20 0
Ngadalësimi mesatar = (0+0+7+0)/4=1,75
22Bislim Lekiqi - PhD.C
Renditja e punëve që kalojnë nëpër dy qendra pune
1) Renditen punët dhe kohët e përpunimit2) Gjendet aktiviteti me kohën më të shkurtës ndrëmjet
punëve ende të paskeduluara. Nëse aktiviteti i pari është më i shkurtër -vendoset në pozicionin më të hershëm, nëse i dyti është më i shkurtër vendoset në pozicionin e fundit.
3) Përsëritet hapi i dytë.
Aktiviteti1 Pastrimi (ditë) Aktiviteti 2 Lyrja me dyll Iditë
A Godina 1 1 2
B Godina 2 3 5
C Godina 3 2 4
D Godina 4 5 4
E Godina 5 4 2
15 17 23Bislim Lekiqi - PhD.C
Renditja e punëve që kalojnë nëpër dy qendra pune
1) Renditen punët dhe kohët e përpunimit2) Gjendet aktiviteti me kohën më të shkurtës ndrëmjet punëve ende të
paskeduluara. Nëse aktiviteti i pari është më i shkurtër -vendoset në pozicionin më të hershëm, nëse i dyti është më i shkurtër vendoset në pozicionin e fundit.
3) Përsëritet hapi i dytë.
Aktiviteti1 Pastrimi (ditë) Aktiviteti 2 Lyrja me dyll Iditë
1) Renditen punët dhe kohët e përpunimit2) Gjendet aktiviteti me kohën më të shkurtës ndrëmjet punëve ende të
paskeduluara. Nëse aktiviteti i pari është më i shkurtër -vendoset në pozicionin më të hershëm, nëse i dyti është më i shkurtër vendoset në pozicionin e fundit.
3) Përsëritet hapi i dytë.
Aktiviteti1 Pastrimi (ditë) Aktiviteti 2 Lyrja me dyll Iditë
1) Renditen punët dhe kohët e përpunimit2) Gjendet aktiviteti me kohën më të shkurtës ndrëmjet punëve ende të
paskeduluara. Nëse aktiviteti i pari është më i shkurtër -vendoset në pozicionin më të hershëm, nëse i dyti është më i shkurtër vendoset në pozicionin e fundit.
3) Përsëritet hapi i dytë.
Aktiviteti1 Pastrimi (ditë) Aktiviteti 2 Lyrja me dyll Iditë
1) Renditen punët dhe kohët e përpunimit2) Gjendet aktiviteti me kohën më të shkurtës ndrëmjet punëve ende të
paskeduluara. Nëse aktiviteti i pari është më i shkurtër -vendoset në pozicionin më të hershëm, nëse i dyti është më i shkurtër vendoset në pozicionin e fundit.
3) Përsëritet hapi i dytë.
Aktiviteti1 Pastrimi (ditë) Aktiviteti 2 Lyrja me dyll Iditë
1) Renditen punët dhe kohët e përpunimit2) Gjendet aktiviteti me kohën më të shkurtës ndrëmjet punëve ende të
paskeduluara. Nëse aktiviteti i pari është më i shkurtër -vendoset në pozicionin më të hershëm, nëse i dyti është më i shkurtër vendoset në pozicionin e fundit.
3) Përsëritet hapi i dytë.
Aktiviteti1 Pastrimi (ditë) Aktiviteti 2 Lyrja me dyll Iditë
Vendi i ngushtë krijohet kur për ndonjë burim, kapaciteti është më i vogël se kërkesa e vendosur për të.
Shembull: Dyqan Lulesh
Së pari: Shitësi merr porosinë dhe bënë llogarinë për pagesë
Së dyti: Shitësi ia jep porosinë njërit nga tre aranzhuesve
Së treti: Tre shpërndarësit shpërndajnë lulet.
Mundësitë:
Shitësi = 30 porosi për orë
Aranzhuesi = 7 aranzhime për orë secili
Shpërndarësi: 10 dërgesa secili
30Bislim Lekiqi - PhD.C
Parimet e OPT (Teknologjia e prodhimit të organizuar)
1.Balancimi i procesit dhe jo i rrjedhës (vonesa e porosisë për 20 min – Çka të bëhet?).
2.Përdorimi i vendit të ngushtë në sistem përvaktohet nga kushtëzime tjera të sistemit (aranzhimi i luleve).
3.Përdorimi dhe aktivizimi i burimeve nuk është i njëjtë (Përdorimi= aktivizimi kontribuon pozitivisht)?
4.Një orë humbje në një vend të ngushtë përbënë një humbje përgjithmonë. 21x7orë-147, 21x8orë=168
5.Një orë e humbur e punës është një iluzion (vetëm nëse kërkohen më shumë se 14 shpërnd. atëherë kemi humbje)
6.Vendet e ngushta përcaktojnë sasinë e produkteve të përfunduara dhe rezervën (21x8orë=168 porosi, rez=168).
7.Partia e proçesit duhet të jetë e ndryshueshme (jo gjithmonë kërkohet të prodhohet e njëjta sasi: 14 porosi, 12 porosi)
8.Skedulimi duhet të ndërtohet duke marr parasysh të gjitha kushtëzimet në të njëjtën kohë.
31Bislim Lekiqi - PhD.C
TEORITË E KUSHTËZIMEVE
Teoria e kushtëzimeve (TOC është një zgjerim i OPT (Teknologjia e prodhimit të organizuar).
Outputi i sistemit përcaktohet nga kushtëzimet e tij. që janë:
1. Kushtëzimi i burimit të brendshëm (vendi i ngushtë)
2. Kushtëzimet e tregu (oferta-kërkesa)
3. Kushtëzimet nga politika (ligjet).
Sasia e produkteve/Shërbimeve të përfunduara është sasia që gjeneron paratë nëpërmjet shitjes.
32Bislim Lekiqi - PhD.C
SKEDULIMI PËR OPERACIONET E SHËRBIMIT
• Skedulimi i shërbimeve që kërkohen• Takimet (koha kur klienti do të shfrytëzoi shërbimin)• Rezervimet (kompanitë e udhëtimeve, pushimeve etj,)• Skedulet e lajmërimit (kinematë, teatrot)• Shërbimet e vonuara ose të prapambetura (lista e pritjes)• Skedulimi i punonjësve• Pajisja me staf për periudhën pik• Punonjësit e lëvizshëm• Punonjës me thirrje telefonike• Punonjësit e përkohshëm• Punonjësit sezonal• Punonjësit me kohë të pjesshme
33Bislim Lekiqi - PhD.C
Ndërtimi i skedulit të BNJ
Qëllimi: Aranzhimi i dy ditë pushimi njëra pas tjetrës • Gjetja e numrit minimum të BNJ që nevojiten për çdo
ditë të javës• Për numrin minimum të dhënë të BNJ që nevojiten çdo
ditë, llogaritet nr. i BNJ që nevojitet për çdo çift ditësh në vazhdim gjatë javës.
• Xhindet çifti i ditëve me totalin më të ulët që nevojitet. Caktimi i ditëve të lira për punëtorin n.
• Vazhdohet me punëtorët tjerë.
34Bislim Lekiqi - PhD.C
Kërkesa dhe planifikimi
Ditët e javës H M M E P SH DKërkesa për BNJ 5 5 5 5 5 2 3
35
Çifti10 10 7
10 10 5
Ditët e javës H M M E P SH DPunëtori 1 1 1 1 1 1 0 0
Çifti8 8 6
8 8 5
Kërkesa për BNJ 4 4 4 4 4 2 3
Bislim Lekiqi - PhD.C
Punëtori 2 + 3Ditët e javës H M M E P SH DPunëtori 2 1 1 1 1 1 0 0
Kërkesa për BNJ 3 3 3 3 3 2 3
Çifti6 6 5
6 6 5
36
Ditët e javës H M M E P SH DPunëtori 3 1 1 1 1 0 0 1
Kërkesa për BNJ 2 2 2 2 3 2 2
Çifti4 4 5
4 4
Bislim Lekiqi - PhD.C
Punëtori 4 + 5
Ditët e javës H M M E P SH DPunëtori 4 0 0 1 1 1 1 1
Kërkesa për BNJ 2 2 1 1 2 1 1
Çifti4 2 3
3 3 2
37
Ditët e javës H M M E P SH DPunëtori 5 1 1 0 0 1 1 1
Kërkesa për BNJ 1 1 1 1 1 0 0
Çifti2 2 1
2 2 0
Bislim Lekiqi - PhD.C
Punëtori 6
Ditët e javës H M M E P SH DPunëtori 6 1 1 1 1 1 0 0
Ditët e javës H M M E P SH DKërkesa për BNJ 5 5 5 5 5 2 3
Bislim Lekiqi - PhD.C
Humbja e kohës e shkaktuar nga vet ne
• Telefonimi shokëve• Shikimi I televizorit• Lojërat në kompjuter• interesimi për gjëra të vjetra• Mungesa e interesimit• I hargjuar• Mungesa e rregullit• Përshkrimi i detyrave• Dëgjimi i muzikës• Lehtë i mashtrueshëm (bindshëm)• Dytësoret para të parave• Paaftësia për të thënë „JO“• Harresa
40Bislim Lekiqi - PhD.C
Humbja e kohës e shkaktuar nga të tjerët
• Vizitorët• Obligimet në familje• Hobit• Kohët e pritjes• Koha e kaluar në komunikacion• Mungesa e materialit të punës• Defektet në makinë, PC etj.• Thirrjet nga shokët• „Krizat“
41Bislim Lekiqi - PhD.C
Ndihmë?!
• Vendosja e afateve• Ndarja në njësi/seksione• Sistemi i kontrollit adekuat• Vetë-motivimi• Përcaktimi i prioriteteve• E rëndësishmja e para të ngutshmes• më shumë entuziazëm• Delegimi i detyrave • Përmirësimi i Ekzekutimit të punës • Bërja më mirë e detyrave që përsëriten Organizimi• Planifikimi• Shpërblimi