PLAN SPOŁECZNY (COMMUNITY PLAN) · • promuje równość szans, sprawiedliwość społeczną i udział w życiu społecznym; ... niezależnie od ich płci, pochodzenia etnicznego

PLAN SPOŁECZNY (COMMUNITY PLAN)

SUPLEMENT DO PRZEGLĄDU 2010/2011

SPIS TREŚCI

STRONA

WSTĘP I WIZJA .......................................................................................... 3 ZASADY, KTÓRYMI SIĘ KIERUJEMY ....................................................... 5 WSPÓLNE CELE ....................................................................................... 9 OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE ..................................................................... 9 WYZWANIA ............................................................................................... 12 PLANOWANIE SPOŁECZNE: CO DALEJ .............................................. 20 NASZE GŁÓWNE OBSZARY TEMATYCZNE .......................................... 20 Promowanie ciągłego dokształcania się w ciągu życia ....................... 22 Realizacja ożywienia w regionie ............................................................ 22 Poprawa bezpieczeństwa w regionie ..................................................... 23 Poprawa stanu zdrowia i jakości życia .................................................. 23 DODATKOWE INFORMACJE .................................................................. 24

3

WSTĘP I WIZJA

Planowanie Społeczne w East Ayrshire – “Jedna Rada, jeden Plan”

Plan Społeczny (Community Plan) jest w dalszym ciągu uznawany za dokument niezależnego planowania dla East Ayrshire, stanowiący całościowe ramy strategii świadczenia usług przez wszystkie instytucje i organizacje partnerskie (dalej “Partnerzy”). Ponadto Plan ten jest Planem Instytucjonalnym Rady East Ayrshire (East Ayrshire Council’s Corporate Plan). Przyjęcie Planu Społecznego jako strategicznego mechanizmu planowania sygnalizuje zobowiązanie Partnerów do współpracy w procesie Planowania Społecznego (Community Planning) i zapewnia:

• jasność celów i kierunku strategicznego; • jasną i wspólną podstawę pracy w ramach partnerstwa; • ramy dla realizacji osiągnięć; • podstawę racjonalizacji strategii oraz • skoncentrowanie się na skoordynowanych działaniach. Partnerzy Planowania Społecznego zobowiązali się do przeprowadzania przeglądów Planu Społecznego oraz powiązanych z nim tematycznych Planów Działania co cztery lata. Czteroletni Przegląd Planu Społecznego (Community Plan Four–yearly Review) 2010/11 zapewnił przygotowanie zaktualizowanej wersji Planu Społecznego oraz zaktualizowanych Planów Działania na lata 2011-2015. Trzyetapowy proces przeglądu obejmował: przegląd Planu Społecznego włącznie z Wizją, Celami, Aspiracjami, Priorytetami Strategicznymi oraz obszarami tematycznymi; przegląd kierunku polityki lokalnej i ogólnokrajowej oraz struktur i zasad operacyjnych Planowania Społecznego; przygotowanie zaktualizowanego Suplementu do Przeglądu Planowania Społecznego (Community Planning Review Supplement) 2010/11; wypracowanie nowych tematycznych Planów Działania; oraz całościowy Przegląd Funduszu Sprawiedliwsza Szkocja (Fairer Scotland Fund Review). Porozumienie Partnerstwa Planowania Społecznego na Rzecz Jednolitych Celów (Community Planning Partnership Single Outcome Agreement - SOA) 2011-2014, osiągnięte w ramach Czteroletniego Przeglądu (Four-yearly Review) 2010/11, stanowi podstawę dla Planu Społecznego oraz solidne ramy zarządzania wynikami, a także zapewnia efektywne powiązanie z wynikami rządu szkockiego na szczeblu krajowym. Szeroko zakrojone konsultacje i współpraca ze społecznościami, partnerami i kluczowymi udziałowcami, podejmowane podczas Czteroletniego Przeglądu w 2010/11, potwierdziły, że nasza całościowa Wizja pozostaje odpowiednia i “stosowna względem celów” odnosząc się do lat 2011-2015. W konsekwencji tego, nasza pierwotna Wizja pozostaje bez zmian i brzmi:

“East Ayrshire będzie miejscem silnych, rozwijających się społeczności, w których

każda osoba będzie cieszyła się dobrą jakością życia i dostępnością wielu możliwości, w których każda osoba będzie miała wybór i zdolność decydowania oraz

będzie miała dostęp do zrównoważonych, łatwo osiągalnych usług spełniających wszelkie potrzeby.”

Praca personelu wszystkich instytucji i organizacji partnerskich ukierunkowana jest na działanie lub wspieranie działań mających na celu realizację priorytetów określonych w Planie Społecznym oraz w powiązanym z nim Porozumieniu Partnerstwa Planowania Społecznego na Rzecz Jednolitych Celów. Kluczowe działania potrzebne dla osiągnięcia

4

Celów Lokalnych (Local Outcomes) są opisane w czterech tematycznych Planach Działania powiązanych z Planem Społecznym. Ponadto z całościowym Planem Społecznym powiązana jest główna, kluczowa działalność organizacji partnerskich, określona w planach świadczenia usług/planach implementacyjnych tych organizacji. W kontekście Planowania Społecznego, podejmowane są dalsze starania na rzecz integracji świadczenia usług, na przykład poprzez agendę Wspólnych Usług (Shared Services agenda) czy Planowanie Usług na Rzecz Dzieci i Młodzieży (Children and Young People’s Service Planning).

5

ZASADY, KTÓRYMI SIĘ KIERUJEMY Współpracujemy w ramach partnerstwa ze społeczeństwem, z sektorem organizacji wolontariackich i wszystkimi innymi odpowiednimi instytucjami i podmiotami, w celu planowania i świadczenia wysokiej jakości, lokalnych usług, które są łatwo dostępne i spełniają potrzeby ludzi. Dokonujemy rutynowych przeglądów naszych polityk, zasad, praktyk i struktur, aby zapewnić ciągłe doskonalenie oraz to, iż gwarantowana jest najlepsza jakość po najlepszej cenie. Zasady Przewodnie Planowania Społecznego (Community Plan Guiding Principles), których przegląd i aktualizacja została dokonana w ramach Czteroletniego Przeglądu 2010/11, leżą u podstaw wszystkich naszych działań i zapewniają, iż pracujemy w sposób, który: • promuje równość szans, sprawiedliwość społeczną i udział w życiu społecznym;

• zapewnia efektywne zaangażowanie społeczne w procesie planowania i rozwoju usług

lokalnych; • zapewnia jakość i dostępność; • buduje trwałość i równowagę w tym, co robimy; • oznacza ciągle doskonalenie oraz najlepszy stosunek jakości do ceny przy

jednoczesnej poprawie efektywności i produktywności; oraz • promuje wczesne reagowanie w procesie świadczenia usług. Równość szans U podstaw Partnerstwa na Rzecz Planowania Społecznego (Community Planning Partnership) leży zobowiązanie do zapewnienia równości szans, sprawiedliwości społecznej i udziału w życiu społecznym/przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. W dalszym ciągu będziemy realizować agendę działań na rzecz “równości szans”, zapewniającą uwzględnienie potrzeb wszystkich mieszkańców niezależnie od tego, czy są osobami niepełnosprawnymi czy pełnosprawnymi, niezależnie od ich płci, pochodzenia etnicznego i narodowościowego, orientacji seksualnej, wieku, religii czy sytuacji ekonomicznej. Partnerzy przyznają, iż istnieją znaczące różnice w obrębie środowisk i grup społecznych oraz jednostek w odniesieniu do tego, jakie są ich możliwości dostępu do usług i korzyści w takich dziedzinach jak zdrowie i opieka medyczna, praca, edukacja, nauka, bezpieczeństwo oraz jakość środowiska i otoczenia, w którym żyją. W ramach działającego partnerstwa zobowiązani jesteśmy do promowania obowiązków w zakresie zapewnienia równości szans oraz do poprawy sytuacji każdej osoby, którą obecnie dotyka problem mniejszych szans lub ich braku. Ocena Wpływu na Kwestię Równości (Equality Impact Assessment) jest narzędziem służącym do określenia potencjalnego wpływu polityk, zasad, usług i funkcji na naszych mieszkańców i pracowników oraz pomagającym nam w planowaniu i świadczeniu usług na najwyższym poziomie dzięki zapewnieniu, by usługi te spełniały potrzeby wszystkich członków społeczności lokalnych. Wymagane jest zastosowanie takiej oceny wpływu w przypadku wypracowywania lub wdrożenia nowej polityki, nowych usług, lub gdy wprowadzane są zmiany do istniejących już polityk lub usług. Oceniany jest prawdopodobny lub faktyczny wpływ polityk lub usług na mieszkańców w aspekcie na

6

przykład równości bez względu na niepełnosprawność, płeć czy pochodzenie etniczne lub narodowościowe, co pomaga zapewnić, by potrzeby wszystkich grup społecznych były wzięte pod uwagę. Oprócz tego, że równość szans jest wymogiem prawnym wynikającym z szeregu różnych aktów prawnych, przestrzeganie tej zasady służy nie tylko ulepszaniu świadczonych usług wobec grup mniejszościowych, lecz także korzystne jest dla całego społeczeństwa. Efektywne zaangażowanie społeczne Rozumiemy, iż kluczową kwestią jest zaangażowanie lokalnych mieszkańców w podejmowanie decyzji dotyczących miejsca ich zamieszkania i całego East Ayrshire oraz w proces kształtowania i świadczenia usług mających dla nich istotne znaczenie. Wdrożone są solidne rozwiązania systemowe promujące i wspierające zaangażowanie lokalnych mieszkańców w proces podejmowania decyzji zarówno na szczeblu strategicznym jak i lokalnym. Zaangażowanie to realizowane jest między innymi poprzez Lokalne Fora Planowania Społecznego (Local Community Planning Forums), Federacje Grup Społecznych (Federations of Community Groups), Federację Najemców i Mieszkańców (Tenants and Residents Federation), Forum na Rzecz Równości (Equalities Forum), Sieć na Rzecz Równości (Equalities Networks) oraz Forum Dzieci i Młodzieży (Children and Young People’s Forum). Zastosowanie ogólnokrajowych standardów do zaangażowania społecznego we wszystkich jego aspektach gwarantuje efektywność i skuteczność. Jakość i dostępność

Zobowiązani jesteśmy do zagwarantowania, by mieszkańcy East Ayrshire mieli łatwy dostęp do wysokiej jakości usług. Aby to osiągnąć potrzebna jest współpraca i wysłuchanie zdania mieszkańców, którzy korzystają z naszych usług, na etapie planowania, rozwoju i świadczenia usług. Polityka współpracy w zakresie świadczenia usług w East Ayrshire jest uznawana za przykład efektywnego wykorzystywania środków i wyraz jednolitego podejścia do złożonych kwestii dotyczących wielu naszych mieszkańców, a także świadczy o naszym zaangażowaniu w poprawę dostępności usług. Sukcesy w zapewnieniu, by usługi spełniały złożone potrzeby osób, do których są adresowane, odnosi również polityka integracji usług publicznych. Współpraca pomiędzy różnymi instytucjami, organizacjami i osobami reprezentującymi różne zawody pomaga w osiągnięciu spójności usług publicznych, a lepsza integracja pozwala w większym stopniu spełnić szeroki zakres potrzeb poszczególnych grup społecznych, na przykład dzieci i młodzieży, osób niepełnosprawnych fizycznie lub intelektualnie oraz osób starszych, niż jest to możliwe w ramach tradycyjnych ról, pełnionych przez organizacje i różne zawody. Efektywne partnerstwo działające na wszystkich poziomach Planowania Społecznego jest fundamentalnym warunkiem takiego zintegrowanego podejścia. Zrównoważony rozwój Plan Społeczny stanowi strategiczny kontekst dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju, a zasady zrównoważonego rozwoju leżą u podstaw jego Wizji. Teraz nawet bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, jesteśmy świadomi, iż, aby zbudować silne i zdrowe społeczności musimy podejmować decyzje tak aby spełniały one istniejące dziś potrzeby, a jednocześnie dbały o środowisko w przyszłości. Jednakże zrównoważony rozwój dotyczy nie tylko takich kwestii jak zmiany klimatyczne i bioróżnorodność, lecz także oznacza, iż nasze decyzje dotyczące takich dziedzin jak zdrowie, mieszkalnictwo, wzrost ekonomiczny i edukacja powinny zapewniać długookresowe pozytywne skutki. Aby to osiągnąć konieczne jest właściwe zrównoważenie

7

długookresowych pozytywnych skutków dla naszych społeczności i gospodarki lokalnej ze społecznymi i środowiskowymi konsekwencjami świadczonych przez nas usług. Strategiczna Ocena Środowiskowa (Strategic Environmental Assessment - SEA) jest systematycznym procesem oceny tego, jakie skutki dla środowiska, pozytywne lub negatywne, mają nasze strategie, plany i programy. Niezwykle istotne jest, by określić te skutki i odnieść się do nich na jak najwcześniejszym etapie naszego procesu planowania i podejmowania decyzji. SEA zapewnia realizację zasad zrównoważonego rozwoju poprzez to, iż w podejmowaniu strategicznych decyzji, wpływ na środowisko jest uwzględniany w jednakowym stopniu jak kwestie społeczne i ekonomiczne. W dalszym ciągu będziemy przeprowadzać Strategiczną Ocenę Środowiskową, gdy rozwijana i wdrażana będzie jakaś nowa polityka lub usługa lub gdy będą wprowadzane zmiany do istniejących już polityk i usług. Ciągłe doskonalenie i najlepszy stosunek jakości do ceny Chociaż jesteśmy dumni z dotychczasowych sukcesów, nie popadamy w samozachwyt i chcemy uczyć się z doświadczeń wspólnej pracy oraz nie zatrzymywać się na obecnych osiągnięciach, dążąc do ciągłego doskonalenia. Ustanowione procesy przeglądu Planowania Społecznego pozwalają Partnerom, członkom społeczności oraz kluczowym udziałowców przeanalizować, co działa dobrze, a co nie oraz określić priorytety i wyzwania na przyszłość. Jesteśmy pewni, że zaktualizowany Plan Społeczny oraz uaktualnione Plany Działania przybliżą nas do osiągnięcia naszej Wizji w ciągu następnych czterech lat 2011 – 2015. Wytyczyliśmy ambitne Cele Lokalne (Local Outcomes) w odniesieniu do których mierzony jest postęp całego zakresu działalności Partnerów Planowania Społecznego (Community Planning Partners) w perspektywie długoterminowej. Poprzez Porozumienie Partnerstwa Planowania Społecznego na Rzecz Jednolitych Celów (Single Outcome Agreement) zostały wdrożone solidne rozwiązania pozwalające nam ocenić osiągane przez nas wyniki, a co ważniejsze, umożliwiające mieszkańcom East Ayrshire ocenienie tego, jak dobrze pracujemy, w każdym roku i w ciągu całego okresu obowiązywania Planu Społecznego. Instytucje publiczne mają obowiązek zapewnić, by środki finansowe, którymi dysponują co roku, szczególnie w czasach kryzysu finansowego, były wydatkowane w rozsądny sposób i przyczyniały się do poprawy jakości życia mieszkańców East Ayrshire. Poprzez współpracę i łączenie zasobów, jesteśmy w stanie zapewnić najlepszy stosunek jakości do ceny, ciągle ulepszając świadczone przez nas usługi, a jednocześnie dobrze bilansując jakość i cenę. Wczesne reagowanie Zawsze rozumieliśmy, że najwcześniejsze lata życia są kluczowe dla rozwoju dziecka. Jednakże coraz bardziej jasne okazuje się, że również w pierwszych latach życia, nierówności w zakresie dostępu do opieki zdrowotnej, edukacji i szans zatrudnienia przenoszone są z pokolenia na pokolenie. Program Ramowy Wczesne Lata (Early Years Framework) wskazuje na to, iż władze lokalne i krajowe wspólnie dążą do przełamania tego zamkniętego koła poprzez prewencję i wczesne reagowanie. Program ten oznacza fundamentalną zmianę i odejście od podejścia skoncentrowanego na rozwiązywaniu skutków nierówności – przemocy, złego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, słabych wyników w szkole – w kierunku identyfikacji i redukcji ryzyk występujących we wczesnym wieku, które są powodem późniejszych nierównych szans. Mówiąc krótko, chcemy zapewnić każdemu dziecku dobry start w życiu.

8

Celem podejścia Wczesnego Reagowania (Early Intervention) jest współpraca w ramach partnerstwa, aby poprawić sytuację dzieci, młodzieży, dorosłych i rodzin, które mogą doświadczyć trudności i przełamanie międzypokoleniowego cyklu problemów w długim okresie czasu. Wczesne reagowanie musi rozpocząć się w pierwszych latach życia, gdy jest ono najbardziej efektywne. Nasze skoncentrowanie się na wczesnych latach i wczesnym reagowaniu będzie oznaczało przesunięcie środków i zasobów z zajmowania się późnymi skutkami w kierunku rozwiązywania przyczyn późniejszych problemów, takich jak ubóstwo i nierówność szans. Jest to podejście długookresowe i wiele jego pozytywnych skutków będzie można dostrzec dopiero wówczas gdy dorośnie młode pokolenie. Musimy zacząć inwestować już dziś, aby zmienić przyszłość na lepsze. Inwestowanie w prewencję i wczesne reagowanie ograniczy późniejsze zapotrzebowanie na specjalistyczne usługi, ograniczając koszty w perspektywie długookresowej. Realizacja polityki wczesnej interwencji będzie oznaczała fundamentalną zmianę w sposobie naszego myślenia i działania. Odejdziemy od koncentrowania się wyłącznie na tym, co już się stało, w kierunku prewencji i lepszej identyfikacji tych osób i dzieci, które są w grupie ryzyka, w celu podejmowania działań zmniejszających to ryzyko. Proces realizacji tej polityki już się rozpoczął. Program pomocy dzieciom “Getting it Right for Every Child” (GIRFEC) opiera się na zasadach wczesnej interwencji, która jest odpowiednia i proporcjonalna do potrzeb oraz przychodzi we właściwym czasie, kierując zindywidualizowaną pomoc do wszystkich dzieci i młodych ludzi. Podobnie jesteśmy już na pewnym etapie zaawansowania jeśli chodzi o realizację tych zasad w systemie edukacyjnym poprzez Program na Rzecz Doskonalenia (Curriculum for Excellence) oraz w państwowej służbie zdrowia NHS, gdzie wdrażany jest program Zdrowie dla Wszystkich Dzieci (Health for all Children). Zasady te leżą także u podstaw działań mających na celu zapewnienie Lepszych Szans i Większych Możliwości Wyboru (More Choices and More Chances) dla dzieci i młodzieży z grup ryzyka. Po okresie oceny i szkoleń dotyczących tego podejścia, w pięciu przedszkolach i ośrodkach dla rodzin (Family Centres) wśród osób zawodowo zajmujących się dziećmi i rodzinami dotkniętymi zaburzeniami emocjonalnymi i trudnościami wychowawczymi rozpowszechniane jest zintegrowane podejście behawioralne i psychodynamiczne.

9

WSPÓLNE CELE

W oparciu o sukces działającego partnerstwa Partnerzy uzgodnili, że obecny zakres celów strategicznych pozostaje aktualny i może być dalej rozwijany dla dobra naszych społeczności, a mianowicie: • Wspólne usługi wraz ze wspólnymi ustaleniami dotyczącymi zarządzania: dzięki

współpracy został osiągnięty znaczny postęp w zakresie lepszego planowania, rozwoju i wspólnego świadczenia lokalnych usług – w latach 2011-2015 bardziej skoncentrujemy się na zbadaniu dalszych możliwości wspólnego zarządzania.

• Wspólne wykorzystywanie lokali w całym Ayrshire zapewniło lepszy dostęp do szerokiego zakresu usług publicznych – w przyszłości będą rozważane dalsze możliwości łączenia usług w jednym miejscu.

• Racjonalizacja planów i struktur: podjęto działania w celu racjonalizacji i ograniczania liczby opracowywanych planów i strategii – w dalszym ciągu będziemy koncentrować się na zapewnieniu, by Plan Społeczny był niezależnym strategicznym dokumentem planistycznym dla East Ayrshire, obejmując priorytety lokalne, regionalne i ogólnokrajowe.

• Wspólne konsultacje i zaangażowanie mieszkańców: w procesie podejmowania decyzji odnoszone są znaczne korzyści wynikające z aktywnego zaangażowania członków społeczności, możemy podkreślić ważne przykłady wszechstronnego i znaczącego zaangażowania społeczności lokalnych – w dalszym ciągu będziemy zapewniać, by nasze systemy i struktury gwarantowały efektywne i skoordynowane podejście do lokalnych konsultacji i zaangażowania. U podstaw tych starań leżą Ogólnokrajowe Standardy Zaangażowania Społecznego (National Standards for Community Engagement).

• Wspólne szkolenia: osiągnięto pewien postęp w zakresie wspólnych szkoleń wśród instytucji i organizacji partnerskich – Partnerzy uznali, iż jest to obszar, na którym należy w większym stopniu skupić się w latach 2011-15 aby uniknąć dublowania działań i zmaksymalizować wykorzystanie środków.

• Dzielenie się informacjami: w tym zakresie osiągnięto znaczący postęp, wymieniając się wieloma dokumentami i informacjami – zagwarantujemy dalszą sprawną wymianę informacji na wszystkich szczeblach.

OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE

Ustawa o władzach lokalnych w Szkocji (Local Government in Scotland Act) z 2003 r. stanowi silne podstawy legislacyjne dla Planowania Społecznego i stawia przed Partnerami ciągły wymóg dostosowywania się do przepisów prawnych. Jesteśmy całkowicie zaangażowani w Planowanie Społeczne, a Partnerzy ustanowili prężne procedury i procesy, które przynoszą już wymierne korzyści i zdobywają uznanie ogólnokrajowe. Jasno świadczą o tym wnioski komisji rachunkowej “Accounts Commission” zawarte w sprawozdaniu z audytu Rady East Ayrishire pod kątem świadczenia usług o najlepszym stosunku jakości do ceny (East Ayrshire Council Best Value 2 Pathfinder Audit), opublikowane 1 kwietnia 2010 roku. Audyt Rady East Ayrshire pod kątem świadczenia usług o najlepszym stosunku jakości do ceny (East Ayrshire Council Best Value 2 Pathfinder Audit) (Audyt Szkocja, kwiecień 2010)

10

“Partnerstwo działa bardzo efektywnie i sprzyja lepszemu świadczeniu usług”. “Rada East Ayrshire ma wiele doświadczeń współpracy z partnerami nad rozwojem i działaniem w kierunku realizacji wspólnej wizji dla tego obszaru”. “Partnerstwo działające w East Ayrshire jest dobrze ugruntowane i efektywne. Rada i jej partnerzy pracują razem, by odkryć wyzwania stojące przed społecznością i aktywnie odpowiedzieć na nie. Widać to w inicjatywach podejmowanych w zakresie wszystkich priorytetów tematycznych w CPP”. “CPP słucha i odpowiada na wszystkie kwestie mające znaczenie dla lokalnych mieszkańców”.

Bazując na tych solidnych podstawach idziemy naprzód, wykorzystując potencjał jaki daje partnerstwo, by “robić więcej za taniej” i maksymalizować coraz bardziej ograniczane w czasach kryzysu środki. Jako instytucje sektora publicznego mamy niewielką kontrolę nad sytuacją finansową, lecz możemy wpływać na wysokość naszych wydatków, na świadczone przez nas usługi oraz sposób wykorzystywania posiadanych przez nas środków i zasobów, włączając w to naszych pracowników, tak by osiągnąć jak najlepsze efekty, a wszystko to w celu świadczenia wysokiej jakości usług w społecznościach lokalnych. Kontekst polityki krajowej Od naszego ostatniego Czteroletniego Przeglądu Planu Społecznego w 2006/07, doszło do znaczącej zmiany w relacjach pomiędzy władzami na szczeblu centralnym a lokalnym w wyniku porozumienia (Concordat agreement) zawartego pomiędzy Rządem Szkockim a Konwencją Szkockich Władz Lokalnych (Convention of Scottish Local Authorities - COSLA) w 2007 roku. Porozumienie to daje nam więcej elastyczności na szczeblu lokalnym w tym, w jaki sposób możemy wydatkować pieniądze uzyskane od rządu szkockiego, co zostało osiągnięte głównie dzięki odejściu od finansowania opartego na zasadzie „ring fencing”. Dla Partnerstwa oznacza to większe możliwości rozwoju efektywnych polityk i podejść, dobrze dopasowanych do sytuacji lokalnej. Ponadto porozumienie ustanawia nowy kontekst dla rozwoju polityki. Oznacza koncentrację na wynikach i dale możliwość rozwiązania poważnych kwestii, które stoją przed nami. W latach 2008 i 2009, Rząd Szkocki opublikował trzy powiązane ze sobą programy ramowe polityki społecznej, a mianowicie “Jak osiągnąć nasz potencjał” (Achieving Our Potential), „Jednakowo równi” (Equally Well) oraz Program Ramowy Wczesne Lata (Early Years Framework), których kluczowym elementem jest zniesienie nierówności. Programy te odnoszą się do pierwotnych przyczyn nierówności i pokazują, iż istnieje silny związek pomiędzy dobrym startem w życiu, posiadaniem środków finansowych na utrzymanie siebie i swojej rodziny oraz dobrym zdrowiem. Trzy programy ramowe wzajemnie się uzupełniają i wzmacniają, wymagając wspólnego podejścia do ich implementacji na szczeblu krajowym przez Rząd Szkocki oraz przez Partnerów Planowania Społecznego. Procesy planowania społecznego i porozumienia na rzecz jednolitych celów to kluczowe elementy lokalnych mechanizmów przekształcania tych planów w praktykę. Na szczeblu lokalnym działania mające na celu rozwiązanie kwestii nakreślonych w tych dokumentach podejmowane są poprzez Plany Działania powiązane z Planem Społecznym i obejmują między innymi: promocję zatrudnienia poprzez znoszenie barier w dostępie do rynku pracy; promocję wczesnego reagowania; transformację programów szkolnych; zwiększenie dostępu do terenów zielonych i przestrzeni otwartych oraz zwalczanie problemu nadużywania alkoholu.

11

Porozumienie stawiało wymóg rozwoju Porozumień na Rzecz Jednolitych Celów (Single Outcome Agreements - SOA), wyznaczających strategiczne priorytety na obszarze podległym władzom lokalnym, które nazywane są „celami lokalnymi”. Od początków w latach 2008/09, wszyscy Partnerzy Planowania Społecznego w East Ayrshire byli w pełni zaangażowani w opracowanie i uzgodnienie porozumień SOA dla naszego Partnerstwa Planowania Społecznego, wzmacniających rolę tego Partnerstwa jako kluczowego mechanizmu osiągania wytyczonych celów dla naszych społeczności. Nasze porozumienia SOA mówią, w jaki sposób wytyczone lokalne cele będą wspierać realizację piętnastu ogólnokrajowych celów określonych przez Rząd Szkocki oraz stanowią ramy wykonawcze dla Planu Społecznego. Chociaż w odniesieniu do usług publicznych przejście do podejścia opartego na celach rozpoczęło się od uzgodnień SOA, był to tylko początek fundamentalnych zmian w sposobie naszego myślenia i działania. Idąc naprzód musimy być świadomi, czego potrzebuje nasza społeczność i gwarantować, że robimy to, co wspiera realizację tych celów. Obecny klimat ekonomiczny jeszcze wyostrzył to podejście, uwypuklając potrzebę zapewnienia, by ograniczone środki publiczne, które otrzymujemy były wydawane w sposób przynoszący rzeczywiste i trwałe korzyści dla mieszkańców i ich środowisk. Co ważne, takie podejście minimalizuje czas i środki przeznaczane na działania, które nie wspierają osiągnięcia naszych wytyczonych celów.

Obecna praktyka Rady i jej partnerów z sektora publicznego koncentruje się na działaniu poprzez niezależne jednostki/podmioty biznesowe mające osobne budżety, co utrudnia rozwiązywanie wzajemnie powiązanych ze sobą kwestii, przed którymi stoimy, takich jak np. ubóstwo, nierówności w dostępie do opieki medycznej oraz pobudzenie wzrostu gospodarczego. Zupełnie inaczej jest w przypadku podejścia opartego na celach, które wymaga, byśmy w naszej pracy wykraczali poza ramy danej organizacji czy wydziału w celu osiągnięcia wyznaczonych celów, co możliwe jest dzięki działaniom wszystkich odpowiednich wydziałów i jednostek instytucji i organizacji partnerskich. Wymaga to zmiany nie tylko tego, co robimy, lecz także tego, jak to robimy zarówno w ramach jednej jak i wielu organizacji partnerskich. W East Ayrshire ambitne Cele Lokalne, odzwierciedlające chęć lokalnych mieszkańców do rzeczywistych zmian na lepsze w ich życiu i w ich środowiskach życia, takie jak poprawa zdrowia, ograniczenie przestępczości i zachowań antyspołecznych, poprawa stanu środowiska naturalnego oraz lepsza edukacja, były uzgodnione w obrębie każdego z tematów Planu Społecznego przez Radę Partnerstwa Planowania Społecznego w czerwcu 2010 roku. Dalej Partnerstwo Planowania Społecznego będzie koncentrowało się na przeniesieniu tego podejścia opartego na celach na proces planowania i przeznaczania środków. W kontekście polityki krajowej ważna jest także Strategia Ekonomiczna Rządu Szkockiego (Scottish Government’s Economic Strategy), skoncentrowana na stymulacji wzrostu długookresowego potencjału gospodarczego Szkocji oraz Plan Naprawy Gospodarki (Economic Recovery Plan), opracowany dzięki toczącemu się dialogowi z przedsiębiorstwami szkockimi, środowiskami akademickimi, grupami społecznymi i osobami prywatnymi, a także partnerami we władzach lokalnych i trzecim sektorze, które razem dążą do poprawy sytuacji gospodarczej i wzrostu gospodarczego. Partnerstwo Planowania Społecznego w East Ayrshire stwarza prężne ramy do współpracy pomiędzy instytucjami sektora publicznego, społeczeństwem, biznesem i sektorem organizacji wolontariackich na rzecz sprzyjania wzrostowi ekonomicznemu i zapewnienia, by wszyscy mieszkańcy mieli możliwości znalezienia pracy, doskonalenia zawodowego i wniesienia swojego pozytywnego wkładu dla dobra społeczności, a także zapewnia postęp w osiągnięciu

12

kluczowych ogólnokrajowych celów: „Realizujemy nasz pełny potencjał gospodarczy poprzez większe i lepsze możliwości pracy dla naszych mieszkańców”. Sytuacja finansowa Czteroletni Przegląd 2010/11 przypadł na trudne czasy. W kwietniu 2009 roku Szkocja oficjalnie weszła w okres najgłębszej recesji od lat 30. ubiegłego wieku. Kryzys, który rozpoczął się w globalnym sektorze usług finansowych, rozszerzył się na gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa na całym świecie i obecnie stanowi niezwykle trudne wyzwanie zarówno na szczeblu krajowym jak i lokalnym. Jego skutki to między innymi:

• zmniejszenie przewidzianego na 2010/11 rok budżetu sektora publicznego w Szkocji o

1,3 mld funtów; • zwiększone wydatki środków publicznych na pomoc osobom dotkniętym kryzysem

gospodarczym, na przykład osobom, które straciły pracę oraz • zmniejszenie środków pochodzących z sektora prywatnego na finansowanie

partnerskiej działalności na rzecz rozwoju i ożywienia gospodarczego. Wybiegając w przyszłość, obawiamy się, że zapowiedziane realne zmniejszenie budżetu Rządu Szkocji o 11,3 procent (3,3 mld funtów) w latach 2010/11 – 2014/15 może być dla Partnerów poważnym wyzwaniem. Głównym celem Partnerstwa Planowania Społecznego jest planowa, wyważona i innowacyjna kontynuacja odpowiedzi na wyzwania stawiane przez znaczne ograniczenie środków finansowych. Chcemy także utrzymać i stale poprawiać usługi, które są najbardziej cenione przez naszych mieszkańców. Partnerstwo może odegrać kluczową rolę przy ustalaniu oszczędności i dostosowaniu usług, zapewnianiu lepszych wyników dla społeczeństwa, a także - co ważne - przyczynienia się do ogólnego celu szkockiego rządu, jakim jest coraz większy trwały wzrost gospodarczy. Chcemy to osiągnąć poprzez wspieranie rozwoju przedsiębiorstw, zwalczanie nierówności i współpracę ukierunkowaną na rozwijanie kwalifikacji i ochronę zdrowia pracowników.

WYZWANIA

East Ayrshire szczyci się bardzo dobrą współpracą z Partnerami, którzy zapewniają doskonałej jakości usługi między innymi w zakresie opieki zdrowotnej, edukacji, usług społecznych, kulturalnych oraz w sferze wypoczynku. Wiemy, że dzięki temu w miastach, dzielnicach i na wsiach naszego regionu istnieje silne poczucie wspólnoty. Od ostatniego Czteroletniego Przeglądu Planu Społecznego w roku 2006/07 udało nam się sporo osiągnąć i możemy wykazać ogromne powodzenie programu współpracy partnerskiej. Mamy solidne fundamenty, na których możemy budować naszą przyszłość, ale zdajemy sobie sprawę, że jeśli chcemy wypełnić Wizję dla East Ayrshire, czeka nas jeszcze wiele pracy. Poniżej omawiamy szczegółowo najważniejsze wyzwania, jakie czekają nas w latach 2011-2015. Trwały wzrost gospodarczy Rozwój gospodarki i osiągnięcie trwałego wzrostu gospodarczego to kluczowe priorytety dla Partnerów w East Ayrshire, którzy są świadomi tego, że poprzez swoją działalność przyczyniają się do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy, podwyższenia dochodów i poprawy perspektyw dla młodych ludzi. Pomagają też zapobiegać najdotkliwszym

13

społecznym skutkom bezrobocia, takim jak pogorszenie się stanu zdrowia fizycznego i psychicznego wśród obywateli, skrócenie przeciętnej długości życia czy wzrost przestępczości. Partnerzy Planowania Społecznego zaangażowani są w rozwój całej gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorstw i przemysłu, jak również w poprawę dostępnych dla East Ayrshire możliwości rozwoju wynikających z uwarunkowań środowiska naturalnego, dziedzictwa i kultury naszego regionu, a także jego położenia w stosunku do regionalnych atutów, takich jak obszary wzrostu gospodarczego i nowe miejsca pracy. W drodze szerokich konsultacji społecznych z udziałem głównych zainteresowanych stron ustalono szereg Lokalnych Celów, które mogą przyczynić się do wzrostu gospodarczego w regionie. Nasz Regionalny Plan Działania na Rzecz Pobudzenia Gospodarczego (Delivering Community Regeneration Action Plan) przewiduje szereg działań ukierunkowanych na osiągnięcie Lokalnych Celów. Obejmuje on między innymi program wspierający rozwój przedsiębiorstw, inwestycje w celu przyciągnięcia do regionu nowych firm oraz wsparcie dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą oraz szkolenia i programy mające na celu poprawę przystosowania zawodowego i podwyższenie kwalifikacji. Plan uwzględnia również rozwój turystyki, programy związane z ochroną środowiska i transportem, a także ożywienie podupadłych centrów naszych miast i ogólnie tworzenie środowiska przyjaznego dla mieszkańców. Szczególnie istotny wkład w rozwój gospodarki East Ayrshire, zarówno pod względem przychodów jak i zatrudnienia, ma odegrać turystyka. Nasz region jest wyjątkowo atrakcyjny turystycznie i ma wiele miejsc wartych odkrycia, dlatego w najbliższym okresie nasze działania będą koncentrować się na przyciągnięciu do regionu turystów zagranicznych, jak i samych Brytyjczyków, wśród których wakacje spędzane w kraju cieszą się coraz większą popularnością. W lipcu 2009 r. stolica regionu - miasto Kilmarnock - boleśnie odczuło decyzje koncernu Diageo o zamknięciu zakładu przy Hill Street, co wiąże się likwidacją około 700 miejsc pracy. W odpowiedzi na zaistniałą sytuację uruchomiono wspólną inicjatywę sektora publicznego i prywatnego pod hasłem „Make it Kilmarnock”. Jednym z głównych uczestników inicjatywy jest firma Diageo. Program „Make it Kilmarnock” jest jednym z najważniejszych elementów Regionalnego Planu Działania na Rzecz Pobudzenia Gospodarczego. Jego uczestnicy ustalili wspólnie cztery lokalne priorytety, a mianowicie: ożywienie centrum miasta, wspieranie biznesu, przyciąganie turystów oraz innowacyjne szkolnictwo. Działanie w ramach strategicznego Planowania Społecznego zagwarantuje skoordynowaną realizację wielu projektów, których ogólnym celem jest wspieranie zrównoważonego wzrostu gospodarczego w Kilmarnock. Celem planowanych działań będzie dalszy rozwój i poprawa warunków ku temu, żeby Kilmarnock został najlepszą w East Ayrshire lokalizacją dla firm, obrotu towarowego, handlu detalicznego, nauki i zatrudnienia. W ramach tych działań planuje się między innymi przeniesienie Kilmarnock College do centrum miasta. Znaczny wpływ na region będą miały także nasze plany dalszego rozwoju i modernizacji miasta Cumnock jako drugiego co do ważności ośrodka East Ayrshire, a jednocześnie lokalnego centrum dla społeczności wiejskich z południowej części hrabstwa. Plany te obejmują rozwój Knockroon oraz związane z tym projekty ożywienia miasta w ramach programu dla czterech miast (Four Towns Enquiry by Design). Program ten w skrócie polega tym, że to lokalni przedstawiciele wszystkich zainteresowanych stron, wśród nich sami mieszkańcy, ustalają wizję przyszłego rozwoju miast Cumnock, Auchinleck, Mauchline i New Cumnock.

14

Powołano Partnerstwo Gospodarcze dla Ayrshire (Ayrshire Economic Partnership), aby ustalić obszary o potencjale rozwoju oraz rozpocząć prace w dziedzinach wymagających wysokiego poziomu współpracy społecznej i gdzie rezultaty tych działań będą najbardziej pozytywne dla społeczności lokalnej. Partnerstwo ma stworzyć odpowiednią infrastrukturę i atmosferę dla rozwoju przedsiębiorczości. Jej celem jest nadanie konkretnego strategicznego kierunku trwałemu rozwojowi gospodarczemu Ayrshire poprzez koncentrację działań na kluczowych problemach i jasno określonych wynikach. Działania te przyniosą odczuwalne skutki w całym hrabstwie w odniesieniu do czterech kluczowych sektorów, którym w przyszłym rozwoju nadano strategiczny priorytet. Są to: produkcja żywności i napojów, za którą East Ayrshire przejmuje główną odpowiedzialność, odnawialne źródła energii, gospodarka morska i przybrzeżna oraz przemysł maszynowy. Ogólnie rzecz biorąc, ważne jest, aby uświadomić sobie, że rozwój gospodarczy jest zadaniem długofalowym i choć krótkoterminowe trudności są równie istotne, większym wyzwaniem jest zapewnienie korzystnych warunków dla silnego ożywienia gospodarczego i gotowość do reagowania na poprawę koniunktury, a także pomoc w tym samym naszym lokalnym firmom. Zatrudnienie Liczba osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych w różnych okręgach administracyjnych stanowi wskaźnik względnego dostosowania się rynku pracy do obecnej sytuacji gospodarczej. Wzrost liczby osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych odnotowano we wszystkich regionach Szkocji. W East Ayrshire, gdzie poziom bezrobocia już przed recesją utrzymywał się powyżej średniej dla całej Szkocji, bezrobocie mierzone jako odsetek osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych wzrosło jeszcze bardziej: z 3,3% w styczniu 2008 r. do 5,0% w styczniu 2009 r. do 5,9% w styczniu 2010 r. i 6,1% w styczniu 2011 r., w porównaniu ze średnim wskaźnikiem w Szkocji odpowiednio na poziomie 2,2%, 3,2%, 4,2% i 4,3%. (Źródło: Nomis, styczeń 2011 r.) Poziom bezrobocia prawdopodobnie będzie rósł nadal, ponieważ przedsiębiorstwa wciąż odczuwają skutki trudności gospodarczych. Jako podgrupę w ramach grupy roboczej Regionalnego Planu Działania na Rzecz Pobudzenia Gospodarczego powołano Forum ds. Zatrudnienia (Employability Forum). Zadaniem Forum jest zagwarantowanie efektywnej współpracy partnerskiej w zakresie wszystkich usług dotyczących zwiększenia szans na rynku pracy oraz realizacja strategicznych i skoordynowanych działań mających zagwarantować, by usługi te zaspokoiły potrzeby mieszkańców i lokalnego rynku pracy. W obecnej sytuacji wiele osób, które po raz pierwszy znalazły się bez pracy, boryka się z problemem, jak wykorzystać swoje umiejętności na rynku pracy w szerszym zakresie. Podobnie wiele osób o niskich kwalifikacjach lub bez kwalifikacji, które w przeszłości pracowały dorywczo, w obecnej sytuacji ma szczególne trudności, aby znaleźć zatrudnienie. Obie grupy stoją przed ryzykiem znalezienia się w sytuacji długotrwałego bezrobocia. Forum ds. Zatrudnienia regularnie gromadzi przy okrągłym stole kluczowych graczy, aby zagwarantować skoordynowane podejście do kwestii podnoszenia kwalifikacji i zwiększania szans na zatrudnienie. W ramach działań operacyjnych Wydział ds. Podnoszenia Kwalifikacji i Szans na Zatrudnienie (Skills Development and Employability Service) zajmuje się zapewnieniem, aby kompetencje zawodowe mieszkańców regionu, a zwłaszcza osób niezatrudnionych, odpowiadały potrzebom działających tu przedsiębiorstw i zapotrzebowaniom potencjalnych inwestorów z zewnątrz. Wydział łączy w jednym miejscu wiele istniejących projektów i inicjatyw mających na celu zapewnienie pełnego zakresu usług związanych ze zwiększeniem szans na zatrudnienie w East Ayrshire. Poszczególni mieszkańcy mogą

15

skorzystać z form wsparcia najlepiej odpowiadających ich potrzebom i możliwościom dostępnym na lokalnym rynku pracy. Usługi Wydziału dostępne są w różnych lokalizacjach w całym East Ayrshire i zapewniają mieszkańcom pomoc w przechodzeniu z bezrobocia i zależności od innych do trwałego zatrudnienia i samodzielności. Wiąże się z tym uruchomienie programu Integracja Zatrudnienia i Kwalifikacji (Integrating Employment and Skills programme), który skupia związane z zatrudnieniem i kwalifikacjami zawodowymi usługi organizacji Jobcentre Plus i Skills Development Scotland. Celem programu jest zapewnienie łatwego dostępu do oceny własnych kwalifikacji i doradztwa zawodowego. Program ma wspierać mieszkańców, którzy niedawno stracili pracę oraz pracowników o niskich kwalifikacjach, by szybko mogli zdobyć nowe umiejętności i szybciej powrócić do zatrudnienia. Wcześniejsze okresy recesji wyraźnie pokazały, że utrata pracy na początku kariery zawodowej ma długotrwały szkodliwy wpływ na osoby w wieku 16-24 lat. Wiemy też, że na szczególne ryzyko związane z cięciami w programach tworzenia nowych miejsc pracy narażeni są absolwenci. W zakresie edukacji nasze wysiłki i dostępne środki przeznaczane są na zapewnienie młodym ludziom stabilnych miejsc pracy dzięki umocnieniu powiązań między kształceniem, uczeniem się i umiejętnościami przystosowania zawodowego. W tym celu staramy się zbudować silne partnerstwo z udziałem University of the West of Scotland, miejscowych szkół wyższych, szkół średnich i lokalnych partnerów biznesowych. Podstawowym celem tego partnerstwa jest rozwój kultury przedsiębiorczości i zagwarantowanie, aby nasza młodzież zdobywała umiejętności, które są poszukiwane na rynku pracy, szczególnie w East Ayrshire. Program16+ Learning Choices gwarantuje możliwość dalszej nauki każdej osobie w wieku powyżej 16 lat, która będzie tego chciała – w szkole, na wyższej uczelni, w ramach programu kształcenia, poprzez wolontariat, w społeczności lokalnej lub w trzecim sektorze bądź w ramach pracy zawodowej. Jest to oferta skierowana jednakowo do wszystkich osób, które zakończyły etap kształcenia obowiązkowego. Program zapewnia dostęp do różnych opcji kształcenia i wsparcie, w tym doradztwo i poradnictwo zawodowe, mające pomóc młodzieży w dokonaniu wyboru i podjęciu kształcenia. Program oferuje także wsparcie finansowe, aby młodzi ludzie mogli skupić się na dokonywaniu najlepszych wyborów. Ponieważ możliwości zatrudnienia są obecnie ograniczone, zwiększył się nacisk na wykształcenie, jako jedną z innych pozytywnych form aktywności. Ważna reforma oświaty - Program na Rzecz Doskonalenia (Curriculum for Excellence) - ma wspomóc wychowanie młodych ludzi, którzy będą odnosić sukcesy, będą efektywni, pewni siebie, odpowiedzialni i przygotowani do życia w 21. wieku. Oznacza to, że młodzi ludzie kontynuujący naukę po 16 roku życia zdobędą znacznie szerszy zakres umiejętności i kwalifikacji, co przygotuje ich do sprawnego funkcjonowania na rynku pracy. Świadomi potrzeby przygotowania absolwentów do pracy w firmach uruchomiliśmy Fundusz Rozwoju Przedsiębiorczości (Business Enterprise Fund). Ten wyjątkowy, pionierski projekt łączy edukację i biznes w celu uformowania przyszłych przedsiębiorców z East Ayrshire, którzy będą mieli niezbędne wykształcenie i umiejętności przedsiębiorcze niezbędne do konkurowania o pracę i do powodzenia na coraz bardziej konkurencyjnym rynku globalnym. Patrząc na dotychczasowe osiągnięcia naszych absolwentów na rynku pracy, oceniamy, że już osiągnęliśmy wynik powyżej średniej, a rozpoczęta inicjatywa będzie wykorzystać ten sukces i jeszcze bardziej zwiększać aspiracje młodych ludzi. Powszechnie wiadomo, że podstawowe umiejętności czytania i liczenia mają zasadnicze znaczenie dla powodzenia i dobrobytu naszego społeczeństwa, wpływając na tak istotne kwestie jak sprawiedliwość społeczna, ochrona zdrowia, ciągłe dokształcanie się i rozwój

16

gospodarczy. W związku z tym, kluczowym priorytetem Partnerstwa jest poprawa osiągnięć w zakresie umiejętności pisania i liczenia wśród dzieci, młodzieży i dorosłych, w szczególności w odniesieniu do znaczenia tych umiejętności w podwyższaniu kwalifikacji zawodowych u dotychczasowych pracowników i zwiększenia szans na zatrudnienie wśród osób poszukujących pracy. Działania związane z edukacją i zapewnieniem stabilnych i dobrych miejsc pracy dla naszej młodzieży, podwyższaniem kwalifikacji i zwiększaniem szans na zatrudnienie, a także poprawą umiejętności czytania i liczenia, które są kluczowe dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego w regionie, zawarte są w Planie Promocji Ciągłego Dokształcania (Promoting Lifelong Learning) oraz w Regionalnym Planie Działania na Rzecz Pobudzenia Gospodarczego. Zmiany demograficzne Między rokiem 2001 a 2008 liczba ludności w East Ayrshire spadła o 0,33%, w porównaniu z 2% wzrostem w całej Szkocji w tym samym okresie. (Źródło: General Register Office for Scotland (Szkocki Urząd Stanu Cywilnego) 2008 na podstawie szacunków i prognoz demograficznych.) Na podstawie ostatnich prognoz i w przeciwieństwie do wcześniejszych trendów, najnowsze dostępne prognozy wskazują, że populacja East Ayrshire między 2008 a 2033 rokiem prawdopodobnie utrzyma się na stosunkowo niezmiennym poziomie. Szacuje się, że w tym samym okresie liczba ludności w Szkocji wzrośnie o 7,3%. Ludności East Ayrshire szybko się starzeje i przewiduje się, że liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym spadnie o 6,6% w latach 2008 - 2033 w porównaniu z 2,2% wzrostem w tym samym okresie w całej Szkocji. Tę tendencję potęguje fakt, że kierunek zmian demograficznych jest różny w różnych grupach wiekowych. Szacuje się, że dalszemu wzrostowi odsetka najstarszych mieszkańców East Ayrshire towarzyszyć będzie znaczny spadek osób w grupach wiekowych 16-29 i 30-49 lat. Ponadto szacuje się, że odsetek osób w wieku emerytalnym wzrośnie do około 27% w roku 2033, w porównaniu z 17% w roku 2008. Prognozy przewidują, że w całym tym 25-letnim okresie w East Ayrshire najbardziej wzrośnie liczebność osób w grupie wiekowej 75+, która w latach 2008 – 2033 niemal się podwoi z około 8 972 do 16 569 osób. W East Ayrshire w latach 2008 – 2033 przewiduje się też spadek liczby mieszkańców w wieku do 16 lat o około 8%. (Źródło: General Register Office for Scotland: East Ayrshire Council Demographic Area – Demographic Factsheet, grudzień 2010 r.) Przedstawione powyżej fakty stawiają przed naszymi Partnerami szereg wyzwań. Należą do nich:

• poprawa możliwości i wykorzystanie umiejętności i wiedzy osób starszych poprzez

umożliwienie im udziału i zaangażowanie ich w życie społeczne jako mentorów, wolontariuszy, w pracy zarobkowej, w nauce, rozrywce, kulturze i sporcie;

• poprawa stanu zdrowia i jakości życia osób starszych; • podniesienie standardu opieki, pomocy i ochrony tych osób starszych, które będą tego

potrzebować; • wspieranie przesunięcia oczekiwań i zasobów z systemu opieki instytucjonalnej na

model opieki środowiskowej;

17

• zapewnienie odpowiedniej infrastruktury dla starzejącego się społeczeństwa, aby zasoby mieszkaniowe, transport i planowanie stopniowo spełniały potrzeby wszystkich grup wiekowych oraz

• oferowanie możliwości uczenia się przez całe życie. Wszystko to obciąży dodatkowo budżety Partnerów, zwłaszcza tych zajmujących się ochroną zdrowia i opieką społeczną. Zdrowie i nierówności zdrowotne W East Ayrshire zdajemy sobie sprawę z tego, że ochrona zdrowia jest bardzo złożonym zagadnieniem, dlatego planując poprawę tych usług, bierzemy pod uwagę wszystkie czynniki, jakie mają wpływ na zdrowie mieszkańców. Najważniejszym czynnikiem poprawy zdrowia i jakości życia, zwłaszcza w odniesieniu do zmniejszania nierówności zdrowotnych, jest zagwarantowanie ścisłej współpracy wszystkich partnerów. Aby określić główne zagadnienia i priorytety dla naszych działań na szczeblu lokalnym, w ramach Partnerstwa na Rzecz Zdrowia Społecznego (Community Health Partnership - CHP) w East Ayrshire powołaliśmy nową i dynamiczną jednostkę, która jest w pełni zintegrowana z ustaleniami naszego Planowania Społecznego. Umożliwia nam to wymianę informacji z partnerami, w tym z Radą East Ayrshire, oddziałem NHS Ayrshire i Arran oraz organizacjami społecznymi i wolontariatem, a także wspólne planowanie w celu poprawy jakości usług zdrowotnych w regionie. CHP koncentruje się w szczególności na kwestii „przesunięcia akcentu usług”, zajmując się nierównością zdrowotną i poprawiając stan zdrowia i jakość życia naszych mieszkańców. Podobnie jak w całej Szkocji, w East Ayrshire zmieniają się wzorce zachorowalności w społeczeństwie. Ludzie żyją dłużej i nastąpił spadek zachorowalności na wiele chorób, które w przeszłości prowadziły do śmierci. Jednak choć ogólnie rzecz biorąc średnia długość życia się wydłuża, pojawiają się inne problemy zdrowotne, które są dla nas powodem do niepokoju. Na przykład znaczny negatywny wpływ na stan zdrowia mieszkańców ma alkohol. W East Ayrshire odsetek osób hospitalizowanych z powodu różnych chorób związanych z alkoholem jest znacznie wyższy niż średnia w Szkocji. Obecnie poważnym problemem zdrowotnym jest otyłość, która może wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne w późniejszym okresie życia, prowadząc między innymi do chorób serca, cukrzycy, choroby zwyrodnieniowej stawów, bólu pleców, zaburzenia poczucia własnej wartości i depresji. W ciągu ostatnich pięciu lat znacznie wzrósł poziom otyłości u dzieci szkolnych. Ponadto nadal poważnym wyzwaniem jest wysokie spożycie wyrobów tytoniowych i zaburzenia zdrowia psychicznego. Oto główne wskaźniki zdrowotne w East Ayrshire:

• średnia długość życia utrzymuje na niższym poziomie niż średnia w całej Szkocji: 76,7

lat w porównaniu do średniej krajowej wynoszącej 77,8 lat. (General Register Office for Scotland, 2011)

• śmiertelność z uwzględnieniem wszystkich przyczyn (w każdej grupie wiekowej) jest znacznie wyższa niż średnia w całej Szkocji (współczynnik standaryzowany to odpowiednio 765,9 i 707,8 na 100 000 osób);

• współczynnik umieralności z powodu choroby wieńcowej, raka i choroby naczyniowej mózgu (w grupie poniżej 75 roku życia) nie różni się znacząco od średniej w Szkocji;

• odsetek populacji hospitalizowanej z powodu chorób związanych z nadużywaniem alkoholu (współczynnik standaryzowany 1538 na 100 000 osób) oraz chorób związanych z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych (współczynnik standaryzowany 173,0 na 100 000 osób - trzeci najwyższy wskaźnik ze wszystkich

18

oddziałów CHP w Szkocji) jest znacznie wyższy niż średnia w całej Szkocji (współczynnik standaryzowany odpowiednio 1088 i 85,1 na 100 000 osób);

• odsetek pacjentów hospitalizowanych z powodu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) jest znacznie wyższy niż przeciętna (współczynnik standaryzowany 231,5 na 100 000 osób w porównaniu ze średnią 158,6 w całej Szkocji)

• odsetek pacjentów hospitalizowanych w nagłych przypadkach, osób starszych (w wieku od 65 lat ) hospitalizowanych wielokrotnie i pacjentów w wieku powyżej 65 lat hospitalizowanych po upadku w domu jest znacznie wyższy niż średnia;

• około 25% osób dorosłych to palacze (średnia dla Szkocji: 25%); • zachorowalność na cukrzycę jest znacznie wyższa niż średnia w całej Szkocji, a

odsetek pacjentów hospitalizowanych z powodu astmy jest najwyższy ze wszystkich oddziałów CHP;

• odsetek osób dorosłych pobierających zasiłek z tytułu niezdolności do pracy (Incapacity Benefit) lub zasiłek z tytułu znacznego stopnia niepełnosprawności (Severe Disability Allowance) jest wyższy niż średnia w Szkocji (9,6% w porównaniu z 8,9%, Nomis 2011);

• 41,2% osób starszych wymagających intensywnej opieki jest pielęgnowanych w domu, w porównaniu z 31,7% w całej Szkocji, zaś 7,4% osób starszych korzysta z bezpłatnej opieki w domu (w całej Szkocji: 5,3%);

• odsetek kobiet palących w czasie ciąży jest znacznie wyższy niż średnia w Szkocji (27,2% w porównaniu do 22,6%), natomiast

• odsetek dzieci karmionych wyłącznie piersią w 6-8 tygodniu życia jest znacznie niższy od średniej w Szkocji (19,2% w porównaniu do 26,4%).

(Źródło, o ile nie podano inaczej: Scottish Public Health Observatory - Health and Wellbeing Profiles 2011: East Ayrshire Community Health Partnership.) Wydaje się, że nierówności zdrowotne w East Ayrshire narastają. Chociaż średnia długość życia mężczyzn wzrosła, to wskaźnik ten rósł szybciej na obszarach najbardziej zamożnych, natomiast na obszarach najmniej zamożnych rósł znacznie wolniej. Niedawny spadek umieralności z powodu najczęstszych chorób, takich jak choroby serca, także był szybszy wśród bardziej zamożnych. Tak więc, mimo ogólnej poprawy zdrowia, osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji pozostają w tyle. Te dane sugerują, że największym wyzwaniem dla East Ayrshire i Szkocji w ogóle jest konieczność rozwiązania problemu nierówności w zakresie stanu zdrowia i likwidacja luki między najbardziej i najmniej zamożnymi społecznościami. Nasz program działania przewiduje ograniczenie nierówności zdrowotnych i odwrócenie tej tendencji. W odniesieniu do ochrony zdrowia, East Ayrshire jest jednym z czterech okręgów administracyjnych, w których w latach 2006 - 2009 nastąpił znaczny wzrost odsetka stref statystycznych najbardziej ubogich w dziedzinie opieki zdrowotnej (wskaźnik ubóstwa 0-15%), z czego ponad jedna czwarta stref statystycznych w East Ayrshire należy do grupy najbardziej ubogich obszarów w Szkocji (wskaźnik ubóstwa 0-15%) w kategorii potrzeb zdrowotnych. Bieda i ubóstwo Między poszczególnymi rejonami East Ayrshire zachodzą poważne różnice w poziomie dobrobytu, niektóre okręgi administracyjne doświadczają znacznego ubóstwa, podczas gdy inne są stosunkowo zamożne. W północnej części regionu, mieszkańcy dotknięci znacznym ubóstwem żyją obok stosunkowo bogatej ludności dojeżdżającej do pracy w innych miastach, a różnica ekonomiczna między tymi dwiema grupami ciągle rośnie. Dlatego wyzwaniem dla Partnerów jest zapewnienie wysokiej jakości usług wszystkim mieszkańcom, przy czym dodatkowe środki należy kierować na rzecz społeczności, które według Szkockiego Złożonego Wskaźnika Ubóstwa (Scottish Index of Multiple Deprivation, SIMD) znajdują się w najbardziej niekorzystnym położeniu. Celem jest likwidacja różnic w

19

dostępie do usług między regionami najbogatszymi a najbardziej poszkodowanymi. Zwalczanie ubóstwa i wykluczenia przewidziane jest w działaniach podejmowanych we wszystkich zakresach tematycznych Planu Społecznego. Szkocki Złożony Wskaźnik Ubóstwa (SIMD) za rok 2009 pokazuje, że około 16,9% wszystkich mieszkańców East Ayrshire (czyli w przybliżeniu 1 osoba na 5,5) żyje w najuboższych strefach statystycznych (o wskaźniku ubóstwa 0-15%). Według SIMD w roku 2009 w East Ayrshire było 27 najuboższych stref statystycznych o wskaźniku ubóstwa 0-15%, w porównaniu z 28 takimi strefami w 2006 r. i 28 w roku 2004. Dostrzegając negatywne skutki, jakie na sytuację finansową wielu mieszkańców i ich rodzin w dłuższej perspektywie będzie miała obecna sytuacja gospodarcza i planowane zmiany w systemie opieki społecznej, bardzo angażujemy się w zwalczanie ubóstwa poprzez zwiększanie dochodów mieszkańców regionu i promowanie integracji finansowej. Naszym celem jest wsparcie integracji finansowej poprzez maksymalne, skoordynowane działania na rzecz ciągłego umacniania współpracy, dzięki której w roku 2009/10 udało się zwiększyć dochody mieszkańców East Ayrshire o ponad 8 milionów funtów pochodzących z różnego rodzaju zasiłków. East Ayrshire wyprzedza wiele innych regionów pod względem zdecydowanego zaangażowania w zwalczanie ubóstwa poprzez promowanie integracji finansowej, która jest elementem naszego Planu Społecznego. W naszym hrabstwie nad realizacją tego programu czuwa formalnie zawiązana grupa współpracy partnerskiej.

20

Komunikacja Istotnym wyzwaniem w zakresie infrastruktury transportowej jest wykorzystanie obecnych dobrych połączeń komunikacyjnych oraz opracowanie zintegrowanego i zrównoważonego systemu transportu w celu dalszej poprawy dostępu do centrów miast, szczególnie w Kilmarnock. Zamierzamy również modernizować połączenia drogowe i kolejowe między miastami East Ayrshire, jak również połączenia z innymi hrabstwami. Rozumiejąc gospodarcze znaczenie międzyregionalnych połączeń komunikacyjnych, będziemy kontynuować planowanie i modernizację strategicznej infrastruktury transportowej, w tym najważniejszych dróg i korytarzy kolejowych, zwłaszcza wzdłuż tras A70 i A71 w celu usprawnienia dojazdu do autostrady M74 i innych ważnych dróg.

PLANOWANIE SPOŁECZNE: CO DALEJ

Partnerzy Planowania Społecznego będą nadal co roku kontrolować i przedstawiać sprawozdania na temat wyników swojej działalności. Będzie się to odbywać zwłaszcza poprzez Porozumienie na Rzecz Jednolitych Celów, które w East Ayrshire służy jako narzędzie do monitorowania wyników w ramach Planu Społecznego. W pracach nad Planami Działania na lata 2011-2015 dotarliśmy do etapu planowania opartego na wynikach. Obecnie opracowujemy kluczowe działania, aby osiągnąć ustalone Cele Lokalne. Jednak obecna sytuacja finansowa i jednoroczne ustalenia budżetowe sprawiają, że stabilne planowanie perspektywiczne staje się bardzo trudne. W rezultacie, choć Plany Działania przewidują na lata 2011-2015 sprawozdania z konkretnych wyników, w rzeczywistości będą to dokumenty elastyczne i dynamicznie, opracowywane i uzupełniane na bieżąco w zależności od faktycznej sytuacji w regionie. Obecny Plan Społeczny obowiązuje do marca 2015 roku. W roku 2014/15 prace będą kontynuowane, aby zagwarantować ciągłość strategicznego planowania, które zgodnie z przyjętymi założeniami ma doprowadzić do zaspokojenia potrzeb naszych społeczności do roku 2030.

NASZE GŁÓWNE OBSZARY TEMATYCZNE

W roku 2008 z uwagi na zmiany krajowych priorytetów, jak na przykład przejście do Porozumienia Partnerstwa Planowania Społecznego na Rzecz Jednolitych Celów, i wynikającą stąd konieczność usprawnienia sprawozdawczości, w Partnerstwie Planowania Społecznego postanowiono w ramach średniookresowego przeglądu Planowania Społecznego radykalnie zracjonalizować dotychczasowe tematyczne Plany Działania. W rezultacie Partnerstwo uzgodniło przejście z sześciu do czterech tematycznych Planów Działania. Są to:

• Promowanie ciągłego dokształcania się w ciągu życia • Realizacja ożywienia w regionie • Poprawa bezpieczeństwa w regionie • Poprawa stanu zdrowia i jakości życia

Na początku 2010 r. pracowaliśmy z przedstawicielami społeczności lokalnych, naszymi partnerami i innymi zainteresowanymi stronami, aby określić priorytety na czteroletni okres od 2011 do 2015 r. Wszyscy byli zgodni, że wymienione powyżej główne tematy powinny

21

nadal znajdować się w centrum zainteresowania Partnerów Planowania Społecznego, a w ramach każdego z tematów, szczególne starania należy poczynić w kwestii ustalonych Priorytetów Strategicznych i głównych Celów Lokalnych, które są szczegółowo opisane na kolejnych stronach. W ramach Planów Działania podano szczegóły dotyczące najważniejszych działań, które będą realizowane w celu osiągnięcia Celów Lokalnych.

22

PROMOWANIE CIĄGŁEGO DOKSZTAŁCANIA SIĘ W CIĄGU ŻYCIA

PRIORYTETY STRATEGICZNE

• Poprawa osiągnięć edukacyjnych i osiągnięć w zakresie kompetencji zawodowych oraz zagwarantowanie, że nasza młodzież będzie odpowiednio przygotowana do wymogów rynku pracy

• Zwiększenie wydajności lokalnej siły roboczej CELE LOKALNE

• Poprawa umiejętności czytania, pisania i liczenia u dzieci, młodzieży i dorosłych

• Poprawa w zakresie zapewnienia odpowiednich i trwałych miejsc pracy dla absolwentów

• Rozwój kompetencji społecznych oraz poczucia wspólnoty i jedności w społeczeństwie

REALIZACJA OŻYWIENIA W REGIONIE

PRIORYTETY STRATEGICZNE

• Poprawa wydajności lokalnej siły roboczej oraz zagwarantowanie, że nasza młodzież będzie odpowiednio przygotowana do wymogów rynku pracy

• Wspieranie rozwoju społeczności i ożywienia gospodarczego oraz ochrona środowiska naturalnego

CELE LOKALNE

• Trwałe ożywienie centrów naszych miast i wsi

• Poprawa lokalnej gospodarki

• Rozwijanie kompetencji zawodowych i zwiększenie szans na zatrudnienie

• Promocja i rozwój rekreacji, kultury i potencjału turystycznego

• Usprawnienie lokalnej komunikacji i transportu

• Zapewnienie stabilnych i niedrogich rozwiązań mieszkaniowych

• Ochrona i poprawa stanu środowiska naturalnego oraz łagodzenie skutków zmiany klimatu

23

POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA W REGIONIE

PRIORYTETY STRATEGICZNE

• Poprawa bezpieczeństwa na ulicach i w domach oraz ochrona osób bezbronnych i narażonych rodzin

CELE LOKALNE

• Zwalczanie przestępczości i zachowań antyspołecznych oraz ograniczenie obaw

mieszkańców przed tymi zjawiskami

• Działania zapobiegawcze oraz działania ukierunkowane na rozładowanie napięć i agresji

• Poprawa poczucia bezpieczeństwa na ulicach i w domach

• Ochrona dzieci i wspieranie bezpieczeństwa bezbronnych osób dorosłych i narażonych

rodzin

POPRAWA STANU ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA

PRIORYTETY STRATEGICZNE

• Poprawa stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, jakości życia oraz opieki, a także

zmniejszanie nierówności zdrowotnych

CELE LOKALNE

• Promocja zdrowego stylu życia i pozytywnej zmiany zachowań

• Ograniczenie negatywnych skutków związanych ze spożyciem alkoholu i substancji psychoaktywnych

• Zajęcie się problemem wpływu różnorodnych form ubóstwa na zdrowie i jakość życia

najbardziej wrażliwych osób i społeczności

• Wsparcie i integracja osób starszych, bezbronnych oraz ich opiekunów oraz zapewnienie im maksymalnie zdrowych warunków życia

• Pomoc w aktywizacji, wychowaniu i integracji dzieci i młodzieży, w tym osób, które

niedawno rozpoczęły pracę zawodową oraz promowanie wśród nich zdrowego trybu życia

24

DODATKOWE INFORMACJE

Egzemplarze Planu Społecznego dla East Ayrshire (East Ayrshire Community Plan) oraz Suplementy do Przeglądów (Review Supplements) z roku 2006/07 i 2010/11 oraz towarzyszące im cztery tematyczne Plany Działania dostępne są w lokalnych bibliotekach, urzędach oraz na stronie internetowej: www.eastayrshirecommunityplan.org Suplement do Przeglądu Planu Działania (Community Plan Review Supplement) 2010/11 dostępny jest również jako plik audio oraz w postaci dokumentu wydanego dużym drukiem, które można pobrać ze strony internetowej: www.eastayrshirecommunityplan.org Suplement do Przeglądu Planu Działania 2010/11 został również przetłumaczony na język urdu, pendżabski, chiński, polski oraz gaelicki szkocki i także jest dostępny na stronie internetowej: www.eastayrshirecommunityplan.org Więcej informacji na temat Planowania Społecznego w East Ayrshire można znaleźć na stronie internetowej: www.eastayrshirecommunityplan.org lub prosimy skontaktować się z nami pod adresem: Community Planning and Partnership Unit (Wydział ds. Planowania Społecznego i Partnerstwa) East Ayrshire Council Headquarters London Road Kilmarnock KA3 7BU tel.: 01563 576000 e-mail: [email protected]