CONSELLERÍA DE XUSTIZA, INTERIOR E ADMINISTRACIÓN LOCAL Dirección Xeral de Interior e Protección Civil Subdirección Xeral de Protección Civil Rúa da Algalia de Arriba, 31 15781 SANTIAGO DE COMPOSTELA (A Coruña) Teléfonos: 981 546 000 – 981 546 001 Telefax: 981 546 002 – 981 546 004 Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de Inundacións en Galicia Resolución do 13 de marzo de 2002, da Dirección Xeral de Interior e Protección Civil, pola que se dispón a publicación do Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de Inundacións en Galicia.
219
Embed
Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de ...cpapx.xunta.gal/c/document_library/get_file?file_path=/portal-cpapx... · Ríos meridionais da bacía do Douro ... Zonas de inundación
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
CONSELLERÍA DE XUSTIZA, INTERIOR E ADMINISTRACIÓN LOCAL Dirección Xeral de Interior e Protección Civil Subdirección Xeral de Protección Civil
Rúa da Algalia de Arriba, 31 15781 SANTIAGO DE COMPOSTELA (A Coruña) Teléfonos: 981 546 000 – 981 546 001 Telefax: 981 546 002 – 981 546 004
Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de Inundacións en Galicia
Resolución do 13 de marzo de 2002, da Dirección Xeral de Interior e Protección
Civil, pola que se dispón a publicación do Plan Especial de Protección Civil ante o
1.3. MARCO LEGAL E COMPETENCIAL......................................................................... 12 1.3.1. Marco legal........................................................................................................ 12
A) Administración xeral do Estado:........................................................................ 12 B) Comunidade Autónoma de Galicia: .................................................................. 13
1.3.2. Marco competencial .......................................................................................... 14 1.3.2.1. Do Plan Especial ante o Risco de Inundacións en Galicia ...................... 14 1.3.2.2. Dos plans de actuación municipais ante o risco de inundacións ............. 14 1.3.2.3. Os plans de emerxencias de encoros ...................................................... 14
1.4. OS PLANS DE ACTUACIÓN MUNICIPAL/COMARCAL ........................................... 14 1.4.1. Concepto ........................................................................................................... 15 1.4.2. Funcións............................................................................................................ 15 1.4.3. Contido mínimo ................................................................................................. 16
1.5. OS PLANS DE EMERXENCIA DE ENCOROS.......................................................... 16 1.5.1. Concepto ........................................................................................................... 16 1.5.2. Clasificación dos encoros en función do risco potencial. Encoros que teñen que dispoñer de plan de emerxencia ........................................................................................ 16
1.5.2.1. Clasificación dos encoros en función do risco potencial .......................... 16 1.5.2.2. Encoros que teñen que dispoñer de plan de emerxencia........................ 17
1.6. DEFINICIÓNS E GLOSARIO DE TERMOS............................................................... 18
2. PRINCIPIOS BÁSICOS PARA A PLANIFICACIÓN DE PROTECCIÓN CIVIL ANTE O RISCO DE INUNDACIÓNS EN GALICIA................................................................................... 19
A) As serras orientais e sudorientais:................................................................ 24 B) As serras setentrionais e centroccidentais. .................................................. 24
2.2.3.5. Vales......................................................................................................... 24 2.2.4. Caracteres xeolóxicos e xeomorfolóxicos......................................................... 25 2.2.5. Cuberta vexetal ................................................................................................. 26 2.2.6. Usos do territorio ............................................................................................... 27 2.2.7. Actividades económicas.................................................................................... 28
Agricultura: ................................................................................................................. 28 Gandería: ................................................................................................................... 29 Pesca, marisqueo e acuicultura:................................................................................ 29 Sector extractivo e mineiro: ....................................................................................... 29
2.3. REDE HIDROGRÁFICA DE GALICIA E RÉXIME HIDROLÓXICO............................ 29 2.3.1. Galicia-Costa..................................................................................................... 30
2.3.1.1. Bacías da vertente cantábrica .................................................................. 31 2.3.1.2. Bacías do Arco Ártabro, Fisterrán ............................................................ 31 2.3.1.3. Bacías das Rías Baixas............................................................................ 32
2.3.2. Galicia-interior ................................................................................................... 32 2.3.3. Limia, Támega e Mente..................................................................................... 34 2.3.4. As lagoas........................................................................................................... 34 2.3.5. Vales fluviais ..................................................................................................... 34 2.3.6. Bacía do río Miño .............................................................................................. 35 2.3.7. Bacía do río Sil .................................................................................................. 36 2.3.8. Ríos meridionais da bacía do Douro................................................................. 36
3
2.3.9. Bacía do Limia................................................................................................... 36 2.4. APROVEITAMENTO HIDROLÓXICO: ENCOROS E MINICENTRAIS HIDROELÉCTRICAS.............................................................................................................. 36
2.4.1. Encoros ............................................................................................................. 37 Bacía Galicia-Costa:....................................................................................................... 37 Bacía do Sil: ................................................................................................................... 37 Bacía do Miño: ............................................................................................................... 38 Bacías que achegan ó Sil e ó Miño:............................................................................... 38 Conca do Limia: ............................................................................................................. 38 Conca do Navia:............................................................................................................. 39
2.4.2. Minicentrais hidroeléctricas............................................................................... 39 2.5. CARACTERIZACIÓN XERAL DO CLIMA.................................................................. 39
2.6. IDENTIFICACIÓN E CLASIFICACIÓN DAS INUNDACIÓNS.................................... 43 Zonas de inundación frecuente:..................................................................................... 44
A Coruña: ................................................................................................................... 44 Lugo: .......................................................................................................................... 44 Pontevedra:................................................................................................................ 44
Zonas de inundación ocasional:..................................................................................... 44 A Coruña: ................................................................................................................... 44 Lugo: .......................................................................................................................... 45 Ourense: .................................................................................................................... 45 Pontevedra:................................................................................................................ 45
Zonas de inundación excepcional:................................................................................. 45 A Coruña: ................................................................................................................... 46 Lugo: .......................................................................................................................... 46 Ourense: .................................................................................................................... 46 Pontevedra:................................................................................................................ 46
Galicia–Costa: ................................................................................................................ 47 Provincia de Lugo: ..................................................................................................... 47 Provincia da Coruña: ................................................................................................. 47 Provincia de Pontevedra:........................................................................................... 47
Miño-Sil:.......................................................................................................................... 47 Provincia de Lugo: ..................................................................................................... 47 Provincia de Ourense: ............................................................................................... 47 Provincia de Pontevedra:........................................................................................... 48
2.7. TIPOLOXÍA DAS INUNDACIÓNS.............................................................................. 48 2.8. ZONAS E MAPA DE RISCO HISTÓRICO DE INUNDACIÓNS ................................. 50
Mapa de risco histórico de inundacións..................................................................... 51 2.9. O RISCO DE INUNDACIÓNS EN GALICIA ............................................................... 51
2.9.1. Antecedentes .................................................................................................... 51 2.9.2. Bacías. Criterios. Zonas de risco ...................................................................... 52
Coeficientes de risco por bacía (c. risco)................................................................... 53 Galicia-Costa.................................................................................................................. 54 Miño–Sil.......................................................................................................................... 54 Limia e Támega.............................................................................................................. 54
2.9.3. Concellos/ríos. Criterios. Zonas de risco .......................................................... 54 Categorías dos danos producidos pola inundación:.................................................. 55 Avaliación da vulnerabilidade: ................................................................................... 55 Factor de danos indirectos:........................................................................................ 56 Avaliación do impacto: ............................................................................................... 56
2.9.3.1. Zonas A, de risco alto............................................................................... 57 A 1: risco alto frecuente: ............................................................................................ 57 A2: risco alto ocasional: ............................................................................................. 57 A3: risco alto excepcional: ......................................................................................... 58
2.9.3.2. Zonas B, de risco significativo .................................................................. 58 2.9.3.4. Zonas C, de risco baixo............................................................................ 59
Provincia de Lugo: ..................................................................................................... 59 Provincia da Coruña: ................................................................................................. 60 Provincia de Pontevedra:........................................................................................... 60 Provincia de Ourense: ............................................................................................... 60
4
2.9.4. Criterios para encoros ....................................................................................... 60 2.10. RISCO DE INUNDACIÓNS: SUPERFICIE, USOS DO SOLO E POBOACIÓN AFECTADA............................................................................................................................. 60
2.10.2. Usos do solo inundable en función do risco...................................................... 61 2.10.3. Poboación afectada........................................................................................... 62
Habitantes .................................................................................................................. 62 2.10.4. Concellos con risco ........................................................................................... 62
Concellos con risco.................................................................................................... 62 2.11. PUNTOS CONFLICTIVOS DE INUNDACIÓNS .................................................... 63
I. Tramos de vías de comunicación terrestre................................................................ 63 II. Zonas ou centros habitados/habitables ..................................................................... 63
II.1. Zonas de campamentos:................................................................................... 63 II.2. Zonas escolares, educativas, centros de formación:........................................ 63 II.3. Centros asistenciais: ......................................................................................... 63 II.4. Centros de balneoterapia: ................................................................................. 63 II.5. Centros residenciais:......................................................................................... 63 II.6. Centros de concorrencia pública:...................................................................... 63
III. Outras instalacións ................................................................................................ 64 2.12. RISCOS XEOLÓXICOS ASOCIADOS AS PRECIPITACIÓNS INTENSAS: ESVARAMENTOS E DESPRENDEMENTOS ........................................................................ 64 2.13. REDE DE INFORMACIÓN METEOROLÓXICA .................................................... 64 2.14. PUNTOS DE OBSERVACIÓN FORONÓMICA..................................................... 67
3. ESTRUCTURA XERAL E ORGANIZACIÓN DO PLAN.................................................... 67
3.1. CLASIFICACIÓN DE EMERXENCIAS: FASES DE PREEMERXENCIA (ALERTA), EMERXENCIA E NORMALIZACIÓN ...................................................................................... 67
3.1.1. Fase de preemerxencia (alerta) ........................................................................ 67 3.1.1.1. Alerta derivada de aviso meteorolóxico ................................................... 68 3.1.1.2. Seguimento pluvihidrolóxico..................................................................... 68
3.1.2. Fase de emerxencia.......................................................................................... 69 3.1.2.1. Situación 0 ................................................................................................ 69 3.1.2.2. Situación 1 ................................................................................................ 69 3.1.2.3. Situación 2 ................................................................................................ 69 3.1.2.4. Situación 3 ................................................................................................ 70
3.1.3. Fase de normalización ...................................................................................... 70 3.2. ESTRUCTURA E ORGANIZACIÓN DO PLAN.......................................................... 70
3.2.1. Director do plan. Comité de dirección ............................................................... 70 3.2.2. Funcións do director do plan e do comité de dirección..................................... 70
3.5. CENTRO DE COORDINACIÓN OPERATIVO (CECOP)........................................... 74 3.5.1. Funcións ................................................................................................................... 74 3.5.2. Cecopi (Centro de Coordinación Operativo Integrado)..................................... 75
3.6. POSTO DE MANDO AVANZADO (PMA)................................................................... 75 3.6.1. Funcións do director técnico do PMA ............................................................... 76
3.7. GRUPOS DE ACCIÓN............................................................................................... 76 3.7.1. Grupo de intervención....................................................................................... 77
Composición:.................................................................................................................. 77 As súas funcións son: .................................................................................................... 77 Medios materiais que mobilizan:.................................................................................... 77 Medios especiais:........................................................................................................... 78
3.7.2. Grupo sanitario.................................................................................................. 78 Composición:.................................................................................................................. 78
Subgrupo de actividades asistenciais:....................................................................... 78 Subgrupo de actividades de saúde pública: .............................................................. 78
Funcións: ........................................................................................................................ 78 Subgrupo de actividades asistenciais:....................................................................... 78 Subgrupo de actividades de saúde pública: .............................................................. 79
Medios materiais que mobilizan:.................................................................................... 79 3.7.3. Grupo de transmisións ...................................................................................... 79
5
Os obxectivos son: ......................................................................................................... 79 Medios materiais que mobilizan:.................................................................................... 80
3.7.4. Grupo de seguridade......................................................................................... 80 Composición:.................................................................................................................. 80 Funcións: ........................................................................................................................ 80 Medios materiais que mobilizan:.................................................................................... 80
3.7.6. Grupo de rehabilitación de servicios públicos................................................... 82 As súas funcións son: .................................................................................................... 82 Medios materiais que mobilizan:.................................................................................... 82
3.8. COORDINACIÓN DOS GRUPOS DE ACCIÓN NO TERREO................................... 84 3.9. OS PLANS DE ACTUACIÓN MUNICIPAL. O CECOPAL .......................................... 84 3.10. OS PLANS DE EMERXENCIA DE ENCOROS ..................................................... 85
3.10.1. Escenarios de seguridade e de perigo de rotura de encoros ........................... 85 3.10.1.1. Escenario 0............................................................................................... 85 3.10.1.2. Escenario 1............................................................................................... 85 3.10.1.3. Escenario 2............................................................................................... 85 3.10.1.4. Escenario 3............................................................................................... 85
3.10.2. Dirección dos plans de emerxencias de encoros ............................................. 85 3.10.2.1. Director dos plans de emerxencia de encoros ......................................... 85 3.10.2.2. Funcións ................................................................................................... 86
3.10.3. Interfase co plan especial.................................................................................. 86
a) Tipos de boletíns: .................................................................................................. 88 b) Situacións que xeran alerta: .................................................................................. 88 c) Notificación do aviso e alerta:................................................................................ 89
Boletíns de curto e moi curto prazo: .......................................................................... 89 Boletíns de moi curto prazo con predicción a menos de 6 horas:............................. 89
4.2.1. Sistemática xeral de actuación no Cecop-Galicia (112) ................................... 90 4.2.2. Situación de emerxencia 0................................................................................ 90
Alerta hidrolóxica............................................................................................................ 90 Alerta hidrolóxica en ríos:............................................................................................... 91 Alerta hidrolóxica de previsión de enchentes:................................................................ 91
4.2.3. Situación de emerxencia 1................................................................................ 92 4.2.4. Situación de emerxencia 2................................................................................ 92
4.3. GRUPOS DE ACCIÓN............................................................................................... 92 4.3.1. Notificación........................................................................................................ 92
a) Notificación da situación de alerta:........................................................................ 92 b) Notificación de situación de emerxencia: .............................................................. 93
4.3.2. Mobilización....................................................................................................... 93 4.3.3. Integración dos recursos municipais................................................................. 93
4.4. EMERXENCIAS POR INCIDENCIAS EN ENCOROS ............................................... 94 4.4.1. Interfase entre o Plan de emerxencia de Encoros e o plan especial................ 94 4.4.2. Escenario 0 ....................................................................................................... 94 4.4.3. Escenario 1 ....................................................................................................... 94 4.4.4. Escenario 2 ....................................................................................................... 94 4.4.5. Escenario 3 ....................................................................................................... 95
4.5. REPOSICIÓN DE SERVICIOS BÁSICOS OU ESENCIAIS E VOLTA Á NORMALIDADE...................................................................................................................... 95
4.5.1. Reposición de servicios básicos ou esenciais .................................................. 96 4.5.2. Volta á normalidade .......................................................................................... 97
4.6. MEDIDAS DE PROTECCIÓN.................................................................................... 97 Servicio de salvamento:...................................................................................................... 98 Servicio de sanidade: ......................................................................................................... 98 Servicio de asistencia e albergue:...................................................................................... 98 Medidas operativas:............................................................................................................ 99
Control de accesos:........................................................................................................ 99
6
Avisos á poboación: ....................................................................................................... 99 Lugares de refuxio ou illamento: .................................................................................... 99 Evacuación:.................................................................................................................. 100 Protección de bens:...................................................................................................... 100 Medidas reparadoras: .................................................................................................. 100
4.6.1. Medidas de protección á poboación ............................................................... 103 4.6.2. Medidas de protección para os grupos de acción .......................................... 105
4.7. PLAN DE TRANSMISIÓNS...................................................................................... 105 4.8. CATÁLOGO DE MEDIOS E RECURSOS................................................................ 106 4.9. DIRECTORIO........................................................................................................... 106
5. IMPLANTACIÓN E MANTEMENTO DA OPERATIVIDADE........................................... 107
5.2.1. Verificación da infraestructura do plan especial ............................................. 108 5.2.2. Formación do persoal dos servicios implicados no plan especial .................. 108 5.2.3. Información á poboación................................................................................. 109
5.3. MANTEMENTO DA OPERATIVIDADE ................................................................... 110 5.3.1. Actualización. Revisión ................................................................................... 110 5.3.2. Formación permanente ................................................................................... 110 5.3.3. Información: divulgación periódica á poboación ............................................. 111 5.3.4. Información: divulgación periódica ós concellos............................................. 111
ANEXO I. CONCELLOS DA COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA QUE TEÑEN RISCO DE INUNDACIÓNS....................................................................................................... 112
ANEXO II. DIRECTRICES PARA A PLANIFICACIÓN A NIVEL LOCAL....................... 116
Obxecto e funcións básicas do plan de actuación municipal/comarcal ........................... 116 Ámbito xeográfico ............................................................................................................. 116 Estructura, organización e funcións ................................................................................. 117
ANEXO III. CAUDAIS E SUPERFICIES AFORADAS DAS CONCAS DE GALICIA .. 118
CAUDAL ABSOLUTO DOS RÍOS GALEGOS (M3/SEG) ........................................................ 118 SUPERFICIE AFORADA (EN KM2)......................................................................................... 120
ANEXO IV. INFORMACIÓN DETALLADA DAS BACÍAS HIDROGRÁFICAS DE GALICIA 121
BACÍA COSTA ATLÁNTICA ................................................................................................. 123 Río: río Grande de Xubia.................................................................................................. 123 Río: Eume......................................................................................................................... 123 Río: Lambre ...................................................................................................................... 123 Río: Mandeo ..................................................................................................................... 123 Río: Mendo ....................................................................................................................... 123 Río: Mero .......................................................................................................................... 123 Río: Anllóns ...................................................................................................................... 124 Río: Grande ...................................................................................................................... 124 Río: Xallas ........................................................................................................................ 124 Río: Tambre...................................................................................................................... 124 Río: Ulla ............................................................................................................................ 125 Río: Umia.......................................................................................................................... 125 Río: Lérez ......................................................................................................................... 125 Río: Verdugo e Oitavén .................................................................................................... 125 Outras pequenas bacías................................................................................................... 126
BACÍA RÍO MIÑO.................................................................................................................. 126
7
Río: Miño .......................................................................................................................... 126 Alto curso do Miño (ata Portomarín) ............................................................................ 126 Curso medio alto do Miño (Portomarín a Peares) ....................................................... 127 Bacía do Sil (en Galicia)............................................................................................... 127 Curso medio baixo do Miño (Os Peares-Ribeiro) ........................................................ 127 Baixo curso do Miño (Ribeiro a desembocadura) ........................................................ 128 Estacións do aforo: 13 (Galicia) ................................................................................... 128
BACÍA DO LIMIA................................................................................................................... 129 Río: Limia.......................................................................................................................... 129
BACÍA DO DOURO............................................................................................................... 129 Ríos: Támega, Mente e Moas .......................................................................................... 129
ANEXO V. INFORMACIÓN DE ENCOROS DE GALICIA ............................................... 130
BACÍA MIÑO-SIL................................................................................................................... 130 BACÍA DO LIMIA................................................................................................................... 130 BACÍA DO NAVIA.................................................................................................................. 130 BACÍA GALICIA-COSTA....................................................................................................... 131 RESUMO POR BACÍAS........................................................................................................ 131
ANEXO VI. MINICENTRAIS DA BACÍA GALICIA-COSTA.......................................... 132
RELACIÓN DE MINICENTRAIS DE GALICIA COSTA......................................................... 132
ANEXO VII. MINICENTRAIS DA BACÍA MIÑO-SIL ...................................................... 133
RELACIÓN DE MINICENTRAIS DA BACÍA MIÑO-SIL......................................................... 133
ANEXO VIII. DATOS PLUVIOMÉTRICOS DE GALICIA NOS DERRADEIROS ANOS. DATOS PLUVIOMÉTRICOS REXISTRADOS NOS DERRADEIROS MESES DO ANO 2000 E PRIMEIROS DEO 2001 ............................................................................................................ 134
ANEXO IX. DATOS HISTÓRICOS DAS INUNDACIÓNS............................................. 136
ANEXO X. CRITERIOS E COEFICIENTES DE RISCO POR BACÍA.............................. 143
CURSO MEDIO DO EO ........................................................................................................ 143 CURSO DO MASMA............................................................................................................. 143 CURSO DO COVO: ENCORO DE RÍO COVO ..................................................................... 144 CURSO DO LANDRO ........................................................................................................... 144 CURSO DO SOR .................................................................................................................. 145 AS FORCADAS..................................................................................................................... 145 RÍA DE FERROL................................................................................................................... 146 CURSO MEDIO DO EUME ................................................................................................... 146 CURSO BAIXO DO EUME.................................................................................................... 147 CURSO BAIXO DO MANDEO .............................................................................................. 147 CURSO BAIXO DO MERO ................................................................................................... 148 CURSO DO SEIXEDO .......................................................................................................... 148 CURSO DO ANLLÓNS ......................................................................................................... 149 CURSO DO XALLAS............................................................................................................. 149 CURSOS BAIXOS DO TINES E DONAS.............................................................................. 150 CURSO MEDIO DO TAMBRE .............................................................................................. 150 CURSO BAIXO DO TAMBRE ............................................................................................... 151 CURSO DO SAR................................................................................................................... 151 CURSO MEDIO-BAIXO DO ULLA ........................................................................................ 152 CURSO MEDIO-BAIXO DO UMIA ........................................................................................ 152 CURSOS ALTOS DO VERDUGO E OITAVÉN..................................................................... 153 CURSO BAIXO DO OITAVÉN. ENCORO DE EIRAS ........................................................... 154 VIGO (RÍOS LAGARES, BARXA, EIFONSO, GANDARIÑA E OUTROS) ............................ 154 ENCORO DE ZAMÁNS. CURSO DO ZAMÁNS.................................................................... 155 CURSO DO MIÑO: LUGO..................................................................................................... 155 CURSO DO SARRIA............................................................................................................. 156 CURSO DO LADRA: TERRA CHÁ........................................................................................ 156 CURSO DO NEIRA ............................................................................................................... 157 CURSO DO MIÑO: ENTRE OS ENCOROS DE BELESAR E VELLE................................... 157 CURSO DO SIL: ENCOROS DE PENARRUBIA E PUMARES............................................. 158 CURSO DO CASOIO ............................................................................................................ 158 CURSO DO SIL: ENTRE OS ENCOROS DE PUMARES E SANTIAGO .............................. 159
8
CURSO DO SIL: ENTRE OS ENCOROS DE SANTIAGO E SANTO ESTEVO .................... 159 CURSO DO CABE: MONFORTE DE LEMOS ...................................................................... 160 CURSO DO EDO: SAN MARTIÑO, CASTRO CALDELAS................................................... 160 CURSO DO SIL: ENCOROS DE SEQUEIROS A SANTO ESTEVO DE RIBAS DE SIL....... 161 CURSO DO MIÑO: ENCOROS DOS PEARES A SAN PEDRO ........................................... 161 CURSO DO MIÑO, OURENSE: ENCOROS DE VELLE A CASTRELO DE MIÑO ............... 162 CURSO DO ARNOIA: VILAR DE BARRIO, ARNOIA............................................................ 162 CURSO DO MIÑO: ENTRE OS ENCOROS DE CASTRELO DE MIÑO E A FRIEIRA.......... 163 CURSO MEDIO DO AVIA: ENCORO DE ALBARELLOS ..................................................... 163 CURSO BAIXO DO MIÑO: ENTRE O ENCORO DE FRIEIRA E A SÚA DESEMBOCADURA.............................................................................................................................................. 164 CURSO DO TEA, PONTEAREAS......................................................................................... 164 CURSO DO LOURO, O PORRIÑO....................................................................................... 165 CURSO DO LIMIA, XINZO DE LIMIA.................................................................................... 165 CURSOS DO LIMIA E SALAS, AUGAS ABAIXO DOS ENCOROS DAS CONCHAS E SALAS.............................................................................................................................................. 166 CURSO DO TÁMEGA, VERÍN .............................................................................................. 166
ANEXO XI. INFORMACIÓN METEOROLÓXICA DE GALICIA ................................... 168
ANEXO XII. ESTACIÓNS DE MEDIDA DE LEITOS DE RÍOS EN GALICIA................ 169
REDE SAICA DO MINISTERIO DE MEDIO AMBIENTE EN GALICIA.................................. 169 Miño-Sil ............................................................................................................................. 169 Bacía do Limia .................................................................................................................. 169 Organismo autónomo Augas de Galicia........................................................................... 169 Galicia-Costa .................................................................................................................... 169 Titulares dos encoros e minicentrais de Galicia............................................................... 169
ANEXO XIII. LIMIARES E PROCEDEMENTO QUE SE DEBEN SEGUIR ANTE UN AVISO DE FENÓMENOS METEOROLÓXICOS ADVERSOS ................................................ 170
ANEXO XIV. TREITOS INUNDABLES DA REDE DE ESTRADAS DE GALICIA.......... 172
ANEXO XV. CLASIFICACIÓN DE ENCOROS DE GALICIA CONFORME A DIRECTRIZ BÁSICA DE RISCO DE INUNDACIÓNS.................................................................................. 177
ANEXO XVI. CATÁLOGO DE MEDIOS E RECURSOS ................................................. 179
1. SEGUIMENTO PLUVIOHIDROLÓXICO...................................................................... 179 2. ENCOROS DE GALICIA .............................................................................................. 179 3. GRUPOS DE INTERVENCIÓN.................................................................................... 180 4. GRUPO DE SEGURIDADE.......................................................................................... 181 5. GRUPO DE INTERVENCIÓN ...................................................................................... 181 6. GRUPO DE EVACUACIÓN.......................................................................................... 181 7. GRUPO DE REHABILITACIÓN.................................................................................... 182 8. GRUPO SANITARIO .................................................................................................... 182 9. GRUPO LOXÍSTICO .................................................................................................... 182 10. OUTROS MEDIOS OU RECURSOS QUE POLA SÚA ESPECIAL IMPORTANCIA SEXA NECESARIO CATALOGAR E QUE NON ESTEAN INCLUÍDOS DENTRO DOS PUNTOS OU SUBPUNTOS ANTERIORES. ........................................................................ 182
ANEXO XVI BIS. ABREVIATURAS................................................................................ 183
ANEXO XVII. MAPAS................................................................................................... 184
Mapa 1. Mapa de relevo de Galicia .......................................................................... 184 ANEXO XVII.1.1. ................................................................................................................... 185
Mapa 1.1. Usos do solo ........................................................................................... 185 ANEXO XVII.1.2. ................................................................................................................... 186
9
Mapa 1.2. Esquema xeomorfolóxico de Galicia ...................................................... 186 ANEXO XVII.2. ...................................................................................................................... 187
Mapa 2. Rede hidrolóxica de Galicia ........................................................................ 187 ANEXO XVII.3 (A).................................................................................................................. 188
ANEXO XVII.11 ..................................................................................................................... 203 Mapa 11. Zonas de inundacións en Galicia: áreas frecuentes; ocasionais e excepcionais 203
ANEXO XVII.11.1. ................................................................................................................. 204 Mapa 11.1. Ríos desbordados nos temporais do 7-12-2000 e do 5-1-2001............. 204
ANEXO XVII.12 ..................................................................................................................... 205 Mapa 12 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) (finais do ano 2000 principios de 2001) ...................................................................................... 205
ANEXO XVII.12.1 .................................................................................................................. 206 Mapa 12.1 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) A Coruña (finais do ano 2000 principios de 2001)............................................................... 206
ANEXO XVII.12.2 .................................................................................................................. 207 Mapa 12.2 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) Lugo (finais do ano 2000 principios de 2001) .................................................................. 207
ANEXO XVII.12.3 .................................................................................................................. 208 Mapa 12.3 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) Ourense (finais do ano 2000 principios de 2001)............................................................. 208
ANEXO XVII.12.4 .................................................................................................................. 209 Mapa 12.4 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) Pontevedra (finais do ano 2000 principios de 2001) ........................................................ 209
ANEXO XVII.13 ..................................................................................................................... 210 Mapa 13 Risco histórico de inundacións de Galicia (500 anos)................................ 210
ANEXO XVII.14 ..................................................................................................................... 211 Mapa 14 Zonas de inundacións potenciais ............................................................... 211
ANEXO XVII.15 ..................................................................................................................... 212 Mapa 15 Clasificación de riscos por concellos .......................................................... 212
ANEXO XVII.15.1 .................................................................................................................. 213 Mapa 15.1 Clasificación de riscos por concellos A Coruña ..................................... 213
ANEXO XVII.15.2 .................................................................................................................. 214 Mapa 15.2 Clasificación de riscos por concellos Lugo............................................. 214
10
ANEXO XVII.15.3 .................................................................................................................. 215 Mapa 15.3 Clasificación de riscos por concellos Ourense....................................... 215
ANEXO XVII.15.4 .................................................................................................................. 216 Mapa 15.4 Clasificación de riscos por concellos Pontevedra .................................. 216
ANEXO XVII.16 ..................................................................................................................... 217 Mapa 16 Zona de risco por encoros .......................................................................... 217
ANEXO XVII.17 ..................................................................................................................... 218 Mapa 17 Zonas de risco de esvaramentos e desprendementos en ladeiras............ 218
ANEXO XVII.18 ..................................................................................................................... 219 Mapa 18 Puntos de observación da rede foronómica ............................................... 219
11
1. FUNDAMENTOS
1.1. INTRODUCCIÓN
As inundacións constitúen en Galicia, polas súas características orográficas e
singulares, un fenómeno natural que se manifesta con relativa frecuencia, orixinando
situacións de grave risco colectivo ou catástrofe contempladas na Lei 2/1985, do 21 de
xaneiro, de protección civil.
As inundacións, conforme a Norma Básica de Protección Civil, son obxecto de
planificación especial. Así considéranse na Norma Básica de Protección Civil, aprobada
por Real decreto 407/1992, do 24 de abril, na que determina no seu punto 6 que o risco
de inundacións será obxecto de plans especiais naqueles ámbitos territoriais que o
requiran.
Posteriormente promulgouse unha norma específica en tal sentido (Resolución
do 31 de xaneiro de 1995), na que se aproba a Directriz Básica de Planificación de
Protección Civil ante o Risco de Inundacións (BOE número 38, do 14 de febreiro).
Para cumpri-lo imperativo legal que se indica na Norma Básica de Protección
Civil, a Comunidade Autónoma de Galicia no ano 1994 elaborou o Plan Territorial de
Protección Civil de Galicia (Platerga).
O Platerga aprobouse no Consello da Xunta de Galicia no mes de xullo do ano
1994, unha vez que recibiu informe favorable emitido pola Comisión Galega de
Protección Civil, e foi homologado posteriormente o 30 de setembro de 1994 pola
Comisión Nacional de Protección Civil, sendo publicado inicialmente no DOG nº 236,
do 9 de decembro. Recentemente por refundición normativa en materia de protección
civil da Xunta de Galicia publicouse como anexo I do Decreto 56/2000, do 3 de marzo,
(DOG nº 62, do 29 de marzo).
No capítulo primeiro do Platerga contémplase que os plans de ámbito inferior ó
Platerga, para integrarse neste, deberán ser aprobados ou homologados, se é o caso, polo
órgano competente que regulamentariamente se determine, e publicada a aprobación ou
homologación no Diario Oficial de Galicia.
O presente Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de Inundacións en
Galicia cumpre cos requisitos mínimos para a súa aprobación e homologación como
plan especial, segundo se establece na directriz básica de planificación fronte ó risco de
inundacións.
A inclusión dos plans de emerxencia de encoros que se encontren no ámbito
12
territorial de Galicia conforme se vaian elaborando e aprobando, así como a
actualización ou incorporación de datos referentes á análise do risco, e puntos
conflictivos posteriores á aprobación e homologación do presente plan, serán efectivas
co único requisito favorable da Comisión Galega de Protección Civil, logo do informe
da Comisión Galega para o Risco de Inundacións e Situacións de Seca.
Quedarán integrados neste Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de
Inundacións en Galicia os plans de actuación municipal/comarcais que se deberán
elaborar, así como os plans de emerxencia de encoros que deben realiza-los titulares
destas, que se encontren no ámbito territorial de Galicia, unha vez aprobados e
homologados conforme a normativa vixente.
1.2. OBXECTO E ÁMBITO
1.2.1. Obxecto
O Plan de Protección Civil ante os Riscos de Inundacións en Galicia é un
instrumento técnico que establece a organización e procedementos de actuación dos
recursos e servicios a titularidade dos cales corresponda á Comunidade Autónoma de
Galicia, e os que poden ser asignados a el por outras administracións públicas e doutros
pertencentes a actividades públicas ou privadas. Comprende un conxunto de normas que
constitúen o sistema e dispositivo de resposta e actuación fronte a calquera situación de
emerxencia provocada por inundacións.
1.2.2. Ámbito
O presente plan especial aplicarase a calquera situación de emerxencia
producida por inundacións no territorio da Comunidade Autónoma de Galicia.
1.3. MARCO LEGAL E COMPETENCIAL
1.3.1. Marco legal
Para a elaboración deste plan especial tívose en conta a lexislación estatal e da
Comunidade Autónoma de Galicia vixente.
O marco regulamentario do Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de
Inundacións na Comunidade Autónoma de Galicia é o seguinte:
A) Administración xeral do Estado:
• Lei 2/1985, do 21 de xaneiro, sobre protección civil.
• Lei 7/1985, do 2 de abril, reguladora das bases de réxime local.
13
• Lei 29/1985, do 2 de agosto, de augas.
• Lei 22/1988, do 28 de xullo, de costas.
• Real decreto 849/1986, do 11 de abril, polo que se aproba o Regulamento do
dominio público hidráulico, que desenvolve os títulos Preliminar, I, IV, V,
VI e VII da Lei de augas. No seu artigo 14 define as zonas que se inundan, e
as atribucións do Goberno para establece-las limitacións no uso delas que
garantan a seguridade das persoas e bens.
• Real decreto lexislativo do 18 de abril de 1986, que aproba o texto refundido
das disposicións legais en materia de réxime local.
• Real decreto 927/1988, do 29 de xullo, polo que se aproba o Regulamento da
Administración pública de auga e da planificación hidrolóxica, en
desenvolvemento dos títulos II e III da Lei de augas.
• Lei sobre réxime do solo e ordenación urbana aprobado polo Real decreto
lexislativo 1/1992, do 26 de xuño.
• Real decreto 407/1992, do 24 de abril, polo que se aproba a Norma Básica de
Protección Civil.
• Resolución do 4 de xullo de 1994, da Secretaría do Estado de Interior, pola
que se dispón a publicación do Acordo do Consello de Ministros sobre
criterios de asignación de medios e recursos de titularidade estatal ós plans
territoriais de protección civil.
• Resolución do 31 de xaneiro de 1995 da Secretaría de Estado de Interior,
pola que se dispón a publicación do Acordo do Consello de Ministros polo
que se aproba a Directriz básica de planificación de protección civil ante o
risco de inundacións.
• Orde do 12 de marzo de 1996 pola que se aproba o Regulamento técnico
sobre seguridade de presas e encoros.
• Lei 6/1998, do 13 de abril, de réxime de solo e valoracións.
• Lei 46/1999, de modificación da Lei de augas.
B) Comunidade Autónoma de Galicia:
• Lei orgánica 1/1981, do 6 de abril. Estatuto de autonomía da Comunidade
Autónoma de Galicia.
• Lei 1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xunta e do seu presidente,
modificada pola Lei 11/1988, do 20 de outubro.
• Lei 8/1993, do 23 de xuño. Administración hidráulica de Galicia.
• Decreto 54/1996, do 12 de xaneiro, da Consellería da Presidencia e
14
Administración Pública, sobre asignación de funcións ante emerxencias
motivadas por variacións extraordinarias no réxime hidrolóxico.
• Lei 1/1997, do 24 de marzo, do solo de Galicia.
• Lei 5/1997, do 22 de xullo, de Administración local de Galicia (DOG nº 149,
do 5 de agosto).
• Decreto 56/2000, do 3 de marzo (DOG nº 62, do 29 de marzo). Plan
Territorial de Protección Civil de Galicia (Platerga).
• Decreto 160/2000, do 29 de xuño, (DOG nº 128, do 3 de xullo) polo que se
modifica o Decreto 351/1997, do 10 de decembro, polo que se fixa a
estructura orgánica dos departamentos da Xunta de Galicia.
1.3.2. Marco competencial
1.3.2.1. Do Plan Especial ante o Risco de Inundacións en Galicia
Conforme coa Lei de protección civil e a Norma Básica de Protección Civil
(artigo 8, 2), corresponde á Comunidade Autónoma de Galicia a responsabilidade de
elaborar e aproba-lo Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de Inundacións en
Galicia, logo do informe da Comisión Galega de Protección Civil (Decreto 56/2000.
Capítulo III, artigos 74, 75, 76 e 77).
1.3.2.2. Dos plans de actuación municipais ante o risco de inundacións
Este plan especial será o director da planificación territorial de ámbito inferior
ante ese risco, e establecerá tanto as funcións básicas como o contido mínimo dos plans
de actuación municipais, así como o marco de organización que posibilite a plena
integración no Plan Especial da Comunidade Autónoma Galega.
Os plans de actuación municipais integraranse na operativa por bacías previstas
neste plan.
1.3.2.3. Os plans de emerxencias de encoros
A elaboración dos plans de emerxencias de encoros é responsabilidade dos seus
titulares.
A súa aprobación correspóndelle á Dirección Xeral de Obras Hidráulicas, logo
do informe da Comisión Nacional de Protección Civil, para as situadas nas bacías Miño,
Sil, Eo, Navia e as do Limia, Mente e Támega.
As situadas nas concas de Galicia-Costa corresponde ó organismo Autónomo
Augas de Galicia, logo do informe da Comisión Galega de Protección Civil.
1.4. OS PLANS DE ACTUACIÓN MUNICIPAL/COMARCAL
15
1.4.1. Concepto
Os plans de actuación municipal/comarcal ante o risco de inundacións,
establecerán a organización e actuacións dos recursos e servicios propios, con obxecto
de facer fronte ás emerxencias por inundacións dentro do seu ámbito territorial.
A súa elaboración e aprobación correspóndelle ó órgano de goberno
municipal/comarcal. A súa homologación será realizada pola Comisión Galega de
Protección Civil.
No anexo 1 cítanse os municipios da Comunidade Autónoma de Galicia que se
considera teñen risco de inundacións (zonas que se inundan descritas neste plan
especial); nos municipios con risco medio e alto debe elaborarse o plan de actuación
municipal/comarcal correspondente, sen prexuízo de que posteriores estudios ou
modificacións na defensa contra inundacións impliquen variacións, e sen menoscabo da
capacidade doutros municipios para elaborar e dispoñer de plans o efecto.
Os plans de emerxencia de encoros establecerán, na análise de risco, os
concellos afectados por risco de rotura de encoros, que deberán así mesmo elabora-lo
plan de actuación municipal/comarcal para o efecto.
1.4.2. Funcións
As funcións básicas dos plans de actuación municipal/comarcal son as seguintes:
A) Preve-la estructura de organización e os procedementos para a intervención
en emerxencias por inundacións, dentro do territorio municipal/comarcal.
B) Catalogar elementos vulnerables e zonifica-lo territorio en función do risco,
en concordancia co establecido neste plan especial, así como delimitar áreas
segundo posibles requirimentos de intervención ou actuacións para a
protección de persoas ou bens.
C) Especificar procedementos de información e alerta á poboación.
D) Cataloga-los medios e recursos específicos para a posta en práctica das
actividades previstas.
Nos plans de actuación daqueles concellos afectados por un plan de emerxencia
de encoro de ámbito territorial que pode verse afectado nun intervalo de tempo de dúas
horas ou inferior, contado desde o momento hipotético da rotura, deberán de
contemplarse os seguintes aspectos:
a) Delimitación de zonas de inundación, de acordo co establecido no
correspondente plan de emerxencia de encoro.
b) Previsión dos medios e procedementos de alerta e alarma á poboación e de
comunicación co Centro de Coordinación Operativa de Galicia (Cecop-
16
Galicia: 112).
c) Previsión das vías e medios que serán empregados pola poboación para o seu
afastamento inmediato das áreas de perigo.
1.4.3. Contido mínimo
O contido mínimo dos plans de actuación de ámbito local (municipal ou
comarcal) será o establecido no anexo 2.
1.5. OS PLANS DE EMERXENCIA DE ENCOROS
1.5.1. Concepto
A directriz básica establece a figura dos plans de emerxencia de encoros, para a
previsión de emerxencias producidas por rotura ou avaría de encoros.
Os ditos plans serán elaborados e implantados polos titulares dos encoros, e
establecerán a organización dos recursos humanos e materiais necesarios para o control
dos factores de risco que poidan compromete-la seguridade do encoro de que se trate.
Así mesmo, estableceranse os sistemas de información, alerta e alarma dos servicios e
recursos que vaian intervir para a protección da poboación en caso de rotura ou avaría
grave do encoro, e posibilitar que a poboación potencialmente afectada adopte as
medidas de autoprotección necesarias.
Os encoros clasifícanse en tres categorías (A, B e C) en función da gravidade
dos danos que poidan producir en caso de accidente (descríbese posteriormente neste
plan).
Os plans de emerxencia de encoros de galicia, para as bacías do Miño-Sil, do
Limia e do Támega, serán aprobados pola Dirección Xeral de Obras Hidráulicas, logo
do informe da Comisión Nacional de Protección Civil, para as bacías de Galicia-Costa
serán aprobados polo organismo autónomo de Augas de Galicia, logo do informe da
Comisión Galega de Protección Civil.
Os plans de emerxencia de encoros que afecten o territorio da Comunidade
Autónoma de Galicia quedarán integrados no presente plan especial e, en caso de
emerxencia de interese nacional, no plan estatal.
1.5.2. Clasificación dos encoros en función do risco potencial. Encoros que teñen que dispoñer de plan de emerxencia
1.5.2.1. Clasificación dos encoros en función do risco potencial
A directriz básica establece tres categorías de encoros en función da gravidade
dos danos que poden producir en caso de rotura ou funcionamento incorrecto:
17
• Categoría A: encoros dos que as súas roturas ou funcionamento incorrecto
poidan afectar gravemente a núcleos urbanos ou servicios esenciais, ou
producir danos materiais ou ambientais moi importantes.
• Categoría B: encoros que poden ocasionar danos materiais ou ambientais.
• Categoría C: encoros que poden producir danos materiais de moderada
importancia e só incidentalmente perda de vidas humanas. En todo caso, a
esta categoría pertencerán tódolos encoros non incluídos nas categorías A ou
B.
A clasificación efectuarase mediante resolución da Dirección Xeral de Obras
Hidráulicas, ou do organismo autónomo Augas de Galicia que informarán
respectivamente a Comisión Nacional de Protección Civil ou a Comisión Galega de
Protección Civil.
1.5.2.2. Encoros que teñen que dispoñer de plan de emerxencia
Deberán dispoñer do seu plan de emerxencia de encoros tódolos que foron
clasificados nas categorías A ou B.
Os ditos plans incorpóranse ó plan especial logo do informe da Comisión Galega
de Protección Civil.
A súa clasificación actualizada na data de aprobación deste plan indícase no
anexo 3.
1.5.3. Funcións
As funcións básicas dos referidos plans establecidas na directriz son as
seguintes:
a) Determinar, trala correspondente análise de seguridade, as estratexias de
intervención para o control de situacións que poidan implicar riscos de rotura
ou de avaría grave do encoro e establece-la organización axeitada para o seu
desenvolvemento.
b) Determina-la zona que se inunda en caso de rotura, indicando os tempos de
propagación da onda de enchente e efectua-la correspondente análise de
riscos.
c) Dispoñe-la organización e medios adecuados para obter e comunica-la
información sobre incidentes, a comunicación de alertas e a posta en
funcionamento, en caso necesario, dos sistemas de alarma que se establezan.
1.5.4. Contido mínimo
A directriz básica establece como contido mínimo dos plans do encoro:
18
a) Análise de seguridade do encoro: estudio dos fenómenos que poidan
producir unha emerxencia.
b) Zonificación territorial e análise dos riscos xerados pola rotura do encoro.
c) Normas de actuación adecuadas para a reducción ou eliminación do risco.
d) Organización dos recursos humanos e materiais necesarios para a posta en
práctica das actuacións previstas.
e) Medios e recursos de que dispón o plan e medios técnicos necesarios.
1.6. DEFINICIÓNS E GLOSARIO DE TERMOS
Neste plan considéranse as seguintes definicións:
Cartografía oficial: a realizada de acordo coas prescricións da Lei 7/1986, de
ordenamento da cartografía, polas administracións públicas ou baixo a súa dirección e
control.
Cecop-Galicia: Central de Coordinación para Operativos da Comunidade
Autónoma de Galicia. A Central de Emerxencias 112 SOS-Galicia, transfórmase no
Cecop-Galicia.
Cecop: Centro de Coordinación Operativo. Está composto polo Comité de
Dirección, Comité Asesor e os medios técnicos do Cetra, o Sacop e o Cin.
Cecopi: Centro de Coordinación Operativo Integrado.
Cetra: Centro de Transmisións.
Cin: Centro de Información.
CPTOPV: Consellería de Política Territorial, Obras Públicas e Vivenda.
Elementos en risco: poboación, edificacións, obras de enxeñería civil,
actividades económicas, servicios públicos, elementos ambientais e outros usos do
territorio que se encontren en perigo nunha zona determinada.
Enchente: aumento inusual do caudal de auga no leito que pode ou non producir
desbordamento ou inundacións.
Inundacións: anegación temporal de terreos normalmente secos como
consecuencia da achega inusual e máis ou menos repentina dunha cantidade de auga
superior á que é normal nunha zona determinada.
Mobilización: conxunto de operacións e tarefas para poñer en actividade os
medios, recursos e servicios que teñan que intervir nas emerxencias por inundacións.
Perigosidade: probabilidade de ocorrencia dunha inundación, dentro dun período
de tempo determinado e unha área dada.
Período estatístico de retorno: inverso da probabilidade de que nun ano se
presente unha enchente superior a un valor dado.
19
Risco: número esperado de víctimas, danos materiais e desorganización da
actividade económica subseguinte a unha inundación.
Un, un, dous (112): Central de Emerxencias de Galicia.
Vulnerabilidade: grao de probabilidade de perda dun elemento en risco dado,
expresado nunha escala de 0 (sen dano) a 1 (perda total), que resulta dunha inundación
de características determinadas.
2. PRINCIPIOS BÁSICOS PARA A PLANIFICACIÓN DE PROTECCIÓN CIVIL ANTE O RISCO DE INUNDACIÓNS EN GALICIA
2.1. OBXECTO E ÁMBITO
O obxectivo principal do Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de
Inundacións en Galicia é dar unha resposta rápida, consensuada e eficaz naqueles
lugares da Comunidade Autónoma de Galicia afectados por unha inundación e de fixa-
lo marco de organización e de competencias deste.
Preténdese con este plan especial que as actuacións en emerxencias producidas
por inundacións, non sexan froito da improvisación e que os procedementos de
actuación e mobilización dos recursos de titularidade da Comunidade Autónoma, así
como os de titularidade doutras administracións públicas e entidades públicas e
privadas, que poidan ser asignados a este, estean preestablecidos.
2.1.1. Obxectivos específicos
Coa realización deste plan preténdese principalmente:
a) Minimiza-los riscos nas zonas inundadas.
b) Prever e reducir no posible os accidentes e os danos acontecidos.
c) Dispoñer de medios de evacuación e de lugares de aloxamento para os
evacuados.
d) Dispoñer de medios de asistencia sanitaria.
e) Dispoñer de medios e mecanismos de restauración das vías de comunicación
afectadas.
f) Establecer vías alternativas de comunicación.
g) Manter e restablecer no menor tempo posible os servicios básicos:
alimentación, teléfono, luz, auga.
h) Reducir no posible as perturbacións por modificacións na vida cotiá, tales
como paralización da vida escolar, de comunicacións, etc.
20
i) Manter informada A poboación.
2.1.2. Ámbito
O ámbito de competencias deste plan especial abarca todo o territorio da
Comunidade Autónoma de Galicia.
2.2. INFORMACIÓN TERRITORIAL
2.2.1. Localización
Co Norte de Portugal ata o río Douro, forma Galicia unha soa rexión natural
claramente definida polos seus carácteres xeolóxicos e xeográficos. Aínda se podería
considerar ampliada esta rexión natural por parte do territorio asturiano, ó oeste da serra
do Rañadoiro (de constitución análoga á galega), e polo país de transición do Bierzo,
que ofrece nos seus vales e montañas trazos do solo e ambiente que se identifican en
boa parte cos de Galicia.
A organización político-administrativa vixente obriga, sen embargo, a considerar
Galicia comprendendo estrictamente o territorio das catro provincias da Coruña, Lugo,
Ourense e Pontevedra e, así, aparece encadrada polos paralelos de 41º 50' (confluencia
do Támega co río do Porto en Feces) e 43º 47' 25'' de latitude norte (Estaca de Bares) e
os meridianos de 9º 18' 18'' (Cabo Touriñán) e de 6º 51' lonxitude oeste de Greenwich
(Cuña da serra do Eixe xunto ós confíns das provincias de Zamora, León e Ourense).
Galicia limita ó Norte co mar Cantábrico e o Océano Atlántico, nos que se
acordou que a divisoria sexa o cabo de Estaca de Bares; ó oeste polo Atlántico; ó sur
polo curso do Miño e a raia seca de Portugal; e ó leste por Asturias e as provincias de
León e Zamora.
2.2.2. Superficie
A extensión superficial de Galicia cífrase en 29.154 km2 repartida así entre as
catro provincias: A Coruña 7.903, Lugo 9.881, Ourense 6.979 e Pontevedra 4.391 km2
respectivamente.
Galicia representa, pola súa extensión, o 5'78% da superficie total de España.
A poboación en Galicia é de 2.727.337 habitantes repartidos da seguinte maneira
nas catro provincias galegas: A Coruña 1.108.980, Lugo 366.934, Ourense 345.620 e
Pontevedra 908.803 (Censo de 1999).
2.2.3. Relevo
En Galicia a gama de formas do seu relevo é moi ampla. A superficie xeográfica
21
galega presenta unha gran variedade de formas e altitudes, podéndose resumir en cinco
grandes unidades morfolóxicas: o litoral, as superficies de aplanamento, as depresións
tectónicas, as serras e, como nexo de unión entre elas, os vales.
O relevo actual de Galicia é o resultado da intercalación da litoloxía tectónica,
sistemas morfoxenéticos (sucesión climática) e a acción humana a través do tempo.
As unidades morfolóxicas de Galicia (ou áreas que teñen certas características
semellantes) son as seguintes (indícanse no mapa 1):
A costa (engadindo nela o litoral, as áreas que aparecen entre o litoral e as serras
occidentais ou setentrionais).
As serras occidentais (Suído; Faro de Avión) e setentrionais (Xistral).
Superficies de aplanamento e as depresións tectónicas de Galicia interior (Terra
Chá; Monforte; A Limia; Bergantiños; Val do Dubra; Maceda...).
Serras orientais e sudorientais (Os Ancares; O Courel; Eixo; Macizo de
Manzaneda).
A disposición das unidades orográficas, cunha orla montañosa e occidental
discorrendo próxima ó litoral desde a serra do Xistral ata a do Faro de Avión, e un máis
destacado conxunto oriental e sudoriental, desde a serra de Meira ata a do Xurés, facilita
a configuración de abundantes centros dispersores de augas, que envían en tódalas
direccións multitude de cursos fluviais, aínda que de cuorto percorrido, agás o río Miño.
2.2.3.1. Litoral e rías
A costa do litoral galego presenta toda unha serie de formas e microformas
realmente grande. Tramos acantilados, zonas areosas ou lacustres, rías amplas ou
pequenas. Estudiado a grande escala, o litoral ofrécesenos moito máis variado do que a
primeira vista poida parecer.
Comprende dúas zonas con diferentes características, a das Rías Altas, que vai
desde Ribadeo ata Fisterra, e as Rías Baixas, que se prolonga ata a desembocadura do
río Miño. A lonxitude total da Costa Galega é de 1.195 quilómetros.
A) Arco Cantábrico: esténdese desde a ría de Ribadeo ata Estaca de Bares.
Altérnanse rías, calas, acantilados e 25 km de area de praias. As rías máis
sobresaíntes son as de Viveiro e Ribadeo.
B) Arco Ártabro: abarca desde Estaca de Bares ata o Cabo de Santo Adrián e as
illas Sisargas. As rías máis sobresaíntes son as de Ortigueira, Cedeira, Ferrol,
Ares, Betanzos e A Coruña.
C) Arco de Fisterra e Costa da Morte: comeza no cabo de San Adrián e chega
ata Fisterra, punto máis occidental da Península Ibérica. Caracterízase polo
22
litoral alto e rochoso. As penetracións máis pronunciadas son as rías de Laxe,
Camariñas e Corcubión.
D) Rías Baixas: comprenden desde o cabo Fisterra ata o cabo Silleiro.
Sobresaen as rías de Muros e Noia na provincia da Coruña, e as de Arousa,
Pontevedra e Vigo en Pontevedra.
Todo o litoral galego, moi preto da súa costa, está salpicado de pequenas illas e
illotes. Destacan as illas de Coelleira e Lobeira (entrada da ría de Ares e Viveiro
respectivamente); Os Farallóns (San Cibrao); illa de San Martiño (esteiro do río Sor) e
Illa de San Vicente (ría de Ortigueira); illas Sisargas; Cortegada, A Toxa e A Illa de
Arousa (ría de Arousa); Tambo (ría de Pontevedra); San Simón e Toralla (ría de Vigo);
e illas de Sálvora, Ons e Cíes.
En Galicia hai 774 praias marítimas, repartidas da seguinte maneira: 294 na
provincia de Pontevedra, 409 na provincia da Coruña e 71 na provincia de Lugo, que
corresponden respectivamente a 94, 155 e 24 quilómetros, que fan un total de 273
quilómetros de praia en relación ós 1.195 quilómetros de litoral galego.
2.2.3.2. Superficies de aplanamento
Entre o litoral e as serras centro-occidentais, ou na Galicia interior, unha unidade
destaca sobre as demais: son as superficies aplanadas (as grandes planicies galegas, que
se gradúan desde os 100 ós 700 m). A horizontalidade, máis ou menos cortada pola
incisión das bacías de auga, é a súa nota máis característica.
Cerca do litoral, o encaixonamento da rede fluvial enxendra un relevo movido de
vales e outros encadeados. Exemplos desta horizontalidade son: A Terra Chá, extensas
zonas de Bergantiños, Curtis, Ordes, A Estrada, Lalín, Monterroso, Palas, Friol,
Celanova, O Carballiño e Montederramo, entre outras.
Galicia é unha terra de ríos. A abundancia de precipitacións en boa parte do seu
territorio xera unha gran cantidade de regatos e ríos que ó longo da historia foron
desecando o espacio, labrando vales de tódalas formas.
As características tectónicas e morfolóxicas do país galego e os seus trazados
climáticos, pluviométricos en particular, son os dous grandes factores que condicionan o
dispositivo hídrico da nosa rexión.
As precipitacións abundantes e, polo xeral, ben distribuídas ó longo do ano, son
a circunstancia que posibilita a existencia dunha ampla e densa rede fluvial.
Ademais, ó se-las choivas as que normalmente constitúen a única fonte de
alimentación dos ríos estes amosan un réxime de tipo pluvial atlántico ou oceánico,
caracterizado pola abundancia e regularidade dos caudais, con augas altas no inverno e
23
moderado estiaxe nos meses de verán. Tan só nos cursos fluviais procedentes das serras
orientais e suborientais, cunha nubosidade importante nos meses máis fríos do ano,
aparece un factor de alimentación engadido, de carácter nival que proporciona a estes
ríos un réxime de tipo pluvionival, con augas altas invernais provocadas polas choivas,
que se continúan durante a primavera debido á incorporación a tales canais fluviais de
auga procedente da fusión das neves.
Así mesmo, hai en Galicia moitas lagoas que son invernais e desaparecen no
verán, e outras son cabeceiras de regatos, praderías e terreos pantanosos, destacando
como as máis significativas as seguintes:
Antela, Maside, Sobrado dos Monxes, Fonmiñá (no comezo do Miño), Gándara
(no Valadouro), Bendiá (en Castro de Rei), Ollo (en Gaioso), Estebañón (cerca de
Viveiro), Fonteo (en Baleira), Samesugos (río Anllóns), Alcaián (na serra de
Coristanco), Baroña (en Porto do Son), Carregal (en Ribeira), Louro, Doniños e A
Frouxeira.
Os nosos ríos constitúen unha expresión dos carácteres climáticos de Galicia e
traducen directamente nos seus réximes esas mesmas variables climáticas, existindo
bacías fluviais importantes con características ben definidas.
2.2.3.3. Depresións tectónicas
A horizontalidade é tamén a característica común ás depresións tectónicas. Sen
embargo, mentres nas superficies aplanadas o que sobresae é a erosión, a acción de lixa
e posterior levantamento, nas depresións o que hai son bloques fundidos e recheos de
materiais do Terciario e o Cuaternario. Así pois, atopámonos con dúas formas
semellantes que teñen unha orixe diferente.
As depresións tectónicas que hai en Galicia son: a depresión Meridiana, que se
alonga desde Baldaio (ó norte de Carballo) ata Tui, formando unha cadea de áreas
fundidas, surcadas entre outros polos ríos Anllóns, Dubra, Sar, Ulla, Lérez e Louro.
Paralelas á gran depresión Meridiana atópanse outras máis pequenas, como as do Toxa e
do Tea; ó leste as depresións tectónicas da Terra Chá, Monforte, Maceda, Limia,
Monterrei, Valdeorras e Quiroga, e no noroeste as das Pontes e Meirama.
A orixe das depresións entróncase cos basculamentos producidos en Galicia
desde mediados do Terciario ata o Cuaternario.
2.2.3.4. Serras
Os bloques máis altos de Galicia constitúen as serras, situadas en xeral por riba
dos 700 metros, e como cota máxima chega ós 2.124 metros, en Pena Trevinca; por riba
dos dous mil metros están tamén Pena Rubia e Cuíña.
24
Hai pequenas serras por debaixo desta altitude, diferenciándose as serras
centrooccidentais, as setentrionais e as orientais e sudorientais.
As serras centro-occidentais esténdese de norte a sur, desde A Faladoira ata o
Faro de Avión, pasando por Serra da Loba, Cova da Serpe, O Careón, O Farelo, O Faro,
O Suído e Montes de Testeiro.
Nas serras setentrionais destaca o macizo do Xistral, e nas orientais, tanto polo
seu volume como pola súa altitude, a Serra dos Ancares, O Courel, O Eixe, o macizo de
Manzaneda, o macizo de Trevinca, a Serra de Queixa, a Serra de San Mamede, O
Burgo, As Corzas e o monte do Invernadeiro.
En conxunto, nas serras, especialmente nas orientais e nas sudorientais, atópanse
as condicións máis duras de vida. O clima frío, a abundancia de precipitacións, as fortes
pendentes e as malas comunicacións condicionan fortemente a actividade humana.
Os núcleos orográficos máis destacables de Galicia son:
A) As serras orientais e sudorientais:
Polo oeste os límites veñen marcados pola serra de Meira, serra do Puñago, Pena
do Pico, montes de Albela, serra A Trapa, depresión de Maceda, depresión do Limia e
altas terras do río Salas, Lobeira e Entrimo. Polo leste, terras de Asturias, León e
Zamora. Polo norte o río Eo e o Cantábrico; polo sur terras de Portugal.
As serras, montes e macizos máis destacables son: serras de Meira, Monciro,
Mirador, Puñago, Oribio, montes de Albela, Lóuzara e A Trapa; serras do Courel, do
Xurés, Leboreiro, Pazo, Portelo, Pedruñales, Foncuberta, Calamouco, Os Ancares, O
Piornal, Rañadoiro, Cabalos e O Courel; macizo de Manzaneda (serra de Queixa, serra
de San Mamede, Burgo, Corzas e os montes do Invernadeiro); serras do Eixe e A Carba
que forman parte do Macizo de Trevinca; serras de Penas Libres, Larouco e Xurés.
B) As serras setentrionais e centroccidentais.
Ó sur do prelitoral Cantábrico e ó leste do Atlántico levántase un volume de
serras que marcan con claridade o tránsito entre a Galicia costeira e a Galicia interior.
B.1) As serras setentrionais.
Montes Guriscado, O Xistral e Cordal de Neda.
B.2) As serras centro-occidentais: a Dorsal galega.
Serras da Faladoira, Curiscada, A Loba, O Cordal de Montouto, A Cova da
Serpe e O Careón, do Farelo, O Faro, Martiñá; Montes do Testeiro, Canduán, Faro de
Avión, O Suído, Cando, O Seixo e A Paradanta.
2.2.3.5. Vales
En Galicia son numerosísimos os vales fluviais, con multitude de formas:
25
amplos, pechados, con lenes ladeiras ou con fortes pendentes.
Os vales galegos, pola súa disposición respecto ó mar, representan un medio
natural de penetración da influencia oceánica no interior; acostuman a se-la
continuación das rías que achegan os ventos atlánticos e cantábricos. Pero os vales
poden traer outras influencias distintas ás mariñas e, así, os vales do Sil e do Támega
permiten o paso dos caracteres mediterráneos ata a depresión do Lemos.
A influencia oceánica déixase notar moito máis nos grandes vales con
orientación O-E, como o Tambre, o Ulla e o Miño, e mostra diso é a suavidade do clima
do baixo Deza ou do Mandeo.
Nos vales sudorientais a sequidade do verán únese ás elevadas temperaturas,
mentres no inverno son moi frecuentes as inversións térmicas e por isto as néboas
persistentes, de forma que son habituais os días nos que o val está cuberto, e uns 300
metros máis arriba loce o sol en todo o seu esplendor.
2.2.4. Caracteres xeolóxicos e xeomorfolóxicos
A extraordinaria variedade de rochas, con grandes diferencias na súa textura, e
sobre todo na súa composición química e mineralóxica, constitúe un factor importante
da diversidade de tipoloxía e propiedades edáficas existentes en Galicia. As máis
significativas son: granitos e gneises, xistos, lousas, peridotitas, piroxenitas, gabros,
FENOSA (VILL) MAO MONTEDERRAMO E PARADA DO SIL OURENSE
SESTELO TEA PONTEAREAS PONTEVEDRA
ENERGÍA DE GALICIA, S.A. TEA COVELO PONTEVEDRA
HIDROTIDE VILACHÁN OIA PONTEVEDRA
HIDROMEDIA DEVA A CAÑIZA PONTEVEDRA
134
ANEXO VIII. DATOS PLUVIOMÉTRICOS DE GALICIA NOS DERRADEIROS ANOS. DATOS PLUVIOMÉTRICOS REXISTRADOS NOS DERRADEIROS MESES DO ANO 2000 E PRIMEIROS DEO 2001
Precipitacións
Período de 1975-1999 (25 anos)
Valores expresados en mm
Valores de estación Precipitación total anual Precipitación máxima 24 h. Días de choiva
Media Máxima Mínima Media Máxima Mínima Máxima Mínima
AC-121 1,500 SANDE AC-121 2,500 SANDE AC-121 4,000 GRAÑAS AC-121 4,900 GRAÑAS AC-122 6,600 RILO AC-122 7,100 RILO AC-124 3,200/3,500 REDES AC-130 0,700 ARES AC-130 3,400 MUGARDOS AC-142 19,600 GOENTE AC-142 21,600 PIÑEIRAS AC-144 1,300 HOMBRE AC-144 3,700 CABRIA AC-150 11,400 PONTE DA PEDRA AC-151 12,700 VILACHÁ AC-151 13,200 VILACHÁ AC-151 13,900 VILACHÁ AC-151 15,000 CASALVITO AC-151 16,000 REBORDELO AC-152 20,900 IRIXOA AC-152 21,100 IRIXOA AC-153 23,500 IRIXOA AC-160 3,800 BEMANTES AC-160 6,400 TRES AC-160 10,000 VILAMATEO AC-161 22,100 PONTÓN “MIUDELO” AC-164 6,900 POLÍGONO DE BERGONDO AC-170 6,000 SANTA MARTA AC-173 1,900 BASTIAGUEIRO-PASARELA AC-190 0,200 O CARBALLO AC-190 1,300 OS REGOS AC-190 2,000 CORUXO AC-211 600,100 ACEA DAMA AC-213 0,600 TANATORIO “O BURGO” AC-213 2,200 RÍO “LA TELVA” AC-220 18,200 RÍO MERO, A TELVA AC-221 3,100 REGO DE S. PEDRO AC-221 7,200 REGO DA GÁNDARA AC-221 9,200 APEADEIRO DE CECEBRE AC-222 1,900 REGO DE VEIRA AC-222 2,800 PEGO PALACIO SARANDÓNS AC-223 3,100 REGO DE VIZOÑO AC-223 8,000 VISANTOÑA AC-223 15,100 XANCEDA AC-223 16,200 FARMACIA (XANCEDA)
174
AC-224 2,800 XANCEDA RÍO BAITEIRO AC-224 4,800 REGO XANCEDA AC-224 12,200 RÍO SAMO, ABELLÁ AC-224 13,600 RÍO BUXÁN-PEÑASCO AC-224 18,500 RÍO CABRÓN-POULO AC-224 19,300 ORDES AC-231 14,300 VILAR DE MACEIRA AC-233 1,000 LAGOA DE SOBRADO AC-233 4,620 CANTERA AS PÍAS AC-400 20,200 PAZO-SIGRÁS AC-400 21,000 LUGAR DE VALIÑAS AC-400 21,900 O CASAL AC-400 24,200 VINSEIRA PEQUENA. LAVADOIRO AC-400 25,000 CELAS AC-400 25,600 RÍO VAÍÑAS-CELAS AC-400 26,000 PEIRO AC-400 30,800 RÍO ALLÓNS-SUANDRES AC-400 33,100 REIO MEIRAMA AC-401 38,800 RÍO COTOVIL-CERCEDA AC-401 43,900 FONTE-CERCEDA AC-401 46,100 LUGAR DE GOSENDE-REGO AC-401 47,300 A SILVA-REGO AC-401 47,700 LAVADOIRO-A SILVA AC-403 80,300/80,700 M.D. RÍO XALLAS NA PEDREIRA AC-410 3,800 A GRELA AC-410 7,000 A MACEIRA AC-411 11,300 PONTE DUBA-ARTEIXO AC-413 1,700 REGO-VERTEDOIRO LIXO-ORDES AC-413 6,700 LUGAR DE LESTA-REGO AC-413 8,700 RÍO BOICALVO-XESTEDA AC-413 10,900 RÍO CABALAR-XESTEDA AC-413 16,500 A SILVA-REGO AC-441 29,400/29,700 ENCORO DA FERVENZA AC-461 0,200 SIGÜEIRO (N-550-ESTACIÓN DE OROSO) CRG-11 7,400 ZONA PASO DE FEVE CRG-11 0,000 GLORIETA DE CATABOIS N-550 78,5 A ESCRAVITUDE (PADRÓN)
CP-201; CP-205 AMES (PONTE MACEIRA) CP-1914 VAL DO DUBRA LC-242 PADRÓN
CP-192; CP-2904 CORISTANCO
175
LUGO
ESTRADA P.K. LUGAR C-640 42,250/42,800 VIVEIRO-BETANZOS C-640 49,600/49,650 C-641 12,800/13,000 LUGO A FERROL POR VILALBA C-641 28,950/29,050 C-641 31,850/32,000 C-641 38,600/38,900 C-641 40,200/40,400
LU-111 6,200/6,350 RAMAL DA C-641 A COSPEITO LU-112 13,800/14,100 CAMIÑO DE COSPEITO A TUMBO LU-120 1,400/1,600 CAMIÑO DE VILALBA A PARAXES LU-120 7,700/8,150 LU-120 9,750/9,900 LU-120 12,900/13,000 LU-120 14,050/14,300 LU-120 18,500/18,700 LU-120 19,700/20,200 LU-121 18,700/20,100 CAMIÑO DE TUMBO A MONCELOS LU-124 12,100/12,300 CAMIÑO DE MONDOÑEDO A VILAMEA LU-124 22,600/22,700 LU-124 23,500/23,700 LU-150 0,350/0,400 ENLACE DA N-634 CON N-642 EN BARREIROS LU-152 9,700/9,800 CAMIÑO DE FOZ A FERREIRA DO VALADOURO LU-161 0,050/0,250 CAMIÑO LANDROVE A FERREIRA O VALADOURO LU-161 0,900/1,400 LU-170 1,500/1,600 RAMAL DA N-VI A MOMÁN LU-170 8,150/8,300 LU-170 15,600/15,700 LU-704 2,900/2,950 CAMIÑO DE VILAOUDRIZ A TARAMUNDI LU-710 5,450/5,600 CAMIÑO DE BARALLA A BALEIRA LU-710 7,100/7,200 LU-710 9,860/9,900 LU-710 10,600/10,700 LU-750 5,700/5,800 CAMIÑO DE MEIRA A BALEIRA LU-750 8,800/8,900 LU-750 16,600/16,800 LU-750 17,050/17,150 LU-601 0,300/0,600 NÚCLEO URBANO DE CHANTADA LU-622 8,800/7,000 PONTE RÍO MEIRA LU-633 1,100/1,800 NÚCLEO URBANO SARRIA LU-635 0,000/1,000 SARRIA C-533 143,300/143,500 NÚCLEO URBANO CHANTADA
176
C-533 117,000/118,000 NÚCLEO URBANO MONFORTE C-535 28,500/30,000 VILAR DE SARRIA C-535 30,250/30,400 VILAR DE SARRIA C-546 10,500/11,500 MACEDA CORGO C-546 12,000/12,500 A POBRA DE SAN XIAO
MALECÓN MONFORTE EN NÚCLEO URBANO TOTAL N-VI 525,00 PACIOS (BAAMONDE)
ESTRADA P.K. LUGAR OU-110 3,600/3,900 VILAR DE BARRIO-LAZA OU-113 12,200/12,700 VERÍN-LAZA OU-210 5,100/4,800 RIBADAVIA-O CARBALLIÑO OU-301 7,100 GANADE (XINZO-BANDE) OU-210 9,700 N-120 557 a 564,8 ENTRE VELLE E OURENSE
PONTEVEDRA
ESTRADA P.K. LUGAR C-531 15,000 RÍO RONS (VILAGARCÍA-PONTEVEDRA) C-541 PONTEVEA, SOBRE RÍO ULLA, (SANTIAGO-A ESTRADA) C-550 1,500 PONTECESURES (PONTECESURES-VILAGARCIA)
PO-412 PONTE SOBRE RÍO TEA (SALCEDA DE CASELAS-SALVATERRA)
PO-300 PONTE ARNELAS SOBRE RÍO UMIA (NOGUEIRA-CAMBADOS)
C-550 180,400 A GUARDA-TUI (AS PATAS) PO-404 2,800 GUILLAREI-A RAÑADA (PÁRAMOS) PO-324 5,000 SAMIL-CANIDO (O VAO) N-640 225,5 a 226,8 CALDAS DE REIS EP-701 A ESTRADA
EP-2401; EP-8201 O PORRIÑO EP-8004 PORTAS EP-9403 MEIS EP-7020 A ESTRADA EP-9302 PONTEVEDRA
177
ANEXO XV. CLASIFICACIÓN DE ENCOROS DE GALICIA CONFORME A DIRECTRIZ BÁSICA DE RISCO DE INUNDACIÓNS
BACÍA MIÑO-SIL
PRESA TITULAR PROVINCIA RESOLUCIÓN CATEGORÍA
ALBARELLOS U. FENOSA OURENSE 17/7/1998 A
O VAO IBERDROLA OURENSE 17/7/1998 A
BELESAR U. FENOSA LUGO 17/7/1998 A
CACHAMUÍÑA CONC. OURENSE OURENSE 17/7/1998 A
CASTADÓN CONC. OURENSE OURENSE 17/7/1998 A
CASTRELO U. FENOSA OURENSE 17/7/1998 A
CENZA IBERDROLA OURENSE 17/7/1998 A
CHANDREXA IBERDROLA OURENSE 17/7/1998 A
CONCHAS (As) U. FENOSA OURENSE 17/7/1998 A
FRIEIRA U. FENOSA OUR e PONTV 17/7/1998 A
AS GUÍSTOLAS IBERDROLA OURENSE 17/7/1998 A
MONTEFURADO IBERDROLA LUGO 17/7/1998 A
PEARES (Os) U. FENOSA LUGO 17/7/1998 A
PENARRUBIA ENDESA OURENSE 17/7/1998 A
PORTAS (As) IBERDROLA OURENSE 17/7/1998 A
PRADA ENDESA OURENSE 17/7/1998 A
PUMARES IBERDROLA OURENSE 17/7/1998 A
SALAS U. FENOSA OURENSE 17/7/1998 A
SANTO ESTEVO IBERDROLA OUR/LUGO 17/7/1998 A
SAN MARTÍN IBERDROLA LUGO 17/7/1998 A
STA BAIA IBERDROLA OURENSE 17/7/1998 A
VELLE U. FENOSA OURENSE 17/7/1998 A
VILASOUTO CH. NORTE LUGO 03/9/1998 A
178
GALICIA-COSTA
PRESA TITULAR PROVINCIA RESOLUCIÓN CATEGORIA
CALDAS REIS XUNTA GALICIA PONTEVEDRA 11/2/1999 A
PONTILLÓN DE CASTRO
CONCELLO DE PONTEVEDRA PONTEVEDRA 27/11/2001 A
PORTODEMOUROS UNIÓN FENOSA CORUÑA/PONTEVEDRA 27/11/2001 A
AZUDE DE MEZONZO UNIÓN FENOSA A CORUÑA 27/11/2001 C
SAN COSMADE UNIÓN FENOSA 27/11/2001 A
VILAGUDÍN UNIÓN FENOSA A CORUÑA 27/11/2001 A
BARRIÉ DE LA MAZA UNIÓN FENOSA A CORUÑA 27/11/2001 A
AZUDE DE GÜMIL UNIÓN FENOSA A CORUÑA 27/11/2001 C
FERVENZA FERROATLÁNTICA A CORUÑA 27/11/2001 A
PONTE OLIVEIRA FERROATLÁNTICA A CORUÑA 27/11/2001 C
CASTRELO FERROATLÁNTICA A CORUÑA 27/11/2001 C
RIBEIRA ENDESA A CORUÑA 27/11/2001 A
PENAPURREIRA (FANGOS) ENDESA A CORUÑA 27/11/2001 C
AZUDE C.T. DAS PONTES ENDESA A CORUÑA 27/11/2001 C
EUME ENDESA A CORUÑA 27/11/2001 A
MEICENDE INESPAL METAL A CORUÑA 27/11/2001 A
RÍO COVO ALÚMINA ALUMINIO A CORUÑA 27/11/2001 A
BACÍA MIÑO-SIL
MINICENTRAL (azude) TITULAR PROVINCIA RESOLUCIÓN CATEGORÍA
RIBASALATAS (azude) CH NORTE LUGO 17/2/2000 C
TUIMIL (azude) CH NORTE LUGO 17/2/2000 C
CAMEIXA U. FENOSA OURENSE 17/2/2000 C
EDRADA U. FENOSA OURENSE 17/2/2000 C
CEBOREIRO/MAO U. FENOSA OURENSE 17/2/2000 C
VILL (azude) U. FENOSA OURENSE 17/2/2000 C
CABANELAS U. FENOSA OURENSE 23/4/2001 C
179
ANEXO XVI. CATÁLOGO DE MEDIOS E RECURSOS
Para os efectos de Catalogación enténdese por:
• Medios.- Son tódolos elementos humanos e materiais, de carácter
esencialmente móbil, que se incorporan ós grupos de actuación fronte a unha
emerxencia, que permitan afrontar cunha maior eficacia as tarefas
consideradas nos plans de protección civil previstos en cada caso.
• Recursos.- Son tódolos elementos naturais e artificiais, de carácter
esencialmente estático, nos que a súa dispoñibilidade fai posible ou mellora
os labores desenvolvidos polos servicios de protección civil ante situacións
de emerxencia.
No presente Plan Especial de Protección Civil ante o Risco de Inundacións en
Galicia encóntranse inventariados a seguinte relación de medios e recursos repartidos en
puntos para a súa mellor clasificación:
1. SEGUIMENTO PLUVIOHIDROLÓXICO
• Centro Meteorolóxico Territorial da Coruña. (CMT A Coruña)
• Sistema de Información Ambiental de Galicia (SIAM) Consellería de Medio
Ambiente - Grupo de Predicción Meteorolóxica da Universidade de Santiago
de Compostela.
• Organismo autónomo de augas da Xunta de Galicia.- Augas Galicia.
• Confederación Hidrográfica do Norte (CHN).
• Confederación Hidrográfica do Douro.
• Centros de control operativo e de xestión de emerxencias de empresas
hidroeléctricas e de encoros.
2. ENCOROS DE GALICIA
• Responsables dos encoros de Galicia que se inclúen no Plan Especial de
Protección Civil.
A continuación indícanse soamente os máis significativos polo número e
capacidade de encoramento.
• Fenosa.
• Iberdrola.
• Endesa.
• Ferroatlántica.
180
3. GRUPOS DE INTERVENCIÓN
• Bombeiros Municipais de:
* A Coruña.
* Lugo.
* Ourense.
* Pontevedra.
* Vigo.
* Santiago de Compostela.
* Ferrol.
• Bombeiros Comarcais de:
* Deza-Tabeirós.
* Terra de Montes.
* Valdeorras-Lemos.
* Todos aqueles que entren a prestar Servicio a partir da data.
• Servicios de emerxencias de Galicia:
* Grupos municipais de intervención rápida.
* Agrupacións de voluntarios de protección civil.
• Brigadas de obras dos concellos.
• Responsables de empresas subministradoras de auga de abastecemento
público.
• Responsables de empresas de subministración eléctrica:
* Fenosa.
* Barras Eléctricas do Noroeste.
• Responsables de empresas de telefonía fixa e móbil:
* Telefónica.
* Airtel.
* Amena.
* R.
• Responsables de conservación e mantemento de estradas de Galicia. Rede de
estradas das deputacións, autonómica e do Estado:
* Deputacións provinciais de:
– A Coruña.
– Lugo.
– Ourense.
– Pontevedra.
181
* Xunta de Galicia:
– Consellería de Política Territorial. Obras Públicas e Vivenda.
– Dirección Xeral de Obras Públicas.
– Subdirección Xeral de Estradas.
– Delegacións provinciais.
– Servicios provinciais de estradas.
* Ministerio de Fomento:
– Demarcación de Estradas do Estado.
– Autopista do Atlántico.
• Responsables de Protección Civil e seguridade de ferrocarril:
* Renfe.
* Feve.
• Responsables municipais:
* Alcaldes.
* Concelleiros de:
– Protección Civil.
– Seguridade.
– Tráfico.
– Obras.
4. GRUPO DE SEGURIDADE
• Garda Civil.
• Policía Autonómica.
• Policía Nacional.
• Policía Local.
5. GRUPO DE INTERVENCIÓN
• Grupos de submarinistas de Protección Civil.
• Grupo acuático da Garda Civil.
• Lanchas de salvamento do plan SAPRAGA.
• Medios das Forzas Armadas.
• Motobombas de incendios forestais dos Municipios de Galicia.
6. GRUPO DE EVACUACIÓN
• Empresas de autobuses.
182
• Hoteis.
• Hostais.
• Escolas.
• Polideportivos.
7. GRUPO DE REHABILITACIÓN
• Empresas de subministración de auga potable.
• Empresas de cisternas para o transporte de auga potable.
• Empresas subministradoras de racións alimentarias de emerxencia.
8. GRUPO SANITARIO
• Urxencias sanitarias 061.
• Servicios hospitalarios dependentes do Servicio Galego de Saúde (Sergas).
• Servicios asistenciais dependentes do Sergas.
• Medios e recursos da Consellería de Sanidade.
• Medios asistenciais públicos e privados.
9. GRUPO LOXÍSTICO
• Medios propios dos concellos.
• Medios propios das deputacións.
• Medios propios da Xunta de Galicia.
• Empresas de construcción e obras públicas privadas.
10. OUTROS MEDIOS OU RECURSOS QUE POLA SÚA ESPECIAL
IMPORTANCIA SEXA NECESARIO CATALOGAR E QUE NON
ESTEAN INCLUÍDOS DENTRO DOS PUNTOS OU SUBPUNTOS
ANTERIORES.
183
ANEXO XVI BIS. ABREVIATURAS
AVPC: Agrupación de Voluntarios de Protección Civil.
CMT-Galicia Centro Meteorolóxico Territorial de Galicia (A Coruña).
DOG: Diario Oficial de Galicia.
INM: Instituto Nacional de Meteoroloxía.
PMA: Posto de Mando Avanzado.
Platerga: Plan Territorial de Protección Civil de Galicia.
UPA: Unidade adscrita do Corpo Nacional de Policía na Comunidade Autónoma
de Galicia.
184
ANEXO XVII. MAPAS
Mapa 1. Mapa de relevo de Galicia
185
ANEXO XVII.1.1.
Mapa 1.1. Usos do solo
186
ANEXO XVII.1.2.
Mapa 1.2. Esquema xeomorfolóxico de Galicia
187
ANEXO XVII.2.
Mapa 2. Rede hidrolóxica de Galicia
188
ANEXO XVII.3 (a)
Mapa 3 (a) Bacía de Galicia-Costa (Norte)
189
ANEXO XVII.3 (b)
Mapa 3 (b) Bacía de Galicia-Costa
190
ANEXO XVII.4.1.
Mapa 4.1. Bacía Miño-Sil
191
ANEXO XVII.4.2.
Mapa 4.2. Bacías intracomunitarias de Galicia-Principado de Asturias (ríos Eo e Navia)
192
ANEXO XVII.4.3.
Mapa 4.3. Bacías internacionais con Portugal (ríos Limia, Támega e Mente)
193
ANEXO XVII.5.
Mapa 5. Encoros de Galicia
194
ANEXO XVII.6.
Mapa 6. Dominios climáticos de Galicia
195
ANEXO XVII.7.
Mapa 7. Precipitacións máximas en 24 horas. Períodos de retorno 5 anos
196
ANEXO XVII.7.1.
Mapa 7.1. Precipitacións máximas en 24 horas. Período de retorno 25 anos
197
ANEXO XVII.7.2.
Mapa 7.2. Precipitacións máximas en 24 horas. Período de retorno 50 anos
198
ANEXO XVII.7.3.
Mapa 7.3. Precipitacións máximas en 24 horas. Período de retorno 100 anos
199
ANEXO XVII.7.4.
Mapa 7.4. Precipitacións máximas en 24 horas. Período de retorno 250 anos
200
ANEXO XVII.8
Mapa 8. Risco de xeadas
201
ANEXO XVII.9
Mapa 9. Mapa pluviométrico. Precipitacións anuais
202
ANEXO XVII.10
Mapa 10. Mapa de temperaturas medias anuais
203
ANEXO XVII.11
Mapa 11. Zonas de inundacións en Galicia: áreas frecuentes; ocasionais e excepcionais
204
ANEXO XVII.11.1.
Mapa 11.1. Ríos desbordados nos temporais do 7-12-2000 e do 5-1-2001
205
ANEXO XVII.12
Mapa 12 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) (finais do ano 2000 principios de 2001)
206
ANEXO XVII.12.1
Mapa 12.1 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) A Coruña (finais do ano 2000 principios de 2001)
207
ANEXO XVII.12.2
Mapa 12.2 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) Lugo (finais do ano 2000 principios de 2001)
208
ANEXO XVII.12.3
Mapa 12.3 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) Ourense (finais do ano 2000 principios de 2001)
209
ANEXO XVII.12.4
Mapa 12.4 Concellos de Galicia afectados polos últimos temporais (inundacións) Pontevedra (finais do ano 2000 principios de 2001)
210
ANEXO XVII.13
Mapa 13 Risco histórico de inundacións de Galicia (500 anos)
211
ANEXO XVII.14
Mapa 14 Zonas de inundacións potenciais
212
ANEXO XVII.15
Mapa 15 Clasificación de riscos por concellos
213
ANEXO XVII.15.1
Mapa 15.1 Clasificación de riscos por concellos A Coruña
214
ANEXO XVII.15.2
Mapa 15.2 Clasificación de riscos por concellos Lugo
215
ANEXO XVII.15.3
Mapa 15.3 Clasificación de riscos por concellos Ourense
216
ANEXO XVII.15.4
Mapa 15.4 Clasificación de riscos por concellos Pontevedra
217
ANEXO XVII.16
Mapa 16 Zona de risco por encoros
218
ANEXO XVII.17
Mapa 17 Zonas de risco de esvaramentos e desprendementos en ladeiras