PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ
Jan 05, 2016
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ
SUNUM PLANI1. Tanımlar, kavramlar2. PGD’nin Aşamaları3. PGD’nin Yasal ve İdari Altyapısı4. PGD’nin Koordinasyonu5. PGD Neden Önemlidir? 6. PGD’de 2010 Yılı Uygulama Sonuçları7. Yaşanan Sorunlar ve Yürütülen
Çalışmalar8. Ürün Güvenliği Web Sitesi
PGD’NİN KOORDİNASYONU
Piyasa gözetimi ve denetimi; piyasaya arz edilmiş ürünlerin güvenli, mevzuata ve standartlara uygun olup olmadığının bir kamu otoritesi tarafından denetlenmesidir.
Güvenli ürün; insan sağlığına, can ve mal güvenliğine, bitki ve hayvan yaşam ve sağlığına ve çevreye zarar vermeyen üründür. Mevzuatına uygun ürün ‘güvenli’ kabul edilir.
Kapsam; mevzuatı bulunsun veya bulunmasın, piyasada bulunan yerli ve ithal tüm ürünler PGD’ye tabidir.
Sorumluluk; mevzuata uygun ve güvenli ürünleri piyasaya arz etme sorumluluğu üretici ve ithalatçıdadır. PGD bu sorumluluğun kontrol edilmesidir.
TANIMLAR, KAVRAMLAR
PGD’NİN KOORDİNASYONU
• Denetmen tarafından ürünün el ve gözle muayenesi
• Ambalaj, işaret, etiket kontrolü
• Belge ve teknik dosya kontrolü (test sertifikalarının incelenmesi)
• Numune alımı ve laboratuvar analizi
• Riskli bulunan ürüne uyarı, para cezası, malın piyasaya arzının yasaklanması, toplatılması veya imhası veya düzeltici önlem
• Ürünlerle ilgili bilgilerin risk altındaki kişilere duyurulması
PGD’NİN AŞAMALARI
PGD SİSTEMİNİN YASAL VE İDARİ ALTYAPISI
PGD’NİN KOORDİNASYONU
• Yetki, usul ve esaslar:
• 4703 sayılı Kanun
• Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği (Bakanlar Kurulu)
• Kamu kurumlarının ikincil mevzuatı (yönetmelikler, tebliğler)
• Ürün mevzuatı:
• 260 kadar teknik mevzuat (AB’ye uyumlu)
• Ulusal ve uluslararası standartlar
• Ürün güvenliğine ilişkin iyi uygulama kodu, tüketicinin makul beklentileri
PGD’NİN DAYANAKLARI
İDARİ YAPILANMA
ÜRÜN GRUPLARI PGD KURULUŞU
Kozmetikler,deterjanlar, oyuncaklar, tıbbi cihazlar, kimyasal ürünler (dövme mürekkebi, temizleme ve yıkama ürünleri)
Sağlık Bakanlığı
Elektrikli ve elektronik ürünler, makineler, sivil kullanım amaçlı patlayıcılar, motorlu taşıtlar, asansörler, ev aletleri, gaz yakan cihazlar, basınçlı ekipmanlar, sıcak su kazanları, ölçü aletleri, hazır ambalajlama, diğer makineler, tarım ve orman traktörleri
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Gıda maddeleri, yem maddeleri, gübreler, gıdalarla temas eden materyaller, tıbbi ürünler
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Hazır giyim, tekstil ve ayakkabı, dekoratif malzemeler, mobilyalar, el aletleri, aygıtlar, hobi ve spor ekipmanları, mutfak/pişirme gereçleri, çakmaklar, kırtasiye ürünleri, çocuk bakım ürünleri ve ekipmanları, gıda görünümlü ürünler
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Telsiz ve telekomünikasyon terminal ekipmanları Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
Kişisel koruyucu donanımlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Tehlikeli maddeler, katı yakıtlar, pil ve akümülatörler, Yapı malzemeleri
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Gezi tekneleri, gemi teçhizatı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Tütün mamulleri, etil alkol TAPDK
Yakıtlar, petrol, gaz EPDK
PGD’NİN KOORDİNASYONU
KOORDİNASYON
1. “Piyasa Gözetimi, Denetimi ve Ürün Güvenliği Değerlendirme Kurulu”
- Ekonomi Bakanının başkanlığında Bakan, Kurul Başkanı düzeyinde toplanır.
- Başbakanlık Genelgesiyle kurulmuştur (Eylül 2011).
2. Piyasa Gözetimi ve Denetimi Koordinasyon Kurulu
- 2002 yılında kuruldu.- Yılda en az 3 defa toplanır.- Katılım Genel Müdürler düzeyine çekildi (2010).
Her iki Kurulun sekreteryasını ve ev sahipliğini Ekonomi Bakanlığı yapar.
PGD’NİN KOORDİNASYONU
Piyasaya sunulan yerli ve ithal malların güvenli ve kaliteli olmasını
sağlayarak;• Tüketicinin can ve mal güvenliğini, halk sağlığını ve
güvenliğini temin eder,• Piyasanın sağlıklı işleyişini sağlar, piyasaya olan güveni
pekiştirir, • Herkesin mevzuata uymasını sağlayarak gerek yerli
üreticiler arasında, gerek yerli ve ithal mallar arasında haksız rekabeti önler,
• Malların evrak ve dosyalarını inceleyerek kayıt-dışı ile mücadeleye destek verir,
• İhraç edilen ürünlerin daha kaliteli ve güvenli olmasını sağlayarak yurtdışındaki Türk malı imajının geliştirilmesine katkıda bulunur,
• Kısacası halkın yaşam kalitesini arttırır, piyasayı disipline eder, makro ekonomik hedeflere hizmet eder.
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİNİN FAYDALARI
2010 YILI UYGULAMA SONUÇLARI
17
ÇÖZÜME YÖNELİK ÇALIŞMALAR
208
* Bu rakam Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Denizcilik Müsteşarlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan alınan ürün parti sayısını göstermektedir. Diğer kuruluşlara ait veriler farklı formatta tutulduğundan (firma sayısı, ürün birim adedi, kilogram gibi) bu tabloda yer almamaktadır.
38.533
118.689
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
2009 2010
2010’DA DENETLENEN ÜRÜN SAYISINDAKİ ARTIŞ *: %208
8
TESTE GÖNDERİLEN ÜRÜN ORANI
93%
7%
Uygun Bulunan Ürün Sayısı (109.863)
Uygunsuz/Güvensiz Bulunan Ürün Sayısı (8826)
GÜVENSİZ / UYGUNSUZ BULUNAN ÜRÜNLERİN
DENETLENEN TOPLAM ÜRÜNLERE ORANI
8
DENETLENEN ÜRÜNLERİN İTHAL-YERLİ DAĞILIMI*
* Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu verilerini kapsamaktadır.
21.973; 27%
60.538; 73%
Yerli Ürün Sayısı İthal Ürün Sayısı
9
İlgili Kuruluş Teste Gönderilen Ürün Sayısı
Test Edilen Ürünlerin
Denetlenen Ürünlere Oranı
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 289 % 0.2
Sağlık Bakanlığı 651 % 1.9
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
1446 % 96
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
126 % 16
Denizcilik Müsteşarlığı 1 % 0.2
TOPLAM 2213 % 2
LABORATUVAR ALTYAPISI (Raporda kurumların 2010 yılı isimleri
kullanılmıştır)
• Denetlenen çoğu ürün grubunda ülkemizde laboratuvar mevcuttur.
• Ancak laboratuvara gönderilen ürünlerin sayısı düşüktür.
8
TESTE GÖNDERİLEN ÜRÜN ORANI
16
ALINAN ÖNLEMLERDEKİ DEĞİŞİM: % 54
80
123
0
20
40
60
80
100
120
140
2009 2010
RAPORDA ÖNE ÇIKAN DİĞER TESPİTLER
• PGD için ayrılan kaynakların AB üyesi ülkelere kıyasla düşüklüğü
• Denetmen sayısı yeterli görülmekle birlikte denetmenlerin tam zamanlı olarak PGD işine vakfedilmemesinin yarattığı denetim sorunları
• Laboratuvar analizine gönderilen ürün sayısının bazı kuruluşlarda, özellikle AB üyesi ülkelerle kıyaslandığında dikkat çekici ölçüde düşük olması
• Stratejik planlama eksikliği - Yapılan toplam denetim içinde uygunsuz/güvensiz bulunanların oranının düşüklüğü
• Önlem uygulanan ürün sayısının AB üyesi ülkelere kıyasla düşüklüğü
• Üretici ve tüketici şikayetlerinin azlığı
• Kuruluşların büyük bir kısmında PGD’den sorumlu ayrı idari birimler kurulmuştur.
• “Ürün denetmeni” kadrosu oluşturulmuştur.
• PGD için Bütçe İhtiyaç Raporu hazırlanmış ve Maliye Bakanlığına gönderilmiştir.
• Kamu İhale Mevzuatının uygulanması ile ilgili sorunların çözümü için toplantılar düzenlenmiştir.
• 2011-2012 yıllarında denetimlerde öncelik verilecek ürün grupları belirlenmiştir (Bazı tüketici ürünlerinde tehlikeli kimyasallar denetimi, yapı malzemeleri gibi).
• Kaza/yaralanma veritabanı ile ulusal PGD veritabanı yazılımları tamamlandı.
YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR-1
• Üst düzey yöneticilere ve denetim elemanlarına eğitimler verilmiştir.
• Ürün Güvenliği Haftalarında üretici ve tüketicilere yönelik seminerler düzenlenmiştir.
• Üreticilere/ithalatçılara yönelik sektörel bilgilendirme seminerlerine başlandı.
• Ürün güvenliği konusunda tüketici farkındalığını arttırmak üzere hazırlanan kısa film kamu spotu olarak televizyon kanallarında yayımlanmaya başladı.
• www.urunguvenligi.org web sitesi oluşturuldu, siteye şikayet hattı konuldu.
YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR-2
PGD’NİN KOORDİNASYONU
PGD’NİN KOORDİNASYONU
PGD’NİN KOORDİNASYONU
PGD’NİN KOORDİNASYONU
• “Ulusal PGD Strateji Belgesi (2010-2012)”nin revizyonu tamamlanmıştır.
• Belgede öne çıkan stratejik amaçlar:– Mevzuat altyapısının
güncellenmesi– İdari ve teknik yapının
güçlendirilmesi – Uygulamaların etkinleştirilmesi– Uluslararası alanda işbirliği (AB ve
Çin gibi)– PGD’nin taraflarıyla iletişim
YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR-3
TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER
H. Didem SAYGIH. Didem SAYGIDış Ticaret Uzmanı Dış Ticaret Uzmanı
e-posta:[email protected]:[email protected]