Hoogtij in de Delta
Wadden in tijden van klimaatverandering
morfodynamiek en hoogwaterbescherming Springtij
festivalTerschelling 24-26 september 2015
Pier VellingaUniversiteit Wageningen,Nationaal
Onderzoekprogramma Kennis voor klimaatDirecteur Water en Klimaat
Waddenacademie
1
Lezing in vier delen
Klimaatverandering, vooruitzichten;
Omgaan met zeespiegelstijging in het waddengebied de kusten en
de eilanden zelf;
Innovatieve hoogwater bescherming met meerwaarde voor natuur en
economie
Omgaan met verzilting; toekomst voor zilte teelt,
wereldwijd;
.
Satellite-measurements of the Greenland ice-mass loss (Kahn et
al., GRL 2010)(a) Feb 2003 - Feb 2007; (b) Feb 2003 - Jun
2009Greenland ice-mass loss spreading spatially
Sea-level rise projection (m)
8
Sea level rise and long term Eelco Rohling
Option 1: retreat to higher grounds
10
10
Option 2: offensive strategy
11
11
Option 3: protecting within existing boundaries, closed
version
12
12
Option 4: protecting within existing boundaries, open
version
13
13
UNESCO World Heritage SiteOne of the worlds largest intertidal
wetland ecosystems450 km lengthAverage width intertidal area
approx. 10 kmHigh biological productivityHabitat for shorebirds and
a major staging area for migrating birdss.
CWSS
The Wadden Sea is one of the Worlds largest and most important
inter-tidalwetland ecosystems. It is internationally recognised as
an area of majorecological, economic and social importance. The
ecological importance is basedon the great biological productivity
and diversity of the complex mosaic of coastalecosystems comprising
mud flats, sand banks, sea grass beds, salt marshes,mussel beds,
islands, estuaries and river systems. These systems provide one
ofthe most important habitats for coastal waterfowl and shorebirds
and are a majorstaging area on the East Atlantic flyway for
migrating birds. The renewableresources derived from the Wadden Sea
ecosystem sustain a wide range ofeconomic activities from fisheries
to energy production.14
uitgangspuntenDynamiek is het belangrijkste kenmerk van het
gebied; geo en biovan belang, maar ook overmijdelijk onder
klimaatverandering..
Hoogwaterbescherming: brede doorbraakvrije veiligheidszones
geven optimale veiligheid tegen overstroming;
Voor hoogwaterbescherming zoveel mogelijk gebruik van
gebiedseigen natuurlijke materialen; (ecologisch en economisch
aantrekkelijker dan stenen, beton en aslfalt).
De hoogwaterkeringen beleefbaar maken dat wil zeggen
multifunctioneel.
Klimaatbuffer/brede dijk, waarbij de kwelder meegroeit met de
zee
16
17Nourishment of the coastal sand-river
Tidal
Images Courtesy RIKZ
17
Create a new barrier (island)
19
Meergoeien met de zee
Slib vangen en gebruiken
Zand vangen en zonodig toevoegen
German Broad Green Dike
Brede Groene Dijk langs de Dollard Effect op waterveiligheid
(i.s.m. Deltares)Effect op natuur en landschap
[email protected]
Zand vangen en zonodig toevoegenDynamisch kustbeheer;
Experimenteren met overwash;
zandsuppletie
Sediment behoefte van de waddenzee om te kunnen meegroeien met
de zeespiegelstijging, bron Baarse et al.
dijkenDoorbraakvrije brede veiligheidszones;
Ingepast in natuurlijke systeem;
Adaptief;
Mutlifunctioneel;
belevingswaarde
Projecten en plannen
Waarom is er sprake van verzilting?37
Toename verzilting door:InpolderingKlimaatverandering
(meteorologisch)
BodemdalingZeespiegelstijging
37
Bron: Acacia-water
Bron: Acacia-water
kansen voor zilte teelt
Vijf vormen van zilte teeltZout bestendig maken van bestaande
zoet water gewassen;
Verdere teelt en markt ontwikkeling van typisch zilte gewassen
zeekraal, zeekool etc
Culinaire, recreatieve en educatieve locale voedsel
voorziening;
Schelpdieren
zeewieren
De Nieuwe Afsluitdijk inclusief zon- en wind energie,
onderzoek/innovatie op het gebied van zout-zoet-energie;
vispassage, inspiratie centrum enz..;Toekomst Lauwersmeer gebied:
iets meer getij misschien?Waddenzeekust: kwelders, dubbele dijken,
meer zout bestendige gewone gewassen met export kansen, zilte
teelt, Holwerd aan Zee?Waddenzee en Waddeneiladen: veel zand erbij,
onderwater toevoegen buiten de eilanden, met vloed stroomt het
vanzelf naar binnen;Waddeneilanden: hoe kunen die verticaal
meegroeien met de zee? Versterken van recreatie, educatie,
expositie en zilte teelt proefstations vooral op het vaste land,
langs de Waddenkust;Slimmer en nog beter waterbeheer i.v.m.
zwaardere piekbuien en meer verdamping; meer maar kleinere gemalen
ook langs de Friesche Waddenkust
conclusieKlimaatverandering creert noodzaak tot heroverwegen van
bestaande praktijken;
Is daarmee een grote stimulans tot vernieuwing;
Dit schept nieuwe kansen voor natuur en mensen en
bedrijvingheid;