Top Banner

of 22

Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

Apr 03, 2018

Download

Documents

DangNamViet
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    1/22

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    2/22

    Bi 1 : Mt s dng h phng trnh c bit.

    1) H bc nht hai n, ba n.

    a)2 4 0

    2 5 0

    x y

    x y

    + = + =

    b)2 3 7 0

    2 4 0

    x y

    x y

    + = + =

    c)1 02 2 0

    2 3 4 0

    x y zx y z

    x y z

    + = + = + + =

    d)1 02 2 0

    2 3 4 0

    x y zx y z

    x y z

    + + = + = + + =

    2) H gm mt phng trnh bc nht v phng trnh bc cao. PP chung : S dng phng php th.- H 2 phng trnh.- H 3 phng trnh.

    3) H i xng loi 1. PP chung : t n ph ( );a x y b xy= + =

    4) H i xng loi 2.

    PP chung : Tr tng v hai phng trnh cho nhau ta c : ( ). ( ; ) 0x y f x y =

    5) H phng trnh ng cp bc hai.PP chung : C 2 cch gii - t n ph .y t x=

    - Chia c hai v cho 2y , v tx

    ty

    =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    3/22

    Bi 2 : Mt s phng php gii h phng trnh

    I. Phng php th.* C s phng php. Ta rt mt n (hay mt biu thc) t mt phng trnh trong h v th vo

    phng trnh cn li.* Nhn dng. Phng php ny thng hay s dng khi trong h c mt phng trnh l bc nht i

    vi mt n no .

    Bi 1 . Gii h phng trnh2 2

    2 3 5 (1)3 2 4 (2)x yx y y

    + =

    + =Li gii.

    T (1) ta c5 3

    2

    yx

    = th vo (2) ta c

    2

    25 33 2 4 02

    yy y

    + =

    2 2 2 593(25 30 9 ) 4 8 16 23 82 59 0 1,23

    y y y y y y y y + + + = = =

    Vy tp nghim ca h phng trnh l ( )31 59

    1;1 ; ;23 23

    Bi 2 Gii h phng trnh sau :2 2

    2 1 0

    2 3 2 2 0

    x y

    x y x y

    =

    + + =

    Bi 3 Gii h :3 2

    2

    3 (6 ) 2 0

    3

    x y x xy

    x x y

    + =

    + = - PT (2) l bc nht vi y nn T (2) 23y x x= + thay vo PT (1).- Nghim (0; 3); ( 2;9)

    Bi 4 a)Gii h :3 2

    2

    3 (5 ) 2 2 04

    x y x xy xx x y

    + = + =

    - PT (2) l bc nht vi y nn T (2) 24y x x= + thay vo PT (1).

    b) Gii h :3 2 2 2

    2 2

    3 (6 ) 2 0

    3

    x y x xy

    x x y

    + + + =

    + =

    Bi 6 (Th T2012) Gii h :2 2 1 4

    2 2( ) 2 7 2

    x y xy y

    y x y x y

    + + + =

    + = + +.

    - T (1)2 2

    1 4x y y xy+ = thay vo (2). Nghim (1; 2); ( 2;5)

    Bi 7. Gii h phng trnh4 3 2 2

    2

    2 2 9 (1)

    2 6 6 (2)

    x x y x y x

    x xy x

    + + = +

    + = +Phn tch. Phng trnh (2) l bc nht i vi y nn ta dng php th.

    Li gii.TH 1 : x = 0 khng tha mn (2)

    TH 2 :26 6

    0, (2)2

    x xx y

    x

    + = th vo (1) ta c

    22 2

    4 3 26 6 6 62 2 92 2x x x xx x x xx x + + + + = +

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    4/22

    2 24 2 2 3

    0(6 6 )(6 6 ) 2 9 ( 4) 0

    44

    xx xx x x x x x x

    x

    =+ + + + = + + = =

    Do 0x nn h phng trnh c nghim duy nht17

    4;4

    Ch .: H phng trnh ny c th th theo phng php sau:

    - H ( )

    22

    22

    22 2

    2

    6 62 9 2 92

    6 66 6

    22

    x xx xy x x

    x xx xy x x

    x xy

    + + + = + = + + + + = + +

    + = - Phng php th thng l cng on cui cng khi ta s dng cc phng php khc

    Bi 8(D 2009 ) Gii h : 22

    ( 1) 3 0

    5( ) 1 0

    x x y

    x yx

    + + =

    + + =. T (1) th

    31x y

    x+ = v thay vo PT (2).

    Bi 9 Gii h :2 2 2( ) 7( 2 ) 2 10

    x y x yy y x x

    + + + = =

    HD : Th (1) vo PT (2) v rt gn ta c : 2 2 4 2 3 0 ( 1)( 2 3) 0x xy x y x x y+ + + + = + + + =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    5/22

    II. Phng php cng i s.

    * C s phng php. Kt hp 2 phng trnh trong h bng cc php ton: cng, tr, nhn, chia ta thuc phng trnh h qu m vic gii phng trnh ny l kh thi hoc c li cho cc bc sau.

    * Nhn dng. Phng php ny thng dng cho cc h i xng loi II, h phng trnh c v tring cp bc k.

    Bi 1 Gii h phng trnh2

    2

    5 4 0

    5 4 0

    x y

    y x

    + =

    + =

    Bi 2. Gii h phng trnh

    2 23

    2

    2 23

    2

    yy

    x

    xx

    y

    +=

    +=

    Li gii.- K: 0xy

    - H

    2 2

    2 23 2 (1)3 2 (2)x y yy x x

    = + = +. Tr v hai phng trnh ta c

    2 2 2 20

    3 3 3 ( ) ( )( ) 03 0

    x yx y xy y x xy x y x y x y

    xy x y

    = = + + = + + =

    - TH 1. 0x y y x = = th vo (1) ta c 3 23 2 0 1x x x = =

    - TH 2. 3 0xy x y+ + = . T2

    2

    23 0

    yy y

    x

    += > ,

    2

    2

    23 0

    xx x

    y

    += >

    3 0xy x y + + > . Do TH 2 khng xy ra.

    - Vy h phng trnh c nghim duy nht (1 ; 1)

    Bi 2 Gii h phng trnh

    1 12 2 (1)

    1 12 2 (2)

    yx

    xy

    + =

    + =

    Li gii.

    - K:1 1

    ,2 2

    x y .

    - Tr v hai pt ta c1 1 1 1

    2 2 0y xx y

    + =

    ( )

    1 12 2

    0 01 1 1 1

    2 2 2 2

    y x y x y xy x

    xy xy x yxy

    y x y x

    + = + =+

    + +

    - TH 1. 0y x y x = = th vo (1) ta c1 1

    2 2

    xx

    + =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    6/22

    - t1

    , 0t tx

    = > ta c

    2

    2 2 2

    2 0 22 2 1 1

    2 4 4 2 1 0

    t tt t t x

    t t t t t

    = = =

    = + + = v 1y =

    - TH 2. ( )1 1

    01 1

    2 2

    xy x y

    xy y x

    + =+

    +

    . TH ny v nghim do K.

    Vy h c nghim duy nht (1; 1)

    Bi 5 Gii h phng trnh:2 2

    2 2

    2 2

    3

    x xy y

    x xy y

    + =

    + + =

    Bi 3. Gii h phng trnh2 2

    2 2

    3 5 4 38

    5 9 3 15

    x xy y

    x xy y

    + =

    =Phn tch. y l h phng trnh c v tri ng cp bc hai nn ta s cn bng s hng t do v

    thc hin php tr v. Li gii.

    - H2 245 75 60 570 2 2145 417 54 02 2190 342 114 570

    x xy yx xy y

    x xy y

    + = + + =

    =

    - Gii phng trnh ny ta c1 145

    ,3 18

    y x y x= = th vo mt trong hai phng trnh ca h ta

    thu c kt qu (3;1); ( 3; 1) * Ch - Cch gii trn c th p dng cho pt c v tri ng cp bc cao hn.- Cch gii trn chng t rng h phng trnh ny hon ton gii c bng cch t , 0y tx x=

    hoc t , 0x ty y= .

    Bi 4. Tm cc gi tr m h2 2

    2 2

    3 2 11

    2 3 17

    x xy y

    x xy y m

    + + =

    + + = +c nghim.

    - Phn tch. c kt qu nhanh hn ta s t ngay , 0y tx x= Li gii.

    - TH 1.

    22

    22

    11110 17

    3 17 3

    yyx m

    yy m

    = = = +== +

    Vy h c nghim17

    0 11 163

    mx m

    += = =

    - TH 2. 0x , t y tx= . H2 2 2 2

    2 2 2 2

    3 2 11

    2 3 17

    x tx t x

    x tx t x m

    + + = + + = +

    22 2 2

    2 2

    22

    11(3 2 ) 11 3 2

    11(1 2 3 ) 17 (1 2 3 ). 173 2

    xt t x t t

    t t x m t t mt t

    = + + = + +

    + + = + + + = + + +

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    7/22

    2

    2

    2

    11

    3 2

    ( 16) 2( 6) 3 40 0 (*)

    xt t

    m t m t m

    = + + + + + + =

    - Ta c2

    110,

    3 2t

    t t>

    + +nn h c nghim pt (*) c nghim. iu ny xy ra khi v ch khi

    16m = hoc 216, ' ( 6) ( 16)(3 40) 0m m m m = + +

    5 363 5 363m +- Kt lun. 5 363 5 363m +

    Bi 5. Tm cc gi tr ca m h

    2 2

    2 2

    5 2 3

    2 21

    x xy y

    mx xy y

    m

    +

    + +

    (I) c nghim.

    Li gii.

    - Nhn 2 v ca bpt th hai vi -3 ta c

    2 2

    2 2

    5 2 3

    16 6 3 3 1

    x xy y

    x xy y m

    +

    - Cng v hai bpt cng chiu ta c 2 2 21 1

    4 4 ( 2 )1 1

    x xy y x ym m

    +

    - iu kin cn h bpt c nghim l1

    0 11

    mm

    > >

    - iu kin . Vi 1m > . Xt h pt2 2

    2 2

    5 2 3

    2 2 1

    x xy y

    x xy y

    + =

    + + =(II)

    - Gi s 0 0( ; )x y

    l nghim ca h (II). Khi 2 22 2 0 0 0 00 0 0 0

    2 22 2

    0 0 0 00 0 0 0

    5 2 35 2 3

    2 22 2 11

    x x y yx x y ym

    x x y yx x y ym

    + + = + + + + =

    - Vy mi nghim ca h (II) u l nghim ca h (I)

    (II)2 25 2 3 2 24 4 0 2 0 2

    2 26 6 3 3

    x xy yx xy y x y x y

    x xy y

    + = = + = =

    =

    - Thay 2x y= vo pt th 2 ca h (II) ta c2 2 2 2 1 28 4 1 5 1

    5 5y y y y y x + = = = =m

    - H (II) c nghim, do h (I) cng c nghim. Vy 1m > .

    Bi 6. Gii h phng trnh

    13 1 2

    17 1 4 2

    xx y

    yx y

    + =+

    =+

    - Phn tch. Cc biu thc trong ngoc c dng a + b v a b nn ta chia hai v pt th nht cho

    3x v chia hai v pt th hai cho 7y .Li gii.

    - K: 0, 0, 0x y x y + .

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    8/22

    - D thy 0x = hoc 0y = khng tha mn h pt. Vy 0, 0x y> >

    - H

    2 4 2 1 2 21 22 1 (1)1

    3 7 3 73

    1 4 2 2 2 4 2 1 2 2 11

    7 3 7 3 7

    x y x y x yx

    x y x y x yy x y x y

    = + + =+ =+

    = = =+ + +

    - Nhn theo v hai pt trong h ta c 1 2 2 1 2 2 13 7 3 7 x yx y x y

    + =+

    2 2

    61 8 1

    7 38 24 0 43 7

    7

    y xy xy x

    x y x y y x

    = = = + =

    - TH 1. 6y x= th vo pt (1) ta c1 2 11 4 7 22 8 7

    121 73 21

    x yx x

    + ++ = = =

    - TH 2.

    4

    7y x= khng xy ra do 0, 0x y> > .

    - Vy h pt c nghim duy nht ( )11 4 7 22 8 7

    ; ;21 7

    x y+ +

    =

    .

    - Ch . H phng trnh c dng2

    2

    a b m m n a

    a b n m n b

    + = + = = =

    . Trong trng hp ny, dng th

    nht c v phi cha cn thc nn ta chuyn v dng th hai sau nhn v mt cn thc.

    - Tng qut ta c h sau:

    a nm

    px qybx

    c nm

    px qydy

    = ++

    = ++

    Bi 7. Gii h phng trnh

    2 2 2 2 2( ) (3 1)2 2 2 2 2( ) (4 1)2 2 2 2 2( ) (5 1)

    x y z x x y z

    y z x y y z x

    z x y z z x y

    + = + +

    + = + +

    + = + +

    - Phn tch. Nu chia hai v ca mi phng trnh cho 2 2 2x y z th ta c h mi n gin hn.

    - TH 1. 0xyz= . Nu 0x = th h 2 20

    0 ,

    yy z z t t

    = = = hoc

    0

    ,

    z

    y t t

    = =

    - Tng t vi 0y = v 0z = ta thu c cc nghim l (0;0; ), (0; ;0), ( ;0;0),t t t t - TH 2. 0xyz . Chia hai v ca mi pt trong h cho 2 2 2x y z ta c

    21 1 1 1

    3 (1)2

    21 1 1 1

    4 (2)2

    21 1 1 1

    5 (3)2

    z y x x

    x z y y

    y x z z

    + = + +

    + = + +

    + = + +

    . Cng v 3 phng trnh ca h ta c :

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    9/22

    2 221 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

    122 2 2z y x z y x x y z x y z

    + + + + + = + + + + + +

    1 1 1

    4(4)21 1 1 1 1 1

    12 01 1 1

    3 (5)

    x y z

    x y z x y z

    x y z

    + + =

    + + + + =

    + + =

    - T (4) v (1) ta c2

    2

    1 1 1 9 94 3 13

    13x

    x x x x = + + = =

    - T (4) v (2) ta c3

    4y = . T (4) v (3) ta c

    9

    11z =

    - Tng t, t (5), (1), (2), (3) ta c5 5

    , 1,6 4

    x y z= = = .

    - Vy h c tp nghim l

    S =9 3 9 5 5

    ( ;0;0); (0; ;0); (0;0; ); ; ; ; ; 1; ,13 4 11 6 4t t t t

    - Nhn xt. Qua v d trn ta thy: t mt h phng trnh n gin, bng cch i bin s ( trn

    l php thay nghch o) ta thu c mt h phc tp. Vy i vi mt h phc tp ta s ngh nphp t n ph h tr nn n gin.

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    10/22

    III. Phng php bin i thnh tch.

    * C s phng php. Phn tch mt trong hai phng trnh ca h thnh tch cc nhn t. i khi cnkt hp hai phng trnh thnh phng trnh h qu ri mi a v dng tch.

    Bi 1 (Khi D 2012) Gii h 3 2 2 22 0 (1)

    2 2 0 (2)

    xy x

    x x y x y xy y

    + =

    + + =- Bin i phng trnh (2) thnh tch.- Hoc coi phng trnh (2) l bc hai vi n x hoc y.

    - H cho2

    2 0

    (2 1)( ) 0

    xy x

    x y x y

    + =

    + =. H c 3 nghim

    1 5( ; ) (1; 1); ( ; 5)

    2x y

    =

    Bi 2. (D 2008) Gii h phng trnh

    2 22 (1)

    2 1 2 2 (2)

    xy x y x y

    x y y x x y

    + + =

    = - Phn tch. R rng, vic gii phng trnh (2) hay kt hp (1) vi (2) khng thu c kt qu kh

    quan nn chng ta tp trung gii (1).Li gii.

    K: 1, 0x y (1) 2 2( ) ( ) ( )( 1 ) 0y x y x y x y x y y x y + + + = + + + =TH 1. 0x y+ = (loi do 1, 0x y )TH 2. 2 1 0 2 1y x x y+ = = + th vo pt (2) ta c(2 1) 2 2 4 2 2 ( 1) 2 2( 1)y y y y y y y y y+ = + + = +

    1 0 1

    22 2

    y y

    yy

    + = = ==

    . Do 0 2y y = . Vy h c nghim ( ; ) (5;2)x y =

    - Ch . Do c th phn tch c thnh tch ca hai nhn t bc nht i y (hay x) nn c th giipt (1) bng cch coi (1) l pt bc hai n y (hoc x).

    Bi 3. (A 2003) Gii h phng trnh3

    1 1(1)

    2 1 (2)

    x yx y

    y x

    = = +

    - Phn tch.T cu trc ca pt (1) ta thy c th a (1) v dng tch.Li gii.

    K: 0xy . (1)1 1 1

    0 0 ( ) 1 0x y

    x y x y x yx y xy xy

    + = + = + =

    TH 1. x y= th vo (2) ta c 3 2 1 0 1x x x + = = hoc 1 52

    x = (t/m)

    TH 2.1 1

    1 0 yxy x

    + = = th vo (2) ta c 4 2 2 21 1 3

    2 0 ( ) ( ) 02 2 2

    x x x x+ + = + + + = .

    PT ny v nghim.

    Vy tp nghim ca h l S =1 5 1 5 1 5 1 5

    (1;1); ; ; ;2 2 2 2

    + +

    Bi 3. (Thi th GL) Gii h phng trnh

    1 1(1)3 3

    ( 4 )(2 4) 36 (2)

    x y

    x y

    x y x y

    =

    + =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    11/22

    Li gii.

    2 2

    2 2

    3 3 3 3

    3 3

    1 1 ( )( )( )

    1

    x yy x y xy x

    x y x y y xy xx y x y

    x y

    = + + = = + + =

    TH 1. x y= th vo pt th hai ta c 26

    4 12 02

    xx x

    x

    = + = =

    TH 2.2 2

    3 31 0

    y xy xxy

    x y

    + += < .

    (2) 2 2 2 22 4 9 4 16 36 2( 1) 4( 2) 9 18x y xy x y x y xy + + = + + =

    Trng hp ny khng xy ra do 2 20 2( 1) 4( 2) 9 0xy x y xy< + + >Vy tp nghim ca h phng trnh l S = { }(2;2); ( 6; 6)

    Bi 4. Gii h phng trnh

    2 2

    2

    816 (1)

    (2)

    xyx y

    x y

    x y x y

    + + = +

    + = - Phn tch.R rng, vic gii phng trnh (2) hay kt hp (1) vi (2) khng thu c kt qu kh

    quan nn chng ta tp trung gii (1)Li gii.

    K: 0x y+ > . (1) 2 2( )( ) 8 16( )x y x y xy x y + + + = +2

    ( ) 2 ( ) 8 16( )x y xy x y xy x y + + + = + 2( ) ( ) 16 2 ( 4) 0x y x y xy x y + + + =

    [ ]( 4) ( )( 4) 2 0x y x y x y xy + + + + =

    TH 1. 4 0x y+ = th vo (2) ta c 23 7

    6 02 2

    x yx x

    x y= =+ = = =

    TH 2. 2 2( )( 4) 2 0 4( ) 0x y x y xy x y x y+ + + = + + + = v nghim do KVy tp nghim ca h l S = { }( 3;7); (2;2)

    Bi 5(Th T 2013) Gii h phng trnh( )( 2)

    2( 1)( ) 4

    xy x y xy x y y

    x y xy x x

    + + = + + + + =

    - iu kin :

    ; 0

    ( )( 2) 0

    x y

    xy x y xy

    +

    - PT (1) ( )( 2) ( ) 0xy x y xy y x y + + =

    ( )( 2)0

    ( )( 2)

    x y y xy x y

    x yxy x y xy y

    + + =

    ++ +

    2 1( ) 0 (3)

    ( )( 2)

    y xyx y

    x yxy x y xy y

    + + = ++ +

    0,25

    - T PT (2) ta c

    2 24 4

    ( 1) 1 2 21 1y xy x x x xx x

    + = + = + + + + + 2 1

    0( )( 2)

    y xy

    x yxy x y xy y

    + + >

    ++ +

    0,25

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    12/22

    - PT (3) x y = , thay vo PT (2) ta c : 3 22 3 4 0x x x + =

    1x = hoc1 17

    2x

    =

    0,25

    - Kt hp vi iu kin ta c 1x = ,1 17

    2x

    +=

    - KL: Vy h cho c hai nghim (x; y) l :1 17 1 17

    (1; 1); ;2 2

    + +

    0,25

    Bi 6 (A 2011 ) Gii h PT :2 2 3

    2 2 2

    5 4 3 2( ) 0 (1)

    ( ) 2 ( ) (2)

    x y xy y x y

    xy x y x y

    + + =

    + + = +

    HD : Bin i PT (2) thnh tch ta c2 2

    1

    2

    xy

    x y

    = + =

    .

    - TH1:1

    yx

    = thay vo PT (1).

    - TH 2: PT(1) 2 2 2 23 ( ) 2 4 2( )y x y x y xy x y + + + ( 1)(2 4 ) 0xy x y =

    Bi 7(Th GL 2012) Gii h : 3 3 4(4 )2 21 5(1 )

    x y x y

    y x = + = +

    HD : T (2) 2 24 5y x= thay vo (1) ta c : 3 3 2 2( 5 )(4 )x y y x x y =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    13/22

    IV. Phng php t n ph.

    Bi 1. Gii h phng trnh2 2

    1

    7

    x y xy

    x y xy

    + + =

    + =Li gii.

    y l h i xng loi I n gin nn ta gii theo cch ph bin.

    H 2( ) 1( ) 3 7x y xyx y xy+ + = + =

    tx y S

    xy P

    + = =

    ( )2, 4x y S P ta c 21 1, 2

    4, 33 7

    S P S P

    S PS P

    + = = = = = =

    TH 1.1 1 1, 2

    2 2 2, 1

    S x y x y

    P xy x y

    = + = = = = = = =

    TH 2.4 4 1, 3

    3 3 3, 1

    S x y x y

    P xy x y

    = + = = = = = = =

    . Vy tp nghim ca h l

    S = { }( 1;2); (2; 1); ( 1; 3); ( 3; 1) Ch .

    - Nu h pt c nghim l ( ; )x y th do tnh i xng, h cng c nghim l ( ; )y x . Do vy, hc nghim duy nht th iu kin cn l x y= .

    - Khng phi lc no h i xng loi I cng gii theo cch trn. i khi vic thay i cch nhnnhn s pht hin ra cch gii tt hn.

    Bi tp tng t: (T 2010) Gii h phng trnh:2 2 1

    3x xy yx y xy

    + + = =

    Bi 2(D 2004 )Tm m h c nghim :1

    1 3

    x y

    x x y y m

    + =+ =

    Bi 4. Gii h phng trnh2 2 18

    ( 1)( 1) 72

    x y x y

    xy x y

    + + + =

    + + =Phn tch. y l h i xng loi I

    - Hng 1. Biu din tng pt theo tng x y+ v tch xy

    - Hng 2. Biu din tng pt theo 2x x+ v 2y y+ . R rng hng ny tt hn.Li gii.

    H2 2

    2 2

    ( ) ( ) 18

    ( )( ) 72

    x x y y

    x x y y

    + + + = + + =

    . t

    2

    2

    1,41

    ,4

    x x a a

    y y b b

    + = + =

    ta c

    18 6, 12

    72 12, 6

    a b a b

    ab a b

    + = = = = = =

    TH 1.2

    2

    6 6 2, 3

    12 3, 412

    a x x x x

    b y yy y

    = + = = =

    = = = + = TH 2. i vai tr ca a v b ta c

    3, 4

    2, 3

    x x

    y y

    = =

    = = . Vy tp nghim ca h l

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    14/22

    S = { }(2;3); (2; 4); ( 3;3); ( 3; 4); (3;2); ( 4; 2); (3; 3); ( 4; 3) Nhn xt. Bi ton trn c hnh thnh theo cch sau

    - Xut pht t h phng trnh n gin18

    72

    a b

    ab

    + = =

    (I)

    1) Thay 2 2,a x x b y y= + = + vo h (I) ta c h

    (1)

    2 2 18

    ( 1)( 1) 72

    x y x y

    xy x y

    + + + =

    + + = chnh l v d 2.

    2) Thay 2 2,a x xy b y xy= + = vo h (I) ta c h

    (2)2 2

    2 2

    18

    ( ) 72

    x y

    xy x y

    + =

    =3) Thay 2 2 , 2a x x b x y= + = + vo h (I) ta c h

    (3)2 4 18

    ( 2)(2 ) 72

    x x y

    x x x y

    + + =

    + + =

    4) Thay1 1

    ,a x b yx y

    = + = + vo h (I) ta c h

    (4)2 2

    ( ) 18

    ( 1)( 1) 72

    x y xy x y xy

    x y xy

    + + + =

    + + =

    5) Thay 2 22 ,a x xy b y xy= + = vo h (I) ta c h

    (5)2 2 18

    ( 2 )( ) 72

    x y xy

    xy x y y x

    + + =

    + =

    a. Nh vy, vi h xut (I), bng cch thay bin ta thu c rt nhiu h pt mi.

    b. Thay h xut pht (I) bng h xut pht (II)2 2

    7

    21

    a b

    a b

    + =

    =v lm tng t nh trn ta li

    thu c cc h mi khc. Chng hn :6) Thay 2 2 ,a x y b xy= + = vo h (II) ta c h

    (6)2 2

    4 4 2 2

    7

    21

    x y xy

    x y x y

    + + =

    + + =

    7) Thay

    1 1

    ,a x b yx y= + = + vo h (II) ta c h

    (7)2 2

    2 2

    1 17

    1 121

    x yx y

    x yx y

    + + + = + =

    8) Thay1

    ,x

    a x by y

    = + = vo h (II) ta c h

    (8) 2 2 21 7

    ( 1) 21

    xy x y

    xy x y

    + + = + + =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    15/22

    9) Thay1

    ,a x y by

    = + = vo h (II) ta c h

    (9) 2 2 2( ) 1 9

    ( 2) 21 1

    x y y y

    x y y y

    + + =

    + =10)Thay 2 22 , 2a x x b y x= + = + vo h (II) ta c h

    (10)

    2 2

    4 4 2 2

    4 7

    4 ( ) 21

    x y x

    x y x x y

    + + =

    + =...

    Bi 5(D 2007 ) Tm m h c nghim :3 3

    3 3

    1 15

    1 115 10

    x yx y

    x y mx y

    + + + = + + + =

    .

    t n ph

    1

    1

    a xx

    b y y

    = +

    = +

    iu kin ; 2a b

    Ta c h3 3

    5

    3 3 15 10

    a b

    a a b b m

    + =

    + = Bi 6 Gii h phng trnh :

    a) (C 2010 )2 2

    2 2 3 2

    2 2

    x y x y

    x xy y

    + =

    =b) (B 2002)

    3

    2

    x y x y

    x y x y

    =

    + = + +

    c)2 2 2

    3 4 2 2 4 1

    x y x y

    x y

    = +

    + =d)

    Bi 7 (St hch khi 10 nm 2012)Gii h :

    a)3 2

    2

    3 (6 ) 2 18 0

    3

    x y x xy

    x x y

    + =

    + = b)

    3 2

    2

    2 (6 ) 3 18 0

    7

    x

    x

    y x xy

    x y

    + = + + = a) H

    ( 2)(3 ) 18 0

    ( 2) (3 ) 0

    x x x y

    x x x y

    + = + + =

    t( 2)

    3

    a x x

    b x y

    = + =

    Nghim 1; 3x =

    b)H( 3)(2 ) 18 0

    ( 3) (2 ) 0

    x x x y

    x x x y

    + = + + =

    t( 3)

    2

    a x x

    b x y

    = + =

    Nghim

    Bi 8(D 2009 ) Gii h phng trnh : 22

    ( 1) 3 0

    5( ) 1 0

    x x y

    x yx

    + + = + + =

    - K. 0x . H 22

    11 3. 0

    1( ) 5. 1 0

    x yx

    x yx

    + + = + + =

    t1

    ,x y a bx

    + = = ta c h :

    2 2 2 2

    2, 1 11 3 0 3 11 1 3

    , 2,5 1 0 (3 1) 5 1 0 2 2 2

    a b x ya b a b

    a b x ya b b b

    = = = = + = =

    = = = = + = + =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    16/22

    Bi 9(A 2008) Gii h phng trnh :

    2 3 2

    4 2

    5

    45

    (1 2 )4

    x y x y xy xy

    x y xy x

    + + + + = + + + =

    - H

    2 2

    2 2

    5( ) ( 1)

    4

    5( )4

    x y xy x y

    x y xy

    + + + + = + + =

    . t2x y a

    xy b

    + =

    =

    ta c :

    2

    22

    5 5( 1) 0,0

    4 455 1 3

    ,44 2 2

    a b a a ba a ab

    b aa b a b

    + + = = = = = + = = =

    - Vy tp nghim ca h pt l S = 3 33 5 25

    1; ; ;2 4 16

    Bi 10 Gii h phng trnh :2 2 2( ) 7

    ( 2 ) 2 10

    x y x y

    y y x x

    + + + =

    =

    - H2 2

    2( ) 7

    ( 2 ) 2 10

    x y x y

    y y x x

    + + + =

    =

    2 2

    2 2

    ( 1) ( 1) 9

    ( ) ( 1) 9

    x y

    y x x

    + + + =

    + =.

    - t 1, 1a x b y b a y x= + = + = ta c h2 2

    2 2

    9

    ( ) 9

    a b

    b a a

    + =

    =

    2 2 2 2 2

    ( ) 2 0a b b a a a ab a + = = = hoc 2a b= - Vi 0 3 1, 2a b x y= = = = hoc 1, 4x y= =

    - Vi2 3 62 5 9

    5 5a b b b a= = = = m

    6 3

    1 , 15 5

    x y = = + hoc6 3

    1 , 15 5

    x y= + =

    Cch 2: Th (1) vo PT (2) v rt gn ta c : 2 2 4 2 3 0 ( 1)( 2 3) 0x xy x y x x y+ + + + = + + + =

    Bi 11(A 2006) Gii h phng trnh :3

    1 1 4

    x y xy

    x y

    + =

    + + + =- K: 1, 1, 0x y xy

    - H3 3

    2 2 ( 1)( 1) 16 2 1 14

    x y xy x y xy

    x y x y x y x y xy

    + = + = + + + + + = + + + + + =

    - t ,x y a xy b+ = = . 2 22, 0, 4a b a b ta c h pt

    22 2

    3 3 3

    3 26 105 02 1 14 2 4 11

    a b a b a b

    b ba a b b b b

    = = + = + + =+ + + = + + =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    17/22

    3 3

    6 3

    b x

    a y

    = = = =

    (tha mn k)

    Bi 12(Th T2010) Gii h phng trnh:8

    2 29 9 10

    x y

    x y

    + =

    + + + =. Bnh phng c 2 PT.

    Bi 13(Th GL 2012) Gii h :

    2 2

    2 2

    1 12 7

    6 11

    x y

    x y

    x y xy

    + + + =

    + = +

    - PT (1) 2 21 1

    ( ) 2 ( ) 2 2 7x yx y

    + + + =

    - PT (2)1 1

    6 ( ) ( ) ( ) 6x y

    x y x yxy x y

    + + = + + + + = Ta c

    2 2

    6

    2 2 2 7

    a b

    a b

    + =

    + =

    Bi 14(T 2011) Gii h :

    ( 7) 1 0

    2 2 221 ( 1)

    y x x

    y x xy

    + + =

    = + . Ln lt chia cho2

    ;y y v t n ph.

    Bi 15(B 2009 ) Gii h :2 2 2

    1 7

    1 13

    xy x y

    x y xy y

    + + =

    + + =. Ln lt chia cho 2;y y v t n ph.

    Bi 16(Th T2012) Gii h :2 2 1 4

    2 2( ) 2 7 2

    x y xy y

    y x y x y

    + + + =

    + = + +Chia 2 v ca 2 PT cho y v t n ph.

    Bi 17 Gii h phng trnh:

    2 2 2 2(2 ) 5(4 ) 6(2 ) 0

    1

    2 32

    x y x y x y

    x yx y

    + + =

    + =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    18/22

    V. Phng php hm s.

    * C s phng php. Nu ( )f x n iu trn khong ( ; )a b v , ( ; )x y a b th :( ) ( )f x f y x y= =

    Bi 1 Gii cc HPT sau :

    a)3 3

    2 2

    2

    x x y y

    x y

    + = +

    + =

    b)5 5

    2 2

    2

    x x y y

    x y

    + = +

    + =

    Bi 2 Gii h phng trnh :5 55 5 (1)

    2 2 1 (2)

    x x y y

    x y

    =

    + =

    Bi 3. Gii h phng trnh3 33 3 (1)

    2 2 1 (2)

    x x y y

    x y

    =

    + =

    Phn tch. Ta c th gii h trn bng phng php a v dng tch. Tuy nhin ta mun gii hny bng phng php s dng tnh n iu ca hm s. Hm s 3( ) 3f t t t= khng n iu trn

    ton trc s, nhng nh c (2) ta gii hn c x v y trn on [ ]1;1 .Li gii.T (2) ta c [ ]2 21, 1 , 1;1x y x y

    Hm s 3( ) 3f t t t= c 2'( ) 3 3 0, ( 1;1) ( )f t t t f t= < nghch bin trn on [ ]1;1 .

    [ ], 1;1x y nn (1) ( ) ( )f x f y x y = = th vo pt (2) ta c 22

    x y= = .

    Vy tp nghim ca h l S =2 2 2 2

    ; ; ;2 2 2 2

    Nhn xt. Trong TH ny ta hn ch min bin thin ca cc bin hm s n iu trn on .

    Bi 4 Gii h phng trnh:

    3 23 ( 3) (1)

    2 2( 1) 2 5 0 (2)

    x x y y

    y y x y x

    = + + + + + + + =

    PT 3 3(1) 3 3x x y y + = +Xt hm 3( ) 3f t t t= + . HS ng bin. T (1) ( ) ( )f x f y x y = =Thay v (2) tip tc s dng PP hm s CM PT (2) c 1 nghim duy nht 1 1x y= = .

    Bi 5 (A 2003) Gii h : 3

    1 1(1)

    2 1 (2)

    x yx y

    y x

    =

    = +

    - Xt hm s2

    1 1( ) ( 0) '( ) 1 0f t t t f t

    t t= = + > nn hm s ng bin.

    - T (1) ( ) ( )f x f y x y = =

    - Thay vo (2) c nghim1 5

    1;4

    x

    =

    Bi 6(Th GL) Gii h phng trnh

    1 13 3

    ( 4 )(2 4) 36 (2)

    (1)x yx y

    x y x y

    =

    + =

    .

    - Xt hm s3 4

    1 3( ) ( 0) '( ) 1 0f t t t f t

    t t= = + > nn hm s ng bin.

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    19/22

    - T (1) ( ) ( )f x f y x y = =- Thay vo (2) c nghim 2; 6x = . vy h c nghim (2; 2); ( 6; 6) .

    Bi 7 (Thi HSG tnh Hi Dng 2012)3 33 ( 1) 9( 1) (1)

    1 1 1 (2)

    x x y y

    x y

    =

    + = - T iu kin v t phng trnh (2) c 1; 1 1x y

    -

    3 3

    (1) 3 ( 1) 3 1x x y y = , xt hm s3

    ( ) 3f t t t= trn [1; )+- Hm s ng bin trn [1; )+ , ta c ( ) ( 1) 1f x f y x y= =

    - Vi 1x y= thay vo (2) gii c 1; 2x x= = 1 2

    ,2 5

    x x

    y y

    = = = =

    Bi 8 (A 2012) Gii h phng trnh

    3 2 3 2

    2 2

    3 9 22 3 9

    1

    2

    x x x y y y

    x y x y

    + = +

    + + =

    - T phng trnh (2) 2 21 1

    ( ) ( ) 12 2

    x y + + = nn3 1 1 3

    1 ; 12 2 2 2

    x v y

    +

    - 3 3(1) ( 1) 12( 1) ( 1) 12( 1)x x y y = + + nn xt 3( ) 12f t t t= trn3 3

    [ ; ]2 2

    - Ch ra f(t) nghch bin. C ( 1) ( 1) 1 1f x f y x y = + = +

    - Nghim1 3 3 1

    ( ; ) ( ; ); ( ; )2 2 2 2

    x y

    =

    Bi 9. (A 2010) Gii h phng trnh2(4 1) ( 3) 5 2 0 (1)

    2 24 2 3 4 7 (2)

    x x y y

    x y x

    + + =

    + + =

    Li gii.

    - (1) 2(4 1)2 (2 6) 5 2 0x x y y + + =

    ( ) ( )2 32 3

    (2 ) 1 (2 ) 5 2 1 5 2 (2 ) 2 5 2 5 2x x y y x x y y + = + + = +

    (2 ) ( 5 2 )x f y = vi 3( )f t t t= + . 2'( ) 3 1 0, ( )f t t t t= + > B trn .

    Vy25 4

    (2 ) ( 5 2 ) 2 5 2 , 02

    xf x f y x y y x

    = = =

    - Th vo pt (2) ta c

    225 42

    4 2 3 4 7 0 ( ) 02

    x

    x x g x

    + + = =

    - Vi

    225 4 32( ) 4 2 3 4 7, 0;2 4

    xg x x x x

    = + +

    . CM hm g(x) nghch bin.

    - Ta c nghim duy nht1

    22

    x y= =

    Bi 10.(Thi th T 2011) Tm cc gi tr ca m h phng trnh sau c nghim3 3 2

    2 2 2

    3 3 2 0

    1 3 2 0

    x y y x

    x x y y m

    + =

    + + =Li gii.

    - iu kin. 1 1, 0 2x y

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    20/22

    (1) 3 33 ( 1) 3( 1)x x y y = - Hm s 3( ) 3f t t t= nghch bin trn on [ 1;1]

    [ ], 1 1;1x y nn ( ) ( 1) 1 1f x f y x y y x= = = +

    Th vo pt (2) ta c 2 22 1 (3)x x m = H c nghim Pt (3) c nghim [ ]1;1x

    Xt [ ]2 2 21( ) 2 1 , 1;1 , '( ) 2 1 1g x x x x g x x x = = + '( ) 0 0g x x= = . (0) 2, ( 1) 1g g= =

    Pt (3) c nghim [ ]1;1 2 1 1 2x m m

    Bi 11(Th T 2012) Gii h :( )

    5 4 10 6 (1)

    24 5 8 6 2

    x xy y y

    x y

    + = + + + + =

    .

    TH1 : Xt 0y = thay vo h thy khng tha mn.

    TH2 : Xt 0y , chia 2 v ca (1) cho5

    y ta c5 5

    ( ) (3)

    x x

    y yy y+ = +- Xt hm s 5 4( ) '( ) 5 1 0f t t t f t t= + = + > nn hm s ng bin.

    - T2(3) ( ) ( )

    x xf f y y x y

    y y = = =

    - Thay vo (2) ta c PT 4 5 8 6 1x x x+ + + = = . Vy h c nghim ( ; ) (1;1)x y =

    Bi 15. Gii h phng trnh2 2

    2 2 ( )( 2)

    2

    x y y x xy

    x y

    = +

    + =Phn tch.Nu thay 2 22 x y= + vo phng trnh th nht th ta s c ht

    Li gii.Thay 2 22 x y= + vo phng trnh th nht ta c

    2 2 3 3 3 32 2 ( )( ) 2 2 2 2x y x y x yy x xy x y y x x y = + + = + = + (1)Xt hm s 3( ) 2 ,tf t t t= + c 2'( ) 2 ln 2 3 0,tf t t t= + > suy ra ( )f t ng bin trn .

    (1) ( ) ( )f x f y x y = = th vo pt th hai ta c1x y= = . Vy tp nghim ca h l S = { }(1;1); ( 1; 1)

    Bi 16. Gii h phng trnh

    2

    2

    1 3

    1 3

    y

    x

    x x

    y y

    + + =

    + + =Li gii.

    Tr v hai pt ta c

    ( )2 2 2 21 1 3 3 1 3 1 3y x x yx x y y x x y y+ + + + = + + + = + + +

    ( ) ( )f x f y= vi 2( ) 1 3tf t t t= + + + .2

    ( ) 1 3 ln3 0,1

    ttf tt

    = + + > +

    ( )f t ng bin trn . Bi vy ( ) ( )f x f y x y= = th vo pt th nht ta c

    ( )2 21 3 1 3 1 (0) ( )x xx x x x g g x+ + = = + =

    Vi ( )2( ) 3 1xg x x x= + . ( )2 2'( ) 3 ln3 1 3 11x x xg x x x

    x

    = + +

    +

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    21/22

    ( )2 21

    3 1 ln3 0,1

    x x x xx

    = + >

    + do 2 1 0x x+ > v 2 1 1x +

    Suy ra ( )g x ng bin trn . Bi vy ( ) (0) 0g x g x= =Vy h phng trnh c nghim duy nht x = y = 0

    Bi 17. Chng minh h

    20072 1

    20072 1

    yxey

    xye

    x

    =

    =

    c ng 2 nghim 0, 0x y> >

    Li gii.

    K:2

    2

    1 0 ( ; 1) (1; )

    ( ; 1) (1; )1 0

    x x

    yy

    > +

    + > . Do

    0

    0

    x

    y

    >

    >nn

    1

    1

    x

    y

    >

    >

    Tr v hai pt ta c 2 2 2 21 1 1 1x y x yx y x ye e e e

    x y x y = =

    Hay ( ) ( )f x f y= vi 2( ) , (1; )1t tf t e t

    t= +

    .

    ( )2 21

    '( ) 0, (1; ) ( )1 1

    tf t e t f tt t

    = + > + ng bin trn

    (1; )+ .

    Bi vy ( ) ( )f x f y x y= = th vo pt th nht ta c

    2 22007 2007 0 ( ) 0

    1 1x xx xe e g x

    x x= + = =

    Vi2

    ( ) 2007, (1; )1

    x xg x e xx

    = + +

    . Ta c

    2

    2 2 2 3 2

    1 3 ( 1)'( ) ; ''( ) 0, (1; )

    ( 1) 1 ( 1) 1x x x xg x e g x e x

    x x x x

    = = + > +

    Suy ra '( )g x ng bin trn (1; )+ . '( )g x lin tc trn (1; )+ v c

    1lim '( ) , lim '( )

    xxg x g x

    + += = + nn '( ) 0g x = c nghim duy nht 0 (1; )x + v

    0 0 0'( ) 0 '( ) '( ) . '( ) 0 1g x g x g x x x g x x x> > > < < > (1) ln(1 ) ln(1 ) ( ) ( )x x y y f x f y + = + = vi ( ) ln(1 ) , ( 1; )f t t t t= + +

    1'( ) 1 0 0 ( 1; ) ( )

    1 1

    tf t t f t

    t t

    = = = = +

    + +B trn ( 1;0) v NB trn (0; )+

    TH 1. , ( 1;0)x y hoc , (0; )x y + th ( ) ( )f x f y x y= =

    Th vo pt (2) ta c 0x y= = (khng tha mn)TH 2. ( 1;0), (0; )x y + hoc ngc li th 2 20 12 20 0xy x xy y< + >TH 3. 0xy = th h c nghim 0x y= = . Vy h c nghim duy nht 0x y= =

  • 7/28/2019 Phuong Phap Giai He Phuong Trinh

    22/22

    VI. Phng php s dng bt ng thc.

    1) C s phng php : S dng BT chng minh VT VP hoc ngc li, du bng xy ra khix y=

    2) Mt s BT quen thuc.

    Bi 1 Gii h :

    2 2 2 2

    2 33

    (1)2 3

    2 1 14 2 (2)

    x y x xy yx y

    x y x x y y

    + + ++ = +

    + + =

    - HD : T (1) VT VP, du bng khi x y= thay vo PT (2) ta c :2 332 1 14 2x x x x + =

    Ta c :

    2 2

    2

    223

    2 1 0 2 1 02 1 0 1 2

    2 1 014 2

    x x x xx x x

    x xx x

    = =

    Bi 2(Thi th T 2013) Gii h :2 22x 3x 4 2y 3y 4 18

    2 2x y xy 7x 6y 14 0

    + + =

    + + + =

    ( )( ) ( , )x y

    - (2) + + + =2 2( 7) 6 14 0x y x y y . 7

    0 13

    xx y 0,25

    - (2) + + + =2 2( 6) 7 14 0y x y x x . 10

    0 23

    yy x 0,25

    - Xt hm s 23

    ( ) 2 3 4, '( ) 4 - 3, '( ) 0 14

    = + = = = > =2 ( ) (2) 6x f x f Kt hp vi 1y = = + + >2 2( ) (1) 3 ( ). ( ) (2 3 4)(2 3 4) 18f y f f x f y x x y y .

    - TH 2. 2x = h tr thnh2

    2

    12 3 1 0 1,

    24 4 0

    2

    y y y y

    y yy

    + = = =

    + = =

    v nghim

    - Vy h cho v nghim.

    0,25