PHẦN THỨ NHẤT MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Ngày nay, trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, CNTT bước đầu đã được ứng dụng vào giảng dạy, học tập. Tuy nhiên, so với nhu cầu thực tiễn hiện nay, việc ứng dụng CNTT trong giáo dục còn rất hạn chế. Thực tế đó đòi hỏi cần phải nhanh chóng nâng cao chất lượng giảng dạy bằng cách phát huy những ưu thế của lĩnh vực CNTT, phải biết tận dụng nó, biến nó thành công cụ hiệu quả phục vụ cho sự nghiệp giáo dục. Thực tế cho thấy trong lĩnh vực giáo dục đào tạo (GD-ĐT), công nghệ thông tin có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp dạy học,. CNTT là phương tiện để tiến tới “xã hội học tập”. Mặt khác, giáo dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của CNTT thông qua việc cung cấp nguồn nhân lực cho CNTT. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng yêu cầu “đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học theo hướng dẫn học CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp dạy học ở các môn”. 1
25
Embed
PhÇn I : §ÆT VÊN §Ò. T_ng Th_ Thu_n Ti_u h... · Web viewThực tế đó đòi hỏi cần phải nhanh chóng nâng cao chất lượng giảng dạy bằng cách phát huy
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
PHẦN THỨ NHẤT
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Ngày nay, trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, CNTT bước đầu đã được
ứng dụng vào giảng dạy, học tập. Tuy nhiên, so với nhu cầu thực tiễn hiện
nay, việc ứng dụng CNTT trong giáo dục còn rất hạn chế. Thực tế đó đòi hỏi
cần phải nhanh chóng nâng cao chất lượng giảng dạy bằng cách phát huy
những ưu thế của lĩnh vực CNTT, phải biết tận dụng nó, biến nó thành công
cụ hiệu quả phục vụ cho sự nghiệp giáo dục.
Thực tế cho thấy trong lĩnh vực giáo dục đào tạo (GD-ĐT), công nghệ
thông tin có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp dạy
học,. CNTT là phương tiện để tiến tới “xã hội học tập”. Mặt khác, giáo dục
và đào tạo đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của CNTT thông
qua việc cung cấp nguồn nhân lực cho CNTT. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng
yêu cầu “đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục đào tạo ở tất cả các cấp
học, bậc học, ngành học theo hướng dẫn học CNTT như là một công cụ hỗ
trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp dạy học ở các môn”.
Thực hiện tinh thần chỉ đạo trên, nhận thức được rằng, việc ứng dụng
CNTT phục vụ cho việc đổi mới phương pháp dạy học là một trong những
hướng tích cực nhất, hiệu quả nhất trong việc đổi mới phương pháp dạy học
và chắc chắn sẽ được sử dụng rộng rãi trong nhà trường phổ thông trong một
vài năm tới, tôi đã mạnh dạn tìm hiểu và đưa CNTT vào giảng dạy thí điểm
một số tiết trong năm học trong các đợt sinh hoạt chuyên đề.
Tuy nhiên, trong quá trình ứng dụng CNTT trong dạy học - nhất là
đối với môn Tập đọc - vẫn còn gặp không ít những khó khăn. Chính vì thế,
trong đề tài này tôi xin trình bày một số biện pháp nhằm nâng cao chất
lượng dạy học tập đọc có sự hỗ trợ của CNTT mà cụ thể là “Dạy học tập đọc
bằng giáo án điện tử” để cùng trao đổi, thảo luận và đi đến những ý kiến
thống nhất nhằm nâng cao chất lượng dạy học nói chung và dạy học tập đọc
1
nói riêng trong thời gian tới. Mong nhận được sự động viên và góp ý của các
thầy cô đồng nghiệp.
2.Mục đích nghiên cứu
-Nhằm nâng cao chất lượng dạy học, tính thực tiễn ở đơn vị công tác.Tôi
nhận thấyviệc : ‘soạn giáo án điện tử”là vấn đề hết sức cần thiết giúp học
sinh tiếp cận với CNTT và nắm bắt thông tin nội dung bài học nhanh
nhất .Vì vậy tôi xét thấy cần tìm hiểu đề tài này ở trường và đưa ra
“Một số kinh nghiệm soạn giáo án điện tử môn Tiếng Việt lớp 3’’
để hỗ trợ giáo viên trong công tác giảng dạy tốt hơn .giúp giáo viên và học
sinh tiếp cận với phương pháp dạy học mới ứng dụng CNTT hiện đại , phù
hợp với xu thế thời đại .
3 . Đối tượng nghiên cứu
-Các tiết dạy có sử dụng CNTT
2
PHẦN THỨ HAI
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Thực trạng:1.1. Có thể nói khó khăn lớn nhất khi thực hiện giáo án điện tử
(GAĐT) đó là trang thiết bị, phương tiện. Mặc dù trong xu thế CNTT phát
triển như vũ bão hiện nay nhưng việc trang bị những phương tiện giảng dạy
như máy tính xách tay, máy chiếu đa chức năng (Multimedia projector) vẫn
còn là một yêu cầu rất khó khăn với các nhà trường.
1.2. Phần lớn các giáo viên ngại sử dụng GAĐT vì cho rằng mất
nhiều thời gian để chuẩn bị một bài giảng. Việc thực hiện bài giảng một
cách công phu bằng các dẫn chứng sống động trên các slide là một điều
không phải dễ dàng với nhiều giáo viên. Để có một bài giảng như thế đòi hỏi
phải mất nhiều thời gian chuẩn bị trong khi số tiết của mỗi giáo viên trong
tuần là khá lớn, trang thiết bị còn thiếu nên giáo viên ít khi nghĩ đến điều
này. Giáo viên còn ngại sử dụng GAĐT thì nhà quản lí giáo dục cũng chưa
mặn mà lắm với việc đầu tư những trang bị đắt tiền trên cho dạy học.
1.3. Ngoài kiến thức chuyên môn, để thực hiện được GAĐT, giáo
viên cần phải trang bị được cho mình những kiến thức căn bản về vi tính, sử
dụng thành thạo phần mềm Power Point, biết khai thác tài liệu phục vụ
giảng dạy từ nhiều nguồn khác nhau như sưu tầm trên Internet, từ các đĩa
phim tài liệu… Công việc này đòi hỏi giáo viên phải có niềm đam mê thật
sự với công việc, sự sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ để săn tìm tư liệu
từ nhiều nguồn. Trong khi trình độ sử dụng máy vi tính, sử dụng các phần
mềm tiện ích và khai thác thông tin từ mạng internet của đa số giáo viên còn
hạn chế thì đây cũng là một trở ngại không nhỏ đến việc dạy học bằng
GAĐT.
1.4. Một số giáo viên bước đầu làm quen với việc soạn giảng bằng
GAĐT nên chưa có những kinh nghiệm xử lí sao cho bài giảng tốt nhất.
3
Nhiều bài dạy đang còn quá rườm rà, xa rời nội dung hoặc làm gián đoạn bài
học do sử dụng quá nhiều hiệu ứng hoặc hình ảnh, phim minh họa cho nên
giờ dạy lại thiên về việc trình diễn những kỹ xảo tin học. Ngược lại, nhiều
bài giảng lại quá đơn điệu, sơ sài do đó không nâng cao được chất lượng giờ
dạy.
- Nhiều trường học trên địa bàn huyện đã được trang bị phòng máy vi
tính, tuy nhiên hầu như chưa có trường nào mạnh dạn kết nối internet - mặc
dù giá cước hiện nay rất rẻ - vì rất nhiều “cái sợ”. Vì thế không nhận thấy
được hiệu quả của việc giảng dạy ở những địa phương khác, giáo viên cũng
không có điều kiện để tìm hiểu về kỹ năng sử dụng GAĐT…
Chính vì những khó khăn trên mà việc sử dụng GAĐT trong dạy học
trên địa bàn huyện còn rất hạn chế. Với số lượng máy chiếu đa năng trong
địa bàn huyện ít ỏi như hiện nay thì việc đa số giáo viên sử dụng thành thạo
GAĐT để dạy học là một mục tiêu mà cần phải một thời gian nữa mới có thể
đạt được.
1.5 Kết quả (hiệu quả của thực trạng trên):
Xuất phát từ những thực tế trên, trong quá trình dạy học, tôi nhận thấy
có một số kết quả sau:
- Giáo viên rất ngại sử dụng GAĐT. Nhiều giáo viên tỏ ra bi quan khi
nhắc đến việc ứng dụng CNTT trong dạy học, thậm chí có người còn cho
rằng không thể làm được. Chính vì thế không phát huy được tính ưu việt của
GAĐT trong dạy học.
- Việc vận dụng những phương pháp dạy học mới trong những năm
vừa qua cũng đã đem lại những kết quả cao, song nhìn chung chất lượng học
sinh chưa thật sự tốt, học sinh nhanh nhớ nhưng cũng nhanh quên và trong
môn tập đọc, các em chỉ học được những gì cơ bản nhất chứ chưa có sự đầu
tư, tìm tòi những tri thức mới, chưa thực sự “hiểu” và “cảm” được nội dung
văn bản.
4
- Rất nhiều học sinh chưa được tiếp cận với cách học tập mới và rất
hứng thú này. Có thể nói đây là một thiệt thòi của các em. Khảo sát hiệu quả từ phía HS cho thấy, nếu sử dụng phương pháp dạy học truyền
thống với phấn trắng bảng đen thì hiệu quả mang lại dù có cao song cũng không đồng
đều giữa các lớp, hứng thú học tập của học sinh cũng không cao. Đây là kết quả thu được
từ học sinh lớp 3A trường tiểu học Quảng Đông.
Lớp Sĩ sốGiỏi Khá Trung bình Yếu - kém
SL % SL % SL % SL %
3A 26 6 22,8 9 34,2 10 39.2 1 3,8
Rõ ràng không thể phủ nhận thành công của các phương pháp dạy học
truyền thống song kết quả khảo sát như trên là chưa thực sự đồng đều.
2. Các giải pháp thực hiện
2.1 Tham mưu cùng Tổ chuyên môn và Ban giám hiệu, đề nghị các
cấp quản lí giáo dục tạo điều kiện trang bị những thiết bị cần thiết cho việc
thực hiện GAĐT như máy tính, máy chiếu đa năng (Multimedia projector).
2.2 Tổ chức một số buổi học tập về cách sử dụng máy chiếu, thiết lập
các hiệu ứng trong PowerPoint cho giáo viên để họ có thể tự thiết kế GAĐT
cho mình.
2.3 Tìm hiểu và nghiên cứu thêm những kỹ năng cơ bản và nâng cao
trong việc sử dụng GAĐT để làm phong phú thêm những dạng bài tập khác
nhau.
2.4 Tham gia các buổi thao giảng để thu nhận những góp ý chân thành
từ đồng nghiệp, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy theo phương pháp mới.
2.5 Thăm dò và đánh giá chất lượng học sinh sau giờ học để nắm bắt
được thực chất chất lượng của các em.
Tôi nghĩ rằng, với khả năng sư phạm vốn có cộng thêm một ít bồi
dưỡng về kiến thức tin học, các giáo viên hoàn toàn có thể thiết kế được bài
giảng điện tử để thể hiện tốt hơn phương pháp sư phạm, góp phần đổi mới
phương pháp giảng dạy.
5
3. Các biện pháp tổ chức thực hiện
Biện pháp 1: Ngoài kiến thức chuyên môn cần phải trang bị những
kiến thức tin học cơ bản nhất:
Mặc dù GAĐT chưa được các trường học đón nhận rộng rãi, chưa
thực sự phổ biến nhưng bước đầu nó đã tạo ra một không khí học tập và làm
việc khác hẳn cách học và cách giảng dạy truyền thống. Phải chăng việc dạy
bằng giáo án điện tử sẽ giúp người thầy đỡ vất vả bởi vì chỉ cần “click”
chuột? Thực ra, muốn click chuột để tiết dạy thực sự hiệu quả thì người dạy
cũng phải bỏ công tìm hiểu, làm quen với cách giảng bài mới này. Cụ thể,
người thầy cần phải:
- Có kiến thức cơ bản về sử dụng máy tính
- Biết sử dụng phần mềm trình diễn PowerPoint
- Biết cách truy cập và khai thác tài nguyên Internet.
- Có khả năng sử dụng một phần mềm chỉnh sửa ảnh, làm
các ảnh động, cắt các file âm thanh … đơn giản.
- Biết cách sử dụng projector
Để đạt đạt được những yêu cầu trên ,bản thân tôi cũng phải tham khảo
nhiều nguồn tư liệu ,sách báo có liên quan đến CNTT như tìm mua các cuốn
sách ; tự học powerpoint ,các giáo trình tin học cơ bản ,......tìm tòi các tài
liệu trên Intơnet ,các lớp chuyên đề của phòng giáo dục và điều quan trọng
là có sự đam mê tìm hiểu thì tôi nghĩ việc gì cũng thành công.
Thoạt nghe thì có vẻ phức tạp nhưng thực sự để sử dụng GAĐT vào
giảng dạy có bắt buộc phải thực hiện hết những yêu cầu trên? Câu trả lời là
không. Tuỳ thuộc vào tính chất của mỗi môn học, mỗi bài học mà có các
yêu cầu khác nhau được đặt ra cho giáo viên. Tuy nhiên nếu đáp ứng được
hết các yêu cầu trên thì thật tuyệt vời, các hoạt động của giáo viên trong giờ
dạy sẽ rất phong phú và hấp dẫn, lại tiết kiệm được rất nhiều thời gian chuẩn
bị bài.
6
Biện pháp 2: Khai thác và xử lý thông tin, tư liệu phục vụ cho bài
giảng:
Từ những giáo án được soạn sẵn trên giấy và được trình bày lại trên
bảng đen làm thế nào để chúng trở thành các GAĐT được trình bày trên máy
chiếu? Điều này đòi hỏi người thầy phải biết sử dụng PowerPoint. Đây là
một phần mềm nằm trong bộ MS Office dùng để tạo các trình diễn đa dạng
trên máy tính. Nếu chỉ dừng ở mức độ gõ những nội dung cần thiết cộng
thêm một ít định dạng về màu sắc, font chữ, thiết nghĩ giáo viên nào cũng có
thể làm được. Tuy nhiên nếu chỉ có thế thì chúng ta chưa thực sự khai thác
hết sức mạnh của PowerPoint cũng như chưa phát huy hiệu quả của phương
pháp giảng dạy mới này.
Ví dụ trong tiết tập đọc – hiểu văn bản “Hội đua voi ở Tây Nguyên”-
lớp 3, trong phần “giới thiệu bài”, giáo viên có thể chiếu lên màn hình bản
đồViệtNam
7
và lễ hội đua voi ở vùng đất Tây Nguyên trên bản đồ kết hợp thêm
vài lời giới thiệu ngắn gọn sẽ làm cho học sinh hình dung rõ hơn về địa danh
và lễ hội đặc trưng ở vùng tây Nguyên này. hoặc thay vì giáo viên viết bảng
phụ câu luyện đọc ,thì bây giờ, trên màn hình hiện ra các câu văn được thể
hiện rõ cách ngắt nghỉ , nhấn giọng dưới các cụm từ rõ nét . Giọng đọc
(được thay cho lời đọc của thầy, của trò.Hay khi giúp học sinh hiểu nghĩa từ
mới “ Man – gát , chiêng “ giáo viên cho học sinh quan sát trên màn hình
bằng hìnhảnh thực kết hợp tiếng nhạc cụ .
Người thầy chỉ cần khéo léo dẫn dắt học sinh tiếp cận vấn đề. Với
hình thức giảng dạy như thế, chắc chắn học sinh đều cảm nhận được cái hay
của bài văn bản cũng như cảm nhận được tình cảm của tác giả củng như
không khí sôi động của lễ hội.
Những tư liệu minh họa cho các nội dung bài học tương đối nhiều trên
Internet. Thiết nghĩ, nếu chỉ cần bỏ chút thời gian mà có được những nội
dung, hình ảnh cần minh họa cho bài giảng thì đó là điều rất nên làm bởi lẽ
nó vừa cung cấp cho chúng ta tư liệu bài giảng lại vừa giúp ta nâng cao kỹ
năng sử dụng máy tính. Điều này cũng đồng nghĩa với việc giáo viên cần
biết cách thức truy cập Internet để lấy thông tin. Tuy nhiên, không phải hình
ảnh nào chúng ta lấy từ Internet đều thỏa mãn ý muốn của chúng ta. Chẳng
hạn, khi cần đoạn phim miêu tả về cảnh đẹp đất nước giới thiệu để phục vụ
cho bài “ Cảnh đẹp non sông”, tôi có truy cập vào các trang tư liệu
8
(www.tulieu.bachkim.vn;), tìm được rất nhiều phim tư liệu về nội dung
này. Do vậy vấn đề đặt ra là cần phải chọn đoạn phim nào là phù hợp với
nội dung bài dạy và cắt, ghép chúng sao cho chỉ ngắn khoảng 1 phút. Điều
này có thể làm được dễ dàng trong 5 phút với sự trợ giúp của phần mềm hỗ
trợ.
Để có được những tư liệu trên, giáo viên cần phải có sự sưu tầm và
mạng internet là địa chỉ sưu tầm phong phú nhất. Các bạn có thể sưu tầm
được rất nhiều tài liệu từ các địa chỉ như: www.tulieu.bachkim.vn;
www.dayhoc.vn; www.dayhocintel.org hoặc tìm kiếm trong
www.google.com với từ khóa thích hợp… VD: giáo án , tài liệu .......
Biện pháp 3: Đưa các tư liệu cần thiết vào bài dạy:
Khi đã sưu tập được những tư liệu cần thiết cần phải có sự chọn lọc
cần thiết để đưa vào bài giảng của mình. Không nên sử dụng quá nhiều hình
ảnh tư liệu mà chỉ sử dụng ở mức độ vừa phải để tránh làm phân tán sự tập
trung của học sinh.
Sau khi đưa hình ảnh minh họa vào bài giảng, thao tác cơ bản nhất đòi
hỏi người thầy phải nắm được là cách thiết lập các hiệu ứng để làm cho bài
giảng sinh động, mang lại không khí học tập, giảng dạy mới mẻ. Các hiệu
ứng cần được sử dụng một cách vừa phải để không làm ảnh hưởng đến sự
tiếp thu kiến thức của học sinh. Bên cạnh đó nếu giáo viên có thể sử dụng
thành thạo PowerPoint thì còn có thể thiết kế được nhiều kiểu bài tập khác
nhau rất phong phú và hấp dẫn như trò chơi ô chữ, lựa chọn đáp án…bằng
việc sử dụng các hiệu ứng. Ngoài ra, việc làm này còn giúp cho giáo viên
tiết kiệm được thời gian viết nội dung lên bảng, nội dung hiển thị đến đâu,
giáo viên giảng đến đó, làm cho thời gian giảng bài nhiều hơn, các em học
sinh hiểu bài sâu hơn. Để tạo được hiệu ứng chỉ cần chọn đối tượng cần áp
dụng hiệu ứng, chọn Slide Show / Custom Animation… sau đó trong mục
Add Effect chọn hiệu ứng hợp lý rồi chọn cách xuất hiện và thời gian cho