Pestisit Uygulamasına Bağlı Akciğer Sağlığı Sorunları Dr Zafer Hasan Ali Sak Harran Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Türk Toraks Derneği Çevre ve Meslek Hastalıkları Çalışma Grubu
Pestisit Uygulamasına Bağlı Akciğer Sağlığı Sorunları
Dr Zafer Hasan Ali Sak
Harran Üniversitesi Göğüs Hastalıkları
Türk Toraks Derneği Çevre ve Meslek Hastalıkları Çalışma Grubu
• Birçok kişi tarımda çalışanların çalıştığı ve yaşadığı ortamı temiz hava ve sağlıklı çevre ile ilişkilendirir.
• Ancak, tarım pestisid buharları, tozlu alanlar, gübre çukurları ve giderlerde hidrojen sülfür birikimleri, konvansiyonel silolarda nitrojen dioksit gibi solunumsal tehlikelerle doludur.
Pestisidler
İnsektisidler Herbisidler Fungisidler Rodentisidler
Sinir sistemlerini
etkiler Otlara karşı
koroziv etki
Bitkiler için
antibiyotik Antikoagulan etki
Pestisid kullanımı
• Dünya genelinde yaklaşık 2250 ton pestisid yıllık kullanılmaktadır.
• Organofosfat (OP) ve karbamat insektisidler (34%),
• Ditiyokarbamat fungisidler (18%)
• Fenoksil herbisidler (12%) oranlarıyla sıklıkla uygulanmakta.
Int. J. Environ. Res. Public Health 2013, 10, 6442-6471; doi:10.3390/ijerph10126442
• Tarım, balıkçılık, ormancılık ve gıda edüstrisinde yaygın şekilde ve büyük miktarlarda pestisid tüketimi sözkonusudur.
Pestisid ilişkili Hastalık İnsidansı
• Pestisid ilişkili hastalık insidansı [tam zamanlı eşdeğer(TZE)] 100000 işçi başına yaklaşık 1,17 oranında görülmekte.
• İnsektisidler bunların %49 ‘undan sorumlu.
• Tarımsal alandaki(18,2/100000 TZE) insidans diğer meslek gruplarının (0,53/100000 TZE) otuz katından fazla. .
Int. J. Environ. Res. Public Health 2013, 10, 6442-6471; doi:10.3390/ijerph10126442
Pestisidler
Yaygın kullanılan pestisidler
Pestisid türü Kimyasallar
Herbisid Chlorophenoxyl (2,4-D, 2,4,5-T and MCPA), urea derivatives,
triazines (atrazine), amide (propanil), bipyridils (paraquat and diquat),
glyphosate
İnsektisid Organochlorines [dichlorodiphenylethanes (DDT, DDD, dicofol),
chlorinated cyclohexanes and benzenes (lindane, HCB), cyclodienes
(aldrin, endosulfan, chlordane and toxaphene) and chlordecone
(mirex), organophosphates (chlorpyrifos, diazinon, parathion,
malathion), carbamates (aldicarb, aminocarb), pyrethroids
(pyrethrins, permethrin, deltamethrin, cypermethrin), rotenone,
Bacillus thuringiensis (protein product)
Fungisid Dithiocarbamate, captan, captofol, pentachlorophenol, iprodione,
sulphur
Bacterisid Triazine-S-triones, chlorine-releasing agents, chlorine,
dichloronitrobenzene
Rodentisid Coumadin and derivatives, anticoagulants, strychnine, sodium
fluoroacetate
Fumigantlar Methyl bromide, aluminum/zinc phosphide, sulfur
Nörotoksiteye göre pestisitlerin sınıflaması
Nöral iletiyi engelleyenler
Organochlorine dichlorodiphenylethanes (DDT, DDE)
cyclodienes (aldrin, α-chlordane, γ-chlordane, cis-nonachlor,
trans-nonachlor, oxychlordane, toxaphene parlar 26,
toxaphene parlar 50)
hexachlorocyclohexanes (hexachlorobenzene, -hexachloro-
cyclohexane, γ-hexachlorocyclohexane)
chlordecone (Mirex)
Pyrethroid pyrethrin, tetramethrin
Asetilkolin esteraz inhibitorleri
Organophosphate parathion, malathion, methyl parathion, chlorpyrifos, diazinon,
Carbamate aldicarb, carbofuran, carbaryl, ethienocarb, fenobucarb
Ön-inflamatuar uyaranlar
Chlorophenoxy herbisidler 2,4-D (2,4-dichlorophenoxyacetic Acid)
Pestisidler
Int. J. Environ. Res. Public Health 2013, 10, 6442-6471; doi:10.3390/ijerph10126442
Maruziyet Safhaları
Mesleksel maruziyet pestisidin,
•üretim
•taşıma,
•hazırlama ve
•işyerinde uygulanması sırasında ortaya çıkar.
Çevresel Maruziyet
Ballı baharat pestisidli çocuklara şifa niyetine
Yeraltı Sularına Karışan Pestisid Maruziyet Yolları
• Pyretroid insektisidlerin lipid çözünürlüğü düşüktür. İnhalasyon yoluyla kolay emilirler.
• Metil bromid, renksiz kokusuz çabuk buharlaşan bir gazdır. Kapalı sızdırmaz ortamlarda inhalasyon yoluyla zararlıları öldürür.(Fumigant)
• Organofosfat, karbamat, organoklorin insektisidler, DDT (diklorodifeniltrikloroetan), lindan, aldrin and klordan lipid çözünürlüğü nedeniyle ciltten emilirler.
• Klorofenoksil herbisidler tuzlu bileşiklerdir. Gastrointestinal yolla etki eder.
Pestisid ilişkili solunum hastalıkları
Maruziyet yollarına göre
Pestisid ilişkili solunum hastalıkları
• Hırıltı,
• Hava yolu irritasyonu,
• Boğaz ağrısı ve kuruluğu,
• Burun akıntısı,
• Öksürük,
• Nefes alamama,
• Göğüste sıkışma ve ağrı
• Pulmoner ödem
• Pulmoner konsolidasyon
Akut Bulgular:
Hapşırma ve burun akıntısı
• Hapşırma
- Sabadilla
• Burun akıntısı
Pyrethrinler
İnorganik arsenikler
Organofosfat insektisitler
Karbamat insektisitler
• Naftalen
• Paraquat
• Kloropikrin
• Akrolein
• Dikloropropen
• Etilen dibromid
• Sülfür dioksid
• Sufuril florid
• Akrilonitril
• Formaldehid
• Kadmium tozları
Üst hava yolu irritasyonu yapanlar
Pulmoner Konsolidayon
• Paraquat - fibrozis
• Cadmium tozları
• Metil bromid
secu
re.h
ost
ing.v
t.ed
u
Pulmoner Ödem
• Metil bromür
• fosfin
• Fosfor
• Akrolein
• Etilen oksit
• Etilen dibromür
• Pyrethroids
• Kükürt dioksit
• Katyonik deterjanlar
• Kreozot
• metilizotiyosiyanat
• Kadmiyum
Dispne
• Nikotin
• paraquat
• Kadmiyum tozları
• siyanamid
• Sülfüril florür
• pentaklorofenol
• Metil bromür
• Kükürt dioksit
• kloropikrin
Akut solunum yetmezliği
Bir olgu sunumunda, 6 yaşındayken astım tanısı konan 11 yaşında bir kız çocuğu içinde piretroid bulunan şampuanla köpeğini yıkarken « astım atağına bağlı akut solunum yetmezliği«sonrası hayatını kaybetti. (Wagner, 2000).
Pamuk yaprak dökücü(Thidiazuron)? Pestisid?
Mesleki Astım(sıklıkla atopik)
Kronik bronşit, KOAH
Akciğer Kanseri
Sarkoidoz
Alerjik Rinit
Organik Toz Toksik Sendromu
Solunum yolu enfeksiyonu
Pestisid ilişkili solunum hastalıkları
Pestisid ilişkili solunum hastalıkları
http://dx.doi.org/10.1016/j.jes.2016.11.012 1001-0742/© 2016 The Research Center for Eco-Environmental Sciences, Chinese Academy of Sciences. Published by Elsevier B.V.
Jabłońska-Trypuć A. Reactive Oxygen Species 3(8):96–110, 2017; ©2017 Cell Med Press
http://dx.doi.org/10.20455/ros.2017.823
Toxicology and Applied Pharmacology 268 (2013) 157–177
Toxicology and Applied Pharmacology 268 (2013) 157–177
Toxicology and Applied Pharmacology 268 (2013) 157–177
• Binlerce yıldır Şanlıufa’da yerleşim yerleri dağ ve tepelik gibi yüksek yerlerde.
• Göbeklitepe
• Soğmatar
• Şuayp şehri
• Asurlular
• Babil
• Roma vs.
Çalışma Alanının Konumu
Drenaj alanı 3.700 km² , 1.500 km²’lik kısmını ova alanı, Harran Ovası, 141.500 hektar sulama alanıyla GAP’ın en büyük sulama sahasına ve Ortadoğu’nun en büyük yeraltı suyu rezervine sahiptir.
Göbekli tepenin gizemli T taşları Eden cennetinin işaretleri mi?
Pestisid öncesi (%) Pestisid sonrası (%) p
Burun akıntısı 9.5 37.3 <0.001
Hapşırma 2.4 32.9 <0.001
Gözde yanma 11.9 38.5 <0.001
Öksürük 5.2 34.5 <0.001
Balgam 4.0 29.4 <0.001
Hışıltılı solunum 4.4 29.8 <0.001
Nefes darlığı 8.7 37.3 <0.001
Göğüste sıkışma hissi 6.7 31.3 <0.001
FVC: %92.3
FVC: %83.7
p<0.001
FEV1: %91.0
FEV1: %84.4
p=0.010
FVC %93.7 %82.3 p=0.001
FEV1 %92.6
%87.9 p=0.047
FEV1/FVC oranı: %86.8
FEV1/FVC oranı: %81.7
(p=0.038)
MMFR: %59.0 MMFR: %82.0 (p=0.025)
PM10
FVC (r=-.568,p=0.019)
PM10
FEV1 (r=-.460, p<0.001)
Sonuç: Pestisid uygulaması yapılan bölgede yaşayan erişkinlerin solunum fonksiyonlarında azalmaya ve solunumsal yakınmalarında artışa yol açmaktadır. Çalışmamızın sonuçları, solunumsal bozulmada PM10 değerlerinin artmasının daha fazla rol oynayabileceği düşündürmektedir.
1-Pestisid kullanımının azaltılması
Daha az toksik ve az buharlaşan alternatiflerin
kullanılması
Genetik uygulamalarla organizmalara dayanıklı tohumlar geliştirilmesi
Ekim nöbeti (Farklı alana uygun tarım Ürünlerinin ekimi)
Tarım ilaçlarında mutlak reçete şartı
2-Maske kullanımı, elbise değişikliği, iş sonrası
duş gibi kişisel önlemler
3-Tarımsal alanlarda yeni yerleşim birimlerinin önlenmesi
Pestisid ilişkili solunum hastalıkları Önlemler ve Korunma:
Toksisitesi bulunmayan pestisidler
Teşekkürler