Nina Boswinkel, SLO 11 december 2013
Nina Boswinkel, SLO
11 december 2013
Programma werkgroep
• Korte kennismaking
• Doel van Passende Perspectieven
• Voor welke leerlingen?
• Keuzes in doelen
• Inzet van hulpmiddelen
• Ervaringen
• Afsluiting
1F: niveau dat
leerlingen op 12-jarige
leeftijd moeten kunnen
bereiken
2F: niveau dat iedere
Nederlander zou
moeten beheersen om
maatschappelijk te
kunnen functioneren
Aanleiding: referentiekader
Passende Perspectieven
Voor leerlingen die niveau 1F niet dreigen te halen op
12-jarige leeftijd.
Doel van 'Passende Perspectieven'
Leerlingen zo ver mogelijk op weg helpen met 1F als
richtlijn
Leerlingen met een zml of zml-mg indicatie zijn
uitgezonderd.
Doelgroepen en leerroutes
Rekening houdend met:
• cognitieve capaciteiten en/of specifieke beperkingen
• doorstroom vervolgonderwijs
(uitstroombestemming/ontwikkelingsperspectief)
• bandbreedte
Groep 1 Leerroute 1 (vmbo-tl/gl en hoger)
Groep 2 Leerroute 2 (vmbo bb/kb)
Leerroute 3 (PrO en VSO arbeid)
Leerlingen zitten in alle vormen van primair onderwijs,
dus zowel regulier als, speciaal (basis) onderwijs.
Video
• Illustratie leerroute 2: tafelsommen zijn moeilijk
Ontwikkelingsperspectief: vmbo-bb met lwoo
fragment 2.
• Illustratie leerroute 3: begripsvorming vermenigvuldigen
Ontwikkelingsperspectief: praktijkonderwijs
Voorbeeld: leerlingen uit groep 2
Profielschets 1:
Leerlingen met dyscalculie
Christien Janssen (ERWD) en
Evelyn Kroesbergen, UU/FSW.
• Terminologie/definiering
• Kenmerken leerlingen
• Oorzaken en achtergronden
• Rekenkenmerken
• Ondersteuning
• Leerroute
Kenmerken
• Grote discrepantie tussen ontwikkeling leerling in
het algemeen en reken-wiskundige ontwikkeling.
• Hardnekkige stagnatie in de rekenontwikkeling.
• Leerling laat, ondanks gespecialiseerde hulp,
(te) weinig aantoonbare vooruitgang zien.
• Problemen vanaf verwerven van de
basisvaardigheden (in domein Getallen en
Bewerkingen). Daarnaast ook problemen binnen
de domeinen Verhoudingen, Meten, Tijd en
Geld.
Dyscalculie als meest ernstig reken-
wiskundeprobleem
• Onderscheid dyscalculie – ernstig reken-
wiskundeprobleem lastig te maken.
• Kindprobleem of onderwijsprobleem?
• Passende Perspectieven voor leerlingen die 1F
niet halen; zijn ook leerlingen met dyscalculie bij.
• Leerlingen met dyscalculie kunnen in alle routes
zitten, route 1 is maar slechts weinigen in route
3.
• Aanpak is niet anders, gaat om passend aanbod
Keuzes in doelen
• Op basis van de ijsbergmetafoor
• Selecteren, in plaats van aftoppen
• Leidend tot doelenlijsten en overzichten van
leerroutes
Alles tot op het meest
formele niveau aanbieden;
Niet alle domeinen
Keuzes maken, minder formeel
maar wel alle domeinen
Drieslagmodel (ERWD)
Overzichten en doelenlijsten
Combinatie van overzichten van leerroutes en doelenlijsten
maakt het maken van verantwoorde keuzes makkelijker.
Leerroutes op A3 formaat
Producten Passende Perspectieven
Opdracht
Verkenning materialen
• Welke mogelijkheden zie je in de materialen?
• Welke knelpunten voorzie je?
• Hoe zou je het op jouw school kunnen inzetten?
• Wat heb je in jouw beroepspraktijk nodig, om
met de materialen te kunnen werken?
Gebruik op school in stappen
1 Beginsituatie in kaart brengen (OPP) en
leerroute kiezen
2 Doelen selecteren: overzichten en doelenlijsten
3 Activiteiten bij doelen selecteren
Bron: rekenmethode, aanvullende middelen
4 Lesgeven
5 Reflecteren/evalueren
Werkwijze Passende Perspectieven
Stap 1: beginsituatie en leerroute
• Cito toetsen (vaardigheidsniveau), methodegebonden
toetsen en observatiegegevens uit rekenlessen
• DL, DLE
• Cognitieve mogelijkheden (IQ)
• Niet cognitieve persoonlijkheidskenmerken (bv
werkhouding, concentratie, …)
• Bevorderende en belemmerende factoren
• Niveau van instructie (handelingsniveau: formeel/informeel
etc)
Beginsituatie en gekozen leerroute opnemen in groepsoverzicht
Stap 2: doelen selecteren
• Beginsituatie naast de leerroutes leggen.
• Vaststellen welke doelen naar verwachting
haalbaar zijn
• Vanuit lange termijn doelen, kleine haalbare
doelen formuleren.
• Leerlingen deel uit laten maken van hun eigen
leerproces ahv de leerroute. (Wat kun je al? Wat
wil je leren?)
Doelen opnemen in groepsplan
Stap 3: activiteiten selecteren
• Rekenmethodes
• Rekenweb, Ambrasoft, nieuwsbegrip,
nieuwsrekenen, Speciaal Rekenen
Getallen tot 1000 verkennen,
maar ook
breuken op basaal niveau
Stap 4: Uitvoering plan
• Rijke activiteiten, met de doelen voor ogen
Stap 5: Reflecteren
• Zit de leerling in de juiste route?
• In hoeverre zijn gestelde doelen gehaald?
• Herhaling nodig, met welke hulpmiddelen?
• Bij voldoende: nieuwe set doelen. Cyclus
herhaalt zich.
Ervaringen
Enkele conclusies
Producten/ materialen:
• Geven houvast
• Overzichten nodigen uit tot dialoog over:
– Doelen
– Gebruikte hulpmiddelen
– Doorgaande lijn
– Toetsing
– Overdracht
• Plaatsen van leerlingen op een leerlijn gaat goed
en genuanceerd
Doelen selecteren
• Koppeling methode en materialen aan doelen is lastiger
• Samen keuzes maken: leerkracht – IB
• Werken vanuit doelen makkelijker als de school de methode al als bron gebruikt…
• Neiging bestaat doelen op beheersingsniveau te kiezen, wat kan leiden tot stagnatie in ontwikkeling
• Doelen zone naaste ontwikkeling in groepsplan
Implementatie vragen/ tips t.a.v doelen stellen:
• Klein beginnen
• Eerst langere termijn doelen (3 maanden),
daarna inzoomen naar komende week of weken
• Werken met groepsplannen voor de langere
termijn
Opbrengsten
‘Ik dacht dat ik al doelgericht werkte, maar dit maakt
het nog veel concreter.’
‘Ik merk dat ik nog specifieker mijn doelen kan stellen
en me nog gerichter met de instructie kan bezighouden.’
`Erg prettige manier van werken. Het OPP wordt steeds meer een
document van de leerkracht waarmee in de klas kan worden gewerkt.'
`Dit geeft meer inzicht in wat een leerling wel of niet kan en waar
ik dus wel aandacht aan moet besteden en waar minder. Dit kan ik
goed gebruiken als stuk om met ouders en leerling te bespreken
waar het komende half jaar aan gewerkt moet worden.`
Afsluiting
Neem nog eens een kijkje op
www.passendeperspectieven.slo.nl
x 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
x 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
x 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10