Paper of Maria Petrocheilou on court interpreting 12 May 08

1

ΜΑΡΙΑ ΠΕΣΡΟΦΕΙΛΟΤ Σμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο [email protected]

«Το προφίλ του διερμηνέα δικαστηρίων στον κόσμο: εθνικοί σύλλογοι και διεθνείς ενώσεις» Παρότι η διερμηνεία δικαστηρίων δεν έχει συγκεκριμένη χρονική αφετηρία, αφού υπάρχει από τότε που δημιουργήθηκε το σύστημα δικαιοσύνης με τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα, αποτελεί τη «Σταχτοπούτα» της διερμηνείας σε σύγκριση με τη διερμηνεία συνεδρίων, η οποία παραδόξως καθιερώθηκε πριν περίπου μισό αιώνα κατά τη διάρκεια μιας δίκης, της Δίκης της Νυρεμβέργης. Από τη δεκαετία του ’60 –‘70 καταβάλλονται σοβαρές προσπάθειες, κυρίως στις προηγμένες χώρες της Δύσης, για την επαγγελματική κατοχύρωση του επαγγέλματος του διερμηνέα δικαστηρίων. Στην παρούσα ανακοίνωση επιχειρείται μια ανασκόπηση των προϋποθέσεων για την επαγγελματική κατοχύρωση των διερμηνέων δικαστηρίων και παρουσιάζονται οι εθνικοί σύλλογοι των διερμηνέων δικαστηρίων των ΗΠΑ (NAJIT, CCIA, WITS, RID), του Ηνωμένου Βασιλείου (APCI, IoL, ITI), της Αυστρίας (Österreichischer Verband der Gerichtsdolmetscher), της Γερμανίας (ΑΤΙCOM, BDÜ, ADÜ) και της Ελβετίας (ASTTI), όπως και η διεθνής ένωση διερμηνέων (AICC). Ειδικά για την Ελβετία γίνεται αναφορά στο τι ισχύει για τους διερμηνείς δικαστηρίων μετά τη πρόσφατη μεταρρύθμιση στο καντόνι της Ζυρίχης, το οποίο αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση.

2

1. Ορισμός community interpreting και διαφορές από τη διερμηνεία συνεδρίων. Η «κοινοτική διερμηνεία» έχει οριστεί ως εξής: α. η διερμηνεία που διεξάγεται στις γειτονιές και στις δημόσιες υπηρεσίες (community agencies) από «ερασιτέχνες ή αυτοσχέδιους ad hoc διερμηνείς» (βλ. Gonzalez et al 1991). Παρότι η Holly Mikkelson προσυπογράφει το 1991 μαζί με τις Gonzalez Roseann και Vazquez Victoria αυτόν τον ορισμό, το 2008 δεν αποδέχεται το σκέλος που αναφέρεται στους «ερασιτέχνες ή αυτοσχέδιους διερμηνείς»· β. μια πιο επίσημη ασχολία επαγγελματιών που έχουν κατάρτιση στην ιατρική, νομική διερμηνεία ή διερμηνεία κοινωνικού χαρακτήρα. (Unattributed article 1995)· γ. η Roda Roberts υιοθετεί τον ορισμό της ανακοίνωσης του Πρώτου Διεθνούς υνεδρίου για τη Διερμηνεία σε νομικές, υγειονομικές/ιατρικές ή κοινωνικές υπηρεσίες (First International Conference on Interpreting in Legal, Health and Social Service Settings) (βλ. Mikkelson 1996):

Community interpreting enables people who are not fluent speakers of the official language(s) of the country to communicate with the providers of public services so as to facilitate full and equal access to legal, health, education, government and social services.

(Η «κοινοτική» διερμηνεία επιτρέπει σε όσους δεν μιλούν άπταιστα την/τις επίσημη/ες γλώσσα/ες της χώρας να επικοινωνήσουν με τους παροχείς των δημοσίων υπηρεσιών ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης και ίση πρόσβασή τους στις νομικές, υγειονομικές, εκπαιδευτικές, κυβερνητικές και κοινωνικές υπηρεσίες).

Αυτό σημαίνει ότι σε αντιπαράθεση με άλλα είδη διερμηνείας όπως η συνεδριακή διερμηνεία και η διερμηνεία συνοδείας (escort interpreting): 1. οι υπηρεσίες κοινοτικής διερμηνείας δεν παρέχονται σε αντιπροσωπείες συνεδρίων, διπλωμάτες, επαγγελματίες ή επιχειρηματίες που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, αλλά στους κατοίκους της κοινότητας· 2. οι κοινοτικοί διερμηνείς διασφαλίζουν καταρχήν την πρόσβαση του «πελάτη» στις ημόσιες υπηρεσίες και γι‟αυτό εργάζονται κυρίως σε θεσμικούς/δημόσιους φορείς· 3. διερμηνεύουν κυρίως ερωτοαπαντήσεις, διαλόγους (άρα καταστάσεις διάδρασης διαλογικού χαρακτήρα) και όχι ομιλίες· 4. κατά κανόνα διερμηνεύουν προς και από τη γλώσσα εργασίας τους. Οπότε δεν έχουν τη δυνατότητα να πουν, όπως οι διερμηνείς συνεδρίων, ότι παρέχουν υπηρεσίες διερμηνείας μόνο προς τη γλώσσα Α· 5. πάρα πολλές γλώσσες, εκ των οποίων πολλές είναι μειονοτικές και δεν είναι

επίσημες γλώσσες καμίας χώρας (π.χ. αφρικανικές διάλεκτοι), διερμηνεύονται στο επίπεδο της κοινότητας, (σε αντίθεση με τον περιορισμένο αριθμό γλωσσών της διεθνούς διπλωματίας και του εμπορίου, τις οποίες χειρίζονται διερμηνείς συνεδρίων και συνοδοί) και

6. οι κοινοτικοί διερμηνείς συχνά θεωρούνται «πολισμικοί μεσίτες/πράκτορες» (cultural brokers), δηλ. πολιτισμικοί διαμεσολαβητές που δεν περιορίζονται στον απλό παραδοσιακό ρόλο του διερμηνέα.

ε επίπεδο ορολογίας παρατηρούμε διαφοροποιήσεις στον αγγλόφωνο κόσμο. Αντί για community interpreting στο Ηνωμένο Βασίλειο προτιμούν τον όρο public service interpreting και public interpreter, στον Καναδά χρησιμοποιούν συχνά τον όρο cultural interpreting, ενώ απαντώνται γενικά και οι όροι dialogue interpreting και ad hoc interpreting.

3

2. Ορισμός court interpreting και διαφορές από τη διερμηνεία συνεδρίων Ως ορισμό της διερμηνείας δικαστηρίων, που κατά πολλούς υπάγεται στην κοινοτική διερμηνεία, επιλέγουμε ένα απόσπασμα από το δικτυακό τόπο της NAJIT (http://www.najit.org/faq.html#q1), όπου στο ερώτημα «τι κάνουν οι διερμηνείς δικαστηρίων;» διαβάζουμε την εξής απάντηση:

In English-speaking countries, they interpret for people who come before the courts who cannot communicate effectively in English. These include defendants and witnesses in criminal courts as well as litigants and witnesses in family and civil courts. Interpreters also work in out-of-court settings such as attorney-client meetings, depositions, witness preparation sessions, and interviews with court support personnel (e.g., probation).

[τις αγγλόφωνες χώρες [οι διερμηνείς δικαστηρίων] διερμηνεύουν για άτομα που εμφανίζονται στο δικαστήριο χωρίς να μπορούν να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά στα αγγλικά. ε αυτά περιλαμβάνονται κατηγορούμενοι και μάρτυρες σε ποινικά δικαστήρια, όπως και αντίδικοι και μάρτυρες σε οικογειακά και αστικά δικαστήρια. Οι διερμηνείς εργάζονται και εκτός δικαστηρίου, π.χ. σε συναντήσεις μεταξύ δικηγόρου και πελάτη, καταθέσεις, συνεδρίες προετοιμασίας μαρτύρων και συνεντεύξεις με προσωπικό υποστήριξης δικαστηρίων (π.χ. αστυνομικής επιτήρησης)].

Ποιες είναι όμως οι βασικές διαφορές μεταξύ διερμηνείας δικαστηρίων και διερμηνείας συνεδρίων; 1. Σις περισσότερες φορές ο διερμηνέας δικαστηρίων δεν δουλεύει σε καμπίνα, γιατί τα περισσότερα δικαστήρια δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις ταυτόχρονης διερμηνείας. Αυτό είναι λογικό αν σκεφτούμε ότι λίγες δίκες χρειάζονται διερμηνεία και μια τυπική διερμηνεία σε δικαστήριο αφορά σε καταστάσεις, όπως π.χ. ακρόαση, δίκη, ανακρίσεις μαρτύρων/διαδίκων, με διάρκεια που ποικίλλει από 30 λεπτά μέχρι το πολύ 2 ώρες. Σαυτόχρονη διερμηνεία αντίθετα απαντάται σε διεθνή δικαστήρια, όπως π.χ. στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia (ICTY)), ή σε δικαστήρια ορισμένων χωρών, π.χ. στις ΗΠΑ, όπου οι υποθέσεις εκδικάζονται χωρίς διακοπή και για την επιτάχυνση των διαδικασιών τα δικαστήρια διαθέτουν εγκαταστάσεις ταυτόχρονης διερμηνείας .

2. Όπως και ένας διερμηνέας συνεδρίων, ο διερμηνέας δικαστηρίων διερμηνεύει χρησιμοποιώντας τις δεξιότητες της διαδοχικής διερμηνείας. Η διάρκεια όμως του κειμένου που καλείται να διερμηνεύσει είναι πολύ μικρότερη, τις περισσότερες φορές σε επίπεδο πρότασης ή και μέρους πρότασης, ανάλογα με τις οδηγίες του δικαστή που συνήθως καθορίζει το ρυθμό.

3. Όπως ο διερμηνέας συνεδρίων (σε συναντήσεις επιχειρηματιών, επισκέψεις σε εργοστάσιο, επισκέψεις πολιτικών αντιπροσωπειών/αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, συνεντεύξεις τύπου, εκπαιδευτικές επισκέψεις), και ο διερμηνέας δικαστηρίων μπορεί να κληθεί να διερμηνεύσει ψιθυριστά (Chuchotage [whispered interpretation]).

4. Διαφορές σε επίπεδο γλώσσας και εκφοράς λόγου που οφείλονται στα εξής: Α. Σο μορφωτικό επίπεδο του πελάτη ενός διερμηνέα δικαστηρίων είναι συνήθως χαμηλότερο από αυτό ενός μέσου συνέδρου. Ως εκ τούτου ο πελάτης δεν διαθέτει

4

συνήθως την ευφράδεια ή ευγλωττία ενός ομιλητή συνεδρίου. Παράλληλα όμως είναι πάρα πολύ σημαντικό ο κατηγορούμενος ή ο μάρτυρας να διερμηνευτούν σωστά. Γι‟αυτό και ο διερμηνέας πρέπει να έχει τις απαραίτητες γλωσσικές ικανότητες και δεξιότητες. Β. Οι μάρτυρες/ενάγοντες/εναγόμενοι μιλούν πολλές φορές με φόβο ή αβεβαιότητα, ο λόγος τους επομένως χαρακτηρίζεται από έλλειψη ειρμού ή συνοχής, σε αντίθεση με τους ομιλητές συνεδρίων, οι οποίοι μπορεί έρχονται στα συνέδρια με ομιλίες που έχουν προετοιμάσει από πριν. Οι ομιλητές συνεδρίως όμως ενδέχεται να μιλούν υπερβολικά γρήγορα και να διαβάζουν, από τρακ ή άγχος ή επειδή δεν έχουν αυτοπεποίθηση στη ρητορική τους ικανότητα ή είναι η πρώτη φορά που μιλούν μπροστά σε κοινό. Γ. Η διερμηνεία δικαστηρίων απαιτεί «μικτή» γνώση και δεξιότητες άμεσης, διαδοχικής και ταυτόχρονης διερμηνείας. Δικαστήρια και δικαστές τείνουν να ζητούν από το διερμηνέα διαφορετική προσέγγιση και πολλοί διερμηνείς προσπαθούν να κάνουν ό,τι τους πει ο δικαστής, ο οποίος παρότι ηγείται της αίθουσας του δικαστηρίου δεν είναι ο πλέον ειδικός σε θέματα διερμηνείας και μετάφρασης. Εδώ προκύπτει το θέμα της ανάγκης σχετικής εκπαίδευσης των νομικών και των δικαστών. 3. Οι διερμηνείς δικαστηρίων σπάνια εργάζονται με κάποιον άλλο συνάδερφο. Εργάζονται σχεδόν πάντα μόνοι τους αφού οι υπηρεσίες διερμηνείας που καλούνται να προσφέρουν σπάνια ξεπερνούν τις 2 ώρες. ε δίκες μακράς διάρκειας πρέπει ωστόσο να γίνεται ειδική συμφωνία και να προβλέπεται η παρουσία δεύτερου διερμηνέα. 4. Οι διερμηνείς δικαστηρίων δεν εργάζονται μόνο στο δικαστήριο, αλλά και στην αστυνομία, στην υπηρεσία αλλοδαπών και σε άλλες συναφείς υπηρεσίες, οι οποίες μπορούν να καλέσουν κάποιον διερμηνέα δικαστηρίων να διερμηνεύσει αν οι διερμηνείς της ίδιας της υπηρεσίας δεν είναι διαθέσιμοι. Σα εγκλήματα διαπράττονται ακόμη και σε ακατάλληλες ώρες, πράγμα που σημαίνει ότι και οι διερμηνείς ενδέχεται να κληθούν να εργαστούν σε ακατάλληλες ώρες. Όμως αυτό είναι περισσότερο εξαίρεση παρά ο κανόνας, εκτός αν κάποιος εργάζεται για μια σημαντική υπόθεση δίωξης ναρκωτικών ή χρηματοοικονομικό σκάνδαλο. 5. Ως διερμηνέας δικαστηρίων πρέπει να είσαι απολύτως ουδέτερος και αμερόληπτος, ιδίως γιατί ο «πελάτης», που συνήθως είναι και συμπατριώτης του διερμηνέα, λόγω της κοινής καταγωγής τείνει να θεωρεί το διερμηνέα ως σύμμαχο και προσπαθεί να τον προσεταιριστεί. Ο διερμηνέας πρέπει να κρατά απόσταση ασφαλείας, λόγω της φυσικής εγγύτητας του πελάτη, και να διατηρεί την αντικειμενικότητά του. 6. Η διερμηνεία δικαστηρίων θεωρείται υποδεέστερη ή ευκολότερη εύκολη από τη διερμηνεία συνεδρίων. Η Liese Katschinka, μέλος της Επιτροπής Νομικής Διερμηνείας και Διερμηνείας Δικαστηρίων της Διεθνούς Ένωσης Διερμηνέων υνεδρίων (AIIC) αναφέρει σχετικά:

I think it would be highly informative for interpreters who work only at conferences and with conference-room facilities, to attend a court session with interpretation. In particular, they would soon realise that unless you have mastered all interpreting skills - in addition to knowing the legal system and the particulars of the specific case – you will be unable to perform well in a court job.

[Νομίζω θα ήταν ιδιαίτερα κατατοπιστικό για τους διερμηνείς που εργάζονται μόνο σε συνέδρια και με εγκαταστάσεις συνεδριακού τύπου να παρακολουθήσουν

5

μια συνεδρία σε δικαστήριο με διερμηνεία. Γιατί έτσι θα διαπιστώσουν σύντομα ότι, πέρα από το να γνωρίζεις το νομικό σύστημα και τις λεπτομέρειες της συγκεκριμένης υπόθεσης, αν δεν κατέχεις όλες τις δεξιότητες που πρέπει να έχει ένας διερμηνέας, δεν θα είσαι σε θέση να κάνεις σωστά τη δουλειά σου ως διερμηνέας δικαστηρίου]. (Liese Katschinka (2000) at http://www.aiic.net/ViewPage.cfm/page239)

3. Επαγγελματική κατοχύρωση επαγγέλματος – Δυσκολίες/Προβληματισμοί Η νομική διερμηνεία θεωρείται η ταχτοπούτα της διερμηνείας:

Legal interpreting is the Cinderella of interpretation: an unglamorous girl who is only of late developing a degree of appeal.

[Η νομική διερμηνεία είναι η ταχτοπούτα της διερμηνείας: ένα καθόλου ελκυστικό κορίτσι που μόνο τελευταία έχει αρχίσει να αποκτά κάποια γοητεία].

[Repa, Jindra (1991): 595] Παρότι η διερμηνεία δικαστηρίων δεν έχει ιστορικά συγκεκριμένη χρονική αφετηρία και υπάρχει από τότε που ιδρύθηκε το σύστημα δικαιοσύνης με τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα και παρόλο που η διερμηνεία συνεδρίων καθιερώθηκε με τη Δίκη της Νυρεμβέργης, όλα αυτά δεν έχουν βοηθήσει στην επαγγελματική κατοχύρωση του επαγγέλματος του διερμηνέα δικαστηρίων. Μόλις τη δεκαετία του „60/‟70 το θέμα της πλήρους έλλειψης υποδομής για τη διερμηνεία δικαστηρίων άρχισε να συγκεντρώνει στη Βόρεια Αμερική όλο και περισσότερο ενδιαφέρον και προσοχή. Διάφορες προσπάθειες έχουν γίνει έκτοτε προς την κατεύθυνση της επαγγελματικής κατοχύρωσης του διερμηνέα δικαστηρίων. Ποιες είναι όμως οι προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληρούνται για την κατοχύρωση οποιουδήποτε επαγγέλματος; Τπάρχουν τρεις θεωρίες: η θεωρία των προσωπικών χαρακτηριστικών, η θεωρία του ελέγχου και το μοντέλο του Σσένγκ που αποτελεί συνδυασμό των δύο παραπάνω θεωριών. 1. Θεωρία των Προσωπικών Φαρακτηριστικών (Trait Theory): ύμφωνα με αυτήν τη θεωρία μια ασχολία (occupation) γίνεται επάγγελμα (profession) όταν αποκτά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, δηλαδή την τήρηση ενός κώδικα ηθικής/δεοντολογίας, τη συγκέντρωση θεωρητικής γνώσης, απόκτηση άδειας εξασκήσεως επαγγέλματος ή εγγραφή (registration) σε κάποια λίστα και συναδερφική αλληλεγγύη και αφοσίωση. 2. Θεωρία του Ελέγχου (Theory of Control): ύμφωνα με αυτήν όσο μεγαλύτερο έλεγχο έχουν όσοι ασκούν ένα επάγγελμα (practitioners) στην ουσία της δουλειάς τους και στην αγορά στην οποία εργάζονται, τόσο μεγαλύτερη επαγγελματική κατοχύρωση απολαμβάνει ένα επάγγελμα. Τπό αυτήν την έννοια, η επαγγελματική κατοχύρωση είναι συλλογική προσπάθεια και όχι ατομική:

Powerful professions are characterized by powerful associations [Σα ισχυρά επαγγέλματα χαρακτηρίζονται από ισχυρούς συλλόγους] [Tseng, Joseph (1992): p. 20]

Ας πάρουμε ως παράδειγμα το δικηγορικό σύλλογο και τις αρμοδιότητες των δικηγόρων που στην Ελλάδα περιλαμβάνουν ακόμη και την ιδιότητα του μεταφραστή. Σο κύρος ενός επαγγέλματος βασίζεται συχνά στην πρόσδοση μυστηρίου ή αινιγματικότητας στην εξειδικευμένη γνώση όσων ασκούν το επάγγελμα (Mystification of specialized knowledge), έτσι ώστε να αποθαρρύνονται όσοι ανήκουν σε

6

συναφείς/συγγενικές ειδικότητες, οι λεγόμενοι παρείσακτοι (interlopers), από το να μεταπηδήσουν στον κλάδο. την πρόσδοση μυστηρίου συνδράμει και ότι συγκεκριμένες επαγγελματικές κατηγορίες αποκτούν δύναμη όταν ορίζουν τις ανάγκες των πελατών και όχι οι πελάτες τις δικές τους ανάγκες. Η θεωρία του ελέγχου επίσης προϋποθέτει ότι τα ισχυρά επαγγέλματα προχωρούν σε συμμαχίες με το κράτος. Αν καταστήσουν σαφές ότι προσφέρουν υπηρεσία ωφέλιμη για το κοινό καλό, το κράτος είναι πρόθυμο να τους παραχωρήσει ειδικά προνόμια και ανεξαρτησία. 3. Σο Μοντέλο του Σσένγκ (Tseng Model): Σο μοντέλο του Σσενγκ συνδυάζει στοιχεία από τη θεωρία των χαρακτηριστικών και τη θεωρία του ελέγχου και προσθέτει άλλα βάσει της εμπειρίας του ως διερμηνέας συνεδρίων. ύμφωνα με τον Σσενγκ η πρώτη φάση στη διαδικασία επαγγελματικής κατοχύρωσης είναι η αταξία της αγοράς. Η εν λόγω περίοδος χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των επαγγελματιών: οι επαγγελματίες δεν μπορούν να εμποδίσουν άτομα εκτός του γνωστού επαγγελματικού κύκλου (outsider) από το να ασκήσουν το επάγγελμά τους. Οι ίδιοι οι πελάτες ενδέχεται να μην καταλαβαίνουν καλά τι ακριβώς κάνουν οι επαγγελματίες ενός συγκεκριμένου επαγγελματικού κλάδου ή να μην εμπιστεύονται ιδιαίτερα τις υπηρεσίες που θα λάβουν και μπορεί να ενδιαφέρονται μόνο για την τιμή. Ή πάλι οι πελάτες που επιθυμούν επαγγελματίες και ποιοτικές υπηρεσίες μπορεί να μην γνωρίζουν που μπορούν να τους αναζητήσουν. Αντίθετα με τους γιατρούς και τους δικηγόρους, οι διερμηνείς έχουν να κάνουν με πελάτες που νομίζουν ότι ξέρουν τι κάνουν οι διερμηνείς (ενώ στην πραγματικότητα δεν ξέρουν). Κυρίως στην περίπτωση της κοινοτικής διερμηνείας, οι πελάτες τείνουν να υποτιμούν την αξία των υπηρεσίων διερμηνείας. Τπό αυτές τις συνθήκες, οι επαγγελματίες δεν έχουν κίνητρο να εξειδικευτούν, δηλ. να λάβουν ειδική κατάρτιση. Οι σχολές κατάρτισης έχουν διαφορετικά κριτήρια εισαγωγής σπουδαστών/φοιτητών, διαφορετική διάρκεια κατάρτισης, πρόγραμμα σπουδών, ενώ διαφορετικά προσόντα έχουν τόσο οι απόφοιτοι όσο και οι εκπαιδευτές. Από την άλλη πλευρά, οι σχολές θέλουν να έχουν φοιτητές για να επιβιώσουν και σε αυτήν την προσπάθειά τους μπορεί να προμηθεύουν την αγορά με υπερβολικό αριθμό διερμηνέων. Όσο αυξάνεται ο ανταγωνισμός τόσο δυσκολεύονται οι επαγγελματίες διερμηνείς να πείσουν τους πελάτες να τηρήσουν τις αναγκαίες συνθήκες εργασίας (ωράριο, αριθμός διερμηνέων κλπ.). Εδώ όμως οι σχολές κατάρτισης μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο αφού οι σοβαροί επαγγελματίες με κατάρτιση και προσόντα δεν είναι ικανοποιημένοι με την υπάρχουσα κατάσταση. Ιδίως όταν ο αριθμός των αποφοίτων αυξάνεται στην αγορά, όλοι συμφωνούν ότι είναι απαραίτητο να οργανωθεί το επάγγελμα με σκοπό την προστασία των πελατών από τους μη επαγγελματίες. Εδώ ξεκινά η Υάση 2 που συνίσταται στην εδραίωση του επαγγέλματος και την ανάπτυξη συναίνεσης για τις φιλοδοξίες των επαγγελματιών. Οι σχολές κατάρτισης πρέπει να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση ποιοτικών υπηρεσιών υποστηρίζοντας τη δημιουργία επαγγελματικών συλλόγων/ενώσεων. Η Υάση 3 είναι το επόμενο βήμα. Εδώ ο επαγγελματικός σύλλογος ή ένωση αποτελεί σημαντικό σταθμό προς την επαγγελματική κατοχύρωση. ε αυτό το στάδιο οι επαγγελματίες μπορούν να δουλέψουν μαζί με τους συναδέρφους τους για να επηρεάσουν την περιγραφή του επαγγέλματός τους και τη συμπεριφορά των

7

συναδέρφων, να ελέγξουν την εισαγωγή νέων διερμηνέων στον υπάρχοντα κύκλο διερμηνέων και να αυξήσουν το κύρος τους στα μάτια των πελατών και του κοινού. Σο επόμενο βήμα είναι ο επαγγελματικός σύλλογος να αποκτήσει πρότυπα δεοντολογίας, κώδικα ηθικής, ο οποίος είναι απαραίτητος για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των πελατών και να ασκούν εσωτερικό έλεγχο. Όσο περισσότερη επιρροή αποκτά ένας σύλλογος, τόσο περισσότερο λεπτομερής είναι ο κώδικας ηθικής και εφαρμόζεται αυστηρότερα. ημαντικός παράγοντας για την επαγγελματική κατοχύρωση είναι επίσης ο έλεγχος εισαγωγής νέων μελών στο επάγγελμα. Γι‟αυτό είναι σημαντική η διαπίστευση. τις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, υπάρχει η American Translators Association, για την οποία η διαπίστευση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει κανείς ενεργό μέλος, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι δεσμευτικό για το νόμο. Οι διερμηνείς δικαστηρίων, από την άλλη, εκπροσωπούνται από οργανώσεις που στην καλύτερη περίπτωση έχουν συμβουλευτικό ρόλο σε κυβερνητικά προγράμματα πιστοποίησης, ενώ το Registry of Interpreters for the Deaf, διαχειρίζεται το δικό του νομικά αναγνωρισμένο πρόγραμμα πιστοποίησης. Όταν οι επαγγελματικοί σύλλογοι αποκτούν δύναμη, μπορούν να επηρεάσουν περισσότερο πρώτα το κοινό με διαφημιστικές εκστρατείες και μετά τους κρατικούς φορείς για την απόκτηση νομικής αναγνώρισης και την επιβολή χορήγησης άδειας εξάσκησης επαγγέλματος. Ποια εμπόδια αντιμετωπίζουν οι διερμηνείς δικαστηρίων στο θέμα της επαγγελματικής κατοχύρωσης; ύμφωνα με τη Ruth Morris (1995) οι νομικοί νιώθουν να απειλούνται από την αυτονομία ή τον ανεξάρτητο τρόπο σκέψης του διερμηνέα δικαστηρίων, επειδή φοβούνται ότι ο διερμηνέας μπορεί να σφετεριστεί ή να οικειοποιηθεί το ρόλο του δικαστή σε ό,τι αφορά στην ερμηνεία του νόμου και το ρόλο του δικηγόρου σε ό,τι αφορά στην παρουσίαση αποδεικτικών στοιχείων. Σο νομικό επάγγελμα ελέγχει στενά τη γνώση που απαιτείται για την άσκηση του επαγγέλματος του νομικού και δεν θα αποποιηθεί εύκολα του εν λόγω ελέγχου υπέρ ενός συγγενούς επαγγέλματος. Οι δικηγόροι δηλώνουν για παράδειγμα συνεχώς ότι κατά την απόδοση της σημασίας από τη μία γλώσσα στην άλλη, οι διερμηνείς δικαστηρίων δεν πρέπει να δι-ερμηνεύουν

(«interpret») – αφού αυτή είναι δραστηριότητα που μπορούν να ασκήσουν μόνο οι δικηγόροι -, αλλά να μεταφράζουν («translate»), όρος ο οποίος ορίζεται ως «λέξη προς λέξη/αυτολεξεί απόδοση όσων λέγει ο ομιλητής» (rendering the speaker’s words verbatim). Η Ruth υπογραμμίζει την ανάγκη διάκρισης μεταξύ της «ερμηνείας» (interpreting) ως «ενδογλωσσικής διαδικασίας» (intralingual process) που διεξάγεται από τους δικαστές και που συνίσταται στον «προσδιορισμό της πραγματικής σημασίας ενός γραπτού εγγράφου», και της «διερμηνείας» (interpreting) ως «διαγλωσσικής διαδικασίας» (interlingual process) η οποία συνίσταται στην μεταφορά/απόδοση του μηνύματος από τη μία γλώσσα στην άλλη. Ένα άλλο εμπόδιο συνίσταται στο ότι οι πελάτες των διερμηνέων δικαστηρίων είναι αλλοδαποί. Ο αλλοδαποί και οι ξένες γλώσσες δεν τυγχάνουν ευνοϊκής θεώρησης από τα δικαστήρια. Οι περισσότερες κοινωνίες είναι εχθρικές προς τους μετανάστες και ιδίως τους μετανάστες - κατηγορουμένους. Άρα η εύρεση ενός ειδικευμένου/καταρτισμένου διερμηνέα για αλλοδαπούς που δεν ομιλούν τη γλώσσα της χώρας δεν είναι προτεραιότητα.

8

Ένα άλλο πρόβλημα έχει να κάνει με την απουσία ενός συστηματικά οργανωμένου συνόλου γνώσεων που να ανήκουν αποκλειστικά στο επάγγελμα. υνεπώς, οποιοσδήποτε γνωρίζει – ακόμη και στοιχειωδώς - μια ξένη γλώσσα νομίζει ότι μπορεί να διερμηνεύσει και να μεταφράσει. Η γνώση των γλωσσών δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των διερμηνέων. Άλλωστε δεν υπάρχει συναίνεση μεταξύ των ειδικών σχετικά με το αν η διερμηνεία είναι τέχνη ή επιστήμη, πράγμα που δημιουργεί σύγχυση και στους ίδιους τους πελάτες. υνοπτικά, για την επαγγελματική κατοχύρωση των διερμηνέων δικαστηρίων απαιτούνται τα εξής (Roberts, Roda (1994): 133-136): 1. σαφής ορισμός του επαγγέλματος 2. αποσαφήνιση του ρόλου του διερμηνέα δικαστηρίων 3. εκπαίδευση/κατάρτιση του διερμηνέα δικαστηρίων 4. κατάρτιση των εκπαιδευτών των διερμηνέων δικαστηρίων 5. εκπαίδευση των επαγγελματιών που εργάζονται με διερμηνείς («client education») 6. διαπίστευση των διερμηνέων δικαστηρίων 7. ανάπτυξη ενός ισχυρού επαγγελματικού συλλόγου που εκπροσωπεί την

πλειονότητα των διερμηνέων δικαστηρίων. 4. Παρουσίαση εθνικών συλλόγων διερμηνέων δικαστηρίων 4. I. Ηνωμένες Πολιτείες τις Ηνωμένες Πολιτείες, παρότι είναι χώρα μεταναστών, οι πιο σημαντικές δικαστικές αρχές της χώρας δεν αναγνώριζαν, μέχρι τις αρχές τις δεκαετίας του 1970, το δικαίωμα του κατηγορουμένου να έχει διερμηνέα κατά τη διάρκεια της δίκης. Δεν έδιναν επίσης καμία προσοχή στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών διερμηνείας. O Ομοσπονδιακός Νόμος για τους Διερμηνείς Δικαστηρίων (Federal Court Interpreters Act) ψηφίστηκε μόλις το 1978. Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει έκτοτε, μένουν ακόμα να γίνουν σημαντικές βελτιώσεις στον τομέα της διερμηνείας δικαστηρίων (Ruth (1998): 3). 4. I.1. Καλιφόρνια ύμφωνα με το ύνταγμα της Καλιφόρνια, ένα άτομο που δεν μπορεί να καταλάβει αγγλικά δικαιούται ένα διερμηνέα κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσής του. Σα δικαστήρια πρέπει συνεπώς να παρέχουν ειδικά εκπαιδευμένο διερμηνέα για τους μάρτυρες, τους ενάγοντες και τους εναγόμενους που δεν καταλαβαίνουν καθόλου ή λίγο αγγλικά. Σον Ιανουάριο του 1993 το Δικαστικό υμβούλιο (Judicial Council) ανέλαβε την ευθύνη να χορηγεί πιστοποίηση και να εξασφαλίζει την εγγραφή σε ειδικό μητρώο διερμηνέων δικαστηρίων. Έκτοτε διεξάγεται μια Εξέταση Πιστοποίησης Διερμηνέων Δικαστηρίων. ήμερα η εν λόγω εξέταση είναι διαθέσιμη σε 12 γλώσσες (αραβικά, αρμενικά (ανατολικά και δυτικά), κινέζικα (καντονέζικα), ιαπωνικά, κορεάνικα, κινεζικά (μανδαρίνικα), πορτογαλικά, ρωσικά, ισπανικά, βιετναμικά, ταγκαλόγκ (Υιλιππίνες)). Οι διερμηνείς που περνούν επιτυχώς τις εξετάσεις εγγράφονται ως ορκωτοί διερμηνείς δικαστηρίων («certified court interpreters»). Η εξέταση πιστοποίησης περιλαμβάνει γραπτή εξέταση (στην αγγλική γλώσσα και τη γλώσσα στόχο: λεξιλόγιο, κατανόηση γραπτού κειμένου και γραμματική) και προφορική εξέταση (ταυτόχρονη και διαδοχική διερμηνεία και μετάφραση εξ όψεως). Μετά την επιτυχή εξέταση, ο διερμηνέας δικαστηρίων εγγράφεται στο μητρώο διερμηνέων του Judicial Council. Ο διερμηνέας που επιθυμεί να διατηρήσει την πιστοποίηση πρέπει να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο Κώδικα Ηθικής για τα πρώτα 2 έτη εργασίας του ως διερμηνέας συνεδρίων και κάθε δύο χρόνια να επιδεικνύει 30 ώρες

9

συνεχιζόμενης κατάρτισης και 40 ημέρες εργασίας ως διερμηνέας δικαστηρίων. Οι διερμηνείς γλωσσών για τις οποίες δεν προβλέπεται κρατική εξέταση πιστοποίησης ονομάζονται registered interpreters of nondesignated languages («εγγεγραμμένοι διερμηνείς μη προσδιορισμένων γλωσσών»). Και αυτοί οφείλουν να περάσουν εξέταση αγγλικών για να εγγραφούν στο μητρώο. Σο Judicial Council διατηρεί μια δημόσια βάση δεδομένων των διερμηνέων δικαστηρίων που είναι πιστοποιημένοι και εγγεγραμμένοι στο μητρώο του, στους οποίους και δίδεται προτεραιότητα στην ανάθεση εργασίας. ημαντικό ρόλο παίζει επίσης η υμβουλευτική Επιτροπή Διερμηνέων Δικαστηρίων (Court Interpreters Advisory Panel) (CIAP), η οποία δημιουργήθηκε το 1993 και παρέχει βοήθεια στο Δικαστικό υμβούλιο για την ενίσχυση των υπηρεσιών διερμηνείας που παρέχονται στα δικαστήρια και σε διαδίκους που δεν ομιλούν την αγγλική. Η CIAP έχει συνδράμει στην ανάπτυξη σημαντικών πολιτικών στον τομέα της πρόσληψης, κατάρτισης, εξέτασης, πιστοποίησης και συνεχιζόμενης κατάρτισης.

4.Ι.2. New Jersey Η διαδικασία πιστοποίησης διερμηνέων δικαστηρίων στο New Jersey είναι παρόμοια με αυτή της Καλιφόρνια. Κάνουν διάκριση μεταξύ εγκεκριμένων (approved), υπό προϋποθέσεις εγκεκριμένων (conditionally approved) και εγγεγραμμένων διερμηνέων δικαστηρίων (registered). Ένας εγκεκριμένος διερμηνέας έχει φτάσει υψηλό επίπεδο απόδοσης (Master level), ενώ ο υπό προϋποθέσεις εγκεκριμένος έχει επίπεδο εκπαιδευόμενου. Προτεραιότητα στην ανάθεση αποστολών έχουν οι εγκεκριμένοι διερμηνείς. ε περίπτωση γλωσσών για τις οποίες δεν προβλέπεται παρόμοια εξέταση οι διερμηνείς είναι απλώς εγγεγραμμένοι και δεσμεύονται να δώσουν την εξέταση όταν αυτή προβλεφθεί για τη γλώσσα τους. Κάθε δικαστήριο έχει τη δική του διαδικασία πρόσληψης διερμηνέων δικαστηρίων αλλά χρησιμοποιούν συνήθως ένα Μητρώο διερμηνέων (Registry of interpreting resources), το οποίο περιλαμβάνει όλους τους εγγεγραμμένους/εγκεκριμένους διερμηνείς δικαστηρίων. Οι διερμηνείς δικαστηρίων προσλαμβάνονται απευθείας από τα δικαστήρια και όχι από την κεντρική διοικητική υπηρεσία που είναι υπεύθυνη για την έγκριση/εγγραφή διερμηνέων στο μητρώο. ε ορισμένες περιπτώσεις το μόνιμο προσωπικό του δικαστηρίου περιλαμβάνει και διερμηνείς. 4.Ι.3. The National Association of Judiciary Translators and Interpreters (NAJIT) Η NAJIT είναι εγγεγραμμένος επαγγελματικός σύλλογος που συστήθηκε το 1978 σύμφωνα με τη νομοθεσία της Πολιτείας της Νέας Τόρκης.

Σα μέλη της NAJIT δεσμεύονται από έναν Κώδικα Ηθικής και έχουν συγκεκριμένες επαγγελματικές υποχρεώσεις. Η NAJIT έχει πάνω από 1200 μέλη, συμπεριλαμβανομένων ενεργών διερμηνέων και μεταφραστών, όπως και εκπαιδευτών, ερευνητών, φοιτητών και διοικητών. Ενώ τα περισσότερα μέλη της NAJIT διαμένουν στις ΗΠΑ, έχει μέλη και στη Λατινική Αμερική, Ευρώπη, Ασία και Αυστραλία. Όποιος ενδιαφέρεται για τη διερμηνεία δικαστηρίων μπορεί να γίνει μέλος.

Η NAJIT διεξάγει περιοδικές συναντήσεις, δημοσιεύει κάθε τρεις μήνες ένα newsletter, Proteus, όπως και γλωσσάρια, εγχειρίδια και άλλες εκδόσεις˙ οργανώνει ομάδες εργασίας και σεμινάρια για να κινητοποιεί τα μέλη της για συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση˙ στέλνει εκπροσώπους της σε πανεπιστημιακά προγράμματα και ινστιτούτα για διερμηνείς δικαστηρίων για να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με τους εκπαιδευόμενους διερμηνείς˙ είναι χορηγός παρουσιάσεων σε εθνικές συναντήσεις με

10

άλλους συλλόγους διερμηνέων και μεταφραστών ή παρεμφερών επαγγελμάτων˙ διατηρεί δικτυακό τόπο και διεξάγει άλλες δραστηριότητες που προωθούν το γενικό καλό της Ένωσης και των μελών της. Παρέχει πιστοποίηση για διερμηνείς δικαστηρίων για την ισπανική γλώσσα.

4.Ι.4. California Court Interpreters Association (CCIA) Ο ύλλογος Διερμηνέων Δικαστηρίων της Καλιφόρνια (CCIA) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ασχολείται με την προώθηση του επιπέδου της διερμηνείας δικαστηρίων και προωθεί τα συμφέροντα του επαγγέλματος. Ιδρύθηκε το 1971, και τώρα έχει εκπροσώπους σε όλη την Καλιφόρνια, όπως και εν γένει μέλη σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες. Περίπου 800 μέλη, επαγγελματίες διερμηνείς και μεταφραστές, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στα διάφορα δικαστήρια όπως και στην ιατρική και επιχειρηματική κοινότητα σε περίπου 70 γλώσσες και διαλέκτους. Μέλος της CCIA μπορεί να γίνει όποιος εργάζεται ως διερμηνέας δικαστηρίων, ενδιαφέρεται για ή σχετίζεται με το επάγγελμα του διερμηνέα δικαστηρίων. 4.I.5. Washington State Court Interpreters and Translators Society (WITS) H WITS είναι ένωση διερμηνέων και μεταφραστών δικαστηρίων στην Πολιτεία της Washington. Η διοικητική υπηρεσία των δικαστηρίων (The Administrative Office of the Courts) της πολιτείας της Washington παρέχει πιστοποίηση για πολλές γλώσσες που χρησιμοποιούνται στα δικαστήρια και οργανώνει προγράμματα για τον προσανατολισμό δικαστών και δικαστικού προσωπικού σχετικά με τη χρήση διερμηνέων στο δικαστήριο. Η WITS είναι χορηγός διαφόρων εκδηλώσεων που στοχεύουν στο να βοηθήσουν τους διερμηνείς και μεταφραστές δικαστηρίων να αναπτύξουν περαιτέρω τις δεξιότητές τους και να παρέχουν ενημέρωση σχετικά με το αναδυόμενο επάγγελμα του διερμηνέα δικαστηρίων. Σα μέλη πρέπει να τηρούν τον Κώδικα υμπεριφοράς της Ένωσης. 4.Ι.6. Registry of Interpreters for the Deaf (RID) Σο Μητρώο Διερμηνέων Κωφαλάλων (RID) ιδρύθηκε μετά από μια συνάντηση εργασίας (workshop) που διεξήχθη στις 14-17 Ιουνίου 1964 στο Ball State Teachers College (Ball State University) στο Muncie, Indiana. τόχος της συνάντησης ήταν η καλύτερη διάρθρωση της εκπαίδευσης διερμηνέων και η αναβάθμιση των υπηρεσιών που παρέχονται σε κωφαλάλους. Πολλοί από τους συμμετέχοντες ένιωσαν ότι είχε έρθει η ώρα να υλοποιηθεί η ιδέα της επισημοποίησης της διερμηνείας ως επάγγελματος, και μετά από αλλαγή του ονόματος και σύσταση συλλόγου το 1972 το RID συνεχίζει τη δραστηριότητά του με την τρέχουσα μορφή του μέχρι σήμερα.

Όπως και οι παραπάνω σύλλογοι, και το RID απαιτεί τη δέσμευση των μελών στη διά βίου μάθηση. Διαθέτει ένα πρόγραμμα διατήρησης της πιστοποίησης («Certification Maintenance Programme – CMP») με σκοπό την παρακολούθηση της συνεχούς ανάπτυξης δεξιοτήτων από τους πιστοποιημένους διερμηνείς. Η πιστοποίηση έχει διάρκεια τεσσάρων ετών. Για να διατηρήσει ένα μέλος την πιστοποίησή του για την επόμενη τετραετία πρέπει να συμμετέχει στο πρόγραμμα διατήρησης της πιστοποίησης. Μέσω της εν λόγω συνεχιζόμενης κατάρτισης το Μητρώο Διερμηνέων για Κωφάλαλους στοχεύει στη διασφάλιση παροχής ποιοτικών υπηρεσιών προς τον πελάτη. Σο παραπάνω πρόγραμμα CMP βασίζεται σε εγκεκριμένους χορηγούς του RID. To RID καταβάλλει επίσης σοβαρές προσπάθειες για την κατοχύρωση του επαγγέλματος του διερμηνέα.

11

4.ΙΙ. Ηνωμένο Βασίλειο το Ηνωμένο Βασίλειο, το λίκνο του κοινού δικαίου (common law), χρειάστηκαν ακόμη περισσότερα χρόνια σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να (προσπαθήσουν να) κατανοήσουν την ανάγκη παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών διερμηνείας στο χώρο της δικαιοσύνης του Ηνωμένου Βασιλείου. Σο 1978 οι ΗΠΑ ψήφισαν το Νόμο για τους Διερμηνείς Δικαστηρίων και την ίδια χρονιά στην Αγγλία θεσπίστηκε ο Νόμος περί Ερμηνείας (Interpretation Act), ο οποίος όμως δεν αφορά σε θέματα διερμηνείας όπως θα μπορούσαμε να συναγάγουμε από τον αγγλικό τίτλο αλλά ορίζει ορισμένες κοινές λέξεις και εκφράσεις που χρησιμοποιούνται στα νομοθετήματα. ύμφωνα με την προσέγγιση του αγγλικού δικαίου που βασίζεται στις νομολογίες, σε ό,τι έχει να κάνει με τη διερμηνεία στο ΗΒ βασίζονται σε παλαιότερες δικαστικές αποφάσεις (Morris 1999:5). Μία από τις δικαστικές αποφάσεις για παράδειγμα που επικαλούνται συχνά στην αίθουσα του δικαστηρίου για θέματα διερμηνείας, και συγκεκριμένα για το δικαίωμα κατανόησης από τους μη αγγλόφωνους κατηγορούμενους των μαρτυριών εναντίον τους, είναι η απόφαση Lee Kun του 1916 (Ruth 1999: 7-8). Η εν λόγω απόφαση βασιζόταν στη μη δίκαιη μεταχείριση του κατηγορουμένου εφόσον οι μη αγγλόφωνοι δικαιούνται να λάβουν διερμηνεία των αποδεικτικών στοιχείων για να μπορούν να καταλάβουν τις κατηγορίες εναντίον τους και να δώσουν σχετικές εντολές στο δικηγόρο τους. τη συγκεκριμένη υπόθεση ο κινέζος κατηγορούμενος Lee Kun καταδικάστηκε σε θάνατο για φόνο. Όμως κατά τη διάρκεια της δίκης δεν του διερμηνεύτηκαν τα αποδεικτικά στοιχεία κατηγορίας. Γι‟αυτό και στην έφεση που υπέβαλε στη συνέχεια, ο ίδιος ο δικηγόρος του παραδεχόταν: «Δεν αντιλήφθηκα τι είχε γίνει μέχρι που η ετυμηγορία διερμηνεύτηκε στον κρατούμενο, ο οποίος αναρωτήθηκε στην κινεζική: "Μα ποιος είναι ο μάρτυρας;"»1 (Ruth 1999: 7-8) υγκεκριμένα, στην περίπτωση εισδοχής αλλοδαπών στo HB, παρατηρούνται μέχρι και σήμερα προβλήματα ως προς τη δίκαιη μεταχείρισή τους, ειδικά σε επίπεδο υπηρεσιών διερμηνείας που τους παρέχονται. Όταν ένας αλλοδαπός, π.χ., φτάσει σε ένα λιμάνι εισόδου στο ΗΒ και θέλει να ζητήσει άσυλο, πρέπει καταρχήν να δώσει συνέντευξη σε ένα σχετικά νέο υπάλληλο της υπηρεσίας μετανάστευσης με τη βοήθεια μερικές φορές ενός διερμηνέα διορισμένου από το Τπουργείο Εσωτερικών. τη συνέχεια, σε ξεχωριστή συνέντευξη με έναν υπάλληλο του Τπουργείου Εσωτερικών, ο αιτών άσυλο πρέπει να συμπληρώσει ένα ερωτηματολόγιο. Οι απαντήσεις όμως των αλλοδαπών μπορούν να ερμηνευτούν λάθος σε μία ή και στις δύο συνεντεύξεις και έτσι το Τπουργείο Εσωτερικών έχει τελικά την εντύπωση ότι ο αιτών άσυλο είναι ασυνεπής στις απαντήσεις του και συνεπώς δεν είναι αξιόπιστος. Αν τώρα σκεφτούμε ότι εννέα στους δέκα αιτούντες άσυλο στο ΗΒ δεν ομιλούν την αγγλική τόσο καλά για να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο και ότι οι εξετάσεις καταλληλότητας που οι διερμηνείς πρέπει να περάσουν στο Τπουργείο Εσωτερικών είναι υπερβολικά εύκολες, τότε κατανοούμε το μέγεθος του προβλήματος. Σο πρόγραμμα Nuffield Interpreter Project που ξεκίνησε το 1991 διαπίστωσε «σοβαρές περιπτώσεις κακοδικίας» που οφείλονταν σε εσφαλμένη διερμηνεία. Μεταξύ των παραδειγμάτων που αναφέρονται από τον Independent (17/1/96) διαβάζουμε τη μετάφραση του όρου apolitique ως «ένας πολιτικός» («a politician») αντί για «apolitical». Άλλες καταγγελίες περιλαμβάνουν τη

1 "The matter never occurred to me until the verdict was interpreted to the prisoner, and he said in

Chinese, 'Who is the witness?'" (Ruth 1999: 8)

12

χρήση διερμηνέων χωρίς ορθά κριτήρια, π.χ. τη χρήση τούρκων μεταφραστών για να διερμηνεύσουν κούρδους2 που ομιλούσαν και την τουρκική. Σην ίδια χρονιά που ξεκίνησε το Nuffield Interpreter Project, το 1991, διεξήχθη συζήτηση στη Βουλή των Λόρδων για τη διερμηνεία δικαστηρίων (Hansard, House of Lords, 26.3.91, col. 1007-1009 στη Ruth 1999:6). Ένα από τα θέματα που εγέρθησαν κατά την εν λόγω συζήτηση ήταν η επαναστατική ιδέα επιβολής στα δικαστήρια του καθήκοντος παροχής επαρκών υπηρεσιών διερμηνείας. Εκεί παρουσιάστηκαν παραδείγματα κακοδικίας λόγω έλλειψης ευαισθησίας και γνώσης σε θέματα γλώσσας από νομικούς και δικαστές. Η πρόταση αλλαγής του ισχύοντος συστήματος απορρίφθηκε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι υπήρχε νόμος από το 1916 (υπόθεση Lee Kun, βλέπε παραπάνω) και συνεπώς σε περιπτώσεις που ο κατηγορούμενος δεν καταλαβαίνει την αγγλική θα πρέπει να του μεταφράζονται τα αποδεικτικά στοιχεία˙ όσο για την αμοιβή των διερμηνέων υπήρχαν ήδη κανονισμοί που καθόριζαν την πληρωμή τους από το δημόσιο ταμείο για αυτόν το σκοπό. Έτσι οι υπηρεσίες διερμηνείας στο δικαστήριο θεωρήθηκαν περισσότερο θέμα οργάνωσης και όχι τόσο νομοθεσίας. Η εν λόγω προσέγγιση, ενδεικτική της στάσης της διοίκησης απέναντι στη διερμηνεία και συγκεκριμένα σε θέματα ποιότητας της διερμηνείας, απαντάται δυστυχώς μέχρι και σήμερα. 4.ΙΙ.1. Association of Police & Court Interpreters (APCI) Η Ένωση Διερμηνέων της Αστυνομίας και Δικαστηρίων (APCI) ιδρύθηκε το 1974˙ πρόκειται για επαγγελματική ένωση ανεξάρτητων, ελευθέρων επαγγελματιών διερμηνέων που εργάζονται στο Ποινικό Δικαστικό ύστημα. Μεγάλο μέρος των μελών της είναι «κοινοτικοί» διερμηνείς (registered public service interpreters) εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Διερμηνέων του Δημοσίου Σομέα (National Register of Public Service Interpreters (NRPSI)) ή στο υμβούλιο Προώθησης της Επικοινωνίας των Κωφαλάλων (Council for the Advancement of Communication with Deaf People (CACDP)), που έχουν περάσει επιτυχώς τις εξετάσεις που οργανώνουν οι αρμόδιες αρχές. Άλλα μέλη είναι «κοινοτικοί» διερμηνείς με διαφορετικά προσόντα. Πολλοί είναι μέλη του Chartered Institute of Linguists (IoL) και/ή του Institute of Translation and Interpreting (ITI).

Η Ένωση διατηρεί στενές επαφές με το Δικηγορικό ύλλογο (Law Society), τη Μητροπολιτική Αστυνομική Τπηρεσία του Λονδίνου (Metropolitan Police Service) και άλλους κυβερνητικούς φορείς. Η ένωση συνεργάζεται επίσης στενά με το IoL και το ITI.

Σα μέλη δεσμεύονται από έναν Κώδικα υμπεριφοράς που έχει κατατεθεί στην Τπηρεσία Δίκαιων υναλλαγών (Office of Fair Trading) και περιέχει διατάξεις για την αμεροληψία και την εμπιστευτικότητα που απαιτούνται από έναν Διερμηνέα του Δημοσίου Σομέα.

4.ΙΙ.2. Chartered Institute of Linguists (IoL)

Σο Chartered Institute of Linguists έχει έδρα στο Ηνωμένο Βασίλειο και εξυπηρετεί τα συμφέροντα όλων των επαγγελματιών γλωσσολόγων σε όλο τον κόσμο ως έγκυρος οργανισμός αξιολόγησης και διαπίστευσης στον τομέα των γλωσσών. Ιδρύθηκε το 1910 και έχει αυτή τη στιγμή περί τα 6.500 μέλη. Μεταξύ των στόχων του είναι η προώθηση

2 Οι Κούρδοι ομιλούν μία από τις δύο διαλέκτους των κουρδικών, δυτική ιρανική γλώσσα που

συνδέεται με τη σύγχρονη περσική.

13

της μάθησης και χρήσης σύγχρονων γλωσσών, η βελτίωση της κατάστασης όλων των επαγγελματιών γλωσσολόγων, η εδραίωση υψηλού επιπέδου εργασίας, η εξασφάλιση επαγγελματικών προτύπων μέσω του Κώδικα υμπεριφοράς.

Όσον αφορά στη νομική διερμηνεία, οργανώνουν εξετάσεις που οδηγούν στην απόκτηση Διπλώματος Διερμηνέα στο Δημόσιο Σομέα (Diploma in Public Service Interpreting (DPSI)), το οποίο προέκυψε από το Πρόγραμμα Κοινοτικών Διερμηνέων του 1983 (Community Interpreter Project). Η Διεύθυνση του Ινστιτούτου για τη διερμηνεία είναι η InterpNet, η οποία είναι δίκτυο διερμηνέων που εργάζονται σε διάφορες γλώσσες και προσφέρουν διαφορετικά είδη διερμηνείας. Σα μέλη του InterpNet είναι πρόθυμα να υποστηρίξουν και να συνεργαστούν με άλλα εγγεγραμμένα μέλη (που είναι επίσης μέλη επαγγελματικών συλλόγων). Όσον αφορά στη συνεχιζόμενη εκπαίδευση, το Ινστιτούτο υποστηρίζει τη δέσμευση των μελών στην επαγγελματική αριστεία και στη βελτίωση της προσωπικής τους φήμης και της φήμης του οργανισμού στο σύνολό του. Σο IoL δεν απαιτεί απλώς τα μέλη του να παρακολουθούν και να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις, σεμινάρια και άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες, αλλά δίνει έμφαση στην ατομική τους εξέλιξη ως γλωσσολόγων. Γι'αυτό τα μέλη καλούνται να θέσουν τους επαγγελματικούς στόχους τους κατά την έναρξη του έτους και να τους υλοποιήσουν κατά τη διάρκειά του. Επίσης τα μέλη του InterpNet ενθαρρύνονται να οργανώσουν δραστηριότητες, όπως σεμινάρια διερμηνείας, διαλέξεις, ομάδες εργασίες ή σεμινάρια, ίσως σε συνεργασία με τοπικούς εκπαιδευτικούς ή άλλους φορείς, αφού πρώτα συμβουλευτούν το συντονιστή του δικτύου. Αν τηρούν συγκεκριμένα κριτήρα, η Διεύθυνση της Τπηρεσίας Διερμηνείας (Interpreting Division Management) μπορεί να παρέχει χρηματοοικονομική βοήθεια για αυτές τις εκδηλώσεις.

4.ΙΙ.3. Institute of Translation & Interpreting (ITI) Σο Ινστιτούτο Μετάφρασης και Διερμηνείας (IΣΙ) ιδρύθηκε το 1986 ως η μοναδική ανεξάρτητη επαγγελματική ένωση ενεργών μεταφραστών και διερμηνέων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έχει πάνω από 3.000 μέλη σε όλο τον κόσμο. Αποτελεί μία από τις βασικές πηγές πληροφόρησης για αυτές τις υπηρεσίες για την κυβέρνηση, τη βιομηχανία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το κοινό. Σα μέλη του διακρίνονται στις εξής κατηγορίες: 1. qualified (πλήρη μέλη) (πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα προσόντα, όπως π.χ. πτυχίο βασικού ή μεταπτυχιακού κύκλου σπουδών, επαγγελματική εμπειρία πέντε ετών για τους μεταφραστές, 200 ημέρες εργασίας για τους διερμηνείς συνεδρίων κλπ) 2. police court interpreters (διερμηνείς αστυνομίας/δικαστηρίων) 3. associates (συνεργάτες) 4. students (φοιτητές) 5. corporate members (εταιρικά μέλη) Οι διερμηνείς αστυνομίας και δικαστηρίων - PCI πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις: 1. να είναι πλήρη μέλη του NRPSI – National Register of Public Service Interpreters ή κάτοχοι του Διπλώματος Διερμηνέα στο Δημόσιο Σομέα με ειδίκευση στα νομικά θέματα (DPSI) του IoL ή να έχουν περάσει την Εξέταση Αξιολόγησης της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Λονδίνου για Διερμηνείς (Metropolitan Police Assessment Test for Interpreters) 2. να έχουν στο ενεργητικό τους 400 ώρες εργασίας ως διερμηνείς αστυνομίας και δικαστηρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο 3. να έχουν καθαρό ποινικό μητρώο

14

4. να αποδεχτούν τον Κώδικα Επαγγελματικής υμπεριφοράς του ΙΣΙ 5. να έχουν 3 υστάσεις 6. να περάσουν προσωπική συνέντευξη. Όλα τα μέλη του ΙΣΙ δεσμεύονται στη συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Ωστόσο η συμμετοχή τους στη συνεχιζόμενη εκπαίδευση είναι εθελοντική. Σο Ινστιτούτο συστήνει τα εξής:

Μια ημέρα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης αποτελείται από 6 ώρες. Τα μέλη πρέπει να στοχεύσουν στο ελάχιστο αριθμό 5 ημερών συνεχιζόμενης εκπαίδευσης ανά έτος, δηλ. 30 ώρες3 (π.χ. συνάντηση εργασίας το σαββατοκύριακο + εκδηλώσεις του δικτύου + διαλέξεις, επισκέψεις, ανάγνωση).

4.III. Αυστρία Austrian Association of Certified Court Interpreters (Österreichischer Verband der Gerichtsdolmetscher) Η Αυστριακή Ένωση Διερμηνέων υνεδρίων είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός με περισσότερα από 75 χρόνια ιστορίας με στόχο την προώθηση των επαγγελματικών και επιχειρηματικών συμφερόντων των ορκωτών και αναγνωρισμένων διερμηνέων δικαστηρίων στην Αυστρία. Εφόσον είναι ο μοναδικός εκπρόσωπος διερμηνέων δικαστηρίων στην Αυστρία διεξάγει διαπραγματεύσεις με τις αρμόδιες αυστριακές αρχές σε θέματα που σχετίζονται με τους διερμηνείς δικαστηρίων (Νόμος περί Ειδικών και Διερμηνέων Δικαστηρίων (Sachverständigen- und Dolmetschergesetz), Νόμος περί Αμοιβής Ειδικών και Διερμηνέων Δικαστηρίων (Gebührenanspruchsgesetz))˙ διατηρεί επαφές με όλες τις αυστριακές αρχές που έχουν άμεση ή έμμεση επιρροή στους Διερμηνείς Δικαστηρίων˙ ετοιμάζει πραγματογνωμοσύνες για τα προσόντα και το χαρακτήρα των ατόμων που κάνουν αίτηση για να συμπεριληφθούν στο Μητρώο Ορκωτών και Αναγνωσμένων Διερμηνέων Δικαστηρίων˙ οργανώνει σεμινάρια για τους αιτούντες, σεμινάρια ορολογίας και ομάδες συζήτησης για μέλη˙ δημοσιεύει ενημερωτικά φυλλάδια, αποδείξεις αμοιβής, παρέχει πληροφορίες για επαγγελματικά προβλήματα όπως και εκπαιδευτικό υλικό για όσους επιθυμούν να δώσουν εξετάσεις˙ επίσης λειτουργεί ως όργανο διαιτησίας για την επίλυση διαφορών που αφορούν σε επικυρωμένες μεταφράσεις.

Έχει περίπου 600 μέλη αυτή τη στιγμή σε όλη την Αυστρία. Σα ονόματα των μελών της Ένωσης δημοσιεύονται στον Κατάλογο Διερμηνέων Δικαστηρίων όπου αναφέρονται ανά γλώσσα.

Η Ένωση είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μεταφραστών [Fédération Internationale des Traducteurs (FIT)] και της Αυστριακής Ένωσης Ορκωτών και Αναγνωρισμένων Δικαστικών Πραγματογνωμόνων [Hauptverbandes der allgemein beeideten und gerichtlich zertifizierten Sachverständigen Österreichs]˙ επίσης διατηρεί επαφές με παρεμφερείς ενώσεις στην Αυστρία, όπως την Αυστριακή Ένωση Μεταφραστών και Διερμηνέων [Österreichischer Übersetzer- und Dolmetscherverband] "Universitas", και σε άλλες χώρες (την Ένωση Αποφοίτων της σχολής μετάφρασης και διερμηνείας ESIT).

Βάσει του Ομοσπονδιακού Νόμου για τους Ορκωτούς και Αναγνωρισμένους Δικαστικούς Πραγματογνώμονες και Διερμηνείς (Bundesgesetz über die allgemein

3 A ‘CPD day’ is made up of 6 hours. Members should aim for a minimum of 5 days’ CPD per year,

totalling 30 hours (eg weekend workshop + Network events + lectures, visits, reading). [http://www.iti.org.uk/pages/cpd/index.asp?ID=02]

15

beeideten und gerichtlich zertifizierten Sachverständigen und Dolmetscher (SDG)) τροποποίησε τις απαιτήσεις εγγραφής στον Κατάλογο Διερμηνέων Δικαστηρίων και πρόσθεσε ως προϋπόθεση την επαγγελματική εμπειρία για τους διερμηνείς και τους μεταφραστές. Οι απόφοιτοι σχολών διερμηνείας και μετάφρασης πρέπει να παρέχουν αποδείξεις δύο ετών επαγγελματικής εμπειρίας ενώ όλοι οι άλλοι αιτούντες πέντε έτη προηγούμενης επαγγελματικής εμπειρίας.

4.ΙV. Γερμανία τη Γερμανία υπάρχει για τα δικαστήρια ο θεσμός του ορκωτού μεταφραστή και διερμηνέα. Για το ομοσπονδιακό κρατίδιο του Brandenburg προβλέπεται για παράδειγμα η ένορκος πιστοποίηση μεταφραστών δικαστηριών και συμβολαιογράφων (Allgemeine Beeidigung von Dolmetschern und Ermächtigung von Übersetzern für die Gerichte und Notare des Landes Brandenburg) σύμφωνα με την υπουργική απόφαση «Allgemeine Verfügung des Ministers der Justiz und für Europaangelegenheiten» της 28ης Υεβρουαρίου 2002 (JMBl. σελ. 51), όπως τροποποιήθηκε με απόφαση «Allgemeine Verfügung» της 21ης Μαρτίου 2003 (JMBl. ελ. 41) (3162-I.3). Φαρακτηριστικό είναι ότι γίνεται λόγος μόνο για «μεταφραστές» και ότι ο υποψήφιος που περάσει επιτυχώς τις προβλεπόμενες γραπτές εξετάσεις εργάζεται ταυτόχρονα ως ορκωτός μεταφραστής και διερμηνέας.

Τπάρχουν τρεις ενώσεις διερμηνέων μεταφραστών στη Γερμανία, καμία εκ των οποίων όμως δεν ειδικεύεται στους διερμηνείς δικαστηρίων:

4.ΙV.1. Fachverband der Berufsübersetzer und Berufsdolmetscher e.V. (ATICOM) την ιστοσελίδα της Γερμανικής Ένωσης Ελευθέρων Επαγγελματιών Μεταφραστών και Διερμηνέων διαβάζουμε τα εξής:

Σο επάγγελμα του μεταφραστή/διερμηνέα δεν διέπεται από ένα κανονιστικό πλαίσιο. Η άσκηση του επαγγέλματος βασίζεται επομένως σε πολύ διαφορετικές προϋποθέσεις. Για την προστασία των ίδιων των επαγγελματιών και του καταναλωτή εξετάζονται πολύ προσεκτικά από μια εξεταστική επιτροπή τα προσόντα που προσκομίζουν οι μεταφραστές και οι διερμηνείς που θα ήθελαν να γίνουν μέλη του υλλόγου4.

Για να γίνει κανείς μέλος της Ένωσης απαιτούνται τα εξής προσόντα: Πτυχίο μια αναγνωρισμένης γερμανικής ή ξένης σχολής

μετάφρασης/διερμηνείας Κρατική εξέταση για μεταφραστές/διερμηνείς Κρατικά αναγνωρισμένη εξέταση μεταφραστών/διερμηνέων Άλλες ειδικές σπουδές Άλλη επαγγελματική εκπαίδευση Εξειδίκευση σε κάποιον τομέα Αποδείξεις σχετικά με την επαγγελματική εμπειρία του μεταφραστή/διερμηνέα

4 Der Beruf des Übersetzers/Dolmetschers ist nicht geregelt. Die Berufsausübung erfolgt daher auf der

Grundlage sehr unterschiedlicher Voraussetzungen. Zum Schutz des Berufsstandes und des Verbrauchers werden die Qualifikationsnachweise von Übersetzern und Dolmetschern, die in ATICOM aufgenommen werden möchten, sehr sorgfältig durch einen Aufnahmeausschuss geprüft. (http://www.fit-europe.org/vault/admission/beantragung-ATICOM.htm)

16

Διαμονές στο εξωτερικό υνεχιζόμενη κατάρτιση

Όσοι δεν διαθέτουν πτυχίο μετάφρασης ή διερμηνείας πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:

Μεταφραστική δραστηριότητα κατά τα τελευταία δύο χρόνια (αριθμός των μεταφρασμένων σειρών/σελίδων ανά γλωσσική κατεύθυνση)

Λίστα περίπου 20 μεταφράσεων που έχουν πραγματοποιήσει το τελευταίο χρονικό διάστημα˙ οι αιτούντες πρέπει να μπορούν να προσκομίσουν τις εν λόγω μεταφράσεις και το πρωτότυπο εφόσον τους ζητηθεί.

4.ΙV.2. Bundesverband der Dolmetscher und Übersetzer e.V. (BDÜ) (Γερμανική Ένωση Μεταφραστών και Διερμηνέων) 4.IV.3. Assoziierte Dolmetscher und Übersetzer in Norddeutschland e.V. (ADÜ Nord) (Ένωση Διερμηνέων και Μεταφραστών Βόρειας Γερμανίας) 4.V. Ελβετία Η Ελβετία έχει τέσσερις επίσημες γλώσσες: τη γερμανική, τη γαλλική, την ιταλική και τα ραιτορομανικά (Romansh). Κατά τον 20ο αιώνα λόγω της μετανάστευσης αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των μεταναστών και κατά συνέπεια η ανάγκη διαπιστευμένων διερμηνέων στις καινούργιες γλώσσες. πάνια επαγγελματίες διερμηνείς συνεδρίων επιλέγουν να εργαστούν στις ομοσπονδιακές αρχές ή στις αρχές των καντονιών στην Ελβετία εξαιτίας των χαμηλών μισθών και των συγκριτικά άσχημων συνθηκών εργασίας. Λόγω της προσοχής που έχει προσελκύσει τις τελευταίες δεκαετίες η διερμηνεία δικαστηρίων, στο καντόνι της Ζυρίχης άρχισε μια εντατική προσπάθεια το 1999 με στόχο την κατάρτιση των διερμηνέων δικαστηρίων. Αφορμή για την εν λόγω πολιτική παρέμβαση ήταν η υπερβολική χρέωση από έναν διερμηνέα για παροχή υπηρεσιών διερμηνείας στο Δικαστήριο της Ζυρίχης κατά το 1998 (250.000 ελβετικά φράγκα, δηλ. 158.506 ευρώ). Έτσι η Βουλή του Καντονιού της Ζυρίχης άρχισε να ερευνά το επίπεδο των μισθών των διερμηνέων δικαστηρίων και ανακάλυψε ότι απαιτούνταν μια συζήτηση εφ‟όλης της ύλης που θα αφορούσε πρωτίστως στο status και τα προσόντα των διερμηνέων και κατά δεύτερο λόγο στο κόστος. Η εν λόγω έρευνα έφερε στο φως την ανάγκη βελτίωσης των διερμηνέων δικαστηρίων και της επαγγελματικής κατοχύρωσής τους. Έτσι ορίστηκε μια Ομάδα Διερμηνείας, υπό το Ανώτατο Δικαστήριο του Καντονιού της Ζυρίχης, η οποία θα ήταν υπεύθυνη για την εισαγωγή και ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Σον Ιανουάριο του 2004 ετέθη σε ισχύ ο κανονισμός για τη διερμηνεία (Dolmetschenverordnung). τόχος του ήταν η ενοποίηση των τυπικών προϋποθέσεων που απαιτούνταν από τους διερμηνείς (π.χ. ταρίφες και συμβάσεις), η εξήγηση της νομικής υπόστασης του διερμηνέα και η επαγγελματική κατοχύρωσή του. ύμφωνα με αυτόν τον κανονισμό, οι διερμηνείς δικαστηρίων πρέπει να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις: - Προσωπικές προϋποθέσεις: να έχουν άδεια εργασίας, ελβετική υπηκοότητα ή άδεια παραμονής και καθαρό ποινικό μητρώο. Να έχουν αξιοπιστία, ακρίβεια, αντίσταση στο άγχος και διαθεσιμότητα. - Ηθικές και νομικές αρχές: καλύπτουν την ουδετερότητα, ευθύνη, εμπιστευτικότητα και αφοσίωση στον πελάτη. - Επαγγελματικές απαιτήσεις: κατανόηση των νομικών διαδικασιών στο δικαστήριο και της νομικής ορολογίας. Οι διερμηνείς δικαστηρίων πρέπει να γνωρίζουν καλά δύο

17

γλώσσες και να γνωρίζουν εκτενώς το πολιτισμικό υπόβαθρο˙ να έχουν γνώση των τεχνικών διερμηνείας και λήψης σημειώσεων, όπως και του κώδικα ηθικής. Η συσταθείσα Ομάδα Διερμηνείας του Ανωτάτου Δικαστηρίου αποτελούνταν από δικαστές, εισαγγελείς, αστυνομικούς, αλλά όχι διερμηνείς και γλωσσολόγους. Γι‟αυτό στράφηκαν στο Ινστιτούτο Μετάφρασης και Διερμηνείας (Institut für Übersetzen und Dolmetschen) του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης Εφαρμοσμένων Επιστημών στο Winterthur για να καθορίσουν τις γλωσσικές και επαγγελματικές υποχρεώσεις που θα έπρεπε να πληρούν οι διερμηνείς δικαστηρίων. Σα αποτελέσματα της συνεργασίας τους ενσωματώθηκαν στις κατευθυντήριες γραμμές της Ομάδας Διερμηνείας που ετέθησαν σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2004 και οι δύο θεσμοί συνέταξαν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους διερμηνείς δικαστηρίων. Μετά από 3 πιλοτικά σεμινάρια με 52 συμμετέχοντες διερμηνείς δικαστηρίων, θεσμοθετήθηκε το χειμώνα του 2003/4 ένα σεμινάριο βασικής εκπαίδευσης για όλους τους διερμηνείς δικαστηρίων που ήταν εγγεγραμμένοι στο Μητρώο της Ομάδας Διερμηνείας. Σο εν λόγω σεμινάριο είχε διάρκεια δύο ημερών. Οι προϋποθέσεις εισαγωγής στο σεμινάριο ήταν οι εξής:

- τουλάχιστον 9 έτη ολοκληρωμένης υποχρεωτικής σχολικής εκπαίδευσης ή επαγγελματική εμπειρία

- εξέταση στη γερμανική για τους μη αυτόχθονες ομιλητές ή επίδειξη διπλώματος επιπέδου C2 στα γερμανικά

Σο περιεχόμενο του σεμιναρίου κάλυπτε τις εξής θεματικές: - εξειδικευμένη νομική και πολιτική γλώσσα - επαγγελματική δεοντολογία και ο ρόλος του διερμηνέα - θεωρία των τεχνικών διερμηνείας (διαδοχική, ψιθυριστή διερμηνεία, εξ όψεως

μετάφραση) - άσκηση στη διερμηνεία (με ασκήσεις ανεξάρτητες από τη γλώσσα) - τεχνικές ομιλίας και αναπνοής

Ένα μήνα μετά το σεμινάριο βασικής εκπαίδευσης διεξάγονταν οι εξετάσεις που περιελάμβαναν τη γραπτή εξέταση (ειδικές γνώσεις) και την προφορική εξέταση (επαγγελματική δεοντολογία, τεχνικές διερμηνείας, όπως και διερμηνεία από γερμανικά προς γερμανικά). Οι εξετάσεις οργανώνονταν από τη χολή Μετάφρασης και Διερμηνείας του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης. Σο σεμινάριο είχε μεγάλη επιτυχία. τα τρία πρώτα πιλοτικά σεμινάρια έλαβαν 300 αιτήσεις αλλά για παιδαγωγικούς λόγους δέχτηκαν μόνο τις 52. Σο σεμινάριο βασικής εκπαίδευσης έγινε υποχρεωτικό για νέους αιτούντες από τον Απρίλιο του 2004 και κατόπιν υποχρεωτικό για όλους τους διερμηνείς δικαστηρίων με ισχύ από το τέλος του 2006. Ήδη μέχρι τον Ιούλιο του 2005 1/3 των διερμηνέων δικαστηρίων είχαν εγγραφεί στο πρόγραμμα. Ο αυξημένος αριθμός των αιτήσεων εξέπληξε το Δικαστήριο της Ζυρίχης και το Ινστιτούτο Μετάφρασης και Διερμηνείας. Ο καθορισμός αυστηρότερων κριτηρίων δεν μείωσε τον αριθμό των διερμηνέων που ήταν εγγεγραμμένοι στο μητρώο αλλά αύξησε την κατάρτιση και τις δεξιότητές τους. Μετά από αυτήν την εμπειρία, προστέθηκε μεταξύ των κριτηρίων εγγραφής των υποψηφίων στο μητρώο διερμηνέων δικαστηρίων (επιτυχής εξέταση στα γερμανικά και επιτυχής εξέταση μετά τη βασική εκπαίδευση) ένα τρίτο κριτήριο: μια εξέταση διερμηνείας στο Κέντρο υνεχιζόμενης Εκπαίδευσης, μετά από αίτηση των ίδιων των δικαστών που παραπονέθηκαν για την απόδοση των διερμηνέων.

18

Λόγω της σημασίας που απέκτησε η διερμηνεία δικαστηρίων τα τελευταία χρόνια στο καντόνι της Ζυρίχης, καθιερώθηκε άλλο ένα σεμινάριο, το "lunch and learn seminar" για τους αστυνομικούς διευθυντές, οι οποίοι μέσω του σεμιναρίου καλούνται να κατανοήσουν ότι η κατά λέξη μετάφραση δεν είναι η καλύτερη στρατηγική, ότι οι διερμηνείς αποδίδουν νοήματα και όχι λέξεις, πως οι διερμηνείς μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους καλύτερα όταν έχουν πρόσβαση στη δικογραφία και έχουν επαρκή χρόνο για προετοιμασία.

Επίσης το Ινστιτούτο Μετάφρασης και Διερμηνείας (Institut für Übersetzen und Dolmetschen) του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης Εφαρμοσμένων Επιστημών στο Winterthur προσφέρει σήμερα εκτός από το βασικό σεμινάριο, Basiskurs (1 ημέρα), άλλα δύο σεμινάρια, ένα μεσαίου επιπέδου, το «Aufbaukurs», διάρκειας 8 ημερών σε διάστημα 2 μηνών και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πιστοποίησης διερμηνέων δικαστηρίων, Zertifikatslehrgang, διάρκειας 8 μηνών (150 μαθήματα). ASTTI – Association suisse des traducteurs, terminologues et interprètes Η Ελβετία έχει μία ένωση μεταφραστών, ορολόγων και διερμηνέων, την ASTTI – Association suisse des traducteurs, terminologues et interprètes. H ASTTI προσφέρει στα μέλη της δυνατότητες συνεχιζόμενης εκπαίδευσης σε ειδικευμένους θεματικούς τομείς και σε μεταφραστικά εργαλεία, όπως και πρακτική βοήθεια στην καθημερινή εργασία των μεταφραστών και των διερμηνέων. Επίσης οργανώνει σεμινάρια, καλοκαιρινά μαθήματα στο πανεπιστήμιο και μια ημερίδα σε ετήσια βάση που ονομάζεται Equivalences, η οποία αποτελεί φόρουμ στο οποίο παρεμβαίνουν επαγγελματίες από όλο τον κόσμο. τις εν λόγω συναντήσεις μπορούν να συμμετέχουν ακόμη και μη μέλη καταβάλοντας το ποσό συμμετοχής που προβλέπεται για τα μη μέλη.

5. Διεθνείς Ενώσεις

H AIIC (Association Internationale d'Interprètes de Conférence) είναι η μοναδική διεθνής ένωση διερμηνέων συνεδρίων. τόχος της ένωσης είναι να εκπροσωπεί το επάγγελμα στο σύνολό του και να ενεργεί εκ μέρους όλων των διερμηνέων συνεδρίων. Διευρύνοντας τα μέλη της, κυρίως σε μέρη του κόσμου όπου το επάγγελμα αναπτύσσεται ταχέως, και παραμένοντας ενήμερη για τις εξελίξεις στην αγορά, η AIIC στοχεύει στο να συμβάλει στο γενικό καλό της κοινότητας των διερμηνέων.

το πλαίσιο των δραστηριοτήτων της η AIIC εργάζεται για την εκπροσώπηση όλων των διερμηνέων συνεδρίων και σε συνεργασία με την UNESCO έχει αναλάβει ένα μακροπρόθεσμο έργο για τον ορισμό και την αναγνώριση του επαγγέλματος. Επίσης προωθεί την επαγγελματική αριστεία και υπερασπίζεται τις συνθήκες εργασίας.

Η AIIC επικοινωνεί με την κοινότητα των διερμηνέων. Ο διαδραστικός δικτυακός τόπος της – ιδιαιτέρως το περιοδικό webzine Communicate! – είναι προϊόν της αποφασιστικότητάς της να ανοίξει γραμμές επικοινωνίας. Ειδικές ομάδες της AIIC, όπως το νέο δίκτυο διερμηνέων, η Επιτροπή νομικής διερμηνείας και διερμηνείας δικαστηρίων και το έργο Teranga απλώνονται σε όλη την παγκόσμια κοινότητα.

Παρότι φαίνεται να είναι ενεργή και στον τομέα της διερμηνείας δικαστηρίων, στον ιστότοπό της εμφανίζονται μόνο τα ονόματα των μελών της Επιτροπής για τη Διερμηνεία Δικαστηρίων (AIIC Legal & Court Interpreting Committee).

19

6. Συμπεράσματα Η ανάγκη ειδικευμένων διερμηνέων δικαστηρίων γίνεται όλο και περισσότερο αισθητή τα τελευταία χρόνια σε όλον τον κόσμο. Η παγκοσμιοποίηση από την άλλη πλευρά και η αύξηση των μεταναστευτικών ρευμάτων προς τις χώρες του Δυτικού κόσμου έχει οδηγήσει στην αύξηση των γλωσσών για τις οποίες απαιτείται διερμηνεία στα δικαστήρια. το εν λόγω πλαίσιο, η ανάγκη επαγγελματικής κατοχύρωσης του επαγγέλματος γίνεται όλο και περισσότερο επιτακτική. Σο πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η δημιουργία ισχυρού επαγγελματικού συλλόγου μέσω του οποίου η επαγγελματική κατηγορία μπορεί να προβάλει τις διεκδικήσεις της. Είναι γεγονός ότι τα ισχυρά επαγγέλματα χαρακτηρίζονται από ισχυρούς επαγγελματικούς συλλόγους. Ο ισχυρότερος σύλλογος διερμηνέων αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ είναι το Μητρώο Διερμηνέων Κωφαλάλων (Registry of Interpreters for the Deaf). Η κατάρτιση είναι εξαιρετικά σημαντική για την επαγγελματική κατοχύρωση του επαγγέλματος του διερμηνέα, γενικά, και του διερμηνέα δικαστηρίων, ειδικότερα. Τπόδειγμα ως προς αυτό αποτελεί το καντόνι της Ζυρίχης που οργανώνει σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης διαφορετικής διάρκειας σεμινάρια ειδίκευσης για διερμηνείς δικαστηρίων. Η πρώτιστη σημασία που αποδίδεται στην κατάρτιση και τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση για τους διερμηνείς αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι όλοι οι σύλλογοι διερμηνέων στις ΗΠΑ και στο ΗΒ θέτουν ως προϋπόθεση για τη διατήρηση της ιδιότητας των μελών τους την προσκόμιση αποδείξεων συνεχιζόμενης εκπαίδευσης σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αντιθέτως οι σύλλογοι της υπόλοιπης Ευρώπης δεν φαίνεται να είναι το ίδιο απαιτητικοί. Σα σεμινάρια κατάρτισης διερμηνέων δικαστηρίων αποτελούν όχι μόνο ευκαιρία για τους διερμηνείς να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες αλλά και για να βελτιώσουν τη φήμη του επαγγέλματος στο σύνολό του. Η συσπείρωση των διερμηνέων σε εθνικές ενώσεις και συλλόγους και στη συνέχεια η συνεργασία των επιμέρους εθνικών ενώσεων μεταξύ τους αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για περαιτέρω θετικές εξελίξεις στο μέλλον. 7. Βιβλιογραφία Gonzalez, Roseann, Vazquez, Victoria and Mikkelson, Holly (1991). Fundamentals of Court interpreting: Theory, Policy and Practice. Durham, NC: Carolina Academic Press, in Mikkelson (1996) Hofer, Gertrud (2005). Court Interpreting: Practical Experience and Implications for Training Interpreters. EU High Level Scientific Conference Series. Multidimensional Translation - Challenges of Multidimensional Translation: Conference Proceedings, at http://www.euroconferences.info/proceedings/2005_Proceedings/2005_Hofer_Gertrud.pdf Kadric, Mira (2005). Court Interpreter Training in a European Context. EU High Level Scientific Conference Series. Multidimensional Translation - Challenges of Multidimensional Translation: Conference Proceedings, at http://www.euroconferences.info/proceedings/2005_Proceedings/2005_Kadric_Mira.pdf Katschinka, Liese (2000). What is Court Interpreting? at www.aiic.net/community/print/default.cfm/page239 Mikkelson, Holly (1996). The Professionalization of Community Interpreting, at http://www.aiic.net/community/print/default.cfm/page1546 Morris, Ruth (1995). The Moral Dilemmas of Court Interpreting. The Translator, Vol. 1, No. 1, pp.25-46 Morris, Ruth (1998). Justice in Jerusalem - Interpreting in Israeli Legal Proceedings, in Meta 43(1), pp 110-118

20

Morris, Ruth (1999). The Face of Justice: Historical Aspects of Court Interpreting, in: Interpreting: International journal of research and practice in interpreting, Volume 4:1: 97-123 Tseng, Joseph (1992). Interpreting as an Emerging Profession in Taiwan – A Sociological Model. Unpublished Master‟s Thesis, Fu Jen Catholic University, Taiwan, in Mikkelson (1996) Unattributed article, “Community interpreting: Affirmation of a new discipline” in Language International 7.4 (1995), pp. 14-15 Websites: http://ruthmorris13.googlepages.com/home http://www.astti.ch/ http://www.aticom.de http://www.ccia.org/ http://www.gerichtsdolmetscher.at/english/index.html http://www.iol.org.uk/ http://www.najit.org/ http://www.rid.org/ http://www.witsnet.org/ για το Nuffield Interpreter Project: http://www.closecampsfield.org.uk/background/procedure.html