Pankhioni Bhaibandhi

ÆÜšÜ߆ÜåÃÜß ÍÜ܉ËÜØÁÜß

êÜÜêÜÕôÜ÷ Ó܆ÜåêÜ

9 788172 294748

÷k÷®Mkn hkyku÷

ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜ‘ÜïÜÃÜ ÏÜØݹÓ

†ÏܹÜíÜܹ

Pankhioni Bhaibandhi essays on birds

Copyright © All rights reserved to Author. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of the author.

Copyright for the photographs are with respective photographers.

{w¾Ãk]c : ËqÄhks, íkMkðeh : zkì. sÞuþ òuþe

µÜ±ÜôÜÜå éÝÆÜÑÜÜ

ÆÜ÷åêÜß †ÜíÜäݶÜ": ÆÜ嫆 1250, ôÜÆüåÏËÜÓ 2013

ISBN 978-81-7229-474-8

ÏÜຑ †ÃÜå ÆÜ‘ÜïÜ‘ ÝíÜíÜå‘ Ýè´Üåú ¹åôÜ܉

ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÏÜັÜÜêÜÑÜ, †ÏܹÜíÜܹ-380 014 ÉÜåÃÜ: 079-2754 0635, 2754 2634 E-mail: [email protected] Website: www.navajivantrust.org

yÃkoý

su{ýu {khe SðLkMktæÞkLku rLk{o¤ MLkunLkkt ®Mk[LkÚke nhe¼he yLku «VwÂÕ÷ík hk¾e íku {khe ykí{òyku

r[. r{íkk÷e {Lkkus ¼whkýer[. LktrËíkk {wfwLËhkÞ {wrLkr[. Ár[ ½Lk~Þk{÷k÷ Ëður[. nuík÷ LkeríkLk¼kE Ëkuþer[. árü ½Lk~Þk{÷k÷ Ëður[. Eþk yrðLkkþ Xkfhr[. rðþk¾k {Lkkus ¼whkýeMkki. r[. YÃkk ÃkeÞq»k Ãkxu÷Mkki. r[. {k÷íke «þktík ËuMkkEMkki. r[. rLkfuíkk sríkLk þknMkki. r[. ¼kðLkk yþkuf {þYMkki. r[. Lkeíkk {wfuþ Mkk{kýeMkki. r[. Mke{k {Lkkus ¼whkýeLku

MLkunÃkqðof

÷k÷®Mkn

yk¼kh – Éý Mðefkh

¼qr{fk ÷¾e ykÃkðk {kxu ©e ÷ðfw{kh ¾k[hLkku.

yk ÃkwMíkf{ktLke íkMðehku Mkn»ko {Lku ðkÃkhðk ykÃkðk çkË÷ ©e {Lkkus Äku¤rfÞk, zkì. sÞuþ òu»ke (LkðMkkhe)Lkku,

fk¤SÃkqðof «wV hezªøk fhe ykÃkðk çkË÷ zkì. ÃkÈLkk¼ òuþeLkku,

ÃkwMíkfLke MkwÁr[Ãkqýo økkuXðýe {kxu Ãkøk{kfo õÞwBÞw÷Mk fLMkkuxeoÞ{, y{ËkðkËLkku,

yk ÃkwMíkfLkwt ÷¾ký Awxf ÷u¾ku YÃku LkðLkeík Mk{Ãkoý {krMkf{kt «rMkØ ÚkÞu÷ íku {kxu íkuLkku,

÷½wík{ Mk{Þ{kt MkwtËh AkÃkfk{ fhe ykÃkðk çkË÷ LkðSðLk {wÿýk÷ÞLkk ©e rððuf ËuMkkE íkÚkk íku{Lkk MkkÚkeykuLkku...

...nkŠËf yk¼kh

MessageIt is my privilege to be asked to write an Introduction to this delightful book by a friend of over half a century. Even as I write these few words, I experience a huge gratitude for a man so loyal, so lacking in ego, so gentle and yet possessing such steel like strength that I wonder whether I would have achieved what little I have without his quiet support in my struggle to take on forces on several fronts in a Maha Bharat to save Gujarat’s wilderness areas. The notification of the Hingol Gadh Nature Education Sanctuary, the Gulf of Kachchh Marine Sanctuary and National Park and the Khijadiya Water-bird Sanctuary as well as the existence of the amazing Ranmal Lake of Jamnagar are all there thanks to his efforts complementing mine.

Along with the gratitude, I experience a sense of considerable inadequacy realizing how much more indeed, I could have achieved if I could have written Gujarati with the same felicity as I do English and, Lalsinhbhai will recall my repeated urging to write pure but simple Gujarati taking utmost care not to produce the English-Gujarati chivda being passed off as good Gujarati! Going through this compilation, a thought came to me that I would recommend to my alma mater, the Rajkumar College, Rajkot to introduce this book as a Reader! It was at Rajkumar College that we met and it was there that the seeds of outdoor exposure for young people got sown with Lalsinhbhai helping to promote the concept. We felt a great need for Gujarati books on birds and on environment issues.

When people say they are too busy to spend time out in the country side or take up the hobby of bird-watching I think of this frail man who was so involved yet never taking a day’s leave from the Government job he held. “Thank you dear friend for having been there all along and for asking me to write these few inadequate words; our jugalbandhi will soon come to an end, but the resonance will

continue through this and the several other books you have written.”

Lavkumar Khachar

«MíkkðLkk

ÃkûkerLkheûký{kt hMk ÷uLkkhkyku nðu ðÄíkk òÞ Au. çkk¤fku, rfþkuhku, Þwðkyku yLku ðÞMfku Ãký íku{kt hMk ÷uíkk ÚkÞk Au. W{hLke {kVf ÔÞðMkkÞLke Ãký íku{Lkk{kt Mkkhe yuðe rðrðÄíkk òuðk {¤u Au.

Lkðkt Lkðkt Ãkt¾eyku òuðkt {¤íkkt hnu íkku íkuyku çknw ¾wþ ÚkkÞ Au. íkuLke LkkUÄ hk¾u Au. r{ºkku{kt íku{Lkk rðþu ðkíkku fhíkk hnu Au. MkËT¼køÞu ykÃkýkt økwshkík hkßÞ{kt Ãkt¾eykuLke rðrðÄíkk ½ýe Au. ÷øk¼øk Mkkzk Ãkkt[Mkku sux÷e òíkku ynª LkkUÄkE Au.

Ãký yku¤¾kÞu÷k Ãkt¾eykuLke MktÏÞk ykÃkýe ÞkËe{kt ðÄu íkux÷k {kºkÚke Erík©e {kLke ÷uðkLke LkÚke. íku{Lkkt SðLk{kt Ÿzk Qíkhðwt òuEyu. Ãkt¾eykuLke rðrðÄ ËirLkf «ð]r¥kykuLkkt ½rLkü rLkheûký îkhk íku{Lkkt SðLkLkkt swËk swËk ÃkkMkkykuLke òýfkhe yLku Mk{s {u¤ððe òuEyu.

Ãkt¾eykuLkkt rLkheûký îkhk fuðku ykLktË {¤u íkuLkk Lk{wLkkYÃk Úkkuzk ÷u¾ku ÃkwMíkf{kt çkeò rð¼køk{kt ykÃÞk Au.

ÃkûkerLkheûký yu ½hLkk ¾wýu çkuMkeLku fhðkLke «ð]r¥k LkÚke. íkuLkk {kxu ¾uíkh-ÃkkËh, LkËe-Lkk¤k, ík¤kð-Mkhkuðh, ðLk-WÃkðLk yLku ËrhÞkrfLkkhkLke {w÷kfkíku sðkLkwt nkuÞ Au. yu heíku «f]r¥k ðå[u rðnhðkLke, íkuLku òýðk {kýðkLke íkf ykÃkýLku {¤u Au.

ÞwhkuÃk - y{urhfk{kt íkku hòLkk rËðMku ÷k¾ku ÷kufku ËqhçkeLk yLku fu{uhk ÷ELku Ãkt¾eykuLkkt rLkheûký {kxu ½q{ðk Lkef¤e Ãkzu Au. LkkLkk rðãkÚkeoykuÚke {ktze {kuxk {kuxk ÔÞðMkkÞeyku, WãkuøkÃkríkyku, zkuõxhku, ðneðxfíkkoyku, ðfe÷ku, rnMkkçkLkeþku ðøkuhu Mkki íku{kt Mkk{u÷ nkuÞ Au.

÷k÷®Mkn hkyku÷

yLkw¢{rýfk

rð¼køk-1 : Ãkt¾eLkwt SðLk 1. Ãkt¾eyku – yºk, íkºk, Mkðoºk 3 2. Ãkt¾eyku{kt Þwøk÷efhý 10 3. Ãkt¾eykuLke «ýÞ÷e÷k 17 4. Ãkt¾eykuLkk {k¤k 25 5. #zkt MkuððkLke r¢Þk 33 6. Ãkt¾e – çkå[ktLkku WAuh 39 7. Ãkt¾eykuLkku SðLkMktøkúk{ 50 8. Ãkt¾eykuLkwt ¼krð 56

rð¼køk-2 : øk{íkkLkku fheyu økw÷k÷ 9. «f]ríkLkkt ÷kzfðkÞkt 6710. Ãkt¾eyku yLku íku{Lkwt ðkíkkðhý 7411. «f]rík yLku Ãkt¾ezkt 8112. ð»kkoLkku ðiíkkr÷f – çkÃkiÞku 8413. Mkw÷¼ økkÞf ËiÞz 9014. þkurçkøke 9315. økwshkíkLkku økkÞf rþhku{rý – þk{k 9616. LkkLkku Ãkíkhtøkku 10117. çkççkE 10418. yLkwfhýÃkxw Ãkt¾eyku 10719. fÞwt Ãkt¾e Ãkh{r«Þk? 11120. Ãkh{r«Þ Ãkt¾e 115

rð¼køk-3 ÷u¾f MkkÚku {w÷kfkík – økt¼eh®Mkn økkurn÷ 123

1

rð¼køk-1

Ãkt¾eLkwt SðLk

2

3

1. Ãkt¾eyku – yºk, íkºk, Mkðoºk

sL{Úke {ktze yk¾he rðËkÞ MkwÄe ykÃkýu Ãkt¾eykuÚke Mktf¤kÞu÷kt Aeyu. [f÷e, fkøkzku, fçkqíkh, fkçkh yu ykÃkýkt Mkkð Mkk{kLÞ Ãkt¾eyku. ykÃkýkt yktøkýkt íku{Lke nksheÚke Sðtík çkLku. çkk¤fku íku{Lku çknw ðnu÷kt yku¤¾íkkt ÚkE òÞ. yuf níkku [fku yLku yuf níke [fe yu ðkíkko ykÃkýkt çkk¤fkuLku Mkki Ãknu÷e Mkkt¼¤ðk {¤u. yuf níkku fkøkzku yLku yuf níke fkçkh yu yuðe s òýeíke ykÃkýe çknw Mkk{kLÞ yLku «[r÷ík çkeS çkk¤ðkíkko. suýu çkk¤Ãký{kt yk ðkíkkoyku Mkkt¼¤e Lk nkuÞ yuðwt ¼køÞu s fkuE çkk¤f nþu. ykðe ðkíkkoyku {khVík çkk¤f Ãkt¾eykuLku yku¤¾íkwt ÚkkÞ. íku{Lke MkkÚku íkuLkku Lkkíkku çktÄkÞ. Úkkuzwt {kuxwt ÚkÞu Ãkt[íktºk, rníkkuÃkËuþ fu EMkÃkLke ðkíkkoyku îkhk Ãkt¾eykuLke ËwrLkÞk MkkÚku çkk¤fkuLkku MktçktÄ [k÷w hnu.

fux÷ktÞ Ãkt¾eyku {kýMkÚke yux÷kt n¤e{¤e økÞkt Au fu ykÃkýkÚke {kºk ËkuZ-çku {exhLkk ytíkhu íkuyku ÃkkuíkkLke «ð]r¥kyku [k÷w hk¾e þfu Au. þhík yux÷e fu ykÃkýu íku{Lku ¾÷u÷ Lk ÃknkU[kzeyu. [f÷e, fkøkzk, fkçkh, nku÷k, ÷u÷k, fk¤kufkuþe, fçkqíkh fu ÃkíkhtøkkLke s yk ðkík LkÚke. çkeòt Ãký yLkuf Ãkt¾eyku yuðkt Au. ík{u þktríkÚke çkuMke hnku íkku ík{khkÚke [kh-Ãkkt[ Vqx AuxuLkkt fwtzkt{ktLkk Akuz WÃkh þ¬h¾kuhku fu ËhSzku ykðu. yuf ð¾ík VheLku nwt ykðíkku níkku. {khe ykøk¤ yuf Zkuhçkøk÷ku [híkku níkku. íkuLkwt Ãkkh¾wt ÷uðk íkuLkkÚke {ktz yufkË {exh AuxuÚke nwt ÃkMkkh ÚkÞku Aíkkt íku Qzâku Lknª. {kýMkku yLku ðknLkkuÚke Ä{Ä{íkk hMíkkLke çkksw{kt s Lke[kýðk¤k ¼køk{kt Ãkkýe hnuíkwt nkuÞ íkku íku çkÄkLke yðøkýLkk fheLku fktýe çkøk÷e fu øksÃkktW suðk s¤Ãkt¾e íku{kt ÃkkuíkkLke yknkhkuÃkkËLkLke «ð]r¥k rLkhktíku [÷kÔÞk fhu.

4

LkkLkku Ãkíkhtøkku

íkMkð

eh :

zkì. s

Þuþ ò

uþe

5

ík{u LkMkeçkËkh nku, Vr¤Þkðk¤k ík{khk {fkLk{kt hnuíkk nku yLku íku{kt ík{u nkUþÚke Úkkuzkt Íkz Akuz WAuÞkO nkuÞ íkku swyku {ò ! íku{kt ËhSzku, çkw÷çkw÷, VzfVwífe, þ¬h¾kuhku, ÷u÷k, fkçkhku, nku÷k, Ãkíkhtøkk Mknusu nkshe Ãkwhkðu. fkuÞ÷ yLku ¾uh¾èk ík{khe {w÷kfkík ÷E òÞ yLku õÞkhuf ftMkkhku fu ÷¬z¾kuË Ãký zkurfÞwt fhe òÞ.

yk ÚkE ykÃkýkt yktøkýkLkkt Mkk{kLÞ yLku r[hÃkrhr[ík Ãkt¾eykuLke ðkík. ½h çknkh Lkef¤e Úkkuzk ykøk¤ ðÄeyu. ykt¾-fkLk Mk[uík hk¾eyu íkku ykswçkksw{kt yLkuf Ãkt¾eyku Vhíkkt, [híkkt, [nfíkkt Ëu¾kÞ. íÞktÚke Úkkuzktf ykøk¤ sEyu íkku Ãkíkhtøkk, fk¤kufkuþe, yÄhtøk, ËqÄhks, Lkk[ý, VzfVwífeyku, fkuÞ÷ yLku fðr[íkT þfhku fu [eçkhe Ãký Lkshu [ze òÞ. {kuh suðk s¤n¤íkk htøkkuðk¤k YÃkk¤kt Ãkt¾e ËwrLkÞk{kt õÞktÞ ykx÷k LkSfÚke òuðk Lk {¤u.

¾uíkhkW rðMíkkh íkhV ykøk¤ ðÄeyu íkku íkuíkh, ÷kðhe, rçk÷çkxuh, rxxkuze, ÃkeÆe, øktË{, íkqíke yLku [tzq÷ku{ktÚke fkuELku fkuE {¤e òÞ.

s¤kþÞkuLke {w÷kfkík Ãký ÷uðk suðe. íÞkt ð¤e ÃkkýeLkkt Ãkt¾eykuLke rLkhk¤e ËwrLkÞk Lkshu [zu. swËe swËe òíkLkk çkøk÷k, ZkUf, fkrsÞk, [{[k, MkÃkoøkúeð, Mktíkkfqfzeyku, s÷{ktsh, f÷fr÷Þk, rËðk¤e½kuzk - yk çkÄk{ktÚke Úkkuzkt íkku íÞkt nksh nkuÞ. yLkwfq¤ s¤kþÞku{kt ykÃkýe MÚkkrLkf [kh çkíkfku{ktÚke fkuE {¤e òÞ Ãký ¾he. yk çkÄkLke rðrðÄ [uükyku òuðk{kt ykLktË ykðu.

ykðk Au ykÃkýLku ynª {¤íkk yLkwfq¤ Mktòuøkku. íku {kuxe ðkík nkuðk Aíkkt íkuLkku ÷k¼ ÷uíkkt Lk ykðzu íkku íku nkuÞ fu Lk nkuÞ íkuÚke çknw Vuh Ãkzíkku LkÚke. rs¿kkMkk yLku Mkòøkíkk òuEyu.

6

çkw÷çkw÷

yÄhtøk

íkMkð

eh :

zkì. s

Þuþ ò

uþeíkMkðeh : {Lkkus Äku¤rfÞk

7

ËwrLkÞk{kt çkÄu {kýMkÚke ykx÷k rLk¼oÞ ÚkELku Ãkt¾eyku Vhe þfíkk LkÚke. SðËÞk yLku y®nMkkLkk MktMfkh ykÃkýkt ÷kune{kt ðýkE økÞk Au. LkkLkk fu {kuxk ykÃkýu íÞkt fkuE Ãkt¾eykuLku rLkhÚkof nuhkLk Lknª fhu. Ãkrù{Lkk Ëuþku{kt ykðwt LkÚke. íÞkt íkku rfþkuhkuÞ nkÚk{kt røk÷ku÷ ÷ELku Vhíkk nkuÞ. fkuE Ãkt¾e òuÞwt fu røk÷ku÷{ktÚke íkuLkk WÃkh ÃkÚÚkh VUfu. fuð¤ {kus ¾kíkh íkuLkku rþfkh fhu. rLkþkLkçkkS fhðkLkku íku{Lku [Mkfku nkuÞ Au. íkuLkku ¼kuøk çkLku rLkËkuo»k Ãkt¾ezkt. Ãkrhýk{u ykÃkýe su{ Ãkt¾eyku íÞkt LkSfÚke òuðk Lk {¤u. {kýMkLku ËqhÚke swyu fu Qze òÞ.

Ãkrù{Lke ðkík sðk ËEyu. ykÃkýk zktøk rsÕ÷kLke ðkík fheyu. íÞktLkk ðLkðkMkeyku – çkk¤fÚke ÷E çkwëk MkwÄeLkk çkÄk ÃkkMku røk÷ku÷ nkuÞ. fkuE Ãký Ãkt¾e òuÞwt fu íkhík íkuLkku rþfkh fhu. ÃkAe íku økheçk ÷kufku íkuLku þufeLku ¾kE òÞ. ykÚke [f÷e, fkøkzk, fçkqíkh suðkt ykÃkýkt Mkkð Mkk{kLÞ Ãkt¾eyku Ãký 40-50 {exh sux÷u Ëqh {kýMkLku swyu fu QzeLku síkkt hnu. yLkw¼ðu yk Ãkt¾eyku þeÏÞkt Au fu çku Ãkøkðk¤k òLkðh - {kLkðLkku rðïkMk fhðk suðku LkÚke. íkuLkkÚke íkku MkkðÄ s hnuðwt.

Ãkt¾eykuLke çkkçkík{kt ykÃkýu Mkkhk yuðk Mk{]Ø Aeyu. [ku{kMkk çkkË Lkkuðuo, MðezLk yLku W¥kh ÄúwðLkk «Ëuþku{ktÚke {ktzeLku ÞwhkuÃk, hrþÞk, MkkErçkrhÞk, íkkSfeMíkkLk, fÍkfeMíkkLk suðkt W¥khLkk Xtzk {w÷fku{ktÚke íku{s {æÞ-ÃkqðoLkk Ëuþku{ktÚke fhkuzkuLke MktÏÞk{kt rfMk{ rfMk{Lkk Ãkt¾eyku ynª ykððk ÷køku Au. yk WÃkhktík rn{k÷Þ yLku íkuLku Ãku÷u ÃkkhLkk «Ëuþku{ktÚkeÞu rþÞk¤ku ¼khík{kt økk¤ðk Ãkt¾eyku ykðu Au. ykÚke íku ð¾íku ßÞkt swyku íÞkt Ãkt¾eyku Lkshu [zðk ÷køku. ðiÞk, rðrðÄ òíkLkk rÃkÆk yLku [xfkh, YÃkfzkt {k¾e{kh Ãkt¾eyku, fMíkwhk, rËðk¤e½kuzk, ÄkLk[ezeyku, øktË{, íkqíke, çku òíkLkk fwts, ËMk-çkkh òíkLke çkíkfku, çku òíkLke Ãkuý yLku nts, AeAhk ÃkkýefktXkLkkt yLku fkËrðÞk ¼qr{{kt

8

VhLkkhk-[hLkkhk yLkuf òíkLkkt LkkLkkt-{kuxkt Ãkt¾eyku, òíkòíkLkk Äku{zk, {Lk{kunf WzkLk Axkðk¤e rðrðÄ ðkçkøk÷eyku íkÚkk òíkòíkLkk rþfkhe Ãkt¾eyku, suðkt fu økhwzku, xeMkk, ÃkèkEyku, ¼uhe, þkrnLk ðøkuhu ¼khík{kt [khu íkhV Vu÷kE òÞ Au.

¼khíkLkk «ÏÞkík ÃkûkerLk»ýkík ©e ÷ðfw{kh ¾k[h ð»kkuoÚke {u-sqLk {kMk{kt {Lkk÷e (rn{k[÷ «Ëuþ){kt «f]rík Ãkrh[Þ rþrçkhku fhu Au. íku{Lke MknkÞ{kt {Lkk÷e sðkLkwt {khu ðkhtðkh çkLkíkwt. MkLku 1983{kt ÃkktMkX ðhMkLkk yuf ytøkúus Ãkûke«u{e MkßsLk {kºk ÃkûkerLkheûký {kxu s $ø÷uLzÚke {Lkk÷e ykðu÷k. Lkk{ íku{Lkwt yuMk. S. {us. fkuE r{ºk {khVíku ©e ÷ðfw{kh ¾k[hLke «ð]r¥kykuLke {krníke íku{Lku {¤u÷e. íkÃkkMk fheLku íkuyku íku{Lku {¤ðk ykÔÞk. nwt íku ð¾íku nksh níkku. Úkkuze ðkík[eík ÚkÞk ÃkAe ©e ÷ðfw{khu ©e {usLku yuf yXðkrzÞwt rþrçkh{kt y{khe MkkÚku hnuðk ykððkLkwt yk{tºký ykÃÞwt. íktçkw{kt {khe MkkÚku hnuðkLke Mkøkðz fhe ykÃke. Ëhhkus y{u çktLku ÃkûkerLkheûký fhðk Lkef¤e Ãkzíkk. yu rLkr{¥ku y{khku Ãkrh[Þ ½rLkc ÚkÞku. ÃkûkerLkheûkýLke ¾he {ò ÷uðe nkuÞ íkku rþÞk¤k{kt Mkkihk»xÙLke {w÷kfkíku ykððkLkwt ©e ÷ðfw{khu íku{Lku yk{tºký ykÃÞwt. 1984 fu ’85Lkk rzMkuBçkh{kt íkuyku ¼khík ykÔÞk. y{ËkðkË{kt {khk {nu{kLk çkLÞk. [khuf rËðMk çkkË {khu íku{Lku hksfkux ©e ÷ðfw{kh ÃkkMku {kuf÷e ËuðkLkk níkk.

nwt hnwt Sðhks Ãkkfo (ðus÷Ãkwh) rðMíkkh{kt. ºkeMkuf ðhMk Ãknu÷kt íku ¼køk ¾kMk rðfMku÷ku Lknª. {khk ½hÚke Úkkuzu s Ëqh sEyu yux÷u ¾uíkhkW rðMíkkh þY ÚkkÞ. ykMkÃkkMkLkkt Ãkt¾eykuLkwt rLkheûký fhðk íku{Lku [kÃkkýe çkkË Mkðkhu ÷E økÞku. zøk÷u Lku Ãkøk÷u fkuELku fkuE Ãkt¾e {¤e síkwt. ºký òíkLke fkçkhku, ºký òíkLkk nku÷k, ºký òíkLkk ÷u÷k, çku òíkLkk ÷xkuhk, çku òíkLkk fkøkzk, Ãkíkhtøkk, fk¤kufkuþe, çkw÷çkw÷,

9

Ëuð[f÷e, ËiÞz, þ¬h¾kuhku, ËhSzku, ÃkkuÃkx - yk çkÄk òuELku íkku ©e {us ¾wþ¾wþ. ËkuZ-çku f÷kfLkk y{khk yu ¼ú{ý{kt ËqhçkeLkLkku íkku ¼øÞu s WÃkÞkuøk fhðku Ãkzu÷ku. Mkkð LkSfÚke ykx÷kt çkÄkt Ãkt¾eyku òuðkt {¤íkkt {Lku fnu, #ø÷uLz{kt ykx÷k LkSfÚke Ãkt¾eyku òuðk Lk {¤u. y{ËkðkË ÃkAe yuf rËðMk Lk¤ Mkhkuðh yLku yuf rËðMk fåALkkt LkkLkkt hýLkk fktXu íku{Lku ÷E økÞku. íÞkt rðrðÄ òíkLke çkíkfku, Ãkuý, fwts, ÃkkýefktXkLkk rðrðÄ Ãkt¾eykuLku nòhkuLke MktÏÞk{kt òuE ©e {us [rfík ÚkE økÞk. MkUfzku nts (^÷u®{økku)Lku y{khe WÃkhÚke ÃkMkkh Úkíkk òuE, íku{Lkk økw÷kçke htøkLke þku¼k rLknk¤e ©e {us Íq{e QXâk. {Lku fnu, ‘hey÷e yLkVhøkuxuçk÷ MkkEx’ (fËe Lk ¼q÷kÞ íkuðwt á~Þ).

íkku ykðe Au ykÃkýe ykMkÃkkMkLke Mkns«kÃÞ Ãkûke Mk{]rØ. ykÃkýu íkuLkkÚke Mk¼kLk Aeyu ? ykÃkýLku íkuLke fËh Au? íkuLkkt Þkuøkûku{ {kxu ykÃkýu ®[ríkík Aeyu ?

Qzíke rðrðÄ çkíkfku

íkMkðeh : {Lkkus Äku¤rfÞk