Top Banner
<> siqgur pRswid] vwihgurU jI kw ^wlsw! vwihgurU jI kI &qyh] prmpUjnIk vwihgurU siqgu rU bRhm iv`idAw sMskwr, jnm sMskwr, AMimRq sMskwr, AnMd kwrj sMskwr, AMqm sMskwr[ sRI dmdmI tkswl[ Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] (q`qkry leI Poto ’qy kilk kro jI) DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgu rU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn! hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[hux m`cdy 2 ryqy ’qy bY T rhy hn, hux m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cymhwn praupkwrI sIs’qy hux puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh’qy KV@ rhy hn[ lyKk pRkwSk:- bRhmiv`idAw dy dwqy,pMQrqn, bRhmigAwnIkY;grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] pUrn praupkwrI pUrn bRhmigAwnI s`cKMf vwsI prmpUjnIk sRI mwn sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw, sMq krqwr isMG swihb ^wlsw jI dy s`cy pr aupkwrI crn-kmlW dy, hir hir myil myil jn swDU;hm swD jnw kw kIVw] Anuswr in`ky kIVy ikRm,sB dI crn-DUV, dwsndws crn isMG aur& jsvMq isMG ipM f dwauDr, (mogw) jvwhrisMG ipMf cimMfy (lu iDAwxw)pMjwb ieMfIAw[
310

Panj Sanskar

Nov 15, 2014

Download

Documents

Shinda
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Panj Sanskar

<> siqgur pRswid] vwihgurU jI kw ^wlsw! vwihgurU jI kI &qyh]

prmpUjnIk vwihgurU siqgurU

bRhm iv`idAw sMskwr, jnm sMskwr, AMimRq sMskwr, AnMd kwrj sMskwr, AMqm sMskwr[

sRI dmdmI tkswl[ Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]

(q`qkry leI Poto ’qy kilk kro jI)

DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn! hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn, hux m`cdw 2

ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cymhwn praupkwrI sIs’qy hux puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh’qy KV@ rhy hn[

lyKk pRkwSk:- bRhmiv`idAw dy dwqy,pMQrqn,

bRhmigAwnIkY;grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] pUrn praupkwrI pUrn bRhmigAwnI s`cKMf vwsI prmpUjnIk

sRI mwn sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw, sMq krqwr isMG swihb ^wlsw jI dy s`cy pr aupkwrI crn-kmlW dy,

hir hir myil myil jn swDU;hm swD jnw kw kIVw] Anuswr in`ky kIVy ikRm,sB dI crn-DUV, dwsndws crn isMG aur& jsvMq isMG ipMf dwauDr, (mogw)

jvwhrisMG ipMf cimMfy (luiDAwxw)pMjwb ieMfIAw[

Page 2: Panj Sanskar

DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU qygbhwdr swihb jI DMn hn, hux lohy dy qMg ipMjry’c, iq`Ky ik`lW ivckwr A&ur Ac`l Afol bYTy vwihgurU 2 jp rhy hn!hux Drm ihq Awpxw sIs kurbwn kr rhy hn!

Page 3: Panj Sanskar

q`qkrw

3

pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) qU cau sjx mYifAw; fyeI issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru]) kbIr.jau quih swD iprMm kI; sIsu kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie]) mrxu muxsw sUirAw.hku hY; jo hoie mrin prvwxo]) sBu idnsu rYix.dyKau guru Apunw; ivic AKI.gur pYr DrweI]) swgr myr auidAwn bn; nv KMf bsuDw Brm] mUsn pRym iprMm kY; gnau eyk kir krm]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]) jo gur dIsY isKVw; iqsu iniv iniv lwgau pwie jIau]) gurisKW kI hir.DUiV dyih; hm pwpI BI giq pWih]) jnu nwnku. DUiV mMgY iqsu gurisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwvY]) schu ErY sBu ko; aupir scu Awcwru]) scu suhwvw kwFIAY; kUVY kUVI soie] nwnk.ivrly jwxIAih; ijn scu plY hoie]) hIxau nIcu krau bynµqI; swcu n Cofau BweI] nwnk.ijin kir dyiKAw; dyvY miq sweI]) kUV inKuty. nwnkw; EVik sic rhI] {dyh isvw br moih iehY; suB krmn qy.kbhUM n tro]) kir mn myry; siq ibauhwr] Anuswr ieh prmpiv`qR poQIAW pUrn siqkwr sihq bhu igxqI ’c sMBwlo.pUrn pyRm sihq pV@o, ds^q krw ky.Ardwis krky, pV@n nUM idMdy lYNdy rho[ XQw:-lK KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie] inmK eyk.hir nwmu dyie; myrw mnu qnu sIqlu hoie]) ivic dunIAw; syv kmweIAY] qw drgh bYsxu pweIAY] khu nwnk bwh lufweIAY] } poQI swihbwn, Su`D aucwrn iempIQRI pRwpqI leI: BweI rijMdr isMG jI kYnyfw:- Pon: 905-458-7776. BweI gurcrn isMG jI kYnyfw:- Pon: 905-216-7437 BweI qlivMdr isMG jI kYnyfw:- Pon: 519-621-4773 BweI AmirMdr isMG jI kYnyfw:- Pon: 519-830-2627 BweI srbjIq isMG jI ig`l, ipMf suDwr(luiDAwxw)Bwrq &on 01624- 275-740 BweI surjIq isMG jI ipMf dwauDr (mogw) Bwrq, Pon:- +91-9888774012

gurU syvw Byjo:- CIBC BANK CANADA, Branch. NO:01322) AC.83-15833,

CHARAN SINGH.

jsvMq isMG(Bgq jI) nwl sMpRk leI:- [email protected] www.Gursevak.com

Page 4: Panj Sanskar

q`qkrw

4

hux q~k ieh poQIAW sMgq jI dI syvw iv~c pRkwiSq ho cukIAW hn: 1. poQI jnm sMskwr, AMimRq sMskwr, bRhm iv`idAw, AnMd kwrj, AMqm sMskwr[ 2. poQI vwihgurU siqgurU sRI suKmnI swihb jI stIk.sRI dmdmI tkswl[ 3. siqgurU swihb jI Aqy sMqW mhWpurSW dy Amolk boly Aqy gurmiq Anuswr Anyk pRsnW dy au~qR siqgurU gRMQ swihb jI b^S rhy hn[ pV@n vwly Dwrimk gRMQW dy nwm[ dyh Arogqw, g`fI dI dyK ryK frweIivMg bwry SuB is`iKAw[ 4. ds siqgurU swihbwn jI dI prm pUjnIk SuB s`cI bMswvlI[ 5. siqgurU gRMQ swihb jI dw mhW ivsmwd ieqhws, AKMf pwT, shj pwT mrXwdw, gurbwxI jI siqkwr pUjn mhW ivsmwd SuB is`iKAw, 101 Ardws, gurpurbW dIAW ArdwsW[ 6. SRI gurU gRMQ swihb jI Su~D aucwrx, ArQ pwT Aqy ivSrwm poQI SRI dmdmI tkswl 7. Awid bwxI,sRI dsm bwxI, BweI gurdws jI dIAW vwrW ’coN gRIbI vwly,sbd pdW dy mhW ivsmwd ArQ[dUjw pRkrx pUjw dw Dwn zihr hY] 8. slok Bgq kbIr swihb jI, Bgq PrId swihb jI dy mhW ivsmwd ArQ[ 9. gurbwxI jI dy cwnx AMdr dyh Arogqw bwry mhW ivsmwd is`iKAw[ 10. gurmuiK gurmuKI bwlaupdyS! irkwrf kIqw bwlaupdyS, sux! gurmuKI isKwau hy drvyS!

gurU ipAwrI swD sMgq jI nMU ieh jwxky byAMq KuSI hovygI ik gurbwxI aucwrx SuDI leI iehnHW poQI swihbwnW jI dI irkwrifMg vI dwsn dws qoN gurU swihb jI ny krvweI hY[ sMgq jI irkwrifMg lw ky poQI swihb pRkwS krn jI Aqy gurU swihb jI dI KuSI lYx leI irkwrifMg Anuswr pUrIAW lgW lw ky irkwrifMg dy mgr 2 bolo jI[ pRym bynqI:- pRkrx ’qy jwx leI, q`qkry coN ausy nUM kilk kro[ q`qkry ’qy vwips jwx leI pyj dy Q`ly q`qkrw l&z ’qy kilk kro[

Page 5: Panj Sanskar

q`qkrw

5

q`qkrw nM. pRkrx pMnw bRhmiv`idAw sMskwr[ gurpRswid ArMB:- aUVw. vrqy icMn@ inSwn[ 1. prmpUjnIk DMn vwihgurU dsW pwiqswhW dI b^SI sMKyp

bRhmiv`idAw[bRhmiv`idAw dI pRwpqI leI sRI gurU dsvyN pwiqswh jI ny,sRI dmdmy swihb jI ivKy,ieh Kry s`icAwry Apwry inrwry AsUl bxwey Aqy DMn BweI gurdws swihb jI,Awpxy AqI ipAwry Bwxjy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI,vYrwgmeI AduqI ShIdI bwry &urmwauNdy hn:-rihdy guru drIAwau ivic;mIn kulIn hyqu inrbwxI[dy mhW 3 vYrwgmeI ArQ Aqy iqlk jM\U;rwKw pRB qw kw]kIno bfo;klU mih swkw]cwr pauVIAW dy mhW 3 vYrwgmeI ArQ

20

2. prmpUjnIk sRI mwn sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dy gurbwxI kQw sunx vIcwrn bwryy[

31

3. prmpUjnIk s`cy ipqw vwihgurU jI dy ArQ mh`lw pMjvW jI dI AduqI ShIdI dw jwp[

31

4. bRhmiv`idAw rUpI kuMjI bwry pV@o[ 31 5. gurpRswid vwihgurU s`cy gurbwxI gurU jI dy SuD aucwrn dw

sohxw suK`lw Amolk FMg[ 32

6. crn c`t ky,sRb ivAwpI ivsmwd Amolk pRym bynqIAW[ 38 7. vwihgurU ieh SuB Drm krm hr Gr cwhIey,ArQ vIcwrn

bwry pRym bynqI[ 42

8. prmpUjnIk DMn siqgurU dsW pwiqswhW dI b^SI ivsQwr nwl bRhmiv`idAw Aqy pUrn pRym sihq iDAwn nwL pV@ny Xog pRym bynqIAW[

43

9. gurpRswid vwihgurU s`cy gurbwxI gurU jI dy SuD aucwrn dI mhwn mhwnqw ’qy Amolk gurU swKIAW,SuD aucwrn dy lwhy hI lwhy:- prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny,SuD aucwrn dI mhwn mhwnqw ieauuN b^SI[

47

Page 6: Panj Sanskar

q`qkrw

6

10. Su`D aucwrn dI mhwn mwnqw mhwnqw dUjI swKI,sRI dmdmI

tkswl clx dw kwrx[tkswl dw nwm j`Qw iBMfrW pYx dw kwrx[

50

11. ie`k lg dI Amolkqw mhwn mhwnqw’qy BweI gurdws swihb jI dw kib`q mhW ivsmwd ArQW sihq[

52

12. Su`D aucwrx bwry ^ws pRym bynqI, SuD aucwrx dy byAMq lwhy hI lwhy[

53

13. smUh sMswr dw BivK ikvyN sOKw hovy Aqy S`uD aucwrx[ 56 14. Awpo iv`cIN imlq krky, prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn siqgurU

gRMQ swihb jI vwihgurU jI qoN Awpxy idl ’coN,Awpxy muK ’c AMimRq dI pRwpqI,idmwg ’c gurbwxI pRwpq krn leI,pUrn pRym inmRqw iKmw gRIbI sihq,gurbwxI sMQw SuDI krn krwaux,gursbdW nUM Cwpy Anuswr suMdr ilKx dw suK`lw Amolk FMg[

57

15. bRhmiv`idAw dw ArQ[ 73 16. koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;srb jIAw kw dwqw ry]siqgurU

gRMQ swihb jI qoN,Apxy idmwZ ’c, hr smyN gurbwxI Aqy idl ’coN muK ’c AMimRq dI pRwpqI leI,hyTW ilKI sMKyp pRym bynqI sihq jugqI qoN mgroN ivsQwr nwl pRym bynqIAW jugqIAW pRym nwl mMno[

74

17. p`ky sMq prmpUjnIk bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI ny Apxy AMdr bwhr Ajpw jwp gurbwxI gurU jI dI swiKAwqqw krnI[

77

18. bRhmiv`idAw pV@n vwly pyRmI nUM bynqI pUrvk is`iKAw[ 93 19. koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;srb jIAw kw dwqw ry]siqgurU

pihly pwiqSwh jI ny iqMn pRkwr dI iv`idAw kihxI[ 96

20. iqMn pRkwr dy iv`dvwn[ 98 21. bRhmiv`idAw pV@ ky XuiDStR jI ny DwrnI[ 99 22. XuiDStR jI dy s`c bolx dI idRVqw dI prK,Drmrwjy jI ny 99

Page 7: Panj Sanskar

q`qkrw

7

krnI[ 23. nwrd munI jI nMU snkwidkW qoN bRhmiv`idAw pV@ ky SWqI

AwauxI[ 100

24. ivAws jI ny ivdWq SwsqR kQn krky ASWq rihxw, nwrd munI jI qoN bRhmiv`idAw pV@ ky SWqI AwauxI[

100

25. irKIAW dy sMbwd[ 100 26. kyvl syvw hI kro,bRhmiv`idAw dI kI loV hY? 101 27. qrkvwdI, piV piV.gfI ldIAih; ieh quk pV@ ky qrk

krdy hn?shI a~uqR[ 101

28. kbIr.mY jwinE piVbo Blo;piVby isau Bl jogu]Bgiq.n Cwfau rwm kI;BwvY inMdau logu] shI mhW ivsmwd ArQ pV@o[

102

29. mn smJwvn kwrny;kCUAk pVIAY igAwn]shI ArQ pV@o Aqy bRhmiv`idAw pV@nI bhuq hI zrUrI hY[

102

30. bRhm iv`idAw pV@nI AiqAMq hI zrUrI hY,bRhmiv`idAw dy dwqy,gurbwxI inrMkwr jI dy rsIey prm sMq bwbw suMdr isMG swihb jI nUM iksy pyRmI ny pu`iCAw,“jI!Amn smyN svw l`K nwl iek`lw ikvyN lVygw?” au~qR pV@o[

103

31. bRhmiv`idAw pV@n dy gux hI gux,mh`ly pihly.Bgq pRihlwd jI dw idRstWq[

103

32. ibMdI dI vrqoN bwry pRym bynqI[ 106 33. iv`idAwrQI dy AOgux 17[ 108 34. prmpUjnIk gurmuKI jI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd

mihmw,swihb sRI gurU goibMd isMG swihb jI ny krnI[ 108

35. s`cy pwiqSwhjI ny sRI dmdmy swihb jI ivKy,klmW GV 2 ky ilKxsr ’c sut ky gurmuKI dI mhwn mihmw jxwauxI[

110

36. bRhmigAwnI bwbw im`q isMG jI ny,gurmuKI dI mhwn mihmw jnwauxI[

110

37. pUrn bRhmigAwnI bwby mwDo dws jI ny gurmuKI dI mhwn mihmw jnwauxI[

111

38. gurmuKI is`Kx leI pUrw pRkrx hY[ 111

Page 8: Panj Sanskar

q`qkrw

8

38. bolI dy ArQ[ 111 39. gurmuKI bolI nUM Su`D ilKx dw ivSyS sunihrI inXm[ 112 40. vrnmwlw(pYNqI)&wrsI dIAW Cy DunIAW[vrn bwry[:-

1svr,2ivAMjn,3Anunwisk, 4du`q[gurmuKI pYNqI dIAW lgW,icMn@,aucwrn AsQwn[]muhwrnI]lg jW mwqRw,lgwKr bwry pV@o[ivSrwm icMn@[1fMfI:-[,2pRSink icMn@:-?,3ivsimk icMn@:-! ds pRkwr[kOmw[ibMdI kOmw[duibMdI[fYS:-1(-)[puTy kOmy[(“ ”)[brYkt[( ),{ }[joVnI:-(-)[ibMdI:-(.)[Cut mroVI(’)[

112

bRhmiv`idAw[ gurpRswid sMpUrnM[ jnm sMskwr[ gurpRswid ArMB:- 1. hr gurduAwry swihb jI ivKy,SuB is`iKAw ilKx bwry pV@o[ 118 2. SuB sMqwn dI pRwpqI leI Amolk SuB s`cw aupdyS[ 118 3. vwihgurU siqgurU CyvyN pwiqswh jI dy Avqwr bwry pV@o,siqgurU

pMjvyN pwiqswh jI ny,DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dy ^ws pRymI snmuK is`K,bwbw bu`Fw swihb jI, bRhmigAwnI sgl kI rInw]mhWpurK jI dy bcn iKVy m`Qy mMnxy[

119

4. vwihgurU siqgurU swihb mh`ly pMjvyN jI nMU Awpxy Gr,AvqwrI bwlk dI bhuq hI loV sI,pr Awpxy leI Awpxy Awqimk bl nUM nw vrxw,pUrn sMqW mhWpurKW jI dy bcn mMnx dI mrXwdw qornI[

121

5. swKI gurmuiK snmuK gwV@y pRymI BweI rUpcMd jI[ 121 6. swKI,rwjw Pqyh cMd rwxI mYxI jI[ 122 7. pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw suMdr isMG swihb jI iBMfrW

vwilAW dy pRgt hox qoN pihlW,Awp jI dy prmpUjnIk mwqw ipqw jI ny in`qnym Bjn ismrn pyRm Bwvnw sihq krnw[

123

8. pUrn sMq pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dw jnm sMskwr BI pUrn gur mrXwdw Anuswr krnw[

124

Page 9: Panj Sanskar

q`qkrw

9

9. sMq bwbw suMdr isMG swihb ^wlsw jI ny,m`qy ipMf pRcwr krnw[

124

10. kup`uqR dI pRwpqI leI,^oty pwp krn qoN mnwhI[ 124 11. grB r`iKAw,SuB sMqwn pRwpqI leI gursbd[ 124 12. bIrj dwn dyx pihlW Ardws[ 125 13. grB Tihrn leI Ardws[ 125 14. grB r`iKAw leI Ardws[ 125 15. pUry smyN ’c b`cw jMmy Ardws[ 125 16. Ardws krnI,b`cw gurmuiK jIvn vwlw pYdw hovy[Bgq pRhlwd

jI ny mwqw Dwie jI dy audr ’c,irKIAW qoN bRhm crcw sunxI[

125

17. pqI supqnI dy sONx bYTx vwLy QW &oto lwaux bwry pRym bynqI[ 125 18. gurbwxI jI dy kImqI bIr-rsI Sbd kMDW ’qy ilKx bwry pRym

bynqI[ 126

19. jdoN b`cw audr ’c hovy,qdoN pUrn sMqoK bwry pRym bynqI[ 126 20. swKI,hMkwrI jYdpurwxw[ 126 21. Kusry dw jnm sMskwr krn bwry[ 127 22. jnm sMskwr,AMimRq iqAwr krn dI ivDI[ 128 22. aUVw. duD cuMGwaux,Eprw duD iplwaux qoN pihlW,Ardws,guV@qI

r`K,Dwgy qvIq tUxy qoN s^q mnwhI[sRI AnMd swihb jI sMpUrn pwT,^uSI dy SbdW dw kIrqn krn bwry SuB is`iKAw[

128

23. spuqR kwmnw vwly nUM gursbd[ 128 24. sUiqk nhIN mMnxw aupdyS[ 128 25. nwm Drnw[ 129 26. b`cy dy AnUpwn bwry pRym bynqI[ 129 27. gur mrXwdw Anuswr sMqwn sMjm bwry SuB is`iKAw[ 130 28. Do y nwl sMqwn sMjm krnw mhW pwp hY,bco bcwau[ 130 29. pyt ’c kuVI mwrn qoN s^q mnwhI[ 131 30. b`cI jMmx qoN sog krn qoN s^q mnwhI[ 131

Page 10: Panj Sanskar

q`qkrw

10

AMimRq sMskwr[ gurpRswid ArMB:- 1. gurpRswid vwihgurU Amolk pRym bynqIAW[ 134 2. prmpUjnIk pMjW ipAwirAW ’c Swml ho ky,AMimRq Ckwaux dy

AnMq gux praupkwr[ 135

3. AMimRq sbMDI SMikAW dy au~qR SuB vIcwr,AMimRq Ckx qoN pihlW BI dunIAW qrdI sI,hux AMimRq Ckx dI kI loV hY?

136

4. kI pMj pauVIAW nwl hI sr skdw hY? 136 5. AMimRq iqAwr krn smyN,pMj ipAwry gRMQI isMG jI dI AwigAw

ikauN mMgdy hn? 137

6. kI bIbIAW pMjW ipAwirAW ’c l`g skdIAW hn? 138 7. AMimRq Ckx vwly pRymI nUM pRym bynqI[ 139 8. kI siqgurW qoN ibn hor koeI nwm dy skdw hY? nhIN jI[ 139 10. KMf bRhmMf byAMq;auDwrxhwirAw]DMn Ajpw jwp vwihgurU

siqgurU sRI gurU goibMd isMG swihb ^wlsy jI ny kI b`kry Jtkwey?

140

11. zwqI bwry SMkw nw kro? 142 12. KMfy bwty dw AMimRq Ckxw ikauN zrUrI hY? 143 13. swKI:- bydI bMs BweI AjIq isMG jI ny AMimRq Ckxw[ 144 14. swKI,BweI dieAwl ny AMimRq Ckxw[ 144 15. siqgur kIno praupkwru]Anuswr ^wlsw gurU gurU ^wlsw]pMQ

jI dI SuB s`cI swjnw:- swvDwn eykwgr cIq])nwnk inrBau inrMkwru;siqgurU swihb jI ny,sIs mMgxy[

145

16. ipAwry dieAw isMG swihb jI dy sIs dyx qoN AsMK SuB gux is`KI dw bIj rihxw,gurU ^wlsy jI dy Aiq au~cy mhwn praukwrI kwrnwmy[

149

17. gurpRswid vwihgurU] isrl`Q XoDy bwbw dIp isMG swihb jI ShId ny cMby vwly rwjy dI nOjvwn b`cI nMU dyK ky Afol rihxw[

150

18. inmwny kau;pRB qyro.mwnu]dy ArQ sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd hn[

152

Page 11: Panj Sanskar

q`qkrw

11

19. vwihgurU]prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI pihly pwiqswh jI qoN lY ky,Awp hI pMjW ipAwirAW nMU swjx invwjx pwlx vwly hn[Awp hI pMjW ’c vs ky Ajpw jwp SuB gux b^Sdy hn jI,Awp hI pMjW dI mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr mihmw kr rhy hn[vwhu vwhu s`cy pwiqswh jI,ApxI mihmw nhIN kr rhy[pMjW dI in`q nvIN mihmw kr rhy hn[

155

20. pMjW mukiqAW ny Apxy sIs Arpxy[ 156 21. mwqw swihb dyv kOr jI ny pqwsy pwauxy[ 156 22. myrw AMqrjwmI hir rwieAw]srUp siqgurU swihb jI ny AMimRq

Ckwaux mgroN,dovyN h`Q joV isr Jukw ky,pMjW ipAwirAW qoN AMimRq dI Amolk dwiq mMgxI[

157

23. gurpRswid vwihgurU AMimRq iqAwr krn dI ivDI[ 159 24. AMimRq rUp s`cy gurbwxI jI duAwrw idl ’coN hI AMimRq dI

pRwpqI dI jugqI[ 159

25. prwieAw rUp ivkwr idRStI nwl dyKxoN htx dI jugqI[ 160 26. AMimRq iqAwr krn leI,AMimRq sm`gRI qoN SuB is`iKAw[ 162 27. AMimRq Ckwaux vwilAW gurmuiK ipAwirAW dI iqAwrI,SuDweI

dI Ardws[ 162

28. Su`DweI mgroN Ardws Aqy AMimRq Ckx vwilAW dI SuDweI dI Ardws[

164

29. AMimRq Ckx vwilAW dI SuDweI AwrMB[ 164 30. dubwrw AMimRq Ckx bwry SuB ivcwr[ 165 31. AMimRq Ckx vwilAW dI Su`DweI mgroN AMimRq iqAwr krn

Ardws[ 166

32. prmpiv`qR AMimRq iqAwr krn bwry SuB isiKAw[ 167 33. ing@w bwty ’c r`Kx bwry SuB is`IKAw[ 167 34. sMpUrn pMj gurbwxIAW pV@n bwry[ 168 35. AMimRq iqAwr hox ’qy Ardws[ 168 36. prmpiv`qR AMimRq Ckwaux dI ivDI[ 169 37. prmpiv`qR AMimRq qoN SuB is`iKAw[ 169

Page 12: Panj Sanskar

q`qkrw

12

38. AMimRq Ckwaux mgroN Ardwis[ 170 39. prmpUjnIk sRI mUlmMqR gurmMqR swihb jI idRV@wauxy[ 170 40. AMimRq Ckwaux mgroN SuB is`iKAw[ 170 41. vwihgurU ismrn dy AMg[ 172 42. siqguru isK kI;krY pRiqpwl]dy mhW mhW ivsmwd ArQ[ 172 43. gurmMqR bwry sRb ivAwpI mhWW mhW ivsmwd SuB vIcwr[ 174 44. swKI vwihgurU mMqR jI dy AiDk pRqwp bwry sMq bwbw Bgvwn

isMG swihb jI cukwvyN vwilAW dI[ 175

45. prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny Awpxy syvk BweI mrdwny jI nUM vwihgurU 2 jpx dw inscw krwauxw[

176

46. prmpUjnIk s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI ny kwmrUp dyS ’c vwihgurU 3 jpx dw SuB s`cw aupdyS b^Sxw[

176

47. guurmMqR bwry sMKyp vIcwr[ 177 48. vwihgurU mMqR jI dy ArQ[ 177 49. AMimRqDwrIAW ny AMimRq vyly pMj bwxIAW pVnIAW, sRI rhrwis

swihb jI br zrUr hI pV@ny swKI mh`ly dUjy ny suMn smwDIAW dy drSn krny[

178

51. prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny, Awpxy ^ws pRymIAW ’qy pRsMn ho ky ieh SuB s`cw aupdyS b^iSAw[

179

52. vwihgurU] mh`ly dsvyN jI ny pMjW ipAwirAW duAwrw qn^wh luAwaux dI mrXwdw kwiem krnI[

181

53. pMj kkwr dI mhwn mhwnqw mhW mhwn hY jI[ 181 54. pUrn gurU jI dI mohr pihlw kkwr kys hn,kyskI nhIN[ 183 55. vwihgurU]gurU soBw gRMQ ’coN siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dI

mihmw[ 184

56. vwihgurU]gurU gur siqgurU gRMQ swihb jI qoN nwm r`iKAw jwx ky nwm pUrw hI lYxw cwhIdw hY[

185

57. sRbMs dwnI prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny phwVI rwijAW nMU sUB s`cw Drm aupdyS b^Sxw[

186

58. jmWdrU kys r`Kx bwry blvwn sYmsn dw idRstWq[ 186

Page 13: Panj Sanskar

q`qkrw

13

59. kys munwauxy rzw dy ault c`lxw hY[ 187 60. prmpUknIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI nwl m`ky ’c

crcw kridAW pIr bhwaudIn ny pRSn krnw[ 187

61. prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny jdoN m`ky suMdr drSn b^Sy,qW bhwvlpurIAw pIr nUrI drSn krky,^Ub pRBwivq hxw[

188

62. prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny kwzI rukndIn nUM m`ky ivKy SuB aupdyS kihxw[

188

63. prmpUjnIk vwihgurU siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny ZulwmI dIAW jMjIrW k`tIAW[

188

64. pIr buDUSwh jI nMU,pUrn gurU jI ny Apxy AiqAMq suMdr kysW smyq kMGw qy CotI ikRpwn, prmpiv`qR Awpxy hukmnwmy b^Sxy[

188

65. eIsweI miq qy ivigAwn’c. kysW dI mhwn mhwnqw 189 66. kys muMfn dw BYVw irvwj ieauN ipAw[ 190 67. jtW r`Kx dI mnwhI[ 190 68. ihMdU miq ’c kysW dI mhwn mhwnqw[ 190 69. ivSnUM jI ny ArhMq Avqwr Dwr ky,dYNqW dy kys kql

krvwauxy[ 190

70. kysW dy prm lwB hI lwB[ 191 71. kys ikauN r`Kdy hoN? 191 72. dwhVI nUM ikhVw ffy l`gdy hn? 192 73. kysW nwl grmI l`gdI hY? 192 74. kysW nwl miq mwrI jWdI hY? 192 75. kysW dI s&weI leI PwlqU Krc hY? 192 76. jUAW pYdIAW hn? 192 77. nhuM ikauN k`tdy hoN? 192 78. kMGy dI mhW mhwn mhwnqw[ 192 79. kMGy qoN SuB is`iKAw[ 193 80. kVw[ 193 81. ikRpwn,prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI SsqR 194

Page 14: Panj Sanskar

q`qkrw

14

pihnx nUM aucycw kih rhy hn[ 82. swKI BweI auydY isMG jI ny Syr iSkwr krnw:- Ajpw jwp

vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny gurU ^wlsy jI nUM,SuB s`cw aupdyS dyxw[

195

82 aUVw. prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dy hukmnwmy ’coN SuB is`iKAw[

196

82 eIVI. A`j ivigAwnk jug ’c ikrpwn dI kI loV hY? 196 83. pMj kkwr iqAwg ky,ikRpw rUpI ikRpwn,ikRq dy kys,dieAw dI

dwV@I,mn nUM kVn rUpI kVw,vIcwr rUpI kMGw,jy ieh SuB guxW rUpI AMqRIv kkwr Dwry jwx qW TIk hY jW nhIN?

196

84. kI A`j dy smyN ’c pMj kkwrW ’c qbdIlI krn dI loV hY? 196 85. ikRpwn r`KxI AOKI hY? 197 86. ikRpwn dI mhwnqw ’qy swKI[ 197 87. kCihrw[ 198 88. jq sq dI dwiq kCihry dI mhwn mhwnqw ’qy tUk[ 198 89. vwihgurU siqgurU goibMd isMG swihb jI dI gur &qyh bwbq

AwgXw[ 199

90. cwr rMg[ 199 91. pMjW dI kusMgq nhIN krnI[ 199 92. pMjW nwl myl nhIN krnw[ 201 93. cwr b`jr kurihqW[ 201 94. prmpUjnIk ;srb klw smrQ] siqgurU dsvyN pwiqswh jI dw

GoVw,qmwkU vwly Kyq ’c pRvyS nhIN sI hoieAw,pdm purwx,skMD purwx ’coN qmwkU iqAwg aupdyS[

202

95. qmwkU dy iqAwgI pUrn swDU jI dI swKI[ 202 96. fwkrW v`loN qmwkU bhuq BYVw hY[ 202 97. sB DrmW dy Dwrimk AsQwnW ’c qmwkU iljwx dI s^q

mnwhI[ 202

98. qmwkU pYdwieS bwry[ 203 99. purwixk m`q Anuswr BYVw qmwkU[ 203

Page 15: Panj Sanskar

q`qkrw

15

100. dUjI kurYhq hzwmq[vwihgurU srb klw BrpUr pRB; siqgurU sRI gurU nwnk dyv jI,vwihgurU srUp s`cy Bgq kbIr swihb jI dI AMimRq gurbwxI ’c qmwkU qoN s^q mnwhI[

203

101. rihqnwmw BweI dysw isMG jI[ 204 102. mws iqAwg SuB is`iKAw[iDRqrwStR jI ny sRI ikRSn Bgvwn jI

nUM pu`Cxw[ 205

103. slok mÚ 1] pihlW mwshu inMimAw mwsY AMdir vwsu]gursbd dy sMpUrn mhW mhW ivsmwd ArQ[

206

104. vwihgurU] ijn@W dI zbwn lhU ’qy ig`JI hovy,jy auh iek`Ty ho ky mws Kwx bwry tRYkt ilK dyx,qW BI glq hY[prmpUjnIk BweI swihb BweI rxDIr isMG swihb jI ny mws nhIN Kwxw,crcw krky,pMifq qwrw isMG dIAW,sBw ’c CwLW cukwauxIAW[

213

105. cOQI kurYhq hrwm,nyk cwlclx dw SuB s`cw aupdyS[ 214 106. vwihgurU]vysvw dy iqAwg dy mhWpurKW dy Amolk bcn

kivqw[ 215

107. Srwb dy iqAwg dw SuB s`cw rMgW 3 dw aupdyS rihq nwmy[ 217 108. swKI mlUky SrwbI dI mOq[ 219 108. aUVw. prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI v`loN sonw pihnx

dI s^q mnwhI[ 220

108. AYVw. sony krky d`C pRjwpiq dI mOq[ 221 108. eIVI. prmpUjnIk siqgurU dsvyN pwiqswh jI v`loN sony dy

iqAwg dy Ascrj ivsmwd kOqk[ 222

108. s`sw. dUjw kOqk[ 222 108. hwhw. Kot pwaux dw hor idRStWq[ 222 108. k`kw. ij`Qy sonw au~Qy kljug[ 222 108. K`kw. sony dy iqAwg leI ilKy pdW dy ArQW ’c ic`q lw ky pMj

sO vwr in`q AiBAws kro[ 223

109. prmpUjnIk prmpiv`qR pMj q^q swihbwn jI,au~QoN dy sRI gurduAwry swihbwn jI,prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dy Amolk SSqR vsqUAW[pRym ibnY:- sRI gurduAwry swihbwn jI dy

223

Page 16: Panj Sanskar

q`qkrw

16

drSnW nUM jwx smyN, ieh poQI nwl iljwau,pV@ ky gurU AsQwnW dy drSn fMfauq kro jI[

109. aUVw. pihly q^q prmpUjnIk prmpiv`qR sRI Akwl q^q swihb jI (Akwl buMgw) sRI AMimRqsr swihb jI ivKy qyeI gurduAwry swihbwn jI hn[

223

109. AYVw. swKI pqIbRqw bIbI rwj kOr (rjnI) jI[ 231 110. vwihgurU]prmpiv`qR prmpUjnIk dUjy q^q sRI hirmMdr ptnw

swihb jI[ 232

111. vwihgurU] sRI ptnw swihb jI ivKy,7 gurduAwry swihbwn jI hn,prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN dsvyN pwiqswh jI dIAW Amolk XwdW[

232

112. vwihgurU] prmpivqR prmpUujnIk gurduAwrw mYnI sMgq swihb jI:- swKI, rwjw PqyhcMd rwxI mYxI jI[

233

113. vwihgurU]sRI AnMdpur swihb jI ivKy prmpUjnIk qIjy q^q sRI kysgV@ swihb jI Aqy bwrW gurduAwry swihbwn jI hn, prmpUjnIk pUrn gurU jI dIAW Amolk vsqUAW[

234

114. prmpUjnIk prmpiv`qR cOQy q^q sRI dmdmw swihb jI gurU kI kWsI 8 gurduAwry swihbwn jI [prmpUjnIk pUrn gurU jI dIAW Amolk vsqUAW[

236

115. vwihgurU]prmpiv`qR prmpUjnIk pMjvW q^q Aibcl n`gr s`cKMf sRI hzUr swihb jI ds gurduAwry swihbwn jI prmpUjnIk pUrn gurU jI dIAW Amolk vsqUAW[

237

116. s`cy pwiqswh jI dy prmpUjnIk Dwm[ 238 117. A&Im fofy BukI mn@w hn[ 238 118. kbUqr r`Kxy mn@w hn[ 239 119. posq iqAwgo[ 239 120. jUAw qwS iqAwgo[ 239 121. kusMgq ’c nhIN bYTxw[ 240 121. aUVw. tYlIvIzn isnmy dI Zlq vrqoN dy nukswn[ 240 122. pWfy nUM h`Q idKwauxw iBAwnk hY[ 241

Page 17: Panj Sanskar

q`qkrw

17

123. srwD n krwau[ 241 124. kI prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI ny srwD

krvwieAw? 241

124. aUVw. prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI ny gXw jI ivKy prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy crn-kml pwauxy[

242

125. jMqR mMqR qMqR mnw@[ 242 126. gugw[ 242 127. toBy dI im`tI nhIN k`FxI[ 243 128. h`Q hOLw krnw krwauxw,sKq mn@w hY[ 243 129. Dwgy qvIq n kro,n krwau[ 243 130. sulqwn dI pUjw nhIN krnI[ 243 131. ijMn BUq pRyq byqwl n mMno,hor is`iKAw[

AMimRq sMskwr q`qkrw gurpRswid sMpUrnM jI nmskwr] 243

rihqnwmy 132. prmpUjnIk prmpiv`qR vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy b^Sy

Amolk rihqnwmy q`qkrw gurpRswid ArMB:- 244

133. vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny BweI nMd lwl jI prQwie rihq nwmw aucwrnw[

244

134. BweI nMd lwl jI prQwie qnKwh nwmw[ 246 135. BweI dysw isMG jI dw rihq nwmw[ 248 136. sYnwpiq ikRq gur soBw[ 249 137. rYhq nwmw sRI muKvwk pwiqSwhI 10]BweI pRihlwd isMG

jI,BweI dirAweI audwsI prQwie[ hoieAw[ 249

138. BweI cOpw isMG jI dw rihqnwmw[ 252 139. BweI dXw isMG jI dw rihq nwmw] 252 140. rhqnwmw bwbw sumyr isMG jI]

rihqnwmy[ gurpRswid sMpUrnM[ 253

AnMd kwrj sMskwr[ gurpRswid ArMB:- 255

Page 18: Panj Sanskar

q`qkrw

18

1. gurmuiK vzIr dI pRwpqI leI Ardws[ 255 2. mMgxy dI Ardwis SuB mrXwdw[ 255 3. prmpUjnIk vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny ipMf dwauDr(izlw

mogw)ivKy pyRmIAW dy pu`Cx qoN AnMd kwrj sMskwr dI SuB mrXwdw Anyk pRkwr rMgW 2 dI SuB is`iKAw Aqy byAMq gurbwxI ieauN &urmweI jo gRMQ mukq mwrg coN ie`Qy idqI hY[

257

4. prmpiv`qR pRkrmW dI mhwnqw[ 266

5. sdw leI GuMF nhIN k`Fxw SuB is`iKAw[ 269

6. swhw soDx bwry SuB vIcwr,Ardws [ 270

7. brwq cV@n smyN Ardwis[ 271

8. brwq dw phuMcxw[ 271

9. imlxI[ 271

10. prmpiv`qR cwr lwvW dI SuB s`cI auQwnkw[ 272

11. AnMdkwrj dyK ky, AMgRyz ny ^uS ho ky ib`l pws krnw[ 272 12. AnMdkwrj krwaux dy pYsy nhIN lYxy jI[ 272 14. AnMd kwrj dI iqAwrI[ 274 15. kuJ zrUrI pRym bynqIAW SuB is`iKAw[ 274 16. AnMd kwrj AwrMB Ardwis[ 275 17. gurmuiK bIbI jI v`loN pRx[ 275 18. gurmuiK pqI v`loN pRx[ 276 19. ArMB Ardws auprMq kIrqn sRI muKvwk dI sMKyp kQw aupRMq,

kQwkwr jW rwgI jW hor pRymI joVI nUM SuB is`iKAw ieauN dyvy[ 276

20. s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny AwpxI AqI ipAwrI b`cI,bIbI vIro jI nMU SuB aupdyS[

279

21. sRI AnMd swihb jI,prmpiv`qR lwvW dI mhwnqw ’qy swKI[ 280 24. pUrn gurU jI v`loN,dwj dy loBI kuqy nMU,dwj lYx qoN s^q mnwhI[ 280 25. gurU jI dy b^Sy ^ws pRymI jI ny,GxIN inmRqw sihq,dwz dw

iqAwg krnw[ 281

Page 19: Panj Sanskar

q`qkrw

19

26. ibbrijq kurIqIAW[ 283 27. gurmiq Anuswr joVI dy krny Xog krqb[ 285 AnMd kwrj q`qkrw sMpUrnM[ AMqm sMskwr[ gurpRswid ArMB:- 286 1. pRym ibnY[pRB kI AwigAw;Awqm ihqwvY]jIvn mukiq;soaU

khwvY]swrI pauVI dy mhW ivsmwd ArQ[ 286

2. pUrn gurU mh`ly pMjvyN jI ny q`qI qvI qy KV@ ky,sWeIN mIAw mIr jI nMU,kwL rihq jIvn mukq AvsQw kmw ky idKweI pV@o[

292

3. prmpUjnIk ShId bwbw dIp isMG swihb jI Awid gurU syvkW ShIdW ny jIvn mukq AvsQw kmw ky idKwauxI[

292

4. prmpUjnIk s`cy siqgurU mh`ly nOvyN jI ny AwpxI joiq,gurmuiK BweI mqI dws jI Awid ShIdW AMdr r`K ky,swry kSt Awp shwrny pV@oy[

292

5. siqguru isK kI;krY pRiqpwl] ArQ 293 6. AMqm smW nyVy jwx ky,pihlW iqAwrI krn bwry Amolk pRym

bynqIAW,gurbwxI pV@n bwry, cFweI mgroN gurmiq Anuswr, shI suKdwiek sMpUrn mrXwdw,vihm Brm pwiqk dy iqAwg dw SuB s`cw aupdyS[

294

7. imRqk nim`q sRI shj pwT swihb jI sMpUrn mrXwdw[ 297 8. AlwhxIAw pwT bwry pV@o[ 298 9. ij`Qy cV@weI kIqI,EQy kQw krn bwry[ 299 10. Bgq rqnwvlI gRMQ ’c.prmpUjnIk mh`ly dsvyN pwiqswh jI

ny SuB s`cw aupdyS dyvxw gqI nhIN krwauxI [ 300

11. mukwx iljwxI roxw mn@w[Bwxw mMnx sog inivrqI dy Amolk gursbd[

301

q`qkrw gurpRswid sMpUrnM[

Page 20: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 20

bRhm ividAw sMskwr gurpRswid ArMB:- 1. prmpUjnIk DMn vwihgurU dsW pwiqswhW dI b^SI sMKyp bRhmiv`idAw

pRkrx gurpRswid ArMB:- vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI, Awpxy ipAwry gursyvk jI dy ihrdy’coN muK’c, hr smyN AMimRq Byjdy rihMdy hn[ Awpxy syvk jI dw muK hr smyN im~Tw r`Kdy hn[ XQw:- mn mIT quhwro kIE] 1] pUry gurU jI qoN AMimRq, gurSbd dI pRwpqI dy AMg, vwihgurU jI’c lIxqw, inrgun srgun swihb jI dI eykqw, Awpo iv`cIN imlq krky ie`k joiq hoxw, gurmuKI pV@n, gurbwxI suMdr ilKx, sMQw krn krwaux, Su`D aucwrn dw FMg, Su`D aucwrx dy sRb ivAwpI ivsmwd Amolk ivSyS lwhy hI lwhy, sRb ivAwpI ivsmwd Amolk pRym bynqIAW gurbwxI jI dI ivSyS S`uD sMQw krn bwry pRmy bynqI:- 1.prmpUjnIk DMn vwihgurU dsW pwiqswhW dI b^SI sMKyp bRhmiv`idAw ArMB:- { vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI, Apxy ipAwry gursyvk jI dy ihrdy’coN muK’c, hr smyN AMimRq Byjdy rihMdy hn[ Apxy syvk jI dw muK, hr smyN im~Tw r`Kdy hn[ XQw:- mn mIT quhwro kIE] 1] pUry gurU jI qoN AMimRq, gurSbd dI pRwpqI dy AMg, vwihgurU jI’c lIxqw, inrgun srgun swihb jI dI eykqw, Awpo iv`cIN imlq krky ie`k joiq hoxw, gurmuKI pV@n, gurbwxI suMdr ilKx, Su`D sMQw krn krwaux, SuD aucwrn dw FMg, SuD aucwrx dy sRb ivAwpI ivsmwd Amolk ivSyS lwhy hI lwhy, sRb ivAwpI ivsmwd Amolk pRym bynqIAW:-

aUVw. vrqy icMn@ inSwn:- ijs inSwnI dw pqw n l`gy, aus inSwnI nMU kilk krky, sRI poQI swihb ’coN k`F ky pV@n nwl inSw ho jwvygI[ keI koit; mwieAw sRm mwih] sRm pUrw bol ky mwih kho, CyqI bolx nwl, ie`k mMmw rih jWdw hY, pihly pd dI sMpUrnqw, Agly pd dy ArMB dy A`Kr, ie`ko hox ie`k A`Kr C`fxw nhIN[ (prm+giq) +jm@W inSwnI.ArQ d`sx leI hY. (A-Dr)gurbwxI ’c lkIr, aucwrn d`sx leI hY[ ADr pwT iek`Tw hY[ quk smwpqI qoN bMd brYkt )AglI

Page 21: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 21

quk hor hY[ { }bRYkt’c pRym pRcwr hY[ ArQ igxqI leI 1.2.hY[ quk SurU’c ()bRYkt’c pwT d`sy hn[ ibMdI jW ADk lw ky bolo d`isAw hY, ieh bolx leI hY, gurbwxI’qy ibMdI ADk nhIN ilKxy[ quk swhmxy ( )bRYkt AMk nhIN pV@ny[ quk sMpUrnqw’qy] do h`dW hn[ quk ivcwly ieh ; ArD ivSrwm hY[ ArD ivSrwm’qy Tihrnw hY[ kyvl ArQ smJwaux leI, kOmy dI vrqoN kIqI hY, kOmy nMU jmkI kihMdy hn[ kOmy’qy Tihrnw nhIN, ArQ smJx leI hY[ kOmy qoN pihly qy mgrly pd A`f A`f pV@ny[ ibMdI.inSwnI TmkI hY, au~Qy Tihrnw nhIN, ArQ jnwaux leI hY[ ( )brYkt’c, gurbwxI jI hn, swhmxy ArQ hn, ie`k qoN v`D ArQW ’c kOmy pwey hn[ ArQW ’c mihMgy pd hyTW lkIr.A`gy ArQ hn[ gurbwnI pd ’qy 1, 2 pw ky, hyTW 1, 2 ArQ hn[ ienw@N- -inSwnIAW ’c, AMdrly vIcwr socxI hY[ ijvyN (-A&sos lwhxq hY, au~cw AOhudw iqAwg ky, dws ny prwieAw Gr q`ikAw hY, ijs dIAW s^q szwvW hn[ -)ArQ mgroN, pUrn gurU gurbwxI gurU jI dy prmwx hn, mwno ieh prmpUjnIk DMn vwihgurU swihb, dsW pwiqswhW dI b^SI, gurU jI dI mohr Bwv gurbwxI dy ArQ, gurbwxI jI hI hn, gurqw ibrwjmwn gurU jI.ArQ BI Awp hI &urmwauNdy hn[ ij`Qy ie`k ArQ ip`CoN dUjw ArQ hovy, au~Qy AQvw jW vw hY[ ipCly smyN ’c bcn kridAW, ‘hY’ ‘hn’ hn, “”puTy is`Dy kOmy hn[ ^uSI ZmI sMboDn smyN! ivsmk hY[ pRSn inSwnI ?[ quk sMpUrnqw[ h`d, kOmy dI vrqoN BI hY[ A`Dy rwry hyTW AONkV pUry i^Awl nwl pV@o[ vwriqk ’c A`Kr swhmxy 2, 3 Awaux, do jW iqMn vwr pV@nw[ vwihgurU 2, vwihgurU vwihgurU pV@nw[ }

{bRhmiv`idAw dI pRwpqI leI sRI gurU dsvyN pwiqswh jI ny, sRI dmdmy swihb jI ivKy, ieh Kry s`icAwry Apwry inrwry AsUl bxwey:- 1.prmpUjnIk dsW siqgurW jI, siqgurU gRMQ swihb jI qoN ibnw hor iksy dyh nUM gurpRswid, gurU nw mMny[ 2.gurpRswid pMj kkwrW dI pUrn rihq pyRm nwl r`Ky Aqy b`jr kurihqW qoN bicAw hovy[ 3.in`qnym dIAW bwxIAW Aqy v`D qoN v`D gurbwxI gurpRswid kMT kry, pMj gRMQI Aqy v`D qoN v`D gurbwxI rwq idny pUrn pRym sihq pV@dw rhy[ 4.mUlmMqR, gurmMqR dw gurpRswid ^Ub AiBAwsI hovy[ 5.sB siqsMgq jI nUM gurU rUp jwx ky pyRm kry Aqy rwg moh dYÍS qoN rihq, ie`k rs gurU pyRmI hovy[ XQw:- swcu khO sun lyhu sBY; ijn pRymu kIE. iqn hI pRBu pwieE] (sRI dsm 14)6..gurU ^wlsw pMQ jI dw AwigAwkwrI AnuswrI hovy[ kdy Bu`l ky BI pMQ qoN ault vot nw pwvy, ault ho ky

Page 22: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 22

Awpxy pMQ nw clwvy[ 7.ie`k EAMkwr qoN; ATwrh ds bIs] q`k ie`ko srUp jwx ky, A`Kr 2 ’qy gurU Bwvnw Dwry[ bwxI gurU. gurU hY bwxI; ivic bwxI AMimRqu swry]

gurubwxI khY syvku jnu mwnY; prqiK gurU insqwry] Anuswr gurbwxI jI dI swiKAwqqw kry, hr smyN gurbwxI duAwrw AMimRq pINdw rhy[ 8.prmpUjnIk vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI Aqy sRI dsm bwxI nUM hr vkq pV@y[ 9.prmpUjnIk dsW gurW dw pUrw ieiqhws jwnx vwlw hovy[ 10.prmpUjnIk sRI dsm gRMQ, siqgurU gRMQ swihb jI, BweI gurdws Aqy BweI nMd lwl jI dI bwxI dw sMQw sihq SuD pwTI hovy, ArQ Xwd kry[ 11.hor miq dy gRMQ, Xog, ivdWq Awid dy isDWq dw jwxU hovy[ 12.ie`k pRmysr dw idRV@ ivSvwSI pyRmI hovy[ 12.dovyN vyly siqsMgq krdw hovy[ 13.vD cV@ ky lMgr bsqRW Awid dI SuB syvw krn dw au~dmI hovy[ 14.iksy miq nwl vYr nw kry, swirAW ’c pRmySr ie`ko ijhw ivAwpk jwx ky ihq kry[ zulm dw vYrI hovy, Awpxy ^wlsy Drm ’c p`kw hovy[ 15.bRhmigAwnI sgl kI rInw] rUp mn ’c pUrn bRhmigAwn hovy, muK ’c pRymw-BgqI, Bwv jdoN boly pRymw-BgqI hI boly[ sRIr krky vYrwg dw vrq vrqwrw r`Ky[ 16.Kwx pihnx sOx swdw sMjmI Aqy hMkwr ivkwr dw iqAwgI hovy[ swDsMgq jI dI SuB s`cI syvw pRym Bwvnw nwl kry[ 17.Awpxy guxW dI SlwGw qy prwey AOgux nw khy[ 18.jIAW nUM du`K nw dyvy[ 19.kpt rihq gur syvI gurU pRmySr dw AinMn Bgq hovy[ 20.guris`KI nUM sB qoN au~cI jwxy[ 21.du`K suK ’c sm ic`q rhy[ 22.bymuKW dI kusMgq nw kry, 23.sB igAwn iDAwn nwloN nwm nUM v`fw jwx ky sdw jpy[ gurmiq duAwrw mukqI dwqy kyvl nwm dI idRV@qw kIqI hovy, idRV@ ilv l`gI hovy[ 24.kwm Awid pMjW ivkwrW qoN hmySw frdw rhy, ijvyN A`g ’qy lwl lohy nUM h`Q nhIN lweIdw, s`p Syr qoN dUr rhIdw hY, ieauN nw khy ik mYN ij`q ley hn[ 25.BweI milAwgr isMG swihb jI sMqoKI vWg Alp QoVw AhwrI Ckx vwlw hovy, QoV@w sONdw, QoV@w boldw hovy[ nwm rMg ’c r`qw hovy, kuqrkI nw hovy, smJx ’c cqr Aqy Awls hIn hovy[ 26.nwnk scu suic pweIAY; iqh sMqn kY pwis] Anuswr sucm nwl sRIr dI Su`DI r`Ky Aqy ivSy vwSnw dI jUT rihq su`cm r`Ky[ 27.pKMfI nw hovy[ 28.siqgurU swihb jI dy isDWq qoN ivruD dw iqAwg kry[ 29.bkqy nwl pRIqvwn hovy[ 30.siqsMgq jI ’c iml ky gurU jI dy s`cy crn-kmlW dw iDAwn Dwr ky ismrn kry, jdoN siqsMgq jI pRwpq nw hox, qdoN iekWq lMmw smW ismrn kry,

Page 23: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 23

bRhmiv`idAw pkwvy[ 31.cauQY phir sbwh kY; suriqAw aupjY cwau] iqnw drIAwvw isau dosqI; min muiK scw nwau] )auiT iesnwnu krhu prBwqy; soey hir

AwrwDy] Anuswr v`fy qVky jwg ky ieSnwn krky ismrn kry[ siqsMgq jI dI jQybMdI ’c rhy qy AwigAwkwrI hovy[ 32.lwlY lwlcu iqAwigAw pwieAw hir nwau] Anuswr lwlc qoN rihq, bRhmiv`idAw pV@waux kIrqn is`Kwaux dI inSkwm syvw kry[ dyS Awid dI myr qoN rihq ho ky, gurmiq qy gurbwxI jI dw inSkwm pRcwr pUrn pRym sihq kry[ 33.Awp jo bRhmiv`idAw pRwpq kIqI hovy, A`gy siqsMgqW ’c pyRm nwl pV@wvy[ ienhI kI ikRpw ky sjy hm hY; nhI mo sy grIb kror pry] 2] (sRI dsm 717)Anuswr Awpxy sRIr nwloN v`D, swry isMGW dw Adb ipAwr kry[ 34.corI T`gI nw mwry, 35.JUT nw boly[ 36.hr hwlq ’c ipAwrI is`KI nw iqAwgy[ 37.nwsqk nw hovy[ mn bwxI sRIr krky gurW nUM AMg sMg jwxy[ XQw:- guru myrY sMig; sdw hY nwly] ismir ismir; iqsu sdw sm@wly] 1] 38. ijvyN dZdy lwl lohy qoN dUr rhIdw hY, iqvyN ivkwrI Aqy kusMg qoN dUr B`j jwvy[ 39. mn bwxI sRIr krky gurpRswid inmRqw sihq hovy, lVwkw au~kw hI nw hovy[ XQw:- koml bwxI sB kau sMqoKY] 40.inrAiBmwn ho ky, s`cy pyRm nwl Awp nwm jpy, hornW qoN jpwey, jIvn mukqI pwey[ nwnk nwmu cV@dI klw qyry Bwxy srbq dw Blw[ vwihgurU jI jI kw ^wlsw] vwihgurU jI jI kI &qyh] boly so inhwl] siq sRI Akwl] sMpUrnM] }

{bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] )bRhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn bRhmigAwnI prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy ilKwrI mhwn praupkwrI DMn BweI gurdws swihb jI, Awpxy AqI ipAwry Bwxjy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI, vYrwgmeI AduqI ShIdI bwry &urmwauNdy hn:- rihdy guru drIAwau ivic; mIn kulIn hyqu inrbwxI[ drsnu dyiK pqMg ijau; joqI AMdir joiq smwxI[ sbdu suriq ilv imrg ijau; BIV peI.iciq Avru n AwxI[ crx kvl imil Bvr ijau; suK sMpt ivic rYix ivhwxI[ gur aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau AwK vKwxI[ gurmuiK suK Plu iprm rsu; shj smwiD swDsMig jwxI[ gur Arjn ivthu; kurbwxI] {ArQW sihq cyqy krky, iml ky vwr 2 vIcwr ky, ArQW ’c mn lw ky, hr smyN gw sux suxw nmskwr krky, inrgux bRhm jI ’c sdw leI lIx ho jwau jI[ }rihdy guru drIAwau ivic; mIn

Page 24: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 24

kulIn hyqu inrbwxI[ ijvyN (kulIn)au~cI kul dy (mIn) m`C (guru) v`fy (drIAwau)smuMdR ivic hyqu krky, aus’c rihMdy hoey (inrbwxI)duKW qoN rihq rihdy

hn, iqvyN mIn vWg Dnu DMnu ipqw.Dnu DMnu kulu; Dnu Dnu su jnnI, ijin gurU jixAw mwie] Dnu DMnu gurU.ijin nwmu ArwiDAw; Awip qirAw.ijnI ifTw; iqnw ley Cfwie] inrgun bRhm’c lIn gurqw pRwpqI rUpI (kulIn)au~cI kul, soF bMs dy sUrj, prmpUjnIk vwihgurU DMn s`cy siqgurU siqgur sUrmy pMjvyN pwiqSwh jI, mhwn Bgvwn blvwn sUrvIr mhwn DIr, (guru)v`fy ivAwpk (drIAwau)sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI smuMdR ivic, (hyqu)pRym krky, jyT dI Asih grmI, BuK aunINdRw kubol, q`qI qvI’qy KV@n, au~bldI dyZ’c bYTx, q`qy ryqy ’qy bYTx, q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy mhwn praupkwrI sIs’qy puAwaux smyN, (inrbwxI)du`KW qoN rihq inrlyp, sumyr prbq vWg Ac`l Afol inrBY, Akwl puurK jI’c AByd rihdy rhy[ XQw:- qUM myro.myru prbqu suAwmI; Et ghI mY qyrI] nw qum folhu.nw hm igrqy; riK lInI hir myrI] 1] )sgly dUK.AMimRqu kir pIvY; bwhuiV.dUKu n pwiedw] )suK duK hI qy.Amru AqIqw; gurmuiK inj Gru pwiedw] ) duK suK hI qy Bey inrwly; gurmuiK sIlu snwhw hy]

drsnu dyiK pqMg ijau; joqI AMdir joiq smwxI[ ijvyN dIvy dI joiq q`k ky, pqMgy dI joiq dIvy dI joiq ’c smw jWdI hY, inrBY ho ky vyprvwhI nwl sV jWdw hY, iqvyN s`cy siqgurU pRmysr srUp DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI dI prmpiv`qR AKMf s`cI ivAwpk joiq dy AMdr bwhr drsnu dyiK ky au~bldI dyZ’c bYTy, m`cdI 2 loh’qy KV@ ky sVidAW vyprvwh inrBY rihMidAW, pqMg dy sVn (ijau)vWg srb`q dy Bly ihq ShId ho gey[ pqMgy dI joiq ijvyN bL rhI SmHW’c smw jWdI hY, iqvyN Awp jI dI joiq, (joqI)sB mih joiq; joiq hY soie] iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie] Anqklwvwn pRkwS srUp sRb pRkwSk sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp, sog rihq AibnwsI jh Aivgq nwQu Agm DnI] vwihgurU jI AMdir (smwxI)smw geI[ XQw:- AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu khw ibnwsn] )hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau dIAw] )nh isv skqI, jlu nhI pvnw; qh.Akwru nhI mydnI] siqgur jog kw qhw invwsw; jh Aivgq nwQu Agm DnI]

Page 25: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 25

sbdu suriq ilv imrg ijau; BIV peI.iciq Avru n AwxI[ (ijau)ijvyN imrg GMfyhyVy dw sbdu suxidAW swhmxy m`Qy qIr shwridAW vyprvwhI nwl pRwx

iqAwg idMdw hY[ XQw:- snmuK sih bwn.snmuK sih bwn hy; imRg Arpy mn qn pRwn hy, Ehu byiDE shj sroq] )nwd kurMkih byiDAw; snmuK auiT DwvY] iqvyN kSt duKW qsIihAW dI (BIV)AOkV ibpqw peI qoN Awp jI ny AwpxI suriq ilv, gur sbdu nwl gwV@I AByd joVI r`KI, vwihgurU jI dy snmuK rhy, inriJjk inrBY ShIdI dyx qoN ibnw (Avru)hor dUjI g`l iciq’c n (AwxI) ilAWdI[ XQw:- mU lwln isau; pRIiq bnI] rhwau] qorI n qUtY, CorI n CUtY; AYsI mwDo iKMc qnI] )sUK dUK; jn sm idRstyqw] nwnk; pwp puMn nhI lypw] 6] )jo nru duK mY; duKu nhI mwnY] suK snyhu Aru BY nhI jw kY; kMcn mwtI mwnY] )duK suK auAw kY; smq bIcwrw] )mnu n ifgY; qnu kwhy kau frwie] crn kml; icqu rihE smwie] )jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]

crx kvl imil Bvr ijau; suK sMpt ivic rYix ivhwxI[ (ijau)ijvyN sUrj dy iCpx qoN kvl imc jWdw hY[ kvl’qy bYTw (Bvr)BOrw iv`cy guMidAw jWdw hY[ XQw:- Bvru loBI.kusm bwsu kw; imil Awpu bMDwvY] aus dIAW nwsW sugMDI nwl l`gIAW rihMdIAW hn[ ^uSbo dy mhW AnMd’c lIx rihMdw hY, iqvyN gurU pRmysr jI dy ShId hox qoN, pihlI rwq BwvyN bVI BwrI duKW qy kStW vwlI sI, pr iPr BI gurU pRmysr jI DMn gurU rwmdws swihb jI dy prmpiv`qR crx (kvl)kmlW nwl imil ky, Bwv crnkmlW qoN, AwpxIAW pRIq rUpI nwsW nwl pRymw-BgqI rUpI sugMDI lYNidAW, swrI (rYix)rwq Bvr (ijau)vWg, suK dy (sMpt)f`by ivic Bwv shj AnMd’c (ivhwxI)bqIq hoeI[ DMn gurU pRmysr jI! AiqAMq duKwly Asih kStW dI BI pRvwh n kridAW srb`q dy Bly ihq ShId hoey[ AMimRq rUp gurbwxI, guris`KI nUM jugo ju`g At`l r`Kx leI s`cy siqgurW dw ShId hoxw s`cw hY[ XQw:- mrxu muxsw sUirAw.hku hY; jo hoie.mrin prvwxo] sUry syeI.AwgY AwKIAih; drgh pwvih.swcI mwxo]

gur aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau AwK vKwxI[ )qum gMBIr DIr aupkwrI; s`cy siqgurU swihb jI au~bldI dyZ’c bYTx, q`qy ryqy ’qy bYT ky, q`qw ryqw Awpxy v`fBwgy prmpiv`qR au~qm au~cy su`cy s`cy sIs’qy puAwaux, sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@n, jyT dI Aiq grmI Bu`K aunINdRy qRyh Aiq du`KW smyN, prmpUjnIk s`cy siqgurU

Page 26: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 26

swihb jI nUM gur aupdys mUl mMqR vwihgurU AMimRq prmpiv`qR gurbwxI jI n (ivsrY)Buly[ bwbIhw ipRau ipRau kry; jliniD pRym ipAwir] Anuswr bwbIhy dy ipRau

2 Sbd aucwrn (ijau)vWg, doihqw.bwxI kw boihQw[) kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig. ibqrhu] )sd jIvxu.Arjunu Amolu; AwjonI sMBau] vwihgurU mh`lw pMjvW jI rwq idn ie`k rs prmpiv`qR AMimRq gurbwxI (AwK)AwKdy (vKwxI)aucwrdy hI rhy[ XQw:- mInu pkir PWikE Aru kwitE; rWiD kIE bhu bwnI] KMf KMf kir Bojnu kIno; qaU.n ibsirE pwnI]

gurmuiK suK Plu iprm rsu; shj smwiD swDsMig jwxI[ )gurmuiK.kil ivic; prgtu hoAw] Anuswr gurmuiK DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI ny, (iprm)pRym rsu suK rUpI Plu cOvI GMty ivAwpk bRhm jI ’c lIxqw rUp (shj)inrXqn (smwiD)smwDI, swDsMig nwnk jsu gwieE; jo pRB kI Aiq ipAwrI] Anuswr gurU jI dI AiqAMq ipAwrI swDsMig jI duAwrw jwxI sI[ gur Arjn ivthu; kurbwxI] 23] )bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] )bRhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn bRhmigAwnI prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy ilKwrI mhwn praupkwrI DMn BweI gurdws swihb jI, Awpxy AqI ipAwry Bwxjy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI vYrwgmeI AduqI ShIdI bwry &urmwauNdy hn:- AYsy KMf bRhmMf dy mwlk bRhm srUp prmpUjnIk siqgurU gur Arjn dyv swihb jI (ivthu)au~proN, dwsndws roim roim krky hr smyN (kurbwxI)bilhwr 2 kurbwn jWdw hY[ XQw:- gur kau; kurbwnu jwau hW] DMn prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI, Awp jI gur pRswid; nwnk smidRstw] Anuswr jMmx mrn duK suK inMdw ausqq mwn Apmwn hr hwlq’c smidRSt hn] 23] XQw:- mrxY kI icMqw nhI; jIvx kI nhI Aws] )mrxu jIvxu jo sm kir jwxY; so myry pRB Bwiedw] )duKu suKu gurmuiK sm kir jwxw; hrK sog qy ibrkqu BieAw] Awpu mwir gurmuiK hir pwey; nwnk shij smwie lieAw] mh`lw pMjvW jI dI Amr At`l AduqI ShIdI pRsMg sMpUrnM[ }

{(id`lIis)iqlk jM\U; rwKw pRB qw kw] kIno bfo; klU mih swkw] swDin hyiq; ieqI ijin krI] sIsu dIXw; pru sI n aucrI] 13] Drm hyq; swkw ijin kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] nwtk cytk; kIey kukwjw] pRB logn kh; Awvq lwjw] 14] dohrw] TIkir Poir idlIis isir; pRB pur kIXw pXwn]

Page 27: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 27

qygbhwdr sI ikRAw; krI n iknhUM Awn] 15] qygbhwdr ky clq; BXo jgq ko sok] hY hY hY sB jg BXo; jY jY jY surlok] 16] )iqlk jM\U; rwKw pRB qw kw] DMn

prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI, Awpxy prmpUjnIk pUrn pRp`k idRV@ DrmI snmuK ShIdW dy isrqwj, s`cy gurU, gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] ipqw jI nUM, pUrn Adb siqkwr sihq, gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] Anuswr pRB jI mMndy pUjdy ilKdy hn, DMn siqkwr DMn ipAwr[ (pRB)vwihgurU srUp DMn s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny, dyS ’c kQw kIrqn Drm pRcwr krky, sB nMU gurbwxI gurU mrXwdw b^S ky, Awpxy ipAwry is`KW BweI mqIdws, sqIrwm, idAwlw jI dI kurbwnI, Awpxy prm piv`qR prm pUjnIk SuB s`cy sIs dw blIdwn dy ky, (qw)iqn@W Bwv SrnI Awey gRIb duKI bRwhmxW ihMdUAW (kw)dw, iqlk jM\U (rwKw)r`K ilAw[ XQw:- myrw siqguru; rKvwlw hoAw] Dwir ik®pw pRB.hwQ dy rwiKAw; hir goivdu nvw inroAw]

kIno bfo; klU mih swkw] (klU)kljug (mih)AMdr, Awpxw sIs kurbwn krky, ihMdU Drm gaU gRIb bhU bytIAW dI r`iKAw, Drm dy pRkwS zulm dy nws leI, mhwn DIrj Dwr ky, Awpxw Amolk prmpUjnIk sIs blIdwn dyx dw mhwn vYrwgmeI bhuq (bfo)v`fw, (swkw)DrmI kOqk (kIno) kIqw[ prm piv`qR Avqwr qoN, sIs kurbwn krn q`k dw swrw jIvn hI, vYrwgmeI praupkwrI swkw kOqk hY[

swDin hyiq; ieqI ijin krI] sIsu dIXw; pru.sI n aucrI] 13] DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU pUrn DrmI s`cy ipqwjI hn, (ijin)ijn@W ny, duK B`uK mwr zor zulm sMqwp duK dy sqwey dbwey, (swDin)Bly bRhmxW ihMdUAW, (swDin)SRyst swDUAW mhWpurKW, (swDin)s`cy siqgurU swihbwn jI (hyiq)leI, sIs kurbwn krn dI (ieqI)ieqnI v`fI s`cI sucI au~cI bulMd SuB krnI kurbwnI (krI)kIqI[ sRb`q dy Bly ihq, Awpxw sIsu h`s ky dy (dIXw)idqw, pru Awpxw sIs ktwaux l`igAW, hwey sI n (aucrI)aucwrI[

Drm hyq; swkw ijin kIAw] (ijin)prmpUjnIk DrmI ipqw jI ny, zulm dy nws qy Drm dy pRkwS (hyq)leI, Drm dy (hyq)ipAwr’c, s`cy siqgurU swihbwn jI qoN kurbwn hox rUp vYrwgmeI pUrn DrmI s`cw su`cw AiqAMq au~cw (swkw)kOqk

Page 28: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 28

(kIAw)kIqw[ sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] Awpxw prmpiv`qR praupkwrI sIsu blIdwn dy (dIAw)idqw, pru zulm dy nws qy Drm dy pRkwS leI, gurU swihbwn jI qoN kurbwn hox dw jo (isrru)isrV, pUrn pRp`k idRV inscw sI, auh (n)nhIN (dIAw)idqw[

nwtk cytk; kIey kukwjw] ijvyN nwtk Kyfx vwlw qrW@ 2 dy suAWg bxwauNdw hY[ auh s`cy nhIN hMudy, ieauN AMdroN sMq n bnxw, mwieAw ivkwr dy vsIkwr ho ky, duKI rogI sogI jIAW’qy qrs rihm krn dI bjwey, aunW@ nMU vwihgurU jI nwloN ivCoV ky, AwpxI mMnqw pUjw krwaux leI, BUq pRyq pUjx’c lw dyxw[ pMKf dy AnykW ByK Dwrn rUp CL (nwtk)qmwSy, mdwrI vWg (cytk)jwdU nwl kuJ dw kuJ bxw ky idKw dyxw, ijn@W 2 ny ieh CL rUp nwtk cytk (kIey)kIqy, aun@W ny ieh (kukwjw)Drm hIx Koty kMm kIqy, ikauN jo praupkwr krn, prm pUjnIk Kry ipAwry r`bjI dI bMdgI krn krwaux dI bjwey, AwpxI pUjw rs Bogx’c l`g ky.rogI sogI klMkI ho gey[ XQw:- nwmu ibswir; kry rs Bog] suKu supnY nhI; qn mih rog] )Ksmu ivswir; kIey rs Bog] qW qin, auiT Kloey rog] )

pRB logn kh; Awvq lwjw] 14] (pRB)vwihgurU jI dy ipAwry pUrn pRymI pUrn DrmIN sMq (logn)lokW (kh)nUM, nwtk cytk kridAW, (lwjw)Srm (Awvq)AwauNdI hY, Bwv ieh kdwic`q nhIN krdy[ XQw:- kbIr.sMqu n CwfY sMqeI; jau koitk imlih AsMq] milAwgru BuXMgm byiFE; q sIqlqw.n qjMq] 174]

(id`lIis)dohrw] TIkir Poir idlIis isir; pRB pur kIXw pXwn] qygbhwdr sI ikRAw; krI n iknhUM Awn] 15] DMn prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI, Awpxy prmpUjnIk DIrjDwrI inrMkwrI ipqw jI nUM iqlk jM\U; rwKw pRB qw kw] Anuswr pRB vwihgurU mMndy hn, ies leI s`cy pwiqSwh jI dI, gur AMimRq iBMnI dyhurI; nUM TIkir kihxw, gurU jI dy dIrG AwSy Anuswr TIk nhIN[ vwihgurU s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI s`cy siqgurU swihb jI dI ShIdI bwry dohrw aucwrdy hn:- prmpUjnIk ipqw s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny, mhwn DIrj itkwA SWqI pUrn iKmw’c rihMidAW, Awpxw prmpiv`qR sIs blIdwn dy ky, sMq doKI Aiq nIc mhW pwpI (idlIis)AOrMgzyb dw hMkwrI isir,

Page 29: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 29

(Poir)BMn ky, (TIkir)TIkrw inkMmw inkwrw bxw idqw[ {isr BMnx dw Bwv ieh nhIN ik jwno mwr idqw[ ijs isr nwl zulm krn bwry soc ky, Gor iBAwnk zulm kr irhw sI, bynvy &kIr Aqy Srm`d vrgy sWeI lok, Apny BweI mwry

sn, auh isr BMn idqw Bwv qwkq ^qm kr idqI, qurk rwj dI jV pu`t idqI[ ies zwlm ny sMq doKI bx ky, Apxw jIvx loQ ijhw bxw ilAw[ XQw:- sMq kw doKI; AMqr qy QoQw] ijau sws ibnw; imrqk kI loQw] (pRB)AsMK pRkwS hI pRkwS ivsmwd srUp, sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp jp kr rhy, sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd, sRb pRkwSk inrml inrvYr inrlyp sdw idAwl ikRpwl vwihgurU jI dI (pur)purI s`cKMf nUM (pXwn) jwxw (kIXw)kIqw[ XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn] )hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok] )sUrj ikrix imly; jl kw jlu hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu QIAw rwm] )jl qrMgu ijau jlih smwieAw] iqau joqI sMig; joiq imlwieAw]

qygbhwdr sI ikRAw; krI n iknhUM Awn] 15] pUrn pRp`k idRV DrmI prmpUjnIk ipqw s`cy siqgurU qygbhwdr swihb jI, (sI)jYsI, gurU BgqI praupkwr AwpxI, Awpxy ipAwry is`KW dI kurbwnI dyx rUp ikRAw (Awn)hor (iknhMU)iksy ny BI (n) nhIN (krI) kIqI, ikauN jo Awp jI ny, DMn gurU nwnk dyv swihb jI dI gurqw dy mwlk bx ky, srb ivAwpI mhW ivsmwd pRymw-BgqI kQw kIrqn krky AnykW jIAW nMU qwirAw, jIAW nMU gurU mrXwdw, gurbwxI b^SI[ Awp lohy dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW iv`ckwr Afol bYTy, B`uK aunINdRw kubol shwry, iKmw DIrj SWqI Bwxy ’c pRsMn rih ky iKVy m`Qy, sRb`q dy Bly ihq, mhwn au~cI sy au~cI ShIdI idqI[

qygbhwdr ky clq; BXo jgq ko sok] DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU qygbhwdr swihb s`cy pwiqSwhjI (ky)dy sIs kurbwn krn rUp AiqAMq vYrwgmeI (clq) kOqk nUM q`k ky, swry jgq (ko)nUM mrn smwn, bhuq BwrI (sok) sog (BXo)hoieAw[ XQw:- jwnI ivCMunVy.myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sMswry] gur pRym vYrwg sihq, gurU pRymIAW ny s`cy pwiqswhjI dI ShIdI q`k ky, pUrn gurW qoN kurbwn hox dw pUrn pRp`k idRV inscw, s`cy pwiqswhjI qoN pRwpq kr ilAw hY[

Page 30: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 30

hY hY hY.sB jg BXo; jY jY jY surlok] 16] is`KW ’c (hY)hwhw-kwr, muslmwnW’c (hY) hwhwkwr, ihMdUAW’c (hY)hwhwkwr, sB jg ’c (BXo)hoieAw, Bwv swry bRhmMfW dy vx pMCI rox l`gy[ XQw:- mY rovMdI sBu jgu runw; ruMnVy vxhu pMKyrU]) nwnk.ruMnw bwbw jwxIAY; jy rovY lwie ipAwro] bYkuMT’c jY jYkwr, bRhm lok’c jY jYkwr, (surlok)surgpurI ’c jY jYkwr ho igAw] 16]

Akwl purK jI v`loN m`hly nONvyN jI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd mihmw:- AsMK Arb ^rb bRhmMfW DrqIAW hvwvW pwxIAW, &u`lW p`iqAW vwlIAW bnwspqIAW, sMqW BgqW ShIdW gurmuKW dyviqAW AvqwrW dYNqW irKIAW munIAW, sUrjW cMdRimAW ibjlIAW AgnIAW titAwixAW qwry mMflW Aqy ien@W dIAW sohxIAW ikrnW Aqy ien@W dI suMdrqweI smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry, Awpxy srgun srUp jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, jugu jugu swcw; hY BI hosI] vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, nmskwr kridAW, hr smyN jp rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk vwihgurU siqgurU qygbhwdr swihb jI DMn hn[ Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy praupkwrI sIs swihb jI kurbwn kr idqy, grIbW dI bWh PV ky nhIN C`fI, l`ijAw piq r`K leI[ XQw:- ic`q crnkml kw Awsrw; ic`q crnkml sMg joVIey[ mn locy buirAweIAW; gurSbdIN iehu mn hoVIey[ gur qygbhwdr boilAw; Dr peIey, Drm n CoVIey[ bWh ijn@W dI pkVIey; isr dIjIey, bWh n CoVIey[ vwihgurU mh`lw dsvW jI sRb ivAwpI mhW ivsmwd ipAwr siqkwr sihq, Ardws ’c &urmwauNdy hn:- qygbhwdr ismirAY; Gr nauiniD AwvY Dwie] ies leI aupRokq pUrn vYrwgmeI gurbwxI, gurU js nMU, ArQW sihq, zbwnI kMT krky hr smyN gw ky, AiBAws krn dy byAMq lwhy hI lwhy hn[ }

{mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI lptwie] Anuswr mwieAw dy lwlc krky, byAMq QW ASuD pwT, iekoqRIAW ho rhIAW hn[ kI AsIN koeI Su`D pwTI bnwaux dw BI pRbMD kIqw hY?iekoqRIAW krn dw AnMd qW hY jykr pihlW sMQw krvw ky, SuD pwTI bxwey jwx, Pyr aun@W dw tYst ilAw jwvy, Pyr Su`D pwT krn[ ijs qr@W sRI dmdmI tkswl dy igAwrvyN muKI, prmpUjnIk pUrn sMq bwbw suMdr isMG swihb ^wlsw jI ny bRhm-ividAw pV@w ky, byAMq sRI AKMf pwTI kQwkwr bxwey[ prmpUjnIk sMpRdwvW dy muKI mhWpurSW, SRomxI kmytI nUM cwhIdw hY, ik v`K 2

Page 31: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 31

QwvW’qy, hr ie`k Coty v`fy Sihr’c, ijvyN duinAwvI iv`idAw pRwpqI leI v`K 2 sRkwrW ny Awpxy skUl kwlj bxwey hn, ies qr@W inrol Dwrimk Adwry Kol@y jwx[ ijvyN sRkwr mwnqw pRwpq ifgrI vwly tIcr cuxdI hY, iesy qr@W isKwaux pV@waux vwilAW koL Dwrimk ifgrI dy srtIPIkyt hox, qW hI aun@W nUM Xog qn^wh dy ky lgwieAw jwvy[ Axjwx qoN Axjwx BI gRMQI bx jWdw hY[ }

{Aiq pRIqm.mn mohnw Gt sohnw; pRwn ADwrw rwm] suMdr soBw lwl gopwl dieAwl kI; Apr Apwrw rwm] Anuswr AiqAMq ipAwry Akwl purK jI nUM imlx dw, bhuq hI sOKw rwh, FMg poQI pV@ ky pRwpq kro[ pihlW iml ky bwr 2 poQI ’coN ArQ pV@o, rwq idn ie`k kr dyvo[ ArQ zbwnI kMT krky, ibnw ArQ dyKx qoN vIcwro[ rwq idn ArQ vIcwr 2 ky, rMg mwx lvo[ XQw:- rMgu mwix lY ipAwirAw; jw jobnu nau hulw] idn QoVVy Qky; BieAw purwxw colw]

2.prmpUjnIk sRI mwn sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI, bRhm-iv`idAw dy dwqy prmpUjnIk sRI mwn sMq bwbw suMdr isMG swihb ^wlsw jI qoN gurbwxI kQw sux ky, iqMn vwr vIcwrdy[ Awp jI ny 40 idn ’c, prmpUjnIk DMn vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI, dI sMpUrn kQw, sMq bwbw suMdr isMG swihb ^wlsw jI nMU suxweI, hor pRymI BI suxdy[ hr b`cy b`cI nMU, gurU crn-kvlW sqsMgq jI ’c, gurbwxI ArQW dw ^Ub AiBAws krwieAw jwvy[ ipAwry ividAwrQI jI nwl ie`k sbd dy ArQ bwr 2 vIcwrny, ividAwrQI aus sbd dy ArQ zbwnI Xwd kry[ pV@waux vwlw jW hor pRymI ie`k 2 quk boly, ividAwrQI zbwnI swry sbd dy ArQ kry[ ieauN ie`k 2 sbd krky, ArQ Xwd krwey jwx[ Asl SuD ^rI sMiQAw ArQ cyqy krky, vIcwrn nwl hY[ mhW pwpW ivkwrW dI inivrqI, ipAwry vwihgurU jI dI pRwpqI leI ArQ vIcwrny, bhuq hI zrUrI hn[

3.prmpUjnIk s`cy ipqw vwihgurU jI dy ArQ:- DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI DMn hn! zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, hux au~bldI dyZ ’c cONkVw lw rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy sucy au~cy mhwn praupkwrI sIs ’qy, hux puAw rhy hn, m`cdI 2 loh ’qy, hux KV@ rhy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb

Page 32: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 32

jI dy A`Kr 2 nUM vwihgurU gurU mMn ky, A`Kr 2 dw iDAwn Dwr ky, sRb`q dy Bly ihq, hux vwihgurU vwihgurU vwihgurU jp rhy hn jI[

4. vwihgurU siqgurU swihbwn jI dI ieh bRhmiv`idAw rUpI kuMjI bwry pV@o:- Anhd bwxI pUMjI] sMqn hiQ rwKI kUMjI] Anuswr sRI dmdmI tkswl dy

bwr@vyN, qyrvyN muKI, bRhmiv`idAw dy dwqy, pMQ rqn bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] pUrn praupkwrI pUrn bRhmigAwnI s`cKMf vwsI prm pUjnIk sRI mwn sMq bwbw gurbcn isMG, sMq krqwr isMG swihb jI ^wlsw, duAwrw, dwsn dwsW nUM pRwpq hoeI hY[ sB dy crn c`t ky, sRb ivAwpI pRym bynqI hY jI, ies FMg nUM cyqy kro, A`gy sMQw krwau[ pUrIAW lgW lw ky, siqgurU swihb jI dIAW mhW ivsmwd ^usIAW pRwpq krky inhwl hovo[ SuD aucwrn dI pRwpqI leI, dIrG lGU lgW Xwd kro[ SuD aucwrx smyN pRymI hr smyN swvDwn ho ky pV@n ik hux dwsn dws lGU Bwv CotI lg, hux dIrG Bwv lMbI lg bol irhw hY[ jy ieh i^Awl nhIN r`Kygw qW v`fI nUM CotI, CotI nUM v`fI bolygw jI[

5. gurpRswid vwihgurU s`cy gurbwxI gurU jI dy SuD aucwrn dw sohxw suK`lw Amolk FMg:- pV@n vwly Coty b`cy frdy hn, aun@W nMU ikhw jwvy, jdoN Awp jI nMU hYlp shwieqw dI loV hovy, inJ`k d`so, Bwv aun@W dI AqI hI izAwdw shwieqw krky, pUrn ipAwr nwl ij`iqAw jwvy[ prmpUjnIk vwihgurU inrMkwr gurbwxI jI, n qW ivAwkrn grYmr Anuswr hn, n hI ault hn, suqMqR pUrn gurU jI hn[ { (mukqw) (kMnw w) (ishwrI i ) (ibhwrI I) (AONkV u ) (dulYNkVy U) (lW y) (dulW Y) (hoVw o) (knOVw O)kul lgW ds hn[

1.ijhVy A`Kr nUM koeI BI lg n l`gI hovy aus A`Kr nMU mukqw kihMdy hn[ mukqy dw sweIn inSwn bRYkt ’c hY ( ‾ ), mukqw lGU Bwv CotI lg hY, mukqy nMU CotI lg smJ ky sMkoc ky hI bolxw, mukqw bolx smyN, mMUh nhIN A`fxw, n hI mMUh ivMgw krnw hY[ a e nMU mukqw nhIN l`gdw[ A s h qoN A`gy VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU mukqw lw ky ividAwrQI jI nMU bwr 2 khwau[ ividAwrQI jI mukqw lg bolidAW 33 A`Kr bwr 2 ilKx[ bwl aupdys qoN iek`lw 2 A`Kr lg, Apxy mgr bwr 2 bulw ky ividAwrQI jI nMU mukqw inscw krwau[, ijvyN b` mukqw b`, s`sw mukqw s, dovyN A`Kr joV ky b`s[ mukqw sMkoc ky shI 2 hI bolxw cwhIdw hY[ jh nUM jYh jW jih Zlq nhIN bolxw[ shs isAwxpw lK hoih; (shs)nUM sYhs jW

Page 33: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 33

sihs Zlq nhIN bolxw, shs iqMny A`Kr mukqy bolo[ swh, s`sy nMU kMnw hY[ (kMny w)dy s`jy pwsy hwhw mukqw hY[ s`sy dw kMnw lMmw bol ky, hwhw mukqw bolo, hwhy nUM kMnw nhIN lwauxw cwhIdw jI[

2.dUjI lg kMnw hY[ kMny dw sweIn inSwn bRYkt ’c hY (w)[ kMnw dIrG Bwv v`fI lONg lg hY, ies nMU v`fI lg smJ ky, mUMh A`f ky lMbw lONg hI bolxw[ pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws] nUM pqwlw pqwl lK Agwsw Agws] Zlq nhIN bolxw, i^Awl nwl p`ipAW, AYiVAW nUM mUMh A`f ky, lMmy bol ky kMny lwvo[ nw Eih mrih; n Twgy jwih] (nw)kMnw pUrw lwauxw, (n) nMnw mukqw, sMkoc ky hI bolxw[ nMny mukqy nUM kMnw lwauxw ZlqI hY[ aUVy eIVI nMU kMnw nhIN l`gdw[ Aw sw hw A`gy VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU kMnw lw ky ividAwrQI jI nMU bwr 2 kMnw khwau[ ividAwrQI jI kMnw lg bolidAW 33 A`KrW nwl kMnw lw ky bwr 2 ilKx hr A`Kr nwL kMnw bwr 2 bolx[ bwl aupdys qoN iek`ly 2 A`Kr nwl kMnw lg, Apxy mgr bwr 2 bulw hwhy dw AONkV Cotw bolo, AONkV lMbw bolx nwl hoVw bolygw[ rwhu lwhu vwhu nwhu) sIhu s`sy dy s`jy pwsy hwhy nUM AONkV CotI lg hY[ s`sy dI ibhwrI d`b ky, Bwv dIrG lMmI bolxI[ hwhy dw AONkV lGU sMkoc ky hI bolo[

3.ishwrI qIjI lg hY[ ishwrI dw sweIn inSwn bRYkt ’c hY (i ) ishwrI nMU CotI lg smJ ky, sMkoc ky hI bolxw[ ijvyN jykr hoie dI eIVI dI ishwrI nUM lMmI bolWgy qW lW dI Avwz bx jwvygI[ a A nMU ishwrI nhIN l`gdI[ ie is ih A`gy VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU ishwrI lw ky ividAwrQI jI nMU bwr 2 ishwrI khwau[ ividAwrQI jI ishwrI lg bolidAW 33 A`KrW nwl ishwrI lw ky bwr 2 ilKx, hr A`Kr nwL ishwrI bwr 2 bolx[ bwl aupdys qoN iek`ly 2 A`Kr nwl ishwrI lg, Apxy mgr bwr 2 bulw ky ividAwrQI jI nMU ishwrI inscw krwau[ swih, s`sy nMU kMnw hY[ (kMny w)dy s`jy pwsy hwhy nMU ishwrI hY[ s`sy dw kMnw lMmw bol ky, hwhy nMU ishwrI sMkoc ky hI bolxI, lMbI nhIN bolxI, lMbI bolx nwl lW dI Avwz AwvygI[

4.cOQI lg ibhwrI hY[ ibhwrI dw sweIn inSwn bRYkt ’c hY ( I)[ ibhwrI dIrG Bwv v`fI lg hY, v`fI lg smJ ky, ibhwrI lMbI lONg d`b ky hI bolxI[ ibhwrI polI bolx nwl, ishwrI hI bolI jwvygI[ ijvyN quk:- sw DrqI BeI hrIAwvlI; ijQY myrw siqguru bYTw Awie] ij`Qy myry s`cy siqgurU swihb jI Aw ky

Page 34: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 34

bYTy, (sw)auh DrqI (hrIAwvlI)hrI dI rMgq kQw kIrqn ismrn mihmw vwlI hrIAwvlI (BeI)ho geI[ hrIAwvlI.rwry ibhwrI d`b ky dIrG bolo, polI bolx nwl hirAwvlI ishwrI Zlq bolI jwvygI[

(inrgunIAwr)nMny dI ibhwrI nUM d`b ky bolIey qW TIk hY, pr jy nMny dI ibhwrI nUM iF`lw bolIey qW ishwrI bx jWdI hY, ies leI siqgurU swihb jI dy prmpiv`qR srUp ’c, ij`Qy 2 BI ibhwrI Awvy, au~Qy 2 pUrw 2 i^Awl r`K ky, ibhwrI nUM d`b ky hI bolo jI[ sIh s`sy dy s`jy pwsy hwhw mukqw hY, s`sy dI ibhwrI d`b ky, Bwv dIrG lMmI bolxI[ hwhw sMkoc ky bolo[ sIih s`sy dy s`jy pwsy hwhy nUM ishwrI CotI lg hY[ s`sy dI ibhwrI d`b ky, Bwv dIrG lMmI bolxI[ hwhy dI ishwrI sMkoc ky bolo[

ay A nMU ibhwrI nhIN l`gdI[ eI sI hI A`gy VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU ibhwrI lw ky, ividAwrQI jI nMU bwr 2 ibhwrI khwau[ ividAwrQI jI ibhwrI lg bolidAW 33 A`KrW nwl ibhwrI lw ky bwr 2 ilKx, hr A`Kr nwL ibhwrI bwr 2 bolx[ bwl aupdyS qoN iek`ly 2 A`Kr nwl ibhwrI lg, Apxy mgr bwr 2 bulw ky, ividAwrQI jI nMU ibhwrI inscw krwau[

5. AONkV pMjvIN lg hY[ AONkV dw sweIn inSwn bRYkt ’c hY ( u), AONkV lGU Bwv CotI lg hY, AONkV nMU CotI lg smJ ky, sMkoc ky hI bolxw[ (sloku)dw s`sw mukqw hY[ keI byi^AwlI ’c k`ky dw AONkV C`f ky, s`sy nUM AONkV lw ky sulok Zlq boldy hn[ pUrn SrDw siqkwr i^Awl sihq s`sw mukqw, l`ly dw hoVw lMmw, k`ky dw AONkV sMkoc ky shI 2 bolxw cwhIdw hY[ (ku)k`ky dw AONkV lMmw bolx nwl hoVy v`l Avwz clI jWdI hY[ A e nMU AONkV nhIN l`gdw[ au su hu A`gy VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU AONkV lw ky, ividAwrQI jI nMU bwr 2 AONkV khwau[ ividAwrQI jI AONkV lg bolidAW 33 A`KrW nwl AONkV lw ky bwr 2 ilKx, hr A`Kr nwL AONkV bwr 2 bolx[ bwl aupdyS qoN iek`ly 2 A`Kr nwl AONkV lg, Apxy mgr bwr 2 bulw ky, ividAwrQI jI nMU AONkV inscw krwau[

6. dulYNkVy CyvIN lg hY[ dulYNkVy dw sweIn inSwn bRYkt ’c hY ( U)[ dulYNkVy dIrG Bwv v`fI lg hY, ies nMU v`fI lg smJ ky, lMbw lONg pUrw hI bolxw[ sUh s`sy dy s`jy pwsy hwhw mukqw hY, s`sy dy dulYNkVy dIrG Bwv lMmy bol ky, hwhw mukqw lGU sMkoc ky bolo[ sUih s`sy dy s`jy pwsy hwhy nUM ishwrI hY, s`sy dy dulYNkVy dIrG

Page 35: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 35

Bwv lMmy bol ky, hwhy dI ishwrI CotI lGU sMkoc ky bolo[ sUhu s`sy dy s`jy pwsy hwhy nUM AONkV hY, s`sy dy dulYNkVy dIrG Bwv lMmy bol ky, hwhy dw AONkV CotI lg.sMkoc ky bolo[

A e nMU dulYNkVy nhIN l`gdy, A`gy aU sU hU VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU dulYNkVy lw ky, ividAwrQI jI nMU bwr 2 dulYNkVy khwau[ ividAwrQI jI dulYNkVy lg bolidAW 33 A`KrW nwl dulYNkVy lw ky bwr 2 ilKx, hr A`Kr nwL dulYNkVy bwr 2 bolx[ bwl aupdyS qoN iek`ly 2 A`Kr nwl dulYNkVy lg, Apxy mgr bwr 2 bulw ky ividAwrQI jI nMU dulYNkVy inscw krwau[

7.lW s`qvIN lg hY[ lW dw sweIn inSwn bRYkt ’c hY ( y )[ lW dIrG Bwv v`fI lg hY, lW v`fI lg smJ ky, lMbI lONg pUrI hI bolxI[ ijvyN dyh, Kyh lW dIrG bol ky, hwhw mukqw sMkoc ky hI bolxw[ dyh Kyh dy hwihAW nUM ishwrI lw ky, nhIN bolxw[ syh s`sy dy s`jy pwsy hwhw mukqw hY, s`sy dI lW dIrG Bwv lMmI bol ky, hwhw mukqw lGU sMkoc ky hI bolo[ hwhy nMU ishwrI n l`gy[ syih s`sy dy s`jy pwsy hwhy nMU ishwrI hY, s`sy dI lW dIrG Bwv lMmI bol ky, hwhy nMU ishwrI lGU sMkoc ky bolo[ syhu s`sy dy s`jy pwsy hwhy nMU AONkV hY, s`sy dI lW dIrG Bwv lMmI bol ky, hwhy dw AONkV CotI lg sMkoc ky hI bolo[

a A nMU lW nhIN l`gdI, A`gy ey sy hy VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU lW lw ky, ividAwrQI jI nMU bwr 2 Apxy mgr lW khwau[ ividAwrQI jI lW lg bolidAW 33 A`KrW nwl lW lw ky bwr 2 ilKx, hr A`Kr nwL lW bwr 2 bolx[ bwl aupdyS qoN iek`ly 2 A`Kr nwl lW lg, Apxy mgr bwr 2 bulw ky ividAwrQI jI nMU lW inscw krwau[

8.dulW A`TvIN lg hY[ dulW dw sweIn inSwn bRYkt ’c hY ( Y )[ dulW dIrG Bwv v`fI lg hY, dulW v`fI lg smJ ky, lMbI lONg pUrI hI bolxI[ (gwvY)nUM gWvW jW gwvy gwvw Zlq pwT nhIN krnw[ so i^Awl nwl (vY)vwvy nUM dulW hI lwauxI[ sYh s`sy dy s`jy pwsy hwhw mukqw hY, s`sy dI dulW dIrG Bwv lMmI bol ky, hwhw mukqw lGU sMkoc ky hI bolo[ hwhy nMU ishwrI n l`gy jI[ sYih s`sy dy s`jy pwsy hwhy nMU ishwrI hY, s`sy dI dulW dIrG Bwv lMmI bol ky, hwhy nMU ishwrI lGU sMkoc ky hI bolo[ sYhu s`sy dy s`jy pwsy hwhy nMU AONkV hY, s`sy dI dulW dIrG Bwv lMmI bol ky, hwhy dw AONkV CotI lg smJ ky.sMkoc ky hI bolo[

Page 36: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 36

a e nMU dulW nhIN l`gdI, A`gy AY sY hY VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU dulW lw ky, ividAwrQI jI nMU bwr 2 Apxy mgr dulW khwau[ ividAwrQI jI dulW lg bolidAW 33 A`KrW nwl dulW lw ky bwr 2 ilKx, hr A`Kr nwL dulW bwr 2 bolx[ bwl aupdyS qoN iek`ly 2 A`Kr nwl dulW lg, Apxy mgr bwr 2 bulw ky, ividAwrQI jI nMU dulW inscw krwau[

9.hoVw nOvIN lg hY[ E aUVy dw mUMh Kul@w hovy qW hoVw boldw hY[ hoVw sweIn inSwn bRYkt ’c hY ( o )[ hoVw dIrG Bwv v`fI lg hY, hoVw v`fI lg smJ ky, lMbw lONg pUrw hI bolxw[ ijvyN soh s`sy dy s`jy pwsy hwhw mukqw hY, ssy dw hoVw dIrG Bwv lMmw bol ky, hwhw mukqw lGU sMkoc ky hI bolo[ hwhy nMU ishwrI n l`gy[ soih s`sy dy s`jy pwsy hwhy nMU ishwrI hY, s`sy dw hoVw dIrG Bwv lMmw bol ky, hwhy nMU ishwrI lGU sMkoc ky hI bolo[ sohu s`sy dy s`jy pwsy, hwhy nMU AONkV hY, s`sy dw hoVw dIrG Bwv lMmw bol ky, hwhy dw AONkV CotI lg sMkoc ky hI bolo[ (hoih)dy pihly hwhy dy hoVy nUM dIrG, mgrly hwhy dI ishwrI nUM lGU Bwv G`t bolxw[

A e nMU hoVw nhIN l`gdw, A`gy E so ho VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU hoVw lw ky, ividAwrQI jI nMU bwr 2 Apxy mgr hoVw khwau[ ividAwrQI jI hoVw lg bolidAW, 33 A`KrW nwl hoVw lw ky bwr 2 ilKx, hr A`Kr nwL hoVw bwr 2 bolx[ bwl aupdyS qoN iek`ly 2 A`Kr nwl hoVw lg, Apxy mgr bwr 2 bulw ky, ividAwrQI jI nMU hoVw inscw krwau[

10.knOVw dsvIN lg hY[ knOVw sweIn inSwn bRYkt ’c hY ( O )[ knOVw dIrG Bwv v`fI lg hY, knOVw v`fI lg smJ ky, lMbw lONg pUrw cwV@ ky hI bolxw[ muhO, jIBO[ sONh s`sy dy s`jy pwsy hwhw mukqw hY, s`sy dw knOVw dIrG Bwv lMmw lONg bol ky, hwhw mukqw lGU sMkoc ky hI bolo, hwhy nMU ishwrI n l`gy[ sONih s`sy dy s`jy pwsy hwhy nMU ishwrI hY, s`sy dw knOVw dIrG Bwv lMmw bol ky, hwhy nMU ishwrI lGU sMkoc ky hI bolo[ sOhu s`sy dy s`jy pwsy hwhy nMU AONkV hY, s`sy dw knOVw dIrG Bwv lMmw bol ky, hwhy dw AONkV CotI lg sMkoc ky hI bolo[ a e nMU knOVw nhIN l`gdw, A`gy AO sO hO VwVy q`k, qyqI A`KrW nMU knOVw lw ky, ividAwrQI jI nMU bwr 2 Apxy mgr knOVw khwau[ ividAwrQI jI knOVw lg bolidAW, 33 A`KrW nwl knOVw lw ky bwr 2 ilKx, hr A`Kr nwL knOVw bwr

Page 37: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 37

2 bolx[ bwl aupdyS qoN iek`ly 2 A`Kr nwl knOVw lg, Apxy mgr bwr 2 bulw ky, ividAwrQI jI nMU knOVw inscw krwau[

ienW@ ds lgW ’coN (mukqw) (ishwrI i ) (AONkV u)iqMn lgW lGU Bwv CotIAW hn, ien@W nMU lGU CotIAW jwx ky, sMkoc ky hI bolo, ijqnI lGU bolxI cwhIdI

hY[ lGU bolx l`igAW zor lw ky ieqnI CyqI BI nhIN bolxI, ijs nwl AKr dw vzn Gty qy lGU G`t bolI jwvy[ so lGU bolx l`igAW, A`Kr dw vzn qy lGU lg G`t BI nhIN lwauxI, bolx l`igAW lGU dIrG qy ie`ko ijhw zor lwauxw jI[ ij`Qy 2 ijvyN 2 siqgurU s`cy swihb jI ny lg lweI hY, au~Qy 2, pUrn SrDw siqkwr i^Awl sihq, ausy qr@W hI bolxI} { (kMnw w) (ibhwrI I) (dulYNkVy U) (lW y) (dulW Y) (hoVw o) (knOVw O)s`q lgW dIrG, lMbIAW hn[ ien@W nMU dIrG jwx ky lMmIAW hI bolxIAW[

so mukqy ishwrI AONkV dI Avwz lMmI nhIN bolxI[ jykr pwTk jI nUM (dIrG)lMmI Bwv v`fI, (lGU)CotI lg bwry pqw hI nhIN, qW auh CotI lg nUM lMbI, lMbI nUM CotI bolygw[ sMQw SuDI qoN ibnw aus dIAW byAMq hI ZlqIAW hoxgIAW[ ij`Qy dIrG qoN bwAd lGU AwauNdw hY[ au~Qy (dIrG)lMmI, (lGU) CotI bolxI[ ijvyN dyh, Kyh lW dIrG bol ky, hwhw mukqw sMkoc ky hI bolxw[ dyh Kyh dy hwihAW nUM ishwrI lw ky nhIN bolxw[ ijvyN (gwh)g`gy dw kMnw lMmw bol ky hwhw mukqw bolo, hwhy nUM kMnw nhIN lwauxw (kMnw w) (ibhwrI I) (dulYNkVy U) (lW y) (dulW Y) (hoVw o) (knOVw O)s`q lgW ’coN koeI BI lg, ijs A`Kr nUM l`gI hovy, aus A`Kr qoN bwAd aus A`Kr dy s`jy pwsy, mukqw ishwrI jW AONkV koeI BI lGU lg Awvy, aus nUM sMkoc ky hI bolxw, pihlI dIrG lg lMmI bolxI[ ijvyN swh, s`sy nMU kMnw hY[ (kMny w)dy s`jy pwsy hwhw mukqw hY[ s`sy dw kMnw lMmw bol ky, hwhw mukqw bolo, hwhy nUM kMnw nhIN lwauxw cwhIdw jI[ swih, s`sy nMU kMnw hY[ (kMny w)dy s`jy pwsy hwhy nMU ishwrI hY[ s`sy dw kMnw lMmw bol ky, hwhy nMU ishwrI sMkoc ky hI bolxI, lMbI nhIN bolxI, lMbI bolx nwl lW dI Avwz AwvygI[ hyTlI pOVI ’c hryk quk nwl eIVI nUM ishwrI hY, iDAwieAY gwieAY AwieAY vswieAY gvwieAY pwieAY idvwieAY CwieAY, i^Awl nwl ishwrI hI aucwrnI, keI pyRmI ibhwrI lw ky Zlq boldy hn[ pauVI] hovY suKu Gxw; diX iDAwieAY] vM\Y rogw Gwix; hir gux gwieAY] AMdir vrqY TwiF; pRiB iciq AwieAY] pUrn hovY Aws; nwie mMin vswieAY] koie n lgY ibGnu;

Page 38: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 38

Awpu gvwieAY] igAwn pdwrQu miq; gur qy pwieAY] iqin pwey sBy Qok; ijsu Awip idvwieAY] qUM sBnw kw Ksmu; sB qyrI CwieAY] )hukmY AMdir.sBu ko; bwhir hukm n koie] (bwhir)rwry nUM ishwrI hY, jy byi^AwlI krIey, qW hwhy nUM ishwrI.bwihr.Zlq hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI dy s`cy srUp ’c (bwhir)dy hwhy nUM ishwrI ikqy BI nhIN[

mqu inrgux.hm mylY kbhUM; ApunI ikrpw Dwir] (mylY)l`ly nUM dulwvW lwvo[ mylY ks ky bolo[ mYly Zlq hY[ ipRiqpwr ijhVy A`Kr hyTW A`Dw rwrw hovy, aus A`Kr dI lg A`Dy rwry nMU l`gdI hY[

so pi Riqpwr p`pw mukqw, A`Dy rwry nMU ishwrI lwauxI, A`gy q`qy nMU ishwrI lwauxI[

pi Riqpwr, A`Dy rwry nMU polw bolxw[ AMimRiq AMmi Riq, AYVy it`pI m mukqw, A`Dy rwry nMU ishwrI lwauxI, A`gy q`qy nMU ishwrI lwauxI[ keI pyRmIAW nUM qW ieh Awdq hI p`k cukI hY ik auh dulwvW nUM lW hI boldy hn[ ieh ZlqI bhuq hI izAwdw hY, ies nUM TIk krn leI AY sY hY[ kY KY gY GY |Y[ cY CY jY JY \Y[ tY TY fY FY xY[ qY QY dY DY nY[ pY PY bY BY mY[ XY rY lY vY VY[ Awpxy tIcr nUM suxwau, Su`D bol 2 ky bwr 2 AiBAws krky pUrn SuDI krky iDAwn nwl dulwvW lwau[ jy iksy nUM lW dI QW, dulW bolx dI p`kI Awdq hovy, auh BI hyTW ilKI kyvl lW nUM bwr 2 pkwvy, ijs krky lW mUMh.’qy cV@ jwvy, BwvyN hzwr vwrI bol lvy qW BI QoVI hY[ ey sy hy[ ky Ky gy Gy |y[ cy Cy jy Jy \y[ ty Ty fy Fy xy[ qy Qy dy Dy ny[ py Py by By my[ Xy ry ly vy Vy[ q`k Awpxy ausqwd nUM suxwvy, bwr 2 suxw ky AiBAws krky ZlqI dI soD ivSyS iDAwn nwl kry, qW hI prmpiv`qR prmpUjnIk gurbwxI swihb jI dw pUrn Adb siqkwr s`cw ipAwr hY jI[ jy koeI pRymI p`py nUM P`Pw boly qW p`py dI muhwrnI bol ky p`pw mUMh qy cwV@y[ ijhVw A`Kr glq hovy, aus dI muhwrnI bol ky Su`D pkwauxw[ | \ x n dIAW SuD AvwzW pkwau[ | |M|w aucwrn kMT, n`k qoN huMdw hY, \ \M\w, qwlU qy n`k qoN aucwro, x xwxw, mUMh dI C`q qy nwiskW qoN aucwro, n nMnw, jIB qwLU, n`k duAwrw aucwro[

6.crn c`t ky, sRb ivAwpI ivsmwd Amolk pRym bynqIAW:- sMqW mhWpurKW nUM pRym bynqI hY, hryk pRymI nUM poQI pRkwS krky AMimRq kQw kIrqn SuD gurbwxI suxn dI Awdq pwaux jI[ 1. rwjy rwj Bwg ’c duKI ho ky jMgl ’c jw ky qp krdy,

Page 39: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 39

prmpUjnIk prm ipqw s`cy siqgurW ny mhwn ikRpw krky, gurbwxI jI bKS ky idl idmwZ hr smyN cwrj kIqw hY[ AMimRq-rUp gurbwxI pV@n smyN pUrn siqkwr sihq SuD qoN SuD pVHnI hY jI, ikauNik prmpUjnIk siqgurU s`cy pwiqSwh jI Awp

vyK qy sux rhy hn jI XQw:- AMqu n vyKix; suxix n AMqu] )srb nYn; Awip pyKnhwrw] )sd suxdw sd vyKdw; sbid rihAw BrpUir] )Aghu dyKY ipChu dyKY; quJ qy khw CpwvY] jo gur Sbd idmwZ ’c nhIN AwauNdy, mn prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI s`cy pwiqSwh jI dy prmpiv`qR srUp ’c nhIN jWdw, qW s`cy siqgurW dy crn-kmlW ’c Ardws krnI, hy vwihgurU siqgurU pihly pwiqSwh jI! dwsn dwsW dw hryk suAws s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nwl juiVAw rhy jI[ Xog duAwrw dsvyN duAwr suAws cVHwauxy v`fI BwrI AOK sI, s`cy siqgurW ny siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj bKS ky AOK nUM sOK ’c bdl idqw[ mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] Anuswr, pRymI syvk dw mn hr smyN s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj dy gur sbdW ’c lIx rhy, ieh bhuq sOKw suK hY jI[ AMdr bwhr s`c srUp sRI gurU gRMQ swihb jI ivAwpk hn jI nmskwr[ gurisK mIq, clhu gur cwlI] jo guru khY soeI Bl mwnhu; hir hir kQw inrwlI] Anuswr hy guris`K im`qR jIE! sRI suKmnI swihb jI sMpt lw ky nhIN Cwpxy cwhIdy[ ieauN qW v`Kry 2 sMpt lw ky, byAMq hI CwpI jwxgy[ 2.sRI suKmnI swihb ijqnw pwT ho sky kro[ Pyr Esy idn jW Agly idn au~QoN hI SurU kr lvo[ jy sMpUrn kIqw jwvy jW hor v`D kIqy jwx qW bhuq 2 SwbwS! [ 3.prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI ny Awid bwxI kQw irkwrf kIqI hY, ies Awid bwxI kQw nUM hr smyyN rwq idny suxo, mhW ivsmwdqweI pRwpq hovygI[

dwsn dwsW pws, pMj bwxIAW in`qnym, sRI rhrwis swihb jI, sRI kIrqn soihlw swihb jI, sbd hzwry, bwrhmwhw sRI suKmnI swihb jI, prm pUjnIk inrMkwr gurbwxI jI dw Su`D aucwrn rIkwrf hY[ siqsMgq jI nUM bwr 2 suxw 2 ky, siqgurU swihb jI ny Awp myhr krky, kMno PV ky, pUrIAW lgW luAw ky, ivSyS Su`DweI krvweI hY jI[ ies nUM suxn smyN, prm pUjnIk siqgurU rwmdws swihb jI srUp, s`cy gurbwxI jI dy prmpUjnIk sRI gutkw poQI swihb jI pRkwS krky, pUrn SrDw, ivSvws sihq rom 2 dy kMnW nwl suxidAW mgr bol ky sunxw cwhIdw hY

Page 40: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 40

jI, mUhry jW brwbr nhIN bolxw jI[ A`Kr lgW ivSrwm ArQ gurbwxI zbwnI Xwd krn dy i^Awl nwl ghu krky, nyqRW nwl A`Kr dyKidAW, ieh Bwvnw krnI ik dwsn dws nUM surq’c A`KrW, lgW ArQW sihq s`cy gurbwxI jI idsx[ prm pUjnIk gurbwxI jI suxidAW, zbwn ihlw ky mMUh’c bolxw, ie`k BI lg A`Kr nhIN C`fxw, ArQW’c mn lwauxw cwhIdw hY, s`cy gurbwxI jI dy ArQW’c, siqgurU swihb dw ivAwpk s`cw srUp hY jI[ ArQW’c mn lwauxy krky gurU pRymw-BgqI sihq, inrgun srgun jI dI eykqw swiKAwqqw huMdI hY[ so sMqW mhW purKW dI b^SI, Awid bwxI dI kQw, gurbwxI dw aupRokq SuD aucwrn, hr smyyN rwq idny suxo, mhW ivsmwdqweI pRwpq hovygIjI[ DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI DMn hn, zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT ky, m`cdw 2 ryqw Awpxy mhwn praupkwrI DIrjDwrI, SuB s`cy su`cy au~cy sIs’qy puAw rhy hn[ hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ pUrn SrDw ivSvws sihq rom 2 dy kMnW nwl gurbwxI suxidAW, siqgurU swihb jI dI kurbwnI icqvxI iDAwn’c ilAwauxI ik vwihgurU gurU jI hux au~bldI dyZ’c bYTy AQvw hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYTy AQvw hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@y dwsn dws nMU gurbwxI suxw rhy hn[

pMj bwxIAW in`qnym, sRI rhrwis swihb jI, sbd hzwry, bwrhmwhw sRI suKmnI swihb jI, sRI kIrqn soihlw swihb jI, prm pUjnIk inrMkwr gurbwxI jI dw Su`D aucwrx Avwz kMmipaUtR’c pwaux qoN cOvI GMty Awpy hI bolI jWdw hY[ aupRokq FMg nwl Su`D aucwrx suxidAW, vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI, Awpxy ipAwry gursyvk jI dy ihrdy ’coN muK ’c, AMimRq hr smyN Byjdy rihMdy hn[ Awpxy syvk dw muK hr smyN im~Tw r`Kdy hn[ XQw:- mn mIT quhwro kIE] typ rIkwrfr duAwrw Su`D aucwrx cOvI GMty sunx dy byAMq hI lwhy hn[ vwSrUm ieSnwn pRSwdw pkwaux Ckx Ckwaux AYksrsweIz kridAW hr smyN Su`D aucwrn lweI r`Ko jI[ jwgidAW s`uiqAW SuD aucwrn lwaux nwl ieqnw rs vD jWdw hY, srIr’qy rs l`g jWdw hY[ prmpUjnIk sMq bwbw jI ^wlsw jI dI irkwrf kIqI Awid kQw, prm pUjnIk inrMkwr gurbwxI jI dw Su`D aucwrn dovyN rIkwrifMgW Amolk hn[ XQw:- sweI nwmu Amolu; kIm n koeI jwxdo] Awto irvrs typ irkwrf, sI.fI, kMmipaUtR duAwrw jwgidAW suiqAW A`Ty pihr suxdy rihxw cwhIdw hY[ jdoN AsIN sON jWdy hW

Page 41: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 41

swfy AMdr AsMK Arb Krb kItwxU, gurbwxI suxdy rihMdy hn[ suxidAW 2 kMn mn rom 2 pRym ’c rsdy hn[ koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr rom BI kMn bx jWdy hn[ sOx smyN SuD aucwrn lwau jI, hr smyN hI lweI r`Ko jI[ prCwdw pkwaux, Ckx smyN lwaux nwl iekwgRqw sihq AnykW hI

lwhy suK hn[ duK rog mhW pwp sMsy mwVy &urny supny nwS huMdy hn[ prmpiv`qR AMimRq gurbwxI suxn smyN, koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] (780) dw AiBAws krn nwl, kMn swvDwn ho ky, AMimRq gurbwxI suxdy hn[ AMimRq gurbwxI suxidAW hI dovyN h`Q joV, isr Jukw ky ies quk dw AiBAws krnw cwhIdw hY[ AMimRq poQI pRkwS krky kIrqn suxnw AnMq qIrQ ieSnwn, Arb Krb puMn dwn nwloN BI v`fw puMn mhwqm hY jI[ suix vfBwgIAw; hir AMimRq bwxI rwm] Anuswr s`cy siqgurU swihb jI prmpiv`qR AMimRq rUp kIrqn suxw ky, vfBwgy bxwauNdy hn, in`qnym KUh dy pwxI vWg hY, AMimRq rUp kIrqn vrKw vWg hY[ prmpUjnIk sMqW mhwpurKW dw SuB Amolk bcn hY, kIrqn dI Dun ’c kMn l`gx qW vwihgurU jI dy drSx huMdy hn[ ryfIE qoN kIrqn in`q 3 hI suxoN jI, tYlIvIzn qy BI kIrqn AwauNdw hY jI[ nwm AiBAwsI pRymI mhWpurK AMimRq prmpiv`qR kIrqn suxidAW, vwihgurU mMqR dw ^Ub AiBAws krn, bhuq 2 PL itkwA vDy[ zbwn jwp kry, nyqR drSn krn, kMn suxn ic`q cyqy kry[ XQw:- rsnw rmq.sunq suKu sRvnw; icq cyqy suKu hoeI] khu BIKn.duie nYn sMqoKy; jh dyKW qh soeI]

ivCVy jIv AMdr gurbwxI suxn dI SkqI nhIN, AMimRq gurbwxI suxidAW 2 hI suxn dI SkqI pRwpq huMdI hY[ XQw:- keI koitk jg Plw; suix gwvnhwry rwm] )pauVI] nwie suixAY.suic sMjmo; jmu nyiV n AwvY] nwie suixAY.Git cwnxw; Awn@yru gvwvY] nwie suixAY.Awpu buJIAY; lwhw nwau pwvY] nwie suixAY.pwp ktIAih; inrml scu pwvY] nwnk.nwie suixAY, muK aujly; nwau gurmuiK iDAwvY] ijn@W nUM pqw nhIN auh sOx smyN gurbwxI lwaux qoN kwhly pYNdy hn[ auh pRIq hIn imRqk hn[ XQw:- sloku] Aiq suMdr kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk khIAih nwnkw; ijh pRIiq nhI.BgvMq]

prmpUjnIk nwm rsIey q`q byqy mhwn praupkwrI, mhWpurS sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dw Amolk bcn hY, gurbwxI &ulW dI syj hY[

Page 42: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 42

gurbwxI sunx nwl J`t p`t nINd Aw jWdI hY[ hr b`cy nUM s`uiqAW gurbwxI sunx dI Awdq in`kI aumr qoN pwau[ s`uqy nMU ivkwr moh BYVy supny fr duK idMdy hn[ swrI izMdgI nINd smyN gurbwxI sunx dw v`fw lwhw lYxw cwhIdw hY[ gurpRswid crn c`t ky ^ws pRym bynqI hY, hr smyN sMqW mhWpurSW dI aucwrI Awid kQw, SuD aucwrn sux ky inhwl hovo jI[

dwsn dws AwpxIAW AsMK zbwnW nwl sicAwry gurU ^wlsw pMQ jI dy prmpiv`qR crn c`tdw hY, Awpxy AsMK isrW dy kysW nwl crn JwV@dw hY, prmpUjnIk crn-kmlW’qy m`Qw r`K ky, pyRm bynqI krdw hY! KMfW bRhmMfW dy auDwrxhwr gurU pRmysr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR srUp, is`K Drm nwl sbMDq, smUh Dwrimk, ^ws 2 ivigAwnk vYidk Awid kImqI gRMQ, DrqI’c fUMGI QW, jMgW Awid dy Asr qoN sur`iKAq AsQwn bxw ky, sMBwly sjwey jwx[ gurU jI dy smUh pRymI iv`dvwn iek`qR ho ky, AMgRyzI qoN gurmuKI’c trWslyt krn leI, v`fI ifkSnrI bnwaux, AlMkwrW swKIAW dIAW qsvIrW bnwaux[ siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy ArMB qoN qrqIbvwr 1430 AMg, Bw:gurdws swihb jI dI bwxI sRI dsm, gurU ieqhws[ pyRmI ieh SuB s`cI syvw praupkwr krky, Awpxw jnm s&lw krn[ AMgryzI pV@y b`cy gurU swKIAW kQw kIrqn nhIN smJ rhy, is`KI qoN dUr ho rhy hn[ Awpxy b`icAW nUM kI is`iKAw dyxgy?

hryk prm pUjnIk guris`K b`cy b`cI nUM muhwrnI Anyk vwr khw ky, muhwrnI ^Ub pkw ky, muhwrnI dw tYst lY ky, muhwrnI ’c inpuMn krky, gurmuKI pV@w ilKw ky, kQw kIrqn isKwA ky, gurbwxI pRcwrk bxwieAw jwvy[ pV@n dw suK`lw FMg iliKAw jwvy[ ijs krky swrI dunIAW’qy gurbwxI pV@I suxI ilKI ivcwrI mMnI pUjI iDAweI ArwDI gweI gwvweI jwvy[ v`D qoN v`D pRymI guris`K hryk dyS dI BwSw’c inpuMn ho ky, gurbwxI ArQ smMUh BwSwvW’c ilKx[

7.vwihgurU ieh SuB Drm krm hr Gr cwhIey:- (guru prmysuru pUjIAY; min qin lwie ipAwru] poQI Aqy prmpUjnIk vwihgurU siqgurU sRI suKmnI swihb jI dy ArQ, ieh do poQIAW dwsn dwsW qoN, gurU jI ny mhwn ikRpw krky ilKvweIAW hn[ )ie`k qukw qqkrw gurSbd rqn pRkwS, AkwlI kOr isMG inhMg isMG jI[ mhwn koS BweI kwhn isMG jI nwBw[ Awpxy Gry AMimRq kIrqn poQI pRkwS krky kIrqn suxo[ hr pRvwr gurduAwry jW Awpxy Gry, ies piv`qR

Page 43: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 43

poQI qoN ArQ ivcwro, Gr 2 ArQW sihq AKMf jwp r`K ky rOLW lwau[ hr Gr ArQ pV@o pV@wau, A`gy pRymIAW nUM d`so[ hr Gr ’c ArQ ivcwrn dI pRpwtI pvy[ pqI sqI iml ky poQI ArQ vIcwr ky ie`k joiq ho jwx, ipAwry b`icAW nUM BI vIcwrn lwaux[ jy iml ky bMdgI nhIN krdy qW hukm hY:- (bI-bI, ArQ bhU, polw bolo) kUVu mIAw.kUVu bIbI; Kip hoey 1Kwru] kUiV kUVY nyhu lgw; ivsirAw krqwru] (1suAwh)pqI sqI ivkwr iqAwg ky, gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] sRI gurU gRMQ swihb jI dI tyk lY ky, ie`k joiq hox[ gurbwxI dI sMQw krnI AqI hI zrUrI hY[ gurbwxI ArQ AMdr bwhr q`kx leI, gurqw ibrwjmwn gurU jI qoN, Awpxy idl’coN muK’c AMimRq pRwpq krn leI, lgW A`Kr ArQ zbwnI cyqy krny AqI hI zrUrI hn[ iek`lI 2 lg bol ky sMQw kro krwau[ muhwrnI k`cI hovy swrI izMdgI bwxI Su`D nhIN pV@ skygw[ SuD irkwrifMg lw ky, sRI gutkw swihb jI pRkwS krky mgr bol ky in`qnym suKmnI swihb jI AiBAws krky AwpxI SuDweI s&weI krnI cwhIey[ aupRokq SuD rIkwrifMg lwaux qoN, ie`k typ SuD bol rhI hY, dUjw zbwn ihlw ky mMUh’c bolx nwl fbl pwT ho jWdw hY[ ieauN sRI suKmnI swihb jI dy, jy ie`k sO ie`k pwT kIqy jwx, qW do sO do pwT ho gey[ SuD bwxI suxidAW, mweI.myry mn ko suKu] Anuswr sRb ivAwpI ivsmwd suK huMdw hY[ Su`D aucwrx ArQW sihq gursbd pRwpq krky, A`gy krwaux dw FMg pV@ ky, ieh SuB gux pRwpq krky, gurU jI dIAW l`KW KuSIAW pRwpq krojI, A`gy gursbd is`D krwau[ s^q gurU syvw Drm ikRq h`f qoVvIN vrizs kridAW, gurbwxI BgqI kro krwau[ hryk Gry poQI pRkwS krky Su`D bwxI kQw kIrqn suxnI cwhIey[ b`cy b`cIAW dI qoqlI zbwn qoN sMBwl krnI cwhIdI hY[ Awpxy Gry gurbwxI in`qnym smyN spIkr lw ky, pirvwr Awpxy kMnW nUM suxwau, Dwrimk gRMQ b`icAW nUM suxwau suxo[ guurduAwry swihb jI jw ky in`qnym gurbwxI kQw kIrqn gurbwxI sMQw krnI krwauxI koit puMn PL rUp hY[ jy suxn vwlw koeI n BI hovy, siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj nUM suxwau[ gurU GrW’c gurbwxI pV@idAW suxidAW imlq’c ksrq krn dI pRpwtI pvy[ hr smyN vwihgurU jwp krnw[ vwihgurU jI dI pRwpqI leI, cwh kO&I qVky nSy jUAw kusMgq ivSy AOgux iqAwgxy[ jwpk leI sw& hvw bhuq hI zrUrI hY, bwZ vgdw pwxI &ul bUty jwpk dy mn nUM dyh Arogqw iekwgRqw SWqI dw kwrn hn[ Awp

Page 44: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 44

iqAwg ky sB dI crn-DUV bx ky, Awpxy Awp nUM sB qoN mMdw smJ ky, vwihgurU vwihgurU suAws 2 jpidAW vwihgurU gurU jI dI kurbwnI dw iDAwn, kurbwnI hI sRb ivAwpI AibnwsI vwihgurU jI hn[ rom 2 krky inmK 2 kurbwnI nUM hr smyN gurpRswid jpdy rihxw jI[

8.prmpUjnIk DMn siqgurU dsW pwiqswhW dI b^SI ivsQwr nwl bRhmiv`idAw Aqy pUrn pRym sihq iDAwn nwL pV@ny Xog ^ws pRym

bynqIAW:- prm pUjnIk nwm rsIey q`q byqy mhwn praupkwrI, mhWpurS sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dw Amolk bcn hY, ik muhwrnI Bjn hY[ dwsn dws nIc kIt nMU, pUrn gurU jI ny supny ’c ieh jxwieAw, ik hr Gr ’c, siqgurU swihb jI dy &oto hI &oto hox, aun@W ’qy gurU js iliKiAw hovy, siqgurU swihb jI dy Amolk boly, Amolk do do qukW, sMpUrn gursbd ilKy hox, Gr vwly swry, muhwrnI ’c Ub mwhr hox[ prm-ipAwry b`cy nUM qoqlI zbwn qoN ie`klI 2 lg bol ky, SuD aucwrx krky, Apny mgr khw 2 ky, im`Tw qoqw bxw dyx[ in`ky qoN swry boly prmwrQ gursbd sux ky, prm pRsMn hox[ supny dw hor Amolk bcn, prm-ipAwry b`cy nUM pwlx vwly ijhVI cIz dyKx, aus dI iek`lI 2 lg bol ky, mgr khwaux, ijvyN pwxI, rotI glws Awid, ieauN ie`klI 2 lg bulwaux nwl b`cw CyqI pV@ jwvygw[ so Apny ipAwry b`cy nUM gur swKIAW, gurbwxI inrMkwr jI dy ArQ Awp pV@wau qy suxo, au~cw cwlclx au~cI piq vwlw gurmuiK bxwau[

dwsn dwsW pws muhwrnI pkwaux gurmuKI is`Kx vwlI typ hY, siqgurU swihb jI ny Awp myhr krky, kMno PV ky, pUrIAW lgW luAw ky, ivSyS SuDweI krvweI hY[ ies nUM suxn smyN, siqgurU rwmdws swihb jI rUp, s`cy gurbwxI jI dy prmpUjnIk sRI gutkw swihb jI pRkwS krky, pUrn SrDw ivSvws sihq, rom 2 dy kMnW nwl suxidAW, mgr bol ky sunxw cwhIdw hY, mUhry jW brwbr nhIN bolxw[ A`Kr lgW ivSrwm ArQ zbwnI Xwd krn dy i^Awl nwl ghu krky, nyqRW nwl A`Kr dyKidAW, ieh Bwvnw krnI ik dwsndws nUM surq ’c A`Kr, lgW ArQW sihq s`cy gurbwxI jI idsx[ b`icAW smyq.101.vwr suxo[ typ muhwrnI boly qW muhwrnI vwly Cpy A`Kr dyK ky mgr bolxw, brwbr nhIN bolxw[ vwihgurU pRym ibnY:- inmRqw pRym iekwgRqw sihq, prm pUjnIk siqgurU sRI gurU

Page 45: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 45

gRMQ swihb jI A`gy Ardwis krky bRhmiv`idAw pV@nI pV@wauxI AwrMB krnI cwhIdI hY[ gurmuKI il`pI, jpu jI swihb jI, pMj gRMQI, bweI vwrW, Bgq bwxI Awid koeI BI sMQw AwrMB krnI hovy, hryk kwrj dy AwrMB’c Ardwis krnI cwhIdI hY[ bRhmiv`idAw pV@wauNidAW, ividAwrQIAW dy ividAwrQI dwsn dws hI bnxw jI, ieh SuB ie`Cw r`KxI ik gurU jI dw srb`q dy Bly dw miq KMf bRhmMf’c &Yly jI[

Awpxy AsMK isrW dy kysW nwl sRb`q siqsMgq jI dy prmpiv`qR crn JwV@ ky, AsMK zbwnW nwl crn c`t ky, crnkmlW’qy m`Qw r`K ky sRb`q siqsMgq jI nUM pRym bynqI hY ik prmpUjnIk, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] Ajpw jwp inrgun bRhm jI dw, gusweˆØI; prqwpu quhwro fITw] Anuswr bhuq hI v`fy qoN v`fw Acrj mhW ivsmwd sRb ivAwpI pRqwp hY[ jo prmpUjnIk siqgurU dsW pwiqswhW, gurU jI dy snmuK BgqW mhWpurSW gurU ihq kurbwn hox vwilAW ShIdW dy srUp’c pRgt hoey hn, bhuq v`fy praupkwr kwrnwmy kOqk krky, ShIdIAW kurbwnIAW sIs kurbwn krky hux prmpiv`qR prmpUjnIk inrMkwr gursbd srUp siqgurU gRMQ swihb jI gurqw ibrwjmwn ho ky pRymIAW dy idl idmwg’c hr smyN gurbwxI Byj ky sRb`q dw Blw kr rhy hn[ Awpy Awp hI gurbwxI Byj ky aun@W dy idl ’coN AMimRq muK ’c hr smyN Byj ky, AMimRq nwl iqRpq krky pwLdy rihMdy hn[ XQw:- syvk kau; pRB pwlnhwrw] syvk kI; rwKY inrMkwrw] ) siqguru isK kI; krY pRiqpwl] syvk kau; guru sdw dieAwl]

jo 2 BI jIv kljug ’c jMmdw hY, aus nUM, kljuig rQu Agin kw; kUVu AgY rQvwhu] Anuswr kljug dI A`g swVdI hY[ BwvyN cOrwsI l`K jUn Bogx qoN bwd mnuKw jnm pRwpq hoieAw hY, pr AsIN swry AigAwn moh hMkwr ivkwr inMdw cuZlI corI vYr AOguxW doSW niSAW iviSAW krky sV rhy hW[ XQw:- kwim kroiD; jlY sBu koeI] ) nwnk; duKIAw sBu sMswru] Anuswr sB koeI duKI hY[ qIin Bauny lptwie rhI; kwc krim n jwq shI; aunmq AMD DMD ricq, jYsy mhw swgr hohy] Anuswr ies A`g dy smuMdR ’c, fu`b sV du`K Bog rhy jIv nUM, siqgurU gRMQ swihb jI, bWh PV ky k`Fdy hn[ XQw:- bwh pkiV guir kwiFAw; soeI auqirAw pwir] )Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw] )Ehu DnvMqu; kulvMqu piqvMqu] jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu] ) bRhmigAwnI; sgl kI rInw]

Page 46: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 46

)ijsu nwmu irdY; soeI vf rwjw] Anuswr jIvn mukq sB dI crn-DUV, pwiqswhW dy pwiqswh bxwauNdy hn[ XQw:- ijs no bKsy; isPiq swlwh] nwnk; pwiqswhI pwiqswhu]

ijsu hiQ joru; kir vyKY soie] nwnk; auqmu nIcu n koie] Anuswr jIv Awpxy jor Xqn nwl suKI nhIN ho skdw, BwvyN c`kRvrqI rwjw BI ikauN n hovy[ XQw:- sgl isRsit ko; rwjw duKIAw] hir kw nwmu jpq; hoie suKIAw]) CqRDwr

bwidswhIAw; ivic shsy prIAw] 1] )ijs kY AMqir; rwj AiBmwnu] so nrk pwqI; hovq suAwnu] gurqw ibrwjmwn s`cy pwiqSwh jI, Awpxy pRymI jI dy idl idmwZ ’c hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn, irdy ’coN AMimRq muK ’c b^S ky, swc nwm kI AMimRq vrKw] krdy rihMdy hn[ sB qy vfw siqguru nwnku; dyv swihb jI dw Drm, sRySt sRb`q dy Bly dw sRb SRomxI hY[ nwnk nwm cVdI klw[ qyry Bwxy srb`q dw Blw[ )srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn s`cy pwiqswh jI qoN gurbwxI prm suK bRhmwnMd dI pRwpqI leI, Awpxy qy Awpxy b`icAW sbMDIAW smUh j`g dy Biv`K nUM suK`lw bnwaux leI, dyh Arogqw hr ibmwrI dI inivrqI leI, Dn pdwrQ spUq hr qr@W dI SuB kwmnw dI pUrqI leI, tYst qoN pws hox leI, mukdmw ij`qx leI, ivdyS nUM jwx leI, vYr ivkwr AOguxW dy iqAwg, au~cy ie^lwk jq sq inmRqw iKmw Awid AnMq SuB guxW sihq gurmuiK jIvn dI pRwpqI leI, mrn jmW jUnW dy kSt dI inivrqI leI, Awpo iv`cIN klyS dI inivrqI krky ie`k joiq hox leI, gurmuKI pV@ ky SuD aucwrn dw FMg pRwpq krky, gurbwxI gursbd swiKAwq krky A`gy krwaux dw FMg is`Ko, jo A`gy Aw irhw hY[ A`gy sRI suKmnI swihb jI siqgurU gRMQ swihb jI dy ArQW ’c pRivrq hovo, so SwdI qoN pihlW jW mgroN ieh jugqI Anqklwvwn siqgurU gMRQ swihb jI dI ikRpw nwl pRwpq kro, Awpxy b`icAW nUM krvw ky ieh lok suKIey; prlok suhyly] hovo[ jIv nUM AMdysw huMdw hY ik myrw Biv`K sOKw ikvyN hovy?keI pWfy nUM h`Q idKwauNdy hn[ vwihgurU gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI, hr pRwxI dw Biv`K cMgw suK`lw au~cw sucw bxwauNdy hn, s`cy pwiqswh jI dw pUjn BgqI syvw krky, bRhmiv`idAw pV@ pV@w ky hr pRwxI Awpxy Biv`K nUM suK`lw bxwvy[ s`cy pwiqswh jI dI guris`KI swry sMswr ’qy &YlxI hY[ gurqw ibrwjmwn pUry gurU siqgurU gRMQ swihb jI, Agm Apwr ikRpw krky, siq sMqoK dieAw Drm

Page 47: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 47

vIcwr inmRqw iKmw DIrj gRIbI sihnSIlqw iekwgRqw SWqI Awid AsMK SuB guxW dIAW Anq klW sihq, hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp kr rhy, BrpUr vwihgurU jI dI swiKAwqqw b^Sdy hn[ nwm qoN ibnw jIv kMgwl byqwl hY[ XQw:- hir ky nwm hIn; byqwl] siqgurU gRMQ swihb jI dy nwmu dI dwiq b^Sx qoN kMgwl BI bwdSwh hY[ XQw:- ijsu nwmu irdY; soeI vf rwjw] ies leI dyhDwrI dMBI gurU dI loV nhIN[

prm pUjnIk nwm rsIey q`q byqy mhwn praupkwrI, mhWpurS sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dw Amolk bcn hY, ik muhwrnI Bjn hY[ hr pRwxI gurU pMQ jI, muhwrnI cyqy krky A`gy krwaux, pUry gurU jI dIAW KuSIAW pRwpq krn, dyhDwrI loV ^qm ho jWdI hY, muhwrnI pkwaux nwl[

9. gurpRswid vwihgurU s`cy gurbwxI gurU jI dy Su`D aucwrn dI mhwn mhwnqw’qy Amolk gurU swKIAW, Su`D aucwrn dy lwhy hI lwhy:- prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny, SuD aucwrn dI mhwn mhwnqw ieauuN b^SI:- pMij ipAwly pMj pIr; CTmu pIru bYTw.guru BwrI[ prm pUjnIk Akwl rUp siqgurU pihly dUjy qIjy cOQy pMjvyN pwiqswh jI q`k, pMj gurU swihbwn jI sRb ivAwpI Anqklwvwn SkqI sihq pIrwn pIr swihb jI hoey, ijn@W ny siq sMqoK igAwn pyRm DIrj Awid SuB guxW rUpI AMimRq dy pMij ipAwly pIqy[ pMij ipAwly pIx vwly siqgurW dy srUp sRb ivAwpI Anqklw SkqI sihq pIrwn pIru siq guru (CTmu)CyvyN pwiqSwh jI, mIrI pIrI dIAW do qlvwrW sjw ky, sRI Akwl q^q swihb jI’qy BwrI bIr-rs sihq (bYTw)sjy Bwv SWq rs nwl bIr-rs DwirAw[ Arjn kwieAw plit kY; mUriq hrgoibMd svwrI[ vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI pRq`K hrI jI ny, AwpxI (kwieAw)dyh (plit)bdl kY siqgurU hrgoibMd swihb jI dI sohxI s`cI mUriq (svwrI) suAwrnw kIqI[ clI pIVI soFIAw; rUpu idKwvix vwro vwrI[ s`cy siqgurU cOQy pwiqswh jI, pMjvyN CyvyN s`qvyN A`TvyN nwvyN dsvyN pwiqswh, cwry swihbzwdy jI Awid Awpo AwpxI vwrI Anuswr vwro vwrI kurbwnI dyx leI, (rUpu)srUp (idKwvix)idKwaux leI, siqgurU rwmdws swihb jI qoN prmpiv`qR prmpUjnIk soFIAw dI pIVI clI[ dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu praupkwrI[ dust AhMkwrIAW dy (dl)dlW nUM (BMjn)BMnx vwly bhu BwrI praupkwrI, mhwn (vf)v`fy (sUrmw)sUrmy bhwdr sUrbIr (joDw)XoDy siq guru CyvyN

Page 48: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 48

pwiqswh jI gurqw g`dI q^q’qy suBwiemwn hoey[ sRb ivAwpI pUrn bRhm jI dy srgun Avqwr, C`qRI Drm dy pRkwSk, pwp ibnwSk siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny, sRI hirgoibMdpury dw dUjw mhwn Drm XuD ij`iqAw[ ijhVy duSmx XoDy huMdy, Awp jI aun@W dw BI siqkwr krdy[ ieh mhwn bIr-rsI au~cI idRStI hY[ ies Anuswr muslmwn jrnYlW dIAW lwSW ie`k jg@w dbw ky, aun@W dy au~pr au~cw dmdmw ricAw[ aun@W dI kilAwx leI, au~cy sRI dmdmy swihb jI au~pr mhwn suMdr dIvwn sjwieAw[ sB dy mnW nUM iK`cx vwly AMimRq rs iBMny prm mnohr kIrqn qoN mgroN, FwfIAW ny bIr-rsI vwrW gweIAW, aupRMq Awp jI ny gursbd ArQ vIcwr, BwrI bIr-rsI pRcwr suxwieAw[ swry dIvwn’c bIr-rs Br igAw[ {hy dwqy dwqwr pRBU siqgurU swihb jI! Awp jI dIAW vyprvwhIAW hn, BwvyN jMg’c sRIr t`uty B`jy sn, pr iPr BI dIvwn sjvw rhy hoN jI[ Awp jI nUM fMfauq bMdnw Aink bwr nmskwr bilhwr[ }Awp jI ny AwpxI zwhr klw duAwrw sB dy mn iekwgR kr ley[ ijhVy 2 pyRmI bhwdrI nwl DrmXuD lVy, sB nUM pUrn Awdr sihq vr isropau Dn SuB AsIsW vr bKSy[ gurU Gr ’c SsqRW GoiVAW dw byAMq hI vwDw hoieAw[ s`cy pwiqswh jI, guris`KW nUM jMg ij`q ky mhwn uSI hoeI[ is`KW ny Awpxy bhwdr gurU pRmysr jI dy kmwl Bry jMgI s`cy jOhr vyKy[ siqgurU swihb jI ny BI bwbw ibDI cMd jYsy sUrbIrW dy jMgI kwrnwmy vyKy[ kwdr dI rzw Anuswr ie`k kMm cMgw ho jwvy, dUjw BI cMgw ho jWdw hY[ DrmXuD dI ij`q qoN mgroN sB ny vDweIAW idqIAW[ siqgurU swihb jI dw mhwn jY jYkwr hoieAw[ XQw:- jY jYkwru BieAw jg AMqir; lwQy sgl ivsUry] )jY jYkwru; kry sBu koeI] lwVy siqgurU swihb jI ny lwVI ij`q nUM virAw[ sjy dIvwn ’c hzwrW sUrmyN bYTy sn[ kotwn koit KMfW bRhmMfW dy mwlk AvqwrI s`cy pwiqswh jI ny AiqAMq pyRm siqkwr ipAwr nwl, nwnk ndrI; ndir inhwl] vwlI idRStI pw ky ikhw, “hY koeI; rwm ipAwro gwvY] Anuswr koeI DMn gurU gur siqgurU nwnk dyv swihb s`cy pwiqswh jI dw AqI ipAwrw inrml SuD is`K, dwsn dws nUM pUrn lgW lw ky SuD sRI jpu jI swihb jI dw AMimRq rUp pwT suxwvy[ ”eyk idvs; swihb AvqwrI] sRI muK soN; qb kIn aucwrI] koaU hY isK; inrml buD] kry pwT; AiqsY sB Su`D] (gu:ib:pw:6)

Page 49: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 49

vwihgurU] hw&zwbwdI BweI gopwlw nwmy gurU pyRmI is`K ny s`cy siqgurU pMjvyN pwiqswh jI qoN gurbwxI SuDI pRwpq kIqI sI, jo SuD aucwrn’c mwhr sn[ gL’c p`lw pw isr Jukw ky, pUrn Adb siqkwr sihq snmuK KV@y ho gey[ ^ws pyRm nwl dovyN h`Q joV ky pyRm bynqI kIqI, “hy gRIb invwj jI! jykr Awp jI ikRpw kroN, qW dwsn dws prmpiv`qR AMimRq gurbwxI suxwvy[ ”Awp jI ny prm pRsMn ho ky ikhw, “Aw BweI! suxw[ ” Awpxy swhmxy Awpxy nwloN au~cw Awsx idqw[ {DMn siqgurU pRBU jI gurbwxI dw ikqnw BwrI siqkwr kr rhy hn[ }bYTXo snmuK; l`gXo aucwrn] ismrXo, gurU nwnk suK kwrn] (gu:pR:sU)gurmuiK mhWpurS BweI gopwlw jI, vwihgurU siqgurU jI nUM m`Qw tyk ky swhmxy bYT gey[ suKW dy kwrn DMn vwihgurU DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI nUM AqI hI pyRm nwl Xwd krky nmskwr krky ie`kEAMkwr jI aucwry[ pUrb kih, ie`kEAMkwr] siqnwmu ko, bhur aucwr] ieh sux ky s`cy ipqw pUrn gurdyv jI ny pUrn Adb sihq ie`kEAMkwr jI nUM nmskwr kIqI[ ie`kEAMkwr, jb muKoN aucwrw] nmskwr kr, gur krqwrw] gurU hirgoibMd suin kr joir] nmskwr kInI, isK Eir] s`cy siqgurU pRBU jI dy prm mnohr s`cy drSn krky, Su`D gurbwxI suxwauNidAW, BweI swihb jI dw ic`q ivsmwd iekwgR ho igAw[ AYsI ivsmwdqweI CweI, ijs nUM hzUr ny ieauN ikhw hY:- ibsmn ibsm; Bey ibsmwd] ijin bUiJAw; iqsu AwieAw sÍwd] )khu kbIr.gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy.ikAw khIAY] Awpxy kMnW nUM gurbwxI jI dI ^Ub im`TI Duin suxwauNidAW, pUrn lgW lw ky Su`D pwT kr rhy sn[ kmwl dI pUrn Su`D bwxI sux ky, s`cy siqgurU pRBU jI BwrI pRsMn ho gey[ dohrw] Aiq pRsMn siqgur Bey; sunq pwT inrDwr] in`j mn mYN AYsy khw; ikAw dyvoN ieh vwr] (inrDwr)inscw krky Awpxy mn’c ies qr@W vIcwirAw, -ies (vwr)smyN ien@W nUM kI dyvW? bRhmpurI; inhclu nhI rhxw] isvpurI kw; hoiegw kwlw] Anuswr duinAwvI rwj sB nwsvMq hn, ies leI ien@W nUM gurqwg`dI hI dy dyvW[ -AMimRq rUp gurbwxI gurU jI dy SuD aucwrn nUM sux ky hzUr ieqny BwrI pRsMn hoey[ BweI swihb jI dy nwnk ndrI; ndir inhwl] pV@n qoN gurqw b^Sx leI, hzUr ny Awpxw gofw cu`ikAw[ XQw:- nwnk ndrI; ndir inhwl] ieh quk pTI, pRIq ky nwl] qib siqgur, mn mod aupwXo] jwnUM, auTby hyq auTwXo] prmpUjnIk s`cy pwiqswh jI dy (jwnUM)gofw cu`kx qoN, sloku AwrMB kridAW hI, BweI swihb jI nUM

Page 50: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 50

sMsw PuirAw, -s`cy siqgurU swihb jI b^iSS krn qoN ibnw hI au~T ky jwx l`gy hn[ jykr bYTy rihMdy qW svw l`K dw GoVw sunihrI kwTI smyq dws nUM b^S idMdy, ijs’qy cV@ ky mhW AnMd AwauNdw[ -myrw.AMqrjwmI hir rwieAw] jI ny ies dy idl dw Purnw jwx ilAw qW pUrn imhrvwn siqgurU pRBU jI boly, “ies nUM Ac`l rwj dyx l`gw sI, ies ny ieh kI kwr kIqI hY?” XQw:- dohrw] idlI ipAwrw smJ kY; boly gur krqwr] Ac`l rwj dyvn l`gy; ikAw kInI ieh kwr] “sRI gurU nwnk, gwdI bifAweI] sgry j`g kI, br guirAweI] SRomxI DMn siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dI s`cI gurqwg`dI dI s`cI v`fI vifAweI hY, jo swry j`g dI

(br)sRySt s`cI guirAweI hY[ hzUr ny prm pRsMn ho ky vr b^Sy, “BweI! Awp jI dw jnm DMn hY, jMmx mrn imt igAw! ” XQw:- DMn jnm Ab, qumrw BXo] jnm mrn, sglw duK gXo] jo qum mn mY, ieCw Dwro] so lyvo; nihM dyr ibcwro] “hy BweI swihb jI! Awp jI Awpxy mn’c jo SuB ie`Cw Dwrdy hoN, auh hI dwiq lY lvo[ ”aupRokq vr b^S ky, qbyly’coN svw l`K dw GoVw, sunYhrI kwTI smyq b^S idqw[ hor suMdr bsqR, mwieAw BI b^SI[ “hy BweI! Awp jI dIAW sB kulW dw auDwr hovygw[ ”DMn 2 gurdyv jI dI mhwn qoN BI mhW mhwn s`cI mihmw hY, jo s`cI gurbwxI dI Su`DI dI mrXwdw bnwauxw kIqI hY[ gurbwxI dy Su`D aucwrn dI mhwnqw iqMnW lokW dy rwj, bRhmw ivSnUM iSv pdvIAW nwloN BI v`fI drsweI hY[

10. Su`D aucwrn dI mwnqw mhwnqw dUjI swKI mh`lw dsvW jI, sRI dmdmI tkswl clx dw kwrx:- vwihgurU siqgurU goibMd isMG swihb jI dy suK Arwm leI, gurU sMgqW ny prm ipAwr siqkwr nwl sRI kysgV@ swihb jI ivKy hvwdwr sunYhrI bMglw bxwieAw[ ijs’c cOhW qrPW qoN hvw dy buly AwauNdy sn[ grmI dy smyN sRI gurU swihb jI ies bMgly’c bMdgI krdy, ie`Qy hI ibrwjdy sn[ rwjwn rwj] Bwnwn Bwn] dyvwn dyv] aupmw mhwn] rUp koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] jI holy mh`ly vwly idn AMimRq vyly suMdr bMgly’c gurbwxI pV@ rhy sn, ie`k pRymI zbwnI d`KxI EAMkwr dw pwT kr irhw sI, ijs nUM ArQW dI smJ nhIN sI[ pV@idAW quk AweI, krqy kI imiq.krqw jwxY; kY jwxY guru sUrw] pr ies ny kY nUM ky piV@Aw[ ie`k lW C`fxy krky AnrQ ho igAw[ hzUr g`j ky do vwrI boly, “isMGw! SuD gurbwxI pV@[ ”pr ies ny gurbwxI dI im`TI Dun ’c lIx hoey ny siqgurU swihb jI dI Avwz hI n suxI[ sRI gurU swihb jI ny gVveI

Page 51: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 51

isMG nUM ikhw, “BweI! jw ky aus dy cpyVW mwr[ ”AwigAwkwrI AnuswrI isMG J`t p`t igAw, jw ky cpyVW mwrIAW[ is`KW ny pyRm bynqI kIqI, “hy gRIb invwj jI! gurbwxI pV@dy dy cpyVW ikauN mrvweIAW hn?”sRI gurU swihb jI ny ikhw, “aus isMG nUM bulw ky ilAwau[ ”lY gey[ ikhw, “BweI! krqy kI imiq.krqw jwxY; qoN A`gy quk pV@[ ”sux ky, “; ky jwxY guru sUrw] ”Zlq piV@Aw[ hzUr ny ikhw, “krqy jI (kI)dI (imiq)mrXwdw krqw jI hI (jwxY)jwxdy hn, (kY)AQvw guru (sUrw)sUrmy sB qoN v`fy siqgurU nwnk dyv swihb jI BI (jwxY)jwxdy hn[ krqy dI imiq nUM gurU sUrmy (ky)kI jwxdy hn?Bwv nhIN jwxdy[ ieh AnrQ bx igAw[

Anq klw hoie; Twkuru ciVAw] Anuswr Anq klw dy (Twkuru)mwlk vwihgurU

jI ny Awpxy Awp nUM jnwaux leI, siqgurU sUrmy siqgurU nwnk dyv swihb jI dw prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cw Avqwr DwirAw hY[ siqgurU swihbwn jI dy suMdr drSn hI bRhm jI dy drSn hn, ikauNik sRI siqgurU swihb jI pUrn pwrbRhm jI dy pUrn myhrvwn Anqklwvwn Avqwr hn[ gurbwxI dwsndws dy AMg hn, ijs qr@W Awp jI nUM cpyVW v`jx qoN duK hoieAw hY, ies qr@W gurbwxI glq pV@n qoN dws nUM duK hoieAw sI[ ijhVw SuD pwT nhIN krdw, aus AMdr pUrn gurU jI dw nw Adb hY, n hI siqkwr hY, auh pUrn gurU jI nMU nhIN BwauNdw[ XQw:- AYsy sMq; n mokau Bwvih] fwlw isau; pyfw gtkwvih] 1] ”

ieh sux ky ipAwry dieAw isMG swihb jI Awid muKI gurmuiK pyRmIAW ny AiqAMq inmRqw nmskwr sihq, pyRm bynqI kIqI, “hy gRIb invwj jI! ArQW qoN ibnw gurbwxI jI dI Su`DI dw pqw hI nhIN l`gdw, ies leI Awp jI ArQ pV@wau[ ”Awp jI ny ikhw, “hux DrmXu`D krny hn, ien@W qoN ivhlw ho ky sRI dmdmy swihb jI ivKy jw ky ArQ pV@wvWgw ”sRvMs vwr ky, sRI AnMdpur swihb cmkOr swihb sRI mukqsr swihb jI’c byAMq mlySW nUM Kpw ky, sRI dmdmy swihb jI ivKy jw ky, vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI kMToN aucwr ky ArQ pV@wey[ DMn hn DMn hn DMn hn s`cy siqgurU goibMdisMG jIE! DMn hn[ gurbwxI nUM Awpxy AMg mMnidAW SuD gurbwxI aucwrn dw ieh prmpiv`qR SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn:- isKhu sunhu; sIK iehu myrI] bwnI pFhu Su`D; gur kyrI] pFY mhwqm; lhY ibswl] hlq plq mih; hoie inhwl] jy ASuD hY; pFIAY SuD kr] ibgrI vsq SuDwrih ijm kr]

Page 52: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 52

(gu:pR:sU:)ijvyN pqIbRqw pUrn ipAwr nwl Awpxy ipAwry pqI jI nUM q`kdI hY, iqvyN pUrn pRymI jI ny gurU bwxI gurU jI nUM AqI hI ipAwr siqkwr nmskwr nwl q`kxw hY[ gUV@y ipAwr nwl q`kidAW, lgW cyqy krn dy i^Awl nwl pUrIAW lgW lw ky Su`D aucwrn krnw hY, lg C`fxI nhIN[ ijvyN pqIbRqw pUrn ipAwr nwl Awpxy ipAwry pqI jI dw iDAwn js krdI hY, iqvyN pUrn pRymI jI ny, gurU bwxI gurU jI dw hr smyN SuD aucwrx krnw krwauxw[ hr smyN SuD aucwrx dI hI g`l krnI[

sRI dmdmI tkswl dw Su`B nwm j`Qw iBMfrW pYx dw kwrx:- prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI q`qbyqy mhwn praupkwrI DIrjDwrI pUrn vYrwgI iqAwgI

bRhmiv`idAw dy dwqy, nwm rsIey pUrn sMq bwbw suMdr isMG swihb jI dw ipMf

iBMfr klW, mogy izly ’c hY Awp jI, s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI qoN c`lI sRI dmdmI tkswl dy igAwrvyN muKI mhWpurS hoey hn[ Awp jI dy ipMf dy nwm ’qy Awp jI nUM sMq iBMfrW vwly kihx l`gy, sRI dmdmI tkswl jQybMdI dw nwm j`Qw iBMfrW pRis`D ho igAw[ Awp jI sMq bwbw ibSn isMG swihb jI, mhWpurKW qoN bRhm iv`idAw pVy@[ Awp jI qoN vroswey prmpUjnIk bRhmigAwnI sMq bwbw gurbcn isMG swihb jI ^wlsw jI, sRI dmdmI tkswl dy 12vyN, prmpUjnIk pUrn praupkwrI sMq bwbw krqwr isMG swihb jI ‘Kwlsw’ jI 13vyN, prmpUjnIk pUrn praupkwrI sMq bwbw jrnYl isMG swihb jI ^wlsw jI 14vyN, prmpUjnIk bzurg gurmuiK nwm bwxI rsIey Twkur srUp, pUrn sMq bwbw Twkur isMG swihb jI 15 vyN muKI[ ipMf mihqy swihb jI ivKy, sMq hirnwm isMG jI nMU pMjW ipAwirAW ny tkswl clwaux leI dsqwr b^SI hY[ prmpUjnIk siqgurU swihb jI sRb ivAwpI mhW ivsmwd pUrn ikRpw krky sdw cV@dIAW klW krn jI[ iesy prmpiv`qR AsQwn ’qy sMq bwbw gurbcn isMG swihb jI ^wlsw jI s`cKMf gey hn[ ie`Qy hI prmpUjnIk sMq bRhmigAwnI krqwr isMG swihb jI ‘^wlsw’ jI dy sskwr AsQwn ’qy hux sRI inSwn swihb jI Jul rhy hn[

11. ie`k lg dI Amolkqw mhwn mhwnqw’qy BweI gurdws swihb jI:- Jolnw[ isMimRiq purwn kotwin.bKwn bhu; Bwgvq byd ibAwkrn gIqw] sys mrjys AKlys.sur mhys muin; jgq Aru Bgiq.sur nr AqIqw] igAwn Aru

Page 53: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 53

iDAwn.aunmwn aunmn aukiq; rwg nwid idj sur miq nIqw] ArD lg mwqR.gur sbd AKr myk; Agm Aiq Agm.AgwiD mIqw] 540] )kotwin koit (isMimRiq) isMmRqIAW purwn Bwgvq byd ibAwkrn gIqw Awid qmwm Dwrimk gRMQW nUM zbwnI kMT krky ien@W dw isDWq k`F 2 ky kRoVW hI iv`dvwn BwvyN (bhu)bhuq 2 (bKwn)viKAwn krn[ sys nwg (mrjys)Drmrwjw (AKlys)smUh.rwjy (sur)dyvqy (mhys)iSvjI (muin)munI, swrw jgq Aru Bgiq, (sur nr)dyvqypurS (AqIqw)ibr`kq Awpo AwpxI miq aupdyS dy koRVW hI koRVW viKAwn krn[ (aunmn)dunIAW dy moh qoN auprwm (aunmwn)ivcwr dy igAwn Aru iDAwn dw (aukiq)kQn krny krky, (idj)bRwhmxW (sur)dyviqAW dy miq aupdyS nUM rwg dI (nwid)Dun duAwrw BwvyN (nIqw)in`q 2 hI gwvy, iPr BI hy (mIqw)im`qR! gurU srUp

gur sbd jI dI prm pUjnIk inrMkwr srUp (ArD)A`DI lg mwqR jW (myk)ie`k AKr dI mihmw aupRokq jo igxy hn, aun@W dI (Agm)gMmqw qoN pry hor (Agm)gMmqw qoN pry (Aiq)AiqAMq (AgwiD)fUMGI qoN fUMGI hY[

jYsy lg mwqR hIn.pVq Aaur kau Aaur, ipqw pUq, pUq ipqw, smsir jwnIAY] )

12.SuD aucwrx bwry ^ws pRym bynqI, SuD aucwrx dy byAMq lwhy hI lwhy[ prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI, BweI gurdws swihb jI ny, gurbwxI dI

A`DI lg dI ikqnI mhwnqw jxweI hY[ ies leI AONkV ishwrI mukqw lGU lg lwaux l`igAW, A`Kr dw pUrw vzn rhy, bhuqI CyqI bol ky vzn nhIN Gtwauxw, nw hI AiDk lwauxw[ A`Kr dw vzn jYsw dIrG lg bolx smyN hovy, qYsw hI lGU bolx smyN hovy[ Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU swihb jIE DMn hn[ hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[ ShIdW dy isrqwj, gurU gRIb invwj siqgurU pMjvyN pwiqswh jI, pUrIAW lgW lw ky, Su`D gurbwxI aucwrdy, ijs nUM sux ky BweI gurdws swihb jI, ausy qr@W hI ilKI jWdy[ au~qm bkqy dy mn’c ieh SuB i^Awl hovy, ik dwsn dws Su`D s`cI bwxI aucwr ky, A`KrW lgW smyq sRoqy nUM surq’c idKw dyvy[ au~qm sRoqy dy mn’c ieh s`cI pRIq hovy ik dws ny lgW sihq Su`D s`cI gurbwxI nUM surq’c q`kxw hY[ gurU pRmysr jI ny ivSyS ikRpw krky, AMimRq gurbwxI’c ^ws au~cy su`cy AqI suc`jy FMg nwl lgW lweIAW hn, ausy qr@W s`cI

Page 54: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 54

SrDw s`cy pyRm sihq, lgW lw ky AMimRq gurbwxI Su`D hI aucwrI jwvy qW s`cy pwiqswh jI dI l`K ^uSIAW sihq ndir hovygI[ XQw:- lK KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie] prmpiv`qR s`cI AMimRq gurbwxI jI dI SuDI leI, pyRmIN jn mhwpurKW dI s`cI syvw krky, aun@W qoN Su`D sMQw krw ky, 25 vwr pV@ ky pkwauNdy hn, bwr 2 sMQw pV@ 2 ky, kiTn pwTW nUM idRV@ krdy hn[ prmpiv`qR au~cI sucI s`cI syvw, SrDw sihq krky, s`cI AMimRq gurbwxI jI dI pRwpqI dw AiDkwr bxdw hY[ syvw’qy pRsMn ho ky mhWpurK b^iSS kr idMdy hn[ prmpUjnIk siqgurU swihb gurbwxI jI aucwrn smyN, pUrIAW lgW lwaux dy kRoVW hI lwB hn[ gUV@y ipAwr nwl q`kidAW, lgW cyqy krn dy i^Awl nwl pUrIAW lgW lw ky, SuD aucwrn krn nwl CwqI rs nwl Br jWdI hY[ SuD aucwrn krn nwl, s`cI

gurbwxI idl dI fuMiGAweI’c jm@W ho jWdI hY[ idl dI fuMiGAweI’coN AMimRq muK’c mwr ky, idmwZ’c Aw jWdI hY[ auh suK d`isAw nhIN jw skdw[ XQw:- swrg mhlw 5] Euie suK, kw isau brin sunwvq] And ibnod pyiK pRB drsn; min mMgl gun gwvq] 1] rhwau] ibsm BeI pyiK ibsmwdI; pUir rhy ikrpwvq] pIE AMimRq nwmu Amolk; ijau cwiK gUMgw muskwvq] 1] s`cI gurbwxI dI sMQw SuDI krwauxy krky hI s`cI gurbwxI dIAW tkswlW c`lIAW[ ijvyN hor ilKqW pV@n smyN AsIN lgW dw ^ws iDAwn nhIN r`Kdy, aun@W nUM pV@n nwl mn iKlwry’c hI rihMdw hY[ prmpUjnIk prmpiv`qR s`cI gurbwxI jI nUM pyRm sihq SuD aucwrn nwl mn itkdw hY[ AMimRq s`cI bwxI dy SuD aucwrn dy pRXojn nUM lY ky, bhuqy pyRmI AwpxIAW 2 poQIAW pRkwS krky, vwihgurU siqgurU swihb jI dy ilKy Anuswr Su`D aucwrn krdy hn[ jdoN ie`k pyRmI pV@dw hY, dUjy pyRmI ghu nwl A`Kr dyKdy, SrDw sihq suxdy hn[ ij`Qy 2 ZlqI hovy, au~Qy 2 ie`k dUjy nUM pyRm nwl dsdy hn, ies qr@W pwTW dy Awpo iv`cIN dy Prk, Cwpy dIAW ZlqIAW BI dUr ho jWdIAW hn[ iek`Ty pV@ny krky swvDwn ho ky pV@nw pYNdw hY, so jy koeI ZlqI d`sy, aus dw DMnvwd krnw cwhIdw hY[ ijhVw bMdw gurU kI tkswl’c nhIN irhw, BwvyN aus dIAW byAMq hI ZlqIAW ikauN n hox, pr jy koeI aus dI ZlqI d`sy qW auh gusy ho jWdw hY[

jdoN Awp jI, ishwrI lGU lw ky hir boloNgy, Bwv hr QW ishwrI lwvoNgy, ijhVw ishwrI nhIN lwauNdw, auh khygw, qusIN lW lwauNdy hoN, aus nUM pUrn gRIbI sihq, hry lW dIrG lMbI bol ky, ishwrI lGU CotI bol ky, dohW dw &rk suxwau,

Page 55: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 55

lGU dIrG dw bhuq &rk hY[ jdoN Awp jI, AONkV lGU lw ky, sloku dy k`ky nMU AONkV boloNgy, Bwv hr QW AONkV lwvoNgy, ijhVw AONkV nhIN lwauNdw, auh khygw, qusIN hoVw lwauNdy hoN, aus nUM pUrn gRIbI sihq, hoVw dIrG lMbw bol ky, AONkV lGU Cotw bol ky, dohW dw &rk suxwau, lGU dIrG dw bhuq &rk hY[ ijhVw pRymI pUrIAW lgW nhIN lwauNdw, aus dIAW Fyr ZlqIAW hn, ibnw muhwrnI Bwv muhwrnI k`cI hY, sMQw kIqI nhIN, myhnq nhIN kIqI, kyvl mwieAw leI pwT kr irhw hY[ Awp jI dy kIqy S`D aucwrn nMU tok irhw hY, iKJ irhw hY, Gbrwauxw lVnw nhIN, S`D aucwrx qoN folxw nhIN[ gL ’c p`lw pw ky, dovyN h`Q joV ky, isr Jukw ky, Zlq aucwrx vwly swjn mIq ipAwry jI nMU, SuD aucwrx dy lwhy pu`Co, qW d`s nhIN skygw, ikauNik aus ny Su`D aucwrx dw prm-AnMd lwhw nhIN ilAw, SuD aucwrx dy

lwhy rs AMimRq bRhmwnMd nMU Eh pRymI gursyvk jI hI lY skdy hn, ijs nMU pUrn gurU jI pUrn ikRpw krky Su`D aucwrx Awp b^Sdy hn[ XQw:- dwqY dwiq rKI hiQ ApxY; ijsu BwvY iqsu dyeI] nwnk nwim rqy suKu pwieAw; drgh jwpih syeI]

Su`D pwT qy ArQ SuD, SuD ArQ SuD boD] SuD boD ivigAwn SuD; boD AboD suboD] prmpUjnIk AMimRq gurbwxI jI dw pUrn Su`D pwT krn nwl Su`D ArQW dI pRwpqI huMdI hY, Bwv jy pwT ASuD kry qW ArQ dw AnrQ bx jWdw hY[ SuD ArQ qoN SuD srUp vwihgurU jI dw SuD (boD)igAwn pRwpq huMdw hY[ Su`D igAwn dI pRwpqI qoN (ivigAwn) inrgun srgun dI eykqw dw (iv)ivSyS igAwn pRwpq huMdw hY[ (AboD)igAwn rihq purK, Su`D aucwrn krky (boD)igAwn sihq (suboD) (su)sRySt igAwnvwn bx jWdw hY[

S`uD aucwrn, vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy nwl gMF pwauNdw hY[ gurbwxI SuD aucwrn suxidAW 2, romW duAwrw gurbwxI jI AMdr pRvyS krdy hn[ jwgidAW su`iqAW, mirAW, pRyqW pSUAW p`QrW kOiVAW rIiTAW ’qy gurbwxI jI dy SuD aucwrn jI swc nwm kI AMimRq vrKw] krky kilAwx krdy hn[ XQw:- kir ikrpw; AMqir aur DwrY] psu pRyq muGd; pwQr kau qwrY] )guru boihQu; vfBwgI imilAw] nwnk dws sMig; pwQr qirAw] )psU pryq mugD kau qwry; pwhn pwir auqwrY] nwnk dws qyrI srxweI; sdw sdw bilhwrY] )gurbwxI jI dy S`uD aucwrn jI rwq idn sunx dy byAMq 3 lwhy hI lwhy hn[ su`iqAW SuD aucwrn suxidAW, pUrn gurU jI mhW ivsmwd ikRpw krky supny ’c SuD aucwrn gurbwxI jI suxwauNdy

Page 56: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 56

hn[ Apxy Aqy mhW purKW, siqsMgiq jI dy SuB s`cy drsn b^Sdy hn[ SuD aucwrn vwlw pRymI supny ’c brVwauNidAW, gurbwxI pV@dw hY, ijs dI mhW 3 mhwnqw hY[ XQw:- kbIr supnY hU brVwie kY; ijh muK inksY rwmu] qw ky pg kI pwnhI; myry qn ko cwmu]

gurbwxI jI dI Su`D sMQw kIqI ibnw vwihgurU jI dI pRwpqI nhIN huMdI[ SuD aucwrn nwl ArQ’c mn l`gdw hY, S`uD aucwrn ArQ BI jxwauNdw hY[ ijs pyRmI dw Su`D aucwrn hovy auh hI tkswl clwaux dw au~qm AiDkwrI hY[ auh hI A`gy SuD sMQw krvw skdw hY[ auh hI sRI hirmMdr swihb jI gurU q^qW’qy, gurU syvw’c l`gx dw au~qm AiDkwrI hY[ SuD aucwrn krky hI mn iekwgR huMdw hY[ Su`D aucwrn suxn vwly BI gd 2 ho jWdy hn[ Su`D aucwrn hI mn dy itkwA dw AiBAws hY[

jdoN pyRmI jn iml ky Su`D aucwrn krdy hn qW aun@W dy smUh mhW pwp inivrq huMdy hn[ sB dy rom 2’qy Su`DI dw rs pRBwv Cw jWdw hY, mn dw ivsmwd itkwA huMdw hY[ SuD aucwrn krky Cwpy dIAW ZlqIAW BI dUr huMdIAW hn[ SuD aucwrn krky idl BI SuD huMdw hY[ SuD srUp vwihgurU jIau dI (SuD) igAwq pRwpq huMdI hY[ Su`D aucwrn vwly dI zbwn BI Su`D ho jWdI hY[ SuD aucwrn vwly dw swry j`g’qy SuD siqkwr Su`D js huMdw hY[ Su`D aucwrny krky hI AMimRq gurbwxI jI dw pUrn s`cw siqkwr hY jI[ pUrn Su`D aucwrn vwly vwihgurU mMqR dy jwpk pRymI dy idl idmwg’c, vwihgurU gurU gRMQ swihb jI hr smyN gurbwxI b^Sdy rihMdy hn[ hy pUrn bRhm!; srb klw smrQ] siqgurU nwnk dyv swihb jIau! Awpxy gRIb dwsW nUM SuD gurbwxI aucwrn dI b^iSS kro jI[ Su`D aucwrn dI bhuq 2 mwnqw mhwnqw hY[ Su`D aucwrn krny krky nyqR bhuqy hI i^Awl nwl bwxI nUM q`k ky AnMdI huMdy hn[ zbwn SuD bol ky AnMdI huMdI hY, kMn sux ky AnMdI huMdy hn, rsnw Su`D aucwrn dw rs lY ky AnMdI huMdI hY, SuD aucwrn qoN ibnw surq bwxI gRihx nhIN kr skdI, so Su`D aucwrn krky hI surq gurbwxI nUM pRwpq krky AnMdI huMdI hY[ mn hr vkq Su`D aucwrn dy pyRm’c pricAw rihMdw hY jI[ Su`D aucwrn sux ky, siqgurU gRMQ swihb jI idl idmwg’c hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn[ SuD aucwrn dI pRwpqI leI dIrG lGU lgW Xwd kro[ pihlW gurSbd dw Su`D aucwrn hovy, iPr aus dy ArQ Pyr Su`DI sihq aus dw kIrqn hovy[ suxn vwly pyRmI poQIAW pRkwS krky

Page 57: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 57

suxidAW, pUrIAW lgW lw ky Awpxy muK’c bolx qW inhwl hovx[ SuD aucwrn krky hI mn iekwgR huMdw hY[

13.smUh sMswr dw Biv`K ikvyN sOKw hovy?Aqy SuD aucwrx[ prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI Awpxy pRymI dy idl idmwZ’c hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn, hr jIv hr suAws siqgurU swihb jI nUM nmskwr krky gurqw ibrwjmwn gurU jI qoN gurbwxI pRwpq krdw rhy[ inrXqn suKI rhy[ XQw:- aUTq suKIAw.bYTq suKIAw] Bau nhI lwgY; jW AYsy buJIAw] )suKI bsY mskInIAw; Awpu invwir qly] )so srb suKw kw dwqw siqguru; qw kI srnI pweIAY] Anuswr gurqw ibrwjmwn gurU swihb jI dI Srn pY ky, hr smyN Awpxy idl idmwg’c gurpRswid gurSbd pRwpq krky, Awqm suK nUM pRwpq ho ky.suKI sOKw hovy[

14.Awpo iv`cIN imlq krky, prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ

swihb jI vwihgurU jI qoN Awpxy idl’coN, Awpxy muK’c AMimRq dI pRwpqI, idmwg’c gurbwxI pRwpq krn leI, pUrn pRym inmRqw iKmw gRIbI sihq, gurbwxI sMQw SuDI krn krwaux, gursbdW nUM Cwpy Anuswr suMdr ilKx dw suK`lw FMg:- gurU pRmysr jI ikRpw krky guris`K dy irdy ’c gurbwxI dw sUK mihl auswrdy hn, SuD aucwrn hI p`kI buinAwd hY[ ies leI pRymI Su`D aucwrn dw ^Ub AiBAws kry[ pyRmI pUrIAW lgW lw ky jdoN Su`D gurbwxI aucwrdw hY, qdoN aus dy Awpxy kMn suxdy hn[ gurU pRmysr jI, gurU sMgq jI Awp Su`D aucwrn sux ky BwrI pRsMn huMdy hn, SuD aucwrn dI lYA AiqAMq suMdr imTI ipAwrI sicAwrI ApwrI inrwrI, s`cy siqgurU swihb jI dy mn nUM BwauNdI hY[ ijs Awpxy dwsry’qy pUrn ikRpw krdy hn, aus qoN inSkwm Bwv nwl suMdr KuSK`q gurbwxI ilKvwauNdy ivcrwauNdy pVwauNdy, kQw kIrqn krwauNdy hn, A`gy sMQw krvwauNdy hn, Anyk pRkwr dy rMgW 2 dy praupkwr krw ky, smUh SuB guxW dI Dwrnw krwauNdy hn[ Awpxy pRymI dy ihrdy’c hr vyly gurbwxI Byj 2 ky, rsnw’qy vs ky, gurbwxI dy SuD aucwrn duAwrw, SuD ArQ Su`D kIrqn gurbwxI dw mihl Awp auswr ky, aus ’c Awp hI vsdy hn[

gurU ieiqhws’c qrqIbvwr gurU pRmysr jI dy Poto hox[ pUrIAW lgW lwaux, cyqy krn vwly pyRmI, pRq`K gurU pRmysr jI dy drSn smJ ky q`kx, ijs ivsmwd Su`D suMdr lY’c aucwrn krky ivsmwd AMimRq rs pIx leI, gurU pRmysr jI ny lgW

Page 58: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 58

lweIAW hn, gurU jI Awpxy lwly goly jI qoN SuD aucwrn krvw ky, aus dy irdy’coN mhwn AnMd AMimRq, aus dy muK’c Byjdy hn, Su`D aucwrn vwly dwsry bRhmwnMd rs pINdy 2 mOjW mwxdy hn[ suMdr SuD lYA dI ivsmwd Dun nUM, vwihgurU gurU pRmysr jI Awp srgun srUp Dwr ky suxdy hn[ ies suMdr SuD lYA aucwrn vwly pyRmI nUM ivsmwdqweI dw rMg b^Sdy hn, ies SuD suMdr lYA aucwrn vwly pRymI dy AMdr, gurbwxI jI pRvyS krdy hn[ Su`D pV@n sunx vwly nUM ivsmwd rMg AnMd pRwpq huMdw hY[ gurbwxI jI dy Su`D aucwrn dI rIkwrifMg dwsW pws hY[ ies nUM lw ky sRI gutkw swihb jI pRkwS krky, rom 2 dy pRym siqkwr nwl suMdr Dun sunxI, sux ky muK’c mgr bolxw, brwbr nhIN bolx, mUhry BI nhIN bolxw, muK’c zbwn nwl pUrIAW lgW lwauxIAW, lgW gurU jI dy AMg hn, pUry 2 A`Kr bolxy vzn BI pUrw 2 hovy, lGU lgW dy A`Kr dw vzn pUrw 2 hovy, lGU mwqRw qoN Gt BI n hovy[ ies FMg nwl

gurbwxI jI AMdr pRvyS krdy hn[ gurbwxI jI dy aucwrn ’c lgW lwauxIAW AiqAMq hI zrUrI hn, AONkV ishwrI bolx dI loV n huMdI, qW iPr gurU swihb jI is`Dw hI ilK idMdy[ gurbwxI jI dI ivSySqweI kI hoeI?gurbwxI jI dy drSnW nUM ghu ipAwr siqkwr iDAwn’c q`kx leI, s`cy siqgurU swihbwn jI, DrmI ShIdW dI ShIdI dy idRS idmwg’c q`kxy[

1.iekWq dyS lMmw smW ismrn AiBAws krnw[ 2.inSkwm gur syvw’c jIvn Arpxw[ 3.pRym Bwvnw inmRqw inSkwmqw nwl A`gy sMQw krwauxI[ 4.pUrn lgW lw ky Su`D aucwrn ^Ub AiBAws krky pkwauxw[ 5.kQw kIrqn suxidAW poQI pRkwS krnI, ArQW sihq gurSbd Cpy hox[ 6.typ rIkwrf duAwrw iekWq kIrqn ArQ suxidAW Ub vrijS krnI, nwly mUMh ’c ismrn krI jwxw[ 7.gurSbd dw Awp inSkwm kIrqn krnw, A`gy isKwauxw, gurbwxI sMiQAw bRhmiv`idAw pV@ ky pV@wauxI[ 8.SuD suMdr ilKx dw FMg pRwpq krky Su`D suMdr ilKxw qy ilKwauxw, blYk borf’qy gurSbd ArQ sihq ilK ky, swhmxy KV@ ky vrijS krnI[ 9.pRCwdw Ckx smyN nyqRW nwl gursbd pV@ny[ 10.vwSrUm qoN bwhr typ rIkwrf lw ky, mwlS ieSnwn kridAW kIrqn kQw gurbwxI suxnI, swry Gr’c A`Ty pihr gurbwxI dI Avwz AMimRq vrsweI jwvy[ 11.kMnW’qy h`Q r`K ky bolx nwl Avwz im`TI 2 suxdI hY, ies leI dohW kMnW ’qy h`Q r`K ky, gurSbd gwvxy[ kMnW’qy h`Q r`K ky ShIdI jpxI, mn nUM FwLxw, pyRm vYrwg

Page 59: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 59

SrDw iekwgRqw bnwauxI[ hryk pyRmI nUM pUrn SuDI dI guV@qI idqI jwvy[ mn dI kmzorI krky iksy qoN fridAW keI vwrI aultw aucwrn ho jWdw hY, ijvyN cwr nUM rwc pV@ dyxw, ies ZlqI dI inivrqI leI:- 1s`cy siqgurU swihb jI A`gy Ardwis kry[ 2prmpUjnIk gurU swihb siqsMgiq jI dI SuB s`cI syvw pyRm sihq kry[ 3bRhmiv`idAw dy dwqy jI dI syvw BI cwA nwl kry[ 4gurU ismrn krky mn dI kmzorI dUr kry[ 5mhWpurSW qoN fr ky Gbrwey nw[ 6muhwrnI dI imhnq krky, bwr 2 sMQw pkwvy[ 7inSkwm Bwvnw nwl jUTy BWfy mWjy, joVy JwV@y[ 8cOr Awid dI SuB s`cI syvw kry, jIvq Bwv qoN mry[

prm siqkwr Xog tIcr jI pUrn myhrvwn a`udmI qrsvwn swvDwn hox[ hryk ividAwly’c iek`lw 2 A`Kr lg mUhry bol ky iv`idAwrQI nUM mgr bulw ky,

pRym sihq pV@wieAw jwvy[ iek`lw 2 A`Kr lg bwr 2 suixAW jwvy[ ieh bhuq hI zrUrI hY[ b`cy nUM A`Kr lgW bwry pUrI 2 jwxkwrI dyvo[ suMdr ilKxw AqI hI zrUrI hY, ikauN jo suMdr ilKx smyN idl idmwg nyqR surqI gurbwxI gurU jI nUM pUrn ghu nwl q`kdy hn, h`Q gursbd ilK ky piv`qR huMdy hn[ XQw:- sy kr Bly; ijnI hir jsu lyKw] )hir jsu ilKih.lwie BwvnI; sy hsq pivqw] )hir pVu hir ilKu.hir jip hir gwau; hir. Baujlu pwir auqwrI] )ilKu nwmu swlwh ilKu; ilKu.AMqu n pwrwvwru] suMdr ilKweI qoN ibnw sMQw ADUrI.hY[ AiqAMq Amolk AlOikk ivsmwd guxkwrI aupkwrI ^ws iDAwn dy ky suxn Xog pRym bynqI hY, jo hryk b`cy nUM CotI aumr’c tIcr, mwpy suMdr ilKweI pRp`k krwaux, ijs krky CotI aumr qoN hI AiqMAq suMdr sohxI ilKweI bxy[ l`KW’c koeI ivrlw hI pRymI ies bynqI nUM jwxdw hovygw ik ilKweI Cwpy Anuswr cwhIdI hY[ koeI ivrlw pRymI C`f ky, sB dI ilKweI Cwpy Anuswr nhIN huMdI[ ijvyN r&qwr dsqwr, gu&qwr bolx dw FMg v`K 2 huMdw hY, ies qr@W sB dI ilKweI BI v`K 2 hI huMdI hY[ jy Cwpy Anuswr iliKAw hovy qW sB dI ilKweI imldI juldI bhuq hI suMdr hovy[ iv`idAwrQI dI klm PV@ ky sulyK Anuswr is`DI klm clwaux dw FMg d`so[ in`ky b`cy nUM A`Kr ilKxy isKwaux qoN pihlW lkIrW vwlI kwpI’qy K`by qoN s`jy nUM is`DI lkIr iK`cx dI myhnq krvw ky, huiSAwr bxwieAw jwvy[ A`Kr dy AwrMB dI lkIr jo K`ibauN s`jy nUM iK`cIdI hY, auh iblkul is`DI iK`cxI, jo A`Kr dI buinAwd hY[ jy ieh lkIr ivMgI ho geI, A`Kr suMdr nhIN bxygw[ ies lkIr qoN hyTW nUM lkIr, n`by dw kox

Page 60: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 60

bxw ky Bwv is`DI iK`cxI[ Cwpy dy A`KrW Anuswr A`Kr ilKxy cwhIdy hn[ kuJ A`KrW dIAW hyTlIAW lkIrW au~prlI lkIr dy (pYrll)smwnAMqr Bwv ryl dI lweIn vWg huMdIAW hn, ijvyN s j d c Awid[ kuJ A`Kr suqMqR FMg nwl ilKIdy hn, ijvyN l v G Awid[

iblkul Axjwx iv`idAwrQI nUM DrqI Kod ky A`Kr au~kr dyxy, jW cMgI Dwq’c A`Kr au~kry jwx, ijn@W ’c auNgL PyrI jw sky[ aus dy s`jy h`Q dy AMgUTy dy nwl dI auNgLI PV ky au~kry A`KrW’c ies qr@W PyrnI, ijvyN is`Dw A`Kr ilKIdw hY[ Axjwx hyTW qoN au~pr nUM puTI klm vgwauNdy hn[ ijs krky klm kwgz ’c Ku`B jWdI hY[ ijhVw A`Kr ilKxw hovy, ilKx vwlw aus A`Kr dy swhmxy, n`k dI syD joVw lwh ky, siqkwr sihq bYTy[ ijs qr@W Cwpy dy A`Kr huMdy hn, iblkul ausy

qr@W hI sohxw suMdr ilKxw[ aUVy dI auqlI lkIr v`fI, aus qoN hyTlI CotI qy

hyTW qoN goL krky, K`by nUM au~pr iljw ky goL krnI[ f`fy dI hyTlI GuMfI goL nhIN huMdI, ijs qr@W Cwpy’c hY, ausy qr@W hI ilKxI hY[ G`Gy dw s`jw Kwnw hyTW nUM hY, aus’c QoVI jg@w izAwdw hY K`by Kwny nwloN[ A s c j F d m Awid A`KrW dIAW GuMfIAW ’c KwlI jg@w nhIN C`fxI[ ijs qr@W Q`Qy, b`by’c &rk hY, ieh BI inrnw dy dyxw[ keI b`by nUM Q`Qw hI ilKdy hn[ KuSK`q ilKx l`igAW l`lw Cwpy Anuswr ilKxw[ vwvw ilKx l`igAW lkIr dy s`jy isry qoN hyTW nUM is`DI QoVI hI iK`cxI, K`by nUM nwl 2 dI moVnI[ auqlIAW dohW lkIrW dI jg@w iblkul G`t, Cwpy Anuswr hovy[ jdoN AsIN vwvy dI lkIr hyTW nUM v`fI k`FWgy, qW sohxw nhIN l`gygw[ ijvyN AsIN Cwpy dy A`Kr q`kdy hW, aus nUM ghu nwl q`k ky Cwpy dy A`Kr dy au~pr ibnw isAwhI dy iblkul polI 2 klm PyrnI hY, iPr A`Kr dw idmwZ’c Poto iK`c lYxw[ KuSK`q ilKx dw AiBAws krnw hovy, qW ie`ko A`Kr nUM kqwrW’c bhuigxqI ’c ilKo[ ie`k syD’c A`Kr ie`ko jhy ilKxy[ pihly A`Kr nUM dyK ky dUjw A`Kr ilKxw, pihly do dyK ky qIjw A`Kr ilKxw[ ijvyN goLI dw inSwnw lwaux smyN suAws rokIdw hY, ies qr@W KuSK`q ilKx smyN suAws rok kyy ilKxw[ KuSK`q ilKx smyN K`bw gofw DrqI’qy r`K ky, s`jw gofw KV@w krky, bIr Awsx bYT ky, ijhVI cIz’qy ilKxw hovy, auh s`jy gofy’qy r`KxI[ ijhVw A`Kr ilKxw hovy, auh n`k dI syD’c hovy[ Awm qOr’qy A`Kr KuSK`q ilKx vwly BwvyN jor lw ky ilKx, qW BI ieh suMdr nhIN ho

Page 61: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 61

skdy, ikauNik aun@W ny idmwZ’c A`Kr not nhIN kIqy huMdy[ ieh A`Kr bRhm rUp siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI ny Awp GVy hn, ies leI swry jwp rUp hI hn[ jykr A`Kr ilKx qoN pihlW A`Kr iDAwn ’c Aw jwvy, qW auh A`Kr KuSK`q vDIAw hovygw[ Awm qOr’qy keIAW nUM bolx’c BulyKw pY jWdw hY[ nMnw, xwxw. |M|w, \M\w, ieh inrny sihq cyqy krny[ keI (J)lkIr iK`c ky kwty ijhy mwr ky ADUrw hI ilKdy hn, Cwpy Anuswr TIk suMdr ilKxw cwhIdw hY[ ZRIb dwsn dwsW ny gurbwxI jI dy A`KrW nUM Awpxy idl surq, rom 2 ’c q`kxw hY[ X Awid AOKy A`Kr izAwdw vwrI ilK ky, AiBAws krwauxw[ cux 2 ky suMdr Sbd ilKy jwx, ijn@W nUM rIJ siqkwr nwl ilmInySn krky SIiSAW ’c sMBwiLAw jwvy, ijs krky Awaux vwlIAW pIV@IAW dyK ky, ilKx dw cwA krn[ pihlW Cwpy nhIN sn, bzurg siqgurU gRMQ swihb jI dy srUp qy poQIAW h`QIN ilKdy sn, kuJ qW hn, pr kuJ

bysMBwl dy kwrn Alop ho geIAW hn[ A`Kr ilKx l`igAW klm ikvyN

vgwauxI hY?ieh sulyK poQI qoN dyK ky, imhnq kro[ pV@waux vwlw Cwpy nwl imlw ky sohxy qoN sohxy sw& A`Kr iv`idAwrQI nUM ilK ky dyvy[ ausqwd blYk borf’qy ie`k 2 A`Kr Cwpy Anuswr ilK ky, is`DI klm vgwaux dw FMg bwr 2 d`s ky smJw dyvy, Pyr aus A` r dy it`kxy lw ky it`kixAW au~pr ilKwvy, ij`QoN &rk hovy, pUrn ipAwr siqkwr nwl smJwvy pV@wvy, Esy A`^r nMU p`cI vwr ilKwvy[ b`icAW nUM khy ik qusIN iesy A`Kr nUM KuSK`q pMjwh jW sO vwrI ilKo[ buhqy vwrI ilK ky A`Kr dI jWc krI krweI jwvy[ BuM\y A`Kr ilKwaux smyN ilKy A`KrW nUM cMgI qr@W myto, aun@W au~qoN nhIN lMGxw[ isAwhI qy ilKy A`KrW’qy &Uk nhIN mwrnI[ slyt jW P`tI aupr ie`k lweIn CwpI hovy[ iPr ie`k CwpI nUM dyK ky hyTW KwlI lweIn’c ilKy[ ijs A`Kr dy au~pr ilKxw hovy, auh (ibMdIAW)it`kixAW nwl BI iliKAw jwvy, jW sulyK’qy iliKAw huMdw hY[ tIcr.Cpy A`KrW’qy, SwhI ibnw ipMn polw 2 iPrwvy, A`KrW nMU idmwZ’c not krw dyvy[ gurbwxI dy A`KrW’qy ipMn nhIN Pyrnw[

mwpy is`iKAw dwqy Awpxy ipAwry b`icAW nUM ie^lwk bwry Sbd swKIAW cyqy krw ky suxdy suxwauNdy rihx[ ieAwxy b`cy nUM ie`k 2 A`Kr idKw ky, bhuqy vwrIN khweI jwvo, jdoN dyKoN ies nUM inscy d`sxw AwauNdw hY, iPr pu`Co, d`sx qoN SwbwS

Page 62: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 62

kih ky idl vDwau[ ij`QoN pV@wauxw SurU krnw hY, aus qoN pihlw AiDAwie suxo, ijhVy aus nUM cMgI qr@W AwauNdy hox, ieauN in`q hI pihlW sOKy AiDAwie sux ky, idl vDw ky A`gy pV@wau[ dIrG lGU d`s ky ilKI vwriqk’coN pu`Co, AiBAws krwau, dIrG lGU cyqy krwauxy bhuq hI zrUrI hn[ dIrG lGU cyqy n hoxy krky, dIrG nUM lGU qy lGU nUM dIrG bol ky ZlqI krdw 2 frdw rhygw[ mihMgy A`KrW nUM bwr 2 iek`lI 2 lg A`Kr bol ky khwau[ AMgryzI pV@y nUM, VwVy dI muhwrnI bwr 2 khweI suxI jwvy, ikauN jo VwVy nUM rwrw boldy hn[ pYNqI A`Kr hn, ds lgW hn[ ijhVy A`Kr nUM koeI lg n hovy aus nUM mukqw khIdw hY[ it`pI ibMdI AiDk lgwKr hn, tYNky nUM it`pI n`k’c bolxI, mwqRw mukqw hI rhygI[ it`pI ibMdI mwqRw’c Prk nhIN pwauNdIAW, AiDk qoN A`gly A`Kr dI Avwz dUxI ho jWdI hY[

sMQw AwrMB ’c iv`idAwrQI nUM pRp`k inscw krwauxw ik gurbwxI lgW A`Kr ArQ ivSrwm zbwnI cyqy krky iDAwn’c itkwauxy hn[ pUrn pRym krky hI

pRwpqI hY[ XQw:- swcu khO.sun lyhu sBY; ijn pRymu kIE.iqn hI pRBu pwieE] gurmuiK pyRmI iml ky pUrn lgW lw ky, ie`k 2 gurSbd pV@n suxn, DMn 3 ho jwvy[ beI koeI lg C`fxI nhIN[ mhwn praupkwrI sMq bwbw lhOrw isMG jI dy pws pV@n vwly iv`idAwrQI ny, aun@W dy Awsx’qy ivhVy ’c mYdwn kr idqw[ DMn bwbw jI dI inmRqw gRIbI sihnSIlqw iKmw, iksy nUM BI nhIN d`isAw, cu`k ky bwhr sut Awey[ aus nUM BI sRI AKMf pwTI bxw idqw[

gurmuKI is`Kx leI, sOKI gurU swKI iek`lw 2 A`Kr lg bulw ky, rIkwrifMg kIqI jwvy[ Awid bwxI dw iek`lw 2 A`Kr lg bulw ky sMQw kIqI jwvy, muhwrnI rIkwrf kIqI jwvy[ gurbwxI kQw kIrqn dI ^Ub SuD rIkwrifMg pUrn lgW lw ky kIqI jwvy, poQI pRkwS krky lgW cyqy krn dy i^Awl nwl bwr 2 suxI jwvy[ suAws 2 DMn gurU nwnk swihb jI jipAw jwvy qW sOKI CyqI gurbwxI pV@nI Aw jwvy[ Awid kQw is`Kx leI Awid bwxI dI kQw Su`D rIkwrf krky, poQI pRkwS krky suxI jwvy[ typ nUM rok 2 ky sux ky ilKI jwvy qy bwr 2 vIcwrI jwvy[

1.AMimRq gurbwxI jI dI sMQw dyx vwly mhWpurS jI nUM crn c`t ky inmRqw sihq pRym bynqI hY, pUrn gurU jI dy in`ky qoN in`ky kIVy bx ky pUrn gRIbI nwl, ipAwry ividAwrQI jI dw pUrn Adb siqkwr krn, Awp v`fy n bnx, pUrn Adb

Page 63: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 63

siqkwr krky ividAwrQI nUM pUrn pRym dI forI pw ky bMn@ lYx, jI kih ky bhu vcn bolx, crxI l`gx, pRym TgaurI pw ky T`gx[ ik Awp poQI pRkwS krky sMQw krwaux, ijs krky Awp lgW cyqy krn krwaux[ sMQw krn krwaux vwly A`Kr qoN ing@w pry n krn, ijs krky QoVy@ qoN QoVy@ smyN’c izAwdw lwhw ilAw jw sky[ AMimRq gurbwxI gurU jI dy A`KrI drSnW dw bhuq BwrI AnMd hY[ ijqnI sMQw krnI hovy, iqqnI sMQw, ivSrwmw vwlI tkswlI poQI qoN p`cI vwrI, Awpxy tIcr nMU suxwau[ ivSrwm pwT inscy krky sMQw kro[ ies poQI’qy ivSrwm ilKy hn[

2.iv`idAwrQI nUM Awpxy nwloN nIvW nhIN ibTwauxw, ikauNik auh poQI pRkwS krky sMQw kr irhw hY[ sRI dmdmI tkswl’c sMQw krwaux vwly, gurbwxI poQI nwloN au~cy nhIN bYTdy[ keI Awp au~cy bYT ky, b`icAW nUM nIvyN ibTw ky sMQw krwauNdy hn[

1.ijqnI sMQw krnI hovy, sMQw qoN pihlW, gurbwxI pwT drpx tkswlI poQI

qoN, p`cI pwT ividAwrQI qoN, tIcr jI sunx, Pyr sMQw sunx, mihMgy pwT inscy krvw dyx[ sRI stIk swihb jI qoN ArQW sihq sMQw krvweI jwvy, DMn 3 hI ho jwvy[ nwm rsIey q`q byqy mhwn praupkwrI, mhWpurS sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dw Amolk bcn hY, muhwrnI Bjn 3 hY[ (muhwrnI) (mu)mUMh nUM (hwrnI)QkwauxI Bwv ijs nUM bolidAW 2 mUMh Q`k jwvy[ Su`D muhwrnI dw Su`D AiBAws, idl idmwZ’c pwxI qy icknweI vWg Asr krdw hY[ AMimRq gurbwxI dw aucwrn S`uD bxw idMdw hY, Bwv muhwrnI dw ^Ub AiBAws krnw[ 2.hmySw hI gurbwxI A`Kr lgW smyq cyqy krn leI, siqsMgq jI dI imlq’c gurbwxI pV@nI pV@wauxI AiqAMq hI zrUrI hY[ iv`idAwrQI dw mn bwr 2 tokx qoN, kudrqI kwhLw pvygw, ikauNik auh bwxI dI SuDI is`K irhw hY, ies leI isKwaux vwlw kwhLw n pvy, DIrj inmRqw sihq iv`idAw dyvy[ gurbwxI SuD, KuSK`q ilKxI bhuq hI zrUrI hY[ KuSK`q ilKweI is`Kx qoN ibnw, sMQw bhuq hI ADUrI hY[ iv`idAwrQI qoN blYk borf’qy KuSK`q ilKwieAw jwvy, iPr ausqwd jI Su`D khw ky ivSrwm jmkI Tm@kI cyqy krwaux[ iPr swry rL ky gw ky pV@n, ibAMq rs pRwpq hovy[ iek`ly 2 A`Kr dI lg bulw ky A`Kr joV ky, iSS qoN mgr khwieAw jwvy[ sMQw sunx smyN BI ausy qr@W iv`idAwrQI iek`ly 2 A`Kr dI lg dIrG lGU d`sy, beI ieh lGU hY, dIrG

Page 64: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 64

hY, jy dIrG lGU lgW cyqy nhIN huMdIAW qW bwr 2 d`sIAW pu`CIAW jwx, dIrG lGU d`s ky ipAwr nwl cyqy krw idqIAW jwx[ iv`idAwrQI iek`lw 2 A`Kr lg bol ky sMQw suxwvy[ ies qr@W sMQw dw AiBAws krn krwaux nwl iv`idAwrQI nUM A`Kr, lgW dI Avwz, dIrG lGU dI pUrI 2 smJ Aw jwvygI, ieho kwmXwbI dw Asl qrIkw hY[ Goty lw 2 ky cyqy krn nwl iv`idAwrQI GuitAw muMidAw hI rih jWdw hY Bwv Pu`l vWgU iKVdw nhIN[ ieho hI kwrn hY ik Cy jmwqW pV@y b`cy BulwvyN A`Kr qy muhwrnI qoN BI Axjwx hI hn[ jykr iek`ly 2 A`Kr, lg dw joV krky iv`idAw pV@weI jwvy, qW kmzor iv`idArQI nUM lgW dI pihcwx, Su`D Avwz BI p`k jwvy[ ie`k 2 A`Kr nUM lg smyq izAwdw vwrI khw ky, ausy vyly iek`ly 2 A`Kr dI lg bulw ky suixAW jwvy[ jy kmzorI hovy hor khwieAw jwvy[ iv`idAwrQI lgW lwaux ikvyN ig`Jy?hr mhIny mgroN iv`idAwrQI dw tYst hovy, ieh nMbr slwnw tYst mgroN jm@W kIqy jwx, iek`lI 2 lg A`Kr bol ky suxwvy, iek`lI 2 lg bol ky khweI qy

suxI jwvy, ies qr@W mUMh ig`Jygw, bwxI AMdr pRvyS krygI[ sMq mwrg’qy

c`lx, jW b`icAW nUM gurmuiK bnwaux leI, sMpUrn in`qnym.sRI suKmnI swihb jI iek`lI 2 lg bol ky kry qy krwvy[ 3.Awp jI gRIb b`icAW’qy qrs krky pV@wau, r`b jI ny Awp jI’qy qrs kIqw hY, hux kr rhy hn qy A`gy nUM BI krngy[ iv`idAwrQI nUM ipAwr idlwsw hONslw dy ky bwr 2 smJw ky iv`idAw dyvo jI[ izAwdw qwVn nwl aus dI Awqmw sihm jwvygI, ikauNik auh pihlW hI kmzor hY, dUjw GUrn nwl hor BI db jwvygw[

4.ijvyN dulwvW dI QW lW, lW dI QW dulwvW, AONkV nUM hoVw, hoVy nUM AONkV, ishwrI nUM ibhwrI, lW nUM ishwrI, ishwrI nUM lW Zlq boldy hn, iek`ly 2 A`Kr dI lg bolx nwl ieh ZlqI nhIN hovygI[ iv`idAwrQI iek`lw 2 A`Kr bolx qoN kwhLw pY ky Gotw lw ky hI cyqy krygw, auvyN hI suxweygw?aus nUM idlwsy nwl, iKmw Bwvnw nwl moV ky iek`lw 2 A`Kr lg bulw ky ipAwr nwl sux ky AiBAws krwieAw jwvy[ jdoN A`Kr qur pYx, lgW SuD cyqy ho jwx, qdoN iek`lw 2 A`Kr suxn dI loV nhIN[ Kwx sOx pYn@x niSAW dy iqAwg rMgW 2 dI is`iKAw dIAW do qukW gurbwxI dIAW ilKxIAW, AMgryzI gurmuKI ’c ArQ ilKxy, cyqy krwauxy, bwr 2 sunxy[ aun@W qukW ’qy swKI sunwauxI, ilKwauxI, pV@wauxI siqsMgq jI ’c zbwnI

Page 65: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 65

iek`ly 2 ividAwrQI qoN swKI sunxI, Bwv sMQw dy ArMB qoN ArQW swKIAW sihq sMQw hovy jI ijs krky syhq sohxI bxy, dyh Arog hovy, jq sq iezq vwlw gurmuiK jIvx bxy[ pUrIAW lgW lw ky SuD aucwrx Aqy ArQW ibnw sMQw ADUrI hY[ gur sbd pd kwpIAW ’c sMudr ilKwauxy, swry ividAwrQI iek`Ty bYT ky, kwpIAW qoN dyK ky, Avwz imlw ky, im`Tw 2 gw ky bolx[ ijnw icr nINd nhIN AwaNudI, sOx qoN pihlW Su`D kIqy sbd pd iek`lw 2 ividAwrQI gwvy[ hr smyN gwaux dw suBwA bxwvy jI[

5.nwm rsIey q`q byqy mhwn praupkwrI, mhWpurS sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dw Amolk bcn hY, “ijhVw pV@y auh pVwauNdw hY, ijhVw pV@wvy auh pV@dw hY[ ”jdoN Awp jI sMQw krwvoNgy, qdoN ies g`l dw cMgI qr@W pqw l`gygw, ik ieh iblkul hI shI scweI hY[ bRhmiv`idAw pV@wauNidAW 2 Xogqw vDdI hY[ ies dw Bwv ieh hY, ijhVI iv`idAw pV@wauxI hovy, aus dw pihlW Awp AiBAws krnw pYNdw hY, iPr iv`idAwrQI nUM pV@waux smyN huMdw hY[ ieauN pV@ny pV@wauxy krky iv`idAw dw AiBAws vDdw hY[ bRhmiv`idAw dw dwn bhuq hI v`fw hY, ieh Amr &L hY[ ies &L nUM Kw ky izMdgI Amr huMdI hY[ ies leI pV@waux vwlw hr vyly Amr &L Ckdw, sMQw krw ky CkwauNdw rihMdw hY[

6.sMQw krwaux nwl; srb klw smrQ] siqgurU nwnk dyv swihb jI dy imSn ’c pRcwr dw BwrI vwDw huMdw hY[ AiqAMq inmRqw pRym hlImI nwl sMQw krwauxI, bhuq hI v`fw au~qm guxW isr SRomxI gux hY[ ies bwry siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny ikhw hY, “ijhVw gurmuiK bRhmiv`idAw pV@wauNdw hY, Akwl purKu jI aus nUM jIvn mukqI b^Sdy hn[ ”XQw:- “jo siqgur kI bwxI isKlwvY[ jIvn mukiq pdwrQ pwvY[ ”nwm rsIey q`q byqy mhwn praupkwrI, mhWpurS sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dw Amolk bcn hY, “ijhVw iv`idAw pV@ ky A`gy nhIN pV@wauNdw, auh k`CU bxdw hY[ ”gurmuiK ipAwry bwxI dy rsIey rwgI BweI sohx isMG jI, b`icAW nUM ies leI rwg iv`idAw idMdy hn ik sMqW mhWpurKW dy khy Anuswr k`CU n bxnw pvy[

7.sRI dmdmI tkswl ’c p`cI vwr sMQw pV@n dI mrXwdw hY[ imlq ’c sMQw krky, iml ky ivSrwm cyqy krny cwhIdy hn[ 8.iv`idAwrQI dy AiDkwr Anuswr ijqnI vwrI loV hovy, iqMn jW pMj jW vIh vwrI A`gy khw 2 ky sMQw krwvy[ ieauN

Page 66: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 66

iF`ly qoN iF`ly nUM BI qor lYxw cwhIdw hY[ aus qoN mgroN sMQw krwaux vwly pRymI jI pMgqI dy AwrMB qoN ivSrwm q`k, A`DI pMgqI bolx, sMQw krn vwly AglI A`DI pMgqI bolx, ies qrIky nwl iml ky, ivSrwm cyqy hoxgy, bVw BwrI AnMd iqRpqI hovygI[ XQw:- hir hir nwmu imlY iqRpqwsih; imil sMgiq gux prgwis] iesy qr@W do iqMn vwrI khI khweI jwvy[ mgr bolx vwlw ivSrwm dw pUrw 2 i^Awl r`Ky[ 9.sMQw krn vwly pRymI Awpo AwpxI kwpI koL r`Kx, ijs ’qy ArQ, ivSrwm, ArD ivSrwm, AOKy pwT not krdy rihx[ ijhVw pwT AOKw hovy, aus nUM izAwdw vwr kih 2 ky ArQW sihq pkw lYxw[ 10.sMQw ArQW dy ADwr qy krweI jwvy[ ArQ dI tyk’qy ivSrwm, ArD ivSrwm dw sOKw hI pqw l`gdw hY[ ArQ sihq idmwZ’qy boJ nhIN pYNdw[ Gotw lw ky cyqy kIqy ivSrwm iPr muV 2 ky Bu`ldy hn[ Bu`ilAw ivSrwm ArQ nwl cyqy Aw jWdw hY[ AibnwsI; nwhI ikCu KMf] vwihgurU jI AibnwsI hn, aun@W’coN ku`J BI (KMf)nws nhIN huMdw[ jykr AibnwsI nwhI’qy ivSrwm lweIey qW AnrQ bxdw hY[ ArQ smJx qoN ibnw, Anjwx ieqnw Zlq pwT krdy hn, ijvyN, kMDc mwqw kMDc ipqw ieh BwrI ibAdbI hY, pr shI pwT

kqMc mwqw kqMc ipqw; hY[ siqgurU gRMQ swihb jI dI sMQw krn qoN pihlW gurbwxI ArQW dw AiBAws krwieAw jwvy, qW jo iv`idAwrQI ArQW sihq sMQw krky ivSyS lwhw lvy[ ivdySW’c b`icAW nUM AMgRyzI qoN gurmuKI’c ArQ d`sy jwx Bwv bwl aupdyS’qy AMgRyzI BI ilKI jwvy[ Asl sMQw aus dI hY, ijhVw pUrIAW lgW iDAwn nwl dyK ky lwvy[ sMQw krn dy qrIky nwl DIry 2 sMQw krnI hY, ArQ, ivSrwm, ArD ivSrwm, auQwnkw Awid ivcwr ky puCdy d`sdy rihxw cwhIdw hY[ sMQw krn smyN kwhL nhIN krnI[ 11.ijs qr@W eIsweI miq vwly Awpxy Coty b`icAW nUM skUlW’c hI jIiss krweIst’qy inscw bn@wauNdy hn[ smr`Q siqgurU pRBU jI, sMqW BgqW guris`KW dy PotoAW mUvIAW duAwrw b`icAW nUM pRBwivq kIqw jwvy[ gurU swKIAW ie^lwk dI SuB is`iKAw suxweI jwvy[ siqgrU grMQ swihb gurbwxI poQIAW Awid nUM m`Qw tyikAw itkwieAw jwvy[ b`cy nUM Gr’c, sRI gutky poQIAW’qy cOr krn dI Awdq pw ky bRhmiv`idAw dI rucI pYdw kIqI jwvy[ ieauN nMn@I aumr’c idl’c Asr vD jWdw hY[ 12.swrIAW lgW lw ky iv`idAwrQI nUM SuD sMQw krweI jwvy, iPr pUrIAW lgW lwaux dw Su`D AiBAws kry, nhIN qW sMQw ADUrI qy ASuD hI rih jwvygI[ aus dI lgW dI pikAweI,

Page 67: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 67

imhnq nhIN hovygI, zbwn Su`D nhIN ig`JygI[ AONkV, ishwrI, knOVw Awid lgW pUrIAW nhIN lw skygw[ ijs qr@W sRI jpu jI swihb dy kul A`Kr, lgW smyq ATqwlI sO hn[ ieh pUry 2 lw ky lgW A`Kr ArQ zbwnI cyqy krn dy i^Awl nwl sMQw kry krwvy pkwvy, beI dwsn dws dI surq idl idmwg’c siqgurU gRMQ swihb jI hr smyN gurbwxI Byjx[ AMdr bwhr hr smyN ArQW sihq gurbwxI jI dy drSn hox[ lgW gOr nwl lwauxy krky pRYs dIAW ZlqIAW BI dUr ho jWdIAW hn[ pUrIAW lgW lw ky SuD aucwrn kIqy qoN ibnw, muhwrnI k`cI hI rih jWdI hY[ SuD aucwrn krn nwl ArQW dw BI pqw l`gdw hY[ 13.Su`D gurbwxI sux ky smr`Q pRBU siqgurU swihb jI BI BwrI pRsMn huMdy hn[ ijhVy sMQw krn krwaux vwly pRymI hryk gurSbd dy Bog’qy gurSbd nUM m`Qw tykdy, itkwauNdy hn, aun@W nUM gl@’c p`lw pw ky dovyN h`Q joV isr Jukw ky AiqAMq inmRqw sihq m`Qw tykdw hWjI[ 14.sMQw krwaux vwly gurmuiK mhWpurS nUM AiqAMq inmRqw pRym sihq bynqI hY ik AOKy pwT ilK ky dyx[ iv`idAwrQI dy sMQw suxwauNidAW, tIcr jI ilK skdy hn[ ijn@W’c bolx dI jugq BI d`sI jwvy[ ijhVw A`Kr bolx’c AOKw hovy, CyqI boilAw zbwn’qy nhIN cV@dw, ijvyN smrxyn nUM jykr kwhLI bolIey qW smryx Zlq boilAw jWdw hY[ xwxy dI QW rwry nUM lW l`g jWdI hY[ idl’c do pd bxw ky smrxyn smr+xyn DIry 2 bol ky zbwn’qy cV@w lYxw cwhIdw hY[ smrxyn pwT ie`kTw hY[ jdoN zbwn’qy shI cV@ igAw iPr CyqI BI boilAw jw skygw[ jdoN iv`idAwrQI AOKy A`Kr nUM dyK ky Gbrw jWdw hY, qdoN aus qoN A`Kr Zlq boilAw jWdw hY[ keI pRymIAW dI zbwn bu`DI motI huMdI hY, jykr auh BI smW dy ky SuDI dI imhnq krdy rihx, qW auh BI SuD aucwrn krky, Su`D aucwrn dI mhwnqw, siqgurU swihb jI dI ^uSI pRwpq kr lYx[ DMn gurU nwnk inrMkwr] Aink bwr nmo nmskwr] 15.pRymI iv`idAwrQI mhWpurSW dI s`cI syvw krky prm pRsMnqw lYNdy hn[ nwm bwxI dy rsIey, ; sMq irdw BMfwru] Anuswr ijn@W dy irdy AMimRq bwxI dw BMfwr bxy hoey hn[ iv`idAwrQI’qy pRsMn ho ky, auQwnkw swKIAW suxw ky sMQw krwauNdy hn[ sMQw krwaux vwly mhWpurS nUM cwhIdw hY ik gurU swihb jI dI Srn AwieAw hY, aus nUM siqgurU nwnk dyv swihb jI dw is`K syvk jwx ky, pRym sihq hI sMQw krwauxI cwhIdI hY[ AmIr nUM qW hr koeI pRym krdw hY, pr gRIb nUM koeI 2 r`bI ipAwr nUM phuMicAw b^iSAw hI pRym krdw hY[ 16.dwsn dws AqI hI

Page 68: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 68

inmRqw nmskwr sihq pRym bynqI krdw hY, ik Awm qOr’qy pV@waux vwly huiSAwr iv`idAwQIAW dw Awdr siqkwr krdy hn, pr kmzor iv`idAwrQI dw hmySw iqRskwr hI huMdw hY, ijs krky aus dI Awqmw d`bI hI rihMdI hY, aus’c nuks k`F ky aus nUM iqAwg hI idMdy hn[ jykr aus nUM GUirAw jwvy, iPr aus dw Awdr BI kIqw jwvy[ (kwml)pUrn ausqwd auh hY, jyhVw gurbwxI ArQW ’c mwhr hovy[ kmzor qoN kmzor iv`idAwrQI nUM aus dI buDI Anuswr iv`idAw dy ky, if`gy nUM cuk lvy, iPr aus’qy siqgurU swihb jI dI Apwr ikRpw huMdI hY[ jykr kmzor nUM Awdr sihq pV@wieAw jwvy qW kmzor BI sB iv`idAwrQIAW’coN A`vl ho jwvy[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[

17.AMimRq rUp gurSbd gurU jI dI swiKAwqqw leI, gurSbd nUM SuD bol ky mgr khwieAw jwvy[ ivSrwm, ArD ivSrwm iek`ly 2 A`Kr dy ArQ d`s ky ilKwauxy jW Awp ilK ky dyxy, iPr swry Sbd dy ArQ joV ky sunwauxy cwhIdy hn[ sRI stIk swihb jI qoN BI cyqy kIqy jw skdy hn[ swrw pRvwr jW siqsMgI iml ky

SlwGw Xog au~dm krn, iPr zbwnI Esy Sbd dw iml ky kIrqn kQw krn jW suxn, ilKqI tYst lYxw, nMbr dyx smyN lgW dyKxIAW[ ivSrwm, ArD ivSrwm BI pu`Cxw, aucwrn BI suxnw, jy AONkV ishwrI mukqw shI n lwvy, qW BI nMbrW dw i^Awl r`Kxw[ ilKw ky KuSK`q dy nMbr idqy jwx, ArQ BI suxny, ArQW dy nMbr BI idqy jwx[ jy smW G`t hovy jW iv`idAwrQI G`t Xogqw r`Kdy hox qW aupRokq bynqI Anuswr do qukW dI sMQw krwauxIjI[

18.aupRokq pRym bynqI Anuswr iml ky jo 2 sbd jW qukW swiKAwq kIqy jwx, ie`k dUjy dy drSn krn qoN jW dUr bYiTAW ie`k dUjy nUM cyqy krn qoN, idl idmwg’c idsxgy, jW inrXqn idsdy rihxgy[ AYsy pRymI guris`KW dI crn-DUV siqgurU swihb jI mMgdy hn[ XQw:- ijs no dieAwlu hovY myrw suAwmI; iqsu gurisK.gurU aupdysu suxwvY] jnu nwnku.DUiV mMgY iqsu gurisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwvY]

19.gurmuiK ipAwry bRhmiv`idAw dy dwqy, praupkwrI Awpxy ipAwry iSS dy nwl, Awp sRI gutkw swihb jI pRkwS krky, in`qnym, sRI suKmnI swihb jI, Awsw

Page 69: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 69

jI dI vwr Awid sux ky Su`DI krwaux[ kuJ smyN mgroN in`qnym’c ZlqIAW pY jWdIAW hn[ ies leI Awpo iv`cIN bwr 2 in`qnym suxdy suxwauNdy rihx, nmskwr[

20.iv`idAwrQI nUM inmRqw hlImI gRIbI Dwr ky sMQw pV@nI cwhIdI hY, beI dwsn dws pV@ irhw hY[ corI XwrI smUh AOguxW dw iqAwg krky, bRhmiv`idAw pRwpq krnI cwhIdI hY[

21.sOKIAW gurU swKIAW iek`lI 2 lg A`Kr Avwz bol ky, rIkwrf kIqIAW hox, ies qr@W gursbd pd iek`lI 2 lg A`Kr muhwrnI bol ky, rIkwrf kIqy hox, EhI A`Kr Cpy dyK ky, pRymI jn sux ky bolx, ie`ky tweIm A`KW dyKdIAW hn, kMn suxdy hn, zbwn boldI hY, rsnw bRhmwnMd rs lYNdI hY, surqI gurbwxI jI nUM not krdI hY, Bwv Poto iK`cdI hY, Su`D aucwrn dI Dun’coN bhuq hI iekwgRqw SWqI pRwpq huMdI hY, ieauN in`kI aumr qoN b`icAW nUM rOLW lwaux igJwieAw jwvy[ hux qoN Awaux vwly smyN nUM ie`k BI is`K, gurmuKI is`Kx, gurbwxI jI dI sMQw qoN vWJw n rhy[

22.AMimRq gurbwxI gurU swihb jI dw Su`D aucwrn Su`D sMQw dI pRwpqI leI AwrMB’c hI muhwrnI dI ^ws imhnq kIqI jwvy[ AwrMB qoN hI A`Kr SuD p`k gey

qW smJo swrI sMQw hI Su`D ho geI[ ies leI iv`idAwrQI AwrMB’c imhnq

krno Gbrwvy nw, ikauNik ieh AwrMB qoN hI v`fI qoN v`fI bRhmiv`idAw dI pdvI hY[ iv`idAwrQI nUM SuDI bwry ivSyS hI pRyrnw idqI jwvy[ sRI jpu jI swihb jI dI sMQw iek`lI 2 lg bol ky, ivSyS smW lw ky, Adb siqkwr nwl kIqI jwvy[ ijs krky lgW bolx dI Awdq BI p`k jwvy[ ijhVy Axjwx AwrMB’c imhnq krnoN kwhLy pYNdy hn jW ausqwd imhnq nhIN krwauNdy, keI swlW dI pV@weI qoN bwAd BI Su`D nhIN bol skdy, ikauNik zbwn Zlq A`Kr pkw lYNdI hY[ guxI sMq jI qy smUh pRymI Awpxw in`qnym rIkwrf krky SuDI vwly gursyvk jW siqsMgq jI qoN AwpxIAW ZlqIAW kFwaux[ prmpUjnIk bwbw gurbcn isMG ^wlsw jI dw Amolk bcn hY “BweI! bRhmiv`idAw nOkrI leI nhIN pV@IdI[ ”ikauN jo A`gy bRhmiv`idAw nhIN pV@w skdw[ nOkrI ZulwmI hY, inrMjn jI nUM ikvyN pwvygw? ijhVw pRymI ies nUM pRwpq krky, gRIbI nwl A`gy vMfdw hY, auh mhWpurK bx jWdw hY, ikauNik bRhmiv`idAw dw dwn sB qoN v`fw dwn hY[ ijvyN bwbw buFw swihb jI, BweI gurdws swihb jI, ShId BweI mnI isMG swihb jI, ShId bwbw dIp isMG swihb jI, sMq

Page 70: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 70

bwbw suMdr isMG swihb jI Awid hor BI byAMq mhWpurS bRhmiv`idAw dw dwn dy ky sdw Amr pRis`D hn, aun@W nUM rom 2 krky sdw 2 nmskwr hY[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI DMn hn[

23.Awp jI dy crn-kmlW’qy, AqI hI pRym sihq m`Qw r`K ky, nmskwr sihq pRym bynqI hY, ik sMQw krn dy smyN jW suqy is`D, prmpiv`qR AMimRq gurbwxI pV@n smyN ijhVI quk pV@dy hovoN, aus qoN au~prlI quk’qy plk r`Ko, ijvyN 2 quk pV@dy jwvoN, iqvyN 2 plk hyTW krdy jwvo[ jykr ing@w kmzor jW inAwxw cMcl miq vwlw sMQw kry jW koeI pV@y, aus leI ^ws hI lwB hovygw, quk qoN ing@w nhIN KuMJygI, ing@w G`t Krc hovygI[ plk dyxy krky, poQI p`qRy mYLy BI nhIN huMdy[ DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI! Awp jI AwpxI imhr krky AMimRq gurbwxI gurU jI dw pUrn Adb siqkwr b^SojI[

24.hr ie`k iv`idAwrQI koL, Awpxw typ rIkwrfr, blYk borf jW kwpI hovy, ijs’qy ivSrwm ArQ qukW SbdW zrUrI kivqwvW, sRI gurU dsm jI dI AMimRq gurbwxI, BweI nMd lwl jI dI bwxI, BweI gurdws jI dIAW vwrW, kib`q, gurbMswvlI, zrUrI sMmq Awid kImqI g`lW ilK ky, rIkwrf krky cyqy krdw rhy[

25.iv`idAwrQI dI buDI Anuswr ie`k idn’c QoV@I sMQw krweI jwvy, aus nUM pkw ky sunwaux qoN iPr ausy idn QoV@I hor sMQw krweI jwvy, nwl 2 suxI jwvy[ ieauN keI vwrI sMQw krwaux, suxny krky kmzor iv`idAwrQI dw idl vD jwvygw, sMQw dI Su`DI ivSyS hI hovygI[ ausqwd Swigrd dw sWJw AwSw hovy, ik auh gurbwxI jI dy siqkwr leI, gurbwxI’c lIx hox leI Su`D sMQw pV@, pV@w rhy hn[

26.ijvyN ie`k pihlvwn Awpxy Swigrd nUM ^Ub cMfdw hY, Bwv aus dI cMgI qr@W ksrq krwauNdw hY[ aus nwl kuSqI lV ky, dwA isKwA ky, aus nUM Awty vWg guMn@ ky, kut 2 ky B`Ty dI ie`t vWg pkwauNdw hY[ jdoN auh inpuMn ho jwvy, iPr aus dI kuSqI vyKx dw AnMd mwxdw hY[ ij`q dI vDweI imlx qoN, ausqwd mhW suKI huMdw hY[ Awpxy Swigrd nUM dySW pRdySW’c ij`q pRwpq krdw jwx ky, vDweI dw pwqR bxdw hY, ijvyN pihlvwn Awpxy Swigrd dI kuSqI dyK ky pRsMn huMdw hY, iesy qr@W bRhmiv`idAw dy dwqy tIcr jI BI, Awpxy Swigrd qoN kQw kIrqn SuD gurbwxI in`qnym sux ky BwrI pRsMn huMdy hn[

Page 71: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 71

27.iv`idAwrQI dw zrUrI Prz hY ik Awpxy prmpUjnIk ausqwd jI nUM AMimRq gurbwxI kQw kIrqn suxwvy[ ausqwd qoN bl 2 jwvy, s`cy siqgurU swihbwn jI nUM Bwvy, jnm n Awvy, Awqm suK pwvy[

28.ipClI sMQw sux ky, AglI sMQw krvwau, ijs krky iv`idAwrQI dw pqw l`gdw rhy ik ik`Qy ku Kyldw hY?pRIiKAw lYx nwl iv`idAwrQI swvDwn rhygw jI[

29.sMQw krn krwaux vwly pyRmIAW dy gLW ’c prny hoxy AqI hI zrUrI hn[ inqw pRqI sMQw AwrMB krn smyN dsW pwiqSwhIAW jI dy nwm, Avqwr gurqw ibrwjmwn joqI joiq AsQwnW dy nwm, prm ipAwr Adb siqkwr nwl lYxy cwhIdy hn[

30.sMQw krn vwly iv`idAwrQI BI Awpxy ausqwd jI dI syvw krky bynqI krn, “ausqwd jI! poQI pRkwS krky sMQw krvwau jI[ ”31.iek`Ty bYT ky sMQw krn vwly huiSAwr iv`idAwrQIAW nUM sinmr pRym bynqI hY ik ijhVy iv`idAwrQIAW dy A`Kr kmzor hox, aun@W nUM A`Kr d`s ky hONslw dy ky Awpxy nwl rLw lYx[ aus dy Zlq pV@n qoN aus nUM mSkrI n krn[ prm ipAwr nwl hONslw dyx qoN, dwqy jI dI imhr nwl aus dw aucwrn BI Su`D ho jwvygw[ iv`idAwrQI ie`k dUjy nwl eIrKw iblkul hI n krn, Awp qoN kmzor iv`idAwrQI dI r`j ky shwieqw krn, eIrKw krn vwlw Awpxy Awp hI sV bL jWdw hY[ siqgurU pRBU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy imSn’c BwrI vwDw hovy[ s`cy pwiqSwh jI dIAW ^uSIAW pRwpq hox[

32.bYiTAW jW qury iPridAW, iv`idAwrQI zbwnI mUl dI quk pV@y, ausqwd ArQ kry, ies qr@W do qukW dy ArQ bwr 2 krny[ Pyr hor do qukW jW gursbdW dy ArQ vIcwrny, ieauN ArQW dw AiBAws krn krwaux nwl iv`idAwrQI dy ivSyS ArQ cyqy ho jwxgy, nwly pRym pRcwvw vDygw[ Su`D sMQw krwky iv`idAwrQIAW nwl iml ky Sbd gwauxy[

33.borf’qy isr& do qukW ilK ky SuDweI krweI jwvy[ ArQ BI cyqy krwey jwx, Pyr iml ky qukW gweIAW jwx[ iPr swry iv`idAwrQI aus dw AiBAws krky pRIiKAw dyx[ kIrqn is`Kx vwly iv`idAwrQI blYk borf’qy ArQW sihq Sbd ilKx, ijhVy Sbd vwjy’qy is`Kx, auh blYk borf’qy ilKy hox jW kMipaUtR’qy gur

Page 72: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 72

Sbd ArQ hox, swhmxy bYT ky vwjy’qy k`Fx[ blYk borf dy swhmxy iek`Ty ho ky, gw 2 ky zbwnI kMT krn[

34.ivrly 2 pyRmI hn ijhVy mwieAw dI pRwpqI qoN ibnw kIrqn kQw jW imlq’c gurduAwry jw ky iml ky spIkR’c gurbwxI gwauNdy hn, jW ijhVI mwieAw Awvy aus nUM gurU ihq lwauNdy hn[ jykr G`t qoN G`t do pyRmI gurbwxI spIkR’c gw ky sunwaux qW bhuq lwhw hovy[ do qoN ijqny v`D hox, hor BI cMgw hY[ Srq ieh hY ik Avwz rlwaux[ AwpxIAW 2 kwpIAW’qy ilKy Sbd pyRmI jn, siqgurU gRMQ swihb jI dy swhmxy KV@ ky jW bYT ky gwaux qW bhuq 2 lwB hovy[ jy bhuqy n hox, do hI hox jW iek`ly hoeIey qW BI siqgurU swihb jI dy swhmxy KV@ ky Sbd pV@ny cwhIdy hn[ jykr bhuqy borfW’qy ie`k Sbd iliKAw hovy, gurU pMQ jI, gurU gRMQ swihb jI dy swhmxy KV@ ky iml ky gwvy[

35.iv`idAwrQI in`qnymI kIrqnIey gurSbdW nUM siqgurU swihb jI dy swhmxy KV@ ky, siqgurU swihb jI nUM suxwauNdy rihx[ iek`lw 2 pyRmI BI ieh Aml kry[ ijs krky siqgurU gRMQ swihb jI dI AqI ^uSI pRwpq hovy[ tYlIvIzn duAwrw jW blYk borf’qy A`Kr idKw ky rMgW 2 dy FMgW nwl sMQw krvweI jwvy[ ijvyN ie`Qy FMg ilKy hn[

36.Kws zrUrI pRym bynqI hY sRI dmdmI tkswl’c sB qoN pihlW gurbwxI dI sMQw krweI jWdI hY, ies leI rwg iv`idAw qoN pihlW Awid dI sMQw kIqI jwvy[ ijhVy rwgIAW ny sMQw nhIN kIqI, aun@W nUM BI pRym bynqI hY, auh SuD sMQw pkw ky pUrI 2 soD krky siqgurU swihb jI dI Agm Apwr sRb ivAwpI ivsmwd ^uSI pRwpq krn[ bhuqy rwgI iml ky pUrI SuDI krn[ pUrI Su`DI qoN mgroN koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU gRMQ swihb jI dw sMpUrn AMimRq kIrqn typ duAwrw rIkwrf krn[

DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[ ShIdW dy isrqwj gurU gRIb invwj jI dI ikRpw dw sdkw, jykr pRymI jn iek`qR ho ky, mn dy mylI ho ky AqI hI pRym nwl gurU crn-kmlW dw iDAwn krky DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jIE! DMn hn[ kih ky Avwz imlw ky im`TI ipAwrI sur ’c iek`Ty jwp krn, qW aun@W’coN ie`k pRymI siqgurU pihly pwiqSwh jI

Page 73: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 73

dy praupkwr, kOqk suxwvy[ ijvyN dOlqW dweI nUM inhwl kr rhy hn, rwey bulwr jI nUM qwr rhy hn, Awp jI nUM SySnwg jI CW kr rhy hn, gopwl pWDy nUM qwr rhy hn, nUrdIn mu`lW nUM qwr rhy hn, prmpUjnIk s`cy crn-kmlW nwl, m`kw Gumw rhy hn, kOVy rITy im`Ty kr rhy hn, s`jx T`g, BUmIey cor, kwrU pwiqswh, lwjvrd dyvlUq, kOfw Awid rwkSW nUM qwr rhy hn[ XQw:- qwry gny jwq; qyry qwry nw ignwq hY[ ies qr@W jwp krn vwly Awpxy kMnW’qy h`Q r`K ky jwp krn, js sunwaux vwly qoN js BI suxdy jwx[ js sunwaux vwlw, gurU js Awpxy kMnW’qy h`Q r`K ky suxweI jwvy, nwly jwpkW qoN jwp BI suxdw rhy[ smyN Anuswr qrqIb nwl gurU gur siqgurU gRMQ swihb jI smyq, dsW pwiqswhW dw jwp nMbrvwr pRym’c rs 2 ky kIqw jwvy, qW bhuq 2 hI AnMd hovy[ hryk siqgurU swihb jI dy nwm nwl aupRokq jwp vWg praupkwr suxwey jwx[ ies qr@W jy pMj imMt ie`k pwiqswhI jI dw prmpiv`qR nwm jipAw jwvy, qW 55 imMt smW ho igAw, smW quhwfI mOj Anuswr hY[ iml ky jwp krn dy bhuq hI izAwdw Pwiedy hn[ ies qr@W imlq nwl swrw pRvwr hI jwp kry[

ijhVy mwpy Awp gurbwxI gurU BgqI gurU syvw krdy, Awpxy ipAwry b`cy nUM krwauNdy hn, aun@W dy crn c`tdw hW jI[ DMn gurU nwnk dyv swihb s`cy pwiqSwh

jI dy nwm’qy Awpxy ipAwry b`cy dy jMmx qoN aus dy nwm’qy jykr pMj hzwr rupXw jm@W krwaux, ipAwry b`cy nUM gurU pRymI Bgq bnwaux smJwaux isKwaux[ b`cy dy isAwxy hox qoN, gurU Gr iljw ky ies mwieAw dI Ardws krn beI ieh siqgurU nwnk dyv swihb jI dI mwieAw hY, sRb`q dy Bly dy AnykW hI kwrj inrXqn hoeI jwx, b`cy nUM p`ky sMskwr hox ik mYN mwieAw nhIN vrqxI, Ardws ho cukI hY[ ieh mwieAw 40 vr@y mgroN kFw ky siqgurU nwnk dyv swihb jI dy nwm’qy gurU Gr is`KI pRcwr Dwrimk gRMQ mu&q dy ky, skUl hspqwl Awid B`uKy nMgy gRIbW dI syvw sRb`q dy Bly dy Drm kwrjW’c lwauxI hY[ mwlI hwlq Anuswr pYsy hor BI jm@W ho skdy hn[ gurmuiK pyRmI pRym dI Kyl KylidAW, Awpxy dsvMD’coN ies nUM hor BI vDw skdy hn[ DnI qW dunIAW’qy vDyry hn, gurU syvw qoN ibnw murdy smwn hn[ rwiebulwr koeI ivrlw hI hY[ hr ie`k pRymI Awpxy b`cy dy nwm sWJw AkwaUNt Kul@wvy[ praupkwr krky vwihgurU siqgurU gMRQ swihb jI qoN AwpxI surq’c gurbwxI pRwpq krky l`KW ^uSIAW dIAW l`KW pwiqswhIAW pRwpq kro[

Page 74: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 74

15.bRhmiv`idAw ArQ:- prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy inrgun inrMkwr srUp siq sMqoK inmRqw iKmw DIrj gRIbI inRivkwrqw sihnSIlqw Awid AsMK guxW sihq BrpUr, prmpUjnIk ju`go jug At`l gurqw ibrwjmwn.srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] AkwlI gurbwxI siqgurU gRMQ swihb jI bRhmiv`idAw dy dwqy hn[ ijn@W’c ibidAw qpu jogu; pRB iDAwnu] Anuswr (pRB)vwihgurU jI dw iDAwnu, vwihgurU jI’c (jogu)juVn rUp qpu, bRhm jI nUM (ibidAw)jwnx jnwaux dw, gurU pRymw-BgqI syvw ismrn sihq inrgun srgun dI eykqw sihq, bRhmigAwnI; sgl kI rInw] srUp pUrn bRhmigAwn hY[ Awp hI ikRpw krky bRhm jI nUM jxwauNdy hn[ ijs iv`idAw duAwrw bRhm jI jwxy jxwey jwx, so AiqAMq im`TI sy im`TI ipAwrI prmpUjnIk bRhmiv`idAw hY[ inrMkwr srUp AsMK AnMq guxW dy BMfwr, dwqy DMn vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj bRhmiv`idAw dy dwqy hn, Awp jI Awpxy pRymI syvk dy idl idmwZ’c gurbwxI, gurbwxI dy ArQ Byj ky bRhm jI nUM jxwauNdy hn[ ibidAw qpu jogu; pRB iDAwnu] Anuswr pRBU siqgurU dsy pwiqswh jI dw iDAwn, sMqW mhWpurSW ShIdW BgqW dy kwrnwmy kOqkW dw iDAwn, gurbwxI ArQW nUM AMdr bwhr iDAwn nwl q`kxw hI bRhmiv`idAw hY[ ividAw vIcwrI; qW praupkwrI] DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI ny AYsI bRhmiv`idAw vIcwrI, qW

AnykW hI praupkwrI mhWpurS pYdw hoey, ho rhy hn, huMdy rihxgy, so auh hI bRhmiv`idAw hY, jo siqgurU sRI gurU gMRQ swihb jI Awpxy pMjvyN srUp AMdr au~bldI dyZ’c bYT ky, nOvyN srUp AMdr lohy dy qMg ipMjry’c bYT ky, sIs kurbwn krky, dsvyN srUp AMdr sRvMs kurbwn krky b^S rhy hn[

16.koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU gRMQ swihb jI qoN, Apxy idmwZ ’c, hr smyN gurbwxI Aqy idl ’coN muK ’c AMimRq dI pRwpqI leI, hyTW ilKI sMKyp pRym bynqI sihq jugqI qoN mgroN ivsQwr nwl pRym bynqIAW jugqIAW pRym nwl mMno:- {vwihgurU sMKyp pRym bynqI sihq jugqI qoN mgroN ivsQwr nwl A`gy pV@nw:- bRhmiv`idAw dy dwqy, Swigrd, guris`K pRvwr Awpo iv`cIN idl krky imlq krn, idRStWq vjoN, ibnw sMqoK; nhI koaU rwjY] supn mnorQ; ibRQy sB kwjY] }{ijs nUM siqgurU swihb jI sMqoK b^Sx, auh hI gurmuiK jI r`jdy hn[ siqgurW dy b^Sy sMqoK qoN ibnw, ieMidRAW dy BogW mwieAw pdwrQW krky, ijauN ky (koaU)koeI BI (rwjY)r`jdw nhI[ XQw:- AKI.vyiK n rjIAw; bhu rMg qmwsy[

Page 75: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 75

ausqiq inµdw kMin suix; rovix qY hwsy[ swdI.jIB n rjIAw; kir Bog iblwsy[ nk n rjw.vwsu lY; durgMD suvwsy[ rij.n koeI jIivAw; kUVy Brvwsy[ pIr murIdW iprhVI; scI rhrwsy] ijvyN supn AvsQw dy (kwjY)kMm (mnorQ)kwmnwvW sMklp ivklp sB (ibRQy) inkMmy, ibArQ huMdy hn, iqvyN gur syvw pRymw-BgqI nwm ismrn praupkwr qoN ibnw, rwj Bwg ivSy rsnw nSy suAwd Awid sB ibArQ, swfy vYrI hn[ ijvyN 2 ien@W’c l`gdw hY, iqvyN 2 BuK vDdI hI vDdI jWdI hY, kyqy; Kip qutih vykwr] Anuswr Kp 2 ky tu`t jWdw hY[ XQw:- rwjy ieMdR smsir.igRh Awsn; ibnu hir Bgiq.khhu ikh lyKY] )goibd Bjn ibnu; ibRQy sB kwm] ijau ikrpn ky; inrwrQ dwm] )ijau supnY; hoie bYsq rwjw] nyqR pswrY; qw inrwrQ kwjw] }siqgurU gRMQ swihb jI nwl juVn joVn gursbd dI pRwpqI leI, ien@W dohW qukW dy ivSrwm lgW A`Kr ArQ zbwnI cyqy krny, iek`qR ho ky iek`lI 2 lg bol ky dovyN qukW vwrI 2 sunwauxIAW, ivSrwm dy i^Awl nwl dovW kMnW’qy h`Q r`K ky, Avwz rlw ky DIrj nwl gwauxIAW, Avwz rlwaux dw FMg poQI’coN pVo@[ siqgurU swihbwn, siqgurU swihbwn jI dy ShIdW dy &oto swhmxy r`Kxy, ij`Qy gurbwxI jI gwauxy hn, au~Qy siqgurU swihb jI dI ShIdI BI nwl bolxI hY, A`Kr swhmxy ilK

ky r`Kxy, dyK ky pV@ny, ijauN hI ipAwry pRIqm swihbzwidAW gurU ipAwirAW

siqgurU swihbwn jI dI ShIdI jpdy jpwauNdy hW, iqauN hI siqgurU gRMQ swihb jI gurbwxI ^zwnw, idl idmwg’c Byj ky inhwl krdy hn, siqgurU swihb jI b^iSS krn l`igAW dyrI nhIN krdy[ XQw:- kih kbIr.qum sMmRQ dwqy; cwir pdwrQ dyq n bwr] swfy ’c cUk hY[ XQw:- kbIr.swcw siqguru ikAw krY; jau isKw mih cUk] AMDy.eyk n lwgeI; ijau bWsu bjweIAY PUk]

prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI, gurU jI dy ipAwirAW dI ShIdI dy idRS idmwZ socxI icqvxI ’c ilAwauxy, beI hux ShIdI dy rhy hn[

ijvyN DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, vwihgurU mh`lw nOvW jI hux lohy dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYT rhy hn, hux sIs swihb jI kurbwn kr rhy hn, Awp jI dy ShId hoey prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy sRI sIs swihb jI dwsndwsI dy isr’qy hux sj rhy hn[ vwihgurU mh`ly nOvyN jI dy ipMjry dy swhmxy bwbw

Page 76: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 76

sqIdws swihb jI Awpxy sRIr nMU rUM ’c ilptvw ky sVvw rhy hn, ieauN ShIdIAW dy idRS jpxy jpwauxy, ShIdI PotoAW duAwrw ShIdI idRS idmwg ’c ilAwauxy, vrqmwn smyN’c swiKAwq krny[ aupRokq qukW nUM gwaux qoN mgroN sMkyq bnwauxw, ik AwpW swry hI A`TqwLI 2 GMty ien@W dw jwp krnw hY[ ies qr@W imlq krn nwl jdoN ie`k dUjy nUM ic`q’c cyqy krWgy, qdoN siqgurU gRMQ swihb jI idmwg’c ien@W qukW dy drSn krwauxgy[ Awpo iv`cIN imlidAW hI idmwg’c ieh bwxI Byjxgy[ ieauN ieAwxy b`cy nUM qoqlI zbwn qoN mwpy khwaux, sMqoK’qy swKIAW sunwaux, ijvyN vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy swjy invwjy BweI milAwgr isMG swihb jI pUrn iqRpq sMqoKI mhWpurS sn, Gr’c ieh qukW ilK ky lweIAW jwx, Awpo iv`cIN g`fI ’c bYiTAW pRCwdw CkidAW, b`cy qoN suxnIAW jW koeI BI pRymI suxwvy[ blYk borf’qy ieh qukW ilKIAW dy swhmxy bYT ky b`icAW smyq m`Qw tykI jwxw, nwly pV@I BI jwxIAW, bhuq hI ivsmwd PL imlygw[ hux qoN pihlW swfw izAwdw Kwx nwl bhuq vwrI iF`f duiKAw hY, in`q izAwdw hI KWdy hW, ijs krky sRIr rogI ho rhy hn[ ien@W qukW dw ^Ub AiBAws krn nwl, ivkwr Dn pdwrQ dI loc v`loN, siqgurU swihb jI sMqoK b^Sdy hn[ gurbwxI sMQw krn dw pUrn lwB qW hI hY, jy ausqwd Swigrd aupRokq ivDI Anuswr imlq ’c siqgurU gRMQ swihb jI qoN gurSbd pRwpq

krn[ ien@W qukW nUM pV@ ky izAwdw bolx Kwx sOx pihnx Dn ivkwr, prwieAw rUp dyKx, inMdw vYr Awid sB AOgux iqAwg ky, gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI qoN gurbwxI pRwpq krn dy AsMK AnMq lwhy hn, ikauN jo gurbwxI jI dw mMnx pUjx pRym SuB gux imlq ’c hI pRkwSdy hn[ XQw:- hir hir nwmu imlY iqRpqwsih; imil sMgiq gux prgwis] ies FMg nwl gurbwxI gurU jI idl ’c pRvyS krky, koit mMd krmW nUM k`tdy hn[ XQw:- gur kw sbdu; kwtY koit krm]

so Awpo iv`cIN imlq krky, ijqnw icr pUrn gurU gurbwxI jI, AMdr pRvyS nhIN krdy, auqnw icr jIv kIqy mMd krmW dw &l kSt hI kSt Bogdw hY[ swirAW guxW dw SRomxI Amolk gux vwihgurU jI dI pRwpqI leI, A`gy bRhmiv`idAw dw swrw pRkrx pV@o pV@wvo, sB dy crn c`t ky bwr 2 nmskwr[

DMn hn DMn hn DMn hn s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jIE! DMn hn[ Awp jI Apxy, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk pMjvyN srUp’c au~bldI dyZ’c

Page 77: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 77

cONkVw lw rhy hoNjI! Apxy prmpiv`qR sIs swihb jI’qy q`qw ryqw puAw rhy hoN, sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hoN, Awp jI ny ApxI gur AMimRq iBMnI dyhurI; ’qy ieqny BwrI kSt shwr ky, sMswr nUM prmpiv`qR suKdwiek gurU, ju`go ju`g At`l s`cy AMimRq gurbwxI jI b^Sy hn[ Awp jI nUM iKn 2 rom 2 krky fMfauq bMdn nmskwr pRvwn hovy jI[ XQw:- nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu.moih qwrY] )fMfauiq bMdn Aink bwr; srb klw smrQ] )vwihgurU mh`ly pihly jI ny, Awpxy nOvyN srUp s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI’c, id`lI jw ky lohy dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW ivckwr vwihgurU, pUrn vYrwgmeI Bog dy sqivMjw slok ilKy[ Akih Asih kSt shwr ky, prmpiv`qR s`cy sIs swihb jI kurbwn kIqy[

prmpUjnIk siqgurU nwnk dyv swihb jI ny Apxy prmpiv`qR dsvyN srUp siqgurU goibMdisMG swihb ^wlsy jI’c, Apxw sRvMs kurbwn krky, sdw leI sRb`q dw Blw kIqw hY, hux BI kr rhy hn[ kljugI jIAW dy Bly leI ju`go ju`g At`l vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI s`cy gurU b^Sy hn[ prmpUjnIk prmpiv`qR s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI jYsy suKdwiek gurU n ip`Cy hoey hn, nw hI hux hn, nw hI hoxgy jI[ XQw:- hir jugh jugo.jug jugh jugo; sd pIVI gurU clµdI]

kir ikrpw dIE moih nwmw; bMDn qy Cutkwey] Anuswr jdoN mhwrwj swihb jI sRb ivAwpI Agm Apwr ikRpw krn, qdoN hI gurbwxI dI Su`DI vwly, siqgurU gRMQ swihb jI qoN ApxI surq idl idmwg’c gurbwxI nUM hr smyN pRwpq krky, AMimRq bRhmwnMd rs pIx vwly, gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr pUrn gurmuiK bRhmigAwnI prm sMq bwbw bu`Fw swihb jI, s`cy ShId BweI mnI isMG swihb jI, bRhmigAwnI bwbw dIp isMG swihb jI ShId jYsy sMqW mhWpurKW, siqsMgq jI dI SuB s`cI syvw dI pRwpqI huMdI hY[ AYsy prm pwrs rUp mhwqmw jI dI prmpiv`qR s`cI crn Coh, crn-DUV jIvW nUM sMswr Bvjl qoN inScy hI qwrdI hY[ kRoVW’coN ivrly hI AYsy mhwqmw hoxgy, ijn@W nUM surq’c siqgurU gRMQ swihb jI gurbwxI Byjdy hn, auh hI ikRpw krky, surq AMdr gurbwxI idKw skdy hn[ ijvyN A`gy mhW purSW bwry pV@o[

17. bRhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn bRhmigAwnI s`c p`ky sMq prmpUjnIk bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI ny Apxy AMdr bwhr Ajpw jwp

Page 78: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 78

gurbwxI gurU jI dI swiKAwqqw krnI:- {vwihgurU siqgurU nOvyN pwiqSwh jI dy prmpiv`qR ShId hoey sIs swihb jI nUM, BweI jIvn isMG jI ny id`lIEN ilAwauNidAW, ipMf nwBw swihb jI (cMfIgV@)ivSrwm kIqw sI, ie`Qy sRI gurU dsvyN pwiqswh jI ny BI prmpiv`qR s`cy crn pwey hn}prmpUjnIk bwbw jI ny, j`Qy smyq ie`Qy pMj iekoqRIAW kIqIAW sn, ie`Qy dwsn dws crn-kmlW’c bYTw sI, sMqW mhWpurSW ny sMq bwbw krqwr isMG swihb ^wlsw jI qoN rwq dw in`qnym suxidAW ikhw, “A`j bVI BwrI ikRpw ho rhI hY, jo dwsndws nUM siqgurU gRMQ swihb jI surq’c gurbwxI jI dy prmpiv`qR SuB s`cy drSn krvw rhy hn[ ”A`goN h`Q joV ky pu`iCAw, “jI ikhVI?” au~qR:- “swrg mhlw 5] tUtI inMdk kI; AD bIc] jn kw rwKw Awip suAwmI; bymuK kau.Awie phUcI mIc] 1] ieh quk idsdI hY[ ”ie`Qy hI iPr ie`k vwrI in`qnym suxidAW ny dwsn dws dy koLy bYiTAW ikhw, “krqwr isMG jI! A`j sRI klgIDr swihb jI dI bVI BwrI ikRpw ho rhI hY, jo BwrI bIr-rs’c, sRI cmkOr swihb jI gV@I ivKy, au~cI AtwrI’c jMg kridAW dy l`k qoN auqWh 2, prmpiv`qR SuB s`cy Amolk drSn ho rhy hn, ichry’qy bVI BwrI bIr-rsI lwlI hY[ c`kRW dy cmkwry, ichry dw jmwl jlwl qyz pRkwS J`ilAw nhIN

jWdw, Bwv qyz pRkwS nUr, nUr hI nUr hY, ieh sB gurbwxI dw hI pRqwp hY,

jo AYsy ivsmwd Ascrj s`cy drSn ho rhy hn[ ”ie`Qy hI ie`k idn Awp jI ny dwsn dws nUM ikhw, “aury ho! qyry gwqry’qy gurbwxI ilKI idsdI hY[ ”ies qr@W ie`k vwrI gwV@I hn@yrI rwq sI, Awp jI rwq nUM in`qnym suxidAW plMG’qy ibrwjy hoey sn[ gwV@y AnMd’c lIn ho ky ikhw, “ijvyN quhwnUM AkwS’c sMGxy qwry ids rhy hn, ieauN dwsn dws nUM surq’c ArQW sihq s`cy gurbwxI jI ids rhy hn[ ”vwhu! vwhu! kYsI sRb ivAwpI mhW ivsmwd AvsQw hY, jo surq’c s`cy gurbwxI dy prm mnohr s`cy drSn hoxy! AYsy s`cy mhWpurSW nUM dwsn dws rom 2 krky sdw 2 nmskwr krdw hY[ koeI ivrlw 2 s`cw mhWpurS hI surq’c s`cy gurbwxI jI q`kx bwry kihMdw hY, nhIN qW T`g kihMdy hn, “mYnUM Plwnw BUq idsdw hY[ ” suxn vwly aun@W nUM hI m`Qw tykx l`g jWdy hn[ XQw:- mUrKu hovY.so suxY; mUrK kw khxw] ijhVw khy ik mYnUM BUq idsdy hn, aun@W dy nyVy jwxw mhW pwp hY[ iksy nUM pRyq idsy

Page 79: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 79

qW idsdw rhy, d&w kro, dUr hI rho[ XQw:- kbIr.swkq sMgu, n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY; qau kCu lwgY dwgu]

pwrbRhm ky gur Avqwr, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI ikRpw krn, qW hI surq idl’c, hr smyN gurbwxI jI drSn b^Sdy hn, surq nUM gurbwxI’c lIx msq mhW ivsmwd r`Kdy hn[ prmpUjnIk siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dy s`cy sRI muKvwk Anuswr prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2.’qy gurU Bwvnw Dwrn vwly ^ws pyRmI jI hI siqgurU gRMQ swihb jI qoN AwpxI surq’c gurbwxI jI nUM pRwpq krn dyKx dy s`cy AiDkwrI hn[ sMqW mhWpurKW, gurU siqsMgq jI dI ikRpw BI AlOikk qy Amolk hI hY[ ijs’qy siqsMgq jI pRsMn hox, aus’qy prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI BI pRsMn ho jWdy hn[ siqsMgq jI’c jw ky, pu`Ty kMm krn vwly’qy siqsMgq jI dI nrwzgI huMdI hY, aus’qy siqgurU swihb jI BI pRsMn nhIN huMdy, ies leI Dur ky bwxI jI dI pRwpqI leI, mhWpurKW siqsMgq, siqgurU swihb jI dI s`cI syvw dI BI ^ws hI loV hY, ijs krky prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI siqsMgq jI BI pRsMn hox[

s`cy AMimRq gurbwxI jI nUM surq idl’c q`kx, gurU jI qoN pRwpq krn leI, hryk quk dw ivSrwm, ArD ivSrwm cyqy kIqw jwvy[ jykr iml ky gurbwxI jI

gwauxy jW suxny hox, qW BI ivSrwm dI tyk’qy pyRmI Avwz imlw lYNdy hn[ ies leI ivSrwm, Avwz rl@waux leI BI shwiek huMdw hY, mn dw itkwA BI bxwauNdw hY[ sB qy vfw siqguru nwnku; rUp s`cy gurbwxI jI surq.idl’c, q`kx leI, pyRm Bwvnw Adb siqkwr SrDw nwl ArQW sihq bwr 2 ilKxI, vIcwrnI[ ArQW nUM idl’c ilAw ky, ArQW dI tyk’qy bwxI Xwd kIqI jwvy jI[

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] gRIbI dy dwqy siqgurU AMgd dyv swihb jI rUp s`cy gurbwxI jI nUM siqgurU gRMQ swihb jI qoN AwpxI surq’c pRwpq krky, vwihgurU jI’c lIx hox leI, prmpiv`qR gurbwxI, gurU ieiqhws dI in`q kQw krnI, pyRmIAW nUM bwr 2 pRym nwl suxwauNdy jW suxdy rihxw[ inSkwm s`cI gurU syvw BgqI krnI cwhIdI hY[ XQw:- gur syvw qy; Bgiq kmweI] qb ieh; mwns dyhI pweI] gRIb invwj sRI siqgurU swihb jI dI pyRmw-BgqI kridAW, ibl`ly b`cy vWg hr vyly s`cy pyRm sihq gurU 2 jpdy rihxw cwhIdw hY[

Page 80: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 80

gurU gurU guru kir; mn mor] gurU ibnw; mY nwhI hor] gur kI tyk; rhhu idnu rwiq] jw kI; koie n mytY dwiq] )suiqAw.guru swlwhIAY; auTidAw BI guru Awlwau] koeI AYsw gurmuiK jy imlY; hau qw ky Dovw pwau]

dwsn dwsW pws, pMj bwxIAW in`qnym, sRI rihrwis swihb jI, sbd hzwry, bwrhmwhw, sRI suKmnI swihb jI inrMkwr gurbwxI jI dw Su`D aucwrx rIkwrf hY, ijs nUM bwr 2 suxw 2 ky siqgurU swihb jI ny Awp myhr krky, kMno PV ky, pUrIAW lgW luAw ky, ivSyS SuDweI krvweI hY[ ies nUM suxn smyN, siqgurU rwmdws swihb jI rUp, s`cy gurbwxI jI dy prmpUjnIk sRI gutkw poQI swihb jI pRkwS krky, SrDw ivSvws sihq rom 2 dy kMnW nwl suxidAW, mgr bol ky sunxw cwhIdw hY, mUhry jW brwbr nhIN bolxw[ A`Kr lgW ivSrwm ArQ zbwnI Xwd krn dy i^Awl nwl ghu krky, nyqRW nwl A`Kr dyKidAW, ieh Bwvnw krnI ik dwsndws nUM surq’c A`KrW, lgW ArQW sihq s`cy gurbwxI jI idsx[ gurbwxI jI suxidAW ArQW’c mn lwauxw cwhIdw hY, s`cy gurbwxI jI dy ArQW’c siqgurU swihb dw ivAwpk s`cw srUp hY[ ArQW’c mn lwauxy krky gurU pRymw-BgqI sihq, inrgun srgun dI eykqw swiKAwq huMdI hY[ pUrIAW lgW lw ky, Su`D aucwr ky qukW, sbdW dw bwr 2 Bwvnw sihq hr smyN ^Ub AiBAws krdy rihxw cwhIdw hY ik dwsndws dy idl idmwZ’c gurbwxI jI pRvyS krn.surq’c drSn b^Sx[ ijs s`cy Sbd nMU

suxdy hoeIey, suxidAW 2 swvDwn ho ky, ausy s`cy Sbd nUM soD ky ilKxw AqI hI zrUrI hY[ s`cw AMimRq SuD aucwrn suxidAW 2, s`cw Sbd ilKxy krky bhuq 2 &L pRwpq hovygw[ XQw:- hir jsu ilKih.lwie BwvnI; sy hsq pivqw] )Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] vwihgurU siqgurU swihb jI &urmwauNdy hn:- ijhVy (hsq)h`Q pyRm (BwvnI) pRIqI (lwie)lw ky (hir)sB nUM hrw Brw krn vwly, sB dy AMdr bwhr BrpUr hr smyN jwp kr rhy, Anqklwvwn sdw myhrvwn s`cy hrI jI dw jsu (ilKih)ilKdy hn, (sy)auh (pivqw)piv`qR ho jWdy hn[ Sbd SuD ilKx qoN ip`CoN, Sbd dy ArQ BI ilKxy cwhIdy hn[ ausy Sbd dy ArQ vIcwr ky kMT krny bhuq hI zrUrI hn[ ijhVw ArQ AOKw hovy, auh gurbwxI stIk swihb jI qoN dyiKAw jwvy[ ausy Sbd dw prmpiv`qR kIrqn, pUrIAW lgW lw ky, Awp krnw cwhIdw hY, iPr ausy Sbd dI Su`DI hor pyRmIAW nUM A`gy krwauxI cwhIdI hY, ausy Sbd dw bwr 2

Page 81: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 81

AiBAws krny krky, siqgurU gRMQ swihb jI ikRpw krky, surq’c EhI gursbd Byjdy rihMdy hn, lUM 2’c vsw idMdy hn[ so pRym bynqI prvwn krky bhuq BwrI lwhw ho skdw hY[ ijqny pyRmI bhu igxqI’c iek`qR ho ky suxn, auqnw hI izAwdw lwhw ho skdw hY[

prmpiv`qR kIrqn kQw smwgmW’qy poQIAW pRkwS krky suxn dI pRpwtI pYxI cwhIdI hY, siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI, sRI hirmMdr swihb jI’c bYT ky, Awp s`cw kIrqn sdw krdy suxdy hn[ Awp jI prmpiv`qR s`cy gurbwxI jI’qy AiqAMq hI SrDw r`KidAW ieauN &urmw rhy hn:- koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] hy (hir)sB nUM hrw Brw krn vwly (AibnwsI)nws qoN rihq, sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] Anuswr sB dy AMdr bwhr hr smyN jwp kr rhy pUrn (rwm)ivAwpk pRB pRIqm jI! dwsn dws nUM (koit)kRoVW (krn)kMn, (dIjih)b^So jI, ijn@W nwl dwsn dws SrDw ivSvwS sihq, Awp jI dy suMdr s`cy Amolk gux (suxIAih)suxdw rhy[ gurbwxI sunq myrw mnu dRivAw; mnu BInw inj Gir AwvYgo] siqgurU cOQy pwiqSwhjI &urmwauNdy hn:- prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy AMimRq gurbwxI jI nUM (sunq)suxidAW hI (myrw)dwsndws dw mnu (dRivAw)FL igAw, gurbwxIjI’c mnu (BInw)iB`j ky, inrgun bRhm jI rUpI (inj)Awpxy s`cy Gir’c (AwvYgo)Aw igAw hY[

gurqw ibrwjmwn gurU jI qoN gursbd ArQ dI pRwpqI leI, koit krn.dIjih

pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr gurbwxI jI suxn leI, vwihgurU jI qoN kRoVW kMnW dI mMg krnI, pUrn pRym pRIq pRqIq inScy Brosy SrDw Bwvnw iekwgRqw inmRqw swvDwnqw sihq gurbwxI suxidAW ieh smJxw ik DMn siqgurU gRMQ swihb jI prmpiv`qR AMimRq gurbwxI jI suxw rhy hn, ies leI suxidAW, siqgurU gRMQ swihb jI nUM, inmK inmK, Twkur nmskwrY] Anuswr iKn 2 rom 2 krky nmskwr hI nmskwr krdy rihxw jI[ gursbd jI dy AwrMB sMpUrnqw’qy m`Qw tykxw, pUrn gurU swihb jI dw hukm hY[ gurbwxI kQw kIrqn, gurbwxI SuD aucwrn dI Duin’c kMn lwauxy krky, sihj srUp inrgun srgun dI swiKAwqqw iDAwn pRwpq huMdw hY[ XQw:- suixAY; lwgY shij iDAwnu] ijvyN s`cy siqgurU dUjy pwiqswh jI ny BweI bwly swihb jI qoN, fMfauiq bMdn Aink bwr;

Page 82: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 82

srb klw smrQ] siqgurU nwnk dyv swihb jI dI prmpiv`qR AMimRq kQw sux ky, keI vwr A`T pihr, iqMn idn, keI vwr s`q idn dI smwDI lweI[ iqvyN prmpUjnIk siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny sRI dmdmy swihb jI ivKy, 48 GMty KV@ ky ie`k sMpUrn sRI AKMf pwT swihb jI rom 2 dy kMnW krky rom 2 krky vwihgurU jI nUM nmskwrW kridAW suxy[ XQw:- Awps kau; Awpih Awdysu] iqhu gux kw; nwhI prvysu] Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy ieSnwn vyly, cwdry dw Ehlw krw ky, prmpiv`qR gur AMimRq iBMnI dyhurI; ’qy jl puAw lYNdy[ sRI AKMf pwTI swihb jI au~cI Duin nwl, AMimRq bwxI suxweI jWdy[ Awp jI dovyN h`Q joV ky, AiqAMq inmRqw sihq sIs Jukw ky, pwT suxI jWdy[ DMn gurU goibMd isMG swihb ^wlsw jI, srbMs kurbwn kIqw! so ieqny pUrn Adb siqkwr ipAwr nwl kQw kIrqn gurbwxI jI suxny cwhIdy hn[ so kotwn koit bMdgIAW &LW dy dwqy, s`cy siqgurU swihb jI ny Awp KV@ ky, siqgurU gRMQ swihb jI dy sMpUrn ie`k sRI AKMf pwT swihb jI suxny, bhuq v`fI Agm Apwr sRb ivAwpI s`cI su`cI AiqAMq au~cI mwnqw mhwnqw hY[ ies qr@W hr vyly ryfIE jW typ rIkwrfr duAwrw gurbwxI SuD aucwrx, kQw kIrqn KV@ ky suixAW jwvy, nwly sRIr dI mwlS vrijS krky pwxI k`iFAw jwvy, ^Ub ku`itAw jwvy, AMdr jo pUjw dy Dwn dw dil`dR hY, auh k`iFAw jwvy, bImwrIAW dw koV@ k`iFAw jwvy jW gursMgq sMq jnw leI c`kI KyqI gurduAwry dI auswrI Awid dI

s^q syvw kIqI jwvy[ jykr ieh pRq`igAw kIqI jwvy ik KV@ ky vrijS

kridAW qyrW hzwr GMty gurbwxI SuD aucwrx, suxnw hY jW ies prm pUjnIk prm piv`qR poQI swihb jI’coN ArQ pVy@ suxy jwx jI[ A`Ty pihr v`D qoN v`D smW ies qr@W AiBAws kIqw jwvy[ kuJ smyN bwd ismrn AiBAws kridAW, keI vwr vrijS kIqI jwvy[ ismrn AiBAws vrijS mhwrwj swihb jI dI dwiq hY[ poQI pRkwS krn smyN sRIr Fk lYxw jI[ ieh pRmwqmw dI pRwpqI dw bVw hI suKdwiek kImqI suK`lw FMg hY[ jW ^ws syvw dw pRIq nwl ^Ub AiBAws hovy jW vrijS dw ^Ub AiBAws hovy[ ieauN bhuq hI s&lqw hovygI[ lMmw smW poQI pRkwS krky, suxny krky iekwgRqw vwihgurU jI dI pRwpqI hovygI[ vrijS qoN ibnw sRIr il`sy rogI ho jWdy hn[ ies leI ismrn kridAW vrijS krnI bhuq hI zrUrI hY[

Page 83: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 83

vwihgurU 2 jpidAW, ijhVw Sbd pd s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Byjx, s`cy siqgurW dI b^SIS jwx ky, aus nUM gw ky Pyr vwihgurU 2 jpxw jI[ jpidAW 2 jdoN hor pd Byjx, ausnUM gwauxw, ies qr@W jwp krdy jwxw[ ieauN pRym nwl jwp kridAW 2, s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy s`cy crn-kmlW ’c lIxqw pwauxI jI[ hryk sMq is`K is`KxIAW gurSbd swiKAwq krwaux dI jugqI is`Kx, dyS pRdyS AMdr Drm-ikrq qoN ivhly smyN ’c, pRymIAW nUM blYk borf ’qy ilKy Sbd dI ie`k 2 lg khw ky, SuD aucwrx krvw ky, ArQW sihq swiKAwq krwaux[ swrI dunIAW ’qy gurSbd is`D krn krwaux dI SuB rIqI pvy[ Cpy Sbd ArQ ryfIE tylIvIzn qoN suxwey jwx, EhI Sbd ArQ poQIAW pRkwS krky Gr 2 suxy jwx[ jykr Awp jI nUM S`uD aucwrn is`Kx dI ie`Cw nhIN, qW BI s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI SuD CpweI leI ieh SuB gux ies poQI ’coN is`Ko, ijs krky Su`D CpweI krvw skoN[ pUrn lgW lw ky, tkswlI S`uD aucwrn Anuswr, s`cy siqgurU swihb jI sMpUrn irkwrf krky ryfIE tYlIvIzn qoN suxwieAw jwvy, pRymI poQIAW pRkwS krky Gr 2 sunx[ siqsMgq jI SuD aucwrn dw ivSyS lwhw lYx[ ieauN ASu`D pwT krn vwilAW dI BI ApnI Su`DI ho jwvy[ srb`q dy Bly ihq, swrI dunIAW ’qy ryfIE, tYlIvIzn rswilAW vI. fI. E. Awid guris`KI pRcwr dy swDn kwiem kIqy jwx, jIA hr vyly kQw kIrqn suxdy rihx, nmskwr jI[ prmpiv`qR ies SuD gRMQ ’c d`sI ibDI Anuswr prmpUjnIk gurU pMQ jI ds hzwr b`cw ds hzwr b`cI nUM A`f 2 r`K ky, sRI AKMf pwTI qy kQw kIrqn isKw ky Drm pRcwrk

bxwvy jI[ vwihgurU mMqR jI dy AiBAwsI AwpoN iv`cI glv`kVIAW pw ky vwihgurU mMqR jI dw pUrn pRym sihq KUb AiBAws krdy hn, ies qrHW krn nwl pRym vDdw hY, Ajpw jwp c`l pYNdw hY[ AMimRq gurbwxI mihmw gur ieiqhws ilKx vwlw pRymI Awpxy Awp nUM gRMQ krqw ilKx dI bjwey, gurU syvk lyKk ilKy jI[ cOrsiqAW GrW gurduAwirAW ’c gur Sbd ArQ is`iKAw Drm pRcwr iliKAw jwvy[ FwfI kvISr jo boldy hn auyh CipAw hovy, aus nUM suxidAW, b`icAW nUM nwl idKw ky auqSwhq kIqw jwvy jI[ ij`Qy jwvNo au~cI 2 gw ky, gurbwxI bol ky vwqwvrn sw& kro jI[ AMimRq- rUp gurbwxI dI kmipaUtR qoN CpweI krn smyN G`t qoN G`t iqMn pRymI hox, ies qoN v`D ijqny hor hox hor BI cMgw hY jI[ pqI, sqI dohW ’coN ijhVw lwiek hovy, blYk borf ’qy gurSbd ilK ky suxwvy suxy jI[ SuB

Page 84: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 84

sMqwn hovy, ie`k joq hox jI[ gurU BgqI krky inhwl hox jI[ sRI gurduAwrw swihb jI v`loN Krc krky, vDIAw AMimRq rUp kIrqn irkwrf kIqw hovy Aqy bhu igxqI ’c AMimRq kIrqn poQIAW ilAwdIAW jwx[ bhu igxqI ’c sqsMgq juV ky poQIAW pRkwS krky, AMimRq- rUp kIrqn suxy, b`cy b`cIAW nUM ieh s`B qoN cMgI Awdq pweI jwvy jI[ AMimRq-rUp kQw kIrqn poQIAW pRkwS krky suxn dI rIqI pYxI cwhIdI hY jI, nmSkwr vwihgurU] 47. AMimRq rUp gurbwxI dy ArQ ilK ky, pUrn ghu nwl dyKxw, mUl dy ijs pd dy ArQ Aw gey hn, aus ’qy inSwnI lweI jwxI, ijs pd dy ArQ nw kIqy hox, pqw l`g jwvygw[ Awid bwxI dy stIk dy ilKwrI, swry A`KrW dy ArQ ilKx jI, A`Kr dy ArQ C`fxy nhIN, nmskwr[ Axigxq KMfW bRhmMfW AMdr AMimRq gurbwxI dI pUjw ho rhI hY, huMdI hI rhygI[ guris`KI dy ivsQwr leI, ieh jugqI ApxweI jwvy jI[:- srb`q dy Bly ihq pUrn lgW lw ky tkswlI SuD aucwrn rIkwrf kIqw jwvy jI[ mgroN ausy Sbd ArQ ilK soD ky, aun@W nUM hI bol ky rIkwrf kIqw jwv, ausy Sbd dw AMimRq kIrqn BI rIkwrf kIqw jwvy[ ieho sMpUrn Sbd Cwp ky, rIkwrf kIqy ArQ Cwpy BI jwx jI[ ies qrHW bhu igxqI Sbd ArQ rIkwrf qy Cwpy jwx jI[ hryk Gr ’qy gurU Gr ’c bhu igxqI SbdW ArQW vwlIAw poQIAW pRkwS krky gurSbdw SuD aucwrn, ArQ kIrqn swrIAW zwqW sqsMgq rUp ’c iek`qR ho ky suxn jI[ ies qr@W sB zwqW dy sqsMgq smwgm bxn qoN gurU pMQ jI dI cV@dI klw hovy jI[ bhuqy pRymI kIrqn is`Kx, jykr pRymI

Awp SuD aucwrn krn iPr Awp kIrqn ArQ krn, pRymI ArQW sihq

poQIAW pRkwS krky suxn jI[ ieh rIqI Awaux vwlI vMS leI, bVI suKdwiek bxy jI, hornw DrmW dy lok BI, gurbwxI gurU jI dy is`K bx ky inhwl ho jwx[ prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dy stIk swihb jI qoN AKMf jwp hmySw huMdy rihx jI[ sRb`q dy Bly ihq jwp leI, ies qrHW dw kImqI Dwrimk gRMQ hovy jI, ijs ’c prmpUjnIk s`cy siqgurW is`K is`KxIAW dy ShIdI PotUAW nwl ShIdI dyx sbMDI Sbd pd ArQW sihq ilK ky, brYkt ’c iliKAw hovy beI ies pd nUM ieqny vwrI pVHo jI[ ArQ drswaux vwly, hor Poto BI hox jI[ Srwb mws sony corI XwrI inMdw ivkwr idRStI nwl dyKxw, AhMkwr pwp AOguxW dw iqAwg Aqy SuB guxW

Page 85: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 85

sihq vwihgurU jI dI pRwpqI vwly Sbd pd ArQ Poto hox jI[ ijvyN s`cy siqgurU nWvyN pwiqSwh jI ipMjry ’c iq`Ky iklW ivckwr bYiTAW dw Poto[ Drm hyq; swkw ijin kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] spUMrn Sbd dy ArQ[ ishq, fMfauq, crn-DUiV mhwnqw, AMimRq vyly jwgx, m`Qw tykx, gurU syvw praupkwr, s`cy siqgurW dy kImqI boly ijvyN mwtoAW ’c ilKy hn, Cwpy jwx jI[ AYsy Amolk gRMQ qoN hr jgHw siqsMgqW hr smyN inSkwm rOlW lw ky, Sbd ArQW dw AiBAws krn jI[ AYsw Amolk gRMQ rIkwrf BI kIqw jwvy jI[ AKMf jwp dI rOl lwaux vwly, sux ky rOl lwaux bhuq BwrI pRcwr hovy, CotI aumr qoN b`icAW dw ieauN AiBAws krw ky, cMgIAW AwdqW pweIAW jwx jI[ AYsw jwp hryk pRymI Awpxy Gry kry krwvy jI[ ieauN in`qnym, s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI spUMrn SuD rIkwrifMg sux ky, pRymI rOlW lOx[ AYsy jwp sB QW lgwqwr rihMdI dunIAW q`k cldy rihx, AmIr gRIb sB nUM gurSbd dI dwiq pRwpq krweI jwvy jI[ sRI suKmnI swihb jI dy AKMf jwp vwly pRymI BI tkswlI SuD aucwrn kIqy sRI suKmnI swihb jI dI rIkwrifMg sux ky rOL lwaux, Su`D aucwrn bx jwvy, AnMd vDy jI[ jykr moty sohxy kwgz’qy ie`k pwsy Sbd Cwpy hox, SISy’c jV ky kMDW’qy lwey jwx[ ijhVy Sbd dw kIrqn huMdw hovy, aus dy durl`B drSnW dw ivSyS hI lwhw hovy[ kljug’c kQw kIrqn dI mhwn mhwnqw hY[ sMq mhWpurK kQw kIrqn suxn smyN, vwihgurU mMqR dw AiBAws krdy sn[ ieauN kQw kIrqn dI shwieqw nwl vwihgurU mMqR AMdroN hI pRgt ho jWdy hn[ mwqw ipqw rUp s`cy gurbwxI jI hI vwihgurU mMqR dy dwqy hn[ gurqw ibrwjmwn siqgurU swihb jI Awpxy is`K dy idl

idmwg’c gurbwxI.gurbwxI jI dy ArQ Byjdy hn, aun@W nUM nmskwr krky

vwihgurU 2 kih ky hr smyN dovyN h`Q joV isr Jukw ky rom 2 krky nmskwrdw hY[ so siqgurU gRMQ swihb jI ny idl idmwZ’c jo gurbwxI, ivsmwd ArQ Byjxy hn, dsW pwiqswhW dy srgun srUp dy kOqk praupkwr gurU ieiqhws hI vwihgurU jI hn[

AiqAMq pyRm inmRqw gRIbI nwl siqgurU swihb A`gy Ardwis krnI ik dwsn dws qyrW hzwr GMty vrijS kridAW, S`uD aucwrx kQw kIrqn gurbwxI sux ky, Awp jI nUM Arpygw[ sRI siqgurU swihb jI dI Et lY ky kwmXwbI, siqgurU swihb dI s`cI ^uSI pRwpq huMdI hY[ Awls dil`dR mhW pwp tldy hn[ ic`q’c cwA pYdw

Page 86: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 86

huMdw hY ik dwsndws ny A`j qoN vrizS vwihgurU ismrn kridAW, typ rIkwrfr duAwrw FweI GMty Su`D aucwrx gurbwxI sux ky, siqgurU swihb jI nUM in`q hI Arpygw[ ivSyS ikRpw dw sdkw kMnW nwl bwxI suxidAW vwihgurU 2 jpxw hY[ hr ie`k pyRmI bVI hI suKdwiek aupRokq pyRm bynMqI kmwvy[ pihlW Ardws krnI ik dwsn dws nUM qyrW hzwr GMty dw ismrn b^So jI[ ies Bwvnw nwl ismrn krnw ik dsW siqgurU swihb nUM, siqgurU gRMQ swihb jI nUM ie`k 2 hzwr GMtw ismrn Arpxw hY, ieauN igAwrW hzwr GMty ho gey[ ie`k hzwr GMtw swDsMgq gurU pMQ, ie`k hzwr GMtw smUh ShIdW nUM Arpxw hY[ ies qr@W idl’c cwA auqSwh pyRm vDygw, smW AYvyN nhIN jwvygw[ fwierI’qy ilKxw[

AMg AMg suKdweI.pUrn bRhmweI; Qwn QwnMqr dysw] Anuswr siqgurU swihb dy s`cy AMimRq bwxI jI, AMg 2 nUM s`cw sRb ivAwpI suK b^Sx vwly hn[ dwsn dwsW pws gurpRswid gurbwxI in`qnym sRI suKmnI swihb jI dI ivSyS SuD irkwrifMg hY, aus nUM suxn smyN, sRI gutkw poQI swihb jI pRkwS krky kMn suxn, zbwn pUrIAW lgW lw ky muK’c Su`D 3 mgr boly, rsnw rs lvy, ic`q icqvy, mn iDAwvy, buDI inScw kry[ pUrIAW lgW ArQ cyqy krn dy pRym nwl, nyqR gursbd dy drSn krn, sRIr dy swry rom ieMdRy, gurbwxI jI nUM nmskwr, DMnvwd krn[ ies qr@W gurbwxI jI AMdr pRvyS krn qoN, bhuq hI AMimRq rs pRwpq hox qoN rom 2’c vs jWdy hn[ XQw:- rom rom mih; bsih murwir] gurbwxI jI qoN ibnw hor iksy ieSt’c ieMdRy juV nhIN skdy[ nwm rMig; srb suKu hoie] Anuswr gurbwxI gurU jI duAwrw swry suK pRwpq huMdy hn[ jo hor k`cy dyh DwrI gurU duAwrw nhIN ho skdy[ so aupRokq pyRm bynMqI Anuswr poQI pRkwS krky kQw kIrqn gurbwxI sux ky, AwpxI surq idl’c, siqgurU gMRQ swihb jI qoN gurbwxI ^uSI pRwpq krky, sdw leI inrMkwr jI’c lIxqw pwau jI[

AMimRq rUp prm mnohr SuD bwxI, kIrqn kQw gurSbd pUrIAW lgW lw ky rIkwrf krky, aun@W dw q`qkrw bxwieAw jwvy[ ipqw pUq pqI sqI im`qR Awid, aupRokq bynqIAW Anuswr poQIAW pRkwS krky, ie`k 2 Sbd dw SuD aucwrn, kQw kIrqn sux ky, lgW ArQW smyq swiKAwq krn, ijs krky sMbMDIAW’c ibAMq hI AnMd pRwpq hovy[ sB qoN pihlW iv`idAwrQI dy mn’c sMskwr pwey jwx ik dwsndws ny ies Sbd nUM lgW ArQW sihq, ApxI surq’c not krky, zbwnI

Page 87: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 87

iemiqhwn dyxw hY[ Su`D rIkwrf kIqw Sbd blYk borf’qy ilKxw, pyRmIAW nUM ArQ ilKwauxy[ Awp bol ky mgr khw ky lgW dI pUrI 2 SuDI krwauxI[ pUrIAW lgW Awp lwauxIAW, pRymIAW qoN ilKwauxy[ swry iek`Ty bYT ky blYk borf qoN dyK ky, iml ky Sbd nUM vIh vwrI jW v`D gw ky pV@nw, iml ky Sbd vIcwrnw[ pyRmIAW nUM cyqy krn nUM smW dyxw[ pUrn Su`DI siqkwr sihq tYst lYxw[ iv`idAwrQI, ArQW lgW sihq zbwnI ilKx[ BwvyN zbwnI ArQW sihq Su`D iliKAw hovy pr iPr BI SuD aucwrn suxnw, ho skdw hY bolx’c Su`D n hovy[ ies leI ividAwrQI qoN sbd rIkwrf krwauxw, aus nUM sux ky nMbr dyxy[ ienwm dy ky hOslw vDwieAw jwvy[ imlq’c lgW ArQ cyqy krn dw bhuqw hI AnMd &L Awqm suK hY[ XQw:- khY nwnku.eyhu Anµdu hY; Awnµdu gur qy jwixAw] jy ZlqI hovy qW ie`k dUjy nUM d`sxw, ik bolx’c lg rih geI hY[ ijhVy pd dIAW lgW cyqy krIey, iPr Bu`ldIAW hn[ jdoN idRV pRp`k inScy ho jwvy, beI ies pd dIAW lgW nhIN BuldIAW, aus dw kRoVW guxW AnMd &L hY[ AONkV ishwrI mukqw lGU nUM Awp khw 2 ky iv`idAwrQI dw AiBAws krwauxw AqI hI zrUrI hY[ kIrqn suxn smyN i^Awl r`Kxw ik dwsndws ny ieh Sbd cyqy krnw hY, ik myry idl’c vs, rs Ds jwvy[ ijvyN GMfyhyVy dw Sbd sux ky, ihrn aus’qy ieqnw moihq ho jWdw hY ik swhmixEN qIr v`jx qoN BI ip`Cy nhIN htdw[ qIr Kw ky swhmxy m`Qy if`g ky, sRIr iqAwg idMdw hY[ XQw:- snmuK sih bwn.snmuK sih bwn hy; imRg Arpy mn qn pRwn hy.Ehu byiDE shj sroq] ieauN pyRmI ipAwr nwl AMimRq kIrqn suxdy hn[

i&lmI qrzW’c kIrqn krn vwly dI rucI dw pqw l`g jWdw hY ik ivkwrW krky cMcl hY[ sRI siqgurU swihb jI dy hukm Anuswr i&lmI qrzW’c DurW dy

gurbwxI jI dw kIrqn nhIN krnw cwhIdw[ kIrqn smwgm bnwaux vwly pyRmIAW nUM pyRm bynqI hY ik gurbwxI jI dI sMQw SuDI dy smwgm BI bnwaux[ hux dy smyN kIrqn krn vwly pRymI bhu igxqI’c hn, ijn@W ny gurbwxI dI SuD sMQw nhIN kIqI, ies leI dulW nUM lW Awid glqIAW rIkwrf ho rhIAW hn[ CotI aumr’c b`cy b`cI nUM Su`D gurbwxI kQw kIrqn suxw 2 ky gurbwxIjI’c lIn kIqw jwvy[ is`Kx, isKwaux vwly pyRmI blYk borf’qy Sbd ilK ky, swiKAwq krn krwaux, ies qr@W ibAMq gurSbd kMT, swiKAwq ho jwxgy[

Page 88: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 88

b`icAW nUM skUlW’c gurbwxI dI sMQw, kQw kIrqn BI isKwA ky.in`qnym dI Su`DI BI krweI jwvy[ ie`k pIrIAf Dwrimk iv`idAw dw lwieAw jwvy[ AMimRq kIrqn poQI ArQW smyq CpxI cwhIdI hY[ ryfIE duAwrw svyry sRI hirmMdr swihb jI dw kIrqn, poQI pRkwS krky suixAW jwvy qW bhuqw AnMd hovy[ jykr siqgurU swihb jI dI imhr hovy, qW s`cy gurbwxI jI dI pRwpqI vwly pRymI iml ky, gurbwxI ilKx suxn sunwaux, BwrI lwhw huMdw hY[ sB qoN v`fy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy guris`K BweI mn dy mylI ho ky Bjn ismrn’c l`gx, qW siqgurU gRMQ swihb jI ikRpw krky, surq’c gurbwxI jI Byjdy hn[ pUrn Su`DI vwly mhWpurSW qoN ivSyS pyRm, syvk Bwv nwl, siqgurU Arjn dyv swihb jI rUp prmpiv`qR AMimRq gurbwxI jI dI Awp ivSyS SuDI krky, iv`idAwrQIAW nUM Awpxy ip`Cy bwr 2 khw ky, SuD sMQw krwauxI cwhIdI hY[ iv`idAwrQIAW dy AOguxW dI vIcwr nhIN krnI[ AMimRq rUp s`cy bwxI dy siqkwr nUM muK r`KidAW Su`D sMQw krwaux dw s`cw ivvhwr krnw cwhIdw hY jI[ XQw:- ausqiq mn mih; kir inrMkwr] kir mn myry; siq ibauhwr] siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI &urmwauNdy hn:- mn (mih)AMdr inrMkwr bRhm jI dI ausqiq kir, hy myry mn! ieh (siq)s`cw ibauhwr kir[

dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu praupkwrI[ mhwn sUrvIrW dy rcnhwr, mhwn blvwn siqgurU hirgoibMd swihb jI srUp siqgurU gRMQ swihb jI qoN AwpxI surq’c s`cy gurbwxI jI dI pRwpqI leI, Aink pRkwr nmskwr krky, s`cy gurbwxI jI dI s`cI pUjw ies qr@W krnI cwhIdI hY jI:- 1pRkwS AsQwn ieSnwn[ 2cMdoAw lwauxw[ 3pRkwS krny[ 4suMdr rumwly sjwauxy[ 5cOr krnI[ 6sugMDI iCVkxI[ 7Pu`l cV@wauxy[ 8pRkrmW krnIAW[ 9fMfy vWg lMmy pY ky nmskwr krnI[ 10kVwh pRSwid dw gurU swihb jI nUM Bog lwauxw, Awp G`t Ckxw[ 11gurU

gRMQ swihb jI nUM AMimRq rUp kIrqn kQw gurbwxI gw ky sunwauxI, iek`qR ho ky s`cy pwiqSwh jI dy swhmxy KV@ ky jW bYT ky gursbd gwauxy[ 12mwieAw Bytw krnI, jo Drm lyKy l`gy, pUjw dy Dwn nUM sMjm nwl vrqxw, ijs krky siqgurU swihb jI dIAW l`K ^uSIAW pRwpq hox, dyh Arogqw rhy, gurU pRymw-BgqI pRwpq hovy[ 13Ardwis krnI[ 14iqRkwl sMiDAw krnI, Bwv iqMn smyN siqgurU swihb jI dy swhmxy kIrqn krnw[ 15siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy swhmxy SsqR

Page 89: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 89

sjwauxy[ 16JwVU, s&weI Awid dI SuB s`cI syvw krnI[ Awpxy Gry gurU Gr’c gursbd ilKy mwto Poto sjwauxy[

pyRmI guris`KW nwl iml ky, gur pRmysr rUp poQIAW pRkwS krky, ie`k 2 Sbd pUrIAW lgW lw ky pV@nw[ Awpxy aucwrn dI ivSyS SuDI krnI[ ies qr@W AiBAws krny krky mn dw itkwA BI bxdw hY[ ivSyS Su`D gurbwxI jI pV@n vwilAW gurmuKW dI susMgq’c SuD gurbwxI jI suxidAW 2 BI s`cI bwxI dI Su`DI, gurU gRMQ swihb jI qoN surq’c gurbwxI jI dI pRwpqI huMdI hY[ gRIb invwj Swih SwhnSwh; siqgurU hirrwey swihb jI rUp s`cy AMimRq gurbwxI jI dy is`iKAwdwiek gurSbd, qukW ilK ky SIiSAW’c jVw ky Gr’c sjweIAW hox, AYsI Bwvnw hovy, hr vyly hI drSn krky pV@dy nmskwrdy rhIey[

hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn.sgl ibiD; so siqgurU hmwrw] siqgurU hirikRSn swihb jI srUp s`cy AMimRq gurbwxI jI dI gurU gRMQ swihb jI qoN surq’c pRwpqI leI, prmpUjnIk siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI qoN siqsMgq jI nUM spIkr duAwrw pyRm sihq SuD gurbwxI jI sunwauxy cwhIdy hn[ ieh Bwvnw r`KxI ik dwsndws gurdyv suAwmI pRmysr jI nUM AMimRq gurbwxI jI suxw irhw hY[ Awpxy Gr in`qnym krn nwloN, sRI gurduAwry swihb jI in`qnym bwxI sunwaux dw bhuq BwrI lwB hY[ jykr pRymI gurduAwry swihb jI iek`Ty in`qnym krn qW bhuq hI lwB hY[

pyRmI jn AwpxIAW 2 kwpIAW’qy s`cy gurSbd, qukW dy ArQ ilK ky SuD krn, iPr aun@W nUM bwr 2 BwvyN l`K vwrI vIcwrn, qW BI QoV@w hY[ iek`Ty bYT ky Awpo AwpxIAW SbdW vwlIAW kwpIAW pRkwS krky, siqgurU pMjvyN nOvyN dsvyN pwiqswhW dIAW ShIdIAW jpx, ShIdW dy nwm AqI hI vYrwg sihq jpx[ jwp kridAW AMimRq gurbwxI jI dy A`KrW v`l nyqR itkwA ky, pRym Bwvnw nwl q`kx, cOr krn qW jo surq, idl’c s`cy gurbwxI jI hI idsx[ iqMn vwrI do vwrI ijvyN cMgw l`gy iek`Ty ShIdI dw jwp krky s`cy gurbwxI gurU swihb jI dIAW qukW jW Sbd Awpo AwpxI kwpI qoN nMbrvwr iek`Ty gwaux[

iqlk jM\U; rwKw pRB qw kw] ismrn dy pUrn dwqy siqgurU qygbhwdr swihb jI srUp s`cy gurbwxI nUM siqgurU gMRQ swihb jI qoN ArQW smyq, surq’c pRwpq

Page 90: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 90

krn leI, AMimRq vyly iekWq vwXU mMfl, swP hvw’c AMimRq rUp gurbwxI jI dw AiBAws lMmW smW krnw cwhIdw hY[

bwlwn bwl] )rwjwn rwj] mhwn XoiDAW nUM pYdw krn vwly sRvMs dwnI vwhu vwhu siqgurU goibMd isMG swihb ^wlsw jI srUp, s`cy AMimRq gurbwxI jI dI ArQW smyq AwpxI surq AMdr, siqgurU gMRQ swihb jI qoN pRwpqI leI, ic`q dI iekwgRqw krnI[ Awpxw qn mn Dn sRvMs BI siqgurU swihb jI nUM Arp dyxw[ sRI siqgurU swihb jI nUM pUrn ivAwpk jwx ky, pUrn SrDw r`KxI[ ismrn qoN ibnw hor bolx qoN pUrw 2 sMkoc r`Kxw[ mn dw sMqoK Bwv XQw lwB qQw sMquSt rihxw[ XQw:- jo qU dyih.qhI iehu iqRpqY; Awn.n kqhU Dwvau] )Cwdn Bojn kI.Aws n kreI; AicMqu imlY so pwey] prm pyRm’c lIn ho ky AMimRq rUp gurbwxI jI pV@ny[ mn hr vyly gurbwxI jI dy siqkwr’c ivMin@AW rhy[

iksy ir`DI is`DI SkqI (pRBqw)vifAweI BogW Awid dI ie`Cw n r`KxI[ kyvl vwihgurU dy s`cy drSnW dI qIbr ie`Cw hovy[ XQw:- myrw mnu locY; gur drsn qweI] iblp kry; cwiqRk kI inAweI] ShIdW dy isrqwj siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny lhOr bYiTAW ieh Sbd aucwirAw ik hy siq gur rwmdws swihb jI! (myrw)dwsndws dw mnu Awp jI dy prmpiv`qR prm mnohr drsn (qweI)nUM (locY)hY[ (cwiqRk)bbIhy (kI)dy (inAweI)vWg hr vyly DMn siqgurU rwmdws swihb jI! DMn siqgurU rwmdws swihb jI! Awp jI dy nwm dw (iblp)ivrlwp (kry)krdw hY jI[

siqgurU gRMQ swihb jI qoN s`cy gurbwxI gurU jI dI surq’c pRwpqI leI (ie^lwk)cwl c`lx Su`D hoxw cwhIdw hY[ prwey rUp nUM ivkwr idRStI nwl nhIN dyKxw[ inMdw corI XwrI pMj ivkwr dw iqAwg krnw, inrAiBmwnqw sihnSIlqw sihq isr vwr ky BI praupkwr krnw cwhIdw hY[

Kwx pIx pihnx rihx ijqnw swdw hovy, auqnw hI qn mn suKI rihMdw hY, ^rc BI Gtdw hY[ gurbwxI jI pV@n suxn ArQ vIcwrn praupkwr leI smW bc jWdw hY[ hMsu hyqu loBu kopu; cwry ndIAw Aig] hMsu vrgy sohxy bx ky rihxw, Awpxy srUp nUM SISy’c dyK ky sVdy rihxw, (hyqu)moh’c sVdy rihxw[ loBu’c sVdy rihxw[ (kopu)kRoD’c sVdy rihxw, ieh Aig dIAW cwry ndIAw hn[

Page 91: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 91

AMimRq gurbwxI pRq`K gurU jI nUM surq’c q`kx dw bhuq 2 lwB hY[ ies leI ieSnwn krnw BI AqI hI zrUrI hY[ bsqR BI sw& suQry swdy cwhIdy hn, jg@w BI sw& suQrI hI cwhIdI hY[

pRSn:- keI AwlsI bMdy kihMdy hn ik ieSnwn jW bwhrlI s&weI dI kI loV hY?bwhrlI s&weI dw AMdrlI s&weI’qy Asr pYNdw hY[ AMdrlI s&weI dw bwhrlI s&weI’qy Asr pYNdw hY[ s&weI dUjI KudweI hY[ fwktR BI ieho hI kihMdy hn ik bys&weI dy jrwsImW qoN bImwrIAW PYldIAW hn[

ijqnI BuK hovy, aus dw cOQw Bwg Gt Kwxw cwhIdw hY, izAwdw Kwxy krky Awls vDdw hY, hr vyly nINd hI dbweI r`KdI hY[ izAwdw Kwx nwl supny BI cMgy nhIN AwauNdy, ijs krky sRIr Apiv`qR ho jWdw hY[ QoV@w Kwx sOx vwlw sMqoKI s`cy AMimRq gurbwxI jI nUM surq ’c q`kx dw au~qm AiDkwrI hY[ XQw:- pauVI] syv kIqI sMqoKIeˆØI; ijn@I sco scu iDAwieAw] [email protected] pYru n riKE; kir suik®qu.Drmu kmwieAw] En@I dunIAw qoVy bMDnw; AMnu pwxI QoVw KwieAw] qUM bKsIsI Aglw; inq dyvih cVih svwieAw] vifAweI vfw pwieAw] ) QoVw svxw Kwvxw; QoVw bolnu gurmiq pwey[

s`cy Akwl purKu gurU gRMQ swihb jI Apwr ikRpw krky, suAws 2 DMn gurU nwnk dyv swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy nwm dw AiBAws krwauNdy hn[ Awp hI Awpxy pRymI dy idl idmwg’c, prm mnohr gurbwxI Byjdy hn[ ijqny suAws DMn gurU nwnk dyv swihb jI dy jwp vwihgurU AiBAws vwly guzrdy hn, auh qW Drm dy suhwvxy Pul hI bx jWdy hn[ ijvyN BOrw PulW qoN sugMDI gRihx krdw hY, iqvyN aun@W suhwvxy Pu`lW qoN mn rUpI BOrw.pRIq rUpI nwsW nwl pRymw-BgqI rUpI sugMDI, sdw leI pRwpq krdw rihMdw hY[ hy prmpUjnIk sB qoN v`fy smR`Q siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI! Awp jI dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW ’c ieh Ardwis hY, ik Awp jI ikRpw krky sRb`q nUM suAws 2 Awpxw nwm jwp AiBAws b^So jI[

siqgurU swihb jI ny sMswr nUM siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI s`cy gurU b^Sy hn[ gurbwxI jI dw AnMd rMgW 2 krky ilAw jw skdw hY[ in`qnym dI AMimRq

gurbwxI jI dI ivSyS SuD sMQw krw ky cMgI qr@W pkweI jwvy[ lgW zbwnI

cyqy krn dw bVw BwrI AnMd hY[ gurU gRMQ swihb jI qoN surq’c gurbwxI jI dI

Page 92: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 92

pRwpqI leI, bhuqy pRymI iek`Ty ho ky pUrIAW lgW lw ky, swry in`qnym dI ie`k 2 pauVI pV@n[ bwr 2 pV@ ky lgW zbwnI cyqy krn.jW in`qnym nUM bwr 2 ilK ky AiBAws kIqw jwvy[ imlq’c in`qnym dy ArQ vIcwr ky cyqy kIqy jwx[ iPr dUjy pyRmIAW nUM sRI gutkw swihb jI dy ky kihxw ik Awp jI A`Kr dyKo, dws lgW lw ky suxwvygw, ij`Qy ZlqI hovy d`sxI[ zbwnI bwr 2 ilK ky gutky swihb jI nwl A`Kr myly jwx, iPr pRIiKAw lY ky nMbr idqy jwx[ ie`k 2 pauVI jW do 2 qukW ilK ky, lgW ArQ zbwnI cyqy kIqy jwx[ hr ie`k Gr’c blYk borf hovy jW sIimMt dI kMD’qy kwlw borf bxwieAw hovy[

jwhr pIr; jgqu guru bwbw] jI dy sRI gurduAwry swihb jI qoN ies qr@W pRcwr hovy:- spIkR duAwrw ie`k slok, do qukW jW Sbd iek`lw 2 A`Kr lgW smyq bol 2 ky SuD ilKwieAw jwvy[ pRymI Awpxy Gry ilKx, aus iek`ly 2 A`Kr dy ArQ ilKw ky SuDI krweI jwvy[ aus dy ArQW nUM sRI gurduAwry swihb jI qoN pMj vwrI suxwieAw jwvy, jykr smW hovy qW pyRmI jnw nUM gurbwxI jI dIAW qukW SuDI nwl khweIAW jwx, ArQ BI khwey jwx[ ies qr@W Axjwx BI ArQW ’c l`g skxgy[ khwaux vwly nUM bhuq v`fw &L itkwA, sRI siqgurU swihb jI dI b^iSS pRwpq hovygI jI[ XQw:- ijs no dieAwlu hovY myrw suAwmI; iqsu gurisK.gurU aupdysu suxwvY] jnu nwnku.DUiV mMgY iqsu gurisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwvY] DMn gurU (nwnku)siqgurU rwmdws swihb s`cy pwiqSwh jI &urmwauNdy hn:- (jnu)dwsn dws iqsu (jnu)ipAwry s`cy gurisK jI kI s`cI crn DUiV (mMgY)mMgdw hY, jo Awip nwmu (jpY)jpdy (Avrh)hornW qoN (jpwvY)jpwauNdy hn[ n`gr invwsI Awp BI ausy slok nUM bwr 2 vIcwrdy rihx[ jy ieauN prmpiv`qR AMimRq gurbwxI jI dw mMnx pUjx siqkwr krn ArQ ivcwrn qW bhuq hI cV@dI klw hovy, jy koeI iek`lw bYT ky Bjn krdw hY qW bhuq cMgw hY, jy ies qr@W iml ky kro, qW bhuq 2 hI lwB ho skdw hY[ hy; srb klw smrQ] siqgurU nwnk dyv swihb jI! Awp jI ikRpw krky AYsw s`cw su`cw au~cw pyRm b^So jI, ijs krky ies qr@W Gr 2’c prmpiv`qR s`cy AMimRq gurbwxI jI.ilKy pV@y suxy vIcwry jwx[ ies qr@W b`icAW nUM lwauxw hovy, qW A`j vwlIAW qukW dw k`l@ nUM tYst BI hovy[ nMbr lYx dy ipAwr nwl b`cy auqSwh krngy[ b`icAW nUM ienwm dy ky idl vDwieAw jwvy[

Page 93: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 93

gurU rUp gurSbdW nUM siqgurU gRMQ swihb jI qoN AwpxI surq’c q`kx qy kMT krn leI, ArQW sihq ilK ky bwr 2 pV@ ky soiDAw AiBAws kIqw jwvy[ aupRMq pUrn lgW, ArQW sihq Su`D do auqwry rIkwrf kIqy jwx, aun@W nUM bwr 2 ArQW sihq suixAW jwvy qW bVw BwrI gwV@w AnMd Awvygw[ ie`k auqwry dy ^rwb hox’qy iPr hor do auqwry kIqy jwx, ieauN ie`k auqwrw nvW hI rhy[ jykr ing@w kmzor ho jwvy, qW BI Su`D piv`qR s`cy gurbwxI jI nUM sux ky bhuq hI lwB ho skdw hY, ies qr@W nyqRhIx kmzor ing@w vwly, AnpV@ pyRmIAW nUM bhuq BwrI lwB ho skdw hY[

ijhVy AMimRq rUp Sbd kMT krny hox, aun@W nUM ie`k 2 krky blYk borf’qy ilK ky lgW dI cMgI qr@W soD kro[ pRSwdw Ckx vyly, jW hr vkq borf dy swhmxy hI bYTo[ sOx qoN pihlW pyRm siqkwr nmskwr kro, borf qoN Sbd pV@o[ sON ky au~Tx qoN sMklp ivklp ruky huMdy hn, ies leI sON ky au~TidAW borf zrUr hI pV@o[ smW imlx qoN swrw Sbd pV@ lYxw[ AwpxI buDI Anuswr ijqny idnW’c, auh Sbd qs`lI nwl lgW ArQW sihq cyqy ho sky, cyqy krky iPr hor ilKo[ prmpiv`qR AMimRq rUp Sbd dw iDAwn Dwrnw hI siqgurU jI dw iDAwn Dwrnw hY, Sbd dw pUjn krnw hI siqgurU swihb jI dw s`cw pUjn krnw hY, Sbd nUM swiKAwq krnw, sRI siqgurU swihb jI dy swiKAwq s`cy drSn hn[ Sbd dw pUrn siqkwr, gurU jI dw pUrn siqkwr hY[ XQw:- sbdu gur pIrw.gihr gMBIrw; ibnu sbdY.jgu baurwnµ] ijhVy bMdy kihMdy hn, dyhDwrI gurU dI loV hY, ieh iblkul hI Zlq hY[ bRhmiv`idAw dy dwqy mhWpurSW dI AqI hI loV hY[ ijhVy bwbw bu`Fw swihb jI vWg Awpxy Awp nUM, DMn gurU nwnk dyv swihb jI dy Gr dy goly khwaux dw &Kr mwx r`Kdy hox, BwvyN vwihgurU siqgurU CyvyN pwiqSwh jI, aun@W dy vr nwl pRgt hoey[ siqgurU CyvyN pwiqSwh jI q`k gur g`dI iqlk lwauNdy rhy, pr iPr BI gurU Gr dy goly, GwhI hI bxy rhy[ AYsy s`cy purSW duAwrw gurbwxI jI dy ArQ vIcwr Su`DI dI BwrI loV hY[ AMimRq gurbwxI jI dI Su`DI is`DI ArQ vIcwr, dyhDwrI iblkul hI nhIN jwxdw[ pRmysr dy rwh v`loN AMDw hY[ gurU ijnw kw AMDulw; isK BI AMDy krm kryin] ijhVy AMn@y gurU dy ip`Cy l`gdy hn, auh AMDI AMDy KUhy Tyly] vWg pwp rUpI KUh’c fu`bdy hn[ XQw:- bwJu gurU; fubw jgu swrw]

Page 94: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 94

hr ie`k n`gr nUM s`cKMf bnwaux leI, hr ie`k Gr’c jgx vwly A`KrW’c gurSbd lwey jwx, ijs krky n`gr dI suMdr Swn bxy, aun@W SbdW nUM cyqy kIqw jwvy, pyRmI Awpo iv`cIN SbdW nUM bdldy rihx[ aun@W SbdW nUM nmskwr krky vIcwr ky, aun@W dw AiBAws krn, ijs krky auh gurSbd Su`D kMT ho jwx[ dwqy jI dI imhr hovy qW surq’c BI idsx l`g jwx[

sRb guxW dy dwqy, sRb ivAwpI pRmwqmw jI dI pRwpqI leI, jo gurSbd idqy jwx, aun@W dI cMgI qr@W Su`DI krweI jwvy, ArQ BI d`sy jwx[ koeI BI pyRmIAW nUM Sbd dyx vwlw, ibnw Su`DweI krwaux qoN Sbd n dyvy[ AiBAws krn vwlw pyRmI v`D qoN v`D smW AMimRq vyly v`fy qVky ilKy Sbd dy A`Kr dyK 2 ky, lMmw smW jwp kry[ ilKy Sbd dy A`Kr SrDw pyRm Bwv nwl bwr 2 q`k ky, nyqR piv`qR huMdy hn[ nyqR bMd krn dI bjwey s`cy gurbwxI jI nUM q`kx dw bhuq BwrI lwB hY[ ies leI Sbd dy ArQ A`Kr lgW zbwnI cyqy kro[ swfy nyqR dÍYS vYr ivkwr idRStI nwl dyKx ig`Jy hoey hn[ so nyqRW nwl SuD bwxI pV@n dy byAMq lwB hn jI[ ing@w pwtx jW bMd hox qoN pihlW 2 ieqnw BwrI lwhw lYxw cwhIdw hY ik surq gurbwxI’c hI lIn ho jwvy[

siqgurU gMRQ swihb jI qoN Awpxy idl idmwg surq AMdr, vwihgurU gurbwxI jI dI pRwpqI leI, sRI gurduAwry swihb jI qoN vwihgurU mMqR dw jwp spIkR’c bol ky suxwieAw jwvy[ suxn vwly pyRmI, nwl 2 bol 2 ky Awp BI vwihgurU mMqR dw AiBAws krn[ ies qr@W gurduAwry jw ky koeI n koeI pyRmI jwp krdw hI rhy, ijs krky gurU Gr’coN jwp huMdw hI rhy[

18.bRhmiv`idAw pV@n vwly pyRmI nUM bynqI pUrvk is`iKAw:- ijsno qyrI imhr; su qyrI bMidgI] Anuswr bRhmiv`idAw’c inpuMn, BjnwnMdI mhwqmw dunIAW dy lwlc ivSy iqAwg ky, dirAw iknwry’qy bYT ky, Bjn bMdgI krdy sn[ ie`k gRIb pyRmI ie`k pwA cOL in`q dy jWdw[ ie`k iv`idAwrQI ny jw ky pyRm Bwvnw sihq nmskwr krky, h`Q joV isr Jukw ky, AiqAMq inmRqw sihq ikhw, “jI hzUr! dwsn dws pV@n leI AwieAw hY[ ”mhwqmw jI ny ikhw, “pyRmIAW! ie`Qy Bojn dw koeI pRbMD nhIN, bRhmiv`idAw qW dwsn dws pV@w skdw hY[ ”“Awp jI kI Ckdy hoN?”“dwsn dws cOL Ckdw hY[” “dwsn dws ip`C Ck ilAw krygw[ ”ausy qr@W hI ip`C Ck ky bRhmiv`idAw pV@n l`g gey[

Page 95: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 95

mhwqmw jI dI mihmw sux ky, ie`k hor au~qm AiDkwrI ny Aw ky, AqI hI pyRm sihq fMfauq kIqI[ mhwqmw jI ny ikhw, “Aw BweI gurmuKw! ”kihMdy, “jI! dwsn dws Awp jI dI BwrI mihmw sux ky pV@n AwieAw hY[ ”mhWpurSW ikhw, “BweI! ie`Qy Ckx dw koeI pRbMD nhIN[ ”A`goN inmRqw nwl isr Jukw ky ikhw, “bwbw jI! Awp jI kI Ckdy hoN?”“pyRmIAW! dwsndws cOL Ckdw hY, ieh gurmuiK ipAwry jI ip`C Ck lYNdy hn[ ”“jI! dwsn dws qW Awp jI dy brqn Do ky hI Ck ilAw krygw[ ”hukm mMn ky crn-kmlW’c rihx l`g gey, singD s`cy pyRm nwl syvw krky, Bu`Ky rih ky bRhmiv`idAw pV@I[ pUrn pyRm sihq s`cI syvw krky, mhwqmw jI dw mn ij`q ilAw[ pihly iv`idAwrQI vWg iv`idAw’c inpuMn ho gey[ mhwqmw jI dI AYsI b^iSS hoeI ik vwihgurU jI dy drSn krky inhwl hoey[ DMn AiDkwr, DMn pyRm, DMn is`KI[ bRhmiv`idAw pRwpqI dw au~qm AiDkwr[ AYsy pRymI ivrly sMswr[ rom rom krky sd sdw nmskwr[

prmpUjnIk siqgurU swihb jI dy prmpUjnIk AsQwnW’qy pdwrQ bhuq Kulw fu`lw AwauNdw hY[ pUjw dy Dwn nUM lwlc nwl f`Px vwly msMd, mn bwxI sRIr krky rogI duKI rihMdy hn[ pUjw dw Dwn izAwdw Kwxy krky, nINd izAwdw vD jWdI hY, A`Ty pihr Awls hI cuMbiVAw rihMdw hY[ sMjm sMqoK nwl Ckx vwly pRymI gurmuiK ipAwry gurU syvw pRymw-BgqI SuB kwrj Drm praupkwr krdy hn, kQw kIrqn isKwauNdy hn[ gurU jI dy b^Sy pdwrQ nUM AMimRq bxwauNdy hn[ vwihgurU siqgurU qIjy pwiqSwh jI ny bwrW vr@y bVI BwrI in`gr inSkwm s`cI syvw kIqI, BuK aunINdRw shwirAw, kdy BI pyt nUM izAwdw n Brdy ik syvw’c Awls Awvygw[ suiKAwrw, Kwx sOx dw lwlcI AwdmI Awpxy ausqwd jI dI syvw nhIN kr skdw sMQw BI nhIN pV@ skdw[ sMq bwbw krqwr isMG swihb ^wlsw jI ny, bRhmiv`idAw dy dwqy pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dI qkrIbn cOdW vr@y inSkwm in`gr syvw kIqI[ Awp jI pRCwdw G`t Ckdy, aunINdRw BI shwrdy[ sMq mhWpurS &urmwauNdy (kuqo polw)iv`idAw.kuqo suKo; suKo.kuqo iv`idAw] jy iv`idAw hY qW (suKo)suK (kuqo)ik`Qy? jy (suKo)suK hY qW iv`idAw (kuqo)ik`Qy?bRhmiv`idAw dw bwr 2 AiBAws krn nwl iv`idAw vDdI hY[ XQw:- shs guxW ividAw vDy; punw punw AiBAws] rsnwgRy ins idn bsy, jXoN jl nIcy vws] (swrkuqwvlI.gRMQ) (punw.punw)bwr 2 AiBAws krn nwl (shs)hzwr guxW ividAw (vDy)vDdI hY[

Page 96: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 96

rwq idny (rsnwgRy) rsnw’qy (bsy) vsdI hY[ (jXoN)ijvyN (jl)pwxI nIcy QW (vws)vsdw hY, ieauN nIvyN ho ky (ins)rwq idn iv`idAw lYxI cwhIdI hY[ ijvyN 2 iv`idAwrQI inmRqw Dwr ky ausqwd jI dI syvw krdw hY, iqvyN 2 ausqwd jI dI aus’qy ^uSI huMdI hY[ ausqwd jI au~cy FMg nwl iv`idAwrQI nUM bRhmiv`idAw b^S ky inhwl qy mwlo mwl kr idMdy hn! ijs qoN ie`k A`Kr BI bRhmiv`idAw dw is`KIey, aus dw gux nhIN Bulwauxw cwhIdw[ qY swihb kI bwq.ij AwKY; khu nwnk.ikAw dIjY] sIsu vFy kir.bYsxu dIjY; ivxu isr.syv krIjY] ausqwd dI syvw n krn qoN ieh fMf ikhw hY:- eyk A`Kr dwqw ju gur; jo syvq nih qws] pwie jnm sO suAwn ko; bhur supc Gr vws] (eyk)ie`k A`Kr dwqw ju (gur)ausqwd jo hY, (jo) ijhVw (qws)iqn@W nUM (syvq)syvdw (nih) nhIN, Bwv syvw nhIN krdw, auh sO vwrI (suAwn) kuqy (ko)dw jnm (pwie)pRwpq krdw hY (bhur)iPr auh (supc)cMfwl dy Gr jMm ky (vws) vsdw hY[ gurpRswid pRym bynMqI:- keI pyRmI SuB ie`Cw r`Kdy hn ik siqgurU swihb jI ikRpw krky, ibnw sMQw qoN hI SuDI b^S dyx[ siqgurU swihb jI ny mhwn ikRpw krky sMQw dI mrXwdw qorI hY[ sMQw krnI hI ikRpw hY, ies qoN vWJy rihxw, ikRpw qoN s`Kxy rihxw hY[ sMQw krn dy AnykW hI lwB hn[ ijvyN ijhVy pyRmI bwby bu`Fy swihb jI Awidk mhWpurSW qoN sMQw krky, Awpo iv`cIN iek`Ty iml ky pV@dy hoxgy, aun@W nUM ibAMq hI AnMd iekwgRqw dI pRwpqI huMdI hovygI[ siqgurU swihb jI ny, nwnk ndrI; ndir inhwl] dw rwh sMQw duAwrw hI b^iSAw hY, iesy leI sMswr’c byAMq hI pyRmI hr smyN sMQw krdy krwauNdy rihMdy hn[ hux BI kr krvw rhy hn, ies qr@W sMswr’c hrvkq gurbwxI jI pV@y suxy jw rhy hn[ sMQw krky hI sMpRdwvW c`l rhIAW hn, cldIAW rihxgIAW[ sMQw qoN pihlW AvsQw bhuq CotI huMdI hY, sMQw krky A`gy krvw ky ivsmwd AnMd pRwpq huMdw hY[ sMQw krn vwly dy mn’qy krwaux vwly dw bhuq hI pRBwv pYNdw hY, sMQw qoN ibnw izMdgI ieauN hY, ijvyN n`k v`Fw huMdw hY[ siqgurU swihb jI Apwr ikRpw krn qW hI sMQw dw suBwg imldw hY, sMQw krny krky byAMq ikRpw ^uSI huMdI hY[ ausqwd Swigrd bhu igxqI’c poQIAW pRkwS krky sMQw pV@dy hn, qW pyRm vDdw hY[ so gurU pRmysr jI qoN ndr dI ie`Cw r`K ky, sMQw n krnI ndr qoN vWJy rihxw hY, sMQw krnI hI ndr hY, ndr krn qW hI sMQw huMdI hY, ndr krn qW hI A`gy sMQw krwauNdy hn, siqgurU swihb

Page 97: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 97

jI dy mn nUM BwauNdy hn, l`KW ^uSIAW dIAW pwiqswhIAW pwauNdy hn, suAws 2 Awpxy gurU jI nUM vifAwauNdy iDAwauNdy inauNdy hn[ ijn@W 2 mhwpurSW ny tkswlW

clweIAW hn, sB ny sMQw kIqI hY[ sMQw, s`cI syvw krky hI vwihgurU jI dI ikRpw dy pwqr bxy[ sMQw krky hI dIvy qoN dIvw jgdw Aw irhw hY, sRb ivAwpI bRhm jI, jo Awp suqy pRkwS huMidAW, sRb ky pRkwSk hn, Awp inrwDwr huMidAW sRb dy AwDwr hn, aun@W dw rom 2 krky kotwn koit DMnvwd hY, ijn@W ny vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dsy pwiqswhW dy prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy nUrwnI Avqwr Dwr ky, mhW pwpIAW nUM AqI suMdr Amolk ipAwrI bRhmiv`idAw dI s`cI dwiq b^SI hY, Awpxy isKW dy rwKy pRiqpwlk siqgurU gRMQ swihb jI b^Sy hn, jo Awpxy pRymIAW dy idl idmwZ’c gurbwxI Byjdy rihMdy hn, rom 2’c vs ky vwihgurU jI’c lIxqw b^Sdy hn[ sRI siqgurU dUjy pwiqSwh jI bwbw buFw swihb jI Awid mhWpurKW ny jo bRhmiv`idAw b^SI, aun@W duAwrw sIny bsIny A`gy bRhmiv`idAW pRwpq ho rhI hY[ ijvyN prmpUjnIk siqgurU dUjy pwiqSwh jI ny sRI KfUr swihb jI ivKy bRhmiv`idAw dI tkswl qorI, bwby bu`Fy swihb jI ny Awpxy lMmy gurmuiK s&l jIvn’c prmpiv`qR AMimRq gurbwxI dy ArQ, sMiQAw krvweI[ vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny vwihgurU siqgurU CyvyN pwiqSwh jI nUM bwby jI qoN bRhmiv`idAw pV@vweI[

19. iqMn pRkwr dI bRhmiv`idAw:- ividAw vIcwrI; qW praupkwrI] )koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU pihly pwiqSwh jI ny iqMn pRkwr dI bRhmiv`idAw khI hY, jykr bRhmiv`idAw vIcwr ky praupkwr kry, qW hI bRhmiv`idAw vIcwrI hoeI sPlI hY[ jykr bRhmiv`idAw nUM vIcwr ky praupkwr nhIN krdw qW ieauN smJo:- piVAw mUrKu AwKIAY, ijsu lbu loBu AhMkwrw] bRhmiv`idAw, Anyk pRkwr dI iv`idAw (piVAw)pV@y hoey ijsu bMdy nUM, Dn pdwrQ joVn dw loBu Kwx dw (lbu) lwlc, (AhMkwrw) hMkwr hY, aus nUM mUrKu (AwKIAY) AwKIdw hY, Bwv lbu loBu hMkwr C`f ky, inSkwm pRym Bwv nwl bRhmiv`idAw qy sMswrI iv`idAw A`gy dyvy[

gur prswdI ividAw vIcwrY; piV piV pwvY mwnu] prmpUjnIk. myrw. AMqrjwmI hir rwieAw] )imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI &urmwauNdy hn:-

Page 98: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 98

(gur)siqgurU swihb jI dI Agm Apwr sRb ivAwpI AMdr bwhr ivsmwd pRkwS srUp (prswdI)ikRpw hI ikRpw duAwrw bRhm ividAw (vIcwrY)vIcwrnw kry,

mhWpurKW duAwrw bRhm iv`idAw nUM piV piV ky, inSkwm Bwvnw nwl A`gy pV@w 2 ky (mwnu)Awdr siqkwr (pwvY)pwauxw kry, (mwnu)mwnnIk, mMnxXog vwihgurU bRhm jI nUM siqgurU swihb jI duAwrw (pwvY) pwauxw kry[

Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw] )srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI ny sRb`q dy Bly leI, m`ky jwx smyN Ascrj vys DwirAw[ gur AMimRq iBMnI dyhurI; ’qy nIly bsqR pihny[ guxW dy ^zwny s`cy pwiqSwhjI ny, AwpxI prmpiv`qR k`C’c ie`k ikqwb lY leI, jo Dwrimk nhIN sI[ hwzI k`C’c ikqwb r`Kdy hn[ iksy BI Dwrimk gRMQ nUM k`C’c r`Kxw ibAdbI hY[ h`Q’c sotw PV ilAw, gL’c jM\U pw ilAw, m`Qy au~qy iqlk BI lw ilAw[ lotw, mus`lw BweI bwlyjI nUM PVw ky, AYsw ivsmwd vys DwirAw, ijs nUM dyK ky sB dy mn iK`cy jwx, (kU`jw mus`lw)bwbw iPir mky gieAw; nIl bsqR Dwry 1bnvwrI[ Awsw hiQ ikqwb kiC; kUjw bWg muslw DwrI[ 1vwihgurU mh`lw pihlw jI, ies Ascrj vys ’c B`Kr s`Kr phuMcy[ mulqwn Awid SihrW dy hwzI lok m`ky jwx leI ie`Qy rwq k`tx leI iek`Ty hoey bYTy sn[; srb klw smrQ] vwihgurU jI aun@W pws cly gey, pUrn s`cy sMq BweI bwly swihb jI ny hyTW bYTx leI sohxw mus`lw ivCw idqw, Awp jI aus’qy bYT gey[ sB dI idRStI Awp jI v`l Aw geI[ s`cy pwiqSwhjI dI ieho hI AlOikk AwkrSx (Aw)ivSyS krky (krSx)iK`cx vwlI Anqklwvwn sRb ivAwpI ivsmwd hI ivsmwd SkqI sI, ijs ny sB dy mn iK`c ley[ mulqwn dy pIr bhwvldIn ny qrk nwl bcn khy, “ieh jo qyry koL ikqwb hY, ies nUM pV@nw BI jwxdw hYN?jW AYvyN hI vwDU lok idKwvy leI cukI iPrdw hYN?”sux ky sRb ivAwpI ivsmwd inrgun bRhm jI ’c lIxqw SWqI sihq, siqgurU swihb jI ny prm piv`qR AMimRq bcn &urmwey:- 1.piF kir; siB ko hu`jq krnI] ausq Kwn; ieh ibD kI brnI] bRhmiv`idAw (piF)pV@ (kir)ky, aus dw hMkwr krky, siB (ko)nUM hujq krnI, Bwv idl idKwaU bcn kihxy, ieh (ibD) jugqI (kI)dI iv`idAw (ausq)h`fI Kwn vWg (brnI)khI hY[

2.bzurk ho bYTn; piT kir kY] iKjmq kirvwvn; ihq Dr kY] 24] bRhmiv`idAw (piT)pV@ kir kY, Awpxy Awp nUM (bzurk)v`fy pUjnIk mMn ky, syvw

Page 99: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 99

v`loN inkMmy inkwry ho ky (bYTn)bYTdy hn[ Awpxy Awp dI (iKjmq)tihl syvw ihq Dr kY (kirvwvn)krwauNdy hn[ kir hMkwr; bdY nih kwhUM] gosq nwm kihq hY

qWhUM] )iksY n bdY; Awip AhMkwrI] Anuswr iPr hMkwr (kir)krky, (kwhUM)iksy nUM kuJ BI (nih)nw (bdY)smJy, pUrn siqgurU swihb sMqW dI BI inMdw kry, Awpxy Awp nUM Avqwr khwvy, (qWhUM)iqs dw nwm (gosq)mws Kwx vWg (kihq)ikhw hY[

3.piT piT ismrih; nwm ij rUrw] siB mihN; jwnih Alhu zhUrw] bRhmiv`idAw (piT piT)pV@ 2 ky (ij)ijhVy (rUrw)suMdr nwm (ismrih)ismrdy hn, Bjn krky hornW nUM jpwauNdy hn, siB (mihN)c pwk piv`qR (Alhu)vwihgurU jI nUM (zhUrw)pRgt (jwnih)jwxdy hn[

dYÍq hyq kw; mytXo Jgrw] qjÎo hMkwr; irdy qy sgrw] dÍYq (hyq)moh kw Jgrw (mytXo)myt idqw[ irdy (qy)coN (sgrw)swrw hMkwr (qjÎo)C`f idqw[

mwnih sIs; udwie rjweI] mgz nwm hY; qwihN khweI] sIs au~qy ( udwie) vwihgurU jI dI (rjweI)rjw (mwnih)mMndy hn, (qwihN)iqs bRhmiv`idAw dw nwm (mgz)myvy Kwxw (khweI) khwauNdw hY[ ” DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb mhwrwj jI DMn hn[ ikqnI au~cI krnI kmwl dy bcn &urmwey[ ijvyN sRI gurU jI ny aupRokq iqMn pRkwr dI iv`idAw dw kQn kIqw hY, [

20.iqMn pRkwr dy iv`dvwn huMdy hn:- 1.ijvyN mxI vwlw s`p, hn@yry’c AwpxI mxI r`K ky, mxI dw hMkwr krky Pukwry mwr 2 ky aus’qy ryqw pw lYNdw[ mxI dy Alop hox qoN, isr mwr 2 ky mr jWdw[ ies qr@W bRhmiv`idAw rUpI mxI pRwpq krky, siqpurSW’qy qrk krnI[ aun@W nUM qMg krnw, ijvyN gopwld`q dw dwdw ibSnd`q, BjnwnMdI swDU’qy qrk krdw sI, ij`Dr jwx mgry jwvy[ qIjI QW’qy jw ky bYTy, ikhw, “myry nwl crcw kr, qUM swD ikauN bixAW hYN?”BjnwnMdI mhwqmw jI ny ikhw, “dws qW AnpV@ hY, dwsndws nUM qMg n kro jI[ ”jdoN n hI hitAw qW sRwp idqw, kihMdy, “jwh kuqw bx! ”kuqw bixAW, ijs dI siqgurU pihly pwiqSwh jI ny Sbd pV@ ky mukqI kIqI[ 2 dUjI iksm dy iv`dvwn, s`p hn@yrI rwq’c, mxI k`F ky r`Kdy hn[ aus dy cwnx au~qy jo kIVy AwauNdy hn, aun@W nUM KWdy hn[ ies qr@W ijhVy iv`idAw pV@ ky, DoqI Koil; ivCwey

Page 100: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 100

hyiT] grDp vWgU; lwhy pyit] Anuswr Koqy vWg pUjw dy Dwn nUM hr vyly KweI hI jWdy hn, praupkwr nhIN krdy, ieh s`p dy kIVy Kwx vWg, dUjI qr@W dy iv`dvwn hn[ 3.pUinau, pUrw cMd Akws] psrih klw, shj prgws] Anuswr pUrnmwSI dI rwq nUM AkwS’c cMdRmW pUrn klw sihq ciV@Aw huMdw hY[ aus vyly mxI vwly s`p, mxI k`F ky r`K idMdy hn[ pUrnmwSI dy (sis)cMdRmW dIAW ikrnW duAwrw mxI’coN AMimRqu (JrY)inkldw hY, aus nUM (byig)J`t p`t (cwKq)c`t 2 ky, AwpxI zihr nUM (hrY)mytdy hn[ XQw:- somvwir; sis AMimRqu JrY] cwKq byig; sgl ibK hrY] ieauN qIjy mxI vwly s`pW vWg jo gurmuiK snmuK hn, siqgurU swihb jI pUrn bRhmigAwn dy cMd, ivAwpk bRhm rUpI AkwS’c pUrn klw sihq cVy@ hoey hn[ gurmuiK bRhmiv`idAw rUpI mxI nwl, bRhmwnMd rUpI AMimRq nUM c`t 2 ky iviSAW dI zihr nUM mytdy hn[ AMimRq c`t ky zihr mytx vwly s`pW vWg ieh qIjy qr@W dy gurmuiK mhWpurK ivdvwn hn[

21.bRhmiv`idAw pV@ ky Dwrn krn’qy bhuq hI vDIAw idRStWq:- ausqwd dRoxwcwrX ny hMkwrI durXoDn nUM puiCAw, “ikqnw piV@Aw hYN?”ikhw, “mYN swrI pV@weI pV@ leI hY[ ”qW A`goN ikhw, “Awp jI qy XuiDStR jI Bwlx jwE, ijqny s`cy bMdy imlx, dws nUM d`isE ikqny ku s`cy bMdy hn?”dyK ky vwips Aw ky hMkwrI durXoDn ny ikhw, “koeI s`cw bMdw nhIN imilAw[ “ieh h`f Kwx vWg suBwA hY[ iPr XuiDStR jI nUM ikhw, “d`s beI Bgqw[ ”qW ikhw, “jI hzUr! dwsndws nUM qW koeI BI JUTw nhIN imilAw, sB aUqm; iksu AwKau hInw] Anuswr swry dwsndws nwloN au~qm hI sn[ dws hI sB qoN burw hY[ ”XQw:- kbIr.sB qy hm bury; hm qij.Blo sBu koie] ijin AYsw kir bUiJAw; mIqu hmwrw soie] )mn myry; ijin Apunw Brmu gvwqw] iqs kY BwxY, koie n BUlw; ijin sglo bRhmu pCwqw] )XQw idRstI qQw isRstI, Anuswr dohW nUM BwisAw[ ausqwd dRoxwcwrX jI ny Awpxy ipAwry iv`idAwrQI XuiDStR jI nUM, au~qm AiDkwrI jwx ky bVy BwrI Awdr ipAwr nwl bRhmiv`idAw’c inpuMn kr idqw[ puiCAw, “qUM ikhVy 2 gux ivSyS qOr’qy Dwrn kIqy hn?”qW h`Q joV isr Jukw ky AqI hI inmRqw pyRm ipAwr sihq ikhw, “Awp jI dI Apwr ikRpw b^iSS nwl, koRD dw iqAwg, s`c bolxw, doo gux Dwrn kIqy hn[ ”prKx leI, v`t ky cpyV mwrI, ien@W ny Awpxy ausqwd dw au~kw hI

Page 101: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 101

gusw nhIN kIqw, sgoN AMimRq vWg im`TI mMnI[ dRoxwcwrX ny pCuqwvw kIqw, kwhnUM mwrnw sI! ie`k qW rwjpuqR hY, dUjw swaU gurmuiK hY[

22.XuiDStR jI dy s`c bolx dI idRVqw dI prK, Drmrwjy jI ny krnI:- ie`k vwrI Drmrwjy jI ny, XuiDStR jI dy koL dI gW lMGw idqI[ gW nUM mwrn dy i^Awl

nwl ksweI dw rUp Dwr ky, ies dy koL Aw ky puiCAw, “ikauN beI Bgqw! ie`QoN dI gW lMGI hY?”qW au~qR idqw, “A`KW vyKdIAW hn, pr boldIAW nhIN[ zbwn boldI hY pr vyKdI nhIN[ h`Q ieSwrw krdy hn pr dyKdy nhIN[ kMn suxdy hn, pr dyKdy nhIN[ ieauN swry ieMdRy A`f 2 kMm krdy hn, Awp jI nUM kox d`sy?”Drm DIrj itkwA vwlw s`cw au~qR sux ky, Drmrwjw ivsmwd ho ky crnIN ipAw[ ikhw, “swbwS! bV@w sohxw au~qR idqw hY[ s`c BI boilAw, Drm BI r`iKAw hY[ ”aupRokq pRmwxW Anuswr bRhmiv`idAw pV@ 2 ky gux Dwrny, mgz myvy Kwx vWg hY[

23.nwrd munI jI ny snkwidkW nUM mwx nwl ikhw, “mYN gwaux vjwaux, jl’qy qrn, SsqR, inRqkwrI ihkmq sB qr@W dI iv`idAw 75 hzwr vr@w piV@Aw hW, swrI dunIAW dI iv`idAw pV@ 2 ky mukw dyvWgw[ ” snkwidkW ikhw, “hy nwrd jI! Awp jI ny qW Ajy iv`idAw dw lV cu`k ky BI nhIN dyiKAw, ies nUM mukw ikvyN dyvoNgy?”iPr inmRqw nwl pu`iCAw, “jI! mYN ieqnw lMmw smW iv`idAw piV@Aw hW, myry mn nUM SWqI ikauN nhIN AweI?”A`goN ikhw, “qUM bRhmiv`idAw nhIN pV@I[ ”A`goN ikhw, “auh ikhVI iv`idAw hY?”“ijs iv`idAw duAwrw s`cy bRhm jI (iv`idAw)jwxy jwx, auh bRhmiv`idAw hY[ ”nwrd munI jI ny pyRm sihq bynqI kIqI, “jI! dws nUM bRhmiv`idAw pV@wau[ ”pV@x qoN nwrd jI kihMdy, “jI! hux mn nUM SWqI Aw geI hY[ ”

24.nwrd munI jI vWg ivAws jI ny ivdWq SwsqR kQn kIqw hY, ijs’c AhMgyR aupwSnw nUM muK r`iKAw hY[ ijs dw Bwv hY, “mYN bRhm hUM, bRhm mYN hUM[ ”iqRpiq n AwvI vyid miQ; AgnI AMdir qpiq qpwieAw[ ivAws jInUM vyid (miQ)ivcwr ky Awqm (iqRpiq)iqRpqI (n)nhIN (AwvI)AweI[ haumY kwm kRoD loB moh eIrKw dI AgnI AMdir qpS krky Awp (qpiq)qpdw irhw, hornW nUM ivdWq’c lw ky (qpwieAw)qpwauNdw irhw, iPr ieh igAwrW hzwr vr@w kwrk krqw Bwv r`b hI bixAW irhw, iPr BI SWqI n AweI[ AwKr nwrd munI jI dI

Page 102: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 102

Srn ipAw, aun@W ny ies nUM pRmysr jI dy gunwxvwd vwly Dwrimk gRMQ suxwey, iPr SWqI AweI[ Akwl purKu jI dI SrnI pey qoN ibnw koeI BI nhIN qirAw[ XQw:- ibnu srnI, nih koie qrwieAw]

25.irKIAW dy sMbwd:- ie`k vwrIN durbwsw irKI jI isr’qy pusqkW dw Bwr cu`kI jw rhy sn, jwgvlk irKI jI ny ikhw, “grDb g`CqI” (grDb) gDw

(g`CqI) quirAw jw irhw hY[ aun@W dw suBwA bhuq hI qyz sI[ ikhw, “iks nUM ikhw hY?”ikhw, qYnUM ikhw hY, ikauNik qUM kRoD nhIN iqAwgdw[ pusqkW dw Bwr ibArQ hI cu`kI iPrdw hYN, ”byd purwn pVy kw ikAw gunu; Kr cMdn js Bwrw] Anuswr“jykr vyd purwx pV@ ky gux Dwrn nhIN kIqy qW pV@n dw kI gux hY?ikqnw icr pV@yNgw?”ikhw, “ijqnw icr myrI sur cldI hY, dvweI Kw 2 ky krdw hI rhWgw[ ”ikhw, “jdoN ibRD hovyNgw, k& nwl kMT ruk jwvygw, iPr pwT ikvyN kryNgw?”ikhw, “mYN iksy dyvqy nUM ArwD ky vr lY lvWgw[ ”so gurU Bwau-BgqI qoN ibnw iksy nUM BI SWqI nhIN AweI[

26.kyvl syvw hI kro, iv`idAw dI kI loV hY?BoLy nUM gumrwh krky Awpxy kMm hI lweI r`Kdy hn[ kihMdy jy qUM pwTI bx igAw qW iv`idAw pV@ ky qyrI SrDw Gt jwvygI[ ieh kihxw BwrI ZlqI hY[ iv`idAw pV@ ky swrI izMdgI gurbwxI pV@y, byAMq pRymIAW nUM pV@wvy qW ikqnw lwB ho skdw hY?sRI siqgurU swihb jI ny Awp bRhmiv`idAw pV@weI hY[ Awp hI mrXwdw qorI hY[ ies leI AMimRq gurbwxI dI pRwpqI leI bRhmiv`idAw pV@nI bhuq hI zrUrI hY[ nOkrI n kry, inSkwm s`cI syvw kry, A`gy gurbwxI pV@wvy[ jy ing@w mwr ky dyKIey, bwby bu`Fy swihb jI ny siqgurU pihly pwiqSwh jI qoN bRhmiv`idAw pV@ ky, AwpxI izMdgI dy lMmy smyN AMdr, byAMq hI pyRmIAW nUM A`gy pV@weI, ieauN gurU Gr’c, dIvy qoN dIvw A`gy jgdw irhw, hux BI jg irhw hY, siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dI imhr nwl A`gy nUM BI jgdw hI rhygw, so DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dw prmpiv`qR s`cw hukm jwx ky, bRhmiv`idAw Aiq hI pRym Bwv gRIbI inmRqw sihq pV@nI pV@wauxI hY[ ijn@W ny bRhmiv`idAw pV@ ky A`gy pV@weI hY, aun@W ny AwpxI izMdgI dw bhuq v`fw mu`l v`itAw hY[

27.keI Bly purS gurbwxI dIAW qukW dy ArQ Zlq smJ ky, gurbwxI pV@n vwilAW’qy qrk krky ieh pV@dy hn:- sloku mÚ 1] piV piV.gfI ldIAih; piV

Page 103: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 103

piV BrIAih swQ] vwihgurU mh`ly pihly jI ny, bRhmdws KotVy jI dw iv`idAw dw hMkwr mytx leI ieh sloku swihb jI aucwry, gurbwxI pV@n qoN mn@w nhIN kIqw:- mÚ1] iliK iliK piVAw; qyqw kiVAw] Akwl purKu jI dy (1) pihly (mÚ)srUp siqgurU nwnk dyv swihb jI &urmwauNdy hn:- dÍYq dI pV@weI ivSy ivkwrW dy nwvl, ik`sy, khwxIAW iliK iliK ky, ijqnw piVAw, (qyqw)iqqnw hI hMkwr’c (kiVAw)b`J igAw[ XQw:- sloku mÚ 3] pVxw guVxw sMswr kI kwr hY; AMdir iqRsnw ivkwru] haumY ivic siB piV Qky; dUjY Bwie KuAwru] siqgurU nwnk dyv swihb jI dy (3)qIjy (mÚ)srUp siqgurU Amrdws swihb jI Awid AMg 650’qy ieh sloku &urmwauNdy hn:- dÍYq iqRsnw ivkwru dI pVw@eI dw pVxw (guVxw)vIcwrnw sMswr kI kwr hY, ikauNik aun@W dy AMdir iqRsnw ivkwru hY[ iqRSnw ivkwr dÍYq Bwv dI pV@weI, haumY ivic siB piV pV@ ky Qky hn[ (dUjY)dÍYq (Bwie)Bwv krky KuAwru huMdy hn[ so qrkvwdI AMimRq bwxI nhIN pV@dy, pr gurbwxI pV@n vwly gurmuKW’qy qrk krky, aupRokq bwxI pV@dy hn[ siqgurU swihb jI dy ieh bcn, haumY dÍYq iqRSnw dI inivrqI leI hn[ gurbwxI pV@n’qy qrk krnI mhW pwp hY[ shI ArQW smyq A`Ty pihr gurbwxI pV@ ky mnuKw jnm sPlw krnw cwhIdw hY jI[

28.kbIr.mY jwinE piVbo Blo; piVby isau Bl jogu] Bgiq.n Cwfau rwm kI; BwvY inMdau logu] bRhm srUp Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (mY)dwsn dws ny ieh inscy krky (jwinE) jwixAW hY, ik gurmuKI dw (piVbo)pV@nw (Blo)cMgw hY, ikauN jo gurmuKI pV@ ky, gurbwxI bRhmiv`idAw gur ieiqhws Drm ihq syvw ismrn kurbwnI krn vwly mhWpurSW dy praupkwr gurU pRymw-BgqI (piVby)pV@n (isau)nwl, pRymw-BgqI krky vwihgurU jI’c (Bl)BlI pRkwr (jogu)juVnw huMdw hY[ Bgiq.n Cwfau rwm kI; BwvY inMdau logu] ies leI hy ipAwirE! ivAwpk rwm jI (kI)dI pRymw (Bgiq)BgqI dw pV@nw dwsn dws (n)nhIN (Cwfau)Cfygw, (BwvY)BwvyN hy (logu)loko! dwsndws dI (inMdau)inMdw hI krdy rho[ so ArQ, dsvyN duAwr suAws cV@waux vwlw jog nhIN[

29.kCUAk dw ArQ QoV@w nhIN krnw[ qurk.qrIkiq jwnIAY; ihMdU byd purwn] SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI bRhmiv`idAw pV@n bwry &urmw rhy hn:- qurk, SrIAq qrIkiq mwr&q hkIkq ien@W cOhW AvsQW nUM hI (jwnIAY)jwxdy hn[ ihMdU cwr (byd) vydW (purwn) ATwrW purwxW nUM hI mMndy hn[ dovyN, Sr@w, krm

Page 104: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 104

kWf dy bMDnW’c b`Jy hoey hn[ mn smJwvn kwrny; kCUAk pVIAY igAwn] pr mn nUM (smJwvn)smJwaux (kwrny) leI, dohW’coN r`b rUp Bgq &rId swihb jI, Bgq jYdyv swihb jI vWg, (kCUAk)koeI ivrlw 2 hI, Awpxy Awp srUp dy igAwn bwry (pVIAY)pV@dw hY[

siqguru jwgqw hY dyau] pwrbRhm dy pUrn s`cy Avqwr hox kwrn, ijhVy A`Kr pV@ 2 ky hMkwr ’c Bu`ldy hn, aun@W nUM smJwauNdy hn[ pV@n qoN mnwhI nhIN krdy[

XQw:- AKr piV piV BulIAY; ByKI bhuqu AiBmwnu] aupRokq pRmwxW Anuswr bRhmiv`idAw pV@nI bhuq hI zrUrI hY[ sMswrI iv`idAw dy sMswr nUM byAMq hI lwB hn, pr jykr bRhmiv`idAw hovy, qW hI sMswrI iv`idAw suKdwiek s&lI hY[ bRhmiv`idAw pihlW pRwpq kIqI jwvy[ ijvyN 2 iv`idAw’c vwDw hoieAw iqvyN 2 fwktRI iv`idAw krky bhuq swry gMBIr rogW dy ielwj ho jWdy hn[ swieMs iv`idAw krky AwvwjweI dy swDn, hor AnykW hI lwB hn[ ijhVy Akwl purKu jI dy b^Sy pUrn vYrwgI iqAwgI gurmuiK mhWpurK jI Awaux, auh cwhy sMswrI iv`idAw n BI pV@n, kyvl siqgurU nwnk dyv swihb jI dI b^SI bRhmiv`idAw hI pV@n qy A`gy pV@w ky AwpxI izMdgI nUM iesy pwsy lw ky s&lI krn, qW svw l`K dy nwl lVn vwlI Gwlxw, sPl kmweI hY[ guris`KI dy pRcwr leI ies qr@W dy mhWpurKW dI bVI hI BwrI loV hY[

30.bRhm iv`idAw pV@nI AiqAMq hI zrUrI hY, ijvyN bRhmiv`idAw dy dwqy, gurbwxI inrMkwr jI dy rsIey prm sMq bwbw suMdr isMG swihb jI nUM iksy pyRmI pu`iCAw, “jI! Amn smyN svw l`K nwl iek`lw ikvyN lVygw?”“hy BweI! pihlW KMfy bwty dw AMimRq Cky, b`jr kurYihqW iqAwg ky, siqgurU gRMQ swihb jI dI AMimRq kQw kIrqn bRhmiv`idAw pV@y, pMjW ivkwrW dw iqAwg kry[ AqI hI inmRqw hlImI gRIbI inSkwmqw nwl siqgurU nwnk dyv swihb jI dy imSn dw pRcwr kry[ KMfy bwty dw AMimRq Ckwvy, pyRm nwl bRhmiv`idAw pV@wvy, sB dI crn DUiV bx jwvy, jIvq Bwv qoN mr ky jIvn mukqI pwvy, rom 2 hir 2 iDAwvY[ Amn smyN ieh BI svw l`K nwl lVn dI mhwn mhwnqw hY jI[ ”bRhmiv`idAw pV@ ky, hr kwrobwr Drm ikRq’c pUrn kwmXwbI huMdI hY, ies leI bRhmiv`idAw pV@nI bhuq hI zrUrI hY[ kyvl sMswrI iv`idAw krky dunIAW’qy bhuq Pswd ho rhy hn[ bMdy BUq pyRq

Page 105: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 105

ibkrwl bxy hoey hn, mr ky BI ieh hI bx rhy hn[ vwihgurU siqgurU swihbwn jI, dy Ascrj ivsmwd kOqk pyRmIAW nUM inhwl krn vwly hn[

31.bRhmiv`idAw pV@n dy gux hI gux, mh`ly 1.Bgq pRihlwd jI dw idRstWq:- ijvyN bRhmiv`idAw pV@nI bhuq hI zrUrI hY, siqgurU pihly pwiqSwh jI nUM, bwbw kilAwxcMd jI, gopwl pWDy kol@ pV@waux leI lY ky gey, qW Awp jI ny sMswrI iv`idAw nUM s&lwaux, jmW qoN Cufwaux, jIAW dI hMgqw Cfwaux, moh mytx leI ieh Sbd &urmwieAw:- jwil mohu.Gis msu kir; miq kwgdu kir swru] )bIrw

pWDy prQwie p`tI bwxI aucwrI:- ssY.soie isRsit ijin swjI; sBnw swihbu eyku BieAw] )mu`lW nUrdIn dI kilAwx leI.721.AMg’qy sbd aucwirAw hY[ Xk Arj guPqm.pyis qo; dr gos kun krqwr] ) siqgurU qIjy pwiqSwh jI ny sMswrI pV@weI dy A`KrW nUM bRhmiv`idAw pRmwrQ v`l joVidAW p`tI bwxI ieauN aucwrI:- AXo AM|Y.sBu jgu AwieAw; kwKY GM|Y.kwlu BieAw] )siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny gauVI bwvn A`KrI AMg 250’qy ilKI hY, siqgurU swihb jI dy Anq klw dy mwlk hox dy pRmwx hn, jo p`tI dy A`KrW nUM pRmwrQ rUp kQn kIqw hY[ aupRokq pRmwxW Anuswr sRI gurU swihbwn jI, BgqW mhWpurSW ny AdÍYq dI pV@weI hI pV@I, pV@weI hY[ ijvyN Bgq pRihlwd jI nUM D`ky nwl dÍYq dI pV@weI pV@wauxw cwhuMdy sn, pr Awp jI ny inrBYqw nwl au~qR idqw, ies nUM vwihgurU mh`lw qIjw jI ieauN &urmwauNdy hn:- myrI ptIAw iliK dyhu; sRI goupwl] 1] nhI Cofau ry bwbw; rwm nwm] bwlk AvsQw ’c bVy BwrI inScy nwl vwihgurU jI jpy jpwey.SukrwcwrX dy pu`qRW sMfy, mrky nUM &urmwieAw:- myrI (ptIAw)P`tI’qy vw buDI rUpI (ptIAw) P`tI’qy (sRI) SRomxI (goupwl) (gou)ipRQvI dy (pwl)pwlk vwihgurU jI dy nwm jI iliK (dyhu)dyvo[ (ry)hy bwbw! dwsndws (rwm)ivAwpk vwihgurU jI dy nwm jI nUM nhI (Cofau) C`fygw[ myrI ptIAw iliK dyhu; goibMd murwir] myrI (ptIAw)P`tI vw buDI rUpI P`tI ’qy (goibMd) (go)ieMidRAW dy (ibMd)pRkwSk (murwir) vwihgurU jI dw prmpiv`qR SuB s`cw im`Tw Amol nwm iliK dyhu[ {vwihgrUjI ny hMkwrI murdYNq nUM mwirAw, ies leI nwm murwir ipAw[ }jy hir Cofau; qau kuil lwgY gwil] sB nUM (hir)hrw Brw krn vwly, jo hux AsMK sUrjW cMdRimAW qwry mMflW ititAwixAW AgnIAW nUM pRkwS rhy hn, AsMK DrqIAW nUM dOVw rhy hn, AnMq bRhmMfW dI auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp ho rhy hn, hr pRwxI dy AMdr bwhr srb klw BrpUr pRB;

Page 106: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 106

)imhrvwnu.swihbu imhrvwnu] swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] rwm jI hn[ ijn@W dI joiq nwl sB AwKdy vyKdy boldy suxdy qurdy iPrdy hn[ AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie] AYsy ivsmwd (hir)vwihgurU jI dw nwm, jy dwsndws (Cofau)Cfygw (qau)qW dws dI jo BgqW dI, AnMq SuB guxW sihq pRymw-BgqI rUpI kuil hY, ies nUM gwil (lwgY)l`gygI[ vw kuil nUM (gwil)gwLw l`g ky gL jwvygI, so ies leI Bgq pRihlwd swihb jI dy inscy nUM bhuq v`fw mMndy hn[ ies qr@W SRomxI Bgq kbIr swihb jI ny bwvn A`KrI gurbwxI ieauN aucwrI hY:-

bwvn ACr lok qRY; sBu kCu ien hI mwih] sMswrI jW bRhmiv`idAw ’qy qrk nhIN krnI[ dunIAW ’c ilKq pV@q krky, lYxw dyxw, ic`TI p`qR, KbrW Awidk sB kwrj c`ldy hn[ ies leI mwqw ipqw jI nUM cwhIdw hY ik b`icAW nUM bRhmiv`idAw gurbwxI jI dI sMiQAw ArQ zrUr br zrUr hI pV@waux[

bhu gunI AlwvihN, suq n pFwvih; so SqrU sm qwq] soBw nihN pwvih, miq nih Awvih; jg mYN ieh bKXwq] jg (mYN) ’c ieh g`l (bKXwq)pRgt hY, (bhu)bhuqy gunI purK pRgt hI ieh bcn (AlwvihN) kihMdy hn ik ijhVy mwpy Awpxy (suq)pu`qR, b`cy b`cIAW nUM bRhmiv`idAw (n)nhIN (pFwvih)pV@wauNdy, auh AnpV@ b`cy soBw (nihN)nhIN (pwvih)pw skdy, SuB miq (nih) nhIN (Awvih) AwauNdI, ies leI (so)auh (qwq) mwpy, aun@W dy (SqrU)duSmx (sm)brwbr hn[ duie duie locn srbwnw, ivdvwnw qReI locnw; pMfqwnw spqwnw, bRhmigAwnI AnMq locnw] duie duie (locn)nyqR qW (srbwnw)swirAW dy hI hn, ivdvwnw dy (qReI)iqMn (locnw)nyqR huMdy hn, iv`idAw qIjw nyqR hY[ (pMfqwnw)iv`dvwnw dy (spqwnw)s`q nyqR hn[ bRhmiv`idAw dy dwqy bRhmigAwnI dy AnMq (locnw) nyqR hn[

bRhmiv`idAw dy pyRmI ieauN ilKdy hn:- gupq pRiCMn Aqulu Dn; ividXw sm bpu jwn] ividXw js suK Bog dy; ividXw guru guru mwn] bRhm ividXw gupq qoN (pRiCMn)gupq (Aqulu)qolx qoN rihq Dn, im`qR dy (bpu)sRIr (sm)vWg shwieqw krn vwlI (jwn)jwnxw kro[ bRhm ividXw js sihq (Bog)pdwrQ suK (dy)b^SdI hY[ bRhm ividXw (guru)v`fy qoN (guru)v`fw (mwn)Awdr siqkwr b^SdI hY[ ividXw bMD pRdys mY; ivdXw dyv ibsyK] pUjw inRpo kr AG hqI; ividXw ibnu psu dyK] bRhm ividXw pRdys (mY) ’c (bMD)sbMDI vWg shwieqw krdI hY[ bRhm ivdXw

Page 107: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 107

(ibsyK)ivSyS qOr’qy (dyv)pUjw krw idMdI hY[ bRhmiv`idAw (inRpo) rwijAW mhwrwijAW kr ky pUjI jWdI hY, Bwv bRhmiv`idAw vwly mhWpurSW dI rwjy mhwrwjy BI pUjw krdy hn[ bRhmiv`idAw (AG)pwpW nUM (hqI)nws krdI hY[ (ividXw)bRhmiv`idAw qoN ibnu jIv nUM (psu)pSU (dyK)dyKxw kro[ mugD pUj inj Dwm mYN; pRBU pUj in`j n`gr] BUp pUj sÍwdys mYN; pUjq guxI sm`gR] 17] (mugD)bysmJ AwdmI (inj)Awpxy (Dwm)Gr (mYN)c, (pRBU)srpMc ( in`j)Awpxy n`gr’c (pUj)pUijAw jWdw hY[ (BUp)rwjw (sÍwdys)Awpxy dyS (mYN)iv`c (pUj)pUijAw

jWdw hY, bRhmiv`idAw Awid (sm`gR) smUh guxW krky guxI purK sB dySW’c (pUjq)pUjy jWdy hn[ rUp drb jobn shq; sukul jnm bhu bMD] iv`idAw ibn soiBq nhI; ijau kysU ibn gMD] 1] (jobn)suMdr rUp vwlw, (drb)Dn vwlw DnI, (sukul)sRySt kul’c jnm vwlw, (bhu)bhuqy (bMD)sbMDIAW vwlw BI BwvyN hovy, pr -bRhm iv`idAw qoN (ibn)ibnw au~kw hI nhI (soiBq) SoBdw, ijvyN kysU ibRC dy &ul (gMD)sugMDI qoN ibn huMdy hn[ AlMkwr pt ByK ibn; X`dip hoie kurUp] soBq sMqn sBw iQq; jn ivdÍwn AnUp] suMdr (AlMkwr) gihxy, suMdr (pt)bsqR vwly ByK qoN ibn (X`dip) BwvyN (kurUp)Koty rUp vwlw (hoie)hovy, auh bRhmiv`idAw sihq (ivdÍwn) iv`dvwn (jn) ipAwry sMqn dI sBw’c (iQq)iesiQq ho ky (AnUp)aupmw qoN rihq, Bwv ijs dI aupmw n ho sky, (soBq)SoBnIk huMdw hY[

32.ibMdI dI vrqoN bwry pRym bynqI:- kotwn koit sUrjW dy pRkwSk s`cy siqgurU swihbwn jI ny ijvyN 2 ibMdI lweI hY, iqvyN 2 hI inScy krky TIk hY, cwhy K`by cwhy s`jy, ijvyN inis bwsur.ipRA ipRA muiK tyrau; nˆØId plk nhI.jwigE] (nˆØId)ibMdI nMny dI ibhwrI dy K`by pwsy hY, ies nUM ilKwrI jW Cwpy dI ZlqI kih ky ibhwrI dy s`jy pwsy nINd ilKx dw iksy nUM koeI h`k nhIN[ hW jI! srUpW dI rwie lY ky, bhu sMmqI nwl soD ho skdI hY[ AwpxI miq nhIN vrqxI[ XQw:- mn kI miq.iqAwghu hir jn; eyhw bwq kTYnI] nˆØId A`Kr nUM Su`D mMn ky SrDw sihq nmskwr krnI hY[ sRI gurU jI ny swfy mn nUM iekwgR krn leI ibhwrI qoN pihlW ibMdI lwaux dw kOqk vrqwieAw hY[ bhuq QWeI ibMdI n lwauxy krky dUhry ArQ bx jWdy hn[ jo quDu BwvY; sweI BlI kwr] (sweI) auh (kwr)ikrq (BlI)cMgI hY[ sweI ibnw ibMdI dy pwT krnw[ jy ibMdI lweI jwvy qW ArQ bxygw, hy (sweI)sweIN mwlk vwihgurU jI! (jo)ijhVI kwr (quD)Awp jI nUM (BwvY)BwauNdI hY

Page 108: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 108

(sweI)auho hI cMgI hY[ ieauN sweI ibMdI ibnw aucwrIey qW do ArQ ho skdy hn, ie`k ibMdI nwl qy ie`k ibMdI qoN ibnw[ byAMq hI AYsy pRmwx hn, jy ibMdI qoN ibnw aucwrIey qW ArQ vDyry bnxgy[ sRI dmdmI tkswl Anuswr aucwrn krnw krwauxw hY[ ijs qr@W AwpxI miq nwl bolx ’c inrIAW hI ibMdIAW lwaux l`g gey hn, ieh nhIN sjdIAW[ ibMdI lwaux nwl ArQ ie`ko hI rih jwvygw[ ij`Qy 2 ^ws loV hovy, au~Qy 2 isr& bolx ’c ibMdI lweI jWdI hY, au~pr nhIN ilKxI[ AwpxI miq nwl gurbwxI ’c ibMdI ilKxI bhuq v`fw pwp hY[ sweI nwmu Amolu;

kIm n koeI jwxdo] ie`Qy sweIN pwT krnw hY[ poQI ’qy ibMdI nhIN ilKxI, AwpxI fweIrI ’qy ilKo[ vwDU ibMdIAW lwauxIAW tkswl dy aucwrn dy ault hY[ jy AsIN i^Awl krIey qW swfy bolx’c pihlW hI bhuq ibMdIAW l`gdIAW hn[ hukmI, qwxu, quDno mMmy dI ibhwrI qoN bwAd q`qy dy kMny nUM nMny dy hoVy nUM AsIN byiDAwny ibMdI boldy hW[ iesy qr@W gOr kIiqAW pqw l`gygw ik byAMq hI ibMdIAW lw rhy hW[ ^ws 2 jg@w’qy tkswl AMdr ij`Qy 2 ibMdI bolx dw hukm hY, au~Qy 2 hI bolxI hY[ ieh Xwd rhy au~pr ilKxw nhIN, kyvl pVn’c hI ibMdI lwauxI hY[ (iesy qr@W it`pI bwry smJxw jI[ Andu suxhu vfBwgIho; sgl mnorQ pUry] Andu nUM AnMdu nhIN kihxw[ jy koeI khy ibMdI it`pI ibnw aucwrn sjdw nhIN, ijhVy pyRmI ibMdI it`pI ibnw aucwrn pkwauNdy hn, aun@W dI rsnw ’qy AYsw rs AwauNdw hY, jo ibMdI it`pI ibnw aucwrn sj jWdw hY[ SrDwlU pyRmI ibnw ibMdI it`pI dy SuD aucwrn dw SuD AiBAws krdy hn, SuDI dw AiBAws krny krky bVw BwrI AnMd hY[

ibnw vIcwry vwDU ibMdIAW lwaux dI bjwey, gMBIr vIcwr krky, ArQW dI Koj, Su`DI dw AiBAws krnw cwhIdw hY[ so ibMdI nwl ArQ ie`ko hI rih jWdw hY, hryk pd dy ArQW dI Koj dI loV bhuq hI zrUrI hY[ prmpUjnIk gurU gur siqgurU nwnk dyv swihb s`cy pwiqSwh jI dI Apwr s`cI ikRpw duAwrw, sMqW mhWpurKW dI Amolk s`cI rsnw qoN Su`D aucwrn dI mwnqw mhwnqw, gurU swKIAW sux ky, Awp pV@ ky hI SuD aucwrn dI pRIqI l`gdI hY[ Su`D aucwrx imhnq krky, bwr 2 pV@ 2 ky prmpiv`qR prmpUjnIk gurbwxI jI dI ivSyS Su`DI dI pRwpqI huMdI hY, ieh qW kyvl ikRpw dI hI dwiq hY, nhIN qW bhuq swry pyRmI pRIqI qW r`Kdy hn, pr smW nhIN imldw[ mY sBu ikCu Coif; pRB quhI iDAwieAw] Anuswr DMdy iqAwg ky SuDI nhIN kr skdy[ ^ws suKdwiek bynqI hY ik pUrn SuD 2 pUrIAW lgW lw ky AMimRq

Page 109: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 109

bwxI rIkwrf krky, Awp suxo qy pRymIAW nUM suxw ky ZlqIAW TIk kro[ ies qr@W sMQw krn vwly pRymI, SuD aucwrn vwly ausqwd qoN sMQw lYx[ jdoN koeI pyRmI in`qnym kry qdoN pRymI sRI gutky swihb jI pRkwS krky suxn aus dIAW ZlqIAW d`sdy rihx[ ijhVy pyRmI spIkrW ’c bwxI pV@dy hn, auh gurbwxI dI SuDI dw ^ws i^Awl krn[ ijhVy SuDI dw i^Awl nhIN krdy, aun@W nUM Zlq bwxI p`k jWdI hY[ ies FMg nwl imhnq krky siqgurU gRMQ swihb jI qoN mn buD icq surq rom 2’c gurbwxI pRwpq kro, ikauN jo gurU pRmysr jI Awpxy pRymI dy idl idmwZ’c hr smyN

gurbwxI Byjdy rihMdy hn, AMdr bwhr gurbwxI dy drSn krvw ky, gurU pRymw-BgqI sihq inrgun srgun dI eykqw Ajpw jwp AsMK SuB guxW dy pRkwS inrgun srUp’c lIxqw b^Sdy hn, AMimRq gurbwxI dw in`qnym zbwnI krn dI bjwey, sRI gutky poQI swihb jI qoN dyK ky krn dw vDyry &L hY[ pyRm SrDw sihq lgW lw 2 ky SuD aucwrn krky, Awpxy kMnW nUM AMimRq gurbwxI jI dI Duin sunwauxI cwhIdI hY[ Qkwvt kwrn, jykr gupq pwT krnw hovy, muK ’c rsnw ihlw ky pUrIAW lgW lw ky, SuD in`qnym krnw cwhIdw hY[ Su`D bol ky krn dw bhuqw 2 hI &L hY[ jykr ing@w mwr ky hI pwT kIqw jwvy qW pUrw &L nhIN hY[ keIAW swlW qoN AsIN jo in`qnym krdy hW, auh swnUM lgW, ArQW smyq Xwd hoxw cwhIdw hY[ jykr Awpo iv`cIN iml ky ie`k pV@y qW dUjy dyKx, vwro vwrI ie`k 2 pauVI SuD pV@I jwvy qW vDyry itkwA, &L imly[ lMmy smyN qoN in`qnym krn vwlw koeI ivrlw pyRmI hI lgW ArQW sihq SuD mUl mMqR ilK skygw[

33.iv`idAwrQI dy 17 AOgux:- sMgxw.frnw.DImI Avwj, n`k’c bolxw.bysurw[ rs n hoxw[ kW dI Avwj[ tutw Pu`tw[ KMfq pV@nw[ A`KrW dy sQwn C`fxy[ ivAwkrx qoN Anjwx[ byqwlw pV@nw[ izAwdw isr mwrnw[ brIk nIvIN Avwz[ ArQW qoN rihq, mlIn[ gurU syvw qoN B`jxw[

34.prmpUjnIk gurmuKI jI dI mihmw:- gurbwxI vwihgurU jI dI pRwpqI, gurbwxI pV@n suxn ilKx vIcwrn, in`qnym kQw kIrqn dw ivSyS AnMd gurmuKI’c hI pRwpq huMdw hY[ gurmuKI ’c hI Su`D aucwrn ho skdw hY[ gurmuKI is`K ky, DMn sRI gurU gRMQ swihb jI dy b^Sy gurbwxI kQw kIrqn Bjn ismrn bMdgI AsMK SuB gux Awp pRwpq kro, b`icAw nUM krwau, jmW jUnW qoN bco bcwau[

Page 110: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 110

sB qy vfw siqguru nwnku; SWqI iKmw sihj DIrj pRym Anyk SuB guxW dy swgr Anq klw dy mwlk, is`K Drm dy bwnI, pwrbRhm ky gur Avqwr hox kwrn, Awp jI ny AwpxI gurmuKI il`pI rcI[ (gurmuKI) (gur+muKI)muKI gurU pihly pwiqSwh jI dy muKwribMd qoN pRgtxy krky, ies il`pI dw nwm gurmuKI hY[ Awp jI ny pYNqI A`Kr lgW dIAW SklW, aun@W dIAW AvwzW bxw ky, AwpxI v`KrI vrxmwlw kwiem kIqI, sMswr Br dIAW swrIAW bolIAW qoN syRSt hY[ ies’c AwpxI AMimRq rUp prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy gurbwxI jI aucwr ky, ies nUM hor BI prmpiv`qR srboqm bxw idqw[ jYsy ie`k qW sMpUrn gurW dI rcI krky, Awpxy Awp ’c sMpUrn

hY, dUjw ies ’c AMimRq rUp DurW dy s`cy gurbwxI jI aucwry hn[ XQw:- ssY.soie isRsit ijin swjI; sBnw swihbu eyku BieAw] sRI gurU nwnk pRkwS’c izkr AwauNdw hY ik jdoN BweI bwlw jI, lwlw pnUM KfUrIAw, siqgurU jI dy cwcy lwl cMd jI qoN siqgurU pihly pwiqSwh jI dI Avqwr p`qRI ilAwey, qW siqkwr leI siqgurU dUjy pwiqSwh jI ny BwrI pRsMn ho ky, gurqw isMGwsx qoN au~T ky, pUrn Adb SrDw siqkwr ipAwr nwl, Avqwr p`qRI nUM Awpxy sIs ’qy r`K ky ikhw, “hy ipAwirE! qusIN dwsndws nUM pRIqm jI dy drSn hI krvw idqy hn[ ”dyvnwgrI A`KrW ’c dyK ky hukm kIqw, “AYsw kOx pyRmI hY, jo dovyN BwSw jwxdw hovy, ies nUM prmpUjnIk gurmuKI A`KrW’c ilK dyvy[ ”qdoN pyRmIAW ny d`isAw ik sulqwnpurIAw pYVw moKw nwmy ie`k is`K hY, ijs ny siqgurU pihly pwiqswh jI dI mhwn sMgq syvw krky gurmuKI’c bRhmiv`idAw is`KI hY[ XQw:- sorTw] siqgur ikRpw inDwn; gurU nwnk jgu ibdq j`b] sMgq kIn mhwn; jwnI ib`idAw vrn q`b] (sRI nw:pR:)aupRokq ieiqhwsk pRmwxW Anuswr gurmuKI A`Kr pihly pwiqswh siqgurU nwnk dyv swihb jI ny hI rcy, A`gy pV@wey[

gurmuKI mihmw, mukq mwrg gRMQ ’coN:- swihb sRI gurU goibMd isMG swihb jI dy prmpiv`qR prm pUjnIk s`cy crn-kmlW ivKy, is`KW ny pRym bynMqI kIqI, “hy gRIb invwj s`cy pwiqSwh jI! eIrKwlU gurmuKI dI inMidAw krdy hn[ shsikRqI nUM dyv bwxI AwKdy hn[ ”bcn hoieAw, “hy BweI! sMsikRq dyviqAW dI ArwDnw krky pRgt hoeI hY, gurmuKI pRymI is`KW ipAwirAW dy pyRm krky pRgt hoeI hY[ dyvqy AvqwrW nUM pUjdy hn, Avqwr dyviqAW nUM quC jwxdy hn[ hy is`Ko! gurU pRmysr jI srb`g hn, dyvqy Alp`g hn[ qu`C miq vwly pSU mnu`K hn, jo gurmuKI nMU inMd dy

Page 111: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 111

hn[ gurU jI ny sRb`q dy Bly leI, gurmuKI A`Kr suKwly bxwey hn[ klXugI jIvW dy auDwr leI, mukq Bugq dyvxy vwly hn[ ien@W ’qy Brosw r`Ko, iehI sMswr qoN pwr krngy[ ”

siqgurU sRI gurU goibMd isMG swihb jI mhwrwj nrbdw ndI iknwry pUrn AnMd smyq bYTy hn[ is`KW Arz kIqI, “hy s`cy gurU swihb jI! shsikRqI cMgI hY jW gurmuKI?”gurU jI ny hukm kIqw, “hy ipAwirE! qusIN hmySw gurbwxI jI, gurmuKI il`pI ’c hI piV@Aw kro[ gurmuKI A`KrW ’c gurmuKI hMs bolI hY, pV@n nwl ArQ sOKw Bws jWdw hY, bysmJ BI smJ jWdw hY[ jy koeI bwrW vr@y kWSI ivKy, sMsikRq iv`idAw, ivAwkrx dy Kt AMg pV@y, iPr BI dUjy nUM smJ nhIN AwauNdI, kyvl Awpxy Awp hI smJ skygw, auh BI jy ilAwkq vwlw hovy, ieh KUh dy pwxI vWg hY[ gurmuKI A`KrW ’c pMjwbI bolI vrKw dy jl vWg suKdwiek hY[ jy shsikRqI pV@n ’c pUrw &wiedw huMdw, qW prmpUjnIk siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI gurmuKI dI isrjxw hI n krdy[ qusIN gurmuKI A`KrW ’c pMjwbI pV@o, ieho swfw s`cw sucw au~cw Drm hY[ siqjug qyRqw duAwpur ’c shsikRqI pV@n nwl Byd nhIN sI Kul@dw, swirAW jIvW dI mUV@ miq hI rihMdI hY[ ies leI Akwl purKu jI dw hukm mMn ky, siqgurU nwnk inrMkwrI jI ny gurmuKI A`KrW ’c prmpUjnIk s`cy gurbwxI jI nUM SSoBq kIqw, qW sB nUM pV@ sux ky, ArQ smJx l`gy[ vydW SwsqRW dy pV@n vwilAW nUM eIrKw PurdI hY, ik gurmuKI SUdRI il`pI hY[ hy pRymIEN! siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy AMimRq s`cy bwxI jI pV@n nwl pyRm vYrwg vDdw hY, vwihgurU jI dI swiKAwqqw huMdI hY[ SwsqRW dy pV@ny krky vYrwg Gtdw hY[ ”

35.siqgurU nwnk dyv swihb jI dI dsvIN joiq siqgurU goibMdisMG swihb ^wlsw s`cy pwiqSwh jI ny sRI dmdmy swihb jI ivKy, klmW GV 2 ky ilKxsr’c su`tIAW, hukm kIqw, “jo 2 BI guris`K mweI BweI ie`Qy Awaux, BwvyN mMny pRmMny iv`dvwn BI ikauN n hox, qW BI auh gurmuKI dy pYNqI A`Kr ilKx, ikauNik gurmuKI siqgurU nwnk dyv swihb jI ny swjI hY[ ies leI gurmuKI pYNqI ilKx dI mhwn mhwnqw hY[ ies qoN hr ie`k nUM gurmuKI A`KrW dI mhwnqw pRwpq huMdI hY[ s`cy pwiqSwh jI dy mn’c siqgurU nwnk dyv swihb jI dI rcI im`TI ipAwrI bolI nwl ikqnw AQwh ipAwr siqkwr hY[ BwvyN dunIAW’qy ibAMq hI Drm, mhWpurS hoey hn, pr iksy ny BI AwpxI rcI il`pI dI pYNqI ilKx nUM nhIN ikhw[ DMn hn DMn

Page 112: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 112

hn DMn hn vwihgurU s`cy siqgurU goibMdisMG swihb ^lwsw jI, DMn hn! ies leI b`icAW nUM gurmuKI pV@wauxI AqI hI zrUrI hY, qW jo auh SuD bwxI pV@ skx[ pV@waux vwly pRymI muhwrnI cMgI qr@W Su`D pV@waux, ijs krky Su`D pV@n qy gurbwxI gurU jI dw siqkwr hovy[ lgW dI pUrI Su`DI ibnw gurbwxI jI Su`D nhIN pVy@ jw skdy[

36.s`cKMf vwsI sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI, sRI hzUr swihb jI ivKy, godwvrI iknwry ’qy AMimRq vyly h`Q mWj rhy sn[ gVveI suvrn isMG jI ny pu`iCAw, “bwbw jI! ndI ’c KV@w isMG, a A pYNqI A`Kr bwr 2 ikauN pV@ irhw hY?”qW Awp jI ny ikhw, “gurmuKw! ieh bRhmigAwnI bwbw im`q isMG jI hn,

ijn@W dI surqI siqgurU nwnk dyv swihb jI dy prmpUjnIk s`cy crnkmlW’c cuBI hoeI hY[ ien@W dw pyRm hY ik gurmuKI dy pYNqI A`Kr, vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dy muKoN inkly hn, ies leI bwr 2 nmskwr krky pV@dy hn[ ”ieh sux ky gVveI ivsmwd ho igAw[ so bwbw im`q isMG jI ny gurmuKI A`KrW dI mhwn mhwnqw jxw ky, sMswr nUM gurmuKI pV@n dw sMdyS idqw[ gurmuKI il`pI Awpxy Awp ’c sMpUrn il`pI hY[ hr bolI dw aucwrx pYNqI A`KrI’coN imldw hY[ ies nUM C`f ky hor BwSW pV@waux nwl b`cy gurbwxI jI dI pRwpqI nhIN kr skdy, sgoN cMcl ho jWdy hn[ gurmuKI A`Kr pV@ pV@w ky, gurbwxI jI dIAW lgW cyqy krn dy kRoVW hI puMn, Awqm suK itkwA PL hn[ ijhVw pUrn AnMd gurmuKI A`KrW ’c gurbwxI jI pV@n suxn, kQw kIrqn dI prmpiv`qR mhW ipAwrI im`TI s`cI Duin ’c hY, auh hor bolI ’c nhIN ho skdw[ ies leI pyRmI auqSwh pyRm ipAwr siqkwr nwl gurmuKI pV@ ky gurbwxI jI dI sMQw krky, ArQ vIcwr ky, kQw kIrqn krky, kQw kIrqn isKwA ky, gurbwxI dI sMQw krw ky, gurqw ibrwjmwn vwihgurU siqgurU gMRQ swihb jI qoN hr smyN Awpxy iDAwn surq idl idmwZ’c gurbwxI pRwpq krky, gurU pRymw-BgqI sihq inrgun srgun dI eykqw pRwpq krky inhwl hox, siqgurU swihb dIAW KuSIAW pRwpq krn[

37.pwrbRhm ky gur Avqwr siqgurU Arjn dyv swihb jI ny, pUrn bRhmigAwnI bwby mwDo dws jI nUM guris`KI dy SuB s`cy Drm pRcwr leI kSmIr ByijAw[ pMfqW ny gurmuKI ’qy qrk kIqI qW prmpUjnIk bwby jI ikhw, “qusIN sMsikRq dy ArQ pV@wvoNgy, qW auh BI gurmuKI il`pI’c hI pV@wvoNgy jW A`gy suxwvoNgy[

Page 113: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 113

ies leI gurmuKI qoN ibnw sr nhIN skdw[ vydW nUM Bgvwn jI dy suAws mMndy hoN, koit bRhmMf nUM rcn vwly sRI Bgvwn jI ny, vwihgurU siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dw prmpiv`qR SuB s`cw Avqwr Dwr ky gurmuKI il`pI rc ky, ies ’c gurbwxI jI aucwr ky, sRb`q dw Blw kIqw hY[ hy gurU ipAwirE! gurmuKI is`Ko[ ”

38.prmpUjnIk gurmuKI is`Ko jI:- {vwihgurU DMn bwbw dIp isMG swihb ^wlsw jI hux sIs qlI ’qy r`K ky zwlmW dy f`kry kr rhy hn! }

38.bolI dy ArQ:- ijn@W swrQk AvwzW rwhIN, Awpxy vIcwr dUijAW A`gy pRgt kIqy jwx, aun@W dy smUh nUM bolI khIdw hY[ bolI do qr@W dI hY:- 1bol cwl dI

bolI, Awm lokW dI bolI hY[ ie`k hI dyS dI bolI’c, keI ielwkeI bolIAW

huMdIAW hn[ ijvyN duAwbI, mwJI, mlveI, lihMdI, phwVI Awid[ 2ies dy ault swihqk jW tkswlI bolI, swry dyS dI bolI hY[ ieho hI dyS dy lyKkW, srkwrI d&qrW, AKbwrW’qy is`iKAw dw mwiDAm huMdI hY[ ieh mWjI svwrI, nym b`D huMdI hY[ ieh bol cwl dIAW bolIAW’coN kImqI SuD cMgy 2 SbdW krky BrpUr huMdI hY[

39.gurmuKI bolI nUM Su`D ilKx dw ivSyS sunihrI inXm ieh hY, ijvyN bolIey iqvyN ilKIey[ AMgryzI ’c keI QweIN ilKy A`Kr c`up rihMdy hn[ ijvyN AMgryzI dI sI ikqy k`ky, ikqy s`sy dw kMm idMdI hY, ieauN AMgryzI bhuq hI byinXmI nwl pV@I ilKIdI hY[ is`Kx vwly nUM bhuq imhnq krnI pYNdI hY, mgz Q`k jWdw hY, pr gurmuKI A`Kr bdldy nhIN, ijvyN k`ky ny k`kw hI rihxw hY[ swihqk jW tkswlI bolI nUM ilKx leI, iv`dvwnW ny jo inXm bxwey hn, aun@W nUM ivAwkrn AwiKAw jWdw hY[ bolI dI TIk vrqoN krn leI, ivAwkrn dy inXmW’c bol ky, bolI swihqk rUp DwrdI hY[

40.vrnmwlw (pYNqI):- bolI dy swry (vrn)A`KrW dy smUh nUM vrnmwlw kihMdy hn[ gurmuKI il`pI vrnmwlw dy pYNqI A`Kr hn, ies nUM pYNqI kihMdy hn[ a A e s h, k K g G |, c c j J \, t T f F x, q Q d D n, p P b B m, X r l v V[ ien@W’c &wrsI dIAW Cy DunIAW hn:- S, SSw, Syr[ ^, ^` w, sur^[ Z, Z`Zw, Zubwrw[ z, z`zw, jhwz[ &, &`&w, &vwrw[ LwLw, jIB dI nok qwlU nwl Cohx qoN ieh Avwz aucwrIdI hY, ijvyN kwL, GoL, pILw[ )vrn:- mnuK dI Avwz nUM pRgt krn leI jo icMn@ imQy hn, aun@W nUM (vrn)A`Kr ikhw jWdw hY, ijvyN swrI

Page 114: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 114

pYNqI hY[ imQy icMn@W dIAW AvwzW nUM pRgt krn leI bu`l@, jIB, dMd, qwlU, sMG, nwsW Awid mUMh dy swry AMg kMm krdy hn[ A`KrW dy Byd cwr qr@W krky hn:- 1svr:- ijn@W A`KrW dw aucwrn hor A`Kr dI shwieqw qoN ibnw hovy[ a, A, e, kyvl iqMn hI svr A`Kr hn, bwkI 32 A`KrW nUM ds dIAW ds swrIAW lgW l`gdIAW hn)2ivAMjn:- jo A`Kr svr dI shwieqw nwl boly jwx[ gurmuKI ’c s qoN V q`k 32 A`Kr ivAMjn hn)3Anunwisk:- auh A`Kr ijn@W dw aucwrn n`k rwhI huMdw hY, ijvyN |, \, x, n, m, Anunwisk A`KrW dy aucwrn’c auN\ hI ibMdI rLI huMdI hY, ien@W nwl Awm krky ibMdI nhIN l`gdI[ ien@W nwl ibMdI dI vrqoN au~Qy hI huMdI hY, ij`Qy Sbd dw bhu bcn rUp ilKxw hovy, ijvyN ien@W, aun@W, qrKwxW, Awid

nwl ibMdI l`gygI, pr lMmw, gMnw, iknw, Awnw.Awid SbdwN’c Anunwisk A`KrW nwl l`gIAW lgW nwl ibMdI nhIN l`gdI[ Anunwisk dy Agly jW ipCly A`Kr dI lg nwl BI ibMdI jW it`pI nhIN l`gdI, ijvyN rwxI, nYx Awid[

4du`q:- gurmuKI ’c jo A`Kr ivAMjnW dy pYirW ’c joV ky vrqy jWdy hn, auh du`q vrn hn[ gurmuKI ’c Awm krky (A`Dw hwhw H) (A`Dw rwrw R) (A`Dw vwvw Í) (A`Dy XXy iqMn Î Ï ´hn[ aupRokq duq A`KrW smyq siqgurU gRMQ swihb jI’c hor du`q A`Kr ieh hn:- g, c, t, T, q, n, X Awid[

gurmuKI pYNqI dIAW lgW, icMn@, aucwrn AsQwn ieauN hn:- 1a aUVw, gurmuKI il`pI dI vrnmwlw dw pihlw A`Kr hY[ aUVw mukqw nhIN bolxw, ieh svr hY[ ies dw aucwrn bul@W dI shwieqw nwl huMdw hY[ aUVy nUM AONkV, dulYNkVy, hoVw, iqMn lgW l`gdIAW hn[ E, aUVy dw mUMh Kul@w hovy qW hoVw boldw hY[ aUVy nUM it`pI nhIN l`gdI, ibMdI l`gdI hY[

2A AYVw, gurmuKI il`pI dI vrnmwlw dw dUjw svr A`Kr hY[ ies dw aucwrn kMT duAwrw huMdw hY[ ies nUM mukqw w Y O ieh cwr lgW l`gdIAW[ AYVy mukqy nUM ibMdI nhIN l`gdI, it`pI l`gdI hY[

3e eIVI, gurmuKI vrnmwlw dw qIjw svr A`Kr hY[ ies dw aucwrn AsQwn qwlU hY[ i I y iqMn lgW l`gdIAW hn[ eIVI mukqw nhIN huMdI)ies qoN A`gy 32 A`KrW nUM swrIAW lgW l`gdIAW hn[ (4s s`sw aucwrn sQwn dMd hn) (5h hwhw, 6k k`kw, 7K K`Kw, 8g g`gw, 9G GGw aucwrn AsQwn kMT hY) (10| |M|w aucwrn kMT, n`k qoN huMdw hY) (11c c`cw, 12C C`Cw, 13j j`jw, 14J J`jw, aucwrn AsQwn

Page 115: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 115

qwlU hY) (15\ \M\w, qwlU qy n`k qoN aucwro) (16t tYNkw, mUMh dI C`q, n`k qoN aucwro) (17T T`Tw, 18f f`fw, 19F F`fw, aucwrn AsQwn mUMh dI C`q hY) (20x xwxw, mUMh dI C`q qy nwiskW qoN aucwro) (21q q`qw, 22Q Q`Qw, aucwrn AsQwn dMd hn) (23d d`dw, aucwrn sQwn dMd hn, jIB dI nok, au~prly dMdW dy mUl’c l`gx qoN ies dw sbd sp`St huMdw hY) (24D D`dw, aucwrn AsQwn dMd hn) (25n n`nw, dMdW, n`k duAwrw aucwro) (26p p`pw, 27P P`Pw, 28b b`bw, 29B B`bw, aucwrn AsQwn bul@ hn) (30m mMmw, aucwrn sQwn hoNT, nwiskW hn) (31X XeIAw, qwlU qoN aucwro) (32r rwrw, aucwrn sQwn muK hY) (33l l`lw, aucwrn sQwn mUMh dI C`q hY) (34v vwvw

aucwrn sQwn dMd, hoNT hn) (35V VwVw, aucwrn sQwn mUMh dI C`q hY) (S

S`Sw, s`sy dw aucwrn AsQwn dMd hn[ S`Sy dw aucwrn sQwn qwlU hY, s, C dohW dw ivcwlw, S dw aucwrn AsQwn mUMh dw ivcwlw hY, S`Sw boilAW hvw dbw nwl bwhr inkldI hY Syr) (^ ^^w, K aucwrn sQwn kMT hY) (ibMdI sihq ^ aucwrn sQwn sMG hY) (Z Z`Zw, aucwrn sQwn kMT, sMG hY) (z z`zw, j dw aucwrn AsQwn dMd hn) (P dw aucwrn AsQwn bul@ hn[ )au&, &wrsI, & bolx l`igAW mUMh’coN qyzI nwl hvw inkldI hY[ & dw aucwrn AsQwn mUMh, bu`l@ hn) (L L`Lw, jIB dI nok qwlU nwl Cohx qoN, L aucwrIdw hY)

vwihgurU gurpRswid] muhwrnI:- prmpUjnIk nwm rsIey q`q byqy mhwn praupkwrI, mhWpurS sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dw Amolk bcn hY, ik muhwrnI Bjn hY[ (muhwrnI) (mu)mUMh nUM (hwrnI)QkwauxI Bwv ijs nUM bolidAW 2 mUMh Q`k jwvy[ SuD muhwrnI dw SuD AiBAws, idl idmwZ’c pwxI qy icknweI vWg Asr krdw hY[ AMimRq gurbwxI dw aucwrn SuD bxw idMdw hY, Bwv muhwrnI dw ^Ub AiBAws krnw[ Awp jI dy ipAwry crn c`t ky, pRym bynqI hY jI, G`t qoN G`t ie`k hzwr vwrIN, muhwrnI bol ky ^Ub AiBAws kro jI ipAwry[ A Aw ie eI au aU ey AY E AO AM AW[ s sw is sI su sU sy sY so sO sM sW[ h hw ih hI hu hU hy hY ho hO hM hW[ k kw ik kI ku kU ky kY ko kO kM kW[ K Kw iK KI Ku KU Ky KY Ko KO KM KW[ g gw ig gI gu gU gy gY go gO gM gW[ G Gw iG GI Gu GU Gy GY Go GO GM GW[ | |w i| |I |u |U |y |Y |o |O |M |W[ c cw ic cI cu cU cy cY co cO cM cW[ C Cw iC CI Cu CU Cy CY Co CO CM CW[ j jw ij jI ju jU jy jY jo jO jM jW[ J Jw iJ JI Ju JU Jy JY Jo JO JM

Page 116: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 116

JW[ \ \w i\ \I \u \U \y \Y \o \O \M \W[ t tw it tI tu tU ty tY to tO tM tW[ T Tw iT TI Tu TU Ty TY To TO TM TW[ f fw if fI fu fU fy fY fo fO fM fW[ F Fw iF FI Fu FU Fy FY Fo FO FM FW[ x xw ix xI xu xU xy xY xo xO xM xW[ q qw iq qI qu qU qy qY qo qO qM qW[ Q Qw iQ QI Qu QU Qy QY Qo QO QM QW[ d dw id dI du dU dy dY do dO dM dW[ D Dw iD DI Du DU Dy DY Do DO DM DW[ n nw in nI nu nU ny nY no nO nM nW[ p pw ip pI pu pU py pY po pO pM pW[ P Pw iP PI Pu PU Py PY Po PO PM PW[ b bw ib bI bu bU by bY bo bO bM bW[ B Bw iB BI Bu BU By BY Bo BO BM BW[ m mw im mI mu mU my mY mo mO mM mW[ X Xw iX XI Xu XU Xy XY Xo XO XM XW[ r rw ir rI ru rU ry rY ro rO rM rW[ l lw il lI lu lU ly lY lo lO lM lW[ v vw iv vI vu vU vy vY vo vO vM vW[ V Vw iV VI Vu VU Vy VY Vo VO VM VW[ ivAwkrn Anuswr hr ie`k AKr dy aucwrn dy nIXq smyN nUM lg jW mwqRw kihMdy hn[ gurmuKI’c, lgW nwl iqMn icMn@W dI vrqoN huMdI hY, ien@W nUM lgwKr ikhw jWdw hY, ibMdI N)it`pI M)A`Dk `)ibMdI it`pI dw aucwrn sQwn n`k hY[ ibMdI:- kMnw ibhwrI lW dulW hoVw knOVw, Cy lgW nwl ibMdI dI vrqoN huMdI hY:- ijvyN:gW, nhIN, gyNd, kYNcI, jdoN, jON)mukqw ishwrI AOkV dulYNkVy cwr lgW nwl it`pI dI vrqoN kIqI jWdI hY, ijvyN:- cMd, isMG, cuMJ, gUMj[ ies qoN ibnw a, A, e, nwl lgwKrW dI vrqoN dy inXm kuJ iBMn hn, ijvyN a, A, e, nwl l`gx vwlIAW A`T lgW:- kMnw ibhwrI AONkV dulYNkV lW dulW hoVw knOVw nwl ibMdI l`gdI hY, ijvyN:- AWdr, sweIN, ikauN KwaUN jweyN AYNT hoNd sON[ keI QW lgW nwl ibMdI, it`pI dI vrqoN krn jW n krn nwl sbdW dy ArQW’c &rk pY jWdw hY[ ijvyN:- (smw)rc, (smW)vkq[ (suxw)d`s, (suxW)sux lvW[ ‘A’mukqw, ‘e’nUM ishwrI nwl it`pI dI vrqoN huMdI hY, ijvyN:- AMg, ieMdr[ A`Dk:- ijs A`Kr dI Avwz dUxI hovy, aus qoN pihly A`Kr’qy A`Dk lwieAw jWdw hY, A`Dk, mukqy ishwrI AONkV nwl l`gdw hY:- s`c, ie`k, Bu`K[ A`Dk dI TIk vrqoN bhuq hI zrUrI hY, ikauNik ies dI vrqoN krn jW n krn nwl SbdW dy ArQW’c &rk pY jWdw hY[ (aukw)aukw dyxw, (au~kw)iblkul, (Asq)iCpxw, (As`q)JUT[

ivSrwm icMn@:- (ivSrwm)TihrwE krky, ArQ jwxIdw hY[ ArQ vIcwr ky, ArQ dI tyk’qy ivSrwm lweIdw hY) (1fMfI:- [, ieh icMn@ vwk dy AMq’c, pUrn TihrwE leI hY]

Page 117: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 117

2pRSink icMn@:- ?, ieh icMn@ aun@W pUrn vwkW dy AMq’c AwauNdw hY, ijn@W’c koeI pRSn puiCAw igAw hovy[

3ivsimk icMn@:- !, ies icMn@ dI vrqoN iksy nUM sMboDn krn leI, KuSI ZmI, hYrwnI pYdw krn vwly bcnW nwl huMdI hY[ ivsimk ds pRkwr dy huMdy hn[ 1sMboDnI ivsimk:- iksy nUM bulwaux leI jW Awvwz dyx leI, ijvyN, vy! nI! Eie! hy! 2sUcnwvwck ivsimk:- qwVnw krn jW cyqMn krn leI, ijvyN, huiSAwr! ^brdwr! jwgdy rho! vyKIN! bcIN! )3pRsMswvwck ivsimk:- KuSI, hulws qy pRsMsw dy Bwv pRgt krn leI, ijvyN, vwhvw! b`ly! DMn! Awh! )4Sokvwck ivsimk:- du`K jW soZ pRgt krn leI, ijvyN au&! hwie! aueI! soZ! APsos! Awh! 5siqkwrvwck ivsimk:- iksy sbMDI, siqkwr jW ipAwr dy Bwv pRgt krn leI,

ijvyN AweIey jI! jI AwieAW nUM! DMn Bwg! )6iPtkwrvwck ivsimk:-

iPtkwr jW lwhnq dy Bwv pRgt krn leI, ijvyN iP`ty mUMh! by hXw! by Srm! l`K lwhnq! dur dur! d&w ho! r`b dI mwr! )7AsIsvwck ivsimk:- iksy leI AsIs jW ASIrvwd dy Bwv pRgt krn leI, ijvyN jug jug jIvyN! ijauNdy rhu! sweIN jIvy! TMfI vw Awvy! vDo Pu`lo! Blw hovy! buF suhwgx hovyN! )8ie`iCAwdwiek ivsimk:- mn dI ie`Cw pRgt krn leI, ijvyN, jy ikqy! hwie jy! hy r`b jI! hy dwqy jI! b^S lvo! Awid[ )9hYrwnIvwck ivsimk:- jo hYrwnI dy Bwv pRgt kry, ijvyN, hYN! hYN hYN! Awhw! au ho! hlw! vwh! vwh vwh! vwh BeI vwh! )10slwhuqwvwck ivsimk:- jo iksy dI slwhuqw jW vifAweI leI vrqy jwx, ijvyN, AwSky! SwbwS! b`ly b`ly! bilhwr! sdky! )kOmw:- 1lMby vwk’c, Bwv nUM v`K 2 sp`St krn leI, ie`k qoN v`D kOmy lwau[ kOmy l`gy hox qW ArQ sOKy smJdy hn, pV@n’c mhwn sOK AnMd huMdw hY)2jdoN vwk’c kI, ikauNik, qW, jo Awid Xojk n hox, qW ien@W dI QW’qy kOmw lwau[ ijvyN, sB cMgI qr@W jwxdy hn, hr QW scweI dI ij`q huMdI hY[ 3jdoN imSrq vwk’c pRDwn aupvwk nUM ikirAw ivSySx aupvwk qoN v`K kIqw jwvy qW kOmy lwau[

4jdoN iksy v`fy vwk dy aupvwk ‘qwhIauN’‘ies leI’‘sgoN’‘iPr BI’Awid XojkW nwl juVy hox, qW aun@W nUM A`f krn leI kOmy lwau[ ijvyN:- siqgurU gRMQ swihb jI s`cy nwm dy dwqy hn, qwhIauN qW pyRmI jn A`Kr 2’qy gurU Bwvnw Dwr ky

Page 118: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 118

nmskwr krdy hn)5Awm qOr’qy jdoN vWg, qy, Aqy jW Ar XojkW nwl juVy hox, qW aupvwkW’c kOmw nhIN l`gdw, pr jdoN ies qr@W dy aupvwk lMmy ho jwx, qW aun@W nUM v`K krn leI kOmw lwau[ jdoN iksy vwk’c ieko ijhy vwk AMS jW aupvwk vrqy jwx aun@W ivckwr koeI Xojk n hovy, qW hr vwkMS jW aupvwk ip`CoN kOmw lwau[ ijvyN:- siqgurU swihb dw dIvwn hwl ie`k hzwr Put lMmw, Cy sO Put cOVw qy p`cI Pu`t au~cw hY)6jdoN iksy vwk’c SbdW dy joVy vrqy jwx, aun@W ivckwr koeI Xojk n hovy, qW hr joVy qoN ip`CoN kOmw lwau[ ijvyN:- DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI dy s`cy su`cy au~cy dr Gr’c, aUc nIc, jwq pwq, AmIr gRIb dw Byd Bwv nhIN)7jdoN iksy nwauN leI bhuq swry ivSySx hox, qW A^Irly dy dohW ivcwkwr kOmy dI QW, ‘qy’ jW ‘Aqy’ lgdw hY[ ijvyN:- DMn siqgurU gRMQ swihb jI s`cy pwiqSwh jI, nwm pyRm inmRqw hlImI gRIbI iKmw pUrn bRhmigAwn dy ju`go jug dwqy, pwrbRhm jI dy Avqwr hn)8jdoN iksy aupvwk nUM puTy kOimAW’c ilKxw hovy, qW puTy kOmy SurU krn qoN pihlW kOmw lwau[ ijvyN:- sMq jI ny ikhw, “hy pRymIEN! suAws 2 DMn siqgurU Arjn dyv swihb jI jpo[ ”ibMdI kOmw:- (; )ibMdI kOmw aus smyN l`gdw hY, jdoN vwk’c kOmy nwloN vDyry TihrwE hovy[ jdoN iksy vwk’c Aijhy aupvwk hox, qW aun@W nUM v`K krn leI ibMdI kOmw lwau[ AibnwsI; nwhI ikCu KMf] )duibMdI:- 1 (:)ijs smyN iksy Sbd dy AKr pUry n ilKxy hox qW duibMdI lwau[ ijvyN, s: (srdwr)

2jdoN iksy vwk’c do ih`sy hox, pihlw ih`sw Awpxy Awp’c pUrw idKweI dyvy qy dUjw ih`sw pihly dI ivAwiKAw krdw hovy, qW aun@W dy ivckwr duibMdI lwau[ ijvyNDMn vwihgurU siqgurU goibMdisMG swihb jI ny, svw l`K nwl ie`k 2 isMG nUM lVwieAw:v`fy 2 hMkwrI buirAwr aun@W dy qyz pRqwp A`gy nhIN itk sky)fYS:- 1 (-)jdoN iksy vwk’c koeI vwDU g`l AwKxI hovy, ijvyN, myry i^Awl Anuswr- QoV@w ghu nwl suxnw- qyrI lwprvwhI hI qyrI As&lqw dw kwrn hY)2 (-)nwtkI vwrqwlwp smyN ieh inSwnI vrqo[ ijvyN, vIr Syr isMGw- qUM bhuq hswauNdw eyN[ nwhr isMG- hW beI qUM ikhVw G`t eyN[ 3QQlwaux jW ADUrI g`l pRgt krdy smyN[ mYN-m-mYN-A`j, s-kUl nhIN igAw)duibMdI fYS:- (:- )ies icMn dI vrqoN cIzW dw vyrvw, audwhrx, jW tUk dyx smyN BI kIqI jWdI hY, ijvyN, vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dy AMimRq bwxI jI ’c bhuqy swry &wrsI SbdW dy pRc`lq rUpW dI vrqoN

Page 119: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 119

imldI hY, ijvyN:- kwgd, kwdIAW, hukm, swier Awid)pu`Ty kOmy[ (“ ”)do qr@W dy huMdy hn, iekihry qy dUhry[

1jdoN iksy dI khI hoeI g`l nUM ijauN dw iqauN iliKAw jwvy, qW auh dUhry puTy kOimAW’c ilKI jWdI hY, ijvyN, DMn vwihgurU srUp siqgurU swihb jI ny BwrI bIr-rs’c ieh bIr-rsI SuB s`cy bcn khy, “svw lwK sy eyk lVwaUN; qbY gurU goibMdisMG nwm khwaUN] ”

2iksy aupnwm, Sbd, jW rcnw v`l ^ws iDAwn duAwaux leI iekihry puTy kOmy lwau[ ijvyN, ieh sqrW‘sRI gurmuiK pRkwS’ gRMQ jo sMq bwbw gurbcn isMG jI ‘^wlsw’ jI ny rcy hn, aun@W’coN leIAW geIAW hn)brYkt[ ( ), { }nwtkW ’c iksy pwqR dw hulIAw jW aus dy idl dy Bwv smJwaux leI:- BweI audY isMG jI {ih`k QwpV ky}kysrI cMd dI &Oj’c jw ky, aus dw isr v`F ky ilAwauxgy[ vwk ’c Awey iksy Sbd dy ArQ sp`St krn leI, ijvyN, gu: pR: sU: (gur pRqwp sUrj)BweI sMqoK isMG jI dI rcnw hY[

joVnI:- (-)1jdoN koeI vwk ilKdy smyN sqr dy A^Ir ’c Sbd pUrw n AwauNdw hovy, qW aus nUM qoV ky dUjI sqr ’c ilAwaux leI joVnI dI vrqoN huMdI hY[ 2smwsI Sbd bxwauNdy smyN, ijvyN, bIr-rsI[ ibMdI:- (.)AMkW nwl, ijvyN, 1.2.)Cut mroVI[ (’)ieh icMn@ iksy Sbd dy C`fy hoey A`Kr leI vriqAw jWdw hY, ijvyN:- ’coN=iv`coN)DMn DMn siqgurU, nwnk nwm cV@dI klw! qyry Bwxy srb`q dw Blw! boly so inhwl! siq sRI Akwl! vwihgurUjI kw ^wlsw! vwihgurUjI kI &qyh] gurpRswid bRhm iv`idAw pRkrx sMpUrnM gurpRswid]

gurpRswid jnm sMskwr[

gurpRswid vwihgurU gurmiq jnm sMskwr pRkrx ArMB:- hryk b`cy skUl

Byjx qoN pihlW 500 gurSbd cyqy krvwey jwx jI[ (grBwDwn)grB Tihrnw, jnm, (nwm-krx) nwm Drnw, J`gw pwauxw, jUVw krnw, dsqwr sjwauxI Awid jnm sMskwr hn[ ienW@ swirAW simAW ’qy Ardws krnI[

1. hr gurduAwry swihb jI ivKy, SuB is`iKAw ilKI hovy ik sicAwry pyRmI, rogI duKI kwmnw vwly jIvW leI gurduAwirAW ’c ^ws pRbMD krn[ ijs krky T`gW

Page 120: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 120

pws n jwx, s`cy siqgurW qoN vymuK n hox[ keI kptI iksy dw b`cw mrvw idMdy hn, beI qyry b`cw ho jwvygw, ieh Gor pwp hY[ XQw:- bIjy ibKu, mMgY AMimRqu; vyKhu eyhu inAwau]

2. SuB sMqwn dI pRwpqI leI Amolk SuB s`cw aupdyS:- pqI sqI dy mn ’c, A`Kr 2 ’qy gurU Bwvnw sihq, pUrn inscw Brosw hovy, ik siqgurU gRMQ swihb jI, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; jI jugo ju`g At`l gurqw g`dI ’qy ibrwjmwn hn[ ijvyN vyl ibRC Awsry au~cI cV@dI hY, iqvyN pqI sqI, siqgurU gRMQ swihb jI dy Awsry, Awpxy jIvn nUM au~cy bnwaux jI[ blYk borf ’qy bwxI ilK ky, sOx qoN pihlW auh Sbd pV@ ky pYx, au~TidAW swr hI gurSbd jI dy drSn krn, AMimRq kIrqn poQI pRkwS krky kIrqn sunx[ gurbwxI suMdr ilKx dw AiBAws krn[ izMdgI dw ieh mnorQ hovy ik AsIN s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dI prmpiv`qR s`cI su`cI au~cI is`KI pRwpq krnI hY[ pqI sqI dohW ’coN ijhVw pwTI hovy, dUjy nUM sMQw krwvy, dovyN iml ky poQIAW pRkwS krky ie`k 2 sbd pV@ ky sihj pwT krdy hI rihx[ ies qr@W lgwqwr v`D qoN v`D sihj pwT kridAW 2 ie`k joiq ho jwx[ spuqR spu`qRI SuB sMqwn dI pRwpqI leI, gurU syvw praukwr ismrn BgqI krnI cwhIdI hY[ 24 GMty Gr ’c Awto rIvrs typ ’qy SuD bwxI lweI jwvy, pRCwdw bnwaux Aqy sOx smyN BI l`gI hI rhy[

ies ’qy idRStWq:- DMn siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy prmpUjnIk mwqw ipqw jI ny jnmW 2 ’c SuB s`cI syvw pyRmw BgqI kIqI, ijs ’qy prm pRsMn ho ky, s`cy sucy au~cy Anq klwvwn Ajpw jwp vwihgurU jI, pyRm dy vsIkwr ho ky mh`ly pihly jI dy srUp ’c pRgty[ XQw:- Anq klw hoie; Twkuru ciVAw]

dUjw idRStWq:- s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI jdoN srweynWgw swihb jI ivKy phuMcy, qdoN siqgurU pRBU dUjy pwiqSwh jI dy prmpUjnIk mwqw ipqw jI ny s`cy siqgurW dI SuB s`cI syvw kIqI, ijs ’qy gurU swihb jI ny prmpRsMn ho ky bhuq v`fw vr b^iSAw, “quhwfy Bwg jwgxgy, quhwfy Gr ’c vwihgurU jI dI Amolk gurqw dy mwlk pRgt hoxgy[ ” prmpiv`qR Amolk ies vr krky, sRI srweynWgw swihb jI ivKy siqgurU dUjy pwiqswh jI dw prmpiv`qR SuB s`cw Avqwr 1561 ib: nUM hoieAw[ )siqgurU qIjy, cOQy pwiqswh jI dy prmpUjnIk mwipAW ny, jnmW 2 ’c

Page 121: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 121

pUrn pyRmw -BgqI kIqI, pUrn pyRm dy vsIkwr ho ky, Awp vwihgurU jI siqgurU qIjy Aqy cOQy pwiqswh jI dy srUp iv`c pRgtyy[

DMn Akwl purKu siqgurU rwmdws swihb jI Aqy iqn@W dy mihl prmpUjnIk mwqw BwnI jI ny, siqgurU qIjy pwiqswh jI dI SuB syvw BgqI krky prm pRsMnqw leI, ijs krky pyRm dy vsIkwr ho ky, s`cy sucy au~cy Anq klwvwn Ajpw jwp vwihgurU jI, sRI goieMdvwl swihb gurduAwrw sRI hvylI swihb jI ivKy, vwihgurU siqgurU pMjvyN pwiqswh jI srUp ’c 1620 ib: nUM pRgty[

3.vwihgurU siqgurU CyvyN pwiqswh jI dw Avqwr:- Drin ggn. nv KMf mih; joiq sÍrUpI. rihE Bir] Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu. prqK´ hir] siqgurU pMjvyN pwiqswh jI dI SuB s`cI SwdI ipMf mau ’c, gurmuiK ikRSn cMd jI, nyk swaU DnvMqI jI dI AqI ipAwrI spu`qRI prmpUjnIk jgq mwqw gMgw jI nwl, qyeI hwV sMmq soLW sO C`qI nUM, siqsMgq jI dy v`fy smwgm ’c hoeI[

vwihgurU] krmo ny lV ky, pqI ipRQIcMd nMU gusy nwl ikhw, “qUM DMn vwihgurU siqgurU rwmdws swihb jI dw hukm nhIN mMinAW, pRsMnqw nhIN leI, BwvyN qUM v`fw sYN qW BI qYnMU gurqw dI pRwpqI nhIN hoeI[ Awpxy SrIkW dw Gr Dn pdwrQ nwL BirAw ipAw hY[ rwjy mhwrrwjy Aw ky fMfauqW pRym BytWvW krdy hn[ AwpW KwlI

bYTy hW, aunW@ dI pUjw ho rhI hY[ ”A`goN kubol khy, “qUM audws n ho, ieh AOq hI jwxgy, ies leI gurqw Awpxy spuqR imhrvwn nUM imlygI[ ”krmo dI golI ny ieh kubcn, prmpUjnIk mwqw gMgw jI nMU d`sy[

mwqw jI ny ieh kubcn, Awpxy prmpUjnIk pqI pRmysr swihb siqgurU pMjvyN pwiqswh jI pws d`sy[ GxI inmRqw gRIbI AwzzI nwl pyRm bynqI kIqI, “ijvyN Awp jI imhr krky, Awpxy ipAwry is`KW nUM dUD pUq cwr pdwrQW dIAW b^iSSW krdy hoN, iqvyN gurqw dy mwlk, AvqwrI bwlk jI dI im`TI b^iSS AwpxI dwsI nUM BI b^So jI[ ”

vwihgurU] ieh pRym bynqI sux ky siqgurU swihb jI AiqAMq hI pRsMn hoey, b^iSS dy bcn khy, “DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dy ^ws pRymI snmuK is`K, bwbw bu`Fw swihb jI bRhmigAwnI sgl kI rInw] mhWpurK hn[ aun@W dI syvw krky prm pRsMnqw lvo jI[ ” XQw:- sMq syvw kir BwvnI lweIAY; iqAwig mwnu hwTIlw] )hukim mMinAY hovY prvwxu; qw KsmY kw mhlu pwiesI]

Page 122: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 122

Anuswr hukm mMn ky mwqw gMgw jI lMgr iqAwr krky, rQ ’qy Asvwr ho ky, dws dwsIAW smyq SwhI TwT nwl, bwbw buFw swihb jI dI bIV phuMcy[ fr ky hrn B`jy, DUiV au~fdI dyK ky bwby jI ny syvk nUM pu`iCAw, “AOh DUiV ikauN au~f rhI hY?” “bwbw jI! gurU jI dy mihl jgq mwqw gMgw jI Aw rhy hn[ ” SuB mrXwdw kwiem r`Kx leI, bwby jI ny bIr rs nwl ikhw, “gurU ikAW nUM ik`DroN BwjV pY geI?” ieh sux ky mwqw jI bhuq hI audws hoey[ prmpUjnIk s`cy siqgurW pws vwips Aw ky d`isAw[ DMn s`cy siqgurW ny bwby jI ’qy ros nhIN kIqw, iKVy m`Qy bcn shwry mMny, Awpxy mihl gMgw jI nUM smJwieAw, “sMqW mhWpurKW pws sw& swdw ilbws pw ky pUrn gRIbI Dwr ky jwxw cwhIdw hY[ SwhI TwT iv`c ctkIly BtkIly bsqR pw ky nhIN jwxw cwhIdw[ hux qusIN Awp dwxy cMgI qr@W bwr 2 Dovo, ^Ub ic`ty k`Fo, kwxy dwxy cuxo, c`kI dw auqlw, hyTlw puV hyTW qy au~qoN Do ky Awp hQIN Awtw pIso, Awp pRCwdw iqAwr kro, pUrn SrDw pyRm Dwr ky lMgr iljwvo[ sdw leI gurU ky lMgr ’c Awtw pIsx jUT sw& krn Awid sB qr@W dI SuB s`cI syvw kro[ DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI Blw krngy[ ” ieh Amokk SuB s`cy bcn sux ky, mwqw jI ny ^Ub bcn mMny, Awp h`QIN cinAW dI im`s vwlw pRCwdw lY ky pYdl gey[

bwby jI ny au~T ky mwqw jI dy sIs qoN pRCwdy lwhy qy ikhw, “kupu`qRW dw i&kr BI mwvW nUM hI huMdw hY[ ” bwbw jI gMFw BMnx l`gy qW ikhw, “AYsy sUrbIr bhwdr blI XoDy DrmI gurmuiK swihbzwdy pRgt hoxgy, jo Drm Xu`D ij`qxgy, gMFy vWg Drm ivroDIAW dy isr BMnxgy[ ” b`dlW ’c ibjlI cmkx qoN ieh SuB vr b^iSAw, “ien@W dI isrI swihb vYrI dlW ’c ibjlI vWg cmkygI[ ” mwqw kY min bhuqu ibgwsu] Anuswr mwqw jI vr sux ky gd 2 qy inhwl ho gey[ vwihgurU siqgurU pMjvyN pwiqswh jI, bwby jI dw bcn isr m`Qy ’qy J`t p`t mMnidAW, sRI AMimRqsr swihb jI qoN sRI ivfwlI swihb jI phuMcy, ie`Qy, igir bsuDw jl pvn jwiego; ieik swD bcn AtlwDw] Anuswr siqgurU pMjvyN pwiqswh jI dy AvqwrI swihbzwdy jI dw prmpiv`qR Avqwr 1652ib:nUM hoieAw[ vwihgurU siqgurU swihb jI ny BwvyN Awpxy Awqimk bl coN is`KW nUM dUD pUq dwn idqw hY[

4.Awpxy Gr AvqwrI bwlk dI bhuq hI loV sI, pr Awpxy leI Awpxy Awqimk bl nUM nhIN vriqAw jI[ dunIAW ’qy mrXwdw qorI, jo dunIAW pUrn sMqW

Page 123: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 123

mhWpurKW jI dy bcn mMny, fwvW fol ho ky pKMfIAW mgr n l`gy, &YSn aucw Avws iqAwgy[

5.swKI gurmuiK snmuK gwV@y pRymI BweI rUpcMd jI:- ipMf v`fw Gr (mogy) qoN, gurmuiK BweI Awkl jI, s`cy siqgurW jI dy pyRmI is`K ny, AwpxI ipAwrI lwiek gurmuiK swaU spu`qRI, bIbI sUrqI jI, quklwxI ipMf dy, BweI swDU (s`DU) jI nwl ivAwh idqI[ jo swdy dw p`uqR sulqwnIAw sI[ nyk swaU bIbI sUrqI jI Awpxy pqI jI nUM, s`cy siqgurW ’qy pUrn SrDw bMn@w ky, siqgurU CyvyN pwiqswh jI dy s`cy crn-kmlW ’c frolI ipMf ilAweI[ s`cy siqgurW ny ndr krky Awpxy is`K bxwey, DIrj b^S ky gurmuiK pdvI b^SI[ pqI sqI s`cy siqgurW dI pyRmw BgqI krky inhwl hoey[ soLW sO iekh`qr ib:’c, siqgur swcY dIAw Byij] Anuswr s`cy siqgurW ny suMdr bwlk b^iSAw, pqI sqI dovyN Awpxy ipAwry b`cy nUM sRI AMimRqsr swihb jI ivKy, siqgurW dy s`cy im`Ty crnkmlW ’c ilAwey, siqgurU swihb jI bhuq hI pRsMn hoey, crxwimRq b^S ky AqI suMdr b`cy dw nwm rUpcMd jI r`iKAw, jo bhuq krnI vwly gurmuiK mhWpurS hoey, iKn mih; nIc kIt kau rwj] Anuswr siqgurW ny prm pRsMn ho ky rUpcMd jI nUM BweI pd b^iSAw, ien@W dy nwm ’qy sMmq 1688 ’c BweI rUpw n`gr vswieAw[ s`cy siqgurW ny ie`k KMfw, gurU kw lMgr

clwaux leI ie`k kVCw b^iSAw, jo hux ipMf bwgVIAW ivKy snmwn nwl r`Ky hoey hn[ s`cy siqgurW dI b^iSS dw sdkw BweI rUpcMd jI dy s`q spuqR hoey, ijn@W coN BweI prmisMG jI BweI DrmisMG jI ny siqgurU dsvyN pwiqswh jI qoN AMimRq CikAw[ s`cy siqgurW jI dI syvw krky pUrn pRsMnqw leI[ BweI DrmisMG jI s`cy siqgurW jI dI AwigAw pw ky vwips Gry Awey[ ien@W nUM ivdw krn vyly s`cy siqgurW ny ie`k poQI swihb jI, ie`k CotI krd swihb jI, ie`k Cotw KMfw swihb jI ie`k sRI swihb jI b^Sy[ BweI rUpcMd jI swvn vdI 1 sMmq 1766 nUM s`cKMf phuMcy, ij`Qy smwD bxI, au~Qy aun@W dy nwm ’qy BweI kI smwD ipMf visAw[

6.swKI, rwjw PqyhcMd Aqy rwxI mYxI jI:- q^q sRI hirmMdr swihb ptnw swihb jI ivKy rwjw PqyhcMd mYxI sI[ ies dI lwiek rwxI mYxI bhuq swaU nyk gurmuiK, syvw Bwv vwlI sI[ ien@W pyRmIAW ny s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI qoN is`KI pRwpq kIqI sI[ ieh spu`qR kwmnw lY ky, syvw ismrn krdy sn[ AYsy inhwl hoey, pqI sqI dohW ny SuB vIcwr kIqI, “spuqR kwmnw qW mYL hY, jo mn nUM

Page 124: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 124

itkx nhIN idMdI, hr vyly qlKI l`gI hI rihMdI hY, AwpW kwmnw iqAwg ky vwihgurU jI dy drSnW leI ismrn krIey[ ” dohW ny AiqAMq pyRm gRIbI inmRqw nwl Ardwis kIqI, “hy Akwl purK jI! ikRpw krky kwmnw myto, drSn b^So jI[ ”

jwp qwp Bgiq sw pUrI; jo pRB kY min BweI] Anuswr bwlw pRIqm vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqswh jI nUM ien@W dI pyRmw BgqI Bw geI, hir rs pI mqvwly siqgurU swihb jI, inSkwm ismrn ’c lIn rwxI mYxI jI dI s`KxI god’c jw bYTy qy imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw] )koml bwxI sB kau sMqoKY] Anuswr ^Ub im`Ty idl iK`cvyN bcnW ’c ipAwr nwl boly, “mW! mW! mW! ” rwxI dw sInw TMFw ho igAw, drSn krky romwvlI KV@I ho geI, rs nwl kMT Br igAw, ivsmwd ho gey[ ikAw aupmw; qyrI AwKI jwie] qUM srby pUir rihAw; ilv lwie] vwihgurU bRhm jI dy pUrn Avqwr Anq klwvwn bwlw pRIqm jI dy sMudr mhW ivsmwd drSn hoey[ hau Awkl ibkl BeI gur dyKy; hau lot pot. hoie peIAw] Anuswr ikhw, “jI kI Ckxw hY?”s`cy pwiqswh jI ny ikhw, “jo hwzr hY[ ” GuMGxIAW hwzr kIqIAW[ s`cy siqgurW ny Awpxy im`qR bwlkW dI pMgq lw ky vrqw idqIAW[ vwihgurU bwlw pRIqm jI inqw-pRqI Awpxy suMdr drSn b^Sdy[ rwjw rwxI drSn

krky inhwl huMdy[ sRI siqgurU swihb jI Drmwqmw rwxI nUM mwqw jI kih ky bulwauNdy[ rwjw rwxI s`cy siqgurW nUM duD iGau Awid pdwrQ Arpdy[ siqsMgq iek`qR huMdI, kIrqn Bjn huMdw, GuMGxIAW dw pRSwid vrqwauNdy, hux BI vrqdw hY[ ies prmpUjnIk AsQwn dw nwm gurduAwrw mYxI sMgq hY, ie`Qy s`cy siqgurW dw suMdr sRI joVw swihb jI drSn b^S rhy hn[ s`cy siqgurW dI Xwdgwr krONdy dw bUtw hY[

jdoN siqgurU dsvyN pwiqswh jI gurqw ibrwjmwn hoey, pyRmIAW ny s`cy siqgurW nUM puiCAw, “hy dIn dieAwl prmpUjnIk siqgurU swihb jIE! Awp jI AnMq bRhmMfW dy mwlk hoN, mlIx iesqRI dI god ’c bYT ky mW ikauN ikhw?”AgoN ikhw, “hy pRymIE! auh pyRmI Awpw kwmnw iqAwZ ky, pyRm nwl iekwgR ho ky ismrn krdy sn[ ies krky dws nUM aun@W dw puqR bxnw ipAw[ ”

cwhy koeI BI SuB kwmnw hovy, ijhVy s`cy siqgurW dw ismrn syvw BgqI krdy hn, aun@W dy ikqny v`fy Bwg hn, jo AnMq bRhmMfW dy mwlk s`cy siqgurW jI nUM Xwd

Page 125: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 125

krdy hn[ s`cy siqgurW jI dI syvw ismrn BgqI krky rog sog kSt klyS dUr huMdy hn[ SuB kwmnw dI pUrqI huMdI hY[ ismrn siqsMgq kridAW kwmnwvW BI imt jWdIAW hn, dwq BI Amuk imldI hY, ijvyN rwjw rwxI nUM inSkwm ismrn iv`c lInqw qy suMdr s`cy drSn pRwpq hoey[

7.gurpRswid vwihgurU] pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw suMdr isMG swihb jI iBMfrW vwilAW dy pRgt hox qoN ie`k vrHw pihlW, Awp jI dy prmpUjnIk ipqw bwbw Kjwn isMG jI, ie`k pYr dy Bwr KV@ ky, sRI suKmnI swihb jI dw AMimRq rUp pwT AiqAMq SrDw pyRm Bwvnw nwl iekwgR ho ky ie`k vr@w krdy rhy[ sMqW mhWpurKW jI dy prmpUjnIk mwqw jI, sRI jpu jI swihb jI dy p`cI pwT in`q krdy[ mwqw ipqw jI ny in`qnym Bjn ismrn pyRm Bwvnw sihq kIqw, ijs krky pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw jI pRgt hoey[ iksy pyRmI ny ikhw hY, “jnnI jnY q Bgq jn; kY dwqw kY sUr[ nhI q jnnI bWJ rhY; kwhy gvwvY nUr[ ”sMqW dy ipqw jI ny sMq jI dw jnm sMskwr krky, sRI gurU gRMQ swihb jI nwl dy kmry ’c pRkwS kIqy, ^Ub im`TI sur ’c gw ky mwqw jI, sMq jI nUM ie`k sMpUrn shij pwT swihb jI cwLI idn ’c suxwey[ puMn dwn, gurU kw lMgr clwieAw, ijs krky sMq mhWpurK, bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] au~c pdvI nUM pRwpq hoey[

8.vwihgurU] pUrn sMq pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI dw jnm sMskwr BI pUrn gur mrXwdw Anuswr, ien@W dy qwieAw bwbw kwn@ isMG jI ny kIqw sI[ jdoN mhWpurK pRgty qW ien@W dy BUAw jI rUM ’c lpyt ky, sRI gurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy crn-kmlW ’qy pwey sn[

9.vwihgurU] sMq bwbw suMdr isMG swihb ^wlsw jI ny, m`qy ipMf pRcwr kridAW ikhw, “PrIdkotIey rwjy dy b`icAW dy iKfwvy AMgRyz hn, iKfwvy BI is`K hI hoxy cwhIdy hn[ ” rwjy dw pYRzIfYNt ieMdR isMG hMkwrI, pMj sO ispwhI lY ky, sMqW nUM igR&qwr krn AwieAw[ swrw ipMf SsqR PV ky KV@ igAw[ “kOx hY sMqW mhWpurKW nUM igR&qwr krn vwlw?sMq s`cw pRcwr krdy hn[ ” aus muAw&I mMgI[ ies leI b`icAW dy iKfwvy is`K hox jI, jo b`icAW AMdr is`KI pyRm auqSwh SrDw vwly gux pYdw krn[ pqI sqI Ardwis krky igRsq Drm ’c pRivrq hox[ gurmuiK b`cy b`cI dI pRwpqI leI qyrW sO GMty vwihgurU mMqR jI dw ismrn krn, ijvyN 2 jwp krI jwx iqvyN 2 s`cy siqgurW jI nUM ArpI jwx jI[

Page 126: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 126

n kyvl swaU gurmuiK b`cy dI pRwpqI leI jwp krnw hY, blik swaU gurmuiK b`cI dI pRwpqI leI BI jwp krnw cwhIdw hY[

10.kupuqR dI pRwpqI leI, pIr &kIr kbr mVI jwdU tUxw qvIq blI dyxI cur`sqy ’c nhwauxw isivAW ’qy mws irMnHxw, ^Uh ’c mMjw bMnH ky n@wauxw pwxI nyVy jw ky rotIAW pkwauxIAW, dIvwlI dI rwq, ibgwny b`icAW dy kys muMnxy prwieAw b`cw mwr ky dyvI jI dI Bytw krnw Awidk AiqAMq Gor pwp hn[ spu`qR spu`qRI, SuB sMqwn dI mMg s`cy siqgurW jI qoN krnI hY jI[ XQw:- mwnu mWgau qwnu mWgau; Dnu lKmI suq dyh]

11.vwihgurU gurpRswid] grB dI r`iKAw, SuB sMqwn dI pRwpqI leI ien@W sbdW dw AiBAws kro:- <> siqnwmu krqw purKu inrBau inrvYru Akwl mUriq AjUnI sYBM gur pRswid] jpu] Awid scu jugwid scu] hY BI scu nwnk hosI BI scu] 1] iblwvlu mhlw 5] qwqI vwau n lgeI; pwrbRhm srxweI] cauigrd hmwrY rwm kwr; duKu lgY n BweI] 1] siqguru pUrw ByitAw; ijin bxq bxweI] rwm nwmu AauKDu dIAw; eykw ilv lweI] 1] rhwau] rwiK lIey iqin rKnhwir; sB ibAwiD imtweI] khu nwnk ikrpw BeI; pRB Bey shweI] (rogn ks ky bolo, polw bolx nwl rMg rogn ArQ bxygw) rogn qy.Ar sogn qy; jl jogn qy.bhu BWq bcwvY]

s`qR.Anyk clwvq Gwv; qaU qn.eyk n lwgn pwvY] rwKq hY.Apno kr dY kr; pwp sbUh.n Bytn pwvY] AOr kI bwq.khw kh qo sO; su pyt hI ky.pt bIc bcwvY] (sRI dsm 35)isr msœk rK´w pwrbRhmM; hsœ kwXw rK´w prmysÍrh] Awqm rK´w gopwl suAwmI; Dn crx rK´w jgdIsÍrh] srb rK´w gur dXwlh; BY dUK ibnwsnh] Bgiq vCl AnwQ nwQy; srix nwnk purK Acuqh] 52] (1358)^Ub AiBAws kro[

12. bIrj dwn dyx qoN pihlW Ardws krnI:- hy s`cy pwiqswh jIE! SuB sMqwn dI auqpqI hovy jI[ 13.grB Tihrn leI Ardws krnI[ 14.mwq grB mih.Awpn ismrnu dy; qh qum rwKnhwry] Anuswr grB dI r`iKAw leI Ardws krnI, 15.pUry smyN ’c b`cy dw jnm hovy jI[ 16.pUrn pRym Bwvnw nwl Ardws krnI, ijs krky b`cw gurmuiK jIvn vwlw pYdw hovy[ ijvyN ijs smyN Bgq pRhlwd jI Awpxy mwqw Dwie jI dy audr ’c sn, aus smyN hrnwKS qp krn igAw sI[ rwjw ieMdR, mwqw Dwie jI nUM kYd krky leI jw irhw sI, nwrd munI jI ny Aw ky

Page 127: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 127

ikhw, “ies dy pytoN mhwn pRqwpvwn piqvMq sUrmy sMq Bgq mhWpurS jI ny pRgt hoxw hY[ ” ieh sux ky ieMdR ny mwqw jI nUM irKIAW dy AwSrm ’c hI C`f idqw[ irKIAW ny mwqw jI nUM jwp krn dw Aqy hor SuB aupdyS b^iSAw, mwqw jI irKIAW dI syvw qy jwp krdy rihMdy[ irKIAW dI bRhm crcw, Bgq jI audr ’c suxdy rihMdy[ ieauN prmpUjnIk Bgq jI nUM AwpxI mwqw jI dy audr ’c huMidAW hI SuB Awqm-aupdyS pRwpq hoieAw sI[

17.vwihgurU gurpRswid] ij`Qy pqI supqnI sONdy bYTdy hox, au~Qy vwihgurU siqgurU pMjvyN nOvyN pwiqswh jI, swihbzwidAW ShIdW jI dI ShIdI Aqy dsW siqgurU swihbwn jI dy &oto lwey jwx[ ijvyN sUrbIr AqIrQ XoDy bwbw dIp isMG swihb ^wlsw jI Awpxw prmpiv`qR SuB s`cw sIs AwpxI qlI ’qy r`K ky KMfw vwh rhy hn, bwbw mnI isMG swihb jI bMd 2 ktvw rhy hn, bwbw qwrU isMG swihb jI AwpxI KoprI lwhux qoN mgroN smwDI ’c bYTy bweI idn ismrn kr rhy hn, bwbw Swhbwj isMG swihb jI qy subyg isMG swihb jI crKV@I ’qy cV@ rhy hn, isMGxIAW dy swhmxy aun@W dy b`icAW nUM nyizAW ’qy tMigAw jw irhw hY, b`icAW dy toty 2 krky gLW ’c hwr pwey jw rhy hn, BweI mqIdws swihb jI Awry nwl Awpxw qn icrvw rhy hn, BweI dieAwlw swihb jI dyZ ’c aubwLy jw rhy hn, BweI sqIrwm swihb jI rUM ’c lpyt ky swVy jw rhy hn Awid[

18.vwihgurU gurpRswid] gurbwxI dy kImqI bIr-rsI pd Sbd kMDW ’qy ilKy jW SIiSAW ’c jVw ky lwey jwx, pqI sqI aun@W nUM pV@ ky m`Qw tyk ky sOx, svyry au~TidAW BI nmskwr krky pV@n, ijs krky SuB sMqwn auqpq hovy[

19.vwihgurU gurpRswid] jdoN b`cw audr ’c hovy, qdoN Awpxy Aqy b`cy ’qy qrs krky igRsq qoN pUrn sMqoK r`Ko jI[ shs Kty; lK kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY pwvY] Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY] ibnw sMqoK; nhI koaU rwjY] supn mnorQ; ibRQy sB kwjY] nwm rMig; srb suKu hoie] bfBwgI; iksY prwpiq hoie] krn krwvn; Awpy Awip] sdw sdw; nwnk hir jwip] 5] dw svw l`K vwrIN AiBAws kro, ies qoN mgroN BI pV@dy rho[

vwihgurU gurpRswid] pqI sqI iml ky in`qnym, sRI suKmnI swihb jI Awid bwxI vwrI 2 ie`k 2 pauVI pV@n qW ivSyS lwhw hovy[ iml ky gurbwxI ArQ

Page 128: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 128

gurieiqhws vIcwrn[ poQI, guru prmysuru pUjIAY; min qin lwie ipAwru] AMg 132 qoN ArQ vIcwrny SurU krn[ ie`k quk pV@y dUjw ArQ kry, AglI quk pV@ dyvy[ iPr ArQ Aglw kry[ ies poQI dy 617 AMg qoN mwto BI ilKo, jdoN b`cw grB ’c hovy, cMgy Poto, sUrbIr mhWpurSW dy drSn kro, qW b`cw sUrbIr dwnI sMq Bgq pYdw hovygw[

20. swKI, hMkwrI jYdpurwxw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw] )iKn mih Qwip; auQwpnhwrw] vwihgurU SuD bRhm jI dy Avqwr siqgurU hirrwie swihb jI ny mhwn ikRpw krky, iKn mih; nIc kIt kau rwj] Anuswr rMkW nUM rwj b^Sx leI, au~jVy dyS mwlvy nUM hrw Brw krky vswaux leI, 2200 AsvwrW smyq Awpxy SuB s`cy praupkwrI prmpiv`qR crn-kml pwey[ byAMq hI pRymIAW ny s`cy im`Ty crn-kml Do ky pIqy, ipAwrI is`KI pRym-BgqI Dwrn kIqI[ mMdBwgI kOVy goq dy ijmINdwr hMkwrI sn, ien@W ny siqgurU CyvyN pwiqswh jI dI AwigAw mMn ky is`KI nhIN DwrI sI[ ieh siqgurU s`qvyN pwiqswh jI dI crn srn nhIN Awey[ ipMf mrHwj dy ijmINdwr, jo isrkIvws sn, v`fBwgy bxn leI siqgurU swihb jI dI Srn Awey, s`cy crn-kml Do ky pIqy, is`K bxy, syvw krky pUrn pRsMnqw leI[ ien@W dy muKI kwly ny pRym bynqI kIqI, “hy gRIb invwj jIE! dwsndws kmzor qy gRIb hn, kOVy

ijmINdwr dwsW nUM vsx nhIN idMdy, dwsW dIAW Gr vwlIAW jdoN pwxI Brn jWdIAW hn, aun@W dI byiezqI krdy hn[ ie`k nvIN bhU AweI, aus ny byiezqI nw shwrI, Awpxw GVw BMnH ky fyry AweI, dwsW nUM qrkW mwrIAW, bhuq iPt lwhnq idqI[ hux Awp jI Srn ipAW dI lwj r`Ko jI[ ” siqgurU swihb jI ny DIrj b^SidAW ikhw, “jy koeI cV@ ky Awvy qW jMg kro[ ” aun@W ikhw, “jYdpurwxw bhuq hI blI hY, ieh jdoN AwpxI mwqw dy pyt ’c sI, ien@W dy Gr pws, C`pV ’c pwxI pI ky Syr g`ijAw, ies dI mW ny Awpxy koTy qoN Syr, cV@dw sUrj q`ikAw, ijs krky ieh blI jMimAw, hux Awpxy bl dw AqI hMkwr krdw hY[ ” s`cy pwiqswh jI ny kwly nUM QwpVw idqw, “BweI! siqgurU swihbwn jI ’qy p`kw inscw Brosw r`Ko, ijs krky quhwfI ij`q hovygI[ ” ies ny siq bcn kih ky m`Qw tyikAw[ s`cy pwiqswh jI ny kOiVAW nUM bulw ky ikhw, “ien@W nUM pMj ipMf hI dy dyvo[ ” hMkwrI nhIN mMny[ gurU pRmysr jI qoN vymuK ho ky, hMkwrI jYdpurwxw cV@ AwieAw[ ie`DroN

Page 129: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 129

kwlw s`cy pwiqswh jI nUM ArwD ky bIr rs ’c AMigAwr vWg BK au~iTAw[ aus ny kwly dy brCI mwrI, kwly nUM D`kw v`jx qoN do dMd t`ut gey[ kwly ny siqgurW nUM ArwD ky qyg vwhI, jYdpurwxy dy do toty kr idqy, ieh dyK ky kOVy B`j gey[ kwly ny Aw ky; srb klw smrQ] s`cy pwiqswh jI dy crn-kml prsy rom 2 krky DMnvwd kIqw qy ikhw, “Awp jI dI ikRpw nwl ij`q hoeI hY[ ” vwihgurU gurU pRmysr jI ny mhwn ikRpw krky Awpxy is`KW dI jV pqwl ’c lw idqI[ so jYdpurwxy dI mwqw ny cV@dy sUrj qy Syr nUM q`ikAw, ijs krky ieh mhwn blvwn hoieAw[ jy gurbwxI jI pRwpq huMdy qW sUrvIr pRymI Bgq jI pRgtdy[

21.vwihgurU gurpRswid] b`cw b`cI dohW dw jnm sMskwr qW krnw hI hY, blik Kusry dw jnm sMskwr BI krnw cwhIdw hY:- Kusry ’qy qrs krky pwl ky mhWpurSW dI syvw ’c Byj dyvo, ijs krky kQw kIrqn is`K ky, gur syvw bMdgI krky aus dw jnm sPlw hovy[ ijhVw BI pRymI Kusry nUM dyKy, aus nwl hmdrdI kry, aus nUM KusirAW koL Byjx qoN bcwvy[ vwihgurU jI dI b^iSS duAwrw b`cy b`cI dy jnmidAW hI aun@W nUM vwihgurU gurmMqR dsW siqgurW ShIdW mhWpurSW dy prmpiv`qR nwm suxwey jwx[ dweI BI is`KxI hI hovy[ b`cy b`cI dy jnmidAW hI, ruq Anuswr kosy jl nwl ieSnwn krvwau[ ij`Qy jMmy sRI gutky poQI swihb jI nUM au~cy sjw ky, cOr jwp krky, b`cy qoN m`Qw itkwieAw jwvy, ij`Qy jMmy au~Qy hI jnm sMskwr kIqw jwvy[ b`cy nUM A`Ty phr kQw kIrqn Aqy Su`D aucwrn gurbwxI jI typ rIkwrf duAwrw jW Awp suxwey jwx[

22.jnm sMskwr, AMimRq iqAwr krn dI ivDI:- AMimRqDwrI isMG pMj kkwr dI rihq sihq G`t qoN G`t s`q bwxIAW dw in`qnymI hovy, kurYhqW qoN bicAw hovy, auh b`cy b`cI dy jnm ipCoN, lohy dy bwty ’c do Gu`tW jl Aqy QoVy ijhy pqwsy pwvy, jykr jl TMFw hovy qW kosw kr lYxw[ ikRpwn PyridAW sRI jpu jI swihb jI dw SuD AMimRq pwT krnw, Ardws krnI ik b`cy b`cI dI is`KI vwlI lMmI AwXU hovy jI[ ikRpwn dI nok nwl pMj bUMdW b`cy b`cI dy muK ’c pwauxIAW, bwkI b`cy dI mwqw nUM iplw dyxw[ AMimRq iCVkxw nhIN[ rumwlw Do ky b`cy dy mUMh ’c nhIN pwauxw, pRym Bytw sihq gRMQI dw siqkwr BI kr dyxw jI[ DMn siqgurU goibMd isMG swihb ^wlsw jI! DMn siqgurU goibMd isMG swihb ^wlsw jI! DMn siqgurU goibMd isMG swihb ^wlsw jI! Aink bwr nmo nmh[

Page 130: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 130

22 aUVw. vwihgurU gurpRswid] Ardws krky d`uD cuMGwauxw jI[ mwqw jI dw du`D Cufw ky Eprw du`D iplwaux qoN pihlW, Bwvnw sihq Ardws krnI, ik b`cw nvW inroAw hovy jI[ guVHqI nhIN dyxI[ hor r`K, Dwgw qvIq b`cy dy pwauxw, tUxw krnw s^q mnw hY[ v`D qoN v`D gurbwxI suxwau, ieho hI r`K hY[ hryk Ardws qoN mgroN jYkwrw gjwau, gur &qyh bulwau[ b`cy b`cI dy jnm qoN pRmySr jI dy Sukrwny, vjoN sRI AnMd swihb jI dw sMpUrn pwT Aqy ^uSI dy SbdW dw kIrqn krnw[ jy kIrqn n ho sky, qW v`D qoN v`D gurbwxI jI sunwauxy[

23.vwihgurU gurpRswid] spu`qR dI kwmnw vwly nUM, sMq mhWpurK jI hyT ilKy Sbd dw AiBAws krwauNdy[ b`cy jnm ^uSI ’c ies Sbd dw kIrqn BI kIqw jWdw hY[ Awsw mhlw 5] siqgur swcY; dIAw Byij] icru jIvnu; aupijAw sMjoig] audrY mwih; Awie kIAw invwsu] mwqw kY min; bhuqu ibgwsu] 1] jMimAw pUqu; Bgqu goivMd kw] pRgitAw sB mih; iliKAw Dur kw] rhwau] dsI mwsI; hukim bwlk jnmu lIAw] imitAw sogu; mhw Anµdu QIAw] gurbwxI sKI; Anµdu gwvY] swcy swihb kY; min BwvY] 2] vDI vyil; bhu pIVI cwlI] Drm klw; hir bMiD bhwlI] mn icMidAw; siqgurU idvwieAw] Bey AicMq; eyk ilv lwieAw] 3] ijau bwlku; ipqw aUpir kry bhu mwxu] bulwieAw bolY; gur kY Bwix] guJI CMnI; nwhI bwq] guru nwnku quTw; kInI dwiq] 4] 7] 101] (396)

24.sUiqk nhIN mMnxw:- SwsqRW Anuswr b`cy dy jnm qoN (sUiqk)Apiv`qRqw, ASuDI, bRwhmx dy igAwrW, C`qRI vYS dy sqwrW, SUdr dy qIh idn rihMdI hY[

pYdwieS qoN sUiqk mMnxw siqgurW ny s^q mn@w kIqw hY[ bsqRW Gr bwr sRIrW dI pUrI 2 s&weI r`Ko, swry iml ky gurbwxI pV@o ismrn kro inhwl hovo[ siqgurW ny gurbwxI nwl sUiqk dI inivrqI d`sI hY[ ies krky shij pwT krn, gurbwxI jI pV@n suxn dw hukm idqw hY[ XQw:- nwnk ijn@I gurmuiK buiJAw; iqn@w sUqku nwih] 3] sUiqk vwlw Gr kih ky n&rq krnI v`fw doS hY, siqgurU swihbwn jI dy aupdyS nUM mMnx nwl sUiqk dI inivrqI huMdI hY[ siqgurU swihbwn jI dI ivSyS pRsMnqw lYx leI siqgurU gMRQ swihb jI Gry pRkwS krky dyg kIqI jwvy[ bwxI kIrqn sRI muKvwk dI kQw kIqI jwvy[ rYx sbweI kIrqn kIqw jwvy[ aupRokq mrXwdw Anuswr AMimRq CkwieAw jwvy[ sMpUrn sihj pwT suxwieAw jwvy[ ijqny v`D qoN v`D sihj pwT suxwey jwx, auqnw hI cMgw hY[ Bog ’qy kQw kIrqn gurU kw

Page 131: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 131

lMgr swDU sMqW dI syvw puMn dwn kIqw jwvy[ b`cI hox qoN dwqy dwqwr dw DMnvwd krnw jI[

25.nwm Drnw:- rwjn ky rwjw. mhwrwjn ky mhwrwjw; gurU gur siqgurU goivMd isMG swihb jI ny Apwr ikRpw hukm kIqw hY, “jnm qoN bwAd b`cy b`cI dw nwm, prm piv`qR prmpUjnIk siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI qoN hI r`iKAw kro[ ” ies dI mwnqw mhwnqw khI nhIN jw skdI[ jykr dIvwn smwgm qoN mgroN juVI sMgq ’c nwm r`Kx vwly bhuqy b`cy hox, qW sRI muKvwk dy pihly A`Kr qoN ie`k b`cy dw nwm r`Kxw, dUjy A`Kr qoN dUjy dw qIjy qoN qIjy dw[ bhuqw v`fw nwm rKwaux nwl hMgqw vDdI hY[ jykr v`fw nwm hovy qW nwm lYx vwly A`Dw nwm hI lYNdy hn, jo sjdw BI nhIN[ ies hzUr ny ikhw hY:- motw nwau DrweIAY; gil Aaugx Bwrw] so nwm QoVy A`KrW vwlw hI hovy, ijs dy ArQ suAwdly hox[ ijs mu`K ’c rs Awvy Aqy nwm lYx dw PL BI imLy[ ijvyN:- rwm isMG, Bgvwn isMG[ vwihgurU[ gurU gur siqgurU gRMQ swihb jI qoN nwm r`iKAw jwx ky, nwm pUrw hI lYxw cwhIdw hY[ tItU ibtU b`bU Awid ADUry nwm n r`Ko[ ien@W dw koeI ArQ nhIN inkldw[ jykr jnm hspqwl ’c hovy qW jnm sMskwr EQy hI kIqw jw skdw hY[

26.vwihgurU gurpRswid] jnm qoN lY ky b`cy dw AnUpwn Su`D hovy, cwh ’c qmwkU qyz im`Ty ’c SUgr Awid bImwrIAW hn, ies krky ipAwry b`cy nUM tO&IAW kYNfIAW AweIskRIm pYpsI kok cwh qmwkU kO&I qyz im`Ty qoN bcwieAw jwvy[ jy koeI

khy b`cy nUM rySy qoN bcwaux leI cwh dyvo, qmwkU smJ ky nw idqI jwvy[ vweI rySy qoN bcwA leI bnPSW ml`TI Awid hlkw ijhw mswlw vriqAw jwvy[ du`D ’c pwxI pw ky qwzw duD idqw jwvy, du`D aubwLy ibnw nw dyvo[ Awm qOr ’qy b`icAW nUM ^urwk izAwdw dyxy krky bImwr ho jWdy hn[ jykr in`kI aumr qoN tO&IAW kYNfIAW AweIskRIm pYpsI kok cwh qmwkU kO&I qyz im`Ty qoN bcy, qW sRIr in`gr nvw inroAw hovygw[ cwh Srwb goLIAW Awid niSAW qoN n&rq pweI jwvy[ cwh kO&I ny pUrW dy pUr qbwh kr idqy hn, cwh leI dunIAW dw bwlx BI hr vyly m`cdw rihMdw hY, vwqwvrn nUM DUAW ^rwb krdw hY[ izAwdw PYt dy ky b`cy dI pwcn SkqI nUM kmzor nw kIqw jwvy[ mwlS krky h`QW ’qy ^Ub tpwieAw jwvy[ bhuqy b`icAW nUM kql krky aun@W dw sonw lwihAw igAw hY, ies krky b`cy dy sonw Bu`l ky BI nw pwvo[ J`gw pwaux jUVw krn dsqwr sjwaux qoN pihlW Ardws kIqI jwvy[

Page 132: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 132

27.vwihgurU gur mrXwdw Anuswr sMqwn sMjm:- gur mrXwdw Anuswr pqI sqI iml ky bwxI pV@n ArQ vIcwrn, Awpxy nwl b`icAW nUM ibTwaux, ie`k 2 pauVI krky pwT krn[ iek`Ty ismrn krn, swdw pihnx qy swdw hI Kwx[ kyqy; Kip qutih vykwr] Anuswr sRIr iviSAW ’c Kip 2 ky tu`t jWdy hn[ ies krky ivkwr mytx vwly SbdW pdW dw AiBAws krn[ XQw:- Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY] )ibiKAw mih; iknhI iqRpiq.n pweI] ijau pwvku.eIDin nhI DRwpY; ibnu hir.khw AGweI] )ijn@w AMqir kptu ivkwru hY; iqnw roie ikAw kIjY] )ibiKAw kY Din; sdw duKu hoie] nw swiQ jwie; n prwpiq hoie] pqI sqI ieh Bu`l nw krn ik swfw sMjog kyvl ivkwrW leI hI hY[ Dn ipru eyih n AwKIAin; bhin iekTy hoie] eyk joiq duie mUrqI; Dn ipru khIAY soie] 3] s`cy pwiqswh jI dI AMimRq gurbwxI jI dw ^b AiBAws krky Aqy poQI, guru prmysuru pUjIAY; min qin lwie ipAwru] ’c d`sI jugqI Anuswr, ivkwr iqAwg ky pqI sqI ie`k joiq ho jwx[ XQw:- is`K is`KxI iml bhY, crcw krY Apwr] Bjn isKwvy puqR ko; hir Bj bwrM bwr]

28.vwihgurU gurpRswid] keI BoLy juAwn b`cy b`cIAW dw Do y nwl sMqwn sMjm kIqw jWdw hY, ijs krky mgroN pCqwauxw pYNdw hY[ iksy kwrx krky jy ie`k cV@weI kr jwvy, iPr dUjw dubwrw SwdI nhIN krw skdw, ikauNik sMqwn auqpq nhIN ho skdI[ sMqwn sMjm vwly keI rogI ho ky, keI ie`ko b`cy dy cV@weI krn qoN pCuqwauNdy hn[ swrI dunIAW dw Kwxw pihnxw gurmiq Anuswr hovy ivkwr Gtx sMqwn dI auqpqI G`t hovy[ swry bMdgI krky sur^rU hox[

29.mÚ1] BMif jMmIAY. BMif inMmIAY; BMif mMgxu vIAwhu] dy ArQ b`cI dy jMmxy qoN sog krnw iesqRI zwqI qoN n&rq krnI mnmiq hY:- b`cy gurmuiK jIvn vwly hoxy cwhIdy hn[ fwktRI tYst duAwrw pyt ’c, b`cy b`cI nUM mwrnw, s`cy pwiqswh jI dI AwigAw dy ault mhW pwp hY[ jy iesy qr@W b`cIAW nUM pyt ’c mwrdy rhy qW Awpxy b`icAW dIAW SwdIAW iks nwl krky vMs vDwauNgy, ikvyN ^uSIAW mnwvoNgy?krn krwaux vwly dovyN hI pRmwqmw jI dI nrwzgI qoN frn[ kMinAW dwn sB qoN v`fw dwn hY[ pRmwqmw jI dI rzw mMnx vwlw hI swaU gurmuiK hY, nw mMnx vwlw mnmuK hY[ ieMfIAw ’c b`cy b`cIAW dI igxqI Anuswr b`cIAW nwloN b`cy iqguxy

Page 133: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 133

hn, Bwv ieqnw Gor iBAwnk zulm krky b`cIAW nUM iF`f ’c hI mwr idMdy hn[ Awaux vwly smyN ivcwry CVy duKIy izMdgIAW Bogxgy[

30. vwihgurU mh`lw pihlw jI dw &urmwn pV@o, AwpxIAW b`cIAW nUM mwr ky kulGwqI AwqmGwqI n bxo[

mÚ1] BMif jMmIAY.BMif inMmIAY; BMif mMgxu vIAwhu] BMfhu hovY dosqI; BMfhu clY rwhu] BMfu muAw.BMfu BwlIAY; BMif hovY bMDwnu] so ikau mMdw AwKIAY; ijqu jMmih rwjwn] BMfhu hI BMfu aUpjY; BMfY bwJu.n koie] nwnk.BMfY bwhrw; eyko scw soie] ijqu muiK sdw swlwhIAY; Bwgw rqI cwir] nwnk.qy muiK aUjly; iqqu scY drbwir] 2] SwsqRW ny iesqRI zwqI nUM SUdR dw drjw idqw hY[ gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb (1)pihly pwiqswh Ajpw jwp pUrn bRhm (mÚ)srUp jI, iesqRI zwqI dw Awdr siqkwr ieauN krdy hn:- (BMif)iesqRI dy pyt ’c, b`cw (inMmIAY)inMmdw vDdw pR&ulq hMudw hY, Bwv swry mwqw dy audr ’c pu`Ty lmkdy, prw bwxI duAwrw lgwqwr jwp krdy hn[ Awpxy pyt ’c b`cy nUM sMBwlx pRiqpwlx dw bhuq v`fw aupkwr hY[ (BMif) iesqRI qoN (jMmIAY)jMmdw hY Aqy jMmdw hI mW dw duD cuMGdw hY[ rMgW 2 dy ipAwr nwl gurbwxI jI suxw ky, SuB is`iKAw dy ky, mwqw jI pwLdy hn, ijn@W qoN Awp jI jMmy hoN, iqn@W ipAwrIAW mwvW nUM mwVw kihMdy hoN, Awp jI cMgy ikvyN ho? (BMif)iesqRI nwl hI mMgxu, vIAwhu huMdw hY[

BMfhu hovY dosqI; BMfhu clY rwhu] (BMfhu)iesqRI krky, iesqRI dy pyikAW smUMh irSqydwrW nwL (dosqI)pRIqI (hovY)huMdI hY[ pihlY; ipAwir lgw Qx duiD] dUjY; mwie bwp kI suiD] Anuswr b`cw mW 2 kihMdw hY, koeI cwcI qweI mwmI dwdI nwnI mwsI BUAw s`s Awid nwm lY ky bulwauNdy hn[ (BMfhu)iesqRI krky kul vDx dw rwhu, vw sMswr dy ivvhwr dw rwhu (clY)cldw hY, Bwv pqI sqI Gr vswaux leI dySW pRdySW ’c Drm-ikRq krdy hn[ BMfu muAw.BMfu BwlIAY; BMif hovY bMDwnu] jdoN (BMfu)iesqRI (muAw)mr jwvy, qW hor (BMfu)iesqRI (BwlIAY)l`BIdI hY, ikauNik (BMif)iesqRI nwl hI Gr dw (bMDwnu)b`Jxw (hovY)huMdw hY, Bwv sMqwn dI auqpqI sMBwl Aqy hor Gr dI dyK ryK krdI hY[ Awey swDU sMq pRwhuixAW s`s shury dI syvw BI krdI hY[ so ikau mMdw AwKIAY; ijqu jMmih rwjwn] (ijqu)ijn@W qoN (rwjwn)Bgq kbIr swihb jI, Bgq jYdyv swihb jI Awid ShId bRhmigAwnI

Page 134: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 134

(jMmih) pRgt huMdy hn, (so) aun@W nUM mMdw ikau (AwKIAY)AwiKAw jWdw hY?BMfhu hI BMfu aUpjY; BMfY bwJu n koie] (BMfhu)iesqRI qoN hI (BMfu)iesqRI (aUpjY)pYdw huMdI hY, (BMfY)iesqRI (bwJu)bgYr koie BI (n)nhIN hY, Bwv swry iesqRI qoN hI pYdw huMdy hn[

nwnk.BMfY bwhrw; eyko scw soie] siqgurU nwnk dyv swihb jI &urmwauNdy hn:- (eyko)ie`k (scw)s`cy vwihgurU jI hI inrml inrlyp inRivkwr inrmoh, Apxw jwp Awp hr smyN kr rhy, Ajpw jwp (soie)soBw sihq, (BMfY)iesqRI qoN (bwhrw)ibnw hn[ ijqu muiK sdw swlwhIAY; Bwgw rqI cwir] nwnk.qy muiK aUjly; iqqu scY drbwir] 2] cwhy mrd cwhy iesqRI dw muK hovy, (ijqu)ijs muiK nwl vwihgurU jI sdw (swlwhIAY)vifAwey iDAwey jpy jpwey jWdy hn, auh mUMh Bwgw dI (cwir)suMdr (rqI)mxI sihq, soBnIk hY[ siqgurU nwnk dyv swihb jI &urmwauNdy hn:- BwvyN iesqRI hovy jW mrd hovy (qy)auh muiK (iqqu)iqs scY dy (drbwir) siqsMgq, s`cKMf, siqgurU gRMQ swihb jI dy snmuK, (aUjly)pRkwS srUp bRhm ’c lIx ho ky, pRkwS srUp bRhm hox rUp aUjly hn, Bwv iesqRI purS Akwl purKu jI dy spu`qR hn[ nwmu jpx jpwaux, gurU syvw kQw kIrqn gurbwxI sMQw krn krwaux vwly prvwx hn[ DMn vwihgurU gur nwnk dyv; goivMd rUp] jI ny iesqRI mrd qoN n&rq krno vrijAw hY, hr suAws rom 2 krky nmskwr kridAW vwihgurU 3 jipAw jpwieAw hY[ hux jpx leI auqSwhq kr rhy hn, ies leI hy pwpI mn jwp kr!

rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dy mihl, jgq mwqw sul`KxI jI[ mh`ly pihly jI dy prmpUjnIk mwqw iqRpqw jI[

prmpUjnIk BYx pRymw-BgqI dy Avqwr bIbI nwnkI jI[ )rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU AMgd dyv swihb jI dy nyk swaU gurmuiK mihl, sB dy prmpUjnIk jgq mwqw KIvI jI[ XQw:- blvMf.KIvI nyk jn; ijsu bhuqI Cwau pqRwlI] )mh`ly dUjy jI dy prmpUjnIk mwqw dieAw kOr jI (sBrweI jI)[

rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU Amrdws swihb jI dy prmpUjnIk mwqw rUp kOr jI (sRI l`CmI jI)[ mh`ly qIjy jI dy mihl, sB dy prmpUjnIk, rwm kOr jI[ )rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU rwmdws swihb jI dy prmpUjnIk mwqw dXw kOr jI (Kym kOr jI)[ mh`ly cOQy jI

Page 135: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 135

dy mihl, sB dy prmpUjnIk, pRymw-BgqI dy Avqwr jgq mwqw BwnI jI[ )rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI dy mihl, sB dy prmpUjnIk, jgq mwqw gMgw jI[ )rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU hirgoibMd swihb jI dy mihl, sB dy prmpUjnIk, jgq mwqw dmodrI jI, SRI nwnkI jI, SRI mhWdyvI (mrvwhI jI)[ ipAwrI spu`qRI bIbI vIro jI, ijn@W ny Awpxy pMj spUq Awpxy ipAwry BqIjy mh`ly dsvyN jI nUM Arpy, jo sRI BMgwxI swihb jI dy Xu`D ’c BwrI bIrqw sihq, inrvYr siqgurW nwl vYr krn vwilAW dw purjw 2 k`t ky ShId hoey[ )

rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU hirrwie swihb jI dy prm pUjnIk mwqw inhwl kOr jI[ (AnMqI, n`qI jI)[ mihl jgq mwqwvW rwm kOr jI, ikRsn kOr jI, cMd kOr jI, kot kilAwxI jI, qoKI jI, AxoKI jI, lwfo jI, pRym kOr jI[ )rwjn ky rwjw. mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU hirikRSn swihb jI dy prmpUjnIk mwqw sRI ikRSn kOr jI[ )rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU qygbhwdr swihb jI dy prmpUjnIk mwqw nwnkI jI[ mihl ShId jgq mwqw gujrI kOr jI prmpUjnIk, rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU goibMd isMG swihb jI dy mihl, jgq mwqw AjIq kOr jI, suMdr kOr jI, swihbdyv kOr jI[

kyiqAw; dUK BUK sd mwr] eyih iB dwiq qyrI; dwqwr] Anuswr svw 2 mx dy pIsxy pIsx, b`icAW dy toty 2 krw ky Jol@IAW ’c puAwaux, nyizAW ’qy

tMgvwaux, Awpxy gLW ’c hwr puAwaux Awid duK BuK mwr shwridAW, vwihgurU jI dI dwiq

smJ ky Bwxy ’c pRsMn rihx vwlIAW ShId bIbIAW nUM hr smyN rom 2 krky

nmskwr hY[ so sMswr ’c byAMq hI bRhmigAwnxW Drm praupkwr ismrn krn vwlIAW mweIAW bIbIAW hoeIAW hn, ijn@W ny pUrn idRVqw nwl guris`KI kmweI, AwpxI piq kwiem r`KI, ShIdI pRwpq kIqI[ ies leI gurU swihb jI dw hukm hY ik iesqRI zwqI qoN n&rq n kro[ gurmiq jnm sMskwrsMpUrnM]

Page 136: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 136

AMimRq sMskwr[

AMimRqu pIAw; siqguir dIAw] Anuswr Ajpw jwp vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy

b^Sy AMimRq sMskwr Aqy prmpUjnIk prmpiv`qR Amolk rihqnwmy:- {nMbr pV@ ky pRkrx lBo jI, do sMskwr A`gy hn, aunW@ dy ArMB ’c q`qkry hn[ {DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI DMn hn, hux lohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr] swvDwn eykwgr cIq] bYTy vwihgurU 2 jp rhy hn[ hux sIs kurbwn kr rhy hn[ Awp jI dy prmpiv`qR inrMkwrI mhwn praupkwrI sIs swihb jI, dwsndwsI dy isr ’qy hux sj rhy hn[ }

prmpUjnIk is`K Drm dw dUjw mhwn piv`qR AMimRq sMskwr pRkrx ArMB:- nMbr dyK ky pRkrx pV@o[ AMimRqu pIvY; Amru so hoie] ) (AMimRqu)siqgurW dw b^iSAw, Ascrj ivsmwd ^Ub im`Tw AnMdI KMfy bwty dw AMimRqu, ijs nUM s`cy siqgurW qoN Ck ky, is`K (imRqu)mOq qoN (AM)rihq ho ky, Amr ho jWdw hY[ XQw:- AMimRqu pIvhu.sdw icru jIvhu; hir ismrq.And AnMqw] )

1.gurpRswid Amolk pRym bynqIAW:- swaU mwipAW dy swaU b`cy duDoN Cufw ky, aun@W dI iekWq pRiqpwlxw hovy, kQw kIrqn sMiQAw bRhmiv`idAw SsqRiv`idAw gurU ieiqhws ismrn krw ky, gurmuiK jIvn bxwey jwx[ iesy qr@W CotIAW b`cIAW dI iekWq pRiqpwlxw hovy[ juAwn hox qoN SwdIAW hovx[ so isMG swrI izMdgI pMjW ipAwirAW ’c AMimRq iqAwr krky Ckwaux, inSkwm syvw krn krwaux] sMq kw mwrgu Drm kI pauVI; ko vfBwgI pwey] Anuswr pqI sqI sMq mwrg ’qy c`lx jI[ )inmRqw sihq pRym bynMqI hY ik dunIAW Br dy au~c kotI dy mhWpurSW ’coN, vwihgurU ismrn nwl iqRpq, gurmuiK pMj ipAwry jo cwh n pINdy hox, rihq ’c

iqAwr br iqAwr hox, auh hI AMimRq sMcwr krn[ AMimRq iqAwr krn smyN, pMj bwxIAW iek`ly ny nhIN pV@nIAW[ pMjW ipAwirAW dy pMjy bwxIAW kMT hox, ieh Zlq hY ik j`Qydwr iek`lw hI pMjy bwxIAW pV@y[ nMbrvwr iek`lw 2 isMG ie`k 2 bwxI pV@y[

pMjW ipAwirAW dI syvw ’c l`gx leI, bhu igxqI ’c isMG iek`qR ho ky, sRI gutky swihb jI pRkwS krky, pMj bwxIAW dy in`qnym bwr 2 krdy rihx, ies qr@W

Page 137: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 137

AiBAws krwieAw jwvy[ imlq ’c gurbwxI SuD Aqy kMT hovy, ijhVy isMG gurbwxI dI sMQw SuDI qoN ibnw pMjW ipAwirAW dI syvw ’c l`gdy hn, auh bwxI pV@n smyN KuMJdy rihMdy hn[ so pMjW ipAwirAW dI syvw ’c l`gx vwly isMG iml ky, bwr 2 in`qnym krdy rihx[ Awpxy nwl hor BI isMG joVdy rihx[ ijqny v`D qoN v`D pRymI iek`qR ho ky in`qnym krn, auqnw hI cMgw hY[ )AMimRq iqAwr krn leI pMjW ipAwirAW ’c l`gx vwlw isMG cwh Bu`l ky BI n pIvy[ sRI dmdmI tkswl ’c cwh bMd hY, koeI cwh pIvy, aus dI pMj ipAwry SuDweI krdy hn[

2.prmpUjnIk pMjW ipAwirAW ’c Swml ho ky, AMimRq Ckwaux dy AnMq gux praupkwr:- DMn Ajpw jwp vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI ny pMjvyN nOvyN qy dsvyN jwmy AMdr hI nhIN kurbwnI kIqI, blik prmpivqR dsW hI jwimAW AMdr bhuq BwrI kurbwnI kIqI hY[ AMimRq Ckwaux dI syvw ’c l`gx vwly pyRmI nUM, lK Arb Krb hIry dwn krn nwloN v`fw puMn pRwpq huMdw hY[ sMq mhWpurK jI PurmwauNdy:- ie`k ^ws pyRmI BjnwnMdI isMG nUM jdoN pMjW ipAwirAW ’c l`g ky, AMimRq iqAwr krn nUM ikhw jWdw, qW A`goN dovyN h`Q joV isr Jukw ky au~qR idMdy “bhuq 3 DMnvwd jI, siqvcn[ ”jd aun@W nMU puiCAw jWdw, “Awp jI ieqnI inmRqw nwl au~qR ikauN idMdy hoN?”qW h`Q joV isr Jukw AiqAMq hI inmRqw nwl au~qR idMdy, “prmpUjnIk sRvMs dwnI KMf bRhmMf dy auDwrxhwr, AMimRq dy dwqy pwrbRhm pUrn bRhm srUp siqgurU goibMd isMG swihb jI dw hukm hY, jdoN pMj ipAwry AMimRq iqAwr krdy hn, qdoN dwsn dws aun@W ’c pRvyS huMdw hY[ ”pMjW ipAwirAW dI syvw v`ifAW BwgW krky imldI hY[ syvw ’c bwr 2 l`gidAW 2 iekwgRqw dw AiBAws huMdw hY[ jIvn au~cw su`cw rihMdw hY[ ies syvw ’c l`gx vwly ibAMq mhWpurS jIvn mukiq purK hoey hn[ AYsI syvw Ardws krky mMgxI cwhIdI hY[ swrI dunIAW dy mhWpurS ikRpw krn, ies syvw ’c l`gx vwly isMG pYdw krn jI[

vwihgurU] AMimRq Ckwaux vwly nMU au~cI zwqI au~cI kul Anuswr mhwnqw nhIN dyxI cwhIdI, SuB guxW Anuswr nIvIN zwqI vwlw BI au~cw hY[

3.AMimRq sbMDI SMikAW dy au~qR SuB vIcwr:- AMimRq Ckx qoN pihlW BI dunIAW qrdI sI, hux AMimRq Ckx dI kI loV hY?vwihgurU ivAwpk bRhm jI ijn@W ny kotwn koit KMf bRhmMf rcy hn, hux swrI rcnw nUM mrXwdw ’c clw rhy hn, AnMq bRhmMf ijn@W nUM nmskwr kr rhy hn, iqn@W ny vwihgurU dsvyN siqgurU nwnk

Page 138: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 138

swihb srUp ’c b^iSS kridAW KMfy bwty dw AMimRq b^iSAw hY, vwDw ieh hY ik Awp s`cy gurU s`c srUp pUrn bRhm jI dy Avqwr huMidAW, Awp cyly bxy, dwqy huMidAW mMgqy bxy[ bhu igxqI ’c ByKI pKMfI lok Awpxw jUTw lMgr ’c imlw ky, Awp hI Bog lw ky lokW nUM CkwauNdy sn[ hux BI CkwauNdy hn, ijs qoN ibAMq hI ibmwrIAW pYdw huMdIAW hn[ ies doS dI inivrqI leI pUrn s`cy siqgurU swihb jI ny ikRpwn Byt krky pRSwid vrqwaux dI SuB s`cI mrXwdw b^sI[ pKMfI jq sq dy k`cy lok, prjw nUM BUqW vWg du`K dy rhy sn, Awpo Awpxy k`cy mMqR bxw ky, k`cy gurU bxdy sn[ s`cy siqgurU swihb jI ny sB pKMfIAW dy AiDkwr Koh ley[ pRjw nMU guMmrwh krky lu`tx Kwx vwly, s`cy siqgurU swihb jI qoN inSrDk krn leI ieh kihMdy hn[ “pihlW pYdl s&r krIdw sI, hux hvweI jhwz rwkt bx gey hn[ siqgurW dI mrXwdw purwqn hY, hux ies dI kI loV hY?”AYsIAW kUVIAW g`lW krky siqgurW dI kmweI nUM lukoNdy hn[ dsW jwimAW AMdr Gwl kmweI krky Pyr AYfI v`fI dwiq b^SI hY[

DMn Ajpw jwp vwihgurU pMjvyN pwiqSwh jI au~bldI dyg ’c bYTy, siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny sIs kurbwn kIqw, Awpxw sRvMs kurbwn krn vwly, DMn Ajpw jwp vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny KMfy bwty dy AMimRq dI Amolk dwq b^SI hY[ siqgurW dI ShIdI jp 2 ky, SMky C`f ky inhwl hoxw cwhIdw hY[ sMq ByK ’c BI, jy koeI inMdk inSrDk SMky pwvy, gumrwh kry, aus dy mgr l`g ky siqgurW dI krxI kmweI kurbwnI nhIN Bu`lxI cwhIdI[ hy pRymI jno! sRvMs dwnI siqgurU swihbwn jI dw b^iSAw AMimRq Ck ky inhwl hovo[

4.kI pMj pauVIAW nwl hI sr skdw hY?pMj bwxIAW sMpUrn pV@nIAW[ siqgurU swihb jI ny Awp AMimRq iqAwr krn smyN, pMjy bwxIAW sMpUrn pV@IAW[ jdoN Awp pMjW ipAwirAW qoN AMimRq CikAw, qW pMjW ipAwirAW ny BI pMjy bwxIAW

sMpUrn pV@IAW[ ijn@W gurmuKW nUM sRI gurU swihb jI gurbwxI pV@n dw AnMd b^Sdy hn, auh mrXwdw nUM mMnx vwly pRymI, hr vyly cOvI GMty gurbwxI hI gurbwxI pV@dy rihMdy hn[ siqgurW dw Awpxw jIvn hI gurbwxI hY[ XQw:- mY gurbwxI AwDwru hY; gurbwxI lwig rhwau] ijvyN m`CI pwxI qoN ibn nhIN rihMdI, ieauN siqgurW dy ipAwry pRymI, siqgurU swihb jI BI gurbwxI qoN ibn, ijauN nhIN skdy[ AMimRq iqAwr krn smyN siqgurU swihb jI Awp gurbwxI suxdy hn[ AMimRq Ckx

Page 139: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 139

vwly BI gurbwxI suxidAW, Awpxy muiK ’c zbwn ihlw ky pUry A`Kr lgW lw ky suxdy hn[ imlq ’c pV@n suxn vwilAW dw mn iekwgR huMdw hY[ ie`k A`Kr BI C`fxw, s`cy siqgurU swihb jI dI rzw ault hY[ so pMjy bwxIAW sMpUrn pV@ ky, siqgurW dI ^uSI pRwpq krnI cwhIdI hY[ inSkwm syvw krn vwly pRymI, pMjy bwxIAW sMpUrn hI pV@dy rhy hn[ AwlsI dil`dRI inSrDk b`Dw c`tI Brn vwly, G`t bwxI pV@n l`g gey[ pMc prvwx pMc prDwnu] )is`K pMcn mih myro vwsw] Anuswr s`cy siqgurU swihb jI dw &urmwn hY:- “pMjW isMGW ’c dwsn dws dw vwsw hY[ AMimRq iqAwr krn smyN dwsn dws pMjW ipAwirAW ’c pRvyS huMdw hY”[ AYfI v`fI Amolk dwq nUM Awpxy lUM 2 ’c sMBwlx leI, pMj bwxIAW sMpUrn pV@ ky, pey kbUlu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI] Anuswr sUrbIrW vwlI Gwl Gwl ky, s`cy siqgurU swihb jI nUM kbUl hoxw cwhIdw hY[ ijvyN bIj G`t bIijAw jwvy qW &sl pUrw JwV ikvyN dyvygI?kVwh pRSwid ’c KMf iGau G`t hox, qW iqMn myl dw suAwd nhIN bxdw[ DMn vwihgurU siqgurU goibMd isMG swihb jI Awpxy s`cy crn-kmlW dw gurpRswid gwV@w pRym, sMpUrn pMj bwxIAW pV@n dw bl b^Sx jI[

5.sRI AKMf pwT swihb jI dy ArMB dI Ardws mgroN keI puCdy hn, “swDsMgq jI! ArMB krn dI AwigAw hY?” Bwv AwigAw lY ky ArMB krdy hn[ aun@W nUM jy ieh khIey ik Ardws mgroN siqsMgq jI qoN pu`Cx dI kI loV hY?qW ieh SMkw krdy hn, ik AMimRq iqAwr krn smyN, pMj ipAwry gRMQI isMG jI dI AwigAw ikauN mMgdy hn?au~qR:- prm siqkwr Xog pMj ipAwry swihbwn gRMQI isMG swihb jI AMimRq iqAwr krn ’c imlvW sMprk r`Kdy hn[ Cy isMG pihlW AwpxI SuDweI krky Ardws krdy hn[ ArMB dI Ardws mgroN bwty audwLy bIr Awsx bYT ky, gRMQI isMG jI qoN puCx dw Bwv hY ik hux q`k jo 2 BI Su`DweI hoeI hY, kI ieh TIk hY?jy koeI sm`gRI Awid jW hor koeI BI qrutI hovy, qW gRMQI isMG jI d`s skdy hn

ik Plwny nUM qn^wh nhIN lweI[ puCx dw Bwv siqkwr sihq gvwhI puAwauNdy hn[ gRMQI isMG jI au~qR idMdy hn, “gurU swihb jI dI AwigAw[ ”A`goN pMj ipAwirAW ’coN ie`k pRymI jI kihMdy hn, “gRMQI isMG jI! AMimRq dy bwty v`l ing@w r`KxI, zbwn ihlw ky pUry 2 A`Kr bol ky, pMj bwxIAW muK ’c pV@nIAW jI[ ”ieh bynqI kih ky gRMQI isMG jI nUM swvDwn kIqw jWdw hY[ loV hY pu`C d`s ky swvDwn hox dI, Bwv gRMQI isMG jI siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy vzIr hn, vzIr dw

Page 140: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 140

siqkwr BI hY[ pr vzIr nUM hor iksy qoN pu`Cx dI loV nhIN?sRI AKMf pwT swihb jI dy AwrMB ’c pu`Cxw ies leI Zlq hY, jy koeI nwsqk bYTw hovy qW auh khygw, “nhIN! ”swDsMgq ’c byrsI ho jwvygI[ so jykr pMj ipAwry, gRMQI isMG jI qoN pu`Cdy hn, auh kdy BI nhIN kih skdw ik AwigAw nhIN, ies leI sRI AKMf pwT swihb jI ArMB Ardws mgroN gRMQI nUM siqsMgq jI qoN pu`Cx dI loV nhIN[ jdoN AwrMB Ardws ho geI, qdoN bolxw mn@w hY[

6.kI bIbIAW pMjW ipAwirAW ’c l`g skdIAW hn?au~qR:- hmwrI ipAwrI AMimRq DwrI; guir.inmK n mn qy twrI ry] 1] au~bldI dyg ’c bYT ky, q`qy ryqy ’qy bYT ky, q`qw ryq Awpxy sIs ’qy pYx smyN, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@n smyN, siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny inmK 2 suAws 2 bwxI pV@I[ AYsy kStW smyN ikhw, (ry)hy BweI! (hmwrI)qmwm smUMh jugW KMfW bRhmMfW dIAW sMgqW gurmuKW gurU pIrW irSIAW munIAW vwihgurU jI dy ipAwirAW dI AiqAMq ipAwrI AMimRq nUM (DwrI)Dwrn vwlI, AMimRq dI (DwrI)Dwr b^Sx vwlI AMimRq gurbwxI jI, (guir)siqgurU swihbwn jI ny ikRpw krky inmK mwqR BI dwsn dws dy mn (qy)qoN (n)nhIN (twrI)twly[ ; mnmuiK hory glw] Anuswr ies dy Zlq ArQ socxy Awpxy pYrW ’qy Awp kuhwVw mwrnw hY[ s`cy siqgurU swihb jI ny sIs mMgy qW pMjW sUrbIr bhwdrW SRomxI XoiDAW mrdW juJwrUAW ny hI idqy[ jw kau; imhr imhr imhrvwnw] soeI; mrdu mrdu mrdwnw] Anuswr siqgurW ny prmpiv`qR ds Avqwr mrd dy hI Dwry hn[ ies leI SoBnIk mrd pMj ipAwry isMG hI cuxy hn[ siqgurU swihb jI ny Awp AMimRq Ckx smyN pMjW ipAwirAW qoN hI CikAw[ Awp pMjW ipAwirAW ’c l`g ky CkwauNdy rhy, pMjW qoN hI Ckx dw hukm idqw, Awp swrw jIvn pMjW ipAwirAW dy ADIn rhy, Awp pRq`K huMidAW, au~cy r`uqby ^wlsy jI dy mwqw swihbdyv kOr jI nUM Awpxy nwl pMjW ipAwirAW ’c nhIN lwieAw[ siqgurU

swihb jI smyN byAMq hI bRhmigAwn nUM pRwpq mweIAW sn, iksy nUM BI pMjW ipAwirAW ’c l`gx dw hukm nhIN idqw[ siqgurU swihb jI qoN sRI dmdmI tkswl, byAMq hI inhMg isMGW inrmilAW dIAW tkswlW clIAW hn, ie`k BI mhWpurS ny bIbIAW nUM pMjW ipAwirAW ’c nhIN lwieAw[ pMjW ipAwirAW ’c bIbI nUM lwauxw siqgurW dy hukm dI AdUlI hY[ nOjuAwn bIbI dUr durwfy AMimRq Ckwaux jwvy qW aus dI rwKI dI BI loV hY[ isMGW ’c bIbIAW l`gx qoN ie^lwk dI

Page 141: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 141

igrwvt ho jwvygI jI[ pUry kw kIAw sB ikCu pUrw; Git viD ikCu nwhI] Anuswr pUry siqgurW dw kIqw sB kuJ pUrw hY[

sicAwr is`K bIbIAW nUM pMjW ipAwirAW ’c n lwaux, sicAwr bIbIAW gurU hukm mMn ky pMjW ipAwirAW ’c n l`gx jI[ pMjW bIbIAW nUM pMj ipAwrIAW nhIN kihxw, ikauNik auh AMimRq iqAwr nhIN kr skdIAW[

7.AMimRq Ckx vwly pRymI nUM pRym bynqI:- ijn@W ny prmpUjnIk siqgurU dsvyN pwiqswh jI, ipAwry dieAw isMG swihb jI, bwbw dIp isMG swihb jI, AkwlI &Ulw isMG swihb jI jYsy au~c krxI kmweI vwly pMjW mhWpurSW qoN AMimRq CikAw, auh AMimRq Ckx vyly ivsmwd iekwgR hoey[ jy mohr dy AKr ’qy isAwhI pUrI hovy, qW hI shI mohr l`gdI hY[ BrI g`fI hI lIh pwauNdI hY, p`kI goLI hI mwr krdI hY[ so au~c krnI vwly mhWpurKW qoN AMimRq Ckx dy kotwn koit lwhy hn[ keI iek`ly hI Kul@w im`Tw pwxI AMimRq kih ky ipAweI jWdy hn, “cMgw BweI Gr jw ky kCihrw pw lvIN[ ” aun@W nUM bynqI hY ik ieh ZlqI n krn[ gurU ibnw giq nhIN kih ky, kihMdy hn ik swnUM gurU Dwro[ keI BoLy aun@W nUM gurU Dwr lYNdy hn, aunW@ nUM jy koeI pRymI AMimRq Ckx nUM khy, qW kihMdy hn, “AsIN mMqR lY cuky hW[ ”ieauN hIrw jnm, gurU jI qoN bymuK ho ky ibArQ hI guAw lYNdy hn[ gurbwxI jI nUM pUrn gurU jI mMn ky, inhwl hoxw cwhIdw hY[ dyhDwrI gurU Awpxw mMqR dy ky kihMdy hn, “jy qUM iksy nUM A`gy d`syNgw qW qUM koiV@Aw jwvyNgw[ ”ieh sB prmpUjnIk s`cy siqgurW dy hukm dy ault hY[

8. kI siqgurW qoN ibn hor koeI nwm dy skdw hY?siqgurU swihb jI hI vwihgurU mMqR dy dwqy hn, siqgurW qoN ibn hor koeI nwm nhIN dy skdw[ XQw:- siqguru dwqw rwm nwm kw; horu dwqw koeI nwhI] jIA dwnu dyie iqRpqwsy; scY nwim smwhI] so jy iksy ny iksy qoN mMqR ilAw hovy, auh inrBY ho ky AMimRq Ck ky

inhwl hovy[ cOrwsI dw gyVw mytxw, jmW qoN bcwauxw bMdy dw kMm nhIN, ijhVw Awp jmW dy v`s hY, auh JUTy mMqR dy ky jIAW nUM jmW qoN ikvyN Cufwvygw?AMimRq DwrI hor iksy qoN mMqR nhIN lY skdw[ bnwautI gurU prmpUjnIk DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI dy is`K bx ky inhwl hovx, Awp gurU nw bxn Aqy n hI iksy BoLy ivAkqI nUM mMqR dyx, ieho hI BlI pRym bynqI hY[ krxI vwly pRymI gursyvk jI, tweIm jW igxqI dy ihswb nwl, vwihgurU mMqR jW mUl mMqR jW gursbd SuD sMQw krw

Page 142: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 142

ky, pUrIAW lgW luAw ky, jwp krn nMU kihx qW swbwS! XQw:- gurU isKu.isKu gurU hY; eyko gur aupdysu clwey] )5MjW ipAwirAW Aqy pUrn swDW gursyvkW dI SuB s`cI syvw krky, aun@W dI pUrn KuSI lY ky, aun@W nwl iml ky, ie`kTy bYT ky jwp krn nwl nwm dI idRVqw AwauNdI hY[ XQw:- pRB kw ismrnu; swD kY sMig] srb inDwn; nwnk hir rMig] 2] so gurbwxI sMQw SuDweI krvw ky, nwm jpx jpwaux vwly gursyvk jI dw, pKMfI gurU nwl twkrw krky, gursyvk jI nMU inMdxw nhIN, crn DUiV mMgxI hY[ XQw:- ijs no dieAwlu hovY myrw suAwmI; iqsu gurisK.gurU aupdysu suxwvY] jnu nwnku.DUiV mMgY iqsu gurisK kI; jo Awip jpY Avrh nwmu jpwvY] 2] p`uCx qoN ieh au~qR dyxw cwhIdw hY ik dwsn dws ny pMjW ipAwirAw duAwrw prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dw b^iSAw KMfy bwty dw prmpiv`qR AMimRq CikAw hY[ v`Kry 2 nwm lYxy, ieh &lwny dw AMimRq hY, kihxw Zlq hY[ XQw:- nwnk AMimRqu eyku hY; dUjw AMimRqu nwih]

10. KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] DMn Ajpw jwp vwihgurU siqgurU sRI gurU goibMd isMG swihb ^wlsy jI ny kI b`kry Jtkwey?:- prmpUjnIk siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny SRI hymkuMt swihb jI ivKy, BwrI ismrn kridAW, Akwl purKu jI qoN ieh SuB vr pRwpq kIqw, mY Apnw suq; qoih invwjw] pMQu pRcur; krby khu swjw] (sRI dsm 57)s`cy pwiqswh jI nUM mnuK rUp smJxw BwrI ZlqI hY[ siqgurU swihb jI Anq klw hoie Twkuru ciVAw] DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI dI dsvIN joiq hn[ krn krwvn sgl ibiD; so siqgurU hmwrw] )siqguru prmysru myrw] )pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm] )gur goivMdu.gouivMdu gurU hY; nwnk.Bydu n BweI] )guru prmysru krxYhwru] )gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] siqgurU swihb jI dy pwrbRhm hox dy AnykW hI pRmwx hn[ ijn@W vwihguruU jI ny iKn ’c kotwn koit KMf bRhmMf rcy hn, auh

Epiq prlau inmK mJwr] sRb SkqImwn sRI siqgurU swihb jI, kotwn koit sUrjW qwirAW ibjlIAW AgnIAW nUM, Awpxy Ajpw jwp inrgun srUp jI duAwrw, hux pRkwS rhy hn, hux kotwn koit bRhmMfW nUM rc Aqy lY kridAW inrlyp ivAwpk pRkwSk ho rhy hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw] )iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw] )iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI] ) ijhbw eyk; ausqiq Anyk] siq purK; pUrn

Page 143: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 143

ibbyk] siqgurW dI krxI kmweI ’qy SMkw krnw siqgurW dI inMdw hY[ siqgurU swihbwn jI nMU pwrbRhm mMn ky, Awpxw qn mn Dn isr pirvwr siqgurW qoN vwrn vwly Amr ShIdW mhWpurKW dI kmweI nUM BI lukoxw hY[ ij`Qy FweI l`K dw qMbU l`igAw hovy, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dw prmpiv`qR pRkwS hovy, ij`Qy ^wlsw pMQ jI dI swjnw krnI hovy, ij`Qy siqsMgq jI hox, au~Qy b`kry iljwxy jo mINgxw qy ipSwb krdy hn, ijn@W qoN bdbo BI AwauNdI hY[ ieh koeI nwtkW vwlw qmwSw sI?jy AMdr b`kry v`Fx vwlI g`l huMdI qW pMj ipAwry qy AnykW pyRmI siqgurW ’qy AQwh SrDw krky, Awpxy isr ikvyN kurbwn krdy?ipAwry mohkm isMG jI ipAwry ihMmq isMG jI ipAwry swihb isMG jI Awid sRI cmkOr swihb jI ivKy, zwlmW dw purjw 2 k`t ky, ShIdIAw ikvyN pwauNdy?svw 2 l`K nwl ie`k 2 isMG ikvyN lVdw?sRI siqgurU swihb jI isMG isMGxIAW &Oj ^zwny hwQI GoVy sRbMs ikvyN kurbwn krdy?sRI cmkOr swihb jI dy Drm X`uD ’c Awpxy v`fy swihbzwidAW dy ShId hox qoN, gur pRmysr siqgurU swihb jI ieh slok ikvy pV@dy?kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]

prmpUjnIk siqgurW dy smUMh jIvn, sRI AnMdgVH ikly, sRI cmkOr swihb jI, mukqsr swihb jI dy Drm Xu`DW v`l ing@w mwro, sRvMs kurbwn krn vwly siqgurU swihbwn jI, aun@W dy ipAwirAW ny ieh Amolk SuB bcn kmwey[ XQw:- jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY] vwhu vwhu s`cy pwiqSwh jI ny, sRI dmdmy swihb jI ivKy Aw ky, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI kMToN aucwry[ bwbw audy isMG swihb jI, siqgurW jI dI b^SI BwrI bIrqw nwl hrIcMd dI POj ’coN, aus dw isr v`F ilAwey[ mhwn sUrbIr XoDy BweI bic`qR isMG jI ny nwgxI nwl jsvwrIAW dy hwQI dIAW qvIAW ivMnHIAW Aqy ipAwry mohkm isMG swihb jI ny hwQI dw suMf v`iFAw

Awid ShId isMGW dy au~cy kwrnwimAW qoN puCo?sdw leI gurqw ibrwjmwn siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nUM pu`Co?XQw:- siqguru myrw mwir jIvwlY] )mwir Awpy jIvwldw; AMqir bwhir swiQ] )pRB BwvY; ibnu sws qy rwKY] prm vIr krnI kmweI dy pUry sUry ^wlsy ShId bwbw mnI isMG swihb jI ny bMd 2 ktwauxy, bwbw dIp isMG swihb jI ny sIs qlI ’qy r`Kxw, bwby tofr m`l swihb jI ny KV@IAW mohrW ivCw ky, prmpUjnIk mwqw gujrI kOr jI Aqy Coty swihbzwidAW jI dw

Page 144: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 144

sskwr, siqkwr AiqAMq ipAwr nwl krnw[ pIr buDUSwh jI ny Awpxy Anyk murId pirvwr smyq kurbwn hoxw[ bwby ngwhIey jI ny Awpxw pirvwr kurbwn krnw[ bwby su`Kw isMG, mihqwb isMG jI ny hMkwrI m`sy rMGV dw isr v`F ky, bIkwnyr bu`Fy jOhV lY jwxw, bwbw bMdw isMG jI bhwdr jI ny srihMd dI ie`t nwl ie`t KVkwauxI Awid AnykW pRmwxW duAwrw s`c 3 ieho hY ik s`cy pwiqswh jI ny, AwpxI CwqI nwl lw ky surjIq Amr krky ipAwry i^qwb b^iSAw, jo hor iksy ny BI nhIN b^iSAw[ sRI dsm gRMQ AMg 55 ’qy &urmw rhy hn:- qy BI bl pUjw aurJwey] (sRI dsm 55) (qy)dyvqy BI b`kirAW C`qirAW dIAW (bl)blIAW lYx ’c, AwpxI pUjw krwaux ’c (aurJwey)Ps gey, sB ny Awpxy Awp nUM prmySr khwieAw[ jIA bDhu.su Drmu kir Qwphu; ADrmu khhu kq BweI] Awps kau muinvr kir Qwphu; kw kau khhu ksweI] )jau sB mih eyku Kudwie khq hau; qau ikau murgI mwrY] )kbIr.jIA ju mwrih joru kir; khqy hih ju hlwlu] dPqru deI jb kwiF hY; hoiegw kaunu hvwlu] )gurbwxI jI ’c AnykW hI pRmwx hn, ijn@W duAwrw jIAW nUM mwrnw zulm qy pwp d`isAw hY, so AnykW gurbwxI dy pRmwxW Anuswr, siqgurU swihbwn qy is`KW is`KxIAW dI kurbwnI Anuswr ieh pUrn idRV inscw hY ik siqgurW ny b`kry nhIN Jtkwey jI[ nmskwr.qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir] Anuswr AYsy s`c srUp ivAwpk bRhm dy Avqwr siqgurW nUM rom 2 krky inmK 2 nmskwr pRvwn hovy jI[

11.zwqI bwry SMkw nw kro:- jw qy CUit gXo; BRm aur kw] iqh AwgY; ihMdU ikAw qurkw] 19] (sRI dsm 157)gur mrXwdw Anuswr zwqI n&rq nhIN hY, eyku ipqw eyks ky hm bwirk; Anuswr swry ie`ko hI bwty ’c Ckdy hn[ ijn@W nUM CUq dI iBAwnk ibmwrI hovy, jW ijn@W dI ikirAw AqI mlIx qmwkU jW murdy pSU Kwx vwlI hovy, BwvyN auh au~cI zwqI ’coN hox, aun@W nUM A`f CkwieAw jwvy, ikauNik Aijhy

bMidAW dy iek`Ty Ckx krkyy CUq dI ibmwrI l`g skdI hY[ so ijn@W dI ikirAw mlIx hY jW ijn@W nUM CUq dI ibmwrI hY, auh BI AwpxI ZlqI smJ ky gusw n krn, AwpxI soD krn[

vwihgurU] pUrn bRhmigAwnI prmpUjnIk sMq bwbw suMdr isMG swihb jI swirAW nUM iek`Tw AMimRq CkwauNdy, nIvIN zwqI qoN, mhWpurSW jI dy AMdr n&rq nhIN sI[ Awm lok AMimRq Gt Ckx l`g gey[ ies Gwt nUM sMBwlx leI

Page 145: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 145

praupkwrI mhWpurK, dohW nUM A`f Ckw idMdy[ ij`Qy n&rq n hovy, au~Qy iek`Tw CkwauNdy[ ies qr@W pMQ ’c AMimRq Ckx vwilAW dw vwDw hoieAw[ so au~cI nIvIN zwqI vwly ie`k vwihgurU ipqw jI dy spuqR hn, BYVy nSy qy mlIx Kwxy iqAwgxy cwhIdy hn[

12.KMfy bwty dw AMimRq Ckxw ikauN zrUrI hY?AnMq KMfW bRhmMfW dy mwlk sRb pwlk sRb Gwlk prmpUjnIk vwihgurU siqgurU qygbhwdr, Drm dI cwdr, kudrq dy kwdr, ij`Qy ismrIey iq`Qy hwzr, siqgurU swihb jI ny id`lI jw ky Awpxw sIs idqw[ ihMdUAW is`KW muslmwnW gaU gRIbW swDUAW sMqW nUM zulm qoN bcwieAw[ bwbw jIvn isMG swihb jI (BweI jYqw jI)siqgurW dw prmpUjnIk prmpiv`qR sIs id`lIEN, sRI AnMdpur swihb jI ilAwey[ siqgurU qygbhwdr swihb jI dy prm ipAwry, jweIey bilhwry, sd sdw krI nmskwry, DMn l`KISwh vxjwry lok pRlok jY jYkwry, mihmw Agm Apwry jI ny prmpUjnIk siqgurW dy prmpUjnIk DV dw sskwr kIqw[ jdoN BweI l`KISwh jI siqsMgq jI smyq id`lIEN, siqgurU nOvyN pwiqSwh jI dy dsihry ’qy sRI AnMdpur swihb jI Awey, qW siqgurU pRBU dsvyN pwiqSwh jI ny ikhw, “Awau l`KISwh vxjwry, siqgurU qygbhwdr jI dy ipAwry! prmpUjnIk DrmI ipqw jI dy DV dw sskwr ikvyN kIqw?” ikhw, “jI ieh SuB kwrj siqgurW ny Awp hI krvwieAw hY[ mhW pwpI gur dRohI sMq doKI nOrMgy ny, Aiq AhMkwr sihq id`lI ’c hokw duAwieAw[ jy koeI siqgurU qygbhwdr swihb jI dw pRymI is`K hY, qW auh siqgurW dy prmpiv`qR DV dw sskwr kry[ cOdW sO Gr sI, swry fr gey[ ”siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dy rom 2 ’c siqgurU qygbhwdr swihb jI dI AduqI kurbwnI dw iDAwn pRym vYrwg sI[ hzUr ny BwrI bIr-rs nwl g`j ky ikhw, “ijvyN sB AwSrmW ’coN, gurmiq mwrg ’qy clidAW, guris`KI kmwauNidAW igRsq Drm pRDwn hY, p`QrW ’coN pwrs, ndIAW ’coN smMudR, cOrwsI l`K jUnW ’coN mnuKw jnm, cOpwieAw ’coN kyhrI Syr, pMCIAW ’coN hMs, phwVW ’coN sumyr prbq, rwgW ’coN sRI rwgu, igAwnW ’coN gurU jI kw igAwn iDAwnW ’coN, gurU jI dw iDAwn sRboqm hY, ijvyN ieh swry SRomxI hn, ieauN sB sMswr ’coN sRb SRomxI ^wlsw rcWgw, jo kRoVW ’c BwvyN ie`k hI KV@w hovy, aus dw sB nUM pqw l`g jwvygw[ AOh gurU kw ^wlsw KV@w hY[ jo kdy iCp nhIN skygw[ ”AMimRq Ckxw ies leI zrUrI hY, ik prmpUjnIk DrmI ipqw; srb klw smrQ] Anq klwvwn, pUrn imhrvwn pUrn

Page 146: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 146

Bgvwn, Gt 2 dI jwnxhwr, KMf bRhmMf dy auDwrxhwr, pwrbRhm gur krqwr, bhu ibD Aink pRkwr swrI rcnw dy rcxhwr, prmpUjnIk swihb siqgurU sRI gurU goibMd isMG swihb jI ny, prmpUjnIk pMjW ipAwirAW qoN Awp KMfy bwty dw AMimRq CikAw hY[

13.swKI:- BweI AjIq isMG jI AMimRq Ckxw:- vydI bMs ’coN bwbw klwDwrI jI ny Awpxy b`cy AjIq isMG jI dy spuqR n hox qoN, prmpUjnIk siqgurU dsvyN pwiqSwh nUM ^ws inmRqw pRym sihq pRym bynqI kIqI, “jI vydI bMs KV@ geI hY, mhwn ikRpw krky poqRy dI dwiq b^So jI! ”pwrbRhm gur Avqwr siqgurW ikhw, “mh`ly dUjy jI SuB bMs qyhxW ’coN bwz isMG jI, mh`ly qIjy jI SuB bMs B`ilAW ’coN ibnod isMG jI, kwhn isMG jI, soFIAW ’coN Swm isMG jI gurU kIAW bMsW ’coN hor BI pRymIAW AMimRq Ck ilAw hY, aun@W dIAW pIVIAW A`gy c`l rhIAW hn[ qusIN BI AMimRq Cko, qW prmpUjnIk siqgurU nwnk dyv swihb jI dI Apwr b^iSS duAwrw kul c`lygI[ ”jdoN bwby klwDwrI jI dy spu`qR bwby AjIq isMG jI ny AMimRq CikAw qW prm-pRsMn ho ky siqgurW ny vr b^iSAw, “vydI bMs vDy PulygI, bRhmigAwnI sUrbIr bhwdr mhWpurS Awauxgy[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dy bcn s`cy s&ly hoey, ijs krky, bRhmigAwnI sgl kI rInw] bwbw swihb isMG jI vydI pRgty[ Syry pMjwb dy smyN mhwn ij`qW pRwpq kIqIAW[ ies qr@W byAMq hI pRymIAW nUM AMimRq Ckxy krky, spuqRW dI im`TI dwiq sdw leI pRwpq huMdI hY[

14.swKI, BweI dieAwl dws jI:- ipMf Bu`co (mwlvy)qoN bwbw Awdm jI s`T vry dI AwXU ’c, Gr vwlI smyq, prmpUjnIk s`cy siqgurU cOQy pwiqSwh jI dy s`cy crn kmlW ’c, sRI AMimRqsr swihb jI phuMcy[ dohW ny bhuq BwrI SuB s`cI syvw krky, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI pRsMn kr ley[ siqgurW ny AwpxI BgqI dI AMs ’coN, bwbw BgqU jI spuqR b^S ky inhwl kIqy[ bwby BgqU jI dy spuqR BweI

gOrw, BweI jIvn jI hoey[ bwby jIvn jI ny Awpxy pRwx prmpUjnIk s`cy

siqgurU s`qvyN pwiqSwh jI nUM Arp ky, bRwhmx dw pu`q ijauNdw kIqw[ ien@W dI AOlwd ’coN BweI rwm isMG jI, Pqy isMG jI, bKqU isMG qy qKqU isMG jI sn[ BweI gOry jI dy puqR idAwl dws jI sn[

Page 147: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 147

vwihgur] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ie`k vwrIN biTMfy nUM AwauNidAW, BweIky c`k ie`k rwq rhy[ BweI rwm isMG jI cOhW BweIAW nUM inhwl kIqw[ BweI idAwl dws jI ny ie`Qy Aw ky, siqgurW nUM pRym bynqI kIqI, “rsqy ’c dws dy n`gr Bu`co ’c s`cy crn-kml pwau jI[ ”s`cy pwiqswh jI ikhw, “BweI! AMimRq Ck[ ”ies nWh khI[ ie`QoN A`gy rsqy ’c Bu`co phuMcy[ ie`Qy Fwb ’c GoVy ny pwxI hI n pIqw, qW hzUr ikhw, “BweI! ies ipMf ’c ingurw idAwldws rihMdw hY, ingurI bdbo pwxI ’c hox krky, GoVy ny jl nhIN CikAw[ ”idAwl dws jI ny lMgr Ckx nUM ikhw, siqgurW nhIN CikAw[ BweI rwm isMG jI dI SuB pRyrnw krky, ienW@ ny dmdmy swihb jI Aw ky, AMimRq Ck ky siqgurW dI pRsMnqw leI[

15.siqgur kIno praupkwru] Anuswr ^wlsw gurU gurU ^wlsw] pMQ jI dI SuB s`cI swjnw, swvDwn eykwgr cIq] )nwnk inrBau inrMkwru; siqgurU swihb jI ny, sIs mMgxy:- sqjug ’c sqsMD rwjy dy rwj smyN suAws bIrj, dIrGdwVH do zwlm dYNq prjw gaU gRIb nUM mwr ky Kpwaux l`gy, ien@W ny swry dyS ’c Awpxy nwm dI duhweI iPrw idqI[ Aiq-AhMkwr nwl Awpxy fOLy Tokx l`gy[ grb pRhwrI AMqrjwmI Bgq-vCl ikRpw-inDwn joqI srUp sRb pRkwSk ivAwpk bRhm jI ny mhwn ikRpw krky, mhWkwl rUp Dwr ky, ien@W dYqW nUM mwr ky, mulk AMdr suK SWqI vrqweI[ sqjug iv`c s`cKMf sRI hjUr swihb jI dI DrqI cwLI 2 koh sony dI sI[ ie`Qy godwvrI iknwry bYT ky, mhWkwl jI ny bVw lMmw smW vwihgurU jI dI GxI bMdgI kIqI[ ksweIAW nUM mwr ky ie`k l`K gW CufweI, qW Awp jI dw nwm duStdmn jI pY igAw[ duStdmn jI ny igAwrW sO vr@w inAW Drm dw rwj krky, swrI pRjw nUM mhwn suK b^Sy[ rwj swj qoN auprwm ho ky, sRI hymkuMt swihb jI ivKy bhuq BwrI bMdgI kIqI[ vwihgurU jI ny prmpRsMn ho ky, Awpxy prmpiv`qR suKdwiek Ascrj ivsmwd suMdr drSn, Awpxy inrgun srgun srUp ’c dI eykqw lIxqw b^SI[ mwq lok ’c pRgt ho ky, ^wlsw pMQ swjx dw hukm idqw[ icq n BXo hmro; Awvn kh] cuBI rhI sRüq; pRBu crnn mih] (sRI dsm 55) Anuswr

crn-kmlW ’c lIx ivsmwd sn[ Awp jI ny bVw Ascrj Amolk vr mMigAw, “hy Akwl purKu swihb jI! Drm Xu`D kridAW BwvyN goLIAW qIr vrsdy hox, l`KW vYrIAW dw Gyrw hovy, sRvMs kurbwn ho jwvy, mwCIvwVy dy jMgL ’c itMf dw isrHwxw lw ky kMifAW dI syj ’qy ibrwijAw hovW Awid hr AOkV ibpqw kSt smyN

Page 148: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 148

Aqy gurqwg`dI isMGwsn ’qy suK sihq sjx smyN, hr hwlq ’c, Awp jI dy ivsmwd s`cy crn-kmlW ’c lIx AByd rhW, Awp jI ny ikRpw krky ies nIc kIt ’c AByd rihxw[ XQw:- Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw eyk Bey hY; koie.n skY pCwnI] )ijau jl mih jlu; Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] )eykih Awip; nhI kCu Brmu] vwlI eykqw ABydqw sdIv kwl bxI rhy jI[ ”

inrgunIAwry kI bynqI; dyhu drsu hir rwieE] Anuswr pRym bynqI sux ky, Akwl purKu jI ny prm pRsMn ho ky ieh SuB vr b^iSAw:- mY Apnw suq; qoih invwjw] pMQu pRcur; krby khu swjw] (sRI dsm 57)gurmuiK ipqw gurmuiK sp`uqR ’c koeI &rk nhIN huMdw[ jb br dwin smY vhu Awvw] (sRI dsm 54)Anuswr Akwl purKu jI dy idqy vr dw BwgW BirAw smW, 1756 ib:1 ivswK nUM ^wlsw pMQ swjx dw AwieAw[ guhj kQw ilKqI poQI ’c ieh iliKAw hY:- koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; siqguruU dsvyN pw: jI ny swry dyS ’c hukmnwmy Byjy, “ivswKI nMU v`D qoN v`D igxqI ’c siqsMgq jI huMm humw ky, sRI AnMdpur swihb jI ivKy Awvo[ ”AwigAwkwrI AnuswrI in`qnymI pRymIAW dI ds l`K dI iek`qRqw ho geI[

srvMs-dwnI siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny sRI AnMdgVH ikly ’c dhIN nwl prmpiv`qR kysI ieSnwn kIqw[ nvIn pMj kkwr pihny, suMdr nvIn coLw pihinAw[ mY gur imil auc dumwlVw] Anuswr suMdr nvW dumwlw sjwieAw, ijs ’c cmkIly c`kr sjwey, ijn@W dy cmkwry A`gy vYrI dw inSwnw au~k jWdw, m`cdy jMg ’c Awp jI dy swhmxy lVn AwieAw Drm ivroDI kMb auT`dw[ sohxI au~cI klgI SoBnIk ho rhI sI[ pwrbRhm dy s`cy Avqwr pUrn praupkwrI siqgurU swihb jI nIly ’qy Asvwr sn, do pRymI swhmxy do sRI inSwn swihb jI pkV ky qur rhy sn, ngwry BI vjwey jw rhy sn[ XQw:- JMfy JUldy ngwry AwauNdy v`jdy; nIly dy Asvwr pwiqSwh] bwbw Awlm isMG jI bwbw audy isMG jI BweI bic`qR isMG jI pMj ipAwry jI bwbw sMq isMG jI BweI sMgq isMG swihb jI Awid smUMh sUrbIrW dy mMfl ’c,

Awpxy Ajpwjwp inrgun srUp jI duAwrw, kotwn koit cMdRimAW sUrjW qwirAW AgnIAW ititAwixAW ibjlIAW bRhmMfW dy pRkwSk, sRI siqgurU swihb jI ieauN AiqAMq soBw pw rhy sn, ijvyN qwry mMfl ’c suMdr cMdRmw sjdw SoBdw hovy[ rsqy dy dohIN pwsIN pRymI h`Q joV isr Jukw, hau kwtau.kwit bwiF isru rwKau; ijqu

Page 149: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 149

nwnk sMqu ciV AwvY] )qU cau.sjx mYifAw; fyeI.issu auqwir] ) sIsu vFy kir.bYsxu dIjY; ivxu isr.syv krIjY] vwlI pRym Bwvnw nwl drSn krky gd 2 hoey, sB dy m`Qy DrqI ’qy l`g gey, swry DMn gurU goibMd isMG swihb jI, DMn gurU goibMd isMG swihb jI gUMj au~Ty[ siqgurW dI mihmw dI gUMj swryy bRhmMfW ’c PYl geI[ XQw:- KMif vrBMif hir soBw hoeI; iehu dwnu n rlY rlwieAw] )siq suhwxu sdw min cwau] )jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] Anuswr siqgurW dy rom 2 ’c Anhd Junkwr vwlw ivsmwd AnMdI Ajpw jwp ho irhw sI[ siqgurU swihb jI (iJilimilkwru)ie`k rs b`JvyN ivsmwd s`cy pRkwS ’c lIx, nIly ’qy Asvwr, smUMh SsqRW nwl sjy Pby BwrI bIrrsI drSn b^S rhy sn[

q^q sRI kysgVH swihb jI vwly AsQwn ’qy, aus smyN dy FweI l`K rupY dy suMdr qMbU ’c, AiqAMq suMdr kImqI cMdoAw lw ky, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI pRkwS kIqy[ qMbU qoN bwhr au~cy q^q ’qy siqgrW dy bYTx leI sunihrI CqR sj irhw sI, ijs au~pr sMudr cMdoAw qwixAW sI[ l`KW dI igxqI ’c sjy gursMgq jI, sRI Awsw jI dI vwr dw AMimRq kIrqn sux rhy sn[ prmpUjnIk siqgurU swihb jI dy jwx qoN, siqsMgq jI au~T ky KVy@ ho gey[ gRIb invwj siqgurU swihb jI ny siqsMgq jI nUM bYTx leI ieSwrw kIqw[ qMbU AMdr jw ky, siqgurU gRMQ swihb jI nUM nmskwr krky, bwhr Awey[ prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU nwnk swihb jI dy suMdr gurqw isMGwsx nUM nmskwr krky, AiqAMq soBw sihq gurqw isMGwsx ’qy sj gey[ kotwn koit sUrjW dy pRkwSk gurU pRmysr jI dy BwrI bIr-rsI cyhry v`l q`ikAw nhIN sI jWdw, pRymI kMnW nwl kIrqn suxidAW, nyqRW nwl siqgurW dy ivsmwd drSn kridAW, rom 2 krky vwihgurU 2 jp rhy sn[ mhW-kwl, duStdmn, pwrbRhm purK dwqwrh; Agm Agocr sRI siqgurU swihb jI ny, sRI Awsw jI dI vwr Bog ’qy m`Qw tyikAw, AYsy BwgW Bry smyN sB dy m`Qy DrqI ’qy l`g gey, smUMh siqsMgq jI ivsmwd ho gey[ dIvwn sMpUrnqw Ardws aupRMq, swvDwn eykwgr cIq]) nwnk inrBau inrMkwru; siqgurU swihb jI sRI q^q swihb jI ’qy,

BwrI bIrqw sihq KV@y ho gey[ imAwn ’coN sRI swihb jI k`Fy[ ijn@W ’coN ivsmwd bIr-rsI cmk inklI, ijs nUM vyK ky zwlm Aqy msMd qy AMbr BI kMb auiTAw[ XQw:- nmo sRI BgauqI bFYlI srohI] kry eyk qy do; 1suBt hwQ hohI] (1sUrmw)

Page 150: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 150

qyrW mhIny iekWq, Bjn ismrn bMdgI mgroN, prmpUjnIk vwihgurU s`cy pwiqswh jI ny ivsmwd kOqk ricAw[ jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY] )pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis] Anuswr siqgurW ny bIr rs nwl q`kidAW ikhw, “prmpUjnIk siqgurU swihb jI dy Gr ’c, ie`k isr dI loV hY, Awau ijs ny AwpxI DOx, dwsndws dI sRI swihb qoN vFwauxI hY[ koeI praupkwrI au~Ty, isr dy ky Amr hovy[ dwsn dws dw swihb bxy, sdw hI pUijAw jwvy[ ” jy gur Brmwey.sWgu kir; ikAw isKu ivcwrw] (vw:35)Anuswr swry iTTMbr gey[ swry vwqwvrn AMdr Cnwtw Cw igAw[ bwlwn bwl] )rwjwn rwj] jI dw qyz pRqwp shwirAw n igAw[

inSrDk msMdW ny mwqw gujrI kOr jI pws jw ky inMdw kIqI, “mwqw jI! siqgurW dw suBwA bdl igAw hY[ is`KW nUM kql krn l`g gey hn[ ies leI siqgurW nUM kmry ’c bMd kr dyvo[ v`fy swihbzwdy bwbw AjIq isMG jI nUM gurqw g`dI ’qy ibTw dyvo[ ”ieh sux ky mwqw jI ny msMdW nUM DIrj idqw, “qusIN sMsw nw kro[ ”

prmpUjnIk mwqw jI ny syvk nUM ikhw, “BweI vyK ky Awau, ipAwry lwl jI kI kOqk krdy hn?” eyDr s`cy siqgurW ny qIjI vwr vMgwr ky isr Dr ky qlI ’qy Aw jw; lMG jw pRym dI glI] )isr Dr ky qlI ’qy Aw jw; pRym dI Kyl@ Kyl@ lY[ Anuswr ikhw, “Awau BweI! DOx A`gy kro[ quhwnUM ibnw ipRQvI, rwjy jgq dy prmpUjnIk sRb SRomxI bxwvW[ jo kry kurbwnI aus qoN bil bil jwvW[ aus nUM Awpxw swihb bxwvW[ ”

b`dl vrgI gMBIrqw vwlI bIr-rsI grj sux ky, gurmuiK mhWpurS ipAwry dieAw isMG swihb jI ny KVy@ ho ky dovyN h`Q joV isr Jukw ky, GxI inmRqw sihq pRym bynqI kridAW ikhw, “dwsn dws dw isr hwzr hY, jy l`K sIs huMdy qW l`K hI Awp jI qoN kurbwn kr idMdw[ ”inmRqw hlImI gRIbI sihq isr dI Bytw dyx dy bcn sux ky, srvMs dwnI siqgurW ny ikhw, “qYnMU kI duK hY? ikauN mrn kbUldw

hYN?” “jI s`cy pwiqSwh jIE! ijs idn qoN Awp jI dy prmpiv`qR drSn kIqy hn, Awp jI dy s`cy crn-kml Do ky pIqy hn, aus idn qoN isr Awp jI dw hI hY, jyqw smuMdu swgru nIir BirAw; qyqy Aaugx hmwry] dieAw krhu ikCu imhr

Page 151: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 151

aupwvhu; fubdy pQr qwry] Anuswr dwsn dws AOguxW dy Bry nUM b^S lvo jI[ ”s`cy siqgurW ikhw, “swbwS! ”BweI dieAw isMG jI nUM qMbU ’c lY gey, ij`Qy prmpiv`qR suMdr siqgurU gRMQ swihb jI pRkwSy sn[ siqgur AwgY sIsu Byt dyau; jy siqgur swcy BwvY] Anuswr siqgurW nUM sIs Bytw krky DMnqw Xog hoey[ XQw:- DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] )DMin jnmu; qwhI ko gxY] mwrY eykih; qij jwie GxY] 21]

jdoN swihb siqgurU pihly pwiqSwh jI ny sRI krqwrpur swihb jI ivKy, is`KI dI mhW krVI prK kIqI, qdoN prpUjnIk s`cy siqgurU dUjy pwiqSwh jI ny, Bwxw jI, Blw jI qy Bul gey jI bcn kmwey, murdy Kwx q`k bcn mMn ky, ipAwrI s`cI su`cI is`KI dw bIj r`iKAw[ XQw:- pey kbUlu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI] so prmpUjnIk ipAwry dieAw isMG swihb jI dI mhwn au~c krnI jYsw idRStWq kotwn koit bRhmMfW ’c imlxw bVw hI AOKw hY[ so prmpUjnIk siqgurU dUjy pwiqSwh jI dIAW s`cIAW lIhW ’qy c`l ky BweI swihb jI ny sIs dy ky, AiqAMq ipAwrI is`K dw bIj r`K ilAw[

16.ipAwry dieAw isMG swihb jI dy sIs dyx qoN AsMK SuB gux is`KI dw bIj rihxw, gurU ^wlsy jI dy Aiq au~cy mhwn praukwrI kwrnwmy[

ipAwry dieAw isMG swihb jI:- ipqw meIAw rwm jI, mwqw SoBw dyeI jI, C`qRI bMs, lhOr ivKy, 1725 ib:P`gx sMgRWd AMimRq vyly AYqvwr pRgty[ qyrvyN swl ’c, DMn siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dI sRb ivAwpI s`cI Srn, sRI AnMdpur swihb jI Awey[ 1765 ib:A`sU Amwvs nUM sRI hzUr swihb jI ivKy s`cKMf gey[ siqgurW dy siqkwry gurmuiK ipAwry mhwn praupkwrI DIrjDwrI BweI swihb ipAwry dieAw isMG swihb jI dy sIs dyx qoN is`KI dw bIj rih igAw[ siqgurU dUjy pwiqSwh jI dI sIs dyx dI pRpwtI Anuswr ien@W ny Awpxw sIs dy ky, ATsiT qIrQ sgl puMn; jIA dieAw prvwnu] Anuswr Awpxy jIA ’qy dieAw krky, cOrwsI dy gyVy ’coN Awpxy Awp qy AnykW nUM bcwieAw[ Awp jI dy sIs dyx qoN gurU pMQ jI AMdr dieAw AweI, ijs krky gurU pRymIAW ny AwpxIAW jwnW kurbwn krky, mhW duKIAW nUM suKI kIqw, mridAW nUM bcwieAw, DrmIAW dy Drm dI r`iKAw kIqI[ ijvyN siqgurU swihb jI dy AinMn syvk ShId BweI qwrU isMG swihb jI ny Awpxw Koprw luhwieAw, dIn kbUl nhIN kIqw[ Awp jI dw jnm n`gr pUlHw, izlw

Page 152: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 152

lhOr, qihsIl ksUr sI[ DrmI nyk purK bwbw qwrU isMG swihb jI Awp hl vwh ky, AweI siqsMgq jI dI SuB s`cI ipAwrI syvw krdy sn[ ie`k idn Awp jI gurU ipAwry dulwry sUrbIr bhwdr isdkI, DrmI XoDy isMGW leI lMgr lY ky jMgL ’c gey[ bhwdr sUrmy isMG s`qW idnW dy Bu`Ky sn, BweI swihb jI ny pRCwdy vrqw ky ikhw, “ipAwry gurU ^wlsw jI! ihMdU rwijAW dIAW nOjvwn b`cIAW nUM, zwlm kYd krky leI jw rhy hn, vYx paudIAW ivrlwp krdIAW jw rhIAW hn[ ”ieh sux ky siqgurU swihbwn jI dy lwfly bhwdrW nUM bhuq BwrI joS AwieAw, XoDy AMigAwr vWg BK au~Ty, pRCwdy vwips kr idqy qy ikhw, “AsIN nOjuAwn bIbIAW nUM Cufw ky hI CkWgy[ ”ipMf b`loky dirA ih`f ’qy jw ky, s`qW idnW dy BuiKAW isMGW ny vYrI ’qy zbrdsq h`lw krky, bhuq ktw v`FI kIqI[ iglijAW nUM mwr ky, ATwrW hzwr bIbIAW nUM Cufw ky, pUrn siqkwr nwl aun@W dy GrIN phuMcwieAw[

17.gurpRswid vwihgurU] isrl`Q XoDy bwbw dIp isMG swihb jI ShId ny cMby vwly rwjy dI nOjvwn b`cI nMU dyK ky Afol rihxw:- cMby vwly rwjy dI nOjvwn b`cI AqI hI suMdr sI, ijs nUM dyK ky sB moihq ho jWdy sn, ies nUM isrl`Q XoDy bwbw dIp isMG swihb jI ShId cMby C`f ky Awey, ic`q Afol irhw[ bwbw jI jq sq ’c kwiem rhy[ ies qr@W dy pYNqI hzwr jqI sqI inrml sUrbIr blI bhwdr isMG swihbwnW ny, zwlm rwj dIAW jVW pu`t ky Kwry smuMdR ’c pw ky, kysrI inSwn Julw idqy[ mUMh ’qy p`tIAW bMnHx dw nwm dieAw nhIN, dieAw auh hY, jo Anyk vwrI siqgurW dy isMGW ny bMn@IAW, bMn@W CufweIAW, ijn@W nUM rwjy mhwrwjy BI nhIN Cufw sky[ so ipAwry dieAw isMG swihb jI dy sIs Arpx qoN, isMGW AMdr dieAw AweI, hor BI Anyk pRmwx hn[

lhU nwl il`bVI sRI swihb jI lY ky, siqgurU pRmySr jI bwhr Awey, dyK ky swry bRhmMf nUM kMbxI iCV geI[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dy bIr-rs dI Jwl n J`lidAW, sB dIAW nIvIAW pY geIAW[ vwihgurU jI ny dUjI vwr sIs dI mMg kIqI[ siqgur AwgY sIsu Byt dyau; Anuswr gurmuiK mhWpurS ipAwry Drm isMG swihb ny dUjI vwr sIs idqw[ ipqw prm suK jI mwqw AnMqI jI, 1726 ibkRmI 13 ivswK, somvwr id`lI ivKy pihr rwq rihMdI qoN pRgty[ j`t jwqI, 1752 ib:nUM

Page 153: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 153

27 vyN swl ’c, sRI AnMdpur swihb jI prmpUjnIk siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd s`cI Srn ’c Awey[ mh`ly dsvyN jI dI AwXU 29 vyN swl ’c sI[ Abcl n`gr s`cKMf sRI hjUr swihb jI ’c s`cKMf gey[

Drm:- ij`Qy dieAw hY au~Qy hI Drm hY[ ksweI AMdr dieAw nhIN hY, Drm ikvyN ho skdw hY? DOlu Drmu dieAw kw pUqu] Anuswr Drm dieAw dw pu`qR hY[ gurmuiK mhWpurS ipAwry Drm isMG swihb jI dy sIs dyx qoN isMGW AMdr, qij siB Brm; BijE pwrbRhmu] khu nwnk Atl iehu Drmu] )srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] kyvl Drm gux hI nhIN AwieAw, blik isMGW ny prwey Drm dI BI r`iKAw kIqI[ jdoN isMG zwlmW ’qy hmlw krdy qW auh Gr C`f ky B`j jWdy[ gurU ky jqI sqI inrml sUrbIr bhwdr isMG Awpxy Drm ’c p`ky rihMdy[ pr iesqRIAW nUM AwpxIAW mwvW BYxW DIAW smJdy, ies leI Drm XuD ij`qdy, cV@dIAW klW ’c rihMdy sn[

qIjw sIs, gurmuiK ipAwry pUrn mhWpurS BweI ihMmq isMG swihb jI ny idqw[ ipqw mwldyau jI, mwqw lwldyeI jI, jgnnwQ purI (auVIsw)JIvr jwqI, 1721 ibkRmI 15 jyT nUM bwby bkwly ivKy pRgty[ prmpUjnIk mwqw ipqw jI bwby bkwly ivKy, DMn vwihgurU siqgurU nOvyN pwiqSwh jI dI s`cI Srn ’c syvw bMdgI krdy sn[ vwhu vwhu kurbwnI, 1761 ibkRmI nUM v`fy swihbzwidAW nwl sRI cmkOr swihb jI ivKy ShId hoey[

ihMmq:- Amr ShId ipAwry ihMmq isMG swihb jI dy sIs dyx qoN, isMGW AMdr Bjn-ismrn Drm-ikRq praupkwr Drm-XuD gurU-syvw nwm dwn ieSnwn Awid AnykW SuB krmW dI ihMmq Aw geI[ rom 2 krky vwihgurU 2 jpidAW siqgurW qoN kurbwn hoxw, Bu`K qRyh aunINdRw shwrnw, gRIbI ’c rih ky pRsMn rihxw, iKV@y m`Qy Bwxw mMnidAW duK BuK mwr shwrnI, GoiVAW dI kwTI ’qy rihxw, ihMmq n hwrnI, vwh vwh kYsI ihMmq hY! ij`Qy dieAw hY au~Qy hI Drm hY, ij`Qy dieAw Drm hY, au~Qy hI ihMmq hY[ ihMmq vwly h`s 2 ky kurbwnI idMidAW ieh gwauNdy hn:- mMnMU swfI dwqrI AsIN mMnMU dy soey[ ijauN ijauN swnUM v`Fdw AsIN dUx svwey hoey[

gurmuiK mhWpurS BweI mohkm isMG swihb jI ny duAwrkw qoN Aw ky cOQw sIs idqw[ prmpUjnIk ipqw jgjIvn rwey, mwqw sMBlI jI CINbw ibrwdrI, duAwrkw

Page 154: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 154

vwsI 1736 ibkRmI pMj cyq nUM pRgty[ pMdRW swl dI aumr ’c mwqw ipqw jI smyq, siqgurU dsvyN pwqSwh jI dI sRb ivAwpI s`cI Srn Awey[ sqwrW sO iekwht ibkRmI nUM sRI cmkOr swihb jI ivKy ShId hoey[

mohkm:- gurmuiK mhWpurS ipAwry mohkm isMG swihb jI dy sIs Byt krn qoN ipAwry ^wlsy dy ic`q siqgurW dy prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy crn kmlW iv`c (mohkm)iesiQ`q hoey, ijs krky ShId BweI subyg isMG jI Awpxy lwiek spu`qR nUM cr^VI ’qy cV@idAW dyK ky foly nhIN, sgoN pRsMn hoey[ Amr ShId mweIAW, isMGW ny Awpxy b`icAW dy toty 2 krvw ky, AwpxIAW JoLIAW ’c puAwey, Awpxy gLW ’c hwr puAwey[ ij`Qy dieAw hY au~Qy hI Drm hY, ij`Qy dieAw Drm hY au~Qy ihMmq hY[ ij`Qy dieAw Drm ihMmq hY au~Qy mn gurU crn-kmlW ’c iesiQ`q hY[

prmpUjnIk ipAwry swihb isMG jI, pMjvW sIs idqw[ prmpUjnIk ipqw gurnrYx isMG jI, mwqw AnkMpw jI, sqwrW sO b`qI ibkRmI pMj mwG ibdrpurI ivKy pRgty[ sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw] r`b rUp sRI sYn Bgq swihb jI vwlI rwjw bRwdrI ’coN sn[ ij`Qy DMn hrI gurU nwnk swihb jI ny Awpxy prmpiv`qR s`cy crn-kml pwey hn, hux inrml au~jl prmpiv`qR AMimRq dw suMdr cSmw bwrW mhIny vihMdw hY, sRovr swihb jI BI hn[ Awp jI dy mwqw ipqw jI ny igAwrW vr@y dI aumr ’c, Awp jI nUM sRI AnMdpur swihb jI ilAw ky, vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dI Bytw kIqw[ mwqw ipqw jI jnmW 2 dy pRymI Bgq sn, ien@W dI kul gurU Gr dI AinMn Bgq sI[ sqwrW sO iekwht ib: nUM sRI cmkOr swihb jI ivKy ShId hoey[

swihb jI dI gurpRswid pRwpqI:- ShId gurmuiK ipAwry swihb isMG swihb jI dy prmpiv`qR sIs dyx qoN ^wlsy jI nUM (swihb)mwlk vwihgurU jI dI pRwpqI hoeI[ ij`Qy dieAw hY au~Qy hI Drm hY, ij`Qy dieAw Drm hY au~Qy hI ihMmq hY, ij`Qy Bjn ismrn syvw kurbwnI sIs dyx dI ihMmq hY, au~Qy hI mn gurU crn-kmlW ’c (mohkm)iesiQ`q hY, ij`Qy dieAw Drm ihMmq sihq gurU crn-kmlW ’c mn (mohkm)iesiQ`q hY, au~Qy hI swihb jI dI pRwpqI hY[

18.inmwny kau; pRB qyro.mwnu] dy ArQ sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd hn:- siqgurW ny Akwl purKu srUp ’c, pMjW q`qW krky ijvyN isRStI rcI hY, iqvyN hI gurU

Page 155: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 155

srUp ’c pMjW ipAwirAW duAwrw ^wlsw pMQ swj ky, pMcieqI AsUl kwiem kIqw[ gurmuKW ny sIs idqy, siqgurW ny siqgurW ny mhwn ikRpw krky prm-pRsMn ho ky AnykW vr b^Sy, inmwixAW nMU bhuq hI BwrI mwx b^iSAw:- XQw:- inmwny kau; pRB qyro.mwnu] 1.duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie] )jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY] Anuswr vwihgurUjI dy ivCoVy, cOrwsI l`K jUn jmW AOguxW ivkwrW dy kSt dy mwry inmwny jIv (kau)nUM, hy (pRB)vwihgurU siqgurU jI! (qyro)AwpjI dw b^iSAw, nwm jpx jpwaux rUp, sRb ivAwpI mhW ivsmwd pwiqswhI (mwnu)siqkwr imldw hY[ mwxu inmwxy qUM DxI; qyrw Brvwsw] ibnu swcy An tyk hY; so jwxhu kwcw]) inmwny kau; jo dyqo mwnu] sgl BUKy kau; krqw dwnu] ) miq hodI; hoie ieAwxw] qwx hody; hoie inqwxw] Axhody; Awpu vMfwey] ko AYsw Bgqu; sdwey] 128] ieku iPkw.n gwlwie; sBnw mY scw DxI] ihAwau.n kYhI Twih; mwxk sB Amolvy] 129] sBnw mn mwixk; Twhxu mUil mcWgvw] jy qau.iprIAw dI isk; ihAwau.n Twhy khI dw] 130] Anuswr mwx huMidAW, inmwxw ho ky, Awps kau; Awip dIno mwnu] nwnk pRB jnu; eyko jwnu] gurmuiK AvsQw nUM pRwpq ho ky, ie`Qy, drgh’c r`b smwn mwx pwauNdy hn[ scI drgh mwxu inmwxY[ )drgh mwxu pwvih, piq isau jwvih; AwgY.dUKu n lwgY]

2.ivdySI zwlm, ijs rMk dIAW bhU bytIAW nUM cuk ky, gznI’c tky 2 nUM vycdy sn, ijs nUM koeI BI sRkwrI nOkrI nhIN sI imldI, jo DUV’c ruL irhw sI, ijs nUM SUdR 2 kih ky iqRskwr krdy sn, zwlm ijs dy mUMh’c Qukdy sn, ijs nUM GoVy’qy cV@n, &Oj q^q rcx, sIs’qy dumwlw c`kR sjwaux, SsqR pYn@x dI s^q mnwhI sI, jo jmW jUnW rogW AoguxW v`s ho irhw sI[ AYsy (inmwny)mwx qoN rihq, inmwxy jIv (kau)nUM, hy (pRB)vwihgurU rwjwn rwj] ); srb klw smrQ] vwihgurU mh`lw pihlw jI, mh`lw CyvW jI sRI gurU goibMdisMG swihbjI sdw gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihbjI! (qyro)AwpjI dw b^iSAw SuB s`cw (mwnu)siqkwr pRwpq hY, jo AwpjI ny KMfy bwty dy AMimRq dI dwq, gurbwxI b^S ky, ^wlsw pMQjI sjwey, kIVw Qwip dyie pwiqswhI; lskr kry suAwh] Anuswr kIiVAW nUM pwiqswhI b^SidAW, ieh SuB s`cy vr b^Sy, ik dwsn dws ny, ijsu nwmu irdY; soeI vf rwjw] Anuswr ibnw ipRQvI dy rwjy bxwey hn[ jo pUry gurUjI qoN ibnw, rwjy mhwrwjy

Page 156: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 156

dI BI pRvwh nhIN krngy[ AYsy sRb ivAwpI Anqklwvwn mhW ivsmwd vr, Anq klwvwn pUrn myhrvwn vwihgurU pUrn jI hI b^S skdy hn:- ^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws] ^wlsw myro; muK hY AMgw] ^wlsy ky hON; sd sd sMgw] ^wlsw myro; ieS† suihrd] ^wlsw myro; khIAq ibrd] ^wlsw myro; pC Ar pwqw] ^wlsw myro; suK Aihlwdw] ^wlsw myro; im`qr sKweI] ^wlsw mwq ipqw; suKdweI] ^wlsw myrI; soBw sIlw] ^wlsw bMD sKw; sd fIlw] ^wlsw myrI; jwq Ar pq] ^wlsw so; mw ko auqpq] ^wlsw myro; Bvn BMfwrw] ^wlsy kr; myro siqkwrw] ^wlsw myro; sÍjn pRvwrw] ^wlsw myro; krq auDwrw] ^wlsw myro; ipMf prwn] ^wlsw myrI; jwn kI jwn] mwn mhq myrI; ^wlsw shI] ^wlsw myro; sÍwrQ shI] ^wlsw myro; kry inrbwh] ^wlsw myro; dyh Ar swh] ^wlsw myro; Drm Ar krm] ^wlsw myro; Byd inj mrm] ^wlsw myro; siqgur pUrw] ^wlsw myro; s`jn sUrw] ^wlsw myro; buD Ar igAwn] ^wlsy kw; hau Dro iDAwn] aupmw ^wlsy; jwq n khI] ijhvw eyk; pwr nih lhI] sys rsn; swrd sI bu`D] qdp; n aupmw brnq suD] Xw mY; rMc n imiQAw BwKI] pwrbRhm gur nwnk swKI] rom rom; jy rsnw pWaUN] qdp ^wlsw js; qih gwaUN] hO ^wlsy kw; ^wlsw myro] Eq poq; swgr bUMdyro] ^wlsw; Akwl purK kI &Oj] pRgitE ^wlsw; pRmwqm kI mOj] jb lg ^wlsw; rhy inAwrw] qb lg; qyj dIau mYN swrw] jb ieh ghY; ibprn kI rIq] mYN n kroN; ien kI pRqIq] ^wlsy ky pRswd kr; suq ibq koS BMfwr] rwj mwl swdn skl; puqR kilqR ibvhwr] lSkr nyb KÍws iBRq; Anucr dwsI dws] imqR kutMb Dn Bvn mm simRiD; ikrpw kr qws] igrM bwrI Aru swihbI; qn mn ipMf pRwn] pRswid ^wlsy kr imilE; dwn mwn snmwn] ikRpwvMq ^wls sgl; qh pRswid BXo gOr] moih sy rMk AnwQ jg; Btkq iPrq kror] Awn syv nih sPl kCu; eIq aUq prlok] inhPl syvw iqs ibnw; kbI hrK kib sog] jjn Bjn mm ^wlsw; ^wlsw pUjb jog] dws goibMd &qh ^wlsw; drs prs imty sog] myro ieSt Ar nySTw; ^wlsw pUjn iDAwn] drsn prsn ^wlsw; mukq rUp sq jwn] Awqm rs ijh jwnhI; so hY ^wls dyv] pRB mih.mo mih.qws mih; rMck nwhn Byv] )rihxI rhY; soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw[ (ij`qy bolo)sÍYXw] ju`D ijqy.ien hI ky pRswid; ien hI ky pRswid.su dwn kry] AG AauG trY, ien hI ky pRswid; ien hI kI ikRpw.Pun Dwm Bry] ien hI ky pRswid.su ibidAw leI; ien

Page 157: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 157

hI kI ikRpw sB sqR mry] ien hI kI ikRpw ky.sjy hm hY; nhI mo sy grIb.kror pry] 2] ^wlsw gurU gurU ^wlsw] pUrn gurUjI ny Awpxw sRbMs, Awpxw Awp kurbwn krky, AYsw sRb ivAwpI mhW ivsmwd Awdr mwx siqkwr, Awpxy swjy invwjy KwlsyjI nUM b^iSAw hY jo BMg n ho sky[ cONh ju`gW’c, hor iksy ny BI Awpxy syvkW nMU nhIN b^iSAw jI[ hir jIau; inmwixAw qU mwxu] incIijAw.cIj kry myrw goivMdu; qyrI kudriq kau kurbwxu]

19.vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI pihly pwiqswh jI qoN lY ky, Awp hI pMjW ipAwirAW nMU swjx invwjx pwlx vwly hn[ Awp hI pMjW ’c vs ky Ajpw jwp SuB gux b^Sdy hn jI, Awp hI pMjW dI mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr mihmw kr rhy hn[ vwhu vwhu s`cy pwiqswh jI, ApxI mihmw nhIN kr rhy[ pMjW dI in`q nvIN mihmw kr rhy hn:- DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI ny sRb`q dy Bly leI Gor iBAwnk kljug kUV kpt Bry sMswr AMdr siqnwmu dy is`ky vwlw inrml pMQ clwieAw[ XQw:- mwirAw iskw jgiqR ivic; nwnk inrml pMQ clwieAw[ A`g c sVdy bldy byAMq jIA, siqgurU swihb jI dy prmpUjnIk prmpiv`qR s`cy crnIN l`g ky SWq iqRpq jIvn mukiq AvsQw nUM pRwpq ho ky, s`cy crn kmlW c AByd ho gey[ Awpxy ipAwry pMQ nUM clwaux leI, siqgurU swihb jI ny pMj ipAwry swjy[ XQw:- pMc prvwx pMc prDwnu] pMcy pwvih drgih mwnu] pMcy sohih dir rwjwnu] pMcw kw guru eyku iDAwnu] jy ko khY krY vIcwru] krqy kY krxY nwhI sumwru] )gurmiq; pMc sKy gur BweI] )prmysr hY pMj imil lyK AlyK n kImiq pweI[ pMj imly prpMc qij Anhd sbd sbd ilv lweI[ swDsMgiq sohin gur BweI] 6] (vwr 29) ieku isKu duie swD sMgu pMjIN prmysru[ (vwr 13) sbd suriq ilv gurisK sMiD imly; pMc prpMc imty, pMc prDwny hY] (kib`q 29) sÍYXw CMd] dXw isMG Aru Drm isMG jI; mwn isMG qIjo br bIr[ sMgq isMG sMq isMG pMcm; iqnhuN ibTwXo dy kir DIr[ gurqw Arpin lgy Kwlsy pMc isMG qihN soihN SrIr[ pMchuN mihN inq vrqiq mYN hO; pMc imlihN sy pIrn pIr] 2] guru Gr kI imrjwdw pMchuN; pMchuN pwhul pUrb pIn[ huie qnKwhIAw bKSihN pMchu; pwhul dyN imil pMc pRbIn[ lKhu pMc kI bf bifAweI; pMc krihN so inPl n cIn[ Bojn Cwdn pMcn ArpihN; Arz krihN iqn bWCiq lIn] 3] ien pWcn kI mihmw kih kY; qIn pRkRmw iPir kir dIin[ Arpy SsqR

Page 158: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 158

ijgw Aru klZI; inj kr qy isr bMDin kIin[ SsqR gwqry qib pihrwey; kt kswie kir iblm ibhIn[ SRI vwihgurU jI kw Kwlsw; Pqy vwihgurU jI kI cIn] 4] (gu: pR: sU) siqgurU swihbwn jI dy snmuK gurmuiK gurmiq dy pUrn DwrnI AwigAwkwrI pMjW ipAwirAW dy rUp c gurU Gr dI swrI mrXwdw clwauNdy[ ijhVw glqI krdw, auh pMjW ipAwirAW dy swhmxy AwpxI Bul b^SwauNdw[ ies krky gurU ipAwrI is`KI dUr 2 dySW c PYl geI[ s`cy siqgurU swihb jI ny Awpxy swjy inrml pMQ dw pRbMD BI bVy au~cy su`cy suc`jy FMg nwl kIqw, v`K 2 dySW c gurmuiK Xogqw vwly is`K, pMjW ipAwirAW dI SuB syvw inBwauNdy[ vwihgurU] pMjW ipAwirAW dw Bwv kyvl pMj hI nhIN, blik ijhVw pRymI Xogqw r`Kdw hovy, aus nUM pMjW ipAwirAW c Swml ho ky syvw krn dw AiDkwr hY[

siqgur Agm AgwiD purKu; kyhVw Jly gurU dI Jwlw] (vwr 1)Anuswr siqgurW dw Acl mUriq.AnBau pRkws; Aimqoj kih`jY] qyz n shwridAW ijhVy B`j gey, aun@W bwry igAwnI igAwn isMG jI ikhw hY:- jo CkaUey kuxky ky[ Bwg gey iek Tuxky ky[

20.pMjW mukiqAW ny Apxy sIs Arpxy:- prm pUjnIk BweI dyvw isMG swihb jI, BweI rwm isMG swihb jI, BweI tihl isMG swihb jI, BweI eISr isMG swihb jI, BweI Pqy isMG swihb jI pMjW mukiqAW ny pMjW ipAwirAW dy sIs dyx mgroN, s`cy siqgurU swihb jI nUM Awpxy sIs Arpy[ s`cy pwiqswh jI ny prm pRsMn ho ky, ien@W nUM mukqy pdvI b^SI Aqy pMjW ipAwirAW nUM AMimRq Ckwaux qoN mgroN pMjW mukiqAW nUM AMimRq CkwieAw[

21.prm pUjnIk mwqw swihb dyv kOr jI ny pqwsy pwauxy:- AYsw dwqw; siqguru khIAY] Anuswr sRI gurU swihb jI ny Awp gurbwxI pVH ky KMfy bwty dw AMimRq b^S ky, ^wlsw pMQ jI dI swjnw kIqI[ bwbw gurbKS isMG swihb jI ( bwbw rwm kOr) ny iliKAw hY:- sRI gurU swihb jI ny AMimRq iqAwr krky, icVy icVI nUM pw idqw, auh Awpo iv`cIN lV ky mr gey, dwsn dws ny ieh kOqk dyK ky, mwqw swihb dyv kOr jI nUM pyRm bynqI kIqI, mwqw jI J`t p`t pqwsy lY ky s`cy siqgurW jI pws gey[ sRI gurU swihb jI ny pqwsy AMimRq ’c pw ky ieh vr idqw, “Bly smyN Awey hoN, pMQ ’c, bIr rs, BwrI imTws Awpo iv`cIN ipAwr BI hovygw[” s`cy siqgurW ny sMpUrn pMj bwxIAW pVH ky AMimRq iqAwr kIqw[

Page 159: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 159

22.myrw AMqrjwmI hir rwieAw] srUp siqgurU swihb jI ny AMimRq Ckwaux mgroN, dovyN h`Q joV isr Jukw ky, pMjW ipAwirAW qoN AMimRq dI Amolk dwiq mMgxI[ “hy prm vIr bhwdr gurU srUp ^wlsw jI! dwsn dws nUM AMimRq b^S ky, gurU goibMd rwey qoN gurU goibMd isMG ^wlsw bxn dw mwx b^So jI[ ”kotwn koit bRhmMfW nUM rcx pRiqpwlx vwly dwqy ny inmRqw idKweI hY[ ijhVy s`cy siqgurW jI dI inMdw kridAW kihMdy hn ik s`cy siqgurW jI ny kyvl jMg Xu`D hI kIqy hn, auh smJ lYx ik s`cy siqgurU swihb jI Bwau BgqI dy dwqy hn[ ijvyN sRI jwpu swihb jI ’c, vwihgurU jI nUM nmskwrW hI nmskwrW hn, s`cy siqgurW jI dw rom 2 ihrdw, krqwr vwihgurU jI nUM inmK 2 suAws 2 sdw 2 nmskwrdw hY[

vwihgurU] ieh inmRqw pyRm iekwgRqw gRIbI dy bcn sux ky, pMjW ipAwirAW dy pYrW dI im`tI in`kL geI, lUM kMfy KV@y ho gey[ ipAwry dieAw isMG swihb jI ny dovyN h`Q joV isr Jukw ky, imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr ikhw, “hy gRIb invwj vwihgurU jIau! kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Anuswr dwsn dws kIVy ikRm kotwn koit jUnW ’c BRmx vwly nIc kIt jIv hn, Awp jI dwqy ho ky, dwsndwsW kIVy ikRmW qoN AMimRq ikauN mMgdy hoN?”qW s`cy siqgurW ikhw, “hy ipAwirE! Akwl purKu jI dy hukm Anuswr mMg irhw hW[ ” “hy mhwrwj swihb jI! Awp jI ny Awpxy dwsW dy isr lY ky ieh AMimRq dI dwiq b^SI hY, Awp jI kI Bytw kroNgy?”s`cy siqgurW ikhw, hy prm ipAwry gurU srUp ^wlsw jI! dwsn dws srbMs kurbwn krygw[ ”s`cy siqgurW dI AwigAw mMn ky, pMjW ipAwirAW ny ijvyN Awp CikAw sI, iqvyN sMpUrn mrXwdw krky ivsmwd ho ky s`cy siqgurW nUM AMimRq Ckw ky mUl mMqR vwihgurU mMqR idRV krwey, sMpUrn is`iKAw idqI[

ijvyN siqgurU pihly pwiqswh jI ny siqgurU AMgd dyv swihb jI nUM gurqw dyx smyN m`Qw tyikAw, iesy qr@W siqgurU nOvyN pwiqswh jI q`k tykdy rhy, iqvyN joqI srUp siqgurU nwnk dyv swihb jI ny, gurU goibMd isMG srUp ’c pMjW ipAwirAW nUM m`Qw tyikAw[ XQw:- hir guru goibMd iDAweIAY; sd AMimRq vylw[ vwhu vwhu gurU goibMd isMG; Awpy guru cylw] 2] )ivic sMgiq sc vrqdw; inq nyhu nvylw[ vwh vwh gurU goibMd isMG; Awpy guru cylw] 6] (vwr 41) Anuswr

Page 160: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 160

Awp siqgurU huMidAW Awpxy cyilAW dy cyly bxy[ nmskwr[ AYsI au~c krnI dI imswl koit bRhmMfW AMdr hor ikqy BI nhIN imldI[ XQw:- qyrw srIku ko nwhI; ijs no lvY lwie suxwieAw] cwry sihbzwdy, mwqw suMdr kOr, mwqw swihbdyv kOr jI, mwqw AjIq kOr s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dy dwdI nwnkI jI, mwqw gujrI kOr jI smyq 80 hzwr ny AMimRq CikAw[

gur nwnk dyv; goivMd rUp] vwihgurU mh`lw dsvW jI, ieh nhIN ik pMjW ipAwirAW swhmxy h`Q joV ky KV@y AMimRq CikAw, blik swrI hI jIvnI suAws 2 pMjW ipAwirAW dy AnuswrI rhy, Bwv Kwxw pIxw pYn@xw n@wauxw AMimRq vyly dw jwgxw, do vyly dIvwn sjwauxw pMjW ipAwirAW ’c Swml ho ky, AMimRq Ckwauxw Drm-XuD ij`q ky, C`qRI Drm kmwauxw, isMG isMGxIAW mwqw ipqw swihbzwdy Awid Awpxw sB ku`J kurbwn krnw, pMjW ipAwirAW dw kihAw mMn ky, suAws 2 vwihgurU mMqR dw ismrn krnw, sRI AnMdgV@ iqAwgxw sRI cmkOr swihb jI nUM iqAwgxw kIqw[ so ivsmwd kOqk krnhwry s`cy siqgurW ny Awp Anq klwvwn gurU huMidAW cyly bnxw, pMjW ipAwirAW swhmxy Awp h`Q joV ky KV@nw, AMimRq Ckxw, swrI izMdgI AnuswrI rihxw, Anyk pRkwr is`KW au~pr praupkwr krnw hY, beI swry hI pyRmI AMimRq Ck ky inhwl hovx, v`fy lIfr j`Qydwr swDU sMq bRhmigAwnI ru`qby nUM pRwpq ho ky BI, pMjW ipAwirAW dy AnuswrI rihx, ies qoN SuB is`iKAw lY ky, AnykW pyRmIAW ny AnykW gux Dwrn kIqy[

sMq bwbw suMdr isMG swihb ^wlsw jI iBMfrWvwly hmySw pMjW isMGW nUM Awpxy r`iKAk smJ ky pMjW dI hzUrI ’c rihMdy[ sRI dmdmI tkswl Drm pRcwrk j`QybMdI clwauNidAW, bRhmiv`idAw pV@wauNidAW AMimRq CkwauNidAW, bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] )bRhmigAwnI sgl kI rInw] Anuswr jIvq imRqk sB dI crn-DUV bx ky, Awp ku`J nhIN bxy[ j`Qydwr bnx leI ie`k dUjy nUM kql krn dI bjwey, siqgurU swihb jI dy dIrG AwSy Anuswr nvwb kpUr isMG swihb jI vWg, siqgurU swihb jI Aqy gurU pMQ jI dIAW ^uSIAW pRwpq krnIAW cwhIdIAW hn[ Awp jI &urmwauNdy “BweI! klXu`g ’c ivkwr qoN bcx dw aupwA pMjW isMGW dy crnW ’c rihxw hY[” iesy qr@W sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI Aqy hor Anyk mhWpurS Awp kuJ nhIN bxy, AsMK nmskwr] sMq bwbw jvwlw isMG swihb ^wlsw jI hrKovwlIey mhWpurSW ny Awpxy qoN mgroN

Page 161: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 161

pMj gurmuiK isMGW nUM fyry dy pRbMD syvw sMBwl bMdgI Drm pRcwr leI muKI syvwdwrW dI syvw b^SI, jo bhuq hI vDIAw hY jI[

23.gurpRswid vwihgurU AMimRq iqAwr krn dI ivDI:- Ajpw jwp vwihgurUs`cy siqgurW jI dy b^Sy AMimRq dI mhwnqw:- purwxk kQw Anuswr siqjug ’c dyviqAW dYNqW ny smuMdR irVk ky 14 rqn k`Fy[ ivSnUM jI ny mohxI Avqwr Dwr ky, dyviqAW nUM AMimRq, dYNqW nUM Srwb vrqweI[ ie`k dYNq dy AMimRq pIx qoN, ivSnUM jI ny aus dy do toty kIqy, isr nUM rwhU qy DV nUM kyqU kihMdy hn, ie`k sUrj nUM, dUjw cMdRmW nUM cuMbVdw hY, pr ieh gurmiq Anuswr nhIN hY[

vwihgurU] qRyqy ’c rwvx dy pyt ’c AMimRq hoxy krky mrdw nhIN sI[ Bgq BBIKx jI dy Byd dyx qoN sUrbIr sRI rwm cMdr jI ny, vIh qIr iek`Ty, aus dy idl ’c mwr ky, AMimRq sukw ky mwirAw[

lv jI qy kuS jI ny Awpxy ipqw sRI rwmcMdR jI smyq swrI &Oz nUM mUrCq kIqw[ mwqw sIqw jI ny Awpxy sq dy bl nwl, dyviqAW pwsoN AMimRq ilAw ky, sB nUM surjIq kIqw[ ipCly jugW ’c AMimRq dw izkr bhuq G`t AwauNdw hY, pr s`cy siqgurW dy b^Sy AMimRq dI ivSyS mh`qqw hY[ s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI ’c AMimRq A`Kr bhuq vwrI AwauNdw hY, Awp jI AMimRq dy kotwn koit smuMdR hn[

24.AMimRq rUp s`cy gurbwxI jI duAwrw idl ’coN hI AMimRq dI pRwpqI dI jugqI:- KMfy bwty dw AMimRq Ck ky, siqsMgiq jI ’c sdw rihMidAW, inSkwm kQw kIrqn syvw ismrn pyRm nwl kry krwvy suxy suxwvy[ sMqoK sihq swdw Kwvy swdw pihny, pr iqRA rUpu; n pyKY nyqR] swD kI thl; sMq sMig hyq] )AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE] Anuswr s`cy siqgurW dy hukm nUM isr m`Qy ’qy mMny, sRb dI crn-DUV bxy, Awp gvwvy[ s`cy siqgurW jI dw hukm hY, nyqRW nwl prwieAw rUp nhIN dyKxw, mn dw loB iqAwgxw, zbwn krky JUT nhIN bolxw[ inMdw cuglI nhIN krnI, n hI suxnI Awid smMUh AOgux iqAwgxy[

gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU gRMQ swihb jI Awp hI ndr krky sqsMgiq b^Sdy hn, Awp gurbwxI ArQ vIcwrn lwauNdy hn[ Awp hI pUrIAW lgW lw ky su`D aucwrn dI pRIq Aqy vwihgurU mMqR dw AiBAws b^Sdy hn[ Awp hI siqgurU swihbwn jI dI Aqy gurU ipAwirAW dIAW kurbwnIAW dw iDAwn b^Sdy hn, Awp

Page 162: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 162

hI Awpxy pRymI b`cy syvk dy AMdr bwhr hr smyN s`cy nwmu dI vrKw krdy hn, Awp hI Awpxy pRymI lwly goly dy idl idmwZ ’c hr smyN gurbwxI jI Byjdy rihMdy hn[ Awp hI lUM 2 ’c vs jWdy hn[ Awp hI AMimRq bRhmwnMd rs bx ky, pyRmIN nIc kIt dy irdy ’coN muiK ’c AwauNdy rihMdy hn, CwqI TMFI krky lUM 2 ’c SWqI vrqwauNdy hn[ Awp hI pyRmIN dwsry qoN hr smyN gurbwxI AiBAws ivcwr kQw kIrqn krwauNdy, Awp hI lUM 2 ’c vs ky suxdy hn[ Awp hI suD gurbwxI sMQw krwauNx kQw kIrqn dI SuB s`cI syvw lY ky, jIvn mukqI b^Sdy hn[ Awpxy irdy ’coN Awpxy muK ’c AMimRq dI pRwpqI leI pMjW ipAwirAW duAwrw KMfy bwty dw AMimRq Ckxw bhuq hI zrUrI hY[

25.prwieAw rUp ivkwr idRStI nwl dyKxoN htx dI jugqI:- pRB jI; moih kvnu AnwQu ibcwrw] Anuswr jIv ivcwrw kI hY?sUkr kUkr s`p TUMhyN ibstw dy ikrm Awid AnykW jUnIAW Bogx vwlw hY[ jUnIAW ’c iPridAW 2 ies dI hoS PrmoS ho cu`kI hY[ krau brwbir, jo ipRA sMig rwqˆØI; ieh haumY kI FITweI] Anuswr ies AMdr haumY dI FITqweI hY, ijs krky siqgur kw PurmwieAw mMin n skI; duqru qirAw n jwie] Anuswr ieh ivcwrw qu`C nIc kIt gurU swihb jI dy aupdyS nUM mMn nhIN skdw[ s`cy siqgurU swihb jI ndir krn qW hI s`cy siqgurW dw aupdyS mMinAW jw skdw hY[ ijvyN pr iesqRI dy rUp nUM ivkwr idRStI nwl n dyKx dI, jIv ’c SkqI nhIN, BwvyN ies ’c kRIck vWg ds hzwr hwQI dw bl hovy[ s`cy siqgurU nOvyN pwiqswh jI, siqgurU pMjvyN pwiqswh jI, siqgurU dsvyN pwiqswh jI dI AduqI kurbwnI Aqy ShIdW dw jwp, s`cy gurbwxI jI dw iDAwn kry, jdoN rUp dyKx l`gy, qdoN qurMq ShIdI jpy jpwvy qy khy, hy mn! jykr, s`cy siqgurU pMjvyN pwiqswh jI au~bldI dyZ AMdr hux bYTy hox, q`qy ryqy ’qy hux KVH rhy hox, q`qw ryqw Awpxy sIs ’qy hux puAw rhy hox, sVdI bldI m`cdI loh ’qy hux KVH rhy hox[ s`cy siqgurU nwvyN pwiqswh jI hux sIs kurbwx kr rhy hox[ s`cy siqgurU dsvyN pwiqswh jI hux sRvMs kurbwx kr rhy hox[ BweI mnI isMG swihb jI hux bMd bMd ktvw rhy hox[ BweI mqIdws swihb jI Awry nwl hux qn icrvw rhy hox[ BweI sqIrwm swihb jI rUM ’c vlHyt ky hux swVy jw rhy hox[ BweI dieAwlw swihb jI dyg ’c hux aubwLy jw rhy hox[ bwbw dIp isMG swihb jI hux Awpxw sIs qlI ’qy r`K ky KMfw vwh rhy hox[ ShId bwbw mhW isMG swihb jI

Page 163: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 163

purjw 2 ktvw ky, ibdwvw pVvw ky hux ShIdI pw rhy hox[ v`fy swihbzwdy qy isMG cmkOr dI gVHI ’c hux ShIdIAW pw rhy hox[ Coty swihbzwdy hux nIhW AMdr KVHy jYkwry gjw rhy hox, ieq Awidk idRSW nUM, jy qUM A`KIN dyKdw hovyN qW kI prwieAw rUp ivkwr idRStI nwl dyKyN?so s`cy siqgurU swihb jI Aqy gurU ipAwirAW jI dI ndr kurbwnI, kmweI Aqy siqsMgiq jI hI jIv nUM idl coN AMimRq b^Sdy hn[ XQw:- Dnu DMnu sqsMgiq.ijqu hir rsu pwieAw; imil jn nwnk nwmu prgwis] so siqgurU swihb jI dovyN AMimRq b^Sdy hn[ XQw:- AMimRqu pIAw; siqguir dIAw] AsMK AnMq KMfW bRhmMfW dy mwlk Ajpw jwp inrgun vwihgurU jI, jo hux kotwn koit sUrjW cMdRimAW qwirAW AgnIAW ibjlIAW bRhmMfW nUM pRkwS rhy hn[ jo, sBnw jIAw kw ieku dwqw; jI hn, ijn@W dy Awsry swry jIA jMq ijauNdy jwgdy hn[ jo sB nUM rozI dy rhy hn[ jo sB dw ADwr qy Awp inrwDwr hn[ jo sB dy pRkwSk huMidAW, Awp suqy pRkwS srUp hn[ jo KMfW bRhmMfW dy AMdr pRgt rUp s`c srUp hn, iqn@W ny s`cy siqgurU swihbwn jI dy prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy Anq klwvwn pUrn imhrvwn Avqwr ’c pRgt ho ky, Awp DurW dy AMimRq rUp s`cy gurbwxI jI b^Sy hn[

hir ismrin; kIE sgl Akwrw] Anuswr ijvyN vwihgurU jI ny kotwn kot bRhmMfW dw Akwr ricAw hY iqvyN hI kotwn koit bRhmMfW dy rcnhwr vwihgurU jI ny, Ajpw jwp vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI dy Avqwr ’c pRgt ho ky, AMimRq rUp DurW dy s`cy gurbwxI jI rcy hn[ prmpUjnIk gurbwxI jI duAwrw vwihgurU srUp s`cy siqgurU swihb jI ny KMfy bwty dw AMimRq iqAwr kIqw hY[ ies leI KMfy bwty AMimRq Aqy Awpxy irdy ’coN Awpxy muK ’c AMimRq dI pRwpqI dI mhwn mhwnqw khI nhIN jw skdI[

AMimRq iqAwr krn leI sm`gRI:- BUrw, KMfw, gVvw, A`T v`fIAW SRI swihbW, p`Qr dw sunihrw, AMimRq iqAwr krn leI v`fw bwtw, bwty dyZ vrqwaux leI, pltw dyZ bnwaux leI, dyZ Ckx leI bwty jW QwLIAW[ QwLIAW qoN ibnw swry BWfy srb loh dy hox jI[ dyZ dI rsd, pqwsy, ie`k isMG dI bwty mWjx Aqy pMjW ipAwirAW dy pMj ieSnwny dI ifautI lweI jwvy[ kCihry kMGy ikRpwnW kVy Awid[ sRI swihbW jI dy m`uTy sony cWdI dy n hox[ dyZ krn leI ie`k lohy dw gVvw kVwhI, do v`fIAW bwltIAW[ cws leI poxw[

Page 164: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 164

vwihgurU] pMj ipAwry, ie`k gRMQI, ie`k pihrydwr, s`q isMGW leI kysrI rMg dy s`q coLy, s`q dsqwry, s`q kmrksy, s`q gL vwly prny[ dygIAw[ s`qW

isMGW ’coN do isMG dyZ kr skdy hn[ ie`k myj mWj Do ky r`iKAw jwvy[ q`kVI v`ty poxy l`kVW mwics gwqRy, pihnx vwlIAW ikRpwnW kMGy kVy kCihry[ kMGy kVy iek`Ty r`Kxy krky dMdy tutdy hn[ pqwsy cux ky r`Kxy, jy bIVI inkLy qW nhIN vrqxy, hor mMgvwauxy[ pqwsy mYLy n hox[ jy AMimRq Ckwaux bwhr jwxw hovy, qW s`q isMG swihbwn jI qy sm`gRI pUrI krky quro, AYsw n hovy ik ie`k isMG hI G`t hovy[ ryqw swP s`ucw hovy[ sm`gRI dI sMBwL dI ifaUtI ie`k pyRmI dI lweI jwvy[ swrI sm`gRI ilK ky pihlW iqAwr krky r`KI hovy, ijs leI twiem bcy[ ie`k plws gihxy v`Fx leI[ AMimRq Ckx vwly pyRmI, kV@wh pRSwid leI mwieAw jW rsd Bytw krn[ ibhMgm Aqy gRIb nUM Cot hovy[

26.AMimRq sm`gRI qoN SuB is`iKAw:- 1.sunihrw ijvyN Ac`l rihMdw hY, iqvyN Awpxy mn nUM siqgurW dy s`cy crn kmlW ’c Ac`l itkwA ky r`Kxw hY[ XQw:- mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] )2.kMbl:- ijvyN piv`qRqw leI hyTW ivCdw hY, iqvyN sB dy crnW dIAW qlIAW Q`ly pYxw hY[ XQw:- pvhu crxw qil.aUpir Awvhu; AYsI syv kmwvhu] ) 3.srb loh dw bwtw swrIAW DwqW ’coN ssqI qy s^q, imhdy nUM qwkq phuMcwaux vwlI Dwq hY[ ie`k bwty ’c AMimRq Ckwaux dw Bwv ihMdU qurk koaU.rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq sBY eykY phcwnbo] bwty vWg aUc nIc sB leI suKdwiek bxo[ bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] Anuswr ijvyN bwbw l`Dw swihb jI praupkwrI[ ) 4.bRhmigAwnI; inrml qy inrmlw] jYsy; mYlu n lwgY jlw] Anuswr jl vWg sB dI mYL lwh ky, Awp piv`qR rho, sB nUM iKmw SWqI sIqlqweI sihq krky, sB dI iqRSnw dI qRyh buJwau[ jl vWg kQw kIrqn duAwrw sB nUM hrw Brw kro[ 5.pqwsy ijvyN Awp im`Ty hn, A`gy imTws Brdy hn, iqvyN Awp nwm AMimRq bRhmwnMd dI imTws sihq im`Ty rho, sB nUM nwm AMimRq bRhmwnMd dI imTws b^So[ 6.KMfw:- do Dwrw KMfw Awpxy v`l iK`cx dw Bwv Awpxy AOgux k`txy hn, D`kx dw Bwv zwlmW nUM k`txw hY[ KMfy qoN dlyrI dw gux lYxw hY[

Page 165: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 165

27.AMimRq Ckwaux vwilAW gurmuiK ipAwirAW dI Su`DweI dI Ardws:- Ajpw jwp vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI pRkwS krky swrI mrXwdw, siqgurW dy prmpiv`qR crn-kmlW ’c hovy[ s`qy isMG kysI ieSnwn krn[ mYdwn

dI ikirAw kysI ieSnwn qoN pihlW hI krnI[ cIqw Bjw h`Q Do ky, kVw gwqRy vwlI ikRpwn imAwn smyq mWjxI[ l`kV dIAW KVwvW pw ky, pMj ieSnwnw krnw, sRI gurU gRMQ swihb jI nUM fMfauq krnI[ s`qy isMG coLy pihnx, kmrksy lwaux[ s`qy isMG Gr vwlIAW smyq AMimRqDwrI, rihq ’c pRp`k hox[

DMn 2 vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb siqgurU gRMQ swihb jIE! Awp jI dI Apwr ikRpw dw sdkw, AMimRq dw bwtw iqAwr krn leI pMj isMGW Aqy gRMQI isMG jI dI SuDweI krn dI Ardws hY jI[ } AMimRq Ckwaux vwilAW ’coN jy iksy dI sU m ZlqI hovy, ku`J in`qnym rihMdw hovy, kMGw ivsirAw hovy Awid d`s ky sU m qn^wh luAw ky Ardws krw ky, pMjW ipAwirAW dI syvw ’c l`g skdw hY, mgroN cULw lY lvy[ pMj ipAwry, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI qwibAw KV@n, ie`k mhWpurK Awpxy s`jy h`Q ’c imAwn rihq, sRI swihb jI lYx, auh sRI gurU gRMQ swihb jI dy swhmxy KV@y gRMQI isMG jI nUM puCx, “Awp jI pMjW ipAwirAW dI syvw ’c l`gx l`gy hoN, rihq ’c iqAwr br iqAwr hoN jI?pMj b`jr kurYhqW qoN bcy hoN?pMj bwxIAW zbwnI kMT hn? inqwpRqI in`qnym krdy hoN?isMGxI rihq ’c iqAwr br iqAwr hY?”qW auh isMG h`Q joV ky siqgurU swihb jI dy snmuK ichrw krky d`sy, “dwsn dws ’qy siqgurW ny mhwn ikRpw krky b`jr kurYhqW qoN bcwieAw hY[ in`qnym dIAW pMjy bwxIAW kMT hn, in`qnym BI krvw lYNdy hn[ ”jy igRhsqI hY, qW d`sy“dwsn dws dI isMGxI BI rihq iv`c iqAwr br iqAwr hY[ ” AwpxI Su`DweI krwaux mgroN, gRMQI isMG jI, siqgurW dI qwibAw, imAwn rihq ikRpwn s`jy h`Q ’c PV ky, siqgurW dy swhmxy KV@y pMjW isMGW nUM vwrI 2 iek`ly 2 nUM aupRokq bcn p`uCx[ jy smyN dI b`cq krnI hovy qW pMjW isMGW nUM iek`iTAW hI puiCAw jwvy qW vDIAw hY[ ien@W CyAW ’coN ie`k isMG gRMQI isMG swihb jI dI ifaUtI kry[ bhuq zrUrI pRym bynqI hY, pMjW ipAwirAW dI SuB syvw ’c l`gy isMG nUM aunINdRw n hovy, ijs krky bwxI pV@n smyN nINd n Awvy[ jdoN pMjW ipAwirAW dI syvw’c l`gxw hovy, pqOV jlybIAW qLy pdwrQ n Cky[ swdw Bojn G`t qoN G`t Cky[ guV Skr iGayu Ckx nwl cIqw CyqI nhIN AwauNdw[ vwihgurU] pMjW ipAwirAW iv`coN jy iksy

Page 166: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 166

isMG nUM c`kr Awvy, qW d`s ky bYT jwvy, Pyr syvw ’c l`g jwvy, jy kmzorI krky n hI l`g sky qW Ardws SuDweI krky hor isMG l`g skdw hY[

vwihgurU] ^ws inmRqw sihq pyRm bynqI hY, AMimRq iqAwr krn vwly mhWpurK bhuq igxqI iv`c ie`kqR ho ky, pMj bwxIAW sRI gutky swihb jI qoN pV@n,

ivSyS SuDweI krn, ijs krky AMimRq iqAwr krn smyN, ivSyS S`uD bwxI pV@n suxn dw AnMd Awvy[ imlq iv`c SuDweI krky ivSyS lwhw huMdw hY[ swirAW dw aucwrn SuD ho jWdw hY[ Su`D aucwrn nUM Awp siqgurU swihb jI sux ky prm pRsMn huMdy hn[ jdoN swfy kMn, ASuD aucwrn nUM sunxw nhIN cwhuMdy, qW siqgurW dy prmpiv`qR kMn AS`uD aucwrn nUM ikvyN suxngy?hy vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI! sMswr nUM gurbwxI dw SuD aucwrn b^So jI[

28.Su`DweI mgroN Ardws:- pMjW isMGW Aqy gRMQI isMG jI dI SuDweI kIqI geI hY[ Bul cuk dI muAw&I b^SxI[ AMimRq Ckx vwilAW dI Su`DweI AwrMB krn dI Ardws hY jI[ }

29.AMimRq Ckx vwilAW dI SuDweI AwrMB:- pRym ibnY:- pihlW p`uiCAw GoiKAw jwvy, CUq dI bImwrI vwlw iv`c qW nhIN AMimRq Ck irhw, CUq dy rogI nUM dUr r`K ky Ckwau[ ijvyN Ckx Ckwaux vwly rog qoN bcx, pUrw 2 pRhyz r`Kxw, bhuq hI zrUrI hY[ AMimRq Ckx vwilAW dI SuDweI bwry Cpy A`Kr Aqy rIkwrf kIqy idqy jwx[ pihlI vwr AMimRq Ckx vwilAW dI iDAwn nwl iek`TI SuDweI hovy, EhI tweIm DIry 2 bwxI pV@n ’c lwieAw jwvy[ pMjW ipAwirAW swhmxy jwx qoN pihlW, pihlI vwr AMimRq Ckx vwilAW dI SuDweI, swrIAW g`lW puC ky kIqI jwvy[ pUrI qs`lI krky iDAwn nwl iek`TI Su`DweI kIqI jwvy[ kysI ieSnwn krky, sw& swdy bsqR pihn ky, pMjW kkwrW sihq, gwqry ikRpwn pihr ky, swry AMimRq Ckx vwly sRI drbwr swihb jI qoN bwhr bYTx, g`lW iblkul hI n krn, Awpo Awpxw gupq ismrn krn[ ijvyN 2 pMj ipAwry SuDweI leI AMdr bulwaux, iqvyN 2 AMdr jwx[ pqI sqI Aw ky m`Qw tykx, dovyN h`Q joVn, sqI pqI dy K`by pwsy KVy[ pMjW iv`coN j`Qydwr s`jy h`Q imAwn rihq ikRpwn lY ky, pUrn pRym siqkwr nwl jI AwieAW khy[ dovyN h`Q joV isr Jukw ky kihx, “jI AMimRq dI dwiq b^So[ ”j`Qydwr khy, “rihq iv`c pRp`k rhoNgy?sIs gurU swihb jI dw smJoNgy?siqgurW dI is`iKAw jo pMj ipAwry dyxgy, aus nUM mMnoNgy?” A`goN kihx, “hW jI[ ”gurpRswid

Page 167: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 167

vwihgurU] gurU mrXwdw Anuswr AMimRq Ckx qy Ckwaux vwilAW qoN ibnw, hor koeI pRwxI sRI drbwr swihb jI ’c nw hovy, smW bVw ^qrnwk hY[ jwx pCwx vwly pRymI jykr koLy bYT ky swrI mrXwdw dyKxI Aqy gurbwxI suxnI cwhux, qW bYT skdy hn[

30.dubwrw AMimRq Ckx bwry SuB ivcwr:- pMjW ipAwirAW dy puC`x qoN, dubwrw AMimRq Ckx vwlw pRymI ijs ZlqI krky AMimRq Ck irhw hY, ibnw iJjk d`sy[ ZlqI mMnx vwlw qno mno Dno pRym nwl ZlqI mMny, AgwhW nUM ZlqI krn qoN kMn PVy[ b^Sx vwly, siqgurW dI s`cI Srn iv`c b^Swaux leI AwieAw jwx ky, pUrn iKmw suBwA ’c vrqx[ pMjW ipAwirAW dI syvw smyN s^q suBwA nhIN vrqxw cwhIdw, pUrn SWqI sihq iKmw dw AiBAws krnw cwhIdw hY[ XQw:- jo srix AwvY.iqsu kMiT lwvY; iehu ibrdu.suAwmI sMdw] ijhVw imhr kry, aus ’qy vwihgurU jI BI imhr krdy hn[ ijhVw dUjy dy pVdy Fky, siqgurU swihb jI aus dy pVdy Fkdy hn, pUrn mrXwdw BI r`KxI[ iKmw’c FL ky mom idl bxnw cwhIdw hY jI[ jo ZlqI ie`Qy n d`sI jwvy, aus dI szw drgwh’c BugqxI pYNdI hY[ tyFIAW jUnW ’c Btkx dw kwrn bxdI hY[ XQw:- kbIr.jyqy pwp kIey; rwKy qlY durwie] prgt Bey indwn sB; jb pUCy Drmrwie] 105] SuDweI vwly pRymI dI g`l pMjW ipAwirAW qoN ibnw hor iks nUM nw suxy, ijn@W dI Su`DweI ho jwvy, aun@W nUM dUr bYTwieAw jwvy, qW jo aun@W nUM Su`DweI krwaux vwly dI g`l nw suxy[ qn^wh lwaux vwly hor iksy nUM aus dI ZlqI n d`sx, pVdw r`Kx[ pMjW ipAwirAW duAwrw l`gI qn^wh nUM isr m`Qy ’qy mMny, AOguxI jIv ijqnw icr qn^wh pUrI nhIN krdw, auqnw icr jm fMf qoN nhIN bc skdw[ pihlI vwr AMimRq Ckx vwly nUM qn^wh nhIN lwauxI[ dubwrw AMimRq Ckx vwilAW nUM qn^wh lwaux mgroN Ardws krnI, hy s`cy pwiqswh jI! sdw sdw; iehu BUlnhwru] jIv hY[ Awp jI nwnk; rwKnhwru Apwru] 3] bRhm srUp hoN, ikRpw krky b^S lYxw[ Awp jI dI Srn pey hn, qn^wh pUrI krwauxI, Awid[ vwihgurU] keIAW nUM ieh Zlq sMskwr pRp`k hMudw hY, ik AMimRq kyvl ie`ko vwrI Ckxw cwhIdw hY[ ie`k vwrI dw CikAw iF`f ’coN nhIN inkldw, ieh Zlq hY, ZlqI hox qoN muAw&I lYxI, dubwrw Ckx dI mrXwdw hY[ vwihgurU] AMimRq Ckx vwly swry isMGW dy dwVHy pRkwS Bwv KulHy hox[ XQw:- swbq sUrq is`Dw dwVHw[ kwT dw kMGw kysI cwVHw[

Page 168: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 168

vwihgurU] ibhMgm nUM mwieAw dI qn^wh n lweI jwvy, AmIr hovy qW mwieAw dI syvw lweI jwvy[ ijvyN Syry pMjwb nUM sRI hirmMdr swihb jI dy sony dI syvw lweI sI[ ibhMgm nUM joVy, BWfy mwjx, siqgurW dy pRkwS ibrwjmwn, JwVU, sihj pwT, in`qnym dI qn^wh lweI jw skdI hY[ jdoN swirAW dI SuDweI ho jwvy, qW swry pyRmI

siqgurW dy swhmxy h`Q joV ky KV@y hox[ AMimRq AiBlwKIAW qoN ie`k ipAwrw Pyr puCy, “ikauN BweI swirAW ny kysI ieSnwn kIqy hn[ iksy ny gihxy qW nhIN pwey hoey?jy pwey hox qW luhwvy[ ”mYdwn mwrn mgroN jy kysI ieSnwn n kIqw hovy, qW au~Qy hI kr lvy[ AqI TMF kmzor sRIr hovy qW kCYhry au~pr pjwmw pw lvy qW BI TIk hY kCYhry dI qs`lI kr lvo[ AMimRq Ckx vwlIAW bIbIAW dy kCYhry dI qs`lI koeI gurmuiK bIbI kry jI[ smW bVw hI qyz hY, dyKy ibnw koeI ibnw kCYhry dy Ck skdI hY[

gurpRswid vwihgurU] gurmuiK ipAwry gRMQI isMG jI S`uDweI v`l iKAwl r`Kx, jy koeI Su`DweI iv`c Bul hovy, qW d`sx[ dubwrw AMimRq Ckx vwilAW nUM qn^wh lw ky Ardws krnI, “hy gRIb invwj jI! Bu`lW dI muAw&I b^SxI, qn^wh pUrI krn dw bl b^Sxw, dubwrw AMimRq dI dwiq b^So jI[ ”b`jr kurYhq v`fI ZlqI qoN dubwrw AMimRq CkIdw hY, CotI ZlqI qoN kyvl ie`k cULw ilAw jWdw hY[ ie`k cULw lYx vwlw qy dubwrw Ckx vwlw pMjW ipAwirAW qoN swrI bwxI mrXwdw is`iKAw suxy[ Pyr ie`k ipAwrw khy, “BweI ijqnw icr AMimRq iqAwr ho irhw hY, dovyN h`Q joV ky KV@y rihxw, jy iksy nUM c`kR Awvy qW bYT ky iPr KV@ jwvy[ izAwdw kmzor ijhVw iblkul hI nhIN KV@ skdw, auh bYT jwvy[ siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy suMdr drSn krny[ kMnW nwl pMj bwxIAW suxnIAW Aqy muK ’c zbwn ihlw ky bolxIAW, dUjy nUM nw sunx[ g`lW iblkul nhIN krnIAW[ rom 2 iv`c pRym SrDw r`KxI ik dwsn dwsW nUM gurU jI dI ikRpw duAwrw AMimRq pRwpq hox l`gw hY, ijs krky swfw jMmx mrn imtxw hY[ ”

31.AMimRq Ckx vwilAW dI Su`DweI mgroN AMimRq iqAwr krn Ardws:- 3hy s`cy pwiqswh jI! AMimRq Ckx vwilAW dI Su`DweI kIqI geI, syvw kridAW BulW dI muAw&I b^SxI[ AMimRq iqAwr krn dI, swrI sm`gRI Awp jI dy crn kmlW ’c hwzr hY[ AMimRq dw bwtw iqAwr krn leI Ardwis hY jI[ Awpxy bcnW

Page 169: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 169

Anuswr, pMjW ipAwirAW ’c pRvyS ho ky, Su`D gurbwxI pUrn pRym nwL pVHw ky, SrDw pyRm iekwgRqw sihq AMimRq bwtw iqAwr krwau jI[

gurpRswid vwihgurU] BUrw ivCw ky, au~pr sunihrw, au~pr bwty ’c KMfw r`Ko, jl pux ky bwty ’c pwau[ gurmuiK ipAwry isMG swihbwn jI, hir kw iblovnw; iblovhu myry BweI] shij iblovhu; jYsy qqu n jweI] Anuswr gurbwxI sihjy 2 au~cI 2 pV@n, ijvyN AMimRq Ckx vwilAW qy gRMQI isMG jI nUM suxy[ sRI gurbwxI pV@n smyN mUMh A`gy mlml dw bsqR polw ijhw bMn@xw ijvyN swh n ruky, bwty ’c Qu`k n if`gy[ DMn vwihgurU sRI gurU goibMd isMG swihb jI dy SuB s`cy Amolk bcn hn, jdoN pMj ipAwry AMimRq iqAwr krdy hn, qdoN dwsn dws aun@W dy AMdr pRvyS huMdw hY[ ”

32.prmpiv`qR AMimRq iqAwr krn bwry SuB isiKAw:- Ardws mgroN hukmnwmw lYxw jI[ AMimRq AiBlwKI m`Qw tyk ky dovyN h`Q joV ky KV@n, ing@w prmpUjnIk siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI v`l r`Kx[ SrDw pyRm sihq pMj bwxIAW suxn[ prmpUjnIk pMj ipAwry K`bw lYPt gofw DrqI ’qy lw ky, s`jw gofw KVHw krky, bIr Awsx bYTx[ s`jw gofw DrqI ’qy lw ky bYTxw bIr Awsx nhIN hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurW ny Awp K`bw gofw hI DrqI ’qy lw ky, bIr Awsx lwieAw hY[ pqwsy pMjy ipAwry hI bwty ’c pwaux[ siqgurU gRMQ swihb jI dy swhmxy KV@Iey qW K`by pwisEN qoN ie`k ipAwry isMG swihb jI Awpxy s`jy h`Q, KMfw ies qr@W PVn, ik cwry auNgLIAW KMfy dy m`uTy nUM, ’qy AMgUTw KMfy au~pr r`Kx, K`by h`Q nwl, imAwn rihq, v`fy sRI swihb jI PVn, sRI swihb jI nMU au~proN s`jy moFy nwl lwaux qy mu`Tw bwty dy kMFy au~qy r`Kx[ bwxI ArMB krn qoN pihlW, prm siqkwr Xog gRMQI isMG swihb jI nUM pRym sihq kihx, “hy gRMQI isMG jI! ing@w bwty ’c r`KxI qy nwl 2 swrI bwxI muK ’c rsnw ihlw ky gupq pV@nI[ ”

pRym ibnY:- bwtw ies qr@W r`Kxw, ijvyN gRMQI isMG jI dI ing@w bwty ’c pYNdI hovy[

33.ing@w bwty ’c r`Kx bwry SuB is`IKAw:- prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dw prm mnohr vr hY, “AMimRq iqAwr krn smyN dwsn dws pMjW ipAwirAW ’c pRvyS huMdw hY[ ”ies Anuswr AYsI Bwvnw krnI hY ik

Page 170: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 170

prmpUjnIk siqgurU swihb jI, AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie] Anuswr dws dy nyqRW ’c dyK rhy hn, ies inscy sihq bwty ’c ing@w r`KxI[ ies qoN hr vyly ieho hI inscw r`Kxw[

vwihgurU] pihly isMG swihb jI ny K`by h`Q ’c imAwn rihq, sRI swihb jI dw mu`Tw bwty dy iknwry ’qy r`K ky, mu`Ty ’qy AMgUTw r`Kxw, moFy dy Awsry KVI r`KxI[ auNglW nwl bwty dw iknwrw PVnw[ ing@w bwty ’c r`K ky prmpUjnIk sRI jpu jI swihb jI dw sMpUrn AMimRq rUp pwT, au~cI sur nwl zbwnI ArMB krnw[ AONkV ishwrI pUrIAW 2 lgW lwauNxIAW, s`jy h`Q dw AMgUTw KMfy dy muTy au~pr r`K ky PVnw, AMimRq ’c AgWh nUM bwr 2 is`Dw D`kxw qy Awpxy v`l bwr 2 iK`cxw[ bwkI cwr ipAwry swihbwn jI Awpxy dohW h`QW nwl bwty dw iknwrw PV ky, ing@w prmpiv`qR AMimRq vl r`K ky, pwT suxidAW zbwn ihlw ky gupq pwT krn[

34.sMpUrn pMj gurbwxIAW pV@nIAW AqI hI zrUrI hn:- AMimRq rUp sRI jpu jI swihb jI dw Bog pYx qoN swry sIs Jukw ky, &qyh gjwaux[ Pyr dUjy ipAwry isMG swihb jI nUM KMfw PVwaux l`igAW, KMfw AMimRq qoN bwhr nhIN k`Fxw qy ikRpwn dw mu`Tw bwty dy iknwry nwl l`igAW hI ikRpwn A`gy PVw dyxI, ie`k ikRpwn hI pMjW isMGW ny vrqxI, swFy iqMn PutIAW sRI swihbW s`qW dy gwqRy pihnIAW hox[ dUjy ipAwry isMG swihb jI sRI jwpu swihb jI pV@n[ qIjy ipAwry isMG swihb jI qÍpRswid] sÍXy] sRwvg suD smUh isDwn ky; dyiK iPirE Gr jog jqI ky] pV@n, cOQy ipAwry swihb jI cOpeI] hmrI kro hwQ dY r`Cw] qoN squ`dRv gRMQ suDwrw] 405] (sRI dsm 1388)q`k pV@n, aupRMq sÍYXw] pwie ghy jb qy qumry; aupRMq dohrw] sgl duAwr kau Cwif kY; pV@n[ pMjvyN ipAwry isMG swihb jI sRI AnMdu swihb jI sMpUrn pV@n, hr ie`k bwxI dI sMpUrnqw qoN gur &qyh gjwauxI[ prmpUjnIk AMimRq rUp prmpiv`qR s`cI gurbwxI pV@idAW g`l au~kw hI nhIN krnI, ing@w pwsy nhIN krnI, Awls qoN swvDwn rihxw[ pMjW ipAwirAW dy nyqRW rwhIN, prmpUjnIk siqgurU swihb jI dI s`cI ing@w pYxI hY[ bwty nwl h`Q lwaux dw BI ieho Bwv hY ik prmpUjnIk siqgurU swihb jI dy prmpiv`qR h`Q bwty nwl l`g rhy hn[

vwihgurU] sUrmyN AMghIx nUM pMjW ipAwirAW ’c nhIN lwauxw[ isr& pMj iqAwr br iqAwr isMG hI AMimRq sMcwr dI syvw ’c l`g skdy hn[

Page 171: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 171

35.vwihgurU] AMimRq iqAwr krky Ardws:- 4pMj ipAwry bwtw cu`k ky KV@n, j`Qydwr jI bwty ’c KMfw PyridAW Ardwis krn, ik Awp jI ny mhwn ikRpw krky Awpxy b`icAW qoN prmpiv`qR prmpUjnIk sMpUrn pMj AMimRq bwxIAW pV@w ky, AMimRq iqAwr krvwieAw hY[ gurbwxI jI pV@idAW lg A`Kr v`D G`t l`g igAw hovy Aqy hor BulW dI muAw&I b^SxI jI[ ies ’c AwpxI Anq klwvwn SkqI AMimRq rs Br ky, AMimRq Ckx vwilAW dw jnm mrn mytxw jI[ Drm ikRq, Bjn ismrn in`qnym iKmw SWqI pyRm b^S ky inhwl krnw jI[ nwnk nwm cV@dI klw[ qyry Bwxy sRbq dw Blw[ qoN bwAd bwtw sunYhry ’qy r`K ky, m`Qw tyk ky vwihgurU jI kw ^wlsw] vwihgurU jI kI &qyh] jYkwrw gjwauxw[ AMimRq Ckx vwilAW pRymIAW nUM ibTw dyxw[ pMj ipAwry bwty aupr rumwlw krky PV lYx, gRMQI isMG jI hukmnwmw lYx[ vwihgurU] prmpUjnIk sMq bwbw suMdr isMG swihb ^wlsw jI ny, jYqo dy morcy vyly, kVwhy ’c prmpiv`qR AMimRq CkwieAw sI[ ieauN jykr v`fw morcw l`igAw hovy CyqI qoN CyqI bhuiqAW nUM AMimRq CkwauNxw hovy qW CkwieAw jw skdw hY jI[

36.prmpiv`qR AMimRq Ckwaux dI ivDI:- BUry ’qy myz, myz ’qy sunihrw qy au~pr AMimRq dw bwtw r`iKAw jwvy[ ie`k bwtw Q`ly r`K ky, ie`k 2 pyRmI nUM bIr Awsx ibTw ky, K`by h`Q ’qy s`jw h`Q rKw ky, ie`k ipAwry jI Awpxy buk nwl AMimRq pwaux, pyRmIN pyRm nwl Cky[ AMimRq Ckwaux vwlw ipAwrw khy, “vwihgurU jI kw ^wlsw, vwihgurU jI kI Pqyh[ ” pRymI AMimRq Ck ky Adb nwl, vwihgurU jI kw ^wlsw, vwihgurU jI kI Pqyh, boly[ AMimRq Ckwaux vwlw pMj cULy muK ’c, pMj nyqRW ’c qy pMj sIs ’c pwvy, hr cULy mgroN &qyh gjwvy[ vwihgurU] cULw Ckx qoN mgroN gur Pqyh gjweI jwvy, qW TIk hY, jy Ckdy nUM bulweI jwvy, qW kwhLI pY jWdI hY, h`QU BI Aw jWdw hY, ies leI AMimRq Ckwaux vwlw kwhLI Pqyh nw bulwvy[ Gut lMGx qoN mgroN DIry 2 Pqyh bulwvy[ vwihgurU] AMimRq Ck ky, hr ie`k pRymI pUrn Adb siqkwr sihq, prmpUjnIk siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nUM m`Qw tyky fMfauq kry, iPr swrI sMgq jI nUM bVy Adb siqkwr nwl gur &qyh bulwvy[ A`goN swry AMimRq AiBlwKI g`j ky &qyh dw jvwb &qyh iv`c dyx[ jdoN swry AMimRq Ck lYx qW swirAw nUM kqwr ’c KV@w ky, do ipAwry Awpxy h`QW ’c bwtw PV@ ky, Ckx vwilAW dy dovyN h`Q bwty nUM luAw ky, viDAw prmpiv`qR AMimRq Ckw dyx[ Coty jW godI dy b`cy nUM BI cULw idqw jwvy, cULw lYx vwlw b`cw, b`icAW dw jUTw nw Kwvy, nw

Page 172: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 172

Awpxw KuAwvy[ vwihgurU] sU m ZlqI vwly nUM Xog qn^wh lw ky cULw idqw jwvy jI[ vwihgurU] ij`Qy 2 AMimRq fulHy, drI BUrw ’qy, QW Doxw zrUrI hY[ vwihgurU] BwvyN godI dy b`cy nUM cULw idqw jWdw hY, pr Pyr BI b`cy dw jUTw nhIN Kwxw ’qy n jUTw KuAwauxw[

37.prmpiv`qR AMimRq qoN SuB is`iKAw:- swfy ihrdy ’coN muK ’c hr smyN AMimRq Byj ky, jmW jUnW AoguxW ivkwrW qoN Cufw ky, Amr krn leI, vwihgurU jI

nwl mylx leI, muK rsnw ihrdw rom 2 piv`qR krn leI, prmpUjnIk

s`cy siqgurW ny swfy muK ’c prmpiv`qR KMfy bwty dw AMimRq pwieAw hY[ nyqRW ’c AMimRq ies leI pwieAw hY, ik nyqR piv`qR ho jwx, idRStI s`cy prmySr jI nwl juVI rhy[ XQw:- AKI pRym ksweIAw; ijau iblk msweI rwm] )nYnI; hir hir lwgI qwrI] ) duie duie locn pyKw] hau.hir ibnu; Aauru n dyKw] nYn rhy rMgu lweI] Ab bygl khnu n jweI] 1] Drm ivroDI hMkwrI duSmx kSt dy ky, qwV ky q`ky, mOq dw fr dyvy, qW BI nyqR nIvyN n hox, ijvyN prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqswh jI, nOvyN pwiqswh jI ny AduqI ShIdI idqI[ sB mih joiq; joiq hY soie] iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie] vwihgurU rwm jI dI joiq swirAW ’c idsy[ XQw:- jo dIsY; so qyrw rUpu] )jo dIsY; so eyko qU hY] bwxI qyrI sRvix suxIAY] )quDu ibnu dUjw; nwhI koie] qU krqwru; krih so hoie] )sBu goibMdu hY; sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI koeI] )kysW ’c AMimRq pwaux qoN bu`D au~jl ho jWdI hY, mn nIvW miq au~cI huMdI hY[ sIs s`cy siqgurU swihb jI dw ho jWdw hY, dyh DwrI pKMfI mVHI mswxI A`gy sIs nhIN Jukdw[ XQw:- mVI mswxI mUVy jogu nwih]

38.“5AMimRq Ckwaux mgroN Ardwis:- ”“Awp jI dI swjI isRStI ’coN mweI BweI ny prmpiv`qR AMimRq CikAw hY[ CyAW isMGW dI SuDweI kridAW, bwxI pV@idAW, AMimRq AiBlwKIAW dI S`uDweI kridAW, Awid smu`cI syvw kridAW Bu`lW dI, Agm Apwr ikRpw krky muAw&I b^SxI jI[ AMimRq Ckx vwly pyRmIAW dw jMmx mrn mytxw jI[ AMimRq vyly dw ieSnwn, in`qnym ismrn gurbwxI dI

Page 173: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 173

SuDI kQw kIrqn pyRm gurU syvw is`KI iekwgRqw AwpxI pRymw-BgqI b^S ky cOrwsI mytxI jI[

39.gurpRswid vwihgurU prmpUjnIk sRI mUlmMqR gurmMqR swihb jI idRV@wauxy:- pMj ipAwry swihbwn jI, prmpUjnIk sRI gurU gRMQ swihb jI dy s`cy crn-kmlW ’c KV@ ky, AMimRq Ck cuky pRymIAW nUM KV@y krn qy pMj vwrI; nwnk hosI BI scu] 1] q`k sRI mUl mMqR swihb jI pihlW bol ky mgr khwaux, aupRMq pMj vwr sRI vwihgurU mMqR swihb jI bol ky mgr khwaux, ieauN idRV krwaux[ gur &qyh bulwaux[

40. prmpUjnIk gurpRswid vwihgurU AMimRq Ckwaux mgroN SuB is`iKAw:- AMimRq Ckwaux smyN prmpUjnIk pMjW ipAwirAW qoN ibnw hor koeI is`iKAw

nhIN dy skdw[ prmpUjnIk pMjW ipAwirAw ’coN ie`k isMG ieh AMimRq rs meI SuB s`cI is`iKAw dyvy:- pRQm rihq Xih jwn; KMfy kI pwhul Cky[ soeI isMG pRDwn Avr n pwhul jo ley[ “hy ipAwry ^wlsw jI! sB qoN (pRQm) pihlI rihq (Xih)ieh jwnxw kro[ (soeI)EhI isMG (pRDwn)muKI hY, jo KMfy bwty (kI)dw AMimRq, pMjW ipAwirAW duAwrw Cky (Avr)hor koeI BI (pwhul)AMimRq n ley[ ijs AMimRq nMU chuN ju`gW ’c dyvI dyvqy l`Bdy rhy, nw l`iBAw[ klj`ug ’c prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU goibMd isMG swihb jI ny mhwn b^iSS krky, auh prmpiv`qR AMimRq, A`j Awp jI nUM pMjW ipAwirAW duAwrw b^iSAw hY jI[ ”XQw:- suir nr muin jn AMimRqu Kojdy; su AMimRqu gur qy pwieAw] )AMimRqu pIAw; siqguir dIAw] Avru n jwxw; dUAw qIAw] )eyk bUMd.guir AMimRqu dIno; qw Atlu Amru.n muAw] “Awp sB ny qn mn isr gurU jI kw smJ ky, gurU jI qoN kurbwn krnw hY[ A`j qoN Awp jI dw gurU Gr ’c nvW jnm hoieAw hY[ Awp jI sB ^wlsw gurU, gurU ^wlsw hoN[ A`j qoN Awp jI dy Drm dy prmpUjnIk ipqw s`cy siqgurU swihb sRI gurU goibMd isMG swihb mhwrwj jI hn[ Drm dy prmpUjnIk mwqw swihbdyv kOr jI hn, ” siqgur kY jnmy; gvnu imtwieAw] Anuswr “gurU jI dy Gr ’c jnm hox qoN A`j qoN Awp jI dI jwq goq jMmx mrn pwp sB imt cuky hn, jykr AgWh nUM pwp nw kroN, siqgurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM vwihgurU gurU jI mMn ky, gurU jI nUM qn mn Dn sB ku`J ArpoN[ prmpUjnIk ^wlsy jI dw jnm q^q sRI kysgVH swihb jI dw hY, vwsI sRI AnMdpur swihb jI dy hn[ siqgurW dy ipAwry svwry prmpUjnIk

Page 174: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 174

^wlsy jI dy nwnky gurU ky lhOr, iest ie`k Akwl purK jI hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU dsW hI pwiqSwhIAW jI dI Awqimk joiq, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI cvr q^q CqR dy mwilk Awp jI dy pUrn gurU jI hn[ ieho hI inScw r`Kxw hY, ik iksy dyhDwrI nUM gurU smJ ky kdy Bul ky BI m`Qw nhIN tykxw, rihq mrXwdw ’c pRp`k rihxw[ Awp jI nUM ^wlsy sjx dI l`K 2 vDweI hovy jI[ mUlmMqR swihb jI dw pUrn pyRm sihq v`D qoN v`D AiBAws krnw[ sRI mUlmMqR swihb jI, mn nUM vs krn vwly pUrn bRhmigAwn dy dwqy hn[ jIv dy smMUh pwpW ivGnW nUM nws krky, smUMh kwrj rws krdy hn[ svw pihr rwq rihMdI qoN pyRmI ieSnwn kry[ pUrI vrijS BI kry, aupRMq mUlmMqR swihb jI dy ArQW ’c ic`q itkwA ky, siqgurW dI

kurbwnI dw iDAwn Dwr ky lgwqwr FweI GMty jwp kro[ 41.gurpRswid vwihgurU ismrn dy AMg:- pUrIAW lgW lw ky kIqI Su`D

rIkwrifMg gurbwxI, iksy pRymI qoN jW vwkmYn jW typ rIkwrfr duAwrw hr smyN suxidAW, jW kQw kIrqn suxidAW vwihgurU mMqR jI dw ismrn, lMmw smW lgwqwr jwp krnw[ ijqnw smW v`D jwp hovy, auqnw hI ivsmwd AnMd hY[ ijqny bhuqy pRymI mnW dI imlq krky, pUrn gRIbI nwl jwp krn[ ijvyN sMswrI jIv hr vyly qyz iq`Ky kOVy qLy pdwrQ ku`J nw kuJ KweI hI jWdy hn, iqvyN hI aus dw pRCwvW Bjn bwxI vwilAW ’qy pYNdw hY, ijs krky lgwqwr ismrn nhIN kr skdy, ijqnw ismrn huMdw hY, aus qoN BI v`D BogW ’c l`g ky ifscwrj ho jWdy hn, gur syvw sihq Bjn ismrn jm@W nhIN ho skdw, iblkul hI swdy qoN swdw sMqoK nwl Ckxw, swdw pihnxw im`Tw bolxw, hMkwr ivkwr AOguxW nUM iqAwgxw, hr smyN siqgurU gRMQ swihb jI qoN gurbwxI ismrn pRwpq krky iqRpq rihxw[

42.siqguru isK kI; krY pRiqpwl] dy mhW mhW ivsmwd ArQ:- ieMdRy BogW nwl iqRpq nhIN huMdy, siqgurU gRMQ swihb jI Awpxy pRymI jI dy lUM 2 ’c gurbwxI ismrn Byj ky iqRpq krky Awpxy pRymI nUM suAws 2 Xwd krdy hn[ ” XQw:- Apuny jn kau; swis swis smwry] nwnk Eie; prmysur ky ipAwry] )“siqgurW nUM sdw AMg sMg smJxw[ siqgurU gRMQ swihb jI Awpxy pRymI jI dy lUM 2 ’c gurbwxI ismrn Byj ky iqRpq krky Awpxy pRymI nUM suAws 2 pwLdy hn[ XQw:- siqguru isK kI; krY pRiqpwl] Apnw ismrnu dy.pRiqpwilAw; Ehu sgl Gtw kw mwlkw] Anuswr AnMq bRhmMf dy pRiqpwlk (siq+guru) (siq)s`cy bRhm srUp guru pRmysrjI,

Page 175: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 175

Awpxy ipAwry isK jI (kI)dI, duD dMdIAW vwly b`cy dI pRiqpwlxw qoN BI v`D pRym nwl, Awpxw nwm ismrn rUpI duD b^S ky (pRiqpwl)pRiqpwlxw (krY)krdy rihMdy hn[ Awsw mhlw 5] bMDn kwit.ibswry Aaugn; Apnw ibrdu sm@wirAw] hoey ik®pwl.mwq ipq inAweI; bwirk ijau pRiqpwirAw] 1] gurisK rwKy; gur gopwil] kwiF lIey mhw Bvjl qy; ApnI ndir inhwil] 1] )gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] pUrn bRhm s`cy gurU pRmysrjI, Awpxy pyRmI is`KjI dy roim roim, AMdr bwhr hr smyN vwihgurU 3 Ajpw jwp Awp krdy rihMdy hn[ Awpxy pRymI jI dy idl idmwZ rom 2’qy, gursbd jI dI s`cI AMimRq vrKw hr smyN krdy rihMdy hn[ gursyvkjI mn rom 2 krky SWq ivsmwd ho jWdy hn[ gurUpRmysrjI ikRpw krky, Awpy lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr Awpxw ipAwr Awp hI lwauNdy hn[ AwpjI Awp hI Awpxy pyRmI dy idl idmwZ rom 2’c, hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn, bRhmwnMd rs pRymI dy irdy’coN, muK’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ gurUjI dy Byjy im`Ty AMimRq, aun@W dy irdy’coN au~T ky muK’c, hr smyN AwauNdy rihMdy hn[ ivsmwd AMimRq bRhmwnMd ismrn gurbwxI, irzk hvw pwxI dUD pdwrQ lwf ipAwr b^S ky, Awpxy AqI ipAwry is`K b`cyjI dI pRiqpwlxw hr smyN krdy rihMdy hn[ XQw:- pRiqpwlY.bwirk kI inAweI; jYsy mwq ipqweI] )mlwr mhlw 5] KIr ADwir.bwirku jb hoqw; ibnu KIrY, rhnu n jweI] swir [email protected] muiK nIrY; qb Ehu iqRpiq AGweI] 1] hm bwirk; ipqw pRBu dwqw] BUlih bwirk.Aink lK brIAw; An Taur nwhI.jh jwqw] 1] rhwau] cMcl miq.bwirk bpury kI; srp Agin kr mylY] mwqw ipqw kMiT lwie rwKY; And shij qb KylY] 2] ijs kw ipqw.qU hY myry suAwmI; iqsu bwirk.BUK kYsI] nv iniD nwmu inDwnu.igRih qyrY; min bWCY so lYsI] 3] ipqw ik®pwil.AwigAw ieh dInI; bwirku muiK mWgY.so dynw] nwnk bwirku.drsu pRB cwhY; moih ihRdY bsih.inq crnw] 4] 2] pUrn pRym rsmeI ihqomeI pRym ibnY:- in`kI.aumr qoN hr is`K b`icAW nUM muhwrnI dw AiBAws krw ky, gurbwxI sMQw kQw kIrqn isKw ky, inpuMn kIqw jwvy[ hr Gr’c siqgurU gRMQ swihbjI dw prmpiv`qR pRkwS hovy[ inqwpRqI do vyly kQw vIcwr kIrqn hovy[ sRI stIk swihbjI qoN kQw krnI bhuq hI sOKI lwhyvMd hY[ in`kI aumr qoN sRI guru gRMQ swihbjI mhwrwj nwl joiVAw jwvy, ijs krky mhwrwj jI idl idmwg surq’c gurbwxI Byjdy rihx, ihrdy ’coN muK’c AMimRq bRhmwnMd Byjx, lUM 2’c vsx, l`K

Page 176: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 176

KuSIAW pwiqSwhIAW b^Sx[ mhwrwj jI dy crn-kmlW dw lwl rMg l`gy, jIvn s&l sUrw bxy[ jw kau hir rMgu lwgo, iesu jug mih; so khIAq hY sUrw] Awqm ijxY. sgl vis qw kY; jw kw siqguru pUrw] )sPl jIvnu; sPlu qw kw sMgu] jw kY min; lwgw hir rMgu]

gurbwxI jI dy ArQW ’c ibRqI itkwauxI[ ivAwpk vwihgurU jI nUM swiKAwq krnw[ mn dw sMqoK r`Kxw[ mn inRivkwr rhy[ pRmwrQ dy bcn bolxy suxny[ iksy SkqI pRBqw dI ie`Cw nhIN r`KxI[ pyRm iv`c lIx ho ky ismrn krnw[ kyvl drSxW dI qIbr ie`Cw r`KxI[ prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI ’qy AKMf SrDw r`K ky, hr vyly A`Kr 2 dw iDAwn Dwrnw[ gurU gRRMQ swihb jI dy hukm nUM mMnx vwlI siqsMgq sMqW mhWpurSW nwl pRIq r`KxI, surq gursbd nwl joVI

r`KxI, jMqR qMqR mMqR nhIN mMnxy[” XQw:- siqgur sbd suriq ilv mUl mMqR; Awn qMqR mMqR kI n isKn pRqIq hY] siqgur ikRpw swD sMgiq pMgiq suK; hMs bMs mwnsr Anq n cIq hY] 183] (k:sv`Xy)

43. gurmMqR bwry sRb ivAwpI mhWW mhW ivsmwd SuB vIcwr:- prmpUjnIk dsW siqgurW ny gurmMqR vwihgurU jI hI b^Sy hn[ ijhVy gurmuiK rom 2 krky jpdy hn, auh rom 2 krky Akwl purKu jI ’c lIn ho jWdy hn[ gurmMqR suAws 2 ismrn nwl, irdw SWq huMdw hY[ vwihgurU mMqR rom 2 ’c vs ky Awp hI Ajpw jwp rUp hn[ sB ikrqm nwvW nwloN vwihgurU mMqR jI hI sRySt Amul SRomxI hn[ A`Ty pihr ilv lwvy[ vwihgurU mMqR jI mn dI cMclqweI myt ky vwihgurU jI dw pyRm pYdw krdy hn, rom 2 ’c Awpxw pRkwS b^S idMdy hn[ s`cI ilv ’c lIx ho ky rom 2 dy ismrn dI au~cI AvsQw b^S ky, Awpxw srUp hI bxw lYNdy hn[ gurmMqR hIxw jIv kuiqAW sUrW KoiqAW kwvW s`pW, mUrKW dy qul jUnW Bogdw hY[ ” XQw:- gurmMqR hIxs´ jo pRwxI; iDRgMq jnm BRstxh] kUkrh sUkrh grDBh kwkh; srpnh quil Klh] “prmpUjnIk siqgurU cOQy pwiqSwh jI dy sv`eIAW ’c &urmwn hY, ik s`cy pUrn vwihgurU jI (vwih)pyRrk ivsmwd hn[ prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI mhwn praupkwrI s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb qoN vroswey, s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dy ilKwrI, gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] dI Av`sQw nUM pRwpq, BweI gurdws swihb jI, AwpxI rcnw iv`c byAMq vwrI vwihgurU jI nUM hI gurmMqR ilKdy hn[ ”XQw:- vwihgurU gurmMqR hY jip haumY KoeI[ (vwr 13)inrMkwr Awkwru kir; joiq

Page 177: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 177

srUp AnUp idKwieAw[ byd kqyb Agocrw; vwihgurU gur sbdu suxwieAw[ (vwr 12)vwihgurU guru sbdu lY; iprm ipAwlw cuip cbolw[ (vwr 4)pauxu gurU gur sbdu hY; vwihgurU gur sbdu suxwieAw[ (vwr 6)vydu n jwxY Bydu ikhu; sysnwgu n pwey[ vwihgurU swlwhxw gur sbd Alwey] 13] (vwr 9) “sRI gurU swihb jI vwihgurU nwm nUM Amolk &urmwauNdy hn:- ”sweI nwmu Amolu; kIm n koeI jwxdo] ijnw Bwg mQwih; sy nwnk hir rMgu mwxdo] (81)“BweI gurdws swihb jI nwm dI Amolkqw &urmwauNdy hn:- ” jYsy hIrw hwQ mY; qnk so idKweI dyq; mol kIey qy dmkn Brq BMfwr jI] jYsy lV bwDy huMfI; lwgq n Bwr kCU; AwgY jwie pweIAq lCmI Apwr jI] jYsy bit bIj Aiq sUKm srUp hoq; boey sY ibibiD krY ibrK ibsQwr jI] qYsy gur bcn scn gurisKn mY; jwnIAY mhwqm.gey hI hir duAwr jI]373] (kib`q)

hir vwihgurU mMqr AgMm; gur qwrnhwrw[ jo ismrih nr pRym soN; phuNcY drbwrw[ (vwr 41)“BweI nMd lwl jI rihqnwmw:- ”guris`K rhq, suno myry mIq[ au~T pRBwq kry ihq cIq[ vwhgurU pun, mMqRh jwp[ kr ieSnwn, pVHY jp jwp] 54]) vwihgurU gur jwpIey, vwihgurU kr iDAwn[ mukq lwB so hoie hY, guris`K ird mY mwn] 77] )suno lwl jI, eyho swc[ pRgt krUMgw, Awpin rwj[ cwr brn, iek brn krwaUN[ vwihgurU kw, jwp jpwauN] 32] “rihq nwmw BweI pRihlwd isMG jI:- ” suno lwl jI, eyho swc[ pgh mrUMgw, Awpin rwj[ cwr brn, iek brn krwaUN[ vwihgurU kw, jwp jpwauN] 32] )Qwp cilE jo jgq mih; iqnih invwvhu mwQ[ vwihgurU ky mMqR ibn; imiQAw swrI gwQ] 31]

44.swKI vwihgurU mMqR jI dy AiDk pRqwp bwry sMq bwbw Bgvwn isMG swihb jI cukwvyN vwilAW dI:- pUrn bRhmigAwnI q`q byqy nwmu rsIey, mhwn praupkwrI s`cy sMq, sMq bwbw suMdr isMG swihb jI iBMfrWvwly, prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI, s`cy siqgurU pRBU sRI gurU gRMQ swihb jI dy AinMn Bgq, sMq bwbw Bgvwn isMG swihb jI cukwvyN vwilAW dy drSnW nUM gurduAwrw sRI ryrU swihb jI (dorwhw mMfI)ivKy gey[ dovyN mhWpurS ie`k dUjy nUM AqI hI prm ipAwr Adb siqkwr nwl imly[ dohW dy AMdr Ajpw jwp c`l irhw sI, mn ivsmwd ho gey[ XQw:- Ajpw jwpu.n vIsrY; Awid jugwid smwie] ku`J smW ismrn ’c ivsmwd lIxqwN mgroN, sMqu imlY ikCu sunIAY khIAY] Anuswr prmpUjnIk s`cy sMq bwbw suMdr isMG jI ny pu`iCAw, “hy prmpUjnIk bwbw jI! ikMnI aumr hY?”qW ikhw,

Page 178: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 178

“dwsn dws dI qIh vrHy dI aumr hY[ ”sux ky hYrwnI hoeI, “bwbw jI! ieh kI kih rhy hoN?”qW mhWpurKW au~qR idqw, “dwsn dws ny pMjW ipAwirAW qoN AMimRq Ckx smyN, vwihgurU mMqR dI pRwpqI kIqI, pr dws Bul ky, hir vwihgurU dw jwp krn l`g igAw[ dwsndws dy mn ’c SMkw irhw kry, ik dws nUM pMjW ipAwirAW vwihgurU mMqR b^iSAw hY, pr hir vwihgurU dw jwpu krdw hW[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dI Apwr ikRpw dw sdkw, dwsn dws s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI s`cI syvw inqwpRqI kirAw kry[ grmI ’c p`Kw krnw, DU& DuKwauxI, AiqAMq suMdr rumwly pyRm SONk nwl sjwauxy, ic`q dy auqSwh nwl KV@ ky cOr krnw, pRkrmW krnIAW, pRSwid Bog luAwauxw, gurbwxI pV@nI Awid SuB s`cI syvw kridAW siqgurW dw iDAwn Dwrnw[ XQw:- gur kI mUriq; mn mih iDAwnu]

iesy qr@W ie`k idn siqgurU pRBU sRI gurU gRMQ swihb jI dy s`cy crn kvlW ’c syvw kridAW 2 pyRm vD igAw, qyrI bKs n mytY koeI; siqgur kw idlwsw] Anuswr AMdroN vwihgurU mMqR Ajpw jwp Awpy hI hox l`g igAw[ XQw:- ibnu ijhvw jo jpY ihAwie] koeI jwxY kYsw nwau] )Ajpw jp hYN] ies jwp nUM clidAW qIh vrHy ho gey hn[ dwsn dws dI ku`l aumr s`T vrHy dI hY[ pr Ajpw jwp vwlI AwXU nUM hI igxdw hW[ ies krky qIh vrHy dI AwXU hI khI hY[ ” sMq jI ny puiCAw, “hor ikqnI aumr bwkI hY?” qW au~qR idqw, “qIh vrHy dI hor bwkI hY[ ” so gurU ipAwrI siqkwrI swDsMgq jIE! s`cy siqgurU pRBU sRI gurU gRMQ swihb jI dI s`cI syvw s`cI SrDw s`cI is`KI Dwrny krky, rom 2 krky vwihgurU mMqR Ajpw jwp dI pRwpqI hoeI[ hr smyN siqgurU gMRQ swihb jI idl idmwZ ’c gurbwxI Byjx l`gy, lUM 2 ’c vs gey, irdy ’coN muK ’c AMimRq Byjx l`gy[ khu kbIr. gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy. ikAw khIAY] vwlI AvsQw b^SI[ s`cy siqgurU pRBU jI dI SuB s`cI AqI ipAwrI syvw dw &L AnMd ijauNidAW mridAW Aqy mrn qoN bwAd BI jugW pRXMq imldw hY[ so dwsndws, hy s`cy siqgurU gRMQ swihb jI! Awp jI dy prmpUjnIk prmpiv`qR s`cy crnkmlW ’qy m`Qw r`K ky s`cI syvw, s`cI is`KI s`cw siqkwr mMgdw hY, qmwm KMf bRhmMf nUM pUrn SrDw pUrn syvw pUrn siqkwr pRwpq hovy jI[ ieh swKI bhuq hI kImqI hY, jo vwihgurU mMqR dw inScw idMdI hY[ bwkI, hir 2, rwm

Page 179: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 179

2, Alh 2, ^udw 2 Awid ijqny BI nwmu hn, sB nUM nmskwr hY, pr SRomxI s`cy mMqR vwihgurU mMqR jI hI hn jI[

45.“prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny Awpxy syvk BweI mrdwny jI nUM vwihgurU 2 jpx dw inscw krwauxw:- “pihly pwiqSwh jI ny Awpxy syvk BweI bwly, mrdwny jI nUM ikhw, ”“vwihgurU 2 jpidAW smuMdR ’qy qury Awvo[ ”“Ascrj ivsmwdI kOqkI prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI au~cI sur ’c so hM 2 jpx l`gy[ ieh sux ky BweI mrdwnw jI BI sO hM 2 jpx qoN smuMdR ’c fubx l`gy, qW siqgurW ikhw, ” “guir kihAw, sw kwr kmwvhu] gur kI krxI kwhy Dwvhu] hy pyRmIAW! siqgurW jo vwihgurU jpx nUM ikhw hY, auho hI pRymw-BgqI rUpI SuB kwr kmwauxw kr[ siqgurW dI (krxI)BgqI qoN iks leI B`jdy hoN?”“ieh sux ky BweI mrdwnw jI vwihgurU 2 jp ky fubxo bcy[ ”

46.“prmpUjnIk scy siqgurU nwnk dyv swihb jI ny kwmrUp dyS iv`c vwihgurU aupdyS b^iSAw:- ”inq vwihgurU muK nwm jpo; Ardws, iqhwvl

kI krIXy] mn kwmnw pUrn hovihgI; hir kIriq pRIiq irdy DrIXy] “iqRAw rwj ’c ieh SuB s`cw aupdyS b^iSAw:- ” vwihgurU jpo muK, jwih Bv jnX duK, dyiq suK rIiq jXON sMqoK isMG Bwnu kI] 47] (sRI gurU nwnk pRkwS) mhWpurK sMqoK isMG jI kihMdy hn:- “muKI vwihgurU mMqR jpo, (Bv) sMswr dy duK jo (jnX) pYdw hoey hn, ieh ieauN cly jwxgy, ijvyN sUrj swirAW dw AMDyrw CyqI cu`k ky, pRkwS krky suK idMdw hY, sUrj vWg vwihgurU mMqR jI AigAwn dw AMDyrw cuk ky, bRhmigAwn dw cwnx krky mhwn Awqm suK b^Sdy hn[ " vwihgurU Agm Agocru AgwD joeI, qwih ko bKwnY gur isMG vwih vwih hY] (sRI gurmuiK pRkwS 699)

47.“guurmMqR bwry sMKyp vIcwr:- vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI iv`c iqMn qr@W AwauNdw hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny vwihgurU hI b^Sy hn[ prmpUjnIk pihly pwiqSwh jI qoN lY ky prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI q`k vwihgurU mMqR hI b^Sdy rhy[ prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dw pRmwx hY:- ” Swih goibMd isMG Pqyh siqgur kI; vwihgurU suic mMqr AKY] 9] (srb loh) “sRI dsm gRMQ iv`c BI vwihgurU bhuqy vwr AwieAw hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI qoN lY ky hux q`k swrIAW sMpRdwvW iv`c vwihgurU hI jpdy jpwauNdy hn[ ijhVy vwhgurU vwhgurU kihMdy hn,

Page 180: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 180

cldy pRvwh nUM rok ky, Awpxy Awp nUM jxwauNdy hn[ gurmuiK mhWpurS BweI gurdws swihb jI ny BI prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI dy smyN vwihgurU jI hI aucwry hn[ jy ieh Zlq huMdw qW prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI mnHw krdy, prmpUjnIk bwbw bu`Fw swihb jI AnykW bRhmigAwnI mn@w krdy[ prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI iv`c qyrW vwrI vwihgurU 2 hI AwauNdw hY[

48.vwihgurU mMqR jI dy ArQ:- (vwih)pyRrk, ivsmwd (jo auqpqI pwlx lYqw kridAW inrlyp rihx) kotwn koit sUrjW cMdRimAW qwirAW ibjlIAW AgnIAW ititAwixAW bRhmMfW Aqy swrIAW dyhW Awid nUM pRkwSdy hn Aqy Awp suqy pRkwS srUp hn[ kotwn koit bRhmMfW nUM rc ky, aun@W dw Awsrw rUp hn[ vwihgurU jI dw koeI Awsrw nhIN, Bwv Awp jI inrwDwr hn[ jo AigAwn dw (gu) AMDyrw nws krky, bRhmigAwn dw (rU) pRkwS kr dyx, so hn prmpUjnIk s`cy vwihgurU jI[

49.AMimRqDwrIAW ny AMimRq vyly ieh pMj bwxIAW pV@nIAW, sRI rhrwis

swihb jI br zrUr hI pV@ny swKI mh`ly dUjy ny suMn smwDIAW dy drSn krny:- 1 sRI jpu jI swihb jI bRhmigAwn b^Sdy hn[ 2 sRI jwpu swihb jI ’c Akwl purKu jI nUM nmskwrW hI nmskwrW qy vwihgurU jI dy ausqoqR rUp byAMq nwm hn[ 3 qÍpRswid sÍXy (sRI dsm 13) pKMf dw KMfn qy vYrwg pYdw krdy hn[ 4 sRI cOpeI swihb jI (sRI dsm 1386) dy pVHny krky hr pRkwr dI r`iKAw huMdI hY[ ies iv`c Akwl purKu jI dy A`gy pyRm bynqIAW kIqIAW hn[ 5 sRI AnMd swihb jI (917)jIvn mukqI dw AnMd b^Sx vwlI AMimRq rUp prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy gurbwxI jI hn[ sRI rhrwis swihb jI:- prmpUjnIk DMn s`cy siqgurU vwihgurU dUjy pwiqSwh jI, prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI dI prmpiv`qR AwigAw pw ky, suMn smwDIAW dy drSn krn leI ie`k purI ’c gey, qW mUMh kwLy dyKy, puCx qoN aun@W d`isAw, ” “AsIN krzw lY ky mukr gey sW[ ” A`gy gey qW grdnW ’c ik`ly Tuky dyKy[ ”puCx qoN ikhw, “siqgurW dy Awaux qoN AsIN au~T ky Awdr nhIN sI krdy[ ”“ies krky prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dw Asvwrw Awaux qo au~T KV@y hoxw cwhIdw hY[ ijs dw bhuq BwrI &L hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurU pRBU dUjy pwiqSwh jI A`gy gey, sUrW dy mUMh vwly bMdy vyKy, aun@W nUM kwrn p`uiCAw qW aun@W ikhw, ” “jI AsIN inMdw krdy sW, ijs krky swnUM

Page 181: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 181

ieh fMn imilAw hY[ ” “A`gy jw ky ip`Cy nUM mMUh vwly dyKy, jo siqgurW qoN bymuK sn[ A`gy jw ik kI vyiKAw? nOjuAwn bIbIAW Awpxy ijauNdy mwipAW dw mws ^w rhIAW hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurW ny kwrn puiCAw, aun@W ikhw, ”“ien@W ny swnUM vyicAw sI, swfy idl iv`c ieh ie`Cw sI, ik AsIN ien@W dw mws KweIey[ prmpUjnIk s`cy krqwr ny swfI ie`Cw pUrI kIqI hY, hux AsIN ien@W ijauNidAW dw mws qoV 2 ky ^w rhIAw hW[ ”

“ieh sux ky prmpUjnIk sRI siqgurU swihb jI ny hor A`gy jw ky sRI rhrwis swihb jI dy smyN, pUrn sMq s`cKMfoN auqrdy dyKy, qW prmpUjnIk s`cy siqgurW pu`iCAw, ”“qusIN kOx hoN?”“aun@W ikhw, ” “AsIN suMn smwDIey hW[ ”“siqgurW p`uiCAw, ”“quhwfy ’c ikqnI qwkq hY?” A`goN ikhw, “swfy romW nwl kMn lw ky vyKo[ ” “prmpUjnIk s`cy siqgurW ny aun@W dy romW nwl kMn lwey qW romW ’coN jwp

suixAW, sRI rhrwis swihb jI dy smyN s`cKMf qoN Awaux dw kwrn pu`iCAw, qW

aun@W ikhw,” “jd qoN prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI ny sodru bwxI aucwrI, qdoN qoN s`cKMf ’c sodru bwxI dw AMimRq pwT hox l`gw[ AsIN mwx kIqw ik AsIN suMn smwDIey hW, swnUM sodru pV@n dI kI loV hY? ies krky sodru smyN dwsW nUM s`cKMfoN bwhr k`iFAw jWdw hY[ ijs krky AsIN hyTW Aw jWdy hW[ ” “so s`cKMf ’c QW pRwpq krn leI, sodru dw pwT krnw AqI hI zrUrI hY[ sRI kIrqn soihlw swihb jI:- rwq nUM sOx qoN pihlW cONkVw mwr ky, pRym iekwgRqw SrDw sihq, Awpxy kMnW nUM suxw ky inqwpRqI Su`D pwT krny krky BYVy supny nhIN AwauNdy[ jykr rwq nUM su`iqAW pRwx BI inkl jwx, qW tyFIAW jUnW ’c nhIN jWdw[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI s`cKMf ’c invws b^Sdy hn[ rwqI kIriq soihlw; kir AwrqI prswdu vMfMdy[ (vwr 6)AMimRqDwrI pRymI nUM aupRokq s`q bwxIAW pV@nIAW bhuq hI zrUrI hn[ jy AnpVH hovy qW A`TW pihrW ’c FweI GMty vwihgurU mMqR dw jwp kry[

vwihgurU] sRI Awsw jI dy vwr jI, vwihgurU swihb jI dI pRwpqI rUpI Awsw nUM pUrI krdy hn[ prmpUjnIk s`cI bwxI sRI suKmnI swihb jI pV@n nwl cOvI hzwr suAws sPly huMdy hn[ rwg mwlw smyq, prmpUjnIk vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 ’qy Bwvnw DwrnI[ ijqnI v`D qoN v`D prmpUjnIk s`cI

Page 182: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 182

gurbwxI pV@I jwvy, auqnI hI lwBdwiek hY[ aupRokq in`qnym dIAW swrIAW bwxIAW dy sMpUrn ArQ vIcwr ky, lgW A`Kr ArQ zbwnI cyqy krny cwhIdy hn[ zrUr br zrUr ie`k 2 ArQ vIcwr ky cyqy kro jI[”

51.“prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny, Awpxy ^ws pRymIAW ’qy pRsMn ho ky ieh SuB s`cw aupdyS b^iSAw:- ”1 siqgurW dw &urmwn hY:- imiQAw qn; nhI praupkwrw] Anuswr (praupkwrw) praupkwr qoN ibnw qn (imiQAw)AxhoieAw murdy smwn hY, ies leI qn mn Dn krky praupkwr kro[ 2 bcn qoN nhIN hwrnw[ 3 prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nUM gur pRmysr inscw krnw[ 4.iKmw krnI, ijauN 2 v`fy hoxw inmRqw DwrnI, inrDn nUM Awdr dyxw, ijs dw koeI r`iKAk nhIN, aus dI shwieqw krnI, au~cy mrwqby nUM pw ky grb hMkwr nhIN krnw[ mor bcn so krhu pXwrw[ KVgkyq hY rCk Qwrw[ JUTy srb aupwv iqAwghu[ sRI AsDuj kI crnI lwghu] 49] gurU gRMQ mhl ds bwnI] soD lho pd jo inrbwnI[ SsqR AsqR ismrhu br buDw[ Kl dl swD krhu inq ju`Dw] 50] ds (mhl)srUpW, (inrbwnI)duKW qoN rihq (pd) pdvI[ (br) sRySt (bu`Dw)buDI nwl ismrn kro, h`Q ’c PV ky clwaux vwly SsqR, clw ky mwrn vwly AsqR nwl (Kl) mUrKW dy dl nwl in`q XuD kro[ rwj jog qum kh mY dInw[ prm joiq sMg prco kInw[ sMq smUhn ko suK dIjY[ Ac`l rwj DrnI mih kIjY[ 51] rwj Bwg nUM pw ky inrlyp rihxw[ (prm)v`fy joqI srUp bRhm jI nwl quhwfw pRym pRcwvw pwauxw kIqw hY[ ^wls kI crnI sB lwgo[ prm joiq ky rs mih pwgo[ KVg god qum kh mY pwXo[ iBMn iBMn kr pMQ bqwXo] 52] (pwgo)rMgy jwau[ dyg qyg hY jIq iqhwrI] AsDuj rhq lyhu aur DwrI] mhW kwl kw krXo DXwnw[ Gt mY inrKo hir Bgvwnw] 53] Akwl purK jI nUM (Gt)irdy ’c (inrKo)dyKo[ “prmpUjnIk s`cy siqgurW dy AqI ipAwry spu`qR hoxy krky, Awp sB gur BweI hoN[ ijvyN sRI ikRSn jI ny Awpxy pRymI bwl sKweI im`qR sudwmy jI nwl gur BweIAW vwlw pUrn ipAwr kIqw[ ies qr@W ie`k dUjy dw pUrn ipAwr siqkwr krnw, sB dI crn DUV bxnw, sB gur BweIAW nUM Awpxy nwloN v`fw smJxw, isMG, isMG ’qy vwr nw kry, isMG, isMG dI inMdw nw kry[ isMG, isMG nwl s`cw ibauhwr kry[ prmpUjnIk ^wlsw jI nUM siqgurW dw srUp jwnxw[ ibp sudwmw dwldI bwl sKweI imqR sdwey] lwgU hoeI bwmHxI iml jgdIs dildR gvwey] cilAw igxdw gtIAW

Page 183: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 183

kÎoN kr jweIey kOx imlwey] phuqw ngr duAwrkw isMG duAwr Kloqw jwey] dUrhuM dyK fMfauq kr C`f isMGwsx hir jI Awey] pihly dy prdKxw pYrIN pY ky lY gl lwey] crxodk lY pYr Doie iSMGwsx aupr bYTwey] puCy kusl ipAwr kr gur syvw dI kQw suxwey] lYky qMdl cibEn ivdw kry Agy phucwey] cwr pdwrQ skuc pTwey] 9] (vwr 10-9)

gurpRswid vwihgurU] gurU pMQ jI dy ault ho ky Awpxy 2 j`Qy pMQ nhIN bnwauxy[ loh lMgr gurduAwry swihb jI dI zmIn nhIN vycxI[ gurU Gr dw Dn pdwrQ nhIN dbwauxw[ Awpxy Gr ’c prmpUjnIk AMimRq pwT kIrqn dIvwn sjwauNdy qy gurU sMgq jI nUM lMgr CkwauNdy rihxw[ v`FI nhIN lYxI, s`cw inAW krnw[ Awpxy pRvwr smyq Gr iek`Ty bYT ky pUrn pRym sihq hmySw s`cy vwihgurU jI dw s`cw jwp krdy rihxw[ gurmiq dy pRcwr dw pUrw Xqn r`Kxw[ prmpUjnIk s`cy siqgurW qoN qn mn Dn isr sB k`uJ kurbwn krnw[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dy swry gurpurb mnwauxy, gurpurbW ’qy AMimRq kQw kIrqn FwfI kvISrI gurU js

krnw[ Bjn ismrn sRI AKMf pwT swihb jI qy AMimRq Ckwauxw[ puMn dwn gurU ky lMgr clwauNxy[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI dw inmk ^w ky hrwm nhIN krnw jI, ikauN jo Drm rwjw mwrdw hY[ XQw:- iksY n bdY; Awip AhMkwrI] Drmrwie; iqsu kry KuAwrI] gurU ^wlsw Drm jI dy inXmW Anuswr j`QybMdI dy gUVH mMqv dy lwB smJ ky, ie`k sUq ’c proey rihxw, Bwv ^wlsw pMQ dy AnuswrI rihxw[ Awpxy 2 pMQ nhIN bnwauxy[ AwpxIAW spu`qRIAW nUM spuqRW smwn smJ ky Awdr krnw, aun@W nUM bRhmiv`idAw sMswrI iv`idAw dyxI jI[ prmpUjnIk gurduAwirAW qoN ibnw, hor koeI Drm Dwm Apxw nhIN smJxw[ swrI prjw, Akwl purKu s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dI smJ ky, iksy nUM duK nhIN dyvxw, sB nwl s`cw pUrn qy idlI ipAwr krnw[ kMinAw dw Dn AMgIkwr nhIN krnw[ nwm syvw pRymw-BgqI kurbwnI SuB guxW iekwgRqw vwihgurU jI dI pRwpqI qoN ibnw Xwcnw kdy nhIN krnI[ vwihgurU] qmwkU vwly h`QW dw pdwrQ kdy nhIN vrqxw[

52.vwihgurU] mh`ly dsvyN jI ny pMjW ipAwirAW duAwrw qn^wh luAwaux dI mrXwdw kwiem krnI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI, sqwrW sO cONht ibkRmI nUM sRI hzUr swihb jI nUM jWidAW, jYpur dy ipMf nrwiexy ivKy phuMcy[ prmpUjnIk sRI suKmnI swihb jI dw Bog pw ky, qIr nwl m`Qw tyikAw[ swhmxy

Page 184: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 184

dwdU jI dI kbr sI[ isMGW jwqw ik prmpUjnIk s`cy siqgurW ny kbr nUM m`Qw tyikAw hY, isMGW ny pMj hzwr qn^wh lweI[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI bVy pRsMn hoey, qn^wh dy idqI qy ikhw, ”“SwbwS! jy ies qr@W swvDwn rhoNgy, ZlqI hox qoN qn^wh luAw ky b^SWvoNgy qW cVHdI klw ’c rhoNgy[ ”“prmpUjnIk s`cy siqgurW ny Apxy ipAwry ^wlsy jI dI prK leI ieh Ascrj kOqk kIqw sI[

53.pMj kkwr dI mhwn mhwnqw mhW mhwn hY jI:- prmpUjnIk s`cy vwihgurU siqgurU pihly pwiqSwh jI qoN prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI q`k, is`K Drm dw pRcwr SWq rs ’c huMdw irhw, prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvy pwiqSwh jI ny iKmw DIrj sihq Bwxw mMnidAW, sbr sMqoK dw ipAwlw pINidAW AwpxI ShIdI idqI[ hmySw hI s`cy vwihgurU jI dw ieh AsUl hY, ik iKmw DIrj sbr sMqoK dw ipAwlw au~Cl ky, bIr-rs Dwr lYNdw hY, ies leI prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny bVw BwrI bIr-rs DwridAW, mIrI pIrI dIAW do sRI swihbW pihnIAW[ ^wlsw &Oj sRI Akwl q^q swihb jI rc ky, Drm XuD krky zulm nws kIqw[ prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU s`qvyN A`TvyN pwiqSwh jI SWq-rs ’c rhy, vwihgurU siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny duK nUM AMimRq krky pINidAW, iKmw DIrj sihq SWqI ’c rih ky Awpxw sIs blIdwn idqw[ prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny vIcwirAw, -hux qoN mgroN prmpiv`qR gurqw prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nUM dyxI hY, A`gy nUM ivAkqIgq dyhDwrI gurU nhIN hovygw-[ ies leI AwpxI AqI ipAwrI siqsMgq jI nUM dyvI dyvqy kbrW dI pUjw, DIrm`lIAW gMgUSwhIAW Awid qoN Cufw ky KMfy bwty dw mhwn piv`qR AMimRq Ckw ky, suqMqR ^wlsw &Oj bxw ky, hmySw leI prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR s`cy crn kmlW ’qy pw idqw[ ”XQw:- ^wlsw kwl puruK kI POj] pRgtÎo prmwqm ko mOj] 1] rhwau] (sRI srb loh 667)

“AMdrlI rihq dI jxwiek, bwhrlI pMj kkwrW dI rihq b^SI, bwhrlI rihq BI pRymI hI r`K skdw hY, jo AMqRIv rihq dw DwrnI hovy[ dovyN rihqW Dwrn bwry ieh hukm hY:- ”jIAhu inrml; bwhrhu inrml] bwhrhu q inrml.jIAhu inrml; siqgur qy.krxI kmwxI] “s`c dy s`cy dwqy s`c dy s`cy Avqwr, s`c srUp siqgurW ny swry p`K r`Ky hn[ pUrn rihq nw r`KidAW, bwhroN ByK Dwrn vwly nUM

Page 185: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 185

AMqRIv gux Dwrn dw aupdyS dy rhy hn:- ” muK qy pVqw.tIkw sihq] ihrdY rwmu; nhI pUrn rhq] )mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu iKlaunw jwnW] 1]

“vwihgurU] nwn@w ByKW dy jo icMn@ hn, auh idKwvw qy dUKn rUp vwDU Bwr hn[ krqwr jI ny jo sRIr dI suMdrqweI b^SI hY, ies nUM ivgwVdy hn[ aun@W bnOtI icn@W nUM Dwrn svwrn ’c smW ibArQ hI jWdw hY[ swieMs jW fwktRI AsUl Aqy qMdrusqI dy ault hn[ duK dil`dR iBAwnk hn, ijvyN nhMu vDwauxy, jtW vDwauxIAW, ieSnwn qoN sMgxw, jUTw mMg 2 ky Kwxw, isr Koh ky B`d krwauxw, ivBUqI suAwh ml@xI, kMn pwVny Awid icn@W ny mulk nUM Zulwm rogI mMgqw bxw ky, DUV ’c imlw idqw hY[ gurbwxI ’c ien@W nUM KMifAw hY[ ” XQw:- Dry kys pwhul ibn; ByKI mUrK isK] myrw drsn nwih iqs; pwpI iqAwgy iBK] “pMjy kkwrW dI rihq, sRIr dI Swn suMdrqweI nUM cwr cMn lwauNdI hY, siqgurW nUM BwauNdI hY[ PYSn dI A`g ’c sV irhw sMswr, qyVoN isroN nMg@w quirAw iPrdw hY[ DMn siqgurW ny lok pRlok dy pVdy Fky hn[ ” XQw:- siqguir Fwik lIAw; moih pwpI pVdw] “vwihgurU] siqgurU swihb jI ny Awpxy ipAwry jI nUM AMimRq gurbwxI jI qy suMdr bwxw b^Sy hn[ bwxw pw ky AMdrly duSmx kwmwid qy bwhrly duSmxW nUM BI ij`qxw hY[ ^wlsy jI nUM SyrW vwlw bwxw puAwieAw hY qy s`cI rihxI, prmpUjnIk DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv jI vwlI b^SI hY[ BgqI qy SkqI, bIr-rs qy SWq-rs, mwLw qy sRI swihb jI nUM iek`iTAW kIqw hY[ ”XQw:- inSwin isKI eIN pMj hri& Asq kw&] hrigz nw bwSd eIN pMj muAwP] “prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI hukm krdy hn:- ”is`KI dI inSwnI dy pMj (kw&)k`ky kdwic`q Bu`l ky muAw& nhIN ho skdy, Bwv jy koeI khy, mYN iksy ie`k kkwr nUM nw pihnx dI muAw&I lY leI hY[ kMGw kVw ikRpwn kys kCihrw, ien@W pMjW kkwrW nUM sRIr qoN pl mwqR BI ivCoVnw nhIN[ ien@W nUM sRIr dy AMgW qoN BI v`D ipAwry smJxw[ pMj kkwr sRIr, mn nUM kVn leI hn[ hr cIz ijvyN mrXwdw iv`c hI TIk rihMdI hY, ieauN ieMdRy sRIr nUM mrXwdw ’c clwaux leI, siqgurW ny pMj kkwrW rwhIN inXm ’c ilAWdw hY[ so pMj kkwrW rUpI vwV, SuB guxW rUpI KyqI nUM, kwm kRoD loB moh hMkwr rUpI pSUAW qoN bcwauNdI hY[ kVw kwrdo k`C kMGy ibdW] iblw kys hyc Asq jumlw inSW] (pw:10) kVw ikRpwn kCihrw kMGw ieh swry kkwr kysW qoN ibnw SoBnIk nhIN huMdy[ pUirAW siqgurW ny bhuq hI SoBnIk sMpUrn

Page 186: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 186

mrXwdw QwpI hY, jo kysW nUM kkwr bxwieAw hY[ siqgurU dsvyN pwiqSwh jI qoN vroswie smUMh mhWpurK kysW nUM kkwr mMndy Aw rhy hn[ iek`lI kyskI sohxI nhIN l`gdI[ siqgurW dy kIqy ’qy SMkw nhIN krnw, ik cwr kkwr sRIr qoN v`Kry hn, ies krky kys kkwr nhIN, kysW qoN ibnw koeI BI kkwr sohxw nhIN bx skdw jI[

“vwihgurU] mhwn koS AMg 346 ’qy iliKAw hY siqgurW dw b^iSAw pihlw k`kw kys hn[ so kyskI kkwr nhIN, kys hI kkwr hn[ kyskI sjwauxI bhuq hI zrUrI hY[ sRI dmdmI tkswl ’c kyskI nUM kdy BI sRIr nwloN v`Krw nhIN krdy[ ieh vwDy vwlI g`l hY, jo kysW nUM kkwr mMn ky, kysW dw siqkwr v`Ddw hY[ kyskI BI kysW ’qy hI s`jdI hY[ so kysW nUM kkwr n mMnxy krky, kysW dw siqkwr nhIN rihMdw jI[

54.pUrn gurU jI dI mohr pihlw kkwr kys hn, kyskI nhIN:- sIs dI sMudrqw nUM vDwaux leI, vwihgurU jI v`loN b^iSAw qwj, kys hn[ ijvyN mhwrwjy nUM qwj pihnx krky v`fy hox dw mwx pRwpq huMdw hY, ieauN ipAwry ^wlsy jI nUM kysW rUpI qwj hox krky, srdwrI dI au~c p`dvI pRwpq hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny srbMs vwr ky Aqy AnykW isMGW ny kurbwnIAW hI kurbwnIAW krky, dwsW nUM srdwrIAW b^SIAW hn, ijn@W nUM sMBwl ky r`Kxw dwsW dw AiqAMq zrUrI Prz hY[ vwihgurU jI ny ij`Qy 2 loV hY, sRIr dy AMgW ’qy kys pYdw kIqy hn[ vwihgurU Awp BI kyswDwrI hn[ ” XQw:- qyry bMky loiex; dMq rIswlw] sohxy nk; ijn lµmVy vwlw]

55.gurU soBw gRMQ ’c siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dI mihmw:- bcn gurdyv ky igAwn AYso kIE; mukiq kI Xukiq AYsy ibcwrI, rcy krqwr XON rcI Awkwr qy, jpygI jwp SuB isRSt swrI, qqÍ ko Dwr kY jIq bolI Pqy, mwr dUqn kIE Bsm CwrI, BXo jYkwr qRY lok cOdYN Bvn Acl prqwp guru kySDwrI[ “pIr pYgMbr Avqwr qpIsr munIsr AcwrX sB kyswDwrI hoey hn[ kys vwihgurU jI dI AlOikk qy Amolk dwiq hn[ s`cy vwihgurU Akwl purK jI ny kys b^S ky AwpxI mohr lweI hY[

vwihgurU] sRIr dy iksy BI AMg qoN kys Gswauxy pu`txy munwauxy rMgxy nhIN, swbq sUrq r`KxI[ ” XQw:- ; swbq sUriq dsqwr isrw] dsqwr dI ie`k kMnI nwl jUVw bMn@ ky, ie`k 2 pyc krky hyTW nUM Awauxw Pyr hyTW qoN auqwhW nUM

Page 187: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 187

sjwauNidAW jUVy ’qy smwpqI krnI[ mUMh ’c lV PV ky nhIN sjwauxI[ ie`k AwdmI dI suMdr dsqwr dyK ky, Syry pMjwb ny ^uS ho ky ikhw, ” “qYnUM ienwm dyeIey[ ”“kihMdw” “jI bMn@I nUM s`q idn ho gey hn[ ” “dil`dRI jwx ky fMn idqw[ dsqwr in`q sjwauNxI, isr nUM muVkw AwieAw hovy, ie`ko vwrI auqwrn nwl hvw l`g jWdI hY, ies leI ie`k 2 pyc krky auqwro[ topI vWg isr ’qy nhIN r`KxI[ ” XQw:- hoie is`K; isr topI DrY[ swq jnm; kuStI hoie mrY[ kysW nUM k`txw rMgxw, dwV@y nUM bMn@xw gurmiq dy ivru`D hY[

vwihgurU:- ie`k inhMg isMG swihb jI dy sIs ’qy c`kR sn, g`fy Aqy kOLy dy sMn@ ’c Awaux qoN isr dI b`cq c`kRW krky ho geI[ jMg ’c isr dI r`iKAw leI c`kR bhuq hI lwhyvMd hn[ AMimRqDwrI ny PYSn pRsqI Aqy nONh pwlS, mihMdI, ilpsit`k Awid dI vrqoN nhIN krnI, kMn n`k nhIN ivMn@xw[ GuMF nhIN k`Fxw, gihxy nhIN pwauxy, n`cxw t`pxw BMgVw nhIN pwauxw, isr nMgw nhIN krnw[ ”rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; siqgurU goibMd isMG swihb jI ny Apwr ikRpw krky hukm kIqw hY ik AMimRq Ckx vyly jW jnm qoN bwAd b`cy b`cI dw nwm prmpiv`qR prmpUjnIk siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI qoN hI r`iKAw kro[ ies dI mwnqw mhwnqw khI nhIN jw skdI jykr dIvwn smwgm qoN mgroN juVI sMgq ’c nwm r`Kx vwly bhuqy b`cy hox, qW sRI muKvwk dy pihly A`Kr qoN ie`k b`cy dw nwm r`Kxw, dUjy A`Kr qoN dUjy dw, qIjy qoN qIjy dw[ bhuqw v`fw nwm rKwaux nwl hMgqw vDdI hY[ jykr v`fw nwm hovy, qW nwm lYx vwly A`Dw nwm hI lYNdy hn, jo sjdw BI nhIN[ ies krky hzUr ny ikhw hY:- motw nwau DrweIAY; gil Aaugx Bwrw] so nwm QoVy A`KrW vwlw hI hovy, ijs dy ArQ suAwdly hox, ijs krky muK ’c rs Awvy, nwm lYx dw &L BI imly, ijvyN:- rwm isMG[

56.vwihgurU] gurU gur siqgurU gRMQ swihb jI qoN nwm r`iKAw jwx ky nwm pUrw hI lYxw cwhIdw hY[ ittU, b`bU, ieh ADUry nwm nw r`Ko, ien@W dw koeI ArQ nhIN inkldw[ DMn siqgurU goibMd isMG swihb ^wlsw jI ny Awpxy is`KW dI kilAwx leI ikqnI b^iSS BrI mrXwdw bxweI hY[ hryk gurduAwry ’c iliKAw jwvy ik hy BweI! AMimRqDwrI isMG isMGxI Aqy b`cy b`cI dw A`Dw nwm nhIN lYxw[ BwvyN AMimRq nw CikAw hovy, pr Pyr BI pUrw nwm lYx dw BwrI rs qy puMn &L hY[ siqgurU dsvyN pwiqswh jI dw hukm hY ik AMimRqDwrI isMG isMGxI dw pUrw nwm lvo[ ijhVw A`Dw

Page 188: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 188

nwm lvygw so qn^whIAw hY, auh jm dy v`s pvygw[ ” XQw:- is`K ko AwDw nwm n lyX] lyX ju jm ky vs hoie qyX]

“vwihgurU:- ilKwrI jn siqgurU swihbwn jI dy SuB s`cy au~cy nwm nwl, vwihgurU bRhm gur nwnk dyv; goivMd rUp] )gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] gurbwxI dy pRmwx, SuB s`cy prmpUjnIk prmpiv`qR jI bhu bcn ivSySx, pUrn Adb siqkwr nwl ilKx, ArQ krn smyN Akwl purKu siqgurU swihbwn jI sMqW mhWpurSW nUM bhu bcn hI iliKAw jwvy[ jdoN siqgurU jI ny mhwn ikRpw krky swnUM isMG jW kOr pUrw nwm b^iSAw hY, iPr AsIN gurU gur siqgurU swihb jI dw A`Dw nwm lY ky qn^whIey ikauN bxIey? so dsW siqgurW Aqy siqgurU gRMQ swihb jI dy nwm nwl siqgurU swihb jI Aqy hor rMgW 2 dy ivSySx zrUr hI lwauxy cwhIdy hn[ jyhw siqguru kir jwixAw; qyho jyhw suKu hoie] Anuswr siqgurU swihb jI nUM pUrn bRhm srUp jwnxy krky, pUrn bRhm jI dI swiKAwqqw huMdI hY[ ie`k pRymI ny d`isAw, “bulwry ny sRI siqgurU swihb jI dw A`Dw nwm ilAw[ dws ny ikhw BweI! pUrw nwm ikauN nhIN lYNdw?kihMdw, ”“siqgurU jI ny Awpxy Awp nUM dws ikhw hY[ ”“dws ny ikhw, jykr siqgurU jI ieauN ilKdy hn[ ” eyqy kUkr hau bygwnw; Baukw iesu qn qweI] qUM siqgurU jI nUM kUkr ikvyN khyNgw? fWg BI iqAwr hY[ ieh sux ky iF`lw pY igAw[ ”“sRI siqgurU swihb jI dw pUrw nwm lYx vwly dw siqkwr huMdw hY Aqy muK BI rs nwl Br jWdw hY[

57.vwihgurU] sRbMs dwnI prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny phwVI rwijAW nMU sUB s`cw Drm aupdyS b^Sxw:- vwihgurU sRbMs dwnI prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI rvwlsr phuMcy, phwVI rwijAW nUM siqgurW ny ikhw, ” “qurkW nUM AwpxIAW b`cIAW idMdy hoN, Zulwm bxdy hoN, AMimRq Cko Amr hovo! hmlwvrW dy A`gy DOx nw suto, Awpo iv`cIN dw klyS iqAwgo, AMimRq Ck ky gurU BweI bx ky, AxKI sUrbIr XoDy bxo, j`QybMd ho ky prjw nUM suK dyvo, dovyN lok suDr jwxgy[ ” “phwVIAW ikhw,” “jI AsIN AMimRq qW Ck lYNdy hW, pr DoqI bodI jM\U BI r`KWgy[ jdoN koeI mirAw krygw, qdoN JMf BI luhwieAw krWgy[ ” “ieh sux ky prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI Awpxy muK A`gy rumwl krky h`sy, ikhw, ” “qusIN lwhw nhIN lY sky, jy quhwnUM AMimRq Ckw idMdw, qW qusIN kihxw sI, AsIN qW pihlW hI rwjy sW[ DUV iv`c rul rhy AiqAMq gRIb qoN gRIb kmIn nIvIAW zwqW nUM KMfy bwty dw

Page 189: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 189

AMimRq gurbwxI b^S ky, ien@W nUM ipRQvI dy rwjy bxwvWgw[ jdoN aun@W dy A`gy h`Q joV ky AMimRq mMgoNgy, qdoN dwiq imlygI[ ” “ies krky Agm Apwr siqgurW dI mihmw iksy ^ws pRymI ny ieaNu khI hY:- ” Bjo sdw dSmyS, krY 1iSRgwln qurq 2imRgyS[ 3ctkw bwj, kwg hYÍ hMsw, 4ptbIjnw 5idnyS[ (1igdVW 2Syr 3icVw 4titAwxw 5sUrj)

“vwihgurU] prmpUjnIk dsW siqgurW Aqy smUMh BgqW dy suMdr kys hn[ Awpxy suMdr Amolk prmpiv`qR kysW nwl sMqW BgqW, siqgurW dy crn JwVn bwry ikhw hY[ ”XQw:- kys sMig dws pg Jwrau; iehY mnorQ mor] ) thl krau qyry dws kI; pg Jwrau bwl] msqku Apnw Byt dyau; gun sunau rswl] )gur ky crn; kys sMig Jwry] )sy dwVIAW scIAw; ij gur crnI lgMin@] “so jykr sIs ’qy kys hoxgy, qW hI aupRoqk bcn kmwey jw skxgy[

58.“vwihgurU] jmWdrU kys r`Kx bwry blvwn sYmsn dw idRstWq:- “vwihgurU] jmWdrU kys r`Kx ’c bhuq v`fI qwkq hY[ jmWdrU kys suMdr kUly cmkIly huMdy hn, ie`k vwrI muMnx qoN dubwrw pihlW vrgy suMdr nhIN AwauNdy[ bweIbl dy kWf qyrW qoN soLW ’c ieh AnoKw pRsMg AwauNdw hY[ jorh invwsI blvwn sYmsn ny ibnw SsqR Syr mwirAw[ vYrI ies qoN frdy sn[ ies dw pRym dyillh nwl ho igAw[ ies dI pRymkw ny lwlc krky ies dy blvwn hox dw kwrn vYrIAW nUM d`s idqw[ vYrIAW ny suqy pey dy kys muMn idqy, ies nUM PV ky A`KW k`F ky jylH ’c pw idqw[ so kys muMnx nwl SkqI nws ho geI[

59.kys munwauxy rzw dy ault c`lxw hY:- myit rjwey jo sIs mufwvY[ khu qy jg kYsy hir pwvY[ (rihq nwmw) “so prmpUjnIk Akwl purK jI dy b^Sy kys r`Kxy cwhIdy hn, jo Bwxw mMnx dI pRq`K inSwnI hY[

prmpUjnIk siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny ipAwry ^wlsy jI dy Avqwr AsQwn dw nwm, sRI kysgV swihb jI r`K ky, kysW dI mhwnqw jxweI hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dy hukm nUM isr m`Qy ’qy mMnidAW ShId BweI qwrU isMG swihb jI ny Awpxw KopVw luhwieAw, Awpxy kys kql krwauxy pRvwn nhIN kIqy[

60.vwihgurU] prmpUknIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI nwl m`ky ’c crcw kridAW pIr bhwaudIn ny pRSn kIqw:- ” AwKih pIr bhwEdIn; sux ho nwnk Swih] ihMdU muslmwn duie; id`qy nI muFhuM auTwie] bhwEdIn ikhw:- muFoN

Page 190: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 190

auTw idqy, Bwv jVoN pu`t idqy, JUTy kr idqy[ AwKI nwnk Swh sc; suxhu bhwEdIn pIr] ihMdU muslmwn duie; isrguMm QIey jhIr] (isrguMm) isr muMny (jhIr) duKI[ bwJoN rwh S`rIAqy; kdy pwk nw hoie] bwJoN suMnq AwdmI; drgh ley n Foie] bhwEdIn ikhw:- Srw dy rsqy qoN ibnw AwdmI kdy BI (pwk)piv`qR (nw)nhIN hoie skdw Aqy suMnq krwey qoN (bwJoN)ibnw AwdmI nUM ^udw dI drgh iv`c (Foie)FoeI (n)nhIN imlygI[ prmpUjnIk vwihgurU siqgurU swihb jI:- s`cI suMnq r`b dI; 1mUey lY AwieAw nwl[ jo r`Ky mUey 2AmwnqI; so 3Kwsw bMdw 4Gwl[ iPr igAw drgh iv`c; A`gY r`K inSwn] hor drgh FoeI n lhn; jo rwxY SYqwn[ 5A`vl suMnq mUey hY; isr qy r`KY joie[ pwvY mrwqv sXdI; v`fw rKIsr hoie[ r`Ky mUey, 6hlwl Kwey, inkt 7hrwm n jwie[ sB jhwn dI kI c`ly; iqs dy vs Kudwie[ 1kys 2vwihgurU jI dI Amwnq smJ ky, sMBwl ky r`Kdw hY[ 3cMgw 4kmweI 5pihlI suMnq kys hn, jo isr ’qy r`Ky hn[ ijs krky (sXdI) srdwrI dw drjw pweIdw hY[ 6Drm ikRq dw pdwrQ 7hrwm dI kmweI[

61.“prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny jdoN m`ky suMdr drSn b^Sy, qW bhwvlpurIAw pIr nUrI drSn krky, ieqnw izAwdw pRBwivq hoieAw, aus ny Awpxy sRIr qoN rom ktwauxy mhW pwp smiJAw, hux q`k aus dI g`dI ’qy bYTx vwly sRIr dy iksy BI AMg qoN ie`k BI rom nhIN muMndy[ Srw Anuswr l`bw nhIN ktwauNdy[ inqpRqI sRI jpujI swihb jI dw AMimRq pwT krdy hn[

62.prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny kwzI rukndIn nUM m`ky ivKy ikhw:- ” swbq sUrq r`b dI; B`ny byeImwn[ drgih FoeI n imlY; kwPr kuqw SYqwn[ swbq sUrq r`b bxweI[ byeImwn ny BMn gvweI[ “vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurW ny mhwn praupkwr kridAW, ZulwmI dI inSwnI topI luhw ky Awpxy is`KW dy isr ’qy dsqwr sjvweI[ qurkI siBAwcwr ’c dwhVI kys r`Kxy ivSyS gOrv sI[ Zulwm ihMdU dw gOrv, qurk dyKxw psMd nhIN krdy sn[ ies krky zwlm bwdSwhW ny ieh zwlmwnW hukm jwrI kIqy:- ” “ihMdU mUMh isr munw ky topI lYx, GoV AsvwrI nw krn, SsqR nw r`Kx, Awpxw q^q n bnwaux[

63.“vwihgurU] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny ZulwmI dIAW jMjIrW k`tIAW, s`q Put au~cy sRI Akwl q^q swihb jI rcy[ mIrI pIrI dIAW do sRI swihbW pihrIAW[ GoiVAW dI AsvwrI kIqI, AwpxI ipAwrI isK &Oj

Page 191: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 191

rcI[ ie`k dI QW dUhrIAW qIhrIAW dsqwrW, &rly vwly au~cy dumwly sjwey, Awpxy sIs ’qy klgI qoVw sjwey[ ” XQw:- mY gur imil; auc dumwlVw] “ngwry bjvwey mIrI pIrI dy do inSwn swihb jI Julwey, jo suAY suqMqRqw dy icMn@ hn[ aupRoqk kOqkW duAwrw Awpxy is`KW AMdr AYsw gwV@w bIr-rs BirAw, mhwn sUrbIr XoDy dlyr bhwdr ibnw ipRQvI dy, rwjy bxw idqy[ ” XQw:- ijsu nwmu irdY; soeI vf rwjw] nIc 2 AwK ky ACUq durkwirAW nUM, kOx cu`k puqW vWg CwqI nwl lwauNdw?ie`k Gr hox, ij`Qy bwrW culy v`K 2, kOx aun@W nUM ie`k BWfy AMimRq iplwauNdw?ibnw Gr dw ijhVy iPrn ivRjys hir, kOx iqn@W rwj dy isMGwsn bhwauNdw?huMdy ikvyN icVy bwj, ig`dV b`br Syr?ic`ty bwjW vwlw jy n Drm-XuD m`cwauNdw[ ) gurduAwrw sRI hvylI swihb jI (sRI goieMdvwl swihb jI) ivKy, prmpUjnIk s`cy siqgurU qIjy pwiqSwh jI dy suMdr kysW dy drSn krwey jWdy hn[

64.BMgwxI dy Drm XuD ’c pIr buDUSwh jI, Awpxy cwr spu`qRW qy s`q sO murIdW smyq, prmpUjnIk siqgurW dy p`K ’c lVy, ien@W dy do spu`qR qy bhuq murId ShId hoey[ prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI, ien@W dI SrDw pRym kurbwnI ’qy BwrI pRsMn hoey[ s`cy pwiqswh jI ny Awpxy kysW smyq kMGw qy CotI ikRpwn, prmpiv`qR Awpxy hukmnwmy smyq b^iSS kIqI[ in`q ieh Ardws kIqI jWdI hY ik is`KI kysW suAwsW sMg inBy, ijs dw Bwv hY, ijqnw icr suAws hn, auqnw icr kysW sihq is`KI inBy[ ” iehY mor AwigAw; suno hy ipAwry[ ibnw qyg kysM; idvoN n iddwry[ iehY mor bYnw; mMnYgw so joeI[ iqsY ieC pUrM; sBY jwn soeI[ “kysI ieSnwn hmySw dhIN nwl hI krnw cwhIdw hY[ izAwdw TMF ’c jykr kys n inKrdy hox, qW pihlW swbx nwl nhw ky, mgroN dhIN kysW ’c pwieAw jwvy[ keI pRymI siqgurW dI pRwpqI Aqy pRsMnqw leI in`q hI kysI ieSnwn krdy hn[ kyswDwrI in`qnymI pUrn rihqvwn dw jIvn irKIAW munIAW dyviqAW nwloN BI au~cw hY[ ” dIn dunI hn dovyN b`Dy; jwnih[ gur sm Adb kys ko Twnih] (kvI sMqoK isMG)kysW nUM klP, rMg lwauxw s^q mn@w hY[ ”XQw:- jy jrvwxw prhrY; jru vys krydI AweIAY] “vwihgurU] isr dI cotI qoN lY ky, pYr dy AgUTy q`k, romW nUM ktwaux putwauxw Gswauxw, dvweI nwl lwhuxw, DOly cugxyN s^q mn@w hn[ rwq nUM kMGw krn dw doS nhIN, kysW dI sMBwl leI l&w&w lwau, kys Kwxy ’c nw pYx[ kysI ieSnwn krn l`igAW idnW dw vihm nhIN krnw[

Page 192: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 192

65.eIsweI miq qy ivigAwn ’c, kysW dI mhwn mhwnqw:- sRI eIsw jI dy suMdr kys dwV@y bwry bweIbl ’c izkr AwauNdw hY[ b^wrI jI ny iliKAw hY ik hzrq XsUhmsIh jI dy kys AiqAMq suMdr GuMgRwLy CwqI cOV@I Aqy rMg lwl sur^ sI[ XhUdIAW dy rihbr hzrq mUsw jI dy BI suMdr kys sn[

AmRIkI pRo&Ysr rwbrt iplignI ny iliKAw hY ik ijqnw koeI swbq sUrq rhygw, auqnw hI mrd, bzurg drSnI, Awqm ivSvwSI swhsI audwr Afol imhnqI hovygw[ kysW dy q`q:- nweItrojn 17, kwrbn 50, AwksIjn 28, hweIfrojn 6, sl&r 5, ies qoN ielwvw cUnw Aqy AgnI QoV@I mwqRw ’c pwey jWdy hn[ kys k`txy krky sRIr dy aupRokq q`q G`tdy qy kmzorI huMdI hY[ AwrkImIfIz julIAs sIjr, kolMbs, iebrwihm ilMkn, sukRwq, PrYNkn SykspIAr, lUQR, lUeI pYscR, kwrl mwrks, vwltyAr, krOmivl, AYfIsn qy dunIAW ’c AnykW hI vwihgurU jI dy ipAwry mhWpurS kyswDwrI hoey hn[

66.vwihgurU] kys muMfn dw BYVw irvwj ieauN ipAw[:- duAwpr ’c mhWBwrq dy jMg qoN kw&I smW ip`CoN, nMd rwjy ny bhuq swry C`qRI rwijAW nUM ij`q ky, dyS inkwlw dy idqw[ nMd rwjy dw rwj nSt krn leI C`qRI rwjy, bRwhmxW qoN brnIAW krwaux l`gy[ Awpxy vzIrW dI mMdI rwey nwl, nMd rwjy ny bRwhmxW dy mUMh isr muMn idqy, beI ien@W dI SkqI nws ho jwvy[ ijs krky myrw rwj nSt nw hovy[ ies ny zor nwl kvIAW qoN kys muMnx dy slok bxvw ky, Dwrimk gRMQW ’c BI ilKvw idqy[ bRwhmxW ny mnmq Anuswr muMfn sMskwr dI nvIN rsm bxw idqI[

67.jtW r`Kx dI mnwhI:- ” jtw muktu qin Bsm lgweI; bsqR Coif qin ngnu BieAw] rwm nwm ibnu, iqRpiq n AwvY; ikrq kY bWDY ByKu BieAw] )kr mo nK; isr jtw svwrI] pRB kI ikRAw; kCU n ibcwrI] 23] (sRI dsm 56)vwl vDwieAW pweIAY; bV jtW plwsI] (vwr 36)“jYnI boDI sMinAwsI mUMh isr muMnx l`g gey[ mwipAW dI mOq qoN isr mUMh muMnx dw BYVw irvwj pY igAw[ hux mUMh isr muMnxw PYSn bx igAw hY[ vwihgurU] AxK gYrq gOrvqw bhwdrI vwly sUrmyN kdy kys dwV@w nhIN munwauNdy[

68.ihMdU miq ’c kysW dI mhwn mhwnqw:- vydW aupinSdW isMmRqIAW ’c kysW dI mhwn mhwnqw siqkwr bwry izkr hY[ sRI rwmcMdR jI sRI bwvn jI sRI ikRSn Bgvwn jI, kplmunI jI, viSSt munI jI, ivSvw im`qR jI, Bwrdvwj jI, Ag`sq

Page 193: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 193

munI jI, durbwsw jI, bwlmIk jI, vydivAws jI, bRhmw jI, ivSnUM jI, iSv jI Aqy smUMh dyvqy dyvIAW dy suMdr kys sn[

69.ivSnUM jI ny ArhMq Avqwr Dwr ky, dYNqW dy kys kql krvwauxy:- dYNqW dw pRqwp vDdw dyK ky, dyviqAW ny eIr^w kridAW ivSnUM jI pws bynqI kIqI, ” “dYqW qoN bcwau jI[ ”“ivSnUM jI ny ArhMq Avqwr Dwr ky, dYNqW dy kys kql krvw ky, qwkq ^qm kr idqI[ vyd mMqR pV@n vwlw, sRIr dw ie`k BI rom n kql kry, qW aus dw mMqR piV@Aw s&l huMdw hY[ kys kql krn nwl mMqR ault Asr krdw hY[ ”XQw:- sBhUM hwQ mocnw dIey] isKw hIx dwnv bhu kIey] isKw hIx koeI mMqR n PurY] jo koeI jpY ault iqh prY] 10] (sRI dsm 183)“ies qoN hI sRyviVAW dw miq c`ilAw[

zwlm prsrwm ny ie`kI vwrIN C`qRIAW nUM v`F ky ^qm kIqw[ ies krky BI C`qRI isr ktwaux l`g pey[ jdoN prsrwm, sRI rwmcMdR jI sRI lCmx jI nUM mwrn l`gw, qW sRI lCmx jI ny sRI rwmcMdR jI nUM puiCAw, ” “ie`kI vwrIN C`qRIAW dy ^Un dy kuMf ’c n@waux vwly zwlm dw isr dwsndws v`F dyvy?”A`goN ikhw, “ies nUM mwrn nwloN, ies dy kys k`t dyvo, ieh mOq nwloN BI v`D szw hY[ ”“sRI ikRSn jI ny rukm`eIey nwl jMg krky, jUVw v`F ilAw[ blB`dR jI ny A&sos kIqw, ”“auh joDw sI, ies krky aus dw jUVw nhIN sI v`Fxw cwhIdw, BwvyN isr v`F idMdy[ ” XQw:- blBdR bwc] dohrw] BRwq qRIAw ko rn ibKY; kwn@ jIq jo lIn] sIs mUMf qw ko dXo; khÎo kwj Gt kIn] 2006] (sRI dsm 508)

“sRI Arjn jI A`SÍQwmw dw sIs auqwrn l`gy, qW ikRSn Bgvwn jI ny mn@w kIqw, jo bRhm h`iqAw l`g jwvygI, sIs k`tx dI bjwey kys kql krvw idqy[ dyviqAW dy gurU bRhspq jI dy Gr vwlI qwrW nUM k`F ky somrwj ny Awpxy Gr vswieAw[ dyviqAW ny ies dw isr v`Fx dI bjwey isr muMinAw[ au~qmw dI iesqRI B`dRW nwl, vrndyv ny Kotw krm kIqw qW aus dy BI kys kql kIqy gey[ aupRokq pRmwxW Anuswr kys kql krn dw fMn isr v`Fx nwloN BI izAwdw sI[

70.vwihgurU] kysW dy prm lwB hI lwB:- kys idmwZ nUM grmI srdI qoN bcwauNdy hn[ qwLUey dy au~pr jUVw krnw cwhIdw hY, SsqR dy vwr nUM kys rokdy hn[ jMgI isMG Awpxy sIs ’qy bhuqIAW p`gW ’qy c`kR sjwauNdy, ijs krky isr dI r`iKAw huMdI[ vwhu vwhu prmpUjnIk siqgurU s`cy pwiqSwh jI ny Akwl purK jI dI &Oj

Page 194: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 194

bxweI, sIs ’qy au~cy dumwly c`kR sjvwey, ieh BlI rIq siqgurW qoN ibnw hor iksy ny BI nhIN bxweI[ sRIr leI zrUrI ivtwimn fI, sUrjI ikrn romW ’qy pYx qoN, romW duAwrw ^Un ’c dwKl huMdw hY, ijs krky AMg vDdy Pu`ldy hn[ Brv`ty, muV@ky Awid nUM A`KW ’c pYxo rokdy hn[ dwV@I muC mrd puxy dI inSwnI qy ichry dI suMdrqw hY[ iJMmxIAW A`KW ’c im`tI dy in`ky kx in`ky jIA pYx qoN bcwauNdIAW hn[ n`k dy vwl hvw nUM sw& krdy hn[ dmy qpidk dy ikRmW nUM rok ky bImwrIAW qoN bcwauNdy hn[ rom m`Cr qoN bcwauNdy hn[ sRIr ’c ivSy dI pIVw hox qoN kys mnwauNdw hY, mnwaux qoN ivSy ivkwr hor v`Ddy hn, ijs krky ieKlwk if`gdy hn, sRIr Kp 2 kyy tut jWdy hn[ XQw:- Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]

71.kys ikauN r`Kdy hoN?prmpUjnIk DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI Awpxy inrgun srUp duAwrw hux kotwn koit sUrjW cMdRimAW bRhmMfW nUM swj Aqy lY kr rhy hn, AnMq bRhmMfW dy mwlk pwlk vwihgurU siqgurU swihb jI ny Awp kys r`Ky, Awpxy AqI ipAwry ApnI jwn is`KW nUM r`Kx dw hukm kIqw, kys r`Kx dy AnykW hI &wiedy hn[

72.dwhVI nUM ikhVw f`fy l`gdy hn?hy BweI! munwauNx nwl ikhVw AMb l`gdy hn? swbq sUrq is`Dw dwV@w, mrd dw suMdr cyhrw, muMnx qoN jnwnI, bWdr mUMhW ho jWdw hY[

73.kysW nwl grmI l`gdI hY? kys grmI srdI qoN bcwauNdy hn[ 74.kysW nwl miq mwrI jWdI hY?kys r`Kx nwl miq svrdI hY jI[ qwkq

v`DdI hY[ 75.kysW dI s&weI leI PwlqU Krc hY?kys munwaux nwl ^rc bhuq hI

izAwdw hY, ikauN jo dukwn ’qy jwx Awaux leI qy kys mnwaux leI izMdgI dw bhuq izAwdw smW qy g`fI dw Krc bhuq ho jWdw hY[

76.jUAW pYdIAW hn?smyN isr kysI n@w ky, donoN vkq kMGw krn nwl iblkul jUAW nhIN pYdIAW[

77.nhuM ikauN k`tdy hoN?siqgurW dw hukm hY nhuM k`tx dw, nhuM dw ijqnw murdw AMg hY, auqnw k`tx nwl drd nhIN huMdw[ nhuM k`tx vwly hox qW bury l`gdy hn[ fwktRI Aqy gurmiq Anuswr nhuM vDwauxy rogW dI jV hn, ies krky gurmiq

Page 195: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 195

A`vl hY[ izAwdw vDy hox qW iksy cIz nwl l`gx qoN auKV jWdy hn[ Drm-ikRq krn ’c hr smyN ivGn bxdy hn[ Awm b`icAW, keI isAwixAW nUM BI Apny mUMh ’c auNgl pOx dI mMdI Awdq hMudI hY[ rsoeI iqAwr krn vwly dy nhuMAW dI mYL, Ckx vwilAW dy AMdr jWdI hY[ nhMu vDwaux nwl dunIAW ’c lwg dIAW bImwrIAW bhuq hI vD cukIAW hn[ isgRt pIx vwly mwpy nhuM vDw ky, Apny qy Apny b`icAW dI syhq ^rwb krdy hn[ nhMuAW dI mYL dy BYVy jrwsIm Kwxy ’c pY ky, jIAW nMU rog lw rhy hn[ ijs dy nhuM vDy hox aus nMU zurmwnw l`gy[ Awm krky dildRI nhuM ktwaux ’c Awls krdy hn[ smMUh ipAwirAW nMU pRym bynqI hY, pUrn gurU jI dw s`cw hukm mMn ky, Awp nhMu k`to, b`icAW dy BI k`tdy rho jI[

78. kMGy dI mhW mhwn mhwnqw[:- UprmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN, dsvyN pwiqSwh jI dy prmpiv`qR suMdr kMiGAW dy drSn q^q sRI ptnw swihb jI ivKy in`q hI krvwey jWdy hn[ )KMfw ikRpwn jVq, dMd mswly, lohy dw kMGw nhIN vrqxw[ jykr hn@yry ’c kMGw krIey qW cmkdIAW qwrW inkldIAW hn[ swfy kysW ’c ibjlI hY[ ies dw Asr ^qm krn leI kwT dw kMGw kysW ’c r`Kxw cwhIdw hY[ ie`k isMG nUM krMt l`igAw[ fwktR ny kysW ’c v`fw kwT dw kMGw dyK ky ikhw, ”“ies kMGy ny jwn bcweI hY[” donoN vkq kMGw krky, dsqwr cux 2, JwV ky ie`k 2 pyc krky sjwauxI[ dsqwr nUM mwvw ipMn lw ky topI vWg nhIN auqwrnI[ ie`k 2 pyc krky auqwrnI, jy isr nUM muVkw AwieAw hovy, qW hvw nhIN l`gdI[ jykr kMGw sRIr qoN v`K ho jwvy, qurMq pRwpq krky, sRI jpujI swihb jI pV@ ky Ardws krnI, Pyr kuJ Ckxw[ AnpV@ svw GMtw vwihgurU mMqR jI dw jwp kr lvy[ kMGw if`gdw hovy qW for bMnHo jI[ kMGy ’c in`kI ikRpwn KMfw lwaux nwl P`tV ho jWdw hY, kys Psdy rihMdy hn[

79.kMGy qoN SuB is`iKAw:- ijvyN kMGw Awpxw Awp icrvw ky, sB qoN SRomxI bx ky sIs ’qy sjdw hY, iqvyN hMkwr myt ky, sB dI crn DUV bx ky, au~cy hoxw hY[ ”pvhu crxw qil.aUpir Awvhu; AYsI syv kmwvhu] “ijvyN kMGw kysW nUM sw& krky, tu`ty kysW nUM k`Fdw hY, iqvyN Awpxy mn ’c, SuB vIcwr rUpI kMGw Pyr ky, tuty kysW vWg AOgux iqAwgxy hn[ Awpxy sw& kysW vWg mn BI sw& krnw hY[ DMn gurU pRmysr mh`ly dsvyN jI ny, nwhr KW hMkwrI dy m`Qy’c qIr mwirAw, qW swry bRhmMf nmskwr krky, vwhu vwhu kihx l`gy[ vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] )sB

Page 196: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 196

mohI.dyiK drsnu gur sMq; iknY.AwFu n dwmu lieAw] )vwhu vwhu scy pwiqswh; jI dI, ik®pw krhu pRBu krxYhwry; qyrI bKs inrwlI] AnuswrmhW ivsmwd inrwlI b^iSS hY, swrI izMdgI ij`Qy BI i`s`K hovy, dono tweIm kMGw kry, suAws 2 jpy hry gurU hry hry hry[

80.kVw:- bWh ’c kVw pwaux qoN, ieh bwhW prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dIAW ho c`ukIAW hn[ ien@W nwl corI XwrI T`gI JUTy ds^q nhIN krny, jIv Gwq nhIN krnw, smUMh AOgux krn v`loN bwhW nUM rok ky r`Kxw[ kVw pw ky ien@W h`QW nwl Drm-ikRq krnI, vMf Ckxw, gurU syvw krnI[ ieh jo kVw hY, prmpUjnIk s`cy siqgurW v`loN imilAw ShIdI gwnw hY, jdoN BI gurU jI leI ShIdI dyx dw smW Awvy, ShIdI dyxI[ prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny aujYnpurI dy pRymI ibsMBr dws jI dy spuqR hirgopwl jI nUM kVy dI mhwn b^iSS kIqI[ iksy smyN BI sRIr qoN Al`g nhIN krnw, kyvl srb loh dw hI pihnxw, siqgurW ny sony cWdI dw kVw prvwn nhIN kIqw[ ru`g lwaux smyN jW kwrKwny ’c kMm krn smyN, hI nhIN blik hr smyN hI kVy au~pr rumwl bMn@ lYxw cwhIdw hY, miSnrI j`ug hY[ kVw bWh g`ut ’qy hoey vwr nUM rok ky bcw krdw hY[ gurU ky jMgI isMG bhuqy kVy pwaNudy, ijs krky jMg ’c bwhW dw bcwA hMudw[ gL ’c c`kR pwaux qoN gL dw bcwA huMdw hY[ ie`k ny BweI dI bWh ’qy toky dw vwr kIqw, qW tokw kVy ’qy v`j ky DrqI ’qy v`jw, jy kVw n huMdw qW gu`t hI v`iFAw jwxw sI[ kVw nwVIAW nwl G`s ky imhdy nUM qwkq idMdw hY[

81.prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI SsqR pihnx nUM aucycw kih rhy hn[ ikRpwn:- (ikRpw+Awn)inmwxy gaU gRIb ’qy ikRpw krky, aun@W dI (Awn)Swn kwiem r`KxI[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dI (Awn)Swn kwiem r`KidAW, AwpxI Awn Swn r`iKAw leI ikRpwn dI vrqoN krnI, Bul ky BI ies nwl zulm nhIN krnw[ A`Ty pihr sRIr qoN v`Kry nhIN krny[ s`cy Akwl purK jI Awp ikRpwn pihMdy hn[ ”sIs gurU jI mMg rhy; h`Q ’c nMgI ikRpwn[ dieAw isMG jI dy rhy; lY rhy gurU Bgvwn[ “AisDuj, KVgkyq, Aiskyq, sB pRmysr jI dy nwm hn[ ”XQw:- KVgkyq mYN srin iqhwrI] Awpu hwQ dY lyhu aubwrI] (sRI dsm 1388)ikRpwx pwx DwrIXM] kror pwp twrIXM] (sRI dsm 42)“prmpUjnIk vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqSwh jI v`loN ikRpwn dI mhwnqw bhuqI qoN bhuqI ieauN

Page 197: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 197

khI hY:- ”As ikRpwn KMfo KVg; qupk qbr Aru qIr] sYP srohI sYhQI XhY hmwrY pIr] 3] (sRI dsm717)“ies leI sRI q^q swihbW Aqy gurU pMQ jI AMdr SsqRW dw pUjn hr smyN ho irhw hY[ sRI Akwl q^q swihb jI ’qy ieh sRI swihbW hn:- siqgurU CyvyN pwiqSwh jI dIAW mIrI pIrI dIAW do sRI swihbW, ie`k siqgurU dsvyN pwiqSwh jI, prmpUjnIk bwbw buFw swihb jI, prmpUjnIk BweI jyTw swihb jI, prmpUjnIk bwbw krm isMG jI ShId, prmpUjnIk BweI audy isMG jI, prmpUjnIk bwbw ibDI cMd jI, ien@W sRI swihbW Aqy hor Amolk suMdr SsqRW dy SuB drSn, sRI Akwl q^q swihb jI iv`Ky sRI rhrwis swihb jI dy Bog mgroN in`q hI krvwey jWdy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU s`qvyN A`TvyN Aqy nOvyN pwiqSwh jI ny BI sRI swihbW gwqry pYn@IAW[ imAwn rihq CotI ikRpwn gL ’c nhIN pwauxI[ G`t qoN G`t nON ieMcI ikRpwn srb loh dI hI hoxI cwhIdI hY[ in`kI ikRpwn kysW ’c nhIN tMgxI, kysW nUM kql krdI hY[ srbloh dI nON ieMcI ikRpwn qoN ibnw prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI Bog nhIN lwauNdy[ bhuq vwrI ikRpwn if`gdI hY, ies leI gwqRy dIAW isauxW izAwdw, izAwdw mzbUq hox, isry ’qy C`lw cwV@o, btn lwau, ijs krky ikRpwn n if`gy[ sRI swihb jI nUM ^Ub mWj ky KuSk krky r`Ko[ srb loh dy bwty sRI swihb Awid SsqR jy lMmW smW sMBwlxy hox, qW moibl Awid lw ky r`Ko jI[ jMg v`Fx leI inMbU dw sq bhuq hI vDIAw hY[ AMimRq vyly au~TidAW hI sRI swihb jI nUM m`Qw tyko jI, BwvyN hr smyN hI tykI jwvo[ ibnw imAwn dy in`kw KMfw ikRpwn, jM\U vWg gL ’c nhIN pwauxy[ keI in`kI ikRpwn dMdW ’c Pyrn l`g jWdy hn, ieh glq hY[ iksy smyN BI AMimRqDwrI isMG ikRpwn sRIr qoN v`KrI n kry[ ”XQw:- SsqR hIn, ieh kbhUM n hoeI[ rihqvMq, ^wils hY soeI] SsqRW nUM mWjo qyl lwau, coLI cV@wE[

82.swKI BweI auydY isMG jI ny Syr iSkwr krnw, Ajpw jwp vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny gurU ^wlsy jI nUM, SuB s`cw aupdyS dyxw:- Ajpw jwp vwihgurU inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr mh`ly dsvyN jI ny KMfy bwty dy AMimRq dI dwiq rihq mrXwdw gurbwxI jI, KulI Kurwk b^S ky SSqR AiBAws s^q imhnq ms`kq vrijS krvw ky, svw 2 l`K nwl lVn vwly jyqU isMG, ibnw ipRQvI dy bypRvwh rwjy sUrbIr bhwdr inrBY joDy ^wlsy vwihgurU srUp sdw Amr bxw idqy[ AYsy bhwdrW ’coN BweI audy isMG swihb ^wlsw jI hoey hn[ dUr KyqW ’c Syr Aw ky byly ’c rihx

Page 198: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 198

l`gw[ pSU bMdy mwr ky Kw jWdw, ijmINdwr AqI duKI hoey[ pUrn gurU jI pws pRym bynqI kIqI[ pUrn gurU jI ny Apxy ipAwry ijMd jwn BweI audy isMG jI nUM ByijAw[ bhwdr isMG swihb jI Syr nUM mwr ky siqgurU swihb jI dy s`cy crn kmlW ’c ilAwey[ pUrn gurU jI AiqAMq hI lUM 2 krky prm pRsMn hoey[ isMG swihb jI nUM QwpVw dy ky CwqI nwl lwieAw[ muskrw ky PurmwieAw:- hy ipAwry ^wlsw jI! jwq pwq mwieAw moh ivkwr, Aogux iqAwg ky, BweI audy isMG jI jYsy sUrbIr bhwdr joDy kyhrI Syr mwrn vwly bxo[ rwjy sIh; mukdm kuqy] jwie jgwiein; bYTy suqy] cwkr nhdw; pwiein@ Gwau] rqu ipqu; kuiqho cit jwhu] Anuswr prjw bhuq duKI hY, ijvyN ieh Syr prjw nUM duKI krdw sI, rwjy prjw dw lhU pINdy hn[ zwlmW nUM SoD ky prjw nUM suK dyvo[ siqsMgq jI ivsmwd ho ky pUrn gurU jI dI mihmw krn l`gy[ DMn siqgurU swihb jI[ XQw:- vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI]

vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI SsqR pihnx nUM aucycw kih rhy hn:- K`g KMf ibhMfM Kl dl KMfM; Aiq rx mMfM br bMfM] Buj dMf AKMfM qyj pRcMfM; joiq AmMfM Bwn pRBM] suK sMqw krxM, durmiq drxM; iklibK hrxM, As srxM] jY jY jg kwrx, isRst aubwrx; mm pRiqpwrx, jY qygM] (sRI dsm 39)sRI AisDuj jb Bey dieAwlw] pUrn krw gRMQ qqkwlw] (sRI dsm 1388)puin rwCs kw kwtw sIsw] sRI Aiskyqu jgq ky eIsw] (sRI dsm 1386)

82 aUVw. prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dy hukmnwmy ’coN SuB is`iKAw:- “sMgq hiQAwr bMn@ ky drSx Awvxw[ jo is`K hQIAwr bMiD kY drsin AwvYgw, so inhwl hogu, hukm hY[ ”)BweI cOpw isMG jI iC`br:- “gurU kw is`K sRI swihb jI dw Adb kr pUjw krY[ Awp swihb jI ny pUjw kIqI hY[ gurU kw is`K krd Byt kIey ibnw pRSwid n Cky[ ”BweI dysw isMG jI:- SsqR hIn, ieh kbhUM n hoeI[ rihqvMq, Kwils hY soeI] ){kys SsqR praupkwr ibn; bMdw jwxo Byf[ ^wlsw pMQ sjw rhy; Ascrj gurU kI Kyf[ hr vyly kmrksw lw ky swvDwn ho ky ismrn kro jI[ dwsndws}

82 eIVI. A`j ivigAwnk j`ug ’c ikrpwn dI kI loV hY?iBAwnk jMg hox mgroN goLI is`kw n imly, jW mSInrI bMd jW ^rwb ho jwvy qW h`QoN h`QIN dy Xu`D ’c ikRpwn hI kMm AwauNdI hY[ hryk bMdw rweI&l psqOl ^rId nhIN skdw, ien@W dI sMBwl rwKI BI bhuq hY, pr ikrpwn gwqRy r`KxI sOKI hY[

Page 199: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 199

83.pMj kkwr iqAwg ky, ikRpw rUpI ikRpwn, ikRq dy kys, dieAw dI dwV@I, mn nUM kVn rUpI kVw, vIcwr rUpI kMGw, jy ieh SuB guxW rUpI AMqRIv kkwr Dwry jwx qW TIk hY jW nhIN?s`cy siqgurU swihbwn jI ny sRvMs kurbwn krky, prmpiv`qR prmpUjnIk gurbwxI jI Aqy Syr dw Ub sMudr bwxw b^iSAw hY, BoiLAW nUM, pMj kkwr dw iqAwg krw ky, gDy ikauN bxwauNdy hoN?siqgurU mhwrwj swihb jI qoN fro[ siqgurU swihb jI dI b^iSS qy hukm smJ ky, ijhVw pRymI, kkwr inscy nwl pihny, auh hI aupRokq SuB guxW rUpI kkwr Dwr skdw hY[ SuB gux Dwrny jIv dy v`s nhIN, gurU jI Amolk dwiq hn[ BIKk ByKwrI bx ky, gurU jI qoN nwm SuB guxW dI dwiq pRwpq krky inhwl hoxw hY[ so siqgurU swihb jI dI b^iSS qy hukm smJ ky pMj kkwr nhIN iqAwgxy, AMqRIv SuB guxW rUpI pMj kkwr BI Dwrny[

84.kI A`j dy smyN ’c pMj kkwrW ’c qbdIlI krn dI loV hY?prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny AYsI Amolk dwq b^SI hY, jo jIAW dy lok pRlok AMdr shweI huMdI hY[ XQw:- jo guir dIAw su mn kY kwim] jo siqgurU swihbwn jI ny prmpiv`q aupdyS idqw hY, is`K ny aus nUM kmwauxw hY[ XQw:- guir kihAw sw kwr kmwvhu] gur kI krxI kwhy Dwvhu] pwrbRhm sRvMs dwnI, Awqm dwn nwm pRym Awid AsMK guxW dy dwqy siqgurU swihb jI dI b^iSS jwx

ky, siqkwr sihq kkwr r`Kxy hn[ kkwr bdlI krn vwlI socxI, Cofih AMnu; krih pwKMf] nw sohwgin nw Eih rMf] dunIcMd qy msMdW dy ivdwvw dyx vwlI socxI hY[ BwrI sUrbIr bhwdr AqIrQ XoDy BweI bic`qR isMG swihb jI, BweI audy isMG swihb jI, pMj ipAwry swihbwn jI Awid Anyk pRymIAW ny sIs dy ky BI hwey sI nhIN aucwrI[ suK Awrwm ’c bYiTAW kkwrW ’c qbdIlI dI ie`Cw bhuq hI Zlq &urdI hY[ siqgurU swihbwn qy siqgurU swihbwn jI dy ShIdW dw bIijAw bIj, sdw hrw Brw Amr At`l rhygw[ vwihgurU srUp s`cy siqgurU swihbwn jI myhr krn, pMj kkwrW dw AQwh ipAwr b^Sx[ so s`cy siqgurU swihb jI dy b^Sy kkwrW ’c qbdIlI krnI, slwmu jbwbu dovY kry muMFhu GuQw jwie] “vwlI socxI hY[

85.ikRpwn r`KxI AOKI hY?:- ie`k mhwqmw jI ny AMimRq Ckx nUM ikhw, kihMdy, ”“jI kMm DMdy ’c ikRpwn r`KxI bVI hI AOKI hY[ ” “mhwqmw jI ny is`K

Page 200: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 200

rwjy qoN hukm krwieAw, ” “ijhVw Awpxy gwqRy rMbw dwqI r`Kygw, aus nUM Cy mhIny dw mwmlw muAw& kIqw jwvygw[ ”“ieh sux ky sB ny Awpxy gwqRy ie`k rMbw qy ie`k dwqI pihr ley[

86.ikRpwn dI mhwnqw[ swKI:- 1947 sMn nUM ihMdU muslmwn kqlyAwm ’c Gor iBAwnk zulm hoieAw[ pwiksqwn ’c ie`k guris`K pirvwr nUM muslmwnW ny ShId kr idqw[ ie`k nOjvwn AMimRqDwrI b`cI, pRvwr dy ShId hox qoN Awpxw Gr C`f ky bwhr inklI[ ie`k muslmwn hwkm mgr l`gw[ duKW dI mwrI kwinAW iv`c jw lukI, hwkm AwpxI rweI&l GoVy dy hOdy iv`c C`f ky, bIbI jI nUM h`QIN pY igAw[ AMimRqDwrI bIbI jI ny siqgurU goibMd isMG swihb jI nUM AiqAMq pyRm Bwvnw gRIbI nwl ArwiDAw[ siqgurW ny AYsw hONslw b^iSAw, bIbI jI ny gwqRy vwlI ikRpwn k`F ky hwkm dy pyt iv`c g`f idqI[ siqgurW dw rom 2 krky AqI hI kotwn koit DMnvwd kIqw[ A`gy qurI, is`K imltRI iml geI[ sRI Akwl q^q swihb jI ’qy Aw ky, sjy dIvwn iv`c AwpxI ikRpwn k`F ky idKweI qy ikhw, ”jn nwnk kI lj pwiq gurU hY isru byicE siqgur Awgy] Anuswr “prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU goibMd isMG swihb jI dI b^SI ies ikRpwn ny hI myrI piq r`KI hY[ ”

pRym ibnY:- moFy pweI ikRpwn dy gwqRy nwl ie`k gwqRw hor isauNqw hovy, ijs nwl l`k bMin@Aw jw sky, l`k bMn@y qoN ibnw, ikRpwn hr smyN ihldI rihMdI hY[ ikRpwn au~pr hr smyN kmrksw lw ky r`Ko[

87.kCihrw:- brykW vwlw, gol ryv mUhrI dIAW bhuqIAW isaUxW hox[ jq sq dI inSwnI hY[ ” sIl jq kI kC pihir; pkVy hiQAwrw[ (vwr 41)“ie`k iglw phuMcw lwh ky, sukw pOxw, jy dovyN phuMcy iek`Ty lih jwx qW prmpUjnIk pMjW isMGW qoN Ardws krvw ky qn^wh luAwauxI[ tMgxy nwl kmrksy dI gMF dy ky, kCihrw sukwau[ kCihrw hmySw sw& r`Kxw, ie`k prnw, kCihrw bdlx leI, aus nwl mUMh nhIN pUjxw[ ie`k prnw hmySw gL iv`c r`Kxw[ ”iglI sukI k`C pwie ley, k`C dy phuMcy dw isMG ivswh nw kry[ (caupw isMG jI iC`br)k`C ikRpwn kys qYR mudRw; gur Bgqw rwmdws Bey] 367] (srb loh gMRQ)

sRI rwmcMdR jI ny hnUmwn jI dI syvw BgqI ’qy BwrI pRsMn ho ky kCihrw hI b^iSAw, jo jq dI inSwnI hY[ kCihrw lwh ky nMgy nhIN sOxw Aqy n hI nMgy nhwauxw hY[ vwDU kCihry jm@W r`Ko[ ie`k inhMg isMG jI ibRC ’qy cV@n qoN pihlW

Page 201: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 201

ie`k kCihrw l`k nwl bMnx l`gy, puCx qoN ikhw, ” “^wlsy dw kI pqw hY?auqWh hI cV@ jwvy?”“iesy qr@W dUjI jg@w ’qy jwx smyN Awpxw kCihrw burS nwl iljwau[ jy iksy dw kCihrw vrqo qW swbx lw idE[ d`dW vwly jW ibmwr dw kCihrw n vrqo[ kCihry dI mUhrI izAwdw qMg jW Kul@I n hovy[ kmrksw bhuq hI izAwdw mzbUq motw lMbw hovy, ijs krky l`k dy audwLy vl@yitAw jw sky, jy koeI jMg kry qW BI tuty nw[ mUhrIAW dy joVW ’qy mzbUq twkIAW lwau[ nwLw pwaux vwlI jg@w ’qy A`gy ip`Cy BI kpVy dIAW twkIAW lwau[ kmrksy nwl gMF nhIN pwauxI[ nyPy dI isaUx dUhrI hovy[

88.jq sq dI dwiq kCihry dI mhwn mhwnqw ’qy tUk:- ie`k pTwx Twxydwr ny AMimRqDwrI bIbI jI dI loQ nihr ’c dyKI, ijs dy kCihrw pYin@AW sI[ pCwx ky Qwxydwr ikhw, ”“DMn vwihgurU s`cy siqgurU goibMd isMG swihb jI ijauNidAW dy qW pVdy Fkxy hI hn, mirAW dy BI Fk rhy hoN[ ”“ieqnw ivsmwd pRBwivq hoieAw ik sRI Akwl q^q swihb jI ivKy Aw ky, pRvwr smyq KMfy bwty dw AMimRq Ck ilAw[

K`ul@I k`C DoqI nwl pUrw pVdw nhIN FkIdw[ so prmpUjnIk s`cy siqgurW dy b^Sy kkwr iKn pl BI sRIr qoN v`Kry nhIN krny jI[ kCihry dy dovyN phuMcy lih jwx qW pMjW ipAwirAW qoN Ardws krwau[ jykr kCYhrw puTw pY jwvy qW CyqI qoN CyqI is`Dw kro[

89. siqgurU goibMd isMG swihb jI dI gur &qyh bwbq jo AwgXw hY, aus nUM BweI mnI isMG jI Bgq rqnwvlI ’c ieauN ilKdy hn:- gur &qyh pihlW bulwaux vwly v`l, dwsndws dw cyhrw huMdw hY[ jo ip`CoN bulWvdw hY, aus v`l dws dw s`jw moFw huMdw hY[ jo ip`CoN hOLI ijhI bulWvdw hY, aus v`l K`bw moFw huMdw hY[ jo nhIN bulWvdw, aus v`l dws dI ip`T huMdI hY[ “siqgurU s`cy pwiqswh jI dI pRsMnqw lYx leI dovyN h`Q joV ky pihlW AqI hI inmRqw sihq gur &qih bulwauxI cwhIdI hY[ aus dw au~qR dovyN h`Q joV ky inmRqw pRym sihq hI dyxw cwhIdw hY[ s`cy siqgurU swihb jI dy isMGW AMdr gur &qyh dw bhuq BwrI siqkwr hY[ isMG ie`k dUjy qoN ivCV ky BwvyN JwVI auhilauN ho ky Awaux qW J`t p`t hI g`j ky gur &qyh bulwauNdy hn[ AMimRq vyly au~TidAW hI BwvyN iek`ly hoeIey, sB qoN pihlW siqgurU swihb jI nUM boly so inhwl] siq sRI Akwl] jYkwrw gjwauxw cwhIdw hY, aus qoN bwAd

Page 202: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 202

siqgurU swihb jI nUM gur &qyh bulwau jI[ ssrI kwl dI bjwey siq sRI Akwl kho[ vwhgurU jI kI &qih] bwhgurU jI kI &qih] dI bjwey vwihgurU jI kw ^wlsw vwihgurU jI kI &qyh] hI kihxw cwhIdw hY jI[ ”kCihrw qy kCihrw bdlI krn vwlw prnw, moFy jW isr ’qy nhIN r`Kxw[ k`C kCihrw Awpxy isr ’qy r`Kxw, l`k vwlw prnw isr ’qy bMnxw, aun@W nwl mUMh pUMJxw glq hY jI[

g`fI ’c Awpxw kCihrw burS, PrIz hox qoN bcwaux vwly bsqR zrUr br zrUr spyAr r`Ko[ izMdgI ’c zrUr kMm AwauNxgy[ AMimRq Ckx qoN pihlW, kkwr pihn ky kuJ smW kkwr r`Kx dI Awdq pkweI jwvy, in`qnym dw pUrn AiBAws kIqw jwvy jI[

90.rMg:- prmpUjnIk gurU ^wlsy jI dy nIlw ic`tw kwLw kysrI cwr rMg hn[ bwkI rMg BVkIly hox krky ivkwr pYdw krdy hn[ (hYdrI) hrw lwl ksuMBI rMg nhIN pihnxw jI[

91.pMjW dI kusMgq nhIN krnI, jo kwLy brqn vWg dwZ lwauNdI hY[ XQw:- bwsnu kwro prsIAY qau kCu lwgY dwgu] ) 1. mIxy:- prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI ny ipRQIey nUM mIxw ikhw, jdoN aus ny prmpUjnIk inrvYru s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI nwl Akwrx vYr kIqw[ ies ny prmpUjnIk s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI nUM CotI aumr ’c ShId krn leI dweI dy AsQnW nUM zihr lvw ky ByjI, spyry qoN s`p CufwieAw, iKfwvy qoN dhIN ’c zihr

puAweI[ XQw:- iqau drgih mIxw mwrIAY; kir kUVu kupqw] 2] (vwr 36) prmpUjnIk vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny mwlvy ’c s`cy crnkml pwey[ kOl soFI jI ny pRym bynqI kIqI, “jI ikRpw krky swnUM mylo[ ” qW prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb ikhw, “AMimRq Cko qW iml skdy hoN[ ” kOl soFI jI dy spu`qRW BrwvW ny sRI dmdmy swihb jI ivKy prmpiv`qR AMimRq CikAw, Awpy; myil ley ikrpwl] Anuswr prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb ny prmpUjnIk gurU pMQ jI nwl myl ley[ ieauN ipRQIcMd dI sMqwn coN byAMq Grwxy prmpiv`qR AMimRq Ck ky iml cu`ky hn[

2.msMd:- (msnMd)Awsrw, AwDwr[ msnMd A`Kr ivgV ky msMd bx igAw[ prm ikRpwlU s`cy siqgurU swihb ny ien@W nUM au~c pdvI b^SI, ien@W dI syvw ieh sI ik siqsMgqW ’c gurmiq pRcwr krn, sMgqW nUM prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI

Page 203: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 203

dy s`cy crnW ’c ilAwaux, siqsMgqW qoN kwr-Bytw augrwh ky, swrI dI swrI prmpUjnIk siqgurU swihb nUM dyx[ jo s`cy siqgurU swihb jI b^Sx, aus nUM sMqoK nwl vrqx, pr ieh Srwb mws mMd krm krn l`g gey, prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU swihb ny doSI msMdw nUM m`cdw 2 guV, qyl pw ky fMf idqw, ien@W nwl vrqxoN mn@w kIqw[ sRI hukmnwmw swihb jI:- “msMdW no mMnxw nwhI, gurU sMgq kI bwhuVI krygw[ msMd msMdIey dy mrxy prxy gurU ky is`K nwhI bYTxw[ msMd Aru msMdIey nwil imlwpu nwhI krxw, hor vDIk idikq nwhI krxI, ipAwr krnw[ jo is`K imlY so myil lYxw[ ”

3.DIrm`lIey:- prmpUjnIk sRI bwby guridqy swihb jI dw v`fw kpuqR, prmpUjnIk siqgurU s`qvyN pwiqswh jI dw v`fw BweI, prmpUjnIk siqgurU nOvyN pwiqswh jI dw skw BqIjw hMkwrI DIrm`l sI[ ieh prmpUjnIk siqgurU CyvyN pwiqswh jI dy pRq`K huMidAW Awpxy Coty BweI prmpUjnIk siqgurU s`qvyN pwiqswh jI nwl eIrKw krky sRI kIrqpur swihb jI ivKy g`dI lw ky D`ky nwl Awp gurU bx bYTw[ prmpUjnIk s`cy siqgurU CyvyN pwiqswh jI dI AwigAw pw ky, prmpUjnIk bwbw ibDIcMd swihb jI Awid XoiDAW ny ies dw cOr Koh ky GsuMn muky lwey, frdw B`j AwieAw[ bwby bkwly ivKy pKMfI gurU bx bYTw, ies ny prmpUjnIk s`cy mhwn praupkwrI siqgurU nOvyN pwiqswh jI ’qy do vwr goLI clweI[ 12 imslW smyN DIrm`lIAW coN b`fBwg isMG ny AMimRq CikAw[ duAwby vwly sRI krqwrpur swihb jI, prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqswh jI ny vswey sn[ hMkwrI nIc jlMDrI sUby ny prmpUjnIk sRI QMm@ swihb jI swV idqy[ b`fBwg isMG ie`QoN B`j ky phwVW ’c jw viVAw, nw qW Awp kurbwnI idqI qy nw hI jMgL ’c prmpUjnIk ipAwry ^wlsy jI nUM ^br idqI[ BUqny k`Fdw qy gurW qoN bymuK jwx ky, gurU ^wlsy jI ny ies nUM iqAwg idqw sI[ so DIrm`lIAW dw ivswh nhIN krnw[ b`fBwg isMG dy fyry jwxy krky kotwn koit pwp l`gdy hn[

4.rwmrweIey:- prmpUjnIk s`cy siqgurU s`qvyN pwiqswh jI dy v`fy puqR rwmrwey dy zbwnI quk aultwaux qoN s`cy pwiqswh jI ny ikhw, “rwmrwey nUM Bytw nhIN dyxI[ ” ieauN iqAwg idqw[ ies ny siqgurU A`TvyN nOvyN pwiqswh jI nwl Akwrn eIrKw krky Awpxy msMd bxw ley[

Page 204: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 204

5. gMgU SwhIey (ihMdwlIey):- prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI dy iPtkwry pwpI gMgU ny prmpUjnIk Coty swihbzwdy qy mwqw jI ShId krwey, ies krky ies dI bMs nwl nhIN vrqxw[

92.pMjW nwl myl nhIN krnw:- 1qmwkU vrqx vwly, 2kuVImwr qy 3kuVI vycx vwly, 4rofy qy 5isrguMm Bwv ivcwiLEN isr munwaux vwly, ien@W coN ijhVy AMimRq Ckx, auh hI mylxy jI[ ihMdU qurk koaU, rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq sBY.eykY phcwnbo] (sRI dsm 19)Anuswr Awp iksy qoN nPrq nhIN krnI, sB nwl ieqnw cMgw ipAwr nwl vrqxw, ijs krky pRym dy vsIkwr ho ky guris`K bx jwx[

93.cwr b`jr kurihqW:- 1hu`kw 2hjwmq 3hlwlo 4hrwm] bwrISy ihnw krd rU isAwh Pwm] 4] (AsPotk sÍXy)

1.qmwkU:- ijs ny BirSt qmwkU vrq ilAw, aus ny koV@I Awid swry jgq dI jUT Kw leI[ ies dy vrqx nwl swry puMn nws ho jWdy hn[ XQw:- pwn supwrI KwqIAw; muiK bIVIAw lweIAw] hir hir kdy n cyiqE; jim pkiV clweIAw] ijvyN mhWvwrI smyN AMdroN gMd inkldw hY, iqvyN qmwkU pIx vwilAW dy mUMh ’c gMd vsdw hY[ XQw:- mÚ1] ijau jorU isrnwvxI; AwvY vwro vwr] jUTy jUTw muiK vsY; inq inq hoie KuAwru] )sux guris`K kI rihq ko; qjy qmwkU sMg] mrxI mrY qO Aiq Blw; jgq jUT nih AMg] ijs cIz ’c qmwkU dI QoVI ijhI BI AMS pYNdI hY, aus nUM jy h`Q BI Coh jwvy qW sxy k`pVy kysIN ieSnwn kIqw jwvy[

94.prmpUjnIk; srb klw smrQ] siqgurU dsvyN pwiqswh jI dw GoVw, qmwkU vwly Kyq ’c pRvyS nhIN sI hoieAw[ qmwkU ky brqby; hYÍ jp qp sB nws] ijau icngwrI Agn kI; prq purwny Gws] qnk qmwkU syvIey; dyv ipqR qij jwie] pwnI qw ky hwQ ko; mdrw sm AG dwie] 22] ) mdrw dihqw spiq kul; BMg dhY qn eyk] sB kul dihqw jgq jUT; inMdw dhY Anyk] 23] )DUmR pwnM rqM ivpRM; dwnM krvMiq Xy nrwh] dwqwro nrkM XwqI; bRhmxy gRwm sUkrh] (pdm purwx) (DUmR) qmwkU c r`qy pMifq nUM dwn krn vwlw jo purS hY, auh dwqw nrk nUM jWdw hY qy auh pMifq mr ky ipMf dw sUr bxdw hY[ gurpRswid vwihgurU] XmwKUM ipvyq so Awip sÍwsRmWinrXo pqqy, nwrdwqR n sMdyhh sqXM sqXM mXodqm] (skMD

Page 205: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 205

purwx) hy nwrd jI! jo purS qmwkU pIvygw, auh kuMBI Awid nrkW ’c Av`S hI sVygw[ ieh myrw kihxw s`c hY, ies ’c zrw BI sMdyh nhIN[ bRhmw:- hy nwrd jI! cwry vrn qmwkU pIx nwl cMfwl dy brwbr ho jWdy hn[

95. qmwkU dy iqAwgI pUrn swDU dI swKI:- AjmyrSwh rwjy ny AwpxI kuVI dI SwdI ie`k pUrn swDU nwl zbrdsqI kr idqI, pr auh swDU Awpxy Drm nUM nws nhIN sI krnw cwhuMdw[ jdoN auh swDU koLy jWdI, qW auh nwm dy bl nwl Awpxy duAwly lohy dw iklw bxw lYNdw, pr jdoN aus nUM DoKy nwl qmwkU ipAwieAw igAw qW aus dy swry mMqR nws ho gey, lohy dw iklw nw bixAW, ijs krky aus dw jq tut igAw[

96.fwktR ircrfsn (ieMglYNf):- lhU ’c qmwkU mlInqw pYdw krdw hY[ imhdy nUM inrbl krky pwcn SkqI ivgwVdw hY[ idl nUM AwlsI krky ivgwV pYdw krdw hY[ pMjy igAwn ieMdRIAW nUM susq qy inkMmw krdw hY[ idmwg ’c bhuq swry duKdweI mwidAW nUM iek`Tw krdw hY[ nwVIAW Aqy p`iTAW ’qy ies dw bhuq burw Asr pYNdw hY[ gLy n`k ’c grmI, KuSkI iek`TI krdw hY[ PyPiVAW ’c Aijhy Gwau pYdw krdw hY, ijs nwl hmySw blgm ho jWdI hY[ fw: rsbrn:- qmwkU dI zihr dMdW nUM hwnIkwrk hY[ fw: kYln:- mYN ijny bdhzmI dy rogI dyKy hn, auh sB qmwkU-noS sn[ fw: sYlvwn:- dunIAW ’qy 95% kYNsr dy rogI qmwkU vwly huMdy hn[

97.sB DrmW dy Dwrimk AsQwnW ’c qmwkU iljwx dI s^q mnwhI hY[ roizAW dy idnW ’c muslmwn qmwkU nhIN pINdy[ SwsqRW kqybW qy gurmiq ’c sB QW qmwkU nUM inMidAw hY[ ies nUM iksy BI pIr pYgMbr Avqwr ny nhIN vriqAw[ qmwkU

pIx vwly dy h`QoN pwxI Awidk lY ky nhIN pIxw[ rotI bytI dI sWJ nhIN krnI[

98. qmwkU pYdwieS bwry:- hMkwrI shMsrbwhU ny Awpxy swFU jmdgnI jI qoN kwmDyn gaU KohxI cwhI, qW aus ny mMqRW dy bl nwl svrg nUM aufweI, hMkwrI shMsrbwhU ny qIr mwry, gaU dy pYrW c v`jx qoN ^Un DrqI ’qy ifigAw, aus ^Un qoN qmwkU pYdw hoieAw, so qmwkU gaU dw ^Un hY[

99.purwixk m`q Anuswr:- p`Cm ’c iksy ny gomyD X`g kIqw, gomyD kuMf coN qmwkU au~igAw, Bwv gaU h`iqAw krny krky ieh pYdw hoieAw[ ie`k vwr iSv jI qy

Page 206: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 206

pwrbqI jw rhy sn, rwh ’c kljug v`CI dw rUp Dwr ky ic`kV ’c KuB ky KV@ igAw, aus nUM bwhr k`Fx leI iSv jI ny aus dy kMn iK`cy, pwrbqI ny pUC iK`cI, qW aus dy kMn qy pUC pu`ty gey, pwrbqI jI ny bhuq pscwqwp kIqw[ iSv jI ny pUC gwry ’c d`b ky au~pr kMn lw idqy qy ikhw, “ies qoN BirSt qmwkU pYdw hovygw[ ” spyn dy kolMbs ny jdoN AmrIkw l`iBAw, qW aus dy swQI AmrIkw ’coN ieh bUtI ilAwey[ spyn qoN XUrp dySW ’c PYilAw[ Bwrq ’c purqgwl dy vpwrIAW ny 1605 eI: ’c ilAWdw[ rUs, eIrwn, spyn, sivtjrlYNf Awid dyS BI ies dI rok krky sPl nw ho sky[ Dwrimk, s`iBAwcwrk, purwixk qy ivigAwink dlIlW duAwrw qmwkU j`g nUM rogI du`Kdwiek Birst kr irhw hwnIkwrk hY[ qmwkU pIx vwlw swrI izMdgI Akwl purK jI dI rcnw nUM bdbo nwl Krwb krdw hY[ ies dI bdbo qoN swaU bMidAW dy n`k ’c jwn Aw jWdI hY[ byAMq hI ibmwrIAW PYldIAW hn[

100.dUjI kurYhq hjwmq:- kys munwauxy b`jr kurihq hY[ nwnk.jy isr KuQy nwvin nwhI; qw sq cty isir CweI] 1] )srb klw BrpUr pRB; siqgurU sRI gurU nwnk dyv jI &urmwauNdy hn:- jy isr dy kys ptOx vwly isr KuQy, (nwvin)nhwauNdy nwhI, qw aun@W dy isir ’c, (sq)sO bu`k (CweI)suAwh dy pwau[ isr dI cotI qoN lY ky, pYr dy AMgUTy q`k ikqoN BI kys Gswauxy putxy munwauxy nhIN[ XQw:- kbIr.jYsI aupjI pyf qy; jau qYsI inbhY EiV] hIrw iks kw bwpurw; pujih n rqn kroiV] vwihgurU srUp s`cy Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- mwqw jI dy grB rUpI (pyf)muF (qy)qoN jYsI dyh (aupjI) pYdw hoeI hY, (jau)jykr (qYsI)ausy qr@W swbq sUrq (EiV)AMq q`k ( (inbhY))inB jwvy, qW iPr ie`k hIrw (bwpurw)ivcwrw aus A`gy iks kImq (kw)dw hY, Bwv k`J BI nhIN, (kRoV)kRoVW Amolk rqn BI ies dy

brwbr (n)nhIN (pujih)puj skdy[ vw (hIrw) mnuKw jnm qW kI ivcwrw hY,

kRoVW (rqn)dyviqAW dIAW dyhW BI ies dy brwbr nhIN pu`j skdIAW[ kbIr.mnu mUMifAw nhI; kys muMfwey kWie] jo ikCu kIAw so mn kIAw; mUMfw mUMfu AjWie] prmpUjnIk vwihgurU srUp Bgq sRI kbIr swihb jI mUMh muMnx vwilAW nUM qwVdy hn:- hy purK! Awpxy mnu dy mMdy sMklpW nUM, ivcwr rUpI ausqry nwl nhI (mUMifAw)muMinAW, ieh kys (kWie)iks leI (muMfwey)muMny hn? jo ikCu pwp kIAw hY, auh qW mn ny hI kIqw hY, pr fMn mUMh isr nUM dy idqw[ ieh jo (mUMfu) isr (mUMfw)

Page 207: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 207

muMinAw hY, ieh (AjWie)ibArQ hY[ XQw:- mUf muMfwey; jO isiD pweI] mukqI Byf n geIAw kweI] 2] (324) (mUf) isr (muMfwey) munwaux qoN (jO)jykr (isiD) kilAwx pweI jw sky, qW hr Cy mhIny mgroN muMnI jwx vwlI Byf, (kweI) koeI BI mukqI nUM (n) nhIN (geIAw) geI[ nw siq mUMf mufweI kysI; (952) (mUMf) isr mUMh qy (kysI)kysW dy (mufweI)muMnxy krky prmpiv`qR siq srUp pRmySr dI pRwpqI (nw) nhIN huMdI[ B`dn iqAwg kro ry BweI[ sB is`Kn Xh bwq sunweI[ mwq ipqw mry jy koeI[ qau BI krq n B`dx hoeI[ mwq ipqw goibMd hmwrw[ ey sMswr JUT pswrw] 22] qw pr B`dx BUl nw kIjY[ Xh aupdys siq kr lIjY[ B`dn Brm, Drm ikC nwhI[ inhcY jwno sMq mn mwhI[

vwihgurU] suMdr srUp qy kurUp bn rofy hoq; jYsy BUp dMf dyq, nYk n Sr`m hY[ ml mUq mlIn qy mlIn AMgn lgq; aUc nIc ky crm hY[ pwk muK mUMf kY inpwk ko iPrwvY in`q; AwgY kir dyq jYsy rWf ko kr`m hY[ SoBw lok gq pRlok kI ibgwry mUF[ muMfn krwie Pyr BwKqy Drm hY[ (sRI gu: pR: sU:)

101. vwihgurU] rihqnwmw BweI dysw isMG jI:- jb pihly sB isRsit aupweI[ qb hI mwnuK dyih bnweI[ qn ies ky isr kys ju dIno[ so ieh qn iSMgwrih kIno[ 79[ dwVHw muC isr kys bnweI[ hY ieh idRV ijh pRBU rjweI[ myt rjwie ju sIs muMfwvY[ khu qy jg kYsy hir pwvY[ 80[ pwKhu ibn ibhMg ijm hoeI[ au~n ibnw Byf ijm koeI[ bsn ibn nwrI hY jYsy; kysn ibn hoX nr qYsy[ 81[ kysn nr Dwry hY jb hI[ pUrn rUp hoie hY qb hI[ kys eyk pun rhq ju pweI[ qw kI mihmw khI nw jweI[ 82[

vwihgurU] pWc kI kusMgiq qij sMgq soN pRIq krY, dXw AOr Drm Dwr iqAwg sB lwlsw[ hukw nw pIvY, sIs dwVHI n muMfwvY, so qo vwihgurU jI kw ^wlsw[ 30[ (sRI gu: so: k: sYnwpiq)

gurpRswid vwihgurU] kys cmVI dIAW fUMGIAW qYhW ’c hoxy krky, bwr 2 k`tx qoN izAwdw SkqI lYNdy rihMdy hn[ ijs krky mnu`K SkqI hIx ho jWdw hY[

102.mws iqAwg dw SuB aupdyS:- klmw pV@ ky FweI CurIAW Pyr ky koh 2 ky mwry jIv dw mws ku`Tw hY[ buDI pSU vrgI ho jWdI hY[ mws Kwx vwly nUM ausy jUn ’c pY ky Awpxw mws KuAwauxw pYNdw hY[ idl pRym qoN vWJw rihMdw hY qy mn puSt ho ky BogW nUM bhuq cwhuMdw hY[ ABwiKAw kw kuTw bkrw Kwxw] cauky aupir iksY n

Page 208: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 208

jwxw] gLW c jnyaU pwaux dI ^uSI ’c b`kry nUM koh 2 ky, AKwD KWdy hn[ XQw:- kuih bkrw irMin@ KwieAw sBu ko AwKY pwie] (471) kbIr. joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu Kudwie] dPqr lyKw nIksY; mwr muhY muih Kwie] (1375) kbIr jIA ju mwrih joru kir; khqy hih ju hlwlu] dPqru deI jb kwiF hY; hoiegw kaunu hvwlu] 199] kwzI ny sRI sulqwnpur swihb jI ’c murgI ijbHw kIqI[ grm 2 h`QoN Cu`t geI qW iC`tW pYx qoN ikhw, “myrw coLw (plIqu) Apiv`qR ho igAw[ ” XQw:- jy rqu lgY kpVY; jwmw hoie plIqu] jo rqu pIvih mwxsw; iqn ikau inrmlu cIqu] (140) bydu pVY muiK mITI bwxI] jIAW kuhq; n sMgY prwxI] 3] (201) jau sB mih eyku Kudwie khq hau; qau ikau murgI mwrY] 1] prmpUjnIk Bgq kbIr swihb jI nUM iksy ny iSkwr Kylx leI ikhw, qW au~qR idqw:- kbIr. KUbu Kwnw KicrI; jw mih AMimRqu lonu] 1hyrw rotI kwrny; glw ktwvY kaunu] 188] 1iSkwr[ iDRqrwStR jI ny sRI ikRSn Bgvwn jI nUM puiCAw, “dwsn dws nMU 101 jnmW dw igAwn hY, ijn@W ’c dws ny koeI BI pwp nhIN kIqw, pr hux dws dy sO spuqR mrn dw kI kwrn hY?” qW Bgvwn jI d`isAw, “Awp jI dy 107 vyN jnm ’c, Awp jI dy iSkwrIAW ny, Awp jI dy Gr ’c pwly hMsW dy sO b`cy, ie`k 2 krky Awp jI nMU Kuvwey, su ies zulm pwp krky, hMs hMsxI dy sRwp krky, sO pu`qR mry hn[ so jIvW nUM mwrn dw fMn inscy krky Bugqxw hI pYNdw hY[ ”

vwihgurU] prmpUjnIk DMn 2 bwbw dIp isMG swihb ^wlsw jI ny sqwsI swl dI aumr ’c zulm nUM nws krn leI, ijvyN bVI bhwdrI nwl jMg kIqw, ies qoN swrw sMswr kI? KMf bRhmMf BlI pRkwr jwxU hn[ aun@W ny kdy BI mws nhIN sI CikAw[ jy mws nUM hI qwkq dw muK swDn mMn leIey, qW iPr auh AYny bhwdr ikauN sn?

kuhY ksweI bkrI; lwie lUx.sIK mwsu proAw] his his boly kuhINdI; KwDy

Aik hwlu iehu hoAw] mws Kwin.gil CurI dy; hwlu iqnwVw kauxu AloAw] (vwr 37)jo kuTw jW JtkwieAw koeI BI mws Kwvygw, auh b`jr kurihqIAw hY, dubwrw AMimRq Ck ky rihq ’c pRp`k rhy[ qlvwVy igAwnI jI dy bcn ilKo

vwihgurU] Awmlyt AWfy dw pUVw, gurmiq Anuswr mn@w hY[ ijn@W b`icAW nUM Awmlyt KuAwieAw jWdw hY, aun@W dy ie^lwk igr jWdy hn[ vwihgurU] gurU ipAwry

Page 209: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 209

C`qI pRkwr dy AMimRq pdwrQ Ck ky ivSy iqAwg ky AMimRq rs pINdy hn[ XQw:- ibKY bnu PIkw, iqAwig rI sKIey; nwmu mhw rsu pIE] (802) AMimRq rUp bwxI pV@n dI brkq dw sdkw, aun@W ipAwirAW dw sRIr pwpW ivkwrW dI mYL qoN rihq Aqy mn sdw Afol qy kvl &ul vWg iKiVAw hI rihMdw hY[

103.gursbd dy sMpUrn mhW mhW ivsmwd ArQ[ mwsu mwsu kir, mUrKu JgVy; igAwnu iDAwnu nhI jwxY] mws Kwx vwilAW nUM jy koeI khy ik qusIN gurU-Gr dy syvk ho, qW auh mws qoN rokx vwly nUM, ieh quk suxw ky mUrK kihMdy hn, pr Awp mUrK hn[ [

slok mÚ 1] pihlW mwshu inMimAw mwsY AMdir vwsu] (1289)auQwnkw:- (au-Drx)qIrQ audmu siqgurU kIAw; sB lok auDrx ArQw] (1116)Anuswr Akwl purKu pihly pwiqswh jI ny gRihx smyN, QwnySr Sihr qoN d`Kx, kurUkCyqr qwl dy pws is`Db`tI ivKy, ij`Qy prmpUjnIk prmpiv`qR s`cy crn kml pwey, aus sRI gurduAwry swihb jI dw prmpivqR nwm is`Db`tI hY[ Eie hir ky sMq. n AwKIAih; bwnwris ky Tg] (476) Anuswr dMBI ingury au~qoN sMq ByK Dwr ky bwhroN vYSnUM khw ky, n`k PV ky smwDI lw ky BoLy lokW nUM lutx rUp vw mMd krm krn rUp vw kuDwn Kwx rUp mws KWdy sn[

ie`k nwnU nwmy hMkwrI pMifq ny BivKq purwx ’c piVAw, ik kljug c vwihgurU jI ny prmpUjnIk siqgurU nwnk dyv swihb jI dw Avqwr Dwr ky idg ivjy pwauxI hY[ Aiq hMkwr krky Awpxy Awp nUM vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI khw ky, idg ivjy pwaux l`gw[ Arbd nrbd DuMDUkwrw] ivAwpk bRhm vwihgurU jI dy pUrn Avqwr, Anqklwvwn prmpUjnIk s`cy siqgurW dy hukm Anuswr BweI mrdwnw swihb jI prmpiv`qR rs iBMnw AMimRq kIrqn krn l`gy[ suMdr dIvwn sj igAw, siqsMgI pRymI AMimRq kIrqn sux ky JUmx l`gy, BwvyN gRihx smyN A`g pwaux

dI s^q mnwhI sI, pr prmpUjnIk s`cy pwiqswh jI dI AwigAw Anuswr, siqsMgIAW ny gurU kw lMgr iqAwr krn leI v`fy mtky c KIr irMn@xI r`K idqI[ swry myly c rOLw pY igAw[ prmpUjnIk s`cy pwiqswh jI dy inMdkW ny mhW pUrKW nUM grm krn leI, s`cy pwiqswh jI dI inMdw kridAW ikhw, “ieh m`CI irMn@ rhy hn[ ” dMBI pWfy AKOqI iv`dvwn iek`Ty ho ky siqgurW pws Awey, gusy nwl ikhw, “qusIN m`CI ikauN irMn@I hY? qusIN ku-DrmI hoN, bhuq v`fw pwp kIqw hY[ ” ieh kih

Page 210: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 210

ky mwro 2 kihx l`gy, ie`DroN s`cy pwiqswh jI dy pRymI BI swvDwn ho gey[ s`cy pwiqswh jI ny BwrI bIrrs nwl g`j ky ikhw, “jy quhwfy c bl hY qW mwro[ ” ieh sux ky swry iTTMbr gey[ DIrjDwrI s`cy pwiqswh jI ny ikhw, “qusIN JUTy hoN[ ” cuMc igAwnI nwnU qmk ky boilAw, “sUrj gRihx, puMn dwn smyN A`g pwauxI s^q mn@w hY, pr qusIN m`CI ikauN irMn@ rhy hoN? gurdyv siqguru. pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir. nmskrw] 1] jI ny ieh Sbd aucwirAw, ijs c aun@W nUM d`isAw, “qusIN mws dy iqAwgI nhIN[ shI bYsno auhI hY jo mws Aqy Kwx pIx pihnx, KIrW pUVy l`fU pyVy, mlkBwgo dw lhU BirAw kuDwn Aqy ieMdRIAW dy ivSy BI iqAwgy[ qusIN JUT kihMdy hoN ik mws ir`Dw hY[ AsIN qW swDUAW dy Ckx leI KIr irMn@I hY[ qusIN mws qoN bcy nhIN, ieh swrI rcnw hI mwsmeI hY[ ” Anq klwvwn vwihgurU siqgurU swihb jI dI ieh Agm Apwr SkqI hY, jo aun@W dI lwTI aun@W dy hI Tok idqI[ ies nUM prOiFAwvwd khIdw hY, hzUr s`cy pwiqswh jI ny ikhw, “prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI duAwrw vwihgurU jI dy hukm nUM buJIdw hY[ gYNfw, gWeIAW, GoVy, rwjy Awid mwr ky j`g krny, rwq nUM corI mws Kwxw Aqy mMd krm krnw, AB`K B`Kxw, ieh mws Kw rhy hoN[ ”hMgqw dy iqAwg dw aupdyS hY[ “hy BweI! quhwfw mUl rkq-ibMd hY[ mwqw jI dy grB ’c pu`Ty lmky hoN, ies krky hMkwr ikauN krdy hoN?”slok mÚ1] vwihgurU jI dy (mÚ) srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU (1)pihly pwiqswh jI slok &urmw rhy hn:- pihlW mwshu inMimAw; mwsY AMdir vwsu] hy nwnUM Awid pMifqo, suxo! sB qoN pihlW ieh, rkq ibMd rUpI (mwshu) mws qoN mwqw jI dy grB c (inMimAw)ricAw igAw[ ies dw mwqw dy grB rUpI mwsY AMdir (vwsu) vwsw hoieAw[ jIau pwie mwsu muih imilAw; hfu cMmu qnu mwsu] rkq-ibMd dI iek`qRqw qoN s`cy pwiqswh jI ny ies ’c AwpxI (jIau) cyqnqw pwie ky, ies dI r`iKAw leI, ies dy (muih) mUMh ’c mwsu imilAw

Bwv pVdw pwieAw, auh BI qW mws dw hI sI Aqy ies dw h`f cMm sRIr sB mws dw hI hY[ mwshu bwhir kiFAw; mMmw mwsu igrwsu] jdoN mwqw jI dy grB rUpI (mwshu)mws ’coN, vwihgurU jI ny ies nUM bwhir kiFAw, qW ies dI pwlxw leI, ies dy mUMh ’c jo mMmw idqw, auh BI mwsu dw hI hY, ijs ’coN ieh duD (igrwsu)gRsdw Bwv cuMGdw hY, ieh BI mws ’coN hI in`kldw hY[ muhu mwsY kw, jIB mwsY kI; mwsY AMdir swsu] (muhu) mUMh (mwsY) mws (kw) dw, jIB BI (mwsY) mws

Page 211: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 211

(kI) dI hY, Aqy jo AMdir (swsu) suAws lY irhw hY, auh BI (mwsY) mws dy hI hn, Bwv hr swh nwl byAMq bRIk jIA AMdr iK`cdw hY[ vfw hoAw vIAwihAw; Gir lY AwieAw mwsu] jdoN (vfw) juAwn hoAw, qdoN vIAwihAw igAw, ijs mws nwl vIAwihAw igAw, aus mwsu nUM Awpxy Gir lY AwieAw[ mwshu hI mwsu aUpjY; mwshu sBo swku] SwdI mgroN pqI sqI rUpI (mwshu) mws qoN hI mwsu dy b`cy (aUpjY)pYdw hMudy hn[ ies qr@W (mwshu)mws qoN hI (sBo)swry swku bxy hn[ siqguir imilAY hukmu buJIAY; qW ko AwvY rwis] pUrn hMgqw dy iqAwgI siqguir swihb jI nwl mn bwxI sRIr krky (imilAY)imlxy krky, kuDwn, kukrm rUpI mws dy iqAwg bwry hukmu (buJIAY) smJIdw hY[ vw Akwl purKu jI dy hukm dw mMnxw smJIdw hY[ hukm nUM buJy qW (ko) koeI mws dw iqAwg rUpI vw vwihgurU jI dI pRwpqI rUpI kwrj (rwis) svrdw hY[ Awip Cuty.nh CUtIAY; nwnk bcin ibxwsu] 1] prmpUjnIk siqgurU nwnk pihly pwiqswh jI &urmwauNdy hn:- hy nwnUM pMifq jI! jy ieh khy ik mYN Awip mws qoN (Cuty)Cu`itAw hW qW (CUtIAY)CuitAw (nh)nhIN hYN, ikauNik swrw pswrw mws dw hI hY[ ies qr@W hMkwr dy bcin AwKx vwly dw (ibxwsu)nws huMdw hY[ prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dI AxhoeI inMdw kridAW, mUrKW ny JgVw kIqw ik m`CI ikauN ir`DI hY? qW ikhw, mÚ1] mwsu mwsu kir mUrKu JgVy; igAwnu iDAwnu nhI jwxY] vwihgurU jI dy (mÚ)srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU (1)pihly pwiqswh jI &urmw rhy hn:- mwsu ir`Dw mwsu ir`Dw kih kir, dwsn dws nwl mUrKu JgVy hn, pr Awp mws dy iqAwg dw igAwnu iDAwnu nhI (jwxY) jwxdy, vw inrgun dw igAwn qy srgun dw iDAwn Dwrnw nhIN jwxdy[

auh igAwn iDAwn A`gy &urmwauNdy hn:- kauxu mwsu.kauxu swgu khwvY; iksu mih pwp smwxy] )mwsu (kauxu)ikhVw hY? au~qR hku prwieAw nwnkw; ausu sUAr ausu gwie] (141) kUVu boil; murdwru Kwie] (139) lbu kuqw kUVu cUhVw; Tig KwDw

murdwru] (15) Koh ky Kwxw, mlkBwgo dw pdwrQ Awid sB mws hY[ (kauxu)ikhVw swgu (khwvY)khwauNdw hY? au~qR ismrn kridAW Drm-ikRq krky, jo vMf Ckxw hY, ieh swg hY[ ieh BI nhIN jwxdy ik iksu krm (mih)’c pwp (smwxy) smwey hoey hn? Bwv jIAW nUM mwrnw Drm smJdy hoN[ XQw:- jIA bDhu su Drmu kir Qwphu; ADrmu khhu kq BweI] nwnUM ikhw, “iksy vyd dw pRmwx dyvo jI?”au~qR:- gYNfw mwir hom jg kIey; dyviqAw kI bwxy] dyviqA kI (bwxy) bwxI

Page 212: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 212

Xujr vyd ’c gYNfw, gaU, GoVw, rwjy AwidkW nUM mwir ky, ien@W dy imhdy dw (hom)hvn krky, jg krny kQn (kIey) kIqy hn[ mwsu Coif bYis nku pkVih; rwqI mwxs Kwxy] mhW pKMf krky bwhroN idKwvy mwqR mwsu Coif ky, jo (bYis)bYT ky, nku (pkVih)PVdy hn, rwq nMU bMdy mwr ky aun@W dw Dn lutdy hn, AYsy pKMfI (rwqI)rwq nUM (mwxs)mnu`K Kwxy hn[ XQw:- AYsy sMq; n mo kau Bwvih] fwlw isau; pyfw gtkwvih] 1] (fwlw)twhxIAW (isau)smyq (pyfw)ibRC nUM (gtkwvih)k`tdy hn, Bwv bMdy nUM jwnoN hI mwr idMdy hn[ PVu kir lokW no idKlwvih igAwnu iDAwnu nhI sUJY] Awpxw n`k PVu kir, lokW no smwDI lw ky (idKlwvih) idKwauNdy hn, ieh Cl krky Dn T`gdy hn[ vwihgurU jI dw igAwnu iDAwnu nhI (sUJY)suJdw, swnUM BwrI fMf imlygw, jm mwrngy cOrwsI BogxI pvygI[ nwnk.AMDy isau ikAw khIAY; khY n kihAw bUJY] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk pihly pwiqswh jI &umrmwauNdy hn:- vYrwg ibbyk rUpI nyqRW ’c, ivcwr rUpI ing@w rihq AMDy (isau) nUM (ikAw)kI aupdyS (khIAY)khIey? ikauNik jy aus nuM aupdyS kihAw jwvy, qW auh khY aupdyS nUM (n)nhIN (bUJY) smJdw[ nwnUM jI ikhw, “jI mYnUM AMDw ikauN ikhw hY?” au~qR:- AMDw soie.ij AMDu kmwvY; iqsu irdY is locn nwhI] (soie)auh AMDw hY, (ij)ijhVw aupRokq Sbd ’c d`sy (AMDu)AMny@ kukrm (kmwvY)kmwauNdw hY[ iqsu dy irdY ’c (is) auh igAwn iDAwn vwly, mws Awid kukrm dy iqAwg vwly vw pRoK aupRoK igAwn vYrwg ibbyk rUpI (locn)nyqR nwhI hn[ kihMdw, “jI AsIN m`CI dw mws nhIN KWdy[ ” igAwn iDAwn b^SidAW hMgqw dy iqAwg dw aupdyS b^Sdy hn:- mwq ipqw kI rkqu inpMny; mCI mwsu n KWhI] AsIN mCI dw mwsu (n)nhIN (KwhI)KWdy, ieqnI g`l kih ky, Awpxy Awp ’c ivKwvy mwqR, cMgy vYSnUM bx ky hMgqw krdy hoN, ieh smJ ky hMgqw iqAwgo ik AsIN mwqw ipqw kI rkqu-ibMd qoN (inpMny)pYdw hoey hW[ iesqRI purKY.jW inis mylw; EQY mMDu kmwhI] qusIN kihMdy qW hoN ik AsIN m`CI dw

mws nhIN KWdy, pr iesqRI (purKY)purK dw (jW)jdoN (inis)rwq nUM mylw huMdw

hY, qdoN EQY kwm ’c AMny@ hoey (mMDu)mMd krm krdy hoN, ieh (mMDu)mMdI KotI kmweI (kmwhI)kmwauNdy hoN[ mwshu inMmy mwshu jMmy; hm mwsY ky BWfy] hy nwnU jI! m`CI mws dy iqAwgx nwl, hor BI bhuq kuJ iqAwgx dI loV hY[ mwqw ipqw jI dI

Page 213: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 213

rkq ibMd rUpI (mwshu)mws qoN mwqw jI dy grB ’c (inMmy)rcy, (mwshu) grB mws qoN (inMmy) jMmy (hm) qmwm jIv mwsYY ky hI BWfy hn[ igAwnu iDAwnu kCu sUJY nwhI; cquru khwvY pWfy] ijn@W nUM AOguxW dy iqAwg ’qy SuB guxW dy gRihx dw (kCu)QoVy mwqR BI igAwnu iDAwnu nwhI (sUJY)suJdw, auh pWfy Awpxy Awp nUM cqur (khwvY)khwauNdy hn[ bwhr kw mwsu, mMdw suAwmI; Gr kw mwsu cMgyrw] hy suAwmI pMfq jI! bwhr kw Bwv bwhrly iesqRI purSW dw mwsu mMdw smJ ky, aun@W nUM pKMf krky lutdy hoN, vw bwhr dy mws jIA jMqW nUM mMdw smJ ky KWdy hoN, Gr iesqRI b`cy kw mwsu (cMgyrw)cMgw mMn ky, Cl bl nwl Dn pdwrQ lut ky, aunW pws lutwauNdy hoN, jW bwhr dy mws nUM aun@W pws nOkr r`Kdy hoN[ Awpxy pirvwr nUM kMm nhIN lwauNdy, ijs krky pUjw dw kuDwn Kw ky, sMqwn ivgV rhI hY[ jIA jMq siB mwshu hoey; jIie lieAw vwsyrw] jIA jMq siB (mwshu)mws qoN hI pYdw hoey hn, ( jIie)jIA ny mws ’c hI (vwsyrw)vwsw (lieAw)ilAw hY[ ABKu BKih.BKu qij Cofih; AMDu gurU ijn kyrw] ijn (kyrw)dw gurU (AMDu)AMn@w hY, auh (ABKu)n Kwxy Xog pdwrQ nUM (BKih)KWdy hn, (BKu)Kwxy Xog pdwrQ nUM (qij) iqAwg (Cofih)C`fdy hn[ mwshu inMmy mwshu jMmy; hm mwsY ky BWfy] igAwnu iDAwnu kCu sUJY nwhI; cquru khwvY pWfy]

mwsu purwxI mwsu kqybˆØI chu juig mwsu kmwxw] purwx rcx vwly ’qy purwxW ’c, iesqRI purSW dy ijqny BI nwm AwauNdy hn, auh swirAW dy srIr BI mwsu dy hI hn[ ies krky (purwxI)purwxW ’c BI mwsu dw hI izkr hY[ cwr (kqybˆØI)kqybW ’c BI mwsu dw hI izkr hY[ cOhw jugW dy jIv, jo jIA auqpq krdy hn, ieh chu (juig) jugW ’c mwsu hI kmwxw krdy hn[ jij kwij vIAwih suhwvY; EQY mwsu smwxw] (jij polw )ij`Qy (jij)pUjw, ivAwih Awid (suhwvY)soBnIk kwij huMdy hn, EQY myl Awid sbMDIAW dI jo iek`qRqw huMdI hY, ieh BI mwsu hI (smwxw)smwauNdw hY[ iesqRI purK inpjih mwshu; pwiqswh sulqwnW] iesqRI purK pwiqswh (sulqwnW) c`kRvrqI pwiqSwh sB (mwshu) mws qoN hI (inpjih) pYdw huMdy hn[ jy

Eie idsih nrik jWdy; qW aun@ kw dwnu n lYxw] hy nwnU jI! jy quhwnUM (Eie)

auh zwlm nrik nUM jWdy (idsih)idsdy hn, qW iPr quhwnUM aun@ kw dwnu (n)nhIN lYxw cwhIdw[ ikauNik jy qusIN aunW qoN lvoNgy qW quhwnUM BI nrk ’c hI jwxw

Page 214: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 214

pvygw[ ieh sux ky swirAW ny ikhw, “jI swnUM kI, ijhVy mws KWdy hn auh nrk ’c jwx, AsIN pMifq hW, swfw dwn lYx dw h`k hY, ies krky AsIN nrk ’c nhIN jwvWgy[ dyNdw nrik.surig lYdy; dyKhu eyhu iD|wxw] hzUr ikhw, “vwh BweI vwh, ! SwbwS quhwfy inAW dy, hy sMqo dyKhu, ien@W dw eyhu (iD|wxw)ih`k dw D`kw, m`lojorI hY, ik dwn (dyNdw)dyx vwlw nrik, (lYdy)lYx vwly surig ’c jwvygw[ ” Awip n bUJY, lok buJwey; pWfy Krw isAwxw] hy pWfy! qUM (Krw)bhuqw, SuD isAwxw hYN, jo qUM Awip qW vwihgurU jI dy srUp, igAwn iDAwn kuDwn, pwp dy iqAwg, Bjn ismrn bwry siqgurW qoN (n)nhIN (bUJY)smJdw, (lok)lokW nUM (buJwey)smJwauNdw hYN[ pWfy qU jwxY hI nwhI; ikQhu mwsu aupMnw] hy pWfy! qU (jwxY)jwxdw hI nwhI ik mwsu ikQhu (aupMnw)pYdw hoieAw hY?au~qR:- nwnk rcnw pRiB rcI; bhu ibiD Aink pRkwr] )Anuswr Ajpw jwp vwihgurU jI qoN mwsu pYdw hoieAw hY[ qoieAhu AMnu kmwdu kpwhW; qoieAhu iqRBvxu gMnw] hy pWfy! ( iqRBvxu)iqMnW BvnW ’c (gMnw) ivcwrIdw hY, ik vwihgurU jI dI pYdw kIqI rcnw ’c AMnu kmwdu kpwhW, Ajpw jwp vwihgurU jI dy pYdw kIqy (qoieAhu) pwxI hI (qoieAhu) pwxI krky pLdIAW hn[ qoAw AwKY hau, bhu ibiD hCw; qoAY bhuqu ibkwrw] prmpUjnIk siqgurW ny ikhw, “qusIN (qoAw) jl nUM (bhu)bhuq (ibiD)qr@W krky, (hCw) cMgw (AwKY) AwKdy (hau)hoN, pr ies (qoAY) jl ’c BI bhuqu ibkwrw hn[ eyqy rs Coif hovY sMinAwsI; nwnku khY ivcwrw] 2] prmpUjnIk DMn vwihgurU siqgurU nwnku dyv swihb jI SuB ivcwrw (khY)&urmwauNdy hn (AMnu) C`qI pRkwr dy pdwrQ, (kmwdu) im`Ty dw rs, kpwhW dy bxy &Ysn vwly bsqR, rwqI mwxs Kwxy, lokW dw Dn Clxw, mMd-krm krny, AB`K Kwxw, mws Kwxw, ivSy-rs Awid (eyqy) ieqny rs Coif ky, sMinAwsI (hovY)huMdw hY[ pauVI] hau ikAw AwKw iek jIB; qyrw AMqu n ikn hI pwieAw] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU pihly pwiqSwh jI pauVI aucwrdy hn:- hy vwihgurU jI! (hau) dwsn dws iek jIB nwl, Awp jI dw js ikAw (AwKw)AwKy?, (qyrw)Awp jI dw AMqu (iknhI)iksy ny BI (n)nhIN pwieAw[ XQw:- bfy bfy muin dyvqy; keI jug iqnI qnu qwieAw] iknI qyrw.AMqu n pwieAw] )

scw sbdu vIcwir; sy quJ hI mwih smwieAw] ijs gurmuiK ny siqgurW dy prmpiv`qR (scw) s`cy sbdu dI ivcwir kIqI hY, (sy) auh (quJ) Awp jI (mwih)iv`c hI (smwieAw)lIx ho igAw hY[ ieik Bgvw vysu kir Brmdy; ivxu

Page 215: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 215

siqgur iknY n pwieAw] ieik Bgvw vysu (kir) pihr ky, pwpW ’c (Brmdy) BONdy i&rdy hn, pr siqgur qoN ivxu (iknY)iksy ny BI Awp jI nUM (n) nhIN pwieAw[ dys idsMqr Biv Qky; quDu AMdir Awpu lukwieAw] (quDu)Awp jI ny, kptI ByKW vwilAW AMdir, Awpxw Awpu lukwieAw hY, Bwv auh Awp jI nUM pRgt nhIN kr skdy[ ies krky auh dys (idsMqr)pRdySW AMdr Biv 2 ky (Qky)hMb gey[ gur kw sbdu rqMnu hY; kir cwnxu Awip idKwieAw] ijvyN rqn hn@yry ’c cwnx kr idMdw hY, iqvyN gur jI kw sbdu jI Amolk, rqMnu (hY)hn, ijnW@ ny igAwn dw cwnxu (kir)krky, ijs qy ikRpw kIqI hY, aus nUM Awpxw Awip srUp ipAwry Ajpw jwp vwihgurU jI, AMdroN hI (idKwieAw) idKw idqy hn[ Awpxw Awpu pCwixAw; gurmqI sic smwieAw] aun@W ny vwihgurU jI nUM Awpxw Awpu Bwv Awpxw Awqmw inrml inrvYr krky pCwixAw hY, (gurmqI)gurmiq duAwrw sic srUp bRhm jI ’c (smwieAw)lIx ho gey hn[ Awvw gauxu bjwrIAw; bwjwru ijnI rcwieAw] (ijnI)ijnW@ swkqW durjnw ny bMbW nwl dunIAW nMU &Ukx, inMdw pwp corI XwrI Awid AoguxW rUpI bwjwru rcwieAw hY Bwv A`KW prwieAw rUp dyKdIAW hn, kMn inMdw suxdy hn, cmVI sprS ’c l`gI hY, rsnw suAwd ’c, nwsW iviSAW dI durgMDI ’c l`gIAW hn] BYVy nSy pINdy hn, hornW nMU niSAW AoguxW ’c lwauNdy hn, AoguxW dy bzwr nMU rcwaux vwly (bjwrIAw)AvwrwigrdW, ibBcwrIAW inguirAW nUM jMm ky (Awvw)Awauxw, mr ky (gauxu)jwxw hY[ ieku iQru scw swlwhxw; ijn min scw BwieAw] 25] (ijn)ijn@W gurmuKW dy min ’c, (scw)scy siqgurW dw SuB s`cw Blw Amolk aupdyS (BwieAw)cMgw l`gw hY, aun@W ny (iQru)Ac`l ho ky (ieku)AdYÍq rUp (scw)scy nwm bRhm jI nUM swlwhuxw kIqw hY[ sbd sux ky drSn krky, sB dI inSw ho geI, hMgqw imtI SWqI AweI[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dy s`cy crn-kmlW nwl l`g ky inhwl hoey[ nwnUM pMfq jI ny ikhw, “mYnUM A`j qoN nwnUM hI kho, mYN prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI nhIN hW, mYN siqgurW dy dwsW dw dws hW[ vwihgurU] mws Kwx vwlw, mwsu mwsu kir mUrKu JgVy; pV@ky, tokx vwilAW gurmuKW nUM mUrK khy, qW BwrI doSI hY, ie`k qW mws KWdw hY, dUjw tokx vwilAW nUM mUrK

kihMdw hY[ qIjw siqgurW dI bwxI dy AnrQ krdw hY[ siqgurW dw lUx Kw ky

hrwm krn dy qu`l hY[ siqgurW dI inMdw krdy sn ik qusIN m`CI mws ir`Dw hY,

Page 216: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 216

siqgurW d`isAw, qusIN rwq nUM mws KWdy hoN, ijqny kukrm krdy hoN, kuDwn KWdy hoN, lokW dw Dn Cldy hoN, ieh sB mws KWdy hoN[ ieh mws qW C`fxw hI hY, rsnw dy rs, pihnx Aqy ivSy rs, hMkwr Awid sB AOgux C`fy qW mws dw iqAwgI hY[ ijn@W ny aupRokq swry kukrm Aqy mws iqAwigAw hY, aun@W ny ie`k s`cy Ac`l bRhm jI slwhuxw kIqy hn[ ieik mwshwrI; ieik iqRxu Kwih] ieknw; CqIh AMimRq pwih] vwihgurU jI ny mwswhwrIAW dy nhuMdrW lweIAW hn[ pr bMdy nhuM is`Dy lwey hn, ijh pRswid; CqIh AMimRq Kwih] Anuswr bMdy nUM C`qI pRkwr dy AMimRq pdwrQ b^Sy hn, ies krky ies nUM mws nhIN Kwxw cwhIdw[ vwihgurU]

prmpUjnIk BweI swihb BweI rxDIr isMG swihb jI mhWpurSW nwl ie`k pRymI quirAw jw irhw sI, jo mws dw iqAwg nhIN sI mMndw, ie`k bMdy ny n`k dI mYL su`tI, murgI ny Kw leI, BweI swihb jI ny ikhw, “ikauN BweI mws Kwxw hY?ies ny kMnW nMU h`Q lw ky ikhw, “nhIN jI[ ” BweI swihb jI ny, qq gurmiq inrxX, mws dy iqAwg bwry poQI CwpI hY[

104.vwihgurU] ijn@W dI zbwn lhU ’qy ig`JI hovy, jy auh iek`Ty ho ky mws Kwx bwry tRYkt ilK dyx, qW BI glq hY, ikauN jo siqgurU gRMQ swihb jI mn@w krdy hn[ gurbwxI jI ’c mws Kwx nMU koeI BI QW nhIN[ mws dw suAwdI mws Kwx nUM khy qW gurbwxI dw pRmwx dy ky nhIN kih skygw[ prmpUujnIk sMq bwbw Aqr isMG swihb jI bRhmigAwnI, prmpUjnIk sMq bwbw sMudr isMG swihb jI iBMfrWvwly, prmpUjnIk sMq bwbw juAwlw isMG swihb jI hrKovwlIey, prmpUjnIk sMq bwbw gurmuK isMG swihb jI pitAwly vwly, Awid bRhmigAwnI haumY mws dy iqAwgI, mws qoN s^q mnwhI krdy hn[ ijvyN prmpUjnIk BweI swihb BweI rxDIr isMG swihb jI ny, pMifq qwrw isMG dIAW, sBw ’c CwLW cukw idqIAW, j`jW ny ikhw, “pMfq jI hwr gey[ ”ie`k BI dlIl nwl mws Kwxw is`D nhIN kr sky[ AkwlI kOr isMG jI nUM BI BweI swihb jI ny hrwieAw[ siqgurW dy drbwr ’c, siqgurW dI bwxI, inrMkwr-srUp dI hI pRDwnqw hY[ siqgurW dy PurmwxW dw mMnx krky inhwl hovxw hY[ siqgurW kYsI kmwl BrI b^iSS kIqI hY[ ijs ’c mws dw

iqAwg ’qy SuB gux Dwrn dw aupdyS hY[ prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU

pihly pwiqswh jI pwkptn ’c gey[ sy bRhm bwby &rId swihb jI nUM ieh bcn

Page 217: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 217

&urmwey:- mÚ1] sc kI 1kwqI; scu sBu swru] GwVq iqs kI; Apr Apwr] 2sbdy swx; rKweI lwie] gux kI 3QykY; ivic smwie] iqs dw kuTw; hovy syKu] 4lohU lbu; inkQw vyKu] hoie hlwlu; lgY 5hik jwie] nwnk dir; dIdwir smwie] 2] 1krd, CurI, 2sbd rUpI swx qy iqKI kIqI hY[ 3imAwn, 4Kwx dw lwlc rUp lhU (inkQw) inkilAw hI vyK[ 5s`c srUp vwihgurU jI ’c l`gx rUp hlwl hY[ ien@W SuB guxw dw Dwrnw hI h`k Bwv hlwl Kwxw AiqAMq Blw hY[ gux mMfy kir sIlu iGau srmu mwsu Awhwru] vwihgurU jI dw fr r`K ky, AOgux ivkwr iqAwg ky (srmu)l`ijAw sihq hoxw, hI mws dw Bojn hY[ vwhu vwhu prmpUjnIk s`cy pwiqswh jI! Awp jI dI b^SI bwxI ’c, kYsw suMdr s`cw AMimRq rUp prmpiv`qR aupdyS hY[ ijs nUM pV@ ky mws Kwx dI vwSnw imtdI hY[ mws dy suAwd nwloN kRoVW guxW AnMd suAwd gurbwxI jI b^Sdy hn[ mws Kwx dI BYVI llk hI myt idMdy hn[

105.cOQI kurYhq hrwm, nyk cwl clx dw SuB s`cw aupdyS:- (pr iesqRI gmn)pr iesqRI, pr purK nwl gmn krnw, b`jr kurihq hY[ ijn@W ny b`jr kurihq kIqI aun@W dI durdSw hoeI[ XQw:- shMsr dwn dy ieMdRü roAwieAw] (953) qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin.ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw iql pIVy GwxI] ) goqmu qpw.AihilAw iesqRI; iqsu dyiK ieMdRü luBwieAw] shs srIr ichn Bg hUey; qw min pCoqwieAw] ) inmK kwm suAwd kwrix; koit idns duKu pwvih] GrI muhq rMg mwxih; iPir bhuir bhuir pCuqwvih] 1] (403) mwqw sIqw jI dy curwaux qoN mUrK rwvx dI durdSw hoeI, rwj Bwg jwn piq guAw bYTw[ XQw:- BUlo rwvxu; mugDu Acyiq] lUtI lµkw; sIs smyiq] ) lMkw gFu; sony kw BieAw] mUrKu rwvnu; ikAw ly gieAw] ) suMdr nwrI Aink prkwrI; pr igRh ibkwrI] burw Blw; nhI suJI hy] 2] ) gurmiq Anuswr pr iesqRI gmn qW kI krnw hY, ivkwr idRStI nwl prwieAw rUp dyKxw BI s^q mn@w hY[

jo prweI iesqRI jW prwey mrd nwl ivBcwr krdy hn, q`qy QMMmW nwl lwey jWdy hn[XQw:- ibswir hir jIau.ibKY Bogih; qpq QMm.gil lwie]1]) pr iqRA. rwvix jwih; syeI qwlwjIAih]) ikAw gwlwieE BUC pr vyil n johy kMq qU] (1095) ibgwny Gr ivBcwr leI jwxw, s`p nwl myl krn dI inAweIN hY[ XQw:- jYsw sMgu ibsIAr isau hY ry qYso hI iehu pr igRhu] 2] (403) siqgurW ny

Page 218: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 218

aucy ie^lwk dw prmpiv`qR aucw su`cw ieh aupdyS idqw:- CMd] suiD jb qy hm DrI; bcn gur dey hmwry] pUq iehY pRn qoih; pRwn jb lg Gt Qwry] inj nwrI ky swQ; nyhu qum in`q bFYXhu] pr nwrI kI syj; BUil supny hUM n jYXhu] 51] pr nwrI ky Bjy; shs bwsv Bg pwey] pr nwrI ky Bjy; cMdR kwlMk lgwey] pr nwrI ky hyq; sIs ds sIs gvwXo] ho, pr nwrI ky hyq; ktk kvrn kO GwXo] 52] pr nwrI sO nyhu; CurI pYnI kir jwnhu] pr nwrI ky Bjy; kwl bÎwpÎo qn mwnhu] AiDk hrIPI jwin; Bog pr iqRX jo krhI] ho, AMq sÍwn kI imRqu; hwQ lyNfI ky mrhI] 53] bwl hmwry pws; dys dysn iqRX Awvih] mn bWCq br mWig; jwin gur.sIs Jukwvih] is`KÎ pu`qR iqRX.suqw jwin; Apny icq DirXY] ho, khu suMdir iqh swQ; gvn kYsy kr kirXY] 54] ) dyiK prweIAw cMgIAW; mwvW BYxw DIAW jwxY[ )eykw nwrI jqI hoie; pr nwrI DI BYx vKwxY[ )hau iqsu.Goil GumwieAw; pr nwrI dy.nyiV n jwvY[ )jYsy ibKu qnk hI Kwq mir jwiq qwqgwiq murJwq pRiqpwlI brKn kI[ mihKI duhwie dUD rwKIAY BWjn Bir; priq kWjI kI bUMd, bwid n rKn kI[ jYsy koit Bwir qUil, rMck icng pry; hoq Bsmwq iCn mY AkrKn kI[ qYsy pr qn Dn dUKnw ibkwr kIey; hrY iniD suikRq shj hrKn kI] 506] kibq)pr iqRA rUpu; n pyKY nyqR] )nYx.n dyKih swD; is nYx ibhwilAw] krn.n sunhI nwdu; krn muMid GwilAw] rsnw.jpY n nwmu; iqlu iqlu kir ktIAY] hirhW.jb ibsrY goibd rwie; idno idnu GtIAY] )AKI pRyim ksweIAw; hir hir nwmu ipKMin@] jy kir dUjw dyKdy; jn nwnk.kiF idcMin@] )iDRgu isru.jo gur nw invY; gur lgY n crxI] iDRgu loiex gur drs ivxu; vyKY pr qrxI] iDRgu srvix.aupdys ivxu; suix suriq n DrxI] iDRgu ijhbw.gur sbd ivxu; hor mMqR ismrxI] ivxu syvw iDRg hQ pYr; hor inhPl krxI] pIr murIdW iprhVI; suK siqgur srxI] 10] )mÚ1] mn kw sUqku.loBu hY; ijhvw sUqku kUVu] AKI sUqku.vyKxw; pr iqRA pr Dn rUpu] kMnI sUqku.kMin pY; lwieqbwrI Kwih] nwnk.hMsw AwdmI; bDy jm puir jwih] 2]

106.vwihgurU] vysvw dy iqAwg dy mhWpurKW dy hyTW ilKy Amolk bcn,

Awpxy b`icAW nMU cyqy krwau:- lwj ko n lys rhY, Gr my klyS rhY, Cl ko pRvyS

Page 219: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 219

rhY, mUV@ miqBMgI ko[ (mUV@) mUrK (miqBMgI) mwrI m`q vwly vysvwgwmI nUM (lys) QoVy mwqR BI l`ijAw nhIN rihMdI[ aus dy Gr ’c hmySW hI klyS rihMdw hY[ Gr vwlI smyq swrw pirvwr aus nwl lVdw rihMdw hY[ ikauNik auh Awpxy b`cy b`cIAW, Gr vwlI dy ie^lwk dI sMBwl nhIN kr skdw[ ies krky aus dw swrw (Kwnw) Gr Krwb ho jWdw hY[ hr smyN CL krn nUM, CL ’c Ku`iBAw rihMdw hY[ kul ko n moh rhY, vwm ko ivCoh rhY, pwrs ko toh rhY, pwrs kI toh rhY, Xw rs aumMgI ko[ (Xw) vysvw dy rs dy (aumMgI) auqSwh vwly nUM AwpxI kul dw moh nhI rihMdw, (vwm) Gr vwlI nwloN ivCoVw rihMdw hY[ Dn dI bhuq ie`Cw hox krky, pwrs dI (toh) Koj rihMdI hY, beI mYnUM pwrs iml jwvy ijs nUM pw ky, sB kuJ sony dw bxw ky, mwlw mwl ho jwvW[ swc soN n myl rhY, JUT so Jmyl rhY, hwr n hmyl rhY, auDq AnMgI ko[ kwm dI pUrqI dy (auDq) auqSwh vwly (AnMgI) kwmI dw s`c (soN) swQ myl nhIN rihMdw[ JUT (soN) nwl (Jmyl) auliJAw rihMdw hY[ AxhoNdy JgVy aus dy gl pey rihMdy hn[ AYsy doSI koLy Bwvy hIirAW qy sony dw (hmyl) hwr hovy qW BI aus koly kuJ BI nhIN rihMdw[ swjI in`q syj rhY, Dn kw n hyj rhY, qn kw n qyj rhY, gnkw pRsMgI ko[ (gnkwpRsMgI) vysvwgwmI rwq nUM jwg ky, kukrm krdw hY, ies krky idny aus dI syj inq hI (swjI) ivCI rihMdI hY, Bwv idny su`qw hI rihMdw hY[ aus nUM Dn dw (hyj) moh nhIN rihMdw, Bwv Dn nUM nSy kukrmW ’c aufw idMdw hY[ vysvw dI kusMgq krky eyfz dw rogI ho jWdw hY[ ijs krky qn dw qyz pRqwp nwS ho jWdw hY[ vwihgurU] pRymI nUM ieh gux Dwrn krny cwhIdy hn:- pr iqRA dIrG smwn, lGu jwvdyk jnin Bgin suqw rUp kY inhwrIAY] pr drbw sw gaU mws qul jwnI irdY, kIjY n sprs Aprs isDwrIAY[ Git Git pUrn bRhm joq Eq poiq, Avgn gun kwhU irdY n ibcwrIAY[ gur aupdyS mn Dwvq brj rwKY, pr qn Dn pr dUKnw invwrIAY] 547] kib`q[ (jwvdyk)ijqnIAW prweIAW iesqRIAW hn[ jy kir auDrI pUqnw ivhu pIAwlxu kMmu n cMgw] ginkw auDrI AwKIAY pr Gir jwie n leIAY pMgw] (vwr 31) pr Dn pr qn, pr qI inMdw; AKwiD Kwih hrkwieAw] swc Drm isau ruic nhI AwvY siq sunq CohwieAw] 3] (402) pr Dn pr dwrw pr inMdw ien isau pRIiq invwir] crn kml syvI ird AMqir gur pUry kY AwDwir] 3] (379) EVku kIqosu Awpxw Awp gxwieAY Brim BUlwxw] cwry vyd vKwxdw cqur muKI hoie Krw isAwxw] lokW noN smJwiedw dyiK

Page 220: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 220

sursqI rUp luBwxw] cwry vyd gvwiekY grbu grUrI kir pCuqwxw] AkQ kQw nyq nyq vKwxw] 7] (vwr 12-7) ^wlsw soie mwn jo iqAwgY[ ^wlsw soie pr iqRA qy BwgY[ ^wlsw soie pr idRst iqAwgY[ ^wlsw soie nwm rq lwgY[ cOpeI] Apny brx huie hY joeI[ brux ssur kw hoie hY soeI[ iqn kul kI kMinAw prxwvY[ Dry pXwr qW nyhu bFwvY[ 28[ muslI fUmix dUqI cylI[ ivBcwrin jo iPrih iekylI[ Avr jo Awn vrx kI nwr[ ien so isMG n kry ipAwr[ 29[ pXwr krY hovih kul hwnI[ qW qy ien ko qjY igAwnI[ rihqnwmw)vwihgurU ibn khy jo Kwvih[ vysvw duAwry is`K jo jwvih[ pr iesqRI isau nyhu lgwvih[ goivMd isMG vhu is`K n Bwvih[ 22[ mwie BYx jo Awvih sMgq[ idRst burI dyKy iqs pMgq[ sqsMg jwie kr icq fulwvih[ eIhW aUhW TOr n pwvih[ 3[ BweI nMd lwl isMG) inj nwrI soN pRIq lgwvY[ nwm dwn iesnwn Drm dI ikRq kmwvY[ kysr isMG iC`br) coru krY inq corIAw EVik duK BwrI] nku kMnu PiV vFIAY rwvY pr nwrI] (vwr 36) Ar sB qoN v`fI rihq ieh hY jo imiQAw n boly[ mrd hoie kY pr nwrI kw sMg n kry[ iesqRI hoie kY prwey mrd no n dyKy[ (pRym sumwrg) pr iqRA rmih bkih swD inMd] krn n sunhI hir jsu ibMd] ihrih pr drbu audr kY qweI] Agin n invrY iqRsnw n buJweI] (298) pun isMGn; bUJy gunKwnI[ ibMRd qurk; BogY ihMdvwnI[ isMG bdlw ly; Blw jnwey[ ikauN gur pUrn; brij htwey[ suin siqgur boly; iqs byry[ hm ly jwno; pMQ aucyry[ nhI ADogiq ibKY; pucwvih[ XW qy; klml krn htwvih[ (gu:pR:sU:) ^PIKwn muslmwn ny is`KW nwl BwrI eIrKw krky, ApxI pusqk ’c isMGW dI inMdw ieauN kIqI hY, “ieh ku`qy hn, pr Pyr BI myrI klm ieh ilKxo sMkoc nhIN krdI, ik ien@W ’c do bhuq v`fy gux hn, pihlw ieh JUT nhIN boldy, dUjw jMg ’c swfIAW bhU bytIAW, jy isMGW dy h`Q Aw jwx qW aun@W dy ieh kihx qy BI ik isMGo swnUM Apxy dlW ’c r`K lau, isMG aun@W dI ie`zq AwbrU nhIN lutdy, sgoN siqkwr nwl Gr phuMcw idMdy hn[ ies leI aun@W nUM Syr hI kihxw cwhIdw hY[ ”Drm-ikRq kir sMqn syvY[ pr iqRA pr Dn, kbhuN n lyvY] 47]

107. Srwb dy iqAwg dw SuB s`cw rMgW 3 dw aupdyS rihq nwmy:- gurmiq Anuswr Srwb pIxI iblkul mn@w hY, swrIAW bd&YlIAW dI jV hY[ slok mÚ 3] mwxsu BirAw AwixAw mwxsu BirAw Awie] (554) prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly

Page 221: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 221

pwiqswh jI dy (3)qIjy (mÚ) srUp siqgurU Amrdws swihb jI &urmwauNdy hn:- (mwxsu) (mwx+su) mwx (su) sihq hMkwrI jIv ny Awp (mwxsu) mwx hMkwr ivkwr AOguxW dw BirAw gMdw nSw (AwixAw) ilAWdw, (mwxsu) mwx sihq hMkwrI jIv ny, Awp hI mwx hMkwr ’c (Awie)Aw ky, Eie r`j leIey kih ky JUTy md nwl Awpxw iF`f BirAw[ ijqu pIqY miq dUir hoie; brlu pvY ivic Awie] (ijqu)ijs BYVI gMdI BirstI mMdI Srwb dy (pIqY)pIx nwl, SuD miq dUir hoie jWdI hY, idl ivic (brlu) kmL Awie ky (pvY)pY jWdw hY[

Awpxw prwieAw n pCwxeI; Ksmhu Dky Kwie] Srwb pIx nwl Awpxw prwieAw (n)nhIN (pCwxeI)pCwxdw, (Ksmhu)vwihgurU jI qoN Dky (Kwie)KWdw hY, Bwv vwihgurU jI Awp SrwbI nUM D`ky mwrdy hn, SrwbI KrwbI vwihgurU jI dw D`ikAw hoieAw hY[ ijvyN Srwb ’c AMn@y hoey, btwly invwsI pTwx mYgl Kwn ny AwpxI b`cI nwl pSU krm kIqw{sRI dsm 1075 qy ieh pRsMg hY}eyk 1mdI dUjy 2qrun; qIjy Aiq Dn Dwm] pwp kry ibn kÎoN bcY; bcY bcwvY rwm] (sRI dsm 1077) 1Srwb, 2juAwn[ ijqu pIqY Ksmu ivsrY; drgh imlY sjwie] ( ijqu)ijs gMdI mMdI Srwb dy (pIqY)pIiqAW (Ksmu) vwihgurU jI (ivsrY)Bul jWdy hn, vwihgurU jI dI drgh ’c bVI BwrI sjwie (imlY)imldI hY[ JUTw mdu.mUil n pIceI; jy kw pwir vswie] hy pRymIE! (jy kw pwir vswie] )ij`QoN q`k vwh c`ly, au~QoN q`k (mdu)Srwb dw ieh JUTw nSw (mUil)au~kw hI (n)nhIN (pIceI)pIxw cwhIdw, hukm krky mn@w krdy hn[ nwnk ndrI.scu mdu pweIAY; siqguru imlY ijsu Awie] prmpUjnIk s`cy siqgurU (nwnk)qIjy pwiqswh jI &urmwauNdy hn:- ijs pRymI dw mn, niSAW ivkwrW AOguxW v`loN Awie ky Bwv ht ky, ikRpw idRstI krn vwly ndrI s`cy siqguru dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW nwl imlY, vw ijs pRymI nMU, s`cy siqguru swihb jI, (ndrI)myhr krky, Awie ky imly hn, aus ny s`cy siqgurW qoN scu rUpI (mdu)Srwb (pweIAY)pweI hY[ sdw swihb kY rMig rhY mhlI pwvY Qwau] 1] prmpUjnIk s`cy siqgurW dI b^SI s`c rUpI Srwb pIx vwlw sdw (swihb) mwlk vwihgurU jI (kY)dy (rMig)AnMd pRym sihq s`c rUpI nSy ’c msq byprvwh (rhY)rihMdw hY[ vwihgurU jI dy gursbd rUpI (mhlI) mihlW ’c (Qwau) QW itkwxw (pwvY)pwauNdw hY[ AMimRq-rUp gurbwxI dw ^Ub AiBAws krn qoN, prmpUjnIk s`cy siqgurW dI ShIdI iDAwn pRwpq huMdw hY, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ

Page 222: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 222

swihb jI Awp ndr krky mn nMU Awpxy s`cy crn-kmlW ’c joV lYNdy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI JUTI Srwb iqAwgx leI ieh hukm krdy hn:- ieh prmpiv`qR Sbd cyqy krky AiBAws krn nwl, s`cy siqgurU swihb jI Srwb dy gMdy kItwxU sRIr ’coN mwr idMdy hn[ s`cy siqgurW dI vYrwgmeI ShIdI dw jwp ies poQI iliKAw hY[ ShIdI jwp qy ieh Sbd lgwqwr FweI GMty in`q jpxw[ s`cy siqgurW dI Agm Apwr imhr dw sdkw, kmlI BYVI JUTI Srwb Cu`t jwvygI[ Awpxy Coty b`cy nUM cyqy krw ky bwr 2 suxoN jI[ ShIdI jwp qy ieh Sbd ArQ hryk sRI gurduAwry swihb jI ivKy ilK ky sjwau jI[ jy koeI Srwb pIx nUM khy qW s`cy siqgurW dy pUrn pRym inscy Brosy nwl ieh Sbd suxwau s^q ho ky kho, “s`cy siqgurW dw hukm nhIN[ ”

durmiq mdu jo pIvqy; ibKlI piq kmlI] rwm rswieix jo rqy; nwnk sc AmlI] 4] ) jo ( durmiq)KotI miq vwly mdu (pIvqy)pINdy hn, auh (ibKlI) vysvw dy piq kMjr hn, aun@W dI bu`D kmLI hY[ kbIr BWg mwCulI surw pwin; jo jo pRwnI KWih] qIrQ brq nym kIey; qy sBY rswql jWih] )AMimRq kw vwpwrI hovY; ikAw mid CUCY Bwau Dry] 2] gur kI swKI.AMimRq bwxI; pIvq hI prvwxu BieAw] (360) pRwn suKdwqw jIA suKdwqw; qum kwhy ibswirE AigAwnQ] hoCw mdu cwiK hoey qum bwvr; dulB jnmu AkwrQ] 1] ry nr; AYsI krih ieAwnQ] qij swrMgDr BRim qU BUlw; moih lpitE dwsI sMig swnQ] 1] (1001) prmpiv`qR gurbwxI ’c Bgq rivdws swihb jI qwVnw krdy hn, ik Srwb BwvyN gMgw jl dI bxI hovy, prmysr dy ipAwry sMq Bgq, ies nUM kdy BI nhIN pINdy[ Srwb dy brwbr hor koeI vsqU Apiv`qR nhIN[ jy ies ’c gMgw jl BI pw leIey qW BI ieh pivqR nhIN ho skdI[ sursrI sll ik®q bwrunI ry; sMq jn krq nhI pwnµ] surw ApivqR nq Avr jl ry; sursrI imlq nih hoie Awnµ] 1] (1293) sloku mrdwnw 1] kil klvwlI kwmu mdu; mnUAw pIvxhwru] k®oD ktorI moih BrI; pIlwvw AhMkwru] mjls kUVy lb kI; pI pI hoie KuAwru] ) iequ mid pIqY nwnkw; bhuqy KtIAih ibkwr] ) Srwb qmwkU jUAw corI XwrI ien so hyq n krY[ kusMgq mMdI sB prhrY] (BweI kysr isMG iC`br)

108.vwihgurU] SrwbI mlUky dI mOq swKI:- ipMf sRI KfUr swihb jI (sRI AMimRqsr) nUM prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU AMgd dyv swihb jI ny vswieAw hY[

Page 223: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 223

ie`Qy s`cy siqgurU vwihgurU qIjy pwiqswh jI ny, Apxy AqI ipAwry pRIqm prmpUjnIk dUjy pwiqswh jI dI bwr@W vryH SuB s`cI syvw kIqI[ ie`Qy nON siqgurW ny

Awpxy s`cy crn pwey hn[ pUrn bRhmigAwnI bwbw gurmuiK isMG jI pitAwly vwly ieh bcn kihMdy, “sRI KfUr swihb jI sRI hzUr swihb jI, sRI hzUr swihb jI sRI KfUr swihb jI[ ” ieauN sRI hzUr swihb jI nwl qulnw krdy[ cODrI mlUky ny, prmpUjnIk s`cy siqgurU dUjy pwiqswh jI nUM pRym bynqI kIqI, “hy grIb invwj jI! ijvyN Anyk jIAW dy rog ingHw pw ky mytdy hoN, prm ikRpwlqw krky myrI imrgI BI htwau jI[ ”koit bRhmMfW dy mwlk s`cy siqgurW ikhw, “Srwb iqAwg, siqsMg ’c Aw ky syvw kirAw kr, DMn gurU nwnk dyv swihb jI imrgI htw dyxgy[ ” bcn mMnxy krky imrgI ht geI[ 7 swl Srwb C`fI r`KI, brIk 2 kxI vrS rhI sI, kusMgIAW nwl rL ky, Srwb pI ky Apxy cubwry ’qy cV@ igAw, koTy ’qoN if`gidAW hI isr Pu`t igAw[ Srwb pIx nwl swrI dunIAW qy inqwpRqI AnykW hI mOqW qy Gor iBAwnk zor zulm au~gr pwp hr smyN huMdy rihMdy hn[

108 aUVw. prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI v`loN sonw pihnx dI s^q mnwhI[

jy khIey sonw grj swrdw hY, qW gupq r`iKAw jw skdw hY, jW lwkr c r`Ko jI, Awpxy Gry sonw nw r`Ko[ prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny prmpiv`qR sRI Awsw jI dI vwr c sRb`q dy Bly dw aupdyS b^iSAw hY:- kUVu suienw kUVu rupw; kUVu pYn@xhwru] (468) BweI! (suienw) sonw (kUVu) JUTw hY, (rupw) cWdI BI (kUVu) JUTI hY, sonw cWdI hIry jvwhrwq Awid (pYn@xhwru) pihnx vwlw BI (kUVu) JUTw hY[ ien@W nUM pihn ky s`cy pwiqswh jI dI s^q nrwzgI nhIN lYxI cwhIdI[

hIry gihxy pihn ky, sRIr hMkwr ivkwr c pIVq rihMdw hY, ivkwr BogidAW Kp 2 ky tut jWdw hY[ sony krky byAMq n`k kMn sRIr v`Fy jw cu`ky hn[ dunIAW ’qy byAMq hI fwky pY cuky hn[ nIc cMfwlW ny cWdI dy rupeIAW leI Bgq jYdyv jI dy h`Q v`F idqy sn[ pwpI gMgU ny mohrW dI KurjI dy lwlc c, Coty swihbzwidAW nUM srhMd ivKy, nIh ’c icxvw idqw[ byAMq hI rwjy, rwijAW nwl lV mry hn[ XQw:- iesu jir kwrix GxI ivguqI; iein jr GxI KuAweI] pwpw bwJhu hovY nwhI; muieAw swiQ n jweI] (417)

Page 224: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 224

sdIAW qoN gihixAW krky krjweI ho ky, sUd dy rhy hn[ jwiedwd vyc ky SwdI krdy hn[ gRIbI kwrn nOjuAwn bcIAW dI SwdI nhIN huMdI[ gRIb mwpy vD

^rc krky, buFypy ’c duK Bogdy hn[ gihixAW ’c surq rihxy krky s`p jUn imldI hY[ XQw:- AMiq kwil jo lCmI ismrY; AYsI icMqw mih jy mrY] srp join; vil vil AauqrY]

keI mulMmy dy gihxy pw ky T`gI mwr lYNdy hn[ gihixAW dy lYx dyx dy vwDy Gwty krky, Awpo iv`cIN lVdy mrdy JUrdy rihMdy hn[

gihxy, vwihgurU jI dy nwmu jI dI pRwpqI ’c ivGn hn[ XQw:- rsu suienw rsu rupw kwmix; rsu prml kI vwsu] rsu GoVy rsu syjw mMdr; rsu mITw rsu mwsu] eyqy rs srIr ky; kY Git nwm invwsu]

vwihgurU prmpUjnIk siqgurU dUjy pwiqSwh jI ny, AwpxI AqI ipAwrI b`cI bIbI Amro jI Aqy prmpUjnIk vwihgurU siqgurU qIjy pwiqSwh jI ny AwpxI ipAwrI b`cI bIbI BwnI jI dy gihxy nhIN pwey[ ndr krky Bwau BgqI pRym nwm rUp s`cw gihxw hI b^iSAw[ ies jr c idl idmwZ K`cq ho ky, sRIr rogI duKI, klyS dy v`s pey hI rihMdy hn[ s`cy pwiqswh jI ny ies dy iqAwg dw BI iqAwg kIqw hY[ XQw:- moqI q mMdr aUsrih; rqnI q hoih jVwau] ksqUir kuMgU Agir cMdin; lIip AwvY cwau] mqu dyiK BUlw vIsrY; qyrw iciq n AwvY nwau] ) jy DrqI sB kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY. Avru n BwieAw rwm]

vwihgurU prmpUjnIk pMjvyN pwiqSwh jI dy mihl jgq mwqw gMgw jI nUM SwhUkwrnIAW ny gihxy pihnx nUM ikhw, mwqw jI ny ieh g`l prmpUjnIk siqgurU swihb jI nUM d`sI[ prmpUjnIk s`cy pwiqswh jI ny gihxy pihnx dI vwSnw mytx leI, jmW jUnW qoN Cufwaux leI, sRb`q dy Bly leI Awid AMg 250 ’qy gauVI bwvn AKrI bwxI hI SuB sucw gihxw b^iSAw, so, jn nwnk; AMiq vwr nwmu ghxw] (375) Anuswr nwm hI gihxw hY[

108 AYVw.sony krky d`C pRjwpiq dI mOq:- ien@W nUM joqSIAW ny d`isAw, “Awp jI ny ipCly jnm c AwpxIAW s`q lVkIAW Axiv`D ivAwhIAW sn, ijs krky Awp jI nUM c`kRvrqI rwj dI pRwpqI hoeI hY[ ” ieh sux ky rwjy ny sMklp kIqw, “myry ds hzwr lVkI hovy, ijn@W nUM Axiv`D ivAwhvW[ ” ds hzwr lVkI ho geI[ bRhmw jI ny nwrdmunI jI nUM ikhw, “qUM aus nUM jw ky kih ik qUM AYfw v`fw

Page 225: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 225

rwjw ho ky lVkIAW nUM KwlI qoryN, qW qyrI SoBw nhIN, hOkw lYxgIAW, n`k kMn ivMn@ ky, sony nwl l`d ky qor[ ” sony nwl l`D ky ivAwhIAW, ijs dw BwrI pwp l`gw, sB puMn nws ho gey[ sqI, iSv jI nUM ivAwhI sI[ rwjy ny j`g kIqw, rwjy ny iSv jI dw Bwg nw r`iKAw[ sqI ny gusy nwl Agn kuMf c CwL mwrI[ iSv jI ny Awpxy (gx) dws bIr B`dR nUM Byj ky, Awpxy shury dw isr vFwA idqw[ so n`k kMn ivMn@xy krky, isr qy rwj nSt ho igAw[

108 eIVI.prmpUjnIk siqgurU dsvyN pwiqswh jI v`loN sony dy iqAwg dy Ascrj ivsmwd kOqk:- pRym Bytw Awey do sunihrI suMdr kM|x, prmpUjnIk mwqw gujr kOr jI ny Awpxy AqI ipAwry lwl jI dy pw idqy[ Ascrj ivsmwd kOqk krn vwly, prmpUjnIk bwlw pRIqm jI ny ie`k kM|x goibMd Gwt c sut idqw[ mwqw jI ny puiCAw, “lwl jI! kM|x ik`Qy hY?” qW Awp jI ny dUjw kM|x sutidAW ikhw, “ie`Qy su`itAw hY[ ” sony dw iqAwg kIqw, Awpxy ipAwry is`KW nUM srb loh dI mhwn b^iSS kIqI[

108 s. dUjw kOqk:- bwlw pRIqm s`cy siqgurU swihb jI ny ikhw, “dwsn dws ny CyqIN qoN CyqIN pMjwb jwxw hY[ ” mwqw jI ny s`cy siqgurW dw ic`q luAwaux leI bulwkI dws msMd qoN s`q sO qoLy sony dI suMdr sunihrI pwlkI bxvweI[ Awp jI iv`c nhIN bYTy[ pwlkI l`kVW ’qy rKvw ky A`g luAw idqI[ isrP s`qR qoLy hI inkly[ AMqrjwmI gurU pRIqm jI ny CL PV ilAw[ s`cy pwiqswh nwl CL krn vwlw hor iksy dw kI Blw krygw? ies krky pUrn siqgurU swihb jI ny sonw pihnxw mn@w kIqw hY[

108 h.Kot pwaux dw hor idRStWq:- ie`k rwjy ny AwpxI ingrwnI c sony dw hwQI bxvw ky, suinAwr nUM puiCAw, “kI ies c BI imlwvt hY?” A`goN ikhw, “hy rwjn! ieh qW swrw hI nklI hY[ ” hYrwn ho ky kwrn puiCAw, qW d`isAw, “ijs pwxI c AslI hwQI Doxw sI, aus c ieh nklI hwQI mYN pihlW hI r`K idqw sI[ Dox vyly bdlI kr ilAw sI[ ” “vwh! Eie mW idAw Syrw! mW dIAW murkIAW c imlwvt kr idMdw hY[ ” XQw:- sonw gFqy; ihrY sunwrw] 2] (873)

vwihgurU] ijhVy suinAwr gurmuiK Bgq ipAwry hn, aun@W leI ieh bcn nhIN[

Page 226: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 226

108 k.ij`Qy sonw hY au~Qy kljug hY:- nyk swaU DrmI pRICq rwjy dy sony dy mukt ’qy kljug m`KI dw rUp Dwr ky bYT igAw, ijs krky rwjy dI miq mwrI geI[ rwjy ny DnuS dy goSy nwl mirAw s`p cuk ky, smwDI c bYTy ibBWfv munI jI dy gL c pw idqw[ munI dy pu`q sirM|I irKI dy srwp krky, q`Ck nwg dy fMgxy krky rwjw s`qW idnW c hI mr igAw[ sonw rwjy dI mOq dw kwrx bixAw[

vwihgurU] pwpI mihmUd gznvI ny somnwQ mMdr dIAW sony dIAW mUrqIAW qoVIAW, hIry jvwhrwq BI luty[

sony krky, Dwrimk AsQwnW dI ibAdbI ho cu`kI hY, ies krky prmpUjnIk Dwrimk AsQwnW ’qy sonw nhIN lwauxw cwhIdw[

hukm mMn ky sonw iqAwgo[ qlwk bhuq huMdy hn, b`cI dy nwm mwieAw iPks kro[

108 K.sony dy iqAwg leI ienW@ pdW dy ArQW c ic`q lw ky pMj sO vwr in`q AiBAws kro:- soien lMkw soien mwVI; sMpY iksY n kyrI] 5] (155) prmpUjnIk s`cy pwiqswh jI dy pRymI SrDwlU sony c ic`q nhIN lwauNdy[ XQw:- jy DrqI sB kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY. Avru n BwieAw rwm] (444) qlY kuMcrIAw; isir kink CqrIAw] hir Bgiq ibnw; ly Drin gflIAw] 2] (385)

suienw rupw pwp kir kir sMcIAY; clY n clidAw nwil] ivxu nwvY nwil n clsI; sB muTI jm kwil] 27] (756) lMkw gFu; sony kw BieAw] mUrKu rwvnu; ikAw ly gieAw] (1158) kink kink pihry bhu kMgnw; kwpru BWiq bnwvYgo] nwm ibnw siB PIk iPkwny; jnim mrY iPir AwvYgo] 5] (1308) suienw rupw sMcIAY; mwlu jwlu jMjwlu] sB jg mih dohI PyrIAY; ibnu nwvY isir kwlu] (63) lK tikAw ky muMdVy; lK tikAw ky hwr] ijqu qin pweIAih nwnkw; sy qn hovih Cwr] (464) suienw rupw sB Dwqu hY; mwtI ril jweI] ibnu nwvY nwil n cleI; siqguir bUJ buJweI] (1012) kbIr kMcn ky kuMfl bny; aUpir lwl jVwau] dIsih dwDy kwn ijau; ijn min nwhI nwau] 4] (1364)

ien@W pdW dy ArQW c ic`q lw ky pMj sO vwr in`q AiBAws kro, DMn siqgurU swihbwn jI dIAW kurbwnIAW, au~bldI dyg AMdr bYTxw, sIs kurbwn krnw, srvMs kurbwn krnw Awid cyqy krky siqgurU swihbwn jI dy ipAwr siqkwr c bcn mMn ky sonw iqAwgo, Awpxy Gr sonw nw r`Ko, corW qoN bco[

Page 227: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 227

ie`k qoLw sonw vyc ky mwieAw bYNk c r`KIey qW cwLI swl ’c bhuq rupY ho jWdy hn[

109.prmpUjnIk prmpiv`qR pMj q^q swihbwn jI, au~QoN dy prmpUjnIk sRI gurduAwry swihbwn jI Aqy prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dIAW Amolk SSqR vsqUAW, sRI gurduAwry swihbwn jI dy drSn XwqRw smyN ieh pwk poQI swihb jI nwl iljwau sRI gurduAwry swihbwn jI bwry pV@ ky s&l XwqRw kro jI:- AMimRq Ckx mgroN pihlI vwr pMjW q^qW ’qy jw ky, svw ruipAw golk ’c pwau qy svw dI dyZ krwau jI, mihMgweI Anuswr v`D BI ho skdI hY[

109 aUVw.prmpUjnIk prmpiv`qR sRI Akwl q^q swihb jI (Akwl buMgw) sRI gurduAwry swihbwn jI qyeI hn:- prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny, prmpUjnIk hrIrUp sRI hirmMdr swihb jI dy siqkwr nUM muK r`KidAW drSnI ifauFI qoN s`jy h`Q swhmxy 1665 ib: ’c rcy[ jo p`Cm ’c SoBnIk ho rhy hn[ Awp jI ie`Qy svyry Swm suMdr dIvwn sjwauNdy[ rwgIAW FwfIAW duAwrw Aqy Awp, siqsMgq jI nUM bIr-rsI siq Drm dw prmpiv`qR s`cw aupdyS suxw ky, drSn b^S ky inhwl krdy[ sRI Akwl buMgw swihb jI pMQk j`QybMdI dw kyNdr hY[ gurU pMQ jI ie`Qy mu`F qoN gurmqy soDdy Awey hn[ ie`Qy prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb qy aun@W dy AiqAMq ipAwirAW DrmvIr ShIdW dy Amolk SsqRW dy drSn BI sRI rhrwis swihb jI ip`CoN inqwpRqI krwey jWdy hn[

vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI dy suMdr Amolk SsqR:- mIrI pIrI dIAW do sRI swihbW, 2 hor ikRpwnW[ ) ie`k gurj soLW syr p`ky dI jo prmpUjnIk mwqw suMdr kOr jI ny, DrmvIr j`sw isMG jI nUM b^SI sI[ ie`k ikRpwn ijhw SsqR, ie`k ktwr qy ie`k pyS-kbz[

vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurU pRBU dsvyN pwiqSwh jI dI ie`k sRI swihb, do qIr ijn@W dI muKI nwl ie`k 2 qoLw sonw hY, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dy hzUrI syvk sUrbIr bhwdr XoDy bwbw audy isMG swihb jI dy ie`k sRI swihb qy ien@W dy BweI ShId bwbw bic`qR isMG swihb jI dw ds syr p`ky dw ie`k KVg[

vwihgurU] prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy ShId bwbw dIp isMG swihb jI dw ie`k duDwrw KMfw, ie`k pyS-kbz, ikRpwn ijhw ie`k SsqR, ie`k psqOl, ie`k KMfw

Page 228: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 228

drimAwnw, do ikRpwnW, do Coty KMfy, ie`k c`kR v`fw, ie`k Cotw[ prmpUjnIk s`cy ShId bwbw jI dy sIs ’qy sjwaux vwlw ie`k c`kR[ vwihgurU] bwbw gurbKS isMG swihb jI ShId dw duDwrw KMfw qy ie`k psqOl[ vwihgurU] ien@W prmpUjnIk mhWpurKW dy ie`k 2 sRI swihb jI hn:- bwbw buFw swihb jI, BweI jyTw swihb jI, bwbw krm isMG swihb jI ShId, bwbw ibDIcMd swihb jI[ vwihgurU] ie`k ktwr prmpUjnIk bwbw AjIq isMG swihb jI, ie`k ktwr prmpUjnIk bwbw juJwr isMG swihb jI[ vwihgurU] duDwrw KMfw, bwbw nOD isMG swihb jI[

vwihgurU] hy gurmuiK ipAwirE! prmpUjnIk sRI siqgurU swihb jI in`q 2 sRI hirmMdr swihb jI dy drSn b^Sx, jdoN ieh suBwgw smW pRwpq hovy, qdoN Ajwieb Gr qy smUMh gurduAwirAW dy drSn qy pMjW sRovrW dw ieSnwn zrUr hI kro jI[ 2.vwihgurU prmpUjnIk sRI QV@w swihb jI, gurduAwrw sRI du`K-BMjnI swihb jI dy brwbr hn, prmpUjnIk s`cy siqgurU cOQy pwiqSwh jI qy prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ie`Qy sj ky sRI sRovr swihb jI dI SuB s`cI syvw krwauNdy ismrn krdy sn[ ie`Qy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny sRI goieMdvwl swihb jI qoN prmpUjnIk cOhW siqgurW dy gurbwxI jI ilAw ky sjw ky rYx svweI kIrqn BI krvwey sn[ ; AMimRqsru isPqI dw Gru] )Anuswr s`cKMf sRI AMimRqsr swihb jI dy s`cy suMdr nUrI prmpiv`qR drSn ieSnwn jI kw iDAwn Dr ky, ^wlsw jI, bolo jI vwihgurU] 3.vwihgurU siqgurU qIjy pwiqSwh jI dI AwigAw Anuswr DMn s`cy siqgurU cOQy pwiqSwh jI ny, 1621 ib:nUM quMg, gumtwlw, sulqwnivMf ipMfW pws, sRI sMqoKsr swihb jI Kudvwey, jo s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny 1645ib:sMpUrn kIqy[

vwihgurU] 1631ib:’c prmpUjnIk s`cy siqgurU cOQy pwiqSwh jI ny s`cy siqgurU qIjy pwiqSwh jI dI AwigAw nwl prmpiv`qR prmpUjnIk gurU kw c`k n`gr vswieAw[ Awpxy rihx leI gurU ky mihl rcy[ aun@W dy cV@dy pwsy 1634 ib: ’c siqgurU rwmdws sr Kudvwey[ vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny 1638 ib: nUM gurqw ’qy sj ky s`cy ipqw jI dy n`gr Aqy qwl dI SuB s`cI su`cI syvw bVy hI singD pRym BwrI auqSwh au~dm pRwkrm bl nwl AwrMBI[ nyk swaU gurmuiK pRymI in`qnymI Drm ikRqI guris`KW gRIbW nUM bulw ky, aun@W dI m`dd krky ie`Qy vswey[ aun@W dy isr ’qy imhr BirAw h`Q r`K ky kQw kIrqn

Page 229: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 229

ismrn s`cw nwm b^iSAw[ ies n`gr nUM vswaux iv`c pRymIAW ny AiqAMq ipAwrI SuB s`cI inSkwm syvw kIqI[

vwihgurU] 1643 ib: c, 500 Put lMmw, 490 Put cOVw, 17 Put fUMGw sr p`kw krnw AwrMiBAw[ nwm sRI AMimRqsr swihb jI r`iKAw, ijs krky n`gr dw nwm BI ieho hI pY igAw[

vwihgurU] 1 mwG 1645 ib: nUM prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvy pwiqSwh jI ny qwl ’c hrI rUp sRI hirmMdr swihb jI dI Ac`l nINh r`KI[ XQw:- Aibcl nIv DrweI siqguir; kbhU folq nwhI] ) Aibcl nIv DrI gur nwnk; inq inq cVY svweI] drSnI ifauFI drvwjy qoN sRI hirmMdr swihb jI q`k pul, 240 Put lMmw Aqy 21 Put cOVw hY[ ijs dy hyTW 38 surgduAwrIAW hn[ vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR sRI hirmMdr swihb jI ivKy A`Ty pihr AMimRq AKMf kIrqn huMdw hY[ ie`Qy prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny ivswKI dw Aqy prmpUjnIk bwby buFy swihb jI ny, s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI dy gvwlIAr qoN vwips Awaux qoN joVmylw AwrMB kIqw[

vwihgurU] sRI AMimRqsr swihb jI rwq rihx dw smW imly qW v`fy qVky do vjy hrI rUp sRI drbwr swihb jI ’c jw ky, AMimRq kIrqn zrUr hI suxo jI[ vwihgurU] 1818 ib: nUM AqI AhMkwrI mhwn pwpI mhW cMfwl Aiq ibkrwl mhW ksweI SudweI BUq byqwl AihmdSwh d`urwnI ny, hrI rUp prmpUjnIk prmpiv`qR sRI hirmMdr swihb jI nUM bwrUd nwl aufw ky sRovr pUr idqw[ prmpUjnIk sRI hirmMdr swihb jI dI ie`t ies nIc pwpI dy n`k ’qy v`jI, ijs krky plm dOV geI[ AiqAMq kSt Bog ky mirAw[

vwihgurU] prmpUjnIk ipAwry ^wlsy jI ny, 1821 ib: nUM, mhwn sUrbIr XoDy srdwr j`sw isMG jI AwhlUvwlIey h`QoN nINh rKvweI Aqy BweI dysrwj jI dI mwr&q kuJ vir@AW ’c pihlW vWg hI prmpUjnIk sRI hirmMdr swihb jI swj idqy[

vwihgurU] Syry pMjwb mhwrwjw rxjIq isMG jI ny 1859 ib: ’c prmpiv`qR ies Sihr ’qy kbzw kIqw[ sMgmrmr qy sony nwl prmpUjnIk sRI hirmMdr swihb jI ^Ub sjwie[ prmpUjnIk cOQy pwiqSwh jI dy prmpiv`qR s`cy nwm ’qy sRI rwm

Page 230: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 230

bwZ Aqy prmpUjnIk siqgurU sRI klgIDr swihb jI dy SuB s`cy nwm ’qy sRI goibMdgV@ iklw iqAwr krvwieAw[

vwihgurU] prmpUjnIk gurU pMQ jI ny ^wlsw kwilj 1892 ib: ’c lhOr sVk ’qy bxwieAw[

vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dI ieh n`grI lhOroN 33, klk`qy qoN 1232, bMbeI qoN 1260, krwcI qoN 816 mIl hY[ vwihgurU] Amolk vsqUAW ijn@W dw gurpurbW nUM jlO lwieAw jWdw hY:- vwihgurU] cwnxI:- hYdrwbwd d`Kx dy inzwm ny mhwrwjw rxjIq isMG nUM Bytw kIqI sI[ ien@W ny suMdr Amolk jwx ky siqgurU swihb jI dy drbwr ’c Bytw kIqI, jo gUV@y lwl rMg dI mKmlI qy moqIAW nwl jVI hoeI hY[ vwihgurU] jVwaU ishrw:- (sihzwdw Syr isMG jI dw) ies ’c pYNqI lVIAW qy 108 su`cy moqI hn[

vwihgurU] jVwaU CqR:- ieh CqR BI moqIAW nwl jiVAw hoieAw hY[ ies ’qy mor dI Skl bhuq hI suMdr bxI hoeI hY[ ijs dI grdn nIlm dI qy cuMJ ’c moqIAW dI mwLw hY[ vwihgurU] cMdn dw Amolk cOr:- muslmwn &kIr ny SrDw pRym Bwvnw nwl 7 swl ’c s`q mx cMdn coN qwrW k`F ky iqAwr kIqw[ vwihgurU] cwr joVIAW, ie`k Awsw, do mwLW, do c`kR, do p`Ky, pMj khIAW, ieh sB sony dIAW hn[ ieiq Awid hor byAMq sm`grI hY[ vwihgurU] jlO dy gurpurb:- prmpUjnIk mh`lw 1 Avqwr, k`qk SudI pUrnmwSI[ prmpUjnIk mh`lw cOQw Avqwr, k`qk vdI dUj[ prmpUjnIk mh`lw Cy gurqw g`dI, jyT vdI AstmI[ prmpUjnIk mhlw 10 Avqwr, poh SudI s`qvIN[ prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dw pihlw pRkwS BwdRoN SudI eykm[

vwihgurU] prmpUjnIk mhwn, pivqR pivqR; pivqR punIq] )4..s`cKMf vwihgurU srUp sRI koTVI swihb jI:- prmpUjnIk prmpiv`qR sRI Akwl q^q swihb jI dy ^`by pwsy hn[ siqgurU pMjvy pwiqSwh jI ny ieh AsQwn rcy, ij`Qy prmpUjnIk siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI suMdr plMGy ’qy ibrwjmwn kIqy[ prmpUjnIk sRI hirmMdr swihb jI qoN ilAw ky hux BI kIqy jWdy hn[

vwihgurU] prmpUjnIk sRI kOlsr swihb jI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny mwqw kOlW jI dy nW ’qy 1683 ib: nUM rcy jI[

Page 231: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 231

4.vwihgurU] prmpiv`qR prmpUjnIk sRI ibbyksr swihb jI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny ibbykI ibhMgmW dy invws leI sMmq 1685 ’c rcy[ ie`Qy Awp jI suMdr dIvwn sjw ky, ibbyk vIcwr dIAW prmpiv`qR SuB vIcwrW suxwauNdy[

5.vwihgurU] prmpiv`qR prmpUjnIk sRI rwmsr swihb jI ivKy mh`ly pMjvyN ny 1659-60 ib:’c, prmpUjnIk siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI rcy[ sRI gurU gRMQ swihb jI dy ieqhws ’c pV@o[

6.vwihgurU] prmpiv`qR prmpUjnIk BweI mMJ jI dy ^Uh swihb jI:- sulqwnivMf (sRI AMimRqsr swihb jI) ’c hn[ Awp jI ny 1642 ib:nUM prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI dy s`cy crnkml Do ky pIqy[ Awp jI l`kVW dw Bwr isr ’qy cu`kI AwauNdy sn, hn@yrI kwrx ies ^Uh ’c if`gy[ l`kVW isr ’qy cuk ky KV@y rhy[ pRym for dy b`Dy prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI gurqw-isMGwsx qoN au~T ky B`jy Awey[ ien@W nUM ^Uh ’coN k`F ky CwqI nwl lw ky, ieh vr b^iSAw:“mMJ ipAwrw gurU nUM, guru mMJ ipAwrw] mMJ gurU kw boihQw, j`g lMGxhwrw] ” prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb ikhw, “vr mMgo[ ”AqI ipAwrI is`KI mMgI qy ikhw, “hy gRIb nvwj jI! is`KW dI AYsI s^q prK n kirE[ ”DMn kmweI, is`KW leI ieh mMg mMgI, roim roim krky sdw AnMq nmskwr[

(ShId gMj)ShIdI AsQwn[ )7.prmpiv`qR prmpUjnIk ShId gMj bwbw gurbKS isMG swihb jI:- prmpUjnIk prmpiv`qR sRI Akwl q^q swihb jI dy ipCly pwsy hn[ ien@W dw ipMf lIl (AMimRqsr) sI[ sMmq 1818 nUM sRI hirmMdr swihb jI dy siqkwr nUM kwiem r`Kx leI, qIh sUrbIr bhwdr isMGW smyq AihmdSwh mUrK AiBmwnI dI vIh hzwr &Oj nwl Drm XuD krky ShId hoey[

8.prmpUjnIk gurduAwrw bwbw At`lrwey swihb jI:- prmpUjnIk bwby swihb jI ny prmpUjnIk s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI dw prmpiv`qR bcn isr m`Qy ’qy mMnidAW Awpxw sRIr iqAwigAw, ijs ’qy prm pRsMn ho ky prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb ny vr b^Sy[ “ieh Sihr dw koqvwl hovygw, ies dy AsQwn dI bhuq mMnqw pUjw hovygI[ ”

9.prmpiv`qR ATsiT qIrQ:- koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI sr dy iknwry sRI du`K-BMjnI

Page 232: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 232

byrI dy K`by sRI QV@w swihb jI hn, ien@W dy K`by ieh qIrQ hY[ prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny rwmklI rwg ’c ATsiT qIrQ; jh swD pg Drih] Sbd ie`Qy aucwirAw sI[ ies AsQwn ’qy prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly dUjy qIjy cOQy pMjvyN CyvyN s`qvyN A`TvyN nOvyN pwiqSwh jI ny prmpiv`qR s`cy crn-kml pwey hn[ ie`Qy ieSnwn krny krky smUMh qIrQW dy ieSnwn qoN AiDk PL pRwpq huMdw hY[

10..prmpUjnIk gurduAwrw BweI swl@o swihb jI dI Drmswlw:- gurU ky bzwr pws ieh Dwrimk AsQwn hY[ ieQy sj ky prmpUjnIk vwihgurU siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI siqsMgq jI nUM inhwl krdy[ gurmuiK mhWpurS BweI swl@o jI siqgurU cOQy pwiqSwh jI dy Kws pRymI AinMn is`K hoey hn, ijn@W ny prmpUjnIk

vwihgurU pMjvyN pwiqSwh jI dy smyN sRI AMimRqsr swihb dy rcx dI v`fI Gwl

GwlI[ ieh sRI AMimRqsr swihb jI dy koqvwl sn[ 1685 nUM smwey, s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny h`QIN sskwr kIqw[ Drmswlw dy pws ien@W dI smwD hY[

prmpUjnIk hir kI pauVI:- prmpUjnIk hrI rUp sRI hirmMdr swihb jI dy ipCly pwsy hY jI[ prmpUjnIk vwihgurU siqgurU pMjvy pwiqSwh jI ny Awpxy prmpiv`qR hsq kmlW nwl ieQoN hI sRovr dI syvw AwrMBI, sMpUrnqw qoN mgroN, ieQoN hI sB qoN pihlW AMimRq dw cULw ilAw[

11.prmpUjnIk gurduAwrw swihb gurU ky mihl:- prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny sMpUrn kIqy[ prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU cOQy pMjvyN CyvyN Aqy nOvyN pwiqSwh jI ie`Qy bhuq smW rhy[ hux BI hwzr hn[ ie`Qy hI prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI dw prmpiv`qR Avqwr hoieAw[ )12.prmpUjnIk gurduAwrw sRI cur`sqI AtwrI swihb jI:- Sihr ’c gurU ky bzwr dy isry ’qy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI dw AsQwn hY[ s`cy pwiqswh jI ie`Qy Aw ky ismrn krdy sn[ prmpUjnIk sRI sMqoKsr swihb jI:- s`cy siqgurU qIjy pwiqSwh jI dI AwigAw nwl, ieh sRovr siqgurU cOQy pwiqSwh jI ny putwey, ijn@W nUM siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny sMpUrn kIqw[ prmpiv`qR sr dI SuB s`cI syvw smyN vwihgurU s`cy siqgurU swihb jI ijs twhlI swihb jI hyTW ismrn ’c lIx huMdy, au~Qy s`cy swihb

Page 233: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 233

jI dy vwievIkox Bwv au~qr p`Cm ivckwr prmpUjnIk gurduAwrw sRI twhlI swihb jI hn[ 1 P`gx nUM joV mylw sjdw hY[ )

gurduAwrw sRI QV@w swihb jI:- prmpUjnIk s`cKMf sRI drbwr swihb jI dI pRkrmW ’c gurduAwrw duK-BMjnI swihb jI dy nwl s`cy siqgurU qIjy pwiqSwh jI Aqy prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI dy sRI gurduAwrw swihb jI hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU qIjy pwiqSwh Aqy cOQy pwiqSwh jI ie`Qy ismrn ’c lIx huMdy Aqy sRI sRovr swihb jI dI SuB s`cI syvw krwauNdy[

13.gurduAwrw sRI QV@w swihb jI pwiqswhI nOvIN:- prmpUjnIk s`cy siqgurU

nOvyN pwiqSwh jI gurqwg`dI pRwpqI mgroN, AiqAMq SrDw pRym Dwr ky, bwby bkwly swihb jI qoN hrI rUp suMdr sRI drbwr swihb jI dy suMdr s`cy drSnW nUM Awey[ loBI msMd drSnI ifauFI sRI drbwr swihb jI dy bUhy bMd krky cly gey[ pRB myry Eie; bYrwgI iqAwgI] Anuswr koit bRhmMfW nUM iKmw b^Sx vwly pUrn vYrwgI iqAwgI rom 2 krky iKmw ’c lIx s`cy siqgurU swihb jI, ie`Qy sj kyy ismrn kIqw[ ieh prmpUjnIk sRI Akwl q^q swihb jI dy s`jy pwsy hn[ mwG SudI pUrnmwSI nUM, prmpUjnIk siqgurU nOvyN pwiqSwh jI dy ShIdI idn ’qy joV myly huMdy hn[

14.gurduAwrw sRI dmdmw swihb jI pwiqSwhI nOvIN:- mwl mMfI dy pws hn[ prmpUjnIk sRI QV@y swihb jI qoN au~T ky, s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny ie`Qy Aw ky ismrn kIqw[ AwpxI ipAwrI siqsMgq jI nUM prmpiv`qR SuB s`cw aupdyS drSn b^S ky inhwl 3 kIqw[

15.prmpUjnIk prmpiv`qR sRI drSnI ifauFI swihb jI:- gurU ky bzwr dy nyVy prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny, gurU rwmdws pur jI dI suMdr ifauFI bxweI sI[

16.vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI ipplI swihb jI pwiqswhI pMjvIN:- SihroN fyF mIl lhOr vwlI sVk ’qy hn[ kwbloN AweI siqsMgq jI dy suAwgq leI s`cy siqgurU swihb jI ie`Qy Awey[ ie`Qy prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU CyvyN pwiqSwh jI ny BI s`cy crn kml pwey hn[

Page 234: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 234

vwihgurU] prmpUjnIk sRI byr swihb jI:- prmpUjnIk bwbw bu`Fw jI, sRI hirmMdr swihb jI dI syvw smyN ie`Qy bYT ky SuB s`cI syvw krwauNdy sn[ ie`Qy bYT ky mzdUrW nUM qn^wh vMfdy sn, ismrn krdy sn[ 17.vwihgurU] prmpUjnIk gurduAwrw sRI mMjI swihb jI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ie`Qy suMdr dIvwn sjwauNdy, AqI ipAwrI siqsMgq jI nUM DurW dI s`cI bwxI dI kQw kIrqn suxwauNdy[ ie`Qy hI, ij`Qy hux sMgmrmr dy sohxy sRI mMjI swihb jI bxy hoey hn, sRI bwrhmwhw bwxI jI aucwry[ 18.vwihgurU] prmpUjnIk gurduAwrw sRI lwcI byrI swihb jI:- prmpUjnIk hrI rUp drSnI drvwzy dy pws sRI siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI Aqy BweI swl@o jI ies prmpiv`qR AsQwn ’qy sj ky Bjn ismrn krdy qy SuB s`cI syvw krwauNdy[ AqI AhMkwrI pwpI nIc m`sy rMGV dw gMdw isr v`Fx smyN, isrl`Q XoDy AxKIly q`q ^wlsy sUry bcn dy pUry pUrn DrmI prmpUjnIk bwbw su`Kw isMG qy mihqwb isMG swihb jI ny Awpxy GoVy ies nwl bMn@y sn[

19.vwihgurU] prmpUjnIk gurduAwrw sRI ikl@w lohgV@ swihb jI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny bxvwieAw sI[ 1685 ’c mugls KW nwl bVI BwrI sUrbIrqw nwl lVidAW 25 is`K ie`Qy hI ShId hoey sn[ vwihgurU] prmpiv`qR prmpUjnIk sRI AMimRqsr swihb jI, gLI Twkur duAwry vwlI ’c s`cy vwihgurU siqgurU hirrwey swihb jI dw, BweI hrw jI nUM b^iSAw Awsw hY[ aun@W dy spuqR BweI n`QU jI nUM prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny coLw joVw b^iSAw sI[

20.vwihgurU] prmpiv`qR prmpUjnIk gurduAwrw sRI bwbw dIp isMG swihb jI sIs gMj:- sRI qrnqwrn swihb jI vwlI sVk ’qy, sRI AMimRqsr swihb qoN kuJ iklomItR ’qy prmpUjnIk bwby dIp isMG swihb jI dy ie`Qy sIs swihb jI l`Qy sn[ 21.sIs qLI ’qy r`K ky KMfw vwhuMidAW 2 pRkrmW ’c jw ky sIs swihb jI r`Ky, au~Qy bwby jI dw buMgw hY[ 22.sRI rwmsr swihb jI dy nyVy prmpUjnIk bwby jI dy nwm ’qy sRI gurduAwrw swihb jI hn, ij`Qy bwby jI dw sskwr kIqw hY[

109 AYVw. qyeIvW gurduAwrw sRI du`K-BMjnI byrI swihb jI:- prmpUjnIk s`cKMf hrI srUp sRI drbwr swihb jI dI pRkrmw ’c suBwiemwn hn[ swKI pqIbRqw bIbI rwj kOr (rjnI) jI[ rwj puqRI huMidAW, Awpxy ipMgly pqI jI nUM

Page 235: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 235

KwrI ’c r`K ky, ipMf 2 iB`iKAw mMg ky aus dI syvw kIqI[ duK BMjnI byrI hyTW pqI jI dI KwrI r`K ky, quMg ipMf coN iB`iKAw mMgx gey[ du`K BMjnI byrI hyTW CotI CpVI ’c AMimRq sI, vswKI dI sMgrWd sI, ies ny KwrI ’c bYiTAW Ascrj kOqk dyiKAw, kW AMimRq ’c nhw ky hMs bx rhy hn[ ies ipMgly ny cwA nwl ieSnwn kr ilAw[ sRIr dw kohV dUr ho igAw[ cwA nwl ^uSI 2 KwrI mUDI krky au~pr bYT igAw[ bIbI jI iB`iKAw mMg ky Awey[ ieh h`isAw, bIbI jI ny qwV ky ikhw, “myrw ipMglw pqI ik`Qy hY?” “qyry sq nUM Bwg l`gy hn, mYN hI qyrw pqI hW[ ” ies ny ikhw, “qUM myry rUp ’qy mwVI ing@w kIqI hY, mYN siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI pws PirAwd krWgI[ ” rOLw sux ky sMgq iek`TI ho geI[ sMgq smyq gurU pRmysr jI dy s`cy crn kmlW ’c phuMcy[ prmpUjnIk siqgurU swihb jI TIk ausy AsQwn ’qy Awey, smwDI ’c bYTx qoN ieh quk idl idmwZ ’c AweI[ AMimRqsru siqguru siqvwdI; ijqu nwqY kaUAw hMsu hohY] sRI gurU jI ny ieh SuB vIcwr kIqI, DMn vwihgurU siqgurU rwmdws swihb jI ny AMimRq sRovr dI mihmw ilKI hY, ik ijs ’c nhwauxy krky kW BI hMs ho jWdy hn, ikhw, “hy v`fBwgx! qyrw ieh hI ipMglw pqI hY[ qyry pqIbRqw Drm ’qy gurU BgqI dI idRVqw ’qy prm pRsMn ho ky, DMn

siqgurU rwmdws swihb jI ny Bwg lwey hn, ijs krky siqgurU rwmdws sRovr BI pRgt ho gey hn[ ” siqgurU swihb jI ny imhr krky, ien@W dy ipqw dunIcMd nUM bulw ky ies nUM rwj BI duAw idqw[

110.vwihgurU] prmpiv`qR prmpUjnIk dUjw q^q sRI hirmMdr ptnw swihb

jI 7 gurduAwry swihbwn jI:- s`cy pRBU siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dw prmpiv`qR nmskwr Xog Avqwr AsQwn hoxy krky ^wlsy jI dy dUjy q^q pUrb ’c jgmgw rhy hn[ sRI bygmpurw nwm, vwihgurU s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny r`iKAw sI[ ie`QoN klk`qw 332, lhOr 843 mIl hY[

111.vwihgurU] sRI ptnw swihb jI ivKy prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN, dsvyN pwiqswh jI dIAW Amolk XwdW:- prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR srUp ’qy, s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny sRI mUl mMqR swihb jI ilKy hn[ ies srUp dw nwm, bVy swihb jI hY[ )vwihgurU] C`bI swihb jI Aqy prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dw Xuvw AvsQw dw ie`k suMdr ic`qR hY[

Page 236: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 236

)vwihgurU] pMGUVw swihb:- jo sony dIAW plytW nwl miV@Aw hY, ijs ’qy Awp jI bwlk AvsQw ’c ibrwjdy[ )CotI sY&:- ijs nUM bwl AvsQw ’c pihrdy)prmpUjnIk prmpiv`qR suMdr purwxw coLw[ mwqw gujrI kOr jI dI ^UhI[ )cwr qIr:- ijn@W nwl gwgRW ivMn@dy, ie`k GVy ’c qIr mwr ky s`p mwr idqw[ )gulyly dI goLI:- ijs nwl k`cy GVy BMndy[ )c`kRI:- kysW ’c sjwauNdy[ lohy dw KMfw dumwly ’c sjwauNdy[ )Cotw bwGnK KMjr kmrksy sjwauNdy[ )cMdn dw kMGw do c`kr dsqwr ’c sjwauNdy[ )hwQI dMd dy prmpiv`qR paUey[ )prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI dIAW sMdl l`kV dIAW suMdr KVwvW[ )prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN Aqy dsvyN pwiqSwh jI Aqy mwqw suMdr kOr jI dy hukmnwmy Awid[ jrmn pRYs dy, prmpUjnIk prmpiv`qR siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy 1430 AMgW dw ie`k ieMcI srUp[ )r`b rUp Bgq kbIr swihb jI dI K`fI Awid sB sMudr mnohr prmpiv`qR Amolk vsqUAW hux sRI ptnw swihb jI ivKy hn[ )2.prmpiv`qR prmpUjnIk gurU kw bwZ:- pRymI v`fBwgy rhImb^S krImb^S dy AYsy Bwg jwgy, vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI dy suMdr nUrI s`cy drSn krky inhwl ho ky ieh suMdr bwZ Bytw kIqw[ )3.prmpiv`qR prmpUjnIk sRI goibMd Gwt swihb jI:- ie`Qy s`cy pUrn siqgurU dsvyN pwiqSwh jI jl ’c bwlk coj krdy[ ikSqI ’qy gMgw dI sYr BI krdy[ ies ’c prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb ny sunihrI kM|x suty[ sonw pihnx dw pUrn iqAwg kIqw[ )4.prmpiv`qR prmpUjnIk gurduAwrw bVI sMgq swihb jI:- ie`Qy prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny Awpxy s`cy crn-kml pwey hn[

5.vwihgurU s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI jdoN sRI ptny swihb jI phuMcy, qdoN sB qoN pihlW gaUGwt mh`ly ’c, jYqml syT dI hvylI ’c prmpUjnIk s`cy crn kml pwey[ ies pRymI ny gwV@y pRym nwl SuB s`cI syvw krky prm pRsMnqw leI[

112.vwihgurU] prmpiv`qR prmpUujnIk CyvW gurduAwrw mYnI sMgq swihb

jI:- swKI, rwjw PqyhcMd Aqy rwxI mYxI jI:- q^q sRI hirmMdr swihb ptnw swihb jI ivKy rwjw PqyhcMd mYxI sI[ ies dI lwiek rwxI mYxI bhuq swaU nyk gurmuiK, syvw Bwv vwlI sI[ ien@W pyRmIAW ny s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI qoN is`KI pRwpq kIqI[ ieh spuqR kwmnw lY ky, syvw ismrn krdy sn[ AYsy

Page 237: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 237

inhwl hoey, pqI sqI dohW ny SuB vIcwr kIqI, “spuqR kwmnw qW mYL hY, jo mn nUM itkx nhIN idMdI, hr vyly qlKI l`gI hI rihMdI hY, AwpW kwmnw iqAwg ky vwihgurU jI dy drSnW leI ismrn krIey[ ”dohW ny AiqAMq pyRm gRIbI inmRqw nwl Ardwis kIqI, “hy Akwl purK jI! ikRpw krky kwmnw myto, drSn b^So jI[ ”

jwp qwp Bgiq sw pUrI; jo pRB kY min BweI] Anuswr bwlw pRIqm vwihgurU

siqgurU dsvyN pwiqswh jI nUM ien@W dI pyRmw-BgqI Bw geI, hir rs pI mqvwly siqgurU swihb jI, inSkwm ismrn ’c lIn rwxI mYxI jI dI s`KxI god ’c jw bYTy qy imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw] )koml bwxI sB kau sMqoKY] Anuswr ^Ub im`Ty idl iK`cvyN bcnW iv`c ipAwr nwl boly, “mW! mW! mW! ”rwxI dw sInw TMFw ho igAw, drSn krky romwvlI KV@I ho geI, rs nwl kMT Br igAw, ivsmwd ho gey[ ikAw aupmw; qyrI AwKI jwie] qUM srby pUir rihAw; ilv lwie] vwihgurU bRhm jI dy pUrn Avqwr Anq klwvwn bwlw pRIqm jI dy drSn hoey[

hau Awkl ibkl BeI gur dyKy; hau lot pot.hoie peIAw] Anuswr ikhw,

“jI kI Ckxw hY?” s`cy pwiqswh jI ikhw, “jo hwzr hY[” GuMGxIAW hwzr kIqIAW[ s`cy siqgurW ny Awpxy im`qR bwlkW dI pMgq lw ky vrqw idqIAW[

vwihgurU bwlw pRIqm jI inqw-pRqI Awpxy suMdr drSn b^Sdy[ rwjw rwxI drSn krky inhwl huMdy[ sRI siqgurU swihb jI Drmwqmw rwxI nUM mwqw jI kih ky bulwauNdy[ rwjw rwxI s`cy siqgurW jI nUM du`D iGau Awid pdwrQ Arpdy[ siqsMgq iek`qR huMdI, kIrqn Bjn huMdw, GuMGxIAW dw pRSwid vrqwauNdy, hux BI vrqdw hY[ ies prmpUjnIk AsQwn dw nwm gurduAwrw mYxI sMgq hY, ie`Qy s`cy siqgurW jI dw suMdr sRI joVw swihb jI Aqy aus smyN dw s`cy siqgurW jI dI Xwdgwr krONdy dw bUtw hY[

7.prmpUjnIk mweI mohn bweI jI dI sMgq:- ies v`fBwgx v`fI DRmwqmw mweI jI dw s`cw idlI pRym jwx ky, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ies dy Gry s`cy crn-kml pwauNdy qy GuMGxIAW Ckdy[

Page 238: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 238

113. vwihgurU] prmpUjnIk qIjy q^q sRI kysgV@ swihb jI qyrW gurduAwry swihbwn jI prmpUjnIk pUrn gurU jI dIAW Amolk vsqUAW:- Sihr sRI AnMdpur swihb jI dy sIs ’qy suMdr qwj vWg SoBnIk ho rhy hn[ 1756 ib: ivswKI vwly v`fBwgy idn, ie`Qy prmpUjnIk vwihgurU DMn s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny prmpUjnIk ^wlsw pMQ jI swjy[ KMfw:- prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny ies nwl pMjW ipAwirAW nUM AMimRq CkwieAw sI[ lMbweI svw iqMn Pu`t hY jI[ ktwr:- koit bRhmMf dy mwlk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ies nUM Awpxy kmrksy sjwauNdy[ lMbweI do Put ie`k ieMc hY[ nwgxI:- lMbweI 8 Put 9 ieMc, jo swr lohy dI bxI hY[ sUrbIr bhwdr Syr dlyr bwbw bic`qR isMG swihb jI ny ies nwl msq hwQI dIAW qvIAW ivMn@IAW[ brCw:- lMbweI 8 Pu`t, prmpUjnIk DrmI ipqw s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny ies nUM gurU ky lhOr DrqI ’c mwr ky au~jl cSmw k`iFAw sI[ ies cSmy nUM iqRvyxI dw vr idqw[ ieh brCw s`cy siqgurU swihb jI ny BweI audy isMG swihb jI nUM b^iSAw[ aun@W ny hMkwrI kysrI cMd dw isr v`F ky ies ’qy pro ky s`cy siqgurU swihb nUM AripAw[ sY&:- lMbweI 4 Put 3 ieMc, bhwdrSwh ny Awgry iv`c drbwr krky prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI nUM Bytw kIqw[ ieh sY& hzrqAlI dI hY, jo ieslwm dy muKI ^lI&y sn[ bMdUk:- ies nwl prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb ny swbo kI qlvMfI ivKy isdk priKAw sI[ dweyAwnI:- &OlwdI sMjoA nUM ivMn@dI hY[ brCw, brCI[ FwL:- gYNfy dI bxI hY[ suinhrI c`kR:- au~pr sRI jpu jI swihb jI dIAW bweI pauVIAW au~krIAW hn[ Awp jI ies nUM Awpxy sIs ’qy sjwauNdy[ SmSIr Awpxy gwqRy sjwauNdy[

2.vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI PqihgV@ swihb jI, sRI kysgV@ swihb jI pws hn, ie`Qy swihbzwdy bRhmiv`idAw pRwpq Aqy SsqR AiBAws krdy hn[ 3.vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI lohgV@ swihb jI:- sRI AnMdpur swihb jI qoN 1 mIl nYirqI kox Bwv p`Cm d`Kx ivckwr hn[ ies ikl@y nUM qoVn leI phwVIey cV@ ky Awey[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dw b^iSAw bl pw ky, mhwn sUrbIr XoDy siqgurU swihb dy AinMn Bgq inSkwmI pRymI in`qnymI Syr dlyr AqIrQ inRivkwr inrloB BweI bic`qR isMG swihb jI ny nwgnI brCy nwl hwQI dw m`Qw ivMn@ ky BjwieAw sI[

Page 239: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 239

4.vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI holgV@ swihb jI ivKy, prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny 1757 ib: cyq bdI 1 nUM suMdr dIvwn sjwaux qoN mgroN holw-mh`lw Kyf ky, mh`lw Kyfx dI rIq clweI[ 1746 ib: nUM prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny Sihr dI r`iKAw leI pRp`k suMdr pMj ikl@y bxwey[ vwihgurU] sRI AnMdpur swihb jI ivKy v`fy Azwieb Gr dy drSn zrUr hI kro jI[ vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR sRI AnMdpur swihb jI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny 1 l`K sqvMjw hzwr nUM cwr 2 koh DrqI ^rId ky, 1723ib:’c Abwd kIqy[ prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny ie`Qy byAMq rOxk vDweI[ ieh n`gr ^wlsy jI dy vwsI krky pRis`D hY, Bwv prmpUjnIk s`cy ipqw jI dw jo invws AsQwn hY, auhI aunW@ dI jwn ipAwry spuqR ^wlsy jI dw hY[

5.vwihgurU prmpUjnIk prmpiv`qR gurU ky mihl:- prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny bxwey, Awp invws kIqw[ 6.vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI dmdmw swihb jI, ie`Qy Awp jI sMdr dIvwn sjwauNdy qy pwpI msMdW nUM fMn ie`Qy hI idqw sI[ lwiek msMd muAw& kr idqy[ 7.dyhurw mwqw AjIq kOr jI:- ipMf Agmpur ivKy hn[ sMmq 1757 ib: nUM ie`Qy mwqw jI sskwry gey[ 8.ShIdI bwZ:- siqgurU swihb dw suMdr bwZ sI[

9.gurduAwrw ikl@w AnMdgV@ swihb jI ’c suMdr sRI baulI swihb jI dy drSn kro[ 1758 qoN 1761 ib: qk s`cy pwiqswh jI ny Awpxy is`KW leI bhuq BwrI bIrqw nwl Drm Xu`D liVAw[

10.vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sIs gMj swihb jI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI dy prmpivqR sIs swihb jI, s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny pUrn vYrwg pRym sihq sskwry sn[ 11.prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI mMjI swihb jI:- gurU ky mihlW pws hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI eyQy suMdr dIvwn sjwauNdy sn[ eyQy AqI duKI kSmIrI pMfqW dI &irAwd suxI[ 12.prmpUjnIk prmpiv`qR sRI Borw swihb jI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dy mihlW AMdr, prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI Bjn krdy[ 13.prmpUjnIk sRI Akwl buMgw swihb jI:- prmpUjnIk

Page 240: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 240

gurduAwrw sIs gMj swihb jI dy Ahwqy AMdr, ies prmpiv`qR AsQwn ’qy vwihgurU s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI nUM gurqw iqlk idqw igAw sI[

114.prmpUjnIk prmpiv`qR cOQw q^q sRI dmdmw swihb jI gurU kI kWsI 8 gurduAwry swihbwn jI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dy ibrwjx dw au~cw burj jW QV@w swihb jI, swbo kI qlvMfI (biTMfw)ivKy ieh AsQwn SoBnIk hn[ prmpUjnIk vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dI mohr:- Akwl shwie, gurU goibMd isMG jI kWsI q^q sRI dmdmw swihb jI[ kwZzW ’c BI q^q hI iliKAw hY[ ivswKI nUM BwrI joV mylw l`gdw hY[ vwihgurU] BweI f`l isMG jI nUM, prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqguruU dsvyN pwiqSwh jI dIAW b^SIAW Amolk Acrj ^Ub ipAwrIAW prmpUjnIk vsqUAW:- ie`k KMfw, do dsqwrW, do coLy do pjwmy, ie`k bwz dw forw, ie`k FwL[ bsqR mwqw swihb dyv kOr jI[ ien@W dy s`cy suMdr drSn bVy hI pRym nwl krvwey jWdy hn[

vwihgurU] prmpUjnIk sRI q^q swihb jI ’qy, vwihgurU siqgurU goibMd isMG swihb jI ^wlsy jI dIAW ieh Amolk vsqUAW hn:- ie`k sRI swihb, bMdUk inSwny vwlI, mohr sRI q^q swihb jI, ie`k srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI[ ie`k Amolk SISw hY, ijs nUM dyK ky ivMgw mUMh is`Dw ho jWdw hY[ ie`k qyZ prmpUjnIk bwbw dIp isMG jI ShId[

vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR gurU AsQwn sRI jMf swihb jI:- ipMf qoN A`Dw mIl au~qR v`l hn[ eyQy bYT ky vwihgurU s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny, Ascrj ivsmwd kOqk krky pRymIAW nUM inhwl kIqw, qn^wh vMfI[ ijs sRI jMf swihb jI nwl GoVw b`Dw sI, auh hux mOjUd hn[ 2.prmpUjnIk gurduAwrw sRI it`bI swihb jI:- ipMfoN A`Dw mIl au~qR, vwihgurU s`cy pwiqswh jI ny holw KyifAw sI[ sRovr swihb jI BI hn[

3.prmpUjnIk prmpiv`qR sRI mMjI swihb jI:- ieh AsQwn sRI dmdmw swihb jI dy nyVy hn jI[ eyQy prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pRBU jI, nON idn ibrwjy[

4.gurduAwrw sRI mMjI swihb jI pwiqswh nOvIN, dsvIN jI, prmpUjnIk gurUsr sRovr swihb jI dy d`Kx ’c hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqswh jI ny qwl putwaux smyN Awpxy duSwly nwl kwr k`FI sI[

Page 241: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 241

5.prmpUjnIk prmpiv`qR sRI ilKxsr swihb jI[ 6.prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw mwqw suMdr kOr, swihb dyv kOr jI[ 7. vwihgurU] buMgw prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw Aqr isMG swihb jI[

8.prmpUjnIk burj, Borw, ^Uh prmpUjnIk bwbw dIp isMG swihb jI[ 115.vwihgurU] prmpiv`qR prmpUjnIk pMjvW q^q Aibcl n`gr s`cKMf sRI

hzUr swihb jI ds gurduAwry swihbwn jI:- hYdrwbwd d`Kx nwdyV Sihr ’c, koit bRhmMf qy ^wlsw &OjW dy mwlk, prmpUjnIk s`cy pwiqswh jI ny ie`Qy cOdW mhIny mhW ivsmwd Ascrj kOqk iblws kIqy[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI dy prmpiv`qR SsqR:- c`kR, cOVw qygw, &OlwdI kmwn, gurj, nrWc srbloh dw qIr, sunihrI sRI swihb pMj, suinhrI CotI ikRpwn 6 ieMc, hor bhuq Amolk SsqR jo mhwrwijAW pws BI nhIN, siqgurU swihb jI dy suMdr isMGwsx ’qy, suMdr FMg nwl sjwey hoey hn, ijn@W ’c ie`k v`fI sWg cOVw PL, sUrbIr bhwdr mweI Bwgo jI dI hY[

2.vwihgurU] prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI iSkwr Gwt swihb jI:- ie`Qy s`cy siqgurU pRBU dsvyN pwiqSwh jI ivsmwd ismrn krdy[ BweI mUly jI dw auDwr BI ie`Qy hI kIqw[

3.prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI bMdw Gwt swihb jI:- gurU gRIb invwj s`cy siqgurU swihb jI, sUrbIr bhwdr isMGW smyq, ienW@ dy AwSRm ’c phuMcy, sMudr mnohr drSn krky, siqgurU swihb jI dw s`cw murId bx gey[ prmpUjnIk s`cy sRI siqgurU swihb jI ny, ienW@ nUM AMimRq Ckw ky, sUrbIr gurb^S isMG nw r`iKAw[ ijn@W ny prmpUjnIk s`cy pwiqswh jI dy doKIAW nUM fMf idqw[ AhMkwrI vzIdy nUM mwr ky, srhMd dI ie`t nwl ie`t KVkweI, bzwrW ’c hL clvw idqy[ sucy nMd dy n`k ’c nkyl pweI, G`grI pw ky ncwieAw, irdy dy ipAwry pRIqm Awpxy siqgurU swihb jI leI ShId ho ky Amr ho gey[ mhwn au~cy kwrnwmy krny krky, bMdw isMG bhwdr nwm nwl pRis`D Amr ShId hn[

4.prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI lMgr swihb jI:- godwvrI dy iknwry SoBnIk hn[ A`Ty pihr lMgr vrqdw hY[ prmpUjnIk sMq bwbw SISw isMG swihb jI SuB syvw krvw rhy hn[ prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI sMgq swihb jI:- nwdyV phuMcx swr prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny ie`Qy ismrn kIqw,

Page 242: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 242

siqsMgq jI nUM s`cw aupdyS b^iSAw[ ieh prmpUjnIk prmpiv`qR AsQwn Sihr ’c hn[

5.prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI hIrwGwt swihb jI:- ies QW s`cy siqgurU swihb ny bhwdrSwh dw AripAw hIrw godwvrI ’c suitAw[ ieh nwdyV dy d`Kx ’c hn[ prmpUjnIk prmpiv`qR goibMd bwZ:- ie`Qy siqgurU pRmysr jI tihldy, ismrn krdy hn[ 6.prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI ngInw Gwt swihb jI:- ie`Qy prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI kOqk iblws krdy[

7.prmpUjnIk prmpiv`qR gurduAwrw sRI mwqw swihb dyv kOr jI:- prmpUjnIk mwqw jI ny, sRI dmdmy swihb jI qoN prmpUujnIk s`cy siqgurU swihb dy nwl hI ie`Qy Aw ky bMdgI kIqI[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dy joqI joiq smwaux qoN pihlW hI AwigAw mMn ky id`lI Aw gey[ 8.prmpUjnIk gurduAwrw sRI mwltykrI swihb jI:- ndyV qoN au~qR v`l hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb ny ie`QoN gupq ^zwnw k`F ky, pTwx nOkrW nUM qn^wh vMfI[ 9.AMgITw prmpUjnIk gurmuiK mhWpurS ipAwry dXw isMG swihb jI qy ipAwry Drm isMG swihb jI[ 10.prmpUjnIk buMgw mwqw Bwg kOr jI[ 11.prm pUjnIk gurduAwrw ipAwry dXw isMG swihb jI AOrMgwbwd:- pwpI nOrMgy nUM zPrnwmw dyx gey, prmpUjnIk BweI swihb jI ie`Qy rhy ismrn kIqw[

116.s`cy pwiqswh jI dy prmpUjnIk Dwm:- prmpUjnIk sRI nnkwxw swihb jI, prm pUjnIk sRI AMimRqsr swihb jI, prmpUjnIk sRI mukqsr swihb jI, prmpUjnIk sRI qrnqwrn swihb jI[ ij`Qy 2 BI sRI gurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR srUp pRkwS hn, aun@W smUMh gurU AsQwnW dI ie`ko ijhI mhwnqw hY[

117.A&Im fofy BukI crs, gWjw hsIs, hIroien suKw, Srwb bIAr pwn, zrdw qmwkU kO&I, cwh Awid BYVY nSy vrqxy vycxy mn@w hn[ POjI kMntIn

’coN rMm ilAw ky n vyco, vycx vwly nUM kMfw zrUr hI cuBygw, Drm-ikRq dw hukm hY[ smgilMg krn vwly dunIAW nUM nws kr rhy hn, ieh bhuq v`fw pwp hY[ nOjuAwn pIVI niSAW ’c l`g ky gL rhI hY[ A&Im fofy Awid srIr nUM nws kr idMdy hn[ nSy ’c Zlqwn ho ky jIv, AYb zulm ’c l`g ky, kMgwl iBKwrI bx jWdw hY[ siqgurW ny BYVy nSy Cufw ky, nwm b^S ky, praupkwr krn dw hukm idqw hY[

Page 243: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 243

118.kbUqr:- guris`K ien@W nwl moh n kry[ AMimRq gurbwxI dw prcw hI auqm mhwn hY[ kbUqr r`Kxy mn@w hn[

119.posq:- prmpUjnIk s`cy siqgurW dy pRymIAW nMU, siqgurW dy b^Sy nwm dw byAMq hI nSw rihMdw hY[ is`K nUM sB nSy mn@w hn[ posqI AqI duKI ho ky d`sdy hn, swfw bhuq hI mMdw hwl hY, jdoN nSw nhIN imldw, pRwx bhuq kwhly pYNdy hn, bhuq hI duK BogIdw hY[ inrwdrI byie`jqI bhuq hI huMdI rihMdI hY[ A&Im ’c imlwvt hoxy krky, keI vwrI pyt ’c drd hox l`g jWdw hY[ zmIn Gr sB ku`J ivk jWdw hY[ hr vyly nMgy BuKy kMgwl, dil`dRI bxy rhIdw hY[ ie`k posqI ny ikhw, posqw vy idl dosqw, qyrw sony mV@w idAW bUtw[ l`K 2 dI ie`k tUl luAwvy, l`K 2 dw ie`k JUtw[ posqI dy Gr vwlI ny au~qR idqw:- posqw vy idl dosqw, qyrw muFoN puutw idAW bUtw[ mhwrwijAW qoN BIK mMgwvyN, h`Q PVwvyN TUTw[ AmlI.n Aml qjq, ijau iDkwr kIey, doK duK log byd sunq Ckq hY[ (323 kibq) vwihgurU]

120. jUAw qwS mnw@:- bhu icMqw ipV cwlY hwrI] jUAY Kylxu kwcI swrI] 4] (222) jUAw Kylx vwilAW nUM (bhu)bhuqI icMqw rihMdI hY[ Drm pRym praupkwr syvw ismrn SuB guxW rUpI (ipV) mYdwn nMU ij`qx dI bjwey, swrI izMdgI AOguxW iviSAW ’c hwrI hY, hwr ky nrk nMU (cwlY)cly jWdy hn[ jUAY Kylxu vwilAW dI ijMdgI rUpI (swrI)bwzI kwcI hY[ vw swrI ijMdgI hI kwcI hY[ kusMgI Awpo iv`cIN JgVdy rihMdy hn[ jUAw Kyfx leI corI krdy hn[ pulIs kutdI hY, Drm rwjw fMn idMdw hY, cOrwsI BogxI pYNdI hY[ jwiedwd nUM A`g lw idMdy hn, TUTw PV ky mMgdy hn[ XQw:- hwr jUAwr jUAw ibDy; ieMdRI vis lY ijqno] 1] (212) ijvyN (jUAwr)juAwrIey jUey ’c hwr ky BI, jUAw Kylx ’c (ibDy) ivMn@y rihMdy hn, jUey dI mMdI Awdq ny ij`q ley hn[ iqvyN iviSAW ny ien@W jIvW dy (ieMdRI)ieMdirAW nUM

Awpxy vis ’c lY ky (ijqno)ij`q ilAw hY, ies leI s^q szWvW cotW KWdy

hn[ XQw:- cor jwr jUAwr pIVy GwxIAY] inMdk lwieqbwr imly hV@vwxIAY] (1288) mdu pI jUey Kyldy johin pr nwry] muhin prweI lCmI Tg cor cgwry] ivsws DRohI AikrqGix pwpI hiqAwry] (vwr 34) inMdw jUAw ihry ju mwl[ mhw duKwvih iqs kau kwl[ Kyly jUp BUp jo hoey[ prI Awpdw dwrun roey[ ien ko iqAwgy jo isK hoie[ suK pwvih mwnih bc joie] 29] (gurU nwnk pRkwS)Awm

Page 244: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 244

bMdy dI ikhVI g`l hY, pMjy pWfv jUey ’c sB kuJ hwr gey, bnvws k`itAw, ivrwt rwjy pws nOkr rhy[ krIck dRopdI jI nUM kysW qoN PV ky lY quirAw, AYsI iBAwnk ibpqw pYx qoN roey[ XQw:- rovih pWfv; Bey mjUr] ijn kY suAwmI rhq hdUir] (954) vwihgurU] guris`KW ny qwS qW kI KyfxI hY?qwS KyfidAW dy kol BI nhIN bYTxw[ qwS ’qy pYsy lw ky Kyfxw jUAw hY[ qwS KyfxI C`f ky, auh smW prmpUjnIk s`cy siqgurW dI SuB s`cI syvw BgqI ’c lw ky, inhwl hoxw cwhIdw hY[ vwihgurU]

121.kusMgq ’c nhIN bYTxw:- kusMgq ’c bYTx vwly sRI gurduAwry swihb jI, siqsMgq ’c nhIN jWdy, Drm-ikRq Bjn-ismrn dw smW brbwd ho jWdw hY[ ijhVy jIv kusMgq KuMF pwrtI ’c bYTdy hn, auh AwlsI dil`dRI rogI, krzeI ho ky duKI huMdy hn[ XQw:- kusMgiq bhih sdw duKu pwvih duKo duKu kmwieAw] 11] (1068) guris`K jUAw KyfidAW, Srwb k`FidAW pws n bYTy, ikauNik pulIs kutdI hY, Drm rwjw fMn idMdw hY[ XQw:- sMig kusMgI bYsqy qb pUCy Drm rwie] 2] (965) siqsMgIAW nUM pRym bynqI hY ik Awpxy b`icAW nUM kusMgq qoN bcwaux[ prmpUjnIk s`cy siqgurW ny, siqsMgq ’c bYTx dw hukm kIqw hY[ XQw:- iqqu jwie bhhu sqsMgqI; ijQY.hir kw hir nwmu ibloeIAY] shjy hI.hir nwmu lyhu; hir qqu n KoeIAY] )

121 aUVw. tYlIvIzn isnmy dI Zlq vrqoN dy nukswn:- DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI dy prmpiv`qR kMn, kQw kIrqn gurbwxI qoN ibnw, hor ku`J BI sunxw nhIN cwhuMdy[ XQw:- myry mohn; sRvnI ieh n sunwey] swkq gIq nwd Duin gwvq; bolq bol Ajwey] kuAwrI DI nUMh shurw, swrw pirvwr Srmnwk ic~qR vyKdy, gwxy suxdy hn[ XQw:- srmu Drmu duie.Cip Kloey; kUVu iPrY prDwnu.vy lwlo] cwl c`lx Krwb ho jWdw hY[ izMdgI dw Amolk smW ijs nwl Drm ikRq syvw ismrn, pV@weI krnI hY, PzUl hI cilAw jWdw hY[ vwihgurU]

jdoN siqsMgq dIvwn smwgm hovy qW tYlIvIzn nUM icMbVy rihMdy hn, sRI gurduAwry swihb jI nhIN jWdy[ vIfIE i&lm ilAw ky swrI 2 rwq dyKdy rihMdy hn[ bhuq hI grIb BwvyN mihMgweI dy pIsy hoey hn qW BI GrW ’c tYlIvIzn lweI bYTy hn[ vwihgurU] grmI ’c bMd kmry ’c tI vI dyKdy hn, ijs krky ingHw kmzor, srIr rogI ho jWdw hY[ vwihgurU] byAMq b`cy izAwdw tI vI dyK ky, pV@weI ’c &yl, kmtwlU bx cuky hn[ vwihgurU] cwhIdw qW ieh hY ik b`cy b`cI nUM kQw-

Page 245: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 245

kIrqn siqsMgq duAwrw gurmuiK bxwieAw jwvy, pr in`kI aumr ’c aun@W AMdr ivkwr pRvyS kr jWdy hn[ ijs krky auh gurbwxI ’c nhIN l`g skdy[ vwihgurU] tI vI ’c ijs qr@W PYSn, fkYqIAW kurIqIAW dyKdy hn, aus qr@W mihMgy PYSn krdy hn, ijs krky mulk grIb huMdw hY[ vwihgurU] srkwr hdwieq kry, ik sYNsr borf gMdIAW i&lmW qy nwtkW nUM pws n kry[

122.pWfy nUM h`Q idKwauxw mhW iBAwnk hY:- swaU bIbI jI ny d`isAw, pWfy ny myry pqI jI nUM d`isAw, “qyrI aumr cwlI swl hY, Pyr kihMdw myry koLoN do hzwr dI muMdrI lvo, aumr vD jwvygI[ pWfw JUTw hY, qusIN fro nwhIN, jy fr ky muMdI pweI qW, mUrKu hovY so suxY; mUrK kw khxw] vwlI g`l hovygI[ siqgurW dy prmpivqR s`cy crnIN l`g ky AicMq rho[ XQw:- icMqw Cif.AicMqu rhu; nwnk lig pweI]

123. srwD:- pKMfIAW dy khy Anuswr, mirAW nim`q jo pdwrQ idqy jWdy hn, aus dw nwm srwD hY[ vwihgurU] ijauNdy mwipAW nUM roL dyxw, mrn mgroN srwD krny, prmpUjnIk s`cy siqgurW dI AwigAw dy iblkul hI ault hY[ XQw:- jIvq ipqr. n mwnY koaU; mUeyN isrwD krwhI] ipqr BI bpury khu ikau pwvih; kaUAw kUkr KwhI] 1] (332)AwieAw gieAw; muieAw nwau] ipCY pqil sidhu kwv] nwnk; mnmuiK AMDu ipAwru] bwJu gurU; fubw sMswru] 2] (138)sloku mÚ 1] jy mohwkw Gru muhY; Gru muih ipqrI dyie] AgY vsqu is\wxIAY; ipqrI cor kryie] vFIAih hQ dlwl ky; musPI eyh kryie] nwnk.AgY so imlY; ij Kty Gwly dyie] 1] (472)

124.kI prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI ny srwD krvwieAw? nhIN jI, prmpUjnIk s`cy siqgurW ny, Awpxy ipqw jI nUM srwD krno vrijAw[ XQw:- “hy ipqw! sqX bcn qum mwnhu[ puMnvwn AiqsY; inj jwnhu[ ipqr gey qumry As TorI[ BUKhu ipXws jhW nih QorI[ ijn ky mn AiBlwKw nwhIN[ krY srwD sMqiq kXoN qwhI?” (gur nwnk pRkwS) prmpUjnIk DMn s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI hux, kotwn kot KMfW bRhmMfW nUM pYdw krky, aun@W dI pwlxw kr rhy hn[ hux kotwn kot sUrjW cMdRimAW ibjlIAW AgnIAW nUM pRkwS rhy hn[ AYsy prmpUjnIk siqgurW ny Awp srwD qW kI krny sn?is`KW nUM BI hukm krky, srwD krno sdw leI vrijAw hY[ lutyirAW ny Apxy pyt leI srwD bxw ley, srwDW ’c izAwdw Kw 2 ky mr jWdy hn[

Page 246: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 246

124. aUVw.prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI ny gXw jI ivKy prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy crn-kml pwey qW pMifqW ny ikhw, “jI qusIN BI Apxy ipqrW dw auDwr krwau[ ”qW hukm hoAw, “dIvw myrw eyku nwmu; duKu ivic pwieAw qylu] auin cwnix Ehu soiKAw; cUkw jm isau mylu] 1] (358) hy BweI! nwm hI dIvw hY, ijs nwm dy jpxy krky kRoVW sUrjW dw pRkwS pRwpq huMdw hY[ dwsn dws dy ipqrW dI gqI, krqwr ny hI kIqI hY[ ”prmpUjnIk s`cy siqgurW qoN sbd sux ky, sB s`cy crnIN l`g ky inhwl hoey[

125.jMqR mMqR qMqR:- SrDw pUrk Awid gRMQW ’c sbd jpx dy, mn GVq ivArQ JUTy PL d`sy hn[ ipAwry guris`KW ny aun@W Anuswr vihm Brm ’c nhIN pYxw[ smu`cy gurbwxI jI dw A`Kr 2 pUrn PL dyx vwlw hY[

126.gugw:- ie`k cOhwn rwjpUq, jo eIsvI sdI igAwrvIN ’c hoieAw hY[ ieh ihMdU Drm C`f ky muslmwn ho igAw sI, Aqy s`p dI zihr dUr krn ’c v`fw inpuMn sI[ lok ies nUM sysnwg dw Avqwr mMndy, ies dw AsQwn (mwVI) bxw ky pUjdy hn[ ^ws krky BwdoN vdI 9 nUM jo g`ugy dw jnm idn hY, ivSyS pUjx hoieAw krdw hY[ ie`k bMdy ny s`p dy fMgx qoN, isAwxy koly jw ky pwxI pIqw qW Arwm n AwieAw[ pwxI pIx nwl m`Qw itkwaux nwl bhuq bMdy mr cu`ky hn[ qurMq gurbwxI suxwau Aqy qurMq fwktrI ielwj krwauxw cwhIdw hY[ vwihgurU] ie`k bMdy dw ielwj hI n krwaux, beI jy ielwj krwieAw qW bwbw gu`gw nrwz ho jwvygw[ fwktR ny d`isAw, SUgr krky h`fI nUM kIVw l`g igAw hY, CyqI pYr v`Fx qoN jwn bcI[ vwihgurU] ielwj n krwauxy krky siqgurU jI nrwj huMdy hn, jwp kro ielwj krwau[ prmpUjnIk DMn s`cy siqgurU cOQy pwiqswh jI dw hukm hY:- jrw mrw qwpu. isriq swpu; sBu hir kY vis hY; koeI lwig n skY, ibnu hir kw lwieAw] (168)

127.toBy dI im`tI nhIN k`FxI:- joD jTyry mMnIAin; sqIAW sauq toBVI toey] swD sMgiq guru sbd ivxu; mir mir jMmin deI ivgoey] (vwr 5) mVI toBVI mT Ar gor] ienhuN n syvhu siB idhu Cor] 33

128.h`Q hOLw krnw krwauxw, siqgurW v`loN sKq mn@w hY, sbd khwau, sbd dw inscw dyvo, sbd Xwd krwau, sbd dw AiBAws krn nMU kho[

Page 247: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 247

129.Dwgy qvIq:- prmpUjnIk s`cy siqgurW dw hukm mMn ky, Dwgy qvIq n kro qy n krwau[ Awp jI dI bMdgI dw smW ^rwb huMdw hY[ gurbwxI ilK ky dyxI qy kihxw, ie`k qvIq pwxI ’c pw ky iesnwn kro[ ie`k pwxI ’c GoL ky pIau, ie`k gly ’c pwau[ prmpUjnIk AMimRq s`cy gurbwxI jI dI ibAdbI hY[ Awpxy AsQwn ’qy poQI ’c ilKy mwto ilKo[ Awey duKIey nUM ilKy mUl mMqR, gurmMqR, dsW pwiqswhW dy nwm dy swhmxy ibTw ky, pMdrW imMt jwp krwau ’qy Gry jwp krn nUM BI kho, AiDkwr Anuswr smW kho[ swrw duK sux ky inivrqI dw rwh d`so[

130..sulqwn:- prmpUjnIk s`cy vwihgurU siqgurU pMjvyN pwiqswh jI dy s`cy crn-kmlW ’c BweI mMJ jI ny phuMc ky Arz kIqI, “is`KI b^So jI[ ”prmpUjnIk s`cy siqgurW ny ies dy GroN sulqwn dI kbr FuhweI, Pyr aupdyS b^S ky inhwl kIqw[ guris`KW ny siqgurW nUM pwrbRhm krky mMnxw pUjxw hY, ijs dw AiDk PL hY[ iksy sulqwn dI pUjw nhIN krnI[

131.ijMn BUq pRyq byqwl n mMno, hor SuB is`iKAw:- prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI v`loN ivCoV ky, mirAW dw nwm ijMn BUq klp ky, aun@W dI KotI pUjw ’c lw ky, prjw nUM pIV ky dMBI pwpW dy BwgI bx rhy hn[ BoLy lok aun@W dy mgr l`g ky, jnmW 2 ’c duK Bogdy hn[ prmpUjnIk s`cy gurbwxI jI qoN ivCuV ky, jIv dI hwlq pMjW ivkwrW, AOguxW krky BUq pRyq vrgI ho jWdI hY[ XQw:- AMqir vsqu; mUVw bwhru Bwly] mnmuK AMDy; iPrih byqwly] (117) pryqhu kIqonu dyvqw; iqin krxYhwry] ) mwieAw mohu pryqu hY; kwmu k®oDu AhMkwrw] (513) jo moih mwieAw icqu lwiedy myrI ijMduVIey; sy mnmuK mUV ibqwly rwm] (538) hir Bgiq Bwv hIxM; nwnk pRB ibsrq qy pRyqqh] 1] (706) hir ky nwm hIn; byqwl] ) kbIr.jw Gr swD, n syvIAih; hir kI syvw nwih] qy Gr.mrht swrKy; BUq bsih.iqn mwih] 192] DMn BweI gurdws swihb jI:- BUqn pY. pUq mWgY; hoq n spUqI koaU; jIA ko prq sMso. iqAwgy hU n iqAwgeI[ (476 kib`q) mswxw ’c

BUq jgwaux vwlI, BUq dy vr nwl puqRvMqI nhIN huMdI[ sgoN aus nUM Brm BUq, jW BUq k`Fx vwlw BUqnw hI icMbVdw hY[ XQw:- ibnu gurdyv syv, Awn syv duKdwiek hY; lok prlok soik jwih AnurwgeI] 476] (kib`q)

] gurpurb hotlW kl`bW ’c nhIN mnwauxy, gurpurb smyN im`Ty pwxI dI CbIl dI bjwey, Srwb dI CbIl lwauxI durmiq hY[ vwihgurU] AWfy mws nUM mOfrn lMgr

Page 248: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 248

kih ky, prmpUjnIk s`cy gurU jI ky lMgr ’c bxwauxw sKq mn@w pwp hY[ nwnk nwm cV@dI klw[ qyry Bwxy srb`q dw Blw[ )boly so inhwl siq sRI Akwl] vwihgurU jI kw ^wlsw] vwihgurU jI kI &qyh] “gurpRswid AMimRq sMskwr sMpUrnM jI nmskwr] ”

132.gurpRswid vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy b^Sy prmpUjnIk prmpiv`qR Amolk rihqnwmy ArMB:- sRb`q pyRmIAW dy crnW ’qy m`Qw r`K ky pyRm bynqI hY[ s`cy siqgurU swihb jI dI b^iSS jwx ky, in`qnym vWg pUrn pyRm sihq in`q hI pV@ny suxny vIcwrny pRcwrny Dwrny kmwauxy iDAwauxy cwhIdy hn, ie`k vwr pUrn pRym SrDw sihq pV@n sunx nwl, s`cy siqgurU swihb jI dy drSnW ijqnw hI &L imldw hY[ sRI gurduAwry swihb jI ivKy spIkR lw ky, siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj, siqsMgq jI nUM bwr 2 suxw ky s`cy siqgurW jI dIAW mhwn ^uSIAW &L pRwpq krky inhwl hovxw jI[

133.vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny BweI nMd lwl jI prQwie rihq nwmw aucwrnw:- nMd lwlo vwc:- dohrw] hwQ joV kY khoN gur; sunoN dIn ky idAwl[ rhq kho gur is`K kI, ijq kr hoq auDwr] 53]

sRI guro vwc[ cOpeI] guris`K rhq, suno myry mIq[ au~T pRBwq kry ihq cIq[ vwihgurU pun, mMqR jwp[ kr ieSnwn, pV@Y jp jwp] 54] drsn krY, myrw pun Awie[ Adb isau bYiT, gurU ic`q lwie[ qIn phr, jb bIqy jwn[ kQw suny, gur ihq ic`q Twn] 55] sMDXw smy, suny rhrwis[ kIrqn kQw, suno hir jws[ ien mY nym, ju eyk krwie[ so is`K, 5AmrpurI mY jwie] 56] 5s`cKMf[ pWc nym, guris`K ju DwrY[ smUMh kul, kutMb ko qwrY[ qwrY bRhmMf, mukiq so hoie[ jnm mrn, nih pwvY soie] 57]

nMd lwlo vwc[ dohrw] qum jo khw gurdyv jI, drSn kr moih Awie[ lKIey qumrw drs khW, kho moih smJwie] 58]

sRI guro vwc] dohrw] qIn rUp hY moih ky, suno nMd ic`q lwie[ inrgun srgun gur Sbd hY, kho qoih smJwie] 59] eyk rUp, iqhu gux qy prY[ nyq nyq ijh, 6ingm au~crY[ Gtu Gtu ibAwpk, AMqrjwmI[ pUr rhXo, ijauN jl Gt pwnI] 60] 6byd[ dUsr rUp gurU gRMQ jI jwn[ Apny AMg, myry kr mwn[ rom rom, A`Cr so lho[ jQwrQ bwq, qum soN sB khoN] 61] jo is`K, gur drsn kI cwih[ drsn

Page 249: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 249

krY gurU gRMQ jI 7Awih[ pRBwq smyN, krky ieSnwn[ pMj pRd`CnW, kry sujwn] 62] 7cwh ky[ dohrw- hwQ joV kr Adb soN, bYTy gurU hzUr[ sIs tyk gur gRMQ jI, bcn sunY su jrUr] 63]

cOpeI[ sbd sunY gur, ihq ic`q lwie[ igAwn sbd gur, sunY sunwie[ jo mm swQ, cwih kr bwq[ gurU gRMQ jI pV@Y, ivcwrY swQ] 64] jo muJ bcn sunn kI cwih] gurU gRMQ ivcwr suny, ic`q lwie[ myrw rUp, gurU gRMQ jI jwn[ ies mY Byd, nwih kCu mwn] 65] qIsr rUp, is`K hY mor[ gurbwxI 1riq ijn, ins Bor[ ivswh pRIq, gur Sbd jo DrY[ gur kw drSn, in`q au~iT krY] 66] 1pRIqI[ jpu jI jwpu pV@y, ic`q lwie[ igAwn Sbd gur, sunY sunwie[ gur duAwr kw drsn krY[ pr dwrw kw iqAwg, ju krY] 67] guris`K, syvw kry ic`q lwie[ Awpw mn kw, sgl imtwie[ ien krmn mY, jo prDwn[ so is`K, rUp myrw pihcwn] 68]

dohrw[ AYsy guris`K mwn hY, syvw kry jo koie[ qn mn Dn pun Arp kY, so muJ syvw hoie] 69] AYsy guris`K syv kI, moih phUcy Awie[ suno nMd ic`q dyie kr, mukiq bYkuMTy jwie] 70]

nMd lwlo vwc:- inrgux srgux gur Sbd jI, khy rUp qum qIn[ inrgux rUp nhIN dyKIey, sun gur, is`K ADIn] 71]

cOpeI] qumrw, inrgux rUp Apwrw[ so ikm dyKY, 2dIn 3idAwrw[ jgq gurU, qum kho suAwmI[ Gt Gt vwsI, AMqrjwmI] 72] 2gRIb dy 3idAwlU[

sRI guro vwc] sun is`K, BweI nMd su lwl[ qum sun, hmry bcn 3rswl[ gur is`K, srgun rUp su jwn[ pRQm syv, gur ihq ic`q Twn] 73] 3rsW dw Gr[ gur is`K syv, sbd jo gho[ Sbd srUp su, ieh ibD lho[ Sbd srUp, vwk jo Dwry[ iqs qy lK hY, Apr Apwry] 74] qy mYN gost khI, ju BweI[ pV@Y sunY, jo ihq icq lweI[ iqs kI mihmw, khoN bKwn[ joqI joiq imlY, moih 4mwn] 75] 4mwx sihq[

sMmq sqRh shs su bwvn[ m`Gr SudI nOmI suKdwvn[ sur gur vwr sq`dRv qIr[ bcn khy nMd lwl su bIr] 76] dohrw] vwihgurU gur jwpIey, vwihgurU kr iDAwn[ mukq lwB so hoie hY, guris`K ird mY mwn] 77] ieiq sRI guru jI, BweI nMd lwl jI kI goSt sMpUrxM]

Page 250: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 250

134.<> siqgur pRswid] 5AQ qnKwh nwmw:- 5hux[ dohrw] pRSn kIAw nMd lwl jI, gurU bqweIey moih[ kvn krm ien *jog hY, kvn krm ien soih] 1] *krny Xog[ dohrw] nMd lwl qum bcn suno, is`K krm hY eyhu[ nwm dwn ieSnwn ibnu, krY nw An isauN nyhu] 2] cOpeI] pRwqkwl, siqsMg n jwvY[ qnKwhdwr, vhu b`fw khwvY[ siqsMig jwie kr, ic`q fulwvY] eIhW aUhW, Tauru n pwvY] 3] hir jsu sunqy, bwq clwvY[ khY gurU goibMd isMG, vhu jm pur jwvY[ inrDnu dyK, n pwis bhwvY[ so qnKwhI, mUl khwvY] 4] sbdu igAwn ibnu kry jo bwq[ qW ky kCu n AwvY hwQ[ sbdu Bog n invwvy sIs[ qw ko imlY n, prm jgdIs] 5] dohrw] jo pRSwd ko bWt hY, mn mYN Dwry loB[ iksy QoV@w iksy Aglw, sdw rhY iqsu sog] 6]

cOpeI] kVwhu pRSwd kI, ibiD suin lIjY[ qIn BWq ko, smsr kIjY[ lypn AwgY, bhukr dIjY[ mWjn kir, BWjn DovIjY] 7] kr ieSnwn piv`qR hoie bhY[ vwihgurU ibnu, Avru n khY[ nvqn kuMB, pUr jl lyih[ gurU goibMd isMG sPl iqn dyh] 8] kr iqAwr, cONkI pr DrY[ cwr Er, kIrqn bih krY] 9] dohrw] muhr qurkI kI isr DrY, 6loh lgwvY crn[ khY gurU goibMd isMG suxo lwl jI, iPr iPr huie iqs mrn] 10] 6SsqR[

cOpeI] l`gy dIvwn sux, mUil n jwvY[ rihq ibnw, pRSwid vrqwvY[ sUhw pihn, ley nsvwr[ khY gurU goibMd isMG, jm kry KuAwr] 11] mwie BYx, jo AwvY sMgiq[ idRsit burI dyKy, iqs pMgq[ is`K hoie, jo krq kroD[ kMinAw, mUl n dyvy soD[ DIA BYx kw, pYsw Kwie[ khY gurU goibMd isMG, D`ky jm Kwie[ is`K hoie, ibnu lohu jo iPrY[ Awvq jwvq, jnmY mrY[ mwl AiQ`q kw, bl kir ClY[ jpu qp qw ko sB nih PlY] 12] sorTw] kMGw donoN vkq kr, p`g cuny kr bWDeI[ dwqn in`q kry, n duK pwvY, nMd lwl jI] 13]

dohrw] dsvMD gurU nih dyveI, JUTu bolu jo Kwie[ khY gurU goibMd isMG lwl jI, iqs kw kCU n 1ibswih] 14] 1Brosw[ cOpeI] TMFy pwxI, jo nhIN n@wvY[ ibnu jpu pV@y, pRSwid ju pwvY[ ibnu rhrwis; smW jo KovY[ kIrqn pVy ibnu; rYn ju sovY] 15] cuglI kr, jy kwj ibgwrY[ iDRgu iqs jnm, ju Drm ibswrY[ krY bcn jo pwly nwhIN[ khY gurU goibMd isMG, iqs TOr kq nwhI] 16] suAwd vsIkwr hoie,

Page 251: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 251

mws ju KwvY[ ibnu gur sbd, bcn joeI gwvY[ iqRAw rwg, sunY ic`q lwie[ suno lwl, su jm pur jwie] 17]

cOpeI] Ardws ibnw, ju kwj isDwvY[ Byt kIey ibn, kCu muK pwvY[ iqAwgI bsq, gRhn jo krY[ ibnu iqRAw AwpxI, syj ju DrY] 18] AiQ`q dyK, nhIN dyvy dwn[ so nhIN pwvY, drgh mwn[ kIrq kQw isau, mn nhIN lwvY[ sMq is`K kau, burw AlwvY] 19] inMdw jUAw, ihrY ju mwl[ mhW duKwvY, iqs kO kwl[ gur kI inMdw, suny nw kwn[ Bytw krY, sMg ikrpwn] 20]

dohrw] golk rwKY nWih jo, Cl kw krY vpwr[ khY gurU goibMd isMG lwl jI, BogY nrk hzwr] 21] vwihgurU ibnu khy, ju KwvY[ vysÍw duAwry, is`K jo jwvY[ pr iesqRI isau; nyhu lgwvY[ khY gurU goibMd isMG, vhu is`K nhIN BwvY[ gur 1qlpI, kptI hY joie[ b`fo qnKwhI, jwno soie] 22] 1gurU dI syjw jwx vwlw[ gur ko Cof, Avr isauN mWgY] rwqRI svY, qyV hoie nWgY] 23] dohrw] ngn hoie, jl m`jn krY[ ngn hoie bwhr iPrY, ngn sIs jo Kwie[ ngn pRSwid jo bWteI, qnKwhI b`fw khwie] 24]

cOpeI] Kwlsw soeI, jo inMdw qXwgy[ Kwlsw soeI, lVY hoie AwgY[ Kwlsw soeI, jo pMcw kau mwry[ Kwlsw soeI, krmW ko swVy[ Kwlsw soeI mwn jo iqAwgY[ Kwlsw soeI, ju pr iqRX iqAwgY] 25] Kwlsw soeI, pr idRSit kau iqAwgY[ Kwlsw soeI, nwm 3r`q lwgY[ Kwlsw soeI, gurU bwxI ihqu lwvY[ Kwlsw soeI, swr muih KwvY] 26] 3pRIqI[

dohrw] Klk Kwlk kI jwn kY, Klk duKwvY nwih[ Klk duKY nMd lwl jI, Kwlk kopY qwih] 27] cOpeI] Kwlsw soeI, inrDn kau pwlY[ Kwlsw soeI, duSt ko gwlY[ Kwlsw soeI, nwm jp krY[ Kwlsw soeI, mlyC pr cV@Y] 28] Kwlsw soeI, nwm isauN joVY[ Kwlsw soeI, bMDn ko qoVY[ Kwlsw soeI, ju cVY@ qurMg[ Kwlsw soeI, jo krY inq jMg] 29] Kwlsw soeI, SsqR kau DwrY[ Kwlsw soeI, duSt kau mwrY] 30]

dohrw] dohI iPrY Akwl kI, inMdw kry n koie[ bn prbq sB BjihMgy, qrih jgq mY soie] 31] cOpeI suno lwl jI, eyho swc[ pRgt krUMgw, Awpin rwj[ cwr brn, iek brn krwaUN[ vwihgurU kw, jwp jpwaUN] 32] svw lwK soN, eyk lrwaUN[ cVihM isMG, iqsu mukiq krwaUN] 33] JUln nyjy, hsqI swjy[ duAwr

Page 252: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 252

duAwr pur, naubq bwjy[ svw lwK, jb DuKy plIqw[ qb Kwlsw, 4audy 5Asq lO jIqw] 34] 4cV@dy, 5iCpdy[

dohrw] rwj krygw Kwlsw, AwkI rhy n koie[ KuAwr hoey, sB imlyNgy bcy srn jo hoie] 35] bcn hY sRI gurU jI kw ik jo koeI is`K dw bytw hoie Ar monw hoie jwvy iqs kI jV su`kI, AOr jo monw, is`K ho jwvy qW iqs kI jV hrI[ ieiq sRI qnKwh nwmw sMpUrxM] Ssqr iv`idAw is`KI nwhI, nw qurMg dI AsvwrI] is`KI dI nw rihq kmweI, qnKwhIAw hY BwrI]

135.<> siqgur pRswid] BweI dysw isMG jI dw rihq nwmw:- pRQm rihq Xih jwn, KMfy kI pwhul Cky, soeI isMG pRDwn, Avr n pwhul jo ley[ pWc isMG AMimRq jo dyvY[ qW ko isr Dr Ck pun lyvY[ pun iml pWcoN, rihq jy BwKYN[ qW ko mn mY, idRV@ kr rwKY[ kuVI mwr, Awidk hYN jyqy[ mn qy, dUr iqAwgy qyqy[ bwxI mwihM; nyh krno[ cuglI Aru inMdw; 1pirhrno[ 1dUr krnw[ vwihgurU inq, bcn aucwry[ vwihgurU ko, ihrdY Dwry[ Awgy Awvq, isMG ju pwvY[ vwihgurU kI, Pqy bulwvY[ ds nK kr, jo kwr kmwvY, qW kr jo Dn Gr mY AwvY[ iqs qy, gur dsÍMD jo dyeI[ isMG suXS bhu, j`g mih lyeI] pr bytI ko, bytI jwnY[ pr iesqRI ko, mwq bKwnY[ AwpnI iesqRI soN; r`q hoeI[ rihqvwn, gur kw isMG soeI] rihq bihq, kbhUM n qÎwgY[ snmuK lry, n rx qy BwgY[ gurU srUp, Kwlsw heIey[ jW kI tihl, prm suK lhIey[ KyqI vxj, v 2islp bxwvY[ 2dsqkwrI, hunr, mus`vrI Awid[ AOr tihl, jo mn mY BwvY[ idRV@ hÍY, soeI kwr kmwvY[ corI fwky, kbhuM n jwvY[ muslI fUmix, dUqI cylI[ ivBcwrix, jo iPrY iekylI[ Avr ju, Awn vrx kI nwir[ ien sy, isMG n krY pÎwr[ pÎwr krY, hovY kul hwnI[ qW qy, ien ko qjY gÎwnI[ mws hukw, crs qmwkU[ gWjw topI, qwVI KwkU[ ien kI Er, n kbhUM dyKY[ rihqvMq, so isMG ivsyKY[ SsqR hIn, ieh kbhUM n hoeI[ rihqvMq, Kwils hY soeI] sMnÎwsI, bYrwgI jyvY[ AOr audwsI, XogI qyvY[ jMgm 3vwmI, Avru ju koeI[ 3vwm mwrgIAw[ qW kw jUTw, kbI n lyeI[ gurmuiK A`Kr, jo hYN BweI[ isMG isMG qy, sIKY jweI[ AOr ju ivdÎw; jihM qihM hoeI[ Avrn qy BI; lyvY soeI[ duhUM gurU gRMQ mY; bwxI joeI[ cun cun; kMT kry in`q soeI] gurpurb; gurU idn jyqy[ *purb smwn; khy hYN qyqy[ *gurU ismrn isPq dIAW ^uSIAW Bry iqauhwr, ien@W ’c puMn dwn suikRq syvw ismrn kry[ iqn myN kCu, prSwd bnwvY[ kr kVwh, Kwlsy

Page 253: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 253

KuAwvY[ Awp isMG; jo rwjw hoeI[ inrDn isMGn; pwly soeI[ prdysI isMGn; jb dyKY[ aun kI syvw; kry ibSyKY[ 4mDur bcn; sBihn so BwKY[ 4im`Ty[ cwkr; isMGn ko hI rwKY[ isMG isMG so; nyh su krno[ vYr Bwv; mn qy 5prhrno[ 5dUr krnw[

dohrw] pr nwrI jUAw As`q; corI mdrw jwn[ pWc AYb Xy jgq myN; qjy su isMG sujwn[

cOpeI] rx myN jwie; n kbhUM BwjY[ idRV@ kr; C`qRI Drmu su gwjY[ inMmr suBwv; n kbhUM qÎwgY[ durjn dyK; dUr qy BwgY[ 6durjn kI sMgiq; suK nwhIN[ 6Koty purK[ kr ibcwr; dyKo mn mwhIN[ kwm kroD; loB md mwnw[ ien ko iqAwgy; soeI isAwnw[ ibnX ibbyk; Drm idRV@ rwKY[ imQÎw bcn; n kbhUM BwKY[ Dn kIriq; suK rwj bfweI[ 7XuvqI suq; ivdÎw bhu BweI[ 7juAwn[ iXh sB dwq; gurU kI jwnY[ qW qy nihM AiBmwnih TwnY[ jgq mWih; hYN pMQ su jyqy[ krY inMd; nih kbhUM qyqy[ v`FI ly kr; nÎwX n krIey[ JUTI swKI; kbhUM n BrIey[

dohrw] jo pRSwid Ckny l`gY; hwQ sucyq kryie[ eykWkI bih Kwih nihM; Avrn ko BI dyie]

cOpeI] rihqvwn; guris`K hY joeI[ kr aupwX; Dn KwtY soeI[ qwhIN kr; Gr ko inrbhY[ pUjw; BUl n kbhUM ghY[ jo koaU isMG; pUjwrI AhY[ so BI; pUjw bhuq n ghY[ qn inrbwh mwqR; so lyvY[ AiDk hoie; qo jihM qihM dyvY[ jy kurihqIey; j`g drswvq[ pwhul pIie; kurkrm kmwvq[ iqn soN; vrqx nwihM imlwvY[ rih inrlyp; prm suK pwvY[ rihqvwn j`g; isMG jo koeI[ gurU ky lok; bsyNgy qyeI[ rihnI rhY; soeI is`K myrw[ Eh Twkur; mYN aus kw cyrw[ rihq ibnw, nih is`K khwvY[ rihq ibnw; dr cotW KwvY[ rihq ibnw; suK kbhUM n lhY[ qW qy rihq; su idRV kr ghY]

136.sYnwpiq ikRq gur soBw:- ^wlsw ^ws khwvY soeI; jW ky ihrdy Brm n hoeI] Brm ByK qy rhY inAwrw; so ^wls siqgurU hmwrw]

137.<> siqgur pRswid] rYhq nwmw sRI gurU goibMd isMG jI kw[ BweI pRihlwd isMG jI pRQwie bcn sRI muKvwk pwiqSwhI 10] BweI dirAweI audwsI ky prQwie hoieAw[ bolnw hoieAw sRI siqgurU jI kw[

dohrw] Aibcl n`gr bYTy gurU; mn mYN kIAw ibcwr[ boilAw s`cw siqgurU; mUriq sRI krqwr] 1] hukm hoieAw pRhlwd isMG; ibp jwiq hMs rwie[ inkt

Page 254: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 254

bulwieAw gurU jI; lIno kMT lgwie] 2] pMQ cilE hY jgq myN gur nwnk prswid[ rihq bqweIey Kwlsy; suxo isMG pRihlwd] 3]

cOpeI] hoie is`K; isr topI DrY[ swq jnm; kuStI hoie mrY[ jy is`K; gl mih qwgw mylY[ cOpV bwjI; gnkw KylY] 4] jnm suAwn; pwvygw koit[ bIjXo hwQ; burw ies Kot[ pwg auqwr; prswid jo KwvY[ so is`K; kuMBI nrk isDwvY] 5]

dohrw] mIxw AOr msMdIAw; monw kuVI jo mwr[ hoie is`K vrqn krY; AMq hoiegw KuAwr] 6] vwihgurU ky mMqr ibn; jpY AOr koeI jwp[ so swkq is`K mUl nih; bcn hY sRI muK vwk] 7] gur kw hukm mwnY nhIN; krY nw is`K kI syv[ so bIrj mlyC ko; prgt pCwno Byv] 8]

cOpeI] hukm dyK; kwr nw rwKy[ golk 1gop; imiQAw muK BwKY[ kwrByt; suK mMnq curwvY[ AYsw is`K; gurU nhIN BwvY[ qUt pirE; mwieAw kI PwsI[ BRmqw iPrY; lwK caurwsI[ so bIrj; mlyC ko jwn[ suno isMG pRihlwd sujwn] 10] 1corI[

dohrw] gurU Kwlsy Awid lO; khy Qwp j`g mih[ so swkq nrkI sdw; ien sy kry jo Droh] 11] sUhy AMbr pihn kr; lyvy jo nsvwr[ l`gy qwVnw sIs pir; su`tIey nrk mMJwr] 12] ibn jp jwp jpy ibnw; jo 2jyvy pRSwid[ so 3ibStw kw ikrm hoie; jnmu gvwieE bwid] 13] 2Cky[ 3gMdgI[

cOpeI] pRwqkwl gur gIq n gwvY[ rhrwis ibnw; prswid jo pwvY[ bwhr muKI is`K; iqs ko jwno[ sB brqn; imiQAw iqs mwno] 14] l`K caurwsI; BRmqw iPrY[ bwir bwir; j`g jnmY mrY[ gurU bcn isau; qutw jwie] drgh qw kau; imlY sjwie] 15]

dohrw] Akwl purK ko Cwf kir; Bjy dyv koeI AOr[ jnm jnm BRmqw iPrY; lhY n suK kI TOr] 16] pwhn kI pUjw krY; gur nw invwvY sIs[ so swkq ingurw sdw; mwirAw sRI j`gdIs] 17] krI Qwpnw jws kI; moih jo Apny hwQ[ iqs kI smsr jo krY; jr jwvY kul swQ] 18]

dohrw] kwr Byt suK mMnq kr; jo is`K ic`q BRmwie[ so swkq pwpI sdw; 4ibkt rUp hoie jwie] 19] 4ivkrwl, frwauxw[ kuVI mwr msMd jo; mIxy kw prswid[ ley jo ien kY hwQ kw; jnm gvwvY 5bwid] 20] 5ibArQ[ Cwif is`Kn ky crn ko; ley pMQ jo hor[ AYQy EQy du`K lhY; gur is`Kn ko cor] 21]

cOpeI] mVhI gor dyvl, jo mwnY[ pr pMQn ko; aUc bKwnY[ so swkq; gur kw

Page 255: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 255

is`K nwhIN[ Pws pirE; jm kMkr pwhI] 22] topI dyK; invwvY sIs] so is`K nrkI; ibsÍy bIs] Akwl purK kI syvw krY] is`K bMs; sgly lY qrY] 23]

dohrw] gurU Kwlsw mwinXY; prgt gurU kI dyh[ joie is`K imlbo chY; Koj ieno mYN lyh] 24] kwn kty Ar qurk kw; kry nw mUl ibswih] jo is`K gur 6ihq nw krY; so nrky pr jwie] 25] 6ipAwr[ siqgur kI bwxI ibnw; rsnw rtY jo hor[ so mwirAw j`gdIS kw; prY nrk mYN Gor] 26] cOpeI] Cy drsn kI; jo miq DwrY[ kul sbUh lY; nrk isDwrY[ 7bwJ gurU; isKn kI syvw[ imiQAw mwno; sur nr dyvw] 27] 7gurU Aqy is`KW dI syvw qoN ibnw, (sur) dyviqAW dy (dyvw) pUjnIk dyviqAW, (nr) purSW dI syvw pUjw JUTI hY[ Akwl purK kI; mUriq dyh[ pRgitE Awp; Kwlsw dyh[ mm 8rMck; imiQAw nhIN BwKI[ gur nwnk gur AMgd 9swKI] 28] 8r`qI mwqR[ 9gvwh hn[

dohrw] lYxw dyxw Kwlsy; Awn dyv sB JUT[ Aaur dyv ieauN mwnIey; ijauN 1bwrU kI mUT] 29] 1ryqy[ Akwl purK ky bcn isauN, prgt clwieE pMQ[ sB is`Kn ko bcn hY; gurU mwnIEN gRMQ] 30] Qwp cilE jo jgq mih; iqnih invwvhu mwQ[ vwihgurU ky mMqR ibn; imiQAw swrI gwQ] 31]

cOpeI] is`K kau is`K; jau 3AMbr dInw[ koit AsmyD j`g; Pl kInw[ jo gur kI bwxI isKlwvY[ jIvn mukq pdwrQ pwvY] 32] 3bsqR[ cwpI krY; mlY is`K crnw[ iqs is`K ko; mYN lIno 4srnw[ krY prswid; is`K muK pwvY[ iqs is`K ky; gur 5vwrny jwvY] 33] 4srnI pYNdw hW[ 5kurbwn[

dohrw] rhrwis smY guru hukm ko; pV@ prIq ic`q lwie] eyk bwr rsnw rtY; prgt imlY muih Awie] 34]

cOpeI] bcn prqIq; r`KY is`K joeI[ qYsy hI Pl; prwpiq hoeI[ gur kw bcn gurU kI mUriq[ 6Bugiq mukiq vrswqy pUriq] 36] 6pdwrQ[ rihxI rhY; soeI is`K myrw[ Eh swihb; mY aus kw cyrw[ kry Akwl purK kI Awsw[ jnm mrn k`t fwry Pwsw] 30]

dohrw] siq Akwl sRI vwihgurU; prm bIj ieh mMq[ sB is`Kn ko bcn hY; gurU mwnIEN gRMQ] 38]

Page 256: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 256

cOpeI] k`C kys kMGw ikrpwn[ kVw AOr jo kro bKwn[ ieh k`ky pMj qum mwno[ gurU gRMQ ko qum sB jwno] 39] gurmuK isMG AwigAw moih dInI[ rihq nwmw qum ilKo nvInI] 1]

ieiq sRI rihqnwmw sRI gurU klgIDr gurU goibMd isMG jI BweI pRihlwd isMG pRiq] sMpUrxM]

138.<> siqgur pRswid] BweI cOpw isMG dw rihqnwmw:- gurU kw is`K Srwb kbI n pIvy[ swK, ijqu pIqY miq dUir hoie, brlu pvY ivic Awie] (554) gurU kw is`K kMinAw nw mwry; kuVI mwr nwl nw vrqy[ kMinAw kw pYsw nw Kwie[ nwqw gurU ky is`K nwl kry[ gurU kw is`K jM\U it`ky dI kwx nw kry[ gurU kw is`K gRIb kI rsnw ko gurU kI golk jwxy[ gurU kw is`K B`dx nw krwvy[ pRwxI kw sRIr AMq hovy qW kIrqn krwvy, XQw Skiq swQ pRSwid ly jwie[ Drm ikrq ky nPy ivcoN gurU ArQ dsvMD dyvy[ DrmswlIAw, pIr, AOr msMd nw bxy[ rsoeIAw is`K r`Ky[ lMgr myN nw gohw bwly, nw gohy dw cONkw hI dyvy[ cOrI XwrI nw kry[ jUAw nw Kyfy[ pRSwid vrqwauNdw boly nw, boly qW muK ko rumwl sy Fky, ipMfw Kurky qW h`Q Doie lvy[ sB kwrjoN ky Awid myN Ardws kry[ Apny gurU ibnw hor nw jwxy[ Drm aupdyS kry[ sbMDIAW nUM Drm ’c ilAwvy[ gurU kI bwxI ibnw hor nw pV@y nw suxy[ vwihgurU jI kI &qh imlxy vkq bulwvy[ is`K ky sMkt ko jÎoN qÎoN krky dUr kry[ gurU kw is`K gor mVI sqI msIq mulW kwzI bwhmx Awid nUM nw mMny[ lVky nUM sRI gurU gRMQ swihb jI kw SuD pwT isKwly[ sRI gurU gRMQ swihb kw Bog pwvy[ ipMf ivc ie`k AsQwn swDU sMgq kw bxwvxw, jhW swDU sMgq iek`qR hovy, AwieAw igAw ibsrwm kry[ AwigAw gurU gRMQ swihb kI mMnxI, Aml prSwdy dw r`Kxw[ SsqR r`Kxy[ msMdW nUM nhIN mMnxw[ rx mYN ip`T nhIN dyxI[ Kwlsw ihMdU muslmwn sy inAwrw rhy, is`K sy kurihq ho jwey qW sB ky A`gy h`Q joV KV@w hovy[ qnKwh lgvw kr bKSwvy[ is`K nUM bKSxy vkq AVI nhIN DrxI cwhIey[ is`K klP iKzwb nw lgwvy, jo lgwvy so qnKwhIAw[ jo is`K ic`ty kys cugy, so qnKwhIAw[ is`K ko dyK ky pihly Pqy bulwey, jo Pqy nw mMny, so qnKwhIAw[ An AMimRqIey sy jo brqy, so qnKwhIAw[ ibvwh myN Xw A`gy ip`CoN vysvw kw qmwSw dyKy so BI qnKwhIAw[ is`KW dw mwmlw is`KW ivc inbVy, jo is`K dy ibnw khy hwkm dy jwvy so qnKwhIAw[

Page 257: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 257

krjw dyx vwlw jo bymuK hoey so qnKwhIAw[ bcn kih ky jo mukry so qnKwhIAw[ dZw kry so qnKwhIAw[

139.<> siqgur pRswid] BweI dXw isMG jI dw rihq nwmw] gurU kw is`K, mt buq qIrQ dyvI dyvqw brq pUjw Arcw mMqR jMqR pIr bRhmx pu`Cxw qrpn

gwXqRI ikqy v`l ic`q dyvY nwhIN[ Kwlsw so ijn qn mn Dn Akwl purK nUM sONipAw hY[ jnyaU n pwie, krm imrq srwD ipqr ipMf vydk ivvwh Awidk nw krwvy, sB jugiq, gurU kI imRXwdw Ardws sy kry[ iksI kw kwrj hovy aus ko svwry[ gurduvwry jwvy mwrg myN bRhmcrX Dwry[ ijs guris`K nUM koeI kuVmweI kry nwhIN, iqs nUM loc ky kry krwvY, kuis`K hovy iqs ko is`K kry[ kMinAw ko mwry, mony ko kMinAw dyvy so qnKwhIAw[ is`K ko is`K puqRI deI 1suDw suDw iml jwX, deI BwdxI ko suqw 2Aih muK 3AmI cuAwX[ 1AMimRq[ 2s`p[ 3AMimRq[ nwk kWn nw Cydy, AKMf rhy[ cOQy idn kySI ieSnwn kry[ kwly ic`ty nIly K`ty bsqR Dwry[ isMGoN ko brwbr kw BweI smJy[ ijs ky 4BIqr 5DoRh hY so nrk ko jwXgw[ 4AMdr[ 5Cl[ srvr Awidk kI jo SIrxI Kwvy so qnKwhIAw[ iqlk Dwgw pwvy so qnKwhIAw[ pWc isMG iml kr rihq ibbyk kw gurmq kry[ gofy vwlI (gofy FkxI) k`C nw pihry, jo pihry so qnKwhIAw[ lMgr myN cONkw im`tI kw dyvy[ ihMdU muslmwn kI kwx ko myty[ eykwdSI Awidk brq nw Dwry[ AwnMd ibnw ibvwh nw kry[ GoVy AOr SsqR kI swr r`Ky[ loB kr Kwie AOr pRSwd ko inMdy so qnKwhIAw[ jo SrwD ibvwh bRwhmx sy krwvy, gurU kI rIiq nw kry so qnKwhIAw] ieiq smwpqM] AsvwrI dI dyK ryK sMBwl pUrI kry[

140.<> siqgur pRswid] rhqnwmw bwbw sumyr isMG jI] dohrw] sRI gurU nwnk rUp ds; pMQ Kwlsw Kws[ kr pRxwm sumyr hir; au~cry

rYhq pRkws] 1] gurU gRMQ bwxI ivKy; 1ivKm buD nh 2jws[ Awid AMq mY eyk sm; soeI Kwlsw Kws] 2] 1AOKI Bwv nwsqk[ 2ijs dI[ ivpR gwie mY dÍYsu kI; ruic n rucY ic`q jws[ isMG sumyr Akwl ipRX; soeI Kwlsw Kws] 3] cwr brx ky is`K mY; smqw sumiq pRkws[ isMG sumyr Akwl ipRX; soeI Kwlsw Kws] 4] k`C kys ikRpwx ipRX, kMGw kVw sdIv[ jo Dwrq twrq nhIN; soeI Kwlsw deIv] 5] gurbwxI idl prIq kI; rIq n ruicAY AOr[ isMG sumyr Akwl ipRX; soeI Kwlsw mOr] 6] dsm gurn mY eyk sI; buD suD ijh Awih[ isMG sumyr Akwl ipRX; jwn Kwlsw qwihM]

Page 258: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 258

7] AMqir bwhir jQw kRm; swDU isMG srUp[ isMG sumyr Akwl ipRX; soeI Kwlsw BUp] 8] swDU sm sB jgq mY; isMG srUp AnUp[ isMG sumyr Akwl ipRX; soeI Kwlsw BUp] 9] dyKq hI jw ky sdw; durjn ic`q BY hoie[ isMG sumyr Akwl ipRX; khIey Kwlsw soie] 10] siqnwmu sRI vwihgurU; jW ky sd ird mwih[ isMG sumyr

Akwl ipRX; khIey Kwlsw qwihM] 11] dyKn mYN bWko l`gY; kw ko ic`q n duKwie[ isMG sumyr Akwl ipRX; so Kwlsw khwie] 12] pWc myl ky myl soN; AMqr bwhir dyie[ ien sy jo vrqy nhIN; Ahy Kwlsw syie] 13] mrn jnm ko BY nh ijh; sÍpnhu irdY auTwie[ hir sumyr hir Bgq ipRX; so Kwlsw khwie] 14] kMnXw vXwhy isMG ko; momn kO nih dyie[ isMG sumyr Akwl ipRX; so Kwlsw *AByau] 15] *Byd qoN rihq r`b rUp, in`fr[ jO lO Xw j`g mYN rhy; hir gur Bgiq n qXwg[ isMG sumyr Akwl ipRX; so Kwlsw suBwg] 16] qn qy nv nv in`q au~TY; BgqI Bwau qrMg[ isMG sumyr Akwl ipRX; so Kwlsw ABMg] 17] j`g ko Awpn myN lKy; Apny kau j`g mwihM[ isMG sumyr su Kwlsw; iqh sm dUsr nwihM] 18] ds gRwhI iqAwgI su ds; bRhm igAwn lY lIn[ isMG sumyr so Kwlsw; srb lwlsw hIn] 19] nvDw BgqI ko sdw; jW kY ic`q myN Bwv[ pRym pd sd nYn jih; soeI Kwlsw rwv] 20] sqX nwm ky nwm ijh rwm Alwh prXMq[ dÍYs bu`iD nih jws jIX so Kwlsw idKMq] 21] kwrn Xw j`g ko ju; hir qwrn qrx idAwl[ qws pyRm myN mgn mn soeI Kwlsw KXwl] 22] SsqR n iqAwgy kbhUM jo Xwsu isMG srUp[ isMG sumyr Akwl ipRX Aih Kwlsw BUp] 23] kwl bqIq krY ju inq ibdXw bwk ibnod[ isMG sumyr Akwl ipRX ibidq sdw chuM Er] 24] sjl nYn vYrwg Xuq Aiq Anurwg smyq[ bwr bwr gur gux sunq; qw 1sn mn kr hyq] 25] 1swQ[ nIcw jwnY Awp ko; aUc lKY sMswr[ srb ryx mn jws ko so Kwlsw Apwr] 26] jm bpurw ko BY n ijq, sdw msq hir rMg[ isMG sumyr Akwl ipRX so Kwlsw ABMg] 27] mn nIcw miq aUc ijh mq rwKw gur vwhu[ kysW swsW swQ hY sdw inbwhu Xh cwhu] 28] gurU Kwlsy kI thl nvn rucI kir joie[ qws srx sumyr hir Ahy Kwlsw soie] 29] ngn sIs BogY nhIN Bojn krY n pXwr[ isMG sumyr Akwl ipRX so Kwlsw Apwr] 30] gurbwxI kI eyk quk qw ky ArQ AnMq[ qwih ibcwrq hI rhY so Kwlsw mhMq] 31] rwm rmMqw srb mYN Xh siqgur ky vwk[ XW qy dÍYs n kry jo soeI Kwlsw pwk] 32] qurkn kI sMgq kbUM krY nW; ko bl Dwr]

Page 259: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 259

isMG sumyr Akwl ipRX so Kwlsw Apwr] 33] snmuK Ssqr jo lgq hY ruiDr ilpq qn hoie] horI ko jo Kyl lK iKly Kwlsw soie] 34] rwmwidk Avqwr kI inMdw kry n Awp] sRvxhu qy nh suny jo, so Kwlsw Apwr] 35] hir js gur js Bgiq js kry 3sRvx 4put pwn] so sumyr hir Kwlsw ry mn kr iqh DXwn] 36] 3kMnW

rUpI[ 4fUinAW nwl[ inMdw n kIjY kwhu mq, sB kau smqw Bwau] ByKI pRBU n BIjeI Xw quk ko in`q cwau] 37] isMG hoie kr jo krY, punw pwQ koeI AOr] iqh kul qw ko qXwgeI, soeI Kwlsw mOr] 38] 5au~icsty nih Kwie ikh, nh au~icst kih dyih] ibn pyRhI so Kwlsw, sdw sIc riq Byv] 39] 5jUTw[ smUMh rihq nwmy gurpRswid sMpUrnM[

AnMd kwrj sMskwr dI SuB mrXwdw gurpRswid ArMB:-

1. gurmuiK vzIr dI pRwpqI leI Ardws:- AiqAMq hI pRym nmskwr sihq, Ardws krnI ik hy s`cy pwiqswh jIE! siq sMqoK Drm vIcwr iKmw inmRqw SihnSIlqw gurU BgqI gursyvw pqIbRqw Drm Awid SuB guxW vwlI isMGxI b^So jI[ ies qr@W gurmuiK isMGxI ny Ardws krnI, hy s`cy pwiqswh jIE! pUrn jqI sqI inrml sUrvIr bhwdr gurBgq vr b^So jI[

2. gurpRswid] gurmiq Anuswr mMgxy dI SuB mrXwdw Ardws:- mMgxI qoN pihlW pu`iCAw jwvy dohW b`icAW dy ikqny Sbd kMT hn[ mMgxy qoN mgroN BI v`D qoN v`D bwxIAW kMT krweIAW jwx[ ijhVy mwpy Awp gurmiq ’c nhIN l`gdy, b`icAw nUM nhIN lwauNdy, auh roNdy pCuqwauNdy hn[ b`icAW dI bWh Awp jmW nUM PVwauNdy hn[ Cuhwrw pwauxw Twkw krnw sgweI krnI sgn pwauxw mMgxw hY[ Drm dw nwqw hoxw cwhIdw hY[ lrkI lrkw bycY nwhI[ pwvy ^uSI gurU kI mhW hI[ b`cy b`cI dy pYsy lYxy bhuq v`fw pwp hY[ gurU ipAwry b`cy b`cI dw is`KI Drm srUp mMUh m`Qw k`d iv`idAw suBwau ie`ko ijhy hoxy cwhIdy hn[ b`cI dI aumr do, iqMn cwr swl, b`cy nwloN G`t hovy[ dovyN prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nUM mMnx pUjx vwly gurU pRymI hox[ mwieAw dy lwlc krky, lwiek b`cy dw sbMD, nlwiek b`cI nwl, lwiek b`cI dw sbMD, nlwiek b`cy nwl hoxy krky in`q nvyN sUrj byAMq qlwk qy mOqW huMdIAW rihMdIAW hn[ b`cw b`cI bRhmiv`idAw, sMswrI iv`idAw hunr AnMd kwrj qoN

Page 260: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 260

pihlW hI pRwpq krn qW bhuq hI cMgw hY, mgroN BI ho skdy hn[ ivdyS ’coN Awey b`cy b`cI dy pihlW swry kwgz cYk kro, ikqy pihlW SwdI qW nhIN hoeI, jy hoeI hovy qW qlwk dy kwgz dyKo, Pyr mMgxw kro jI[ bhuq swry lwlcI bMdy pMjwb Aw ky, swaU b`cIAW nwl DoKw krdy hn, SwdI krw ky Dn btor ky qur jWdy hn, keI ivdyS ’coN Awey jwx ky, b`cI dy idMdy hn, pr aun@W dy pws vwpsI vIzw nhIN huMdw[ dohW qr&W qoN nyk swaU gurmuiK smidRStI vwlI vIcwr krn[ sgweI vyly bhuq JUT boilAw jWdw hY, ieh nhIN cwhIdw jI, Awpo iv`cIN vIcwr kridAW sMgxW nhIN cwhIdw, swrI izMdgI dw sMpRk hY, ies leI pUrn qs`lI krky, sgweI krnI cwhIdI hY[ gurU swihb jI qoN hukmnwmw lY ky mn iekwgR hovygw, ijvyN krnw hovygw vIcwr idRV ho jwxgy[ pihlW qs`lI krn dw Bwv ieh hY ik sgweI dI Ardwis qoN mgroN idRVqw r`KxI[ ijhVy pihlW qs`lI nhIN krdy, mMgxw krky J`t hI jbwb dy idMdy hn[

vwihgurU] b`cI dw mMgxw krn gey jW AnMd kwrj qoN pihlW jW mgroN, iksy BI smyN dohW sbMDIAW ny Srwb pIxI ipAwauxI, siqgurU swihbwn jI dI AwigAw dy iblkul hI ault hY[ CotI aumr ’c SwdI dy bhuq hI nukswn hn, sRIr kmzor Aqy rogI ho jWdy hn, b`cy BI kmzor jW mry jMmdy hn, mulk gRIb huMdw hY[

gurpRswid] shury Gr Awey b`cy nUM jo Srwb idMdy hn, auh b`cy b`cI dy jIvn nUM nrk dil`dRI rogI sogI hMkwrI ivkwrI bxwauNdy hn[ AwpxI b`cI nUM rMfI kr lYNdy hn, ikauN jo jmweI nUM Srwb ipAw ky, Srwb pIx dw rog lw idMdy hn, Srwb pI 2 ky hI mr jWdw hY[ bhuqy swaU b`cy ies jwL ’c Ps jWdy hn, Awp jI dy crn c`t ky pRym bynqI hY, Srwb n dyvo, isMG sjo jI ipAwry, jweIey bilhwry[

vwihgurU] gRIb b`cy nUM prmpUjnIk gurbwxI siqsMgq mhWpurSW nwl joVo, AMimRq Ckwauu in`qnymI bxwau, mwiekI m`dd krky kwrobwr bxw dyvo, Pyr aus nUM kMinAw dyvo, is`KI krky b`cw b`cI suKI rihxgy, AYsw krny krky s`cy siqgurW jI dI ^uSI pRwpq hovygI[ dovyN AMimRqDwrI, in`qnym dIAW pMj bwxIAW, sRI rhrwis swihb jI, sRI kIrqn soihlw swihb jI, sRI Awsw jI dI vwr, sRI suKmnI swihb jI Awid v`D qoN v`D bwxIAW dy inXmI hox[ SwdI qoN pihlW jW mgroN siqgurU gRMQ swihb mhwrwj jI dI Su`D sMQw krn Aqy A`gy krwaux, siqgurW dIAW ^uSIAW pRwpq krn[

Page 261: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 261

vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurW ny Awpxy irSqy AmIrW rwijAW nwl nhIN kIqy[ s`cy siqgurU pMjvyN CyvyN s`qvyN nOvyN dsvyN pwiqSwh jI dw idRStWq lY lvo[ s`cy siqgurU dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu praupkwrI[ CyvyN pwiqSwh jI ny AwpxI

ipAwrI b`cI bIbI vIro jI dw SuB AnMd kwrj, AqI hI lwiek BweI swDU jI

gurmuiK ipAwry nwl kIqw, jo ik gRIb hI sn[ ijs krky sMgoSwh jIqm`l gMgwrwm gulwb cMd mwhrI cMd pMj sUrbIr AqIrQ mhWblI Amr ShId XoDy pYdw hoey, jo BMgwxI dy Drm Xu`D ’c gurU jI leI ShId hoey[ so mwieAw lwlc iqAwg ky, Xogqw Anuswr sbMD krky s`cy siqgurW jI dI ^uSI lYxI cwhIdI hY[ XQw:- gurU kw isK; swk isK nwl krY[ dyx lYx dw lwlc n krY[ hwxu dyKY; h`f su`cw dyKy[ m`Qy nwl m`Qw imldw dyK ley[ )kMinAw dyvy is`K ko lyvY nih ikCu dwm[ soeI myrw is`K hY phuMcy gur ky Dwm[ (rihqnwmw BweI swihb isMG)mwns kI jwq sBY eykY phcwnbo] Anuswr jwq pwq ibrwdrI dw i^Awl C`f ky, AMimRqDwrI is`K dw irSqw AMimRqDwrI nwl hovy jI[ jy au~cI zwqI vwlw Srwb qmwkU Awid vrqy, auh gurU Gr ’c pRvwn nhIN hY[ au~cI zwqI dw hMkwr krky, nIvIN zwqI qoN n&rq nhIN krnI cwhIdI[ ijs ko kuVmweI koeI n krY, iqs ko puMn ArQ loic kir Awpy krY] 3]) gurU kw is`K, grIb is`K nwl nwqw krY, gurU nwil gMF pwauNdw hY[ (Bw:caupw isMG iC`br)

vwihgurU] AhMkwrI pwpI cMdU dI, gurmuiK sicAwrI gurU pRymx nUMh, pRymI guris`K dI b`cI sI, jdoN; guru Arjunu prqK´ hir] s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI nUM au~bldI dyg AMdr ibTwieAw, qdoN ieh pRymx b`cI, pihry ’qy KV@y ispwhIAW nUM Awpxy gihxy v`FI vjoN dy ky, sRI gurU swihb jI dy drSnW nUM geI[ pRym bynqI kIqI, “hy dIn dieAwl myhrW dy sWeI s`cy swiqgurU swihb jI! dwsn dwsI Awp jI dy gRIb is`K dI b`cI hY, iksy pwp krky pwpI cMdU dI nUMh bxnw ipAw[ ” s`cy siqgurW ny hukm kIqw ik, hmro isK; ij Awgy hÍY hY] suqw Ais`Kn Gr; nihM dY hY] (sRI gurpur pRkwS) Bwv jy koeI myrw is`K hY, auh swkq dy Gr AwpxI b`cI nUM n ivAwhy[ gRIb swaU gurmuiK Drm-ikRq dI idRVqw vwly ^wlsy gurU ipAwry s`icAwry pRymI in`qnymI gurBgq jI nUM kMinAw dyx dy kotwin koit puMn hn[ AhMkwrI DnI,

Page 262: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 262

nSeI nUM kMinAw dyx dy kotwn koit pwp hn, swrI izMdgI ig`ly gohy dy DuKx vWg b`cI duKI rhygI jI[

vwihgurU] AnMd kwrj qoN pihlW, b`cy b`cI vwly Awpxy GrW ’c, siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj dw shj pwT Awp krn jW krwaux, jy pwT nw ho skdw hovy, qW s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR s`cy crn-kml Awpxy Gry puAwaux jW gurduAwry swihb jI pRogrwm krn, kQw kIrqn dyZ kIqI jwvy jI[

mMgxI dI Ardwis:- kIqw loVIAY kMmu; su hir pih AwKIAY] pauVI pV@ ky, hy s`cy pwiqswh jIE! sRb`q swDsMgq jI, Gr vwly pRymIAW, dwsndws v`loN Awp jI dw rom 2 krky kotwn koit DMnvwd hY jI[ Awp jI ny mhwn ikRpw krky, Awpxy dwsndwsW dy Gr ’c drSn b^Sy hn[ Awp jI dI Apwr ikRpw dw sdkw, sRI goieMdvwl swihb jI qoN BweI rwm isMG jI dI spuqRI bIbI pRym kOr jI dI mMgxI, sRI KfUr swihb jI qoN BweI sMqoK isMG jI dy BuJMgI dieAw isMG jI nwl krn dI Ardwis hY, b`cy b`cI nUM Bjn ismrn gurU syvw vwlI dIrG AwXU b^SxI, sbMDIAW dw prspr myl ipAwr siqkwr vDy jI[ sRI muKvwk sux ky, b`cI vwly Awpxy v`loN gwqRy vwlI srb loh dI ikRpwn qy pqwsy suky myvy BuJMgI dI JoLI pwaux[ sy sMjog; krhu myry ipAwry] ijqu rsnw; hir nwmu aucwry] 1] Awid AMimRq SbdW dw kIrqn krnw[ vwihgurU] b`cy vwly ikRpwn kMGw srb loh dw kVw b`cI nUM Byjx[ b`cI dI mMgxI ’qy sgn 2 kih ky, nONh pwlS cUVIAW sMDUr ibMdI surKI sony cWdI Awid dI vrqoN nhIN krnI cwhIdI, ieh mnmq hY[ pihrwvw gurmuKI hovy[

3. koit bRhmMf ko.Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] )pRB dwqau dwqwr; pir´au jwcku ieku srnw] Anuswr prmpUjnIk vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny ipMf dwauDr (ijlw mogw)ivKy pyRmIAW dy pu`Cx qoN AnMd kwrj sMskwr dI SuB mrXwdw ieauN &urmweI:- (gRMQ mukq mwrg)n`cx t`px sy qmo guxI ibrqI ho jWdI hY[ XQw:- auif auif rwvw JwtY pwie] vyKY loku hsY Gir jwie] BweI gopwly jI vWg pihlW pUrIAW lgW lw ky prmpiv`qR sRI jpu jI swihb jI dw SuD pwT pyRm Bwvnw nwl krky, Awpo Awpxy itkwxy coLw pYn@x qoN pihlW ieh CMqu pV@o jI[ rwgu sUhI mhlw 1 CMq Gru 2 <> siqgur pRswid] hm Gir swjn Awey] swcY myil imlwey] shij imlwey hir min Bwey; pMc imly suKu pwieAw] sweI vsqu prwpiq hoeI; ijsu syqI mnu lwieAw] Anidnu mylu BieAw mnu mwinAw; Gr mMdr sohwey] pMc sbd

Page 263: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 263

Duin Anhd vwjy; hm Gir swjn Awey] 1] Awvhu; mIq ipAwry] mMgl gwvhu; nwry] scu mMglu gwvhu qw pRB Bwvhu; soihlVw jug cwry] ApnY Gir AwieAw Qwin suhwieAw; kwrj sbid svwry] igAwn mhw rsu nyqRI AMjnu; iqRBvx rUpu idKwieAw] sKI imlhu ris mMglu gwvhu; hm Gir swjnu AwieAw] 2] mnu qnu; AMimRiq iBMnw] AMqir pRymu rqMnw] AMqir rqnu pdwrQu myrY; prm qqu vIcwro] jMq

ByK qU sPilE dwqw; isir isir dyvxhwro] qU jwnu igAwnI AMqrjwmI; Awpy

kwrxu kInw] sunhu sKI mnu mohin moihAw; qnu mnu AMimRiq BInw]3] Awqm rwmu sMswrw] swcw Kylu qum@wrw] scu Kylu qum@wrw Agm Apwrw; quDu ibnu kauxu buJwey] isD swiDk isAwxy kyqy; quJ ibnu kvxu khwey] kwlu ibkwlu Bey dyvwny; mnu rwiKAw guir Twey] nwnk.Avgx sbid jlwey; gux sMgim pRBu pwey] 4] 1] 2] (764)rwgu sUhI CMq mhlw 3 Gru 2 <> siqgur pRswid] suK soihlVw hir iDAwvhu] gurmuiK hir Plu pwvhu] gurmuiK Plu pwvhu hir nwmu iDAwvhu; jnm jnm ky dUK invwry] bilhwrI gur Apxy ivthu; ijin kwrj siB svwry] hir pRBu ik®pw kry hir jwphu; suK Pl hir jn pwvhu] nwnku khY suxhu jn BweI; suK soihlVw hir iDAwvhu] 1] suix hir gux BIny; shij suBwey] gurmiq shjy nwmu iDAwey] ijn kau Duir iliKAw iqn guru imilAw; iqn jnm mrx Bau Bwgw] AMdrhu durmiq dUjI KoeI; so jnu hir ilv lwgw] ijn kau ik®pw kInI myrY suAwmI; iqn Anidnu hir gux gwey] suix mn BIny; shij suBwey] 2] jug mih; rwm nwmu insqwrw] gur qy aupjY; sbdu vIcwrw] gur sbdu vIcwrw rwm nwmu ipAwrw; ijsu ikrpw kry su pwey] shjy gux gwvY idnu rwqI; iklivK siB gvwey] sBu ko qyrw qU sBnw kw; hau qyrw qU hmwrw] jug mih; rwm nwmu insqwrw] 3] swjn Awie vuTy; Gr mwhI] hir gux gwvih; iqRpiq AGwhI] hir gux gwie sdw iqRpqwsI; iPir BUK n lwgY Awey] dh idis pUj hovY hir jn kI; jo hir hir nwmu iDAwey] nwnk hir Awpy joiV ivCoVy; hir ibnu ko dUjw nwhI] swjn Awie vuTy; Gr mwhI] 4] 1] (767)aupRokq prmpiv`qR inrml CMqu jM\ dy FukwA smyN pUrn pRym sihq Su`D pV@nw jI[ mMglwcwr ^uSI dy sBwgy smyN, jo ien@W prmpiv`qR SbdW dw SuD pwT pyRm Bwvnw sihq krngy, siqgurU swihbwn jI aun@W dy kwrj rws krky, aun@W nUM l`KW ^uSIAW dIAW pwiqswhIAW b^Sxgy, jmW jUnW du`KW qoN r`iKAw krngy[

Page 264: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 264

Awsw Gru 7 mhlw 5] hir kw nwmu; irdY inq iDAweI] sMgI swQI; sgl qrWeI] 1] guru myrY sMig; sdw hY nwly] ismir ismir; iqsu sdw sm@wly] 1] rhwau] qyrw kIAw mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu nwnku mWgY] 2] 42] 93] (394) sMpUrn gursbd pV@o[ gurU jI dw hukm mMn ky ^uSI lYx leI BuJMgI BuJMgx AnMd kwrj qoN pihlW hI AMimRq Ck lYx, bhuq hI zrUrI pyRm bynqI hY jI[

kVwh pRswid pihlW hI siqgurW jI dI hzUrI ’c r`Kxy[ prmpUjnIk

vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI pRkwS krky Ardws qy sRI muKvwk mgroN rwgIAW qy gRMQI isMG jI ny BuJMgI BuJMgx nUM is`iKAw dyvxI, ieh qyrw Brqw hY[ ies dI syvw krnI, ies nUM, durbcn nhIN kihxw, jYsw ilAwvy qYsw vMf Kwvxw, Brosw vwihgurU jI kw r`Kxw, folxw nhIN[ pihlW ie`k lWv dw pwT iPr kIrqn krnw, kIrqn smyN b`cw b`cI pRkrmW krn[ cwr lwvW cwr pRkrmW mgroN ivAwh dy sbdW dw kIrqn krnw[ kIrqn smyN gRMQI isMG jI sMpUrn sRI AnMd swihb jI gupq pV@n[ pRSwid ivq smwn brwq nUM Ckwvxw, krjw cuk ky vifAweI nhIN krnI[ ivq sMjugq bsqr dyvo, jo ikC ho sky dyvo, EhI vkq nhIN dyvxy dw, swrI aumr dyvxw hY[ du`K suK vyly sdw mwpy hI kMm AWvdy hYn[ swhw soDnw hovy, gurU jI A`gy pRwrQnw krnI[ qyl cV@wvnw, sYNq krnI, Fol vjwvnw mnHy hY, jd Ardwis ho jwey, sBy kwrj rws ho gey smJo[ c`dr pw ky Ardwis nhIN krnI[

igAwnu pRcMfu bilAw Git cwnxu; Gr mMdr sohwieAw] qnu mnu Arip sIgwr bxwey; hir pRB swcy BwieAw] AYsy Sbd pV@ny sunxy[ hwQI dMd dw cUVw nhIN pwvxw, doS hoNdw hY[ rbwbI Sbd pV@yN, is`TxI myhxw koeI nhIN bolxw[ keIAW DIAW dI shuirAW nwl nhIN bxdI, Pyr mwipAW dy Gr rihMdIAW hYn, qW qy ivAwh iv`c QoV@w Krc kro, DI dy ky krqUqI khwvnw mUrKW dI miq hY[ pMJI rupXy q`k Krc kuVm dyx, tihl krny vwilAW qoN ibnw, DI dw pYsw hor iksy nUM nhIN dyxw[ brwqI bhuq nhIN iek`Ty krny, l`sI pYr nhIN pwauxw, AwqSbwjI nhIN swVnI, kMjrI ncwie ky, kMjr nhIN bxnw[ DI no ruAw ky nhIN qornw, nw gl l`g ky imlnw[

is`Ko! imlnI qy muklwvy dw bKyVw nhIN r`Knw, kuVm nUM im`qR hI smJo[ BuJMgI BuJMgx dy ipqw ie`k dUjy dy pYrIN h`Q lwaux[ fUmw pwsoN moieAW dI kilAwx nhIN

Page 265: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 265

suxnI[ krzw cu`k ky DI dw ivAwh n kro[ k`cI ipMnI qy vwVw nhIN krnw, ieh &wlqU Krc hYn[ foly ’qy nh`k Dn nhIN aujwVnw, BuKy nUM AMn bsqr dyvo, Dn Krc ky, gaU mih GoVw aUT dwn nhIN dyvxw, Eh Dn hOLI hOLI DI dy suAwrQW pr lgwE, ijs ’c lVkI lVkw suK pwvy[ nkd Dn bhuq kMm svwrdw hY, sRI gurU swihb jI dI mrXwdw nwl ivAwh kro[ jd swhy ic`TI ByjxI hovy, qW ieh prmpUjnIk Sbd ilK ky Byjxw jI[ pqI vwcWeI min vjI vDweI; jb swjn suxy

Gir Awey] guxI igAwnI bih mqw pkwieAw; Pyry qqu idvwey] vru pwieAw purKu AgMmu Agocru; sd nvqnu bwl sKweI] nwnk ikrpw kir kY myly; ivCuiV kdy n jweI] 4] 1] (773)hux sRb Kwlsy jI dy suK leI lwvW ilKny hW[ ij`Qy siqgurU gRMQ swihb jI pRwpq nw ho skdy hox, EQy ies sRI poQI swihb jI nUM pRkwS krky prmpiv`qR lwvW dw pwT kr lvo[ sUhI mhlw 4] hir pihlVI lwv; privrqI krm idRVwieAw.bil rwm jIau] bwxI bRhmw vydu.Drmu idRVhu; pwp qjwieAw.bil rwm jIau] Drmu idRVhu.hir nwmu iDAwvhu; isimRiq nwmu idRVwieAw] siqguru guru pUrw AwrwDhu; siB iklivK pwp gvwieAw] shj Anµdu hoAw vfBwgI; min hir hir mITw lwieAw] jnu khY nwnku lwv pihlI; AwrMBu kwju rcwieAw] 1] hir dUjVI lwv; siqguru purKu imlwieAw.bil rwm jIau] inrBau.BY mnu hoie; haumY mYlu gvwieAw.bil rwm jIau] inrmlu.Bau pwieAw hir gux gwieAw; hir vyKY rwmu hdUry] hir Awqm rwmu pswirAw suAwmI; srb rihAw BrpUry] AMqir bwhir hir pRBu eyko; imil hir jn mMgl gwey] jn nwnk. dUjI lwv clweI; Anhd sbd vjwey] 2] hir qIjVI lwv; min cwau BieAw bYrwgIAw. bil rwm jIau] sMq jnw hir mylu; hir pwieAw vfBwgIAw. bil rwm jIau] inrmlu hir pwieAw. hir gux gwieAw; muiK bolI hir bwxI] sMq jnw vfBwgI pwieAw; hir kQIAY AkQ khwxI] ihrdY hir hir. hir Duin aupjI; hir jpIAY msqik Bwgu jIau] jnu nwnku boly qIjI lwvY; hir aupjY min bYrwgu jIau] 3] hir cauQVI lwv; min shju BieAw hir pwieAw. bil rwm jIau] gurmuiK imilAw suBwie; hir min qin mITw lwieAw. bil rwm jIau] hir mITw lwieAw myry pRB BwieAw; Anidnu hir ilv lweI] mn icMidAw Plu pwieAw suAwmI; hir nwim vjI vwDweI] hir pRiB Twkuir kwju rcwieAw; Dn ihrdY nwim ivgwsI] jnu nwnku boly cauQI

Page 266: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 266

lwvY; hir pwieAw pRBu AivnwsI] 4] 2] (774) Ardws, sRI muKvwk lYxw[ kVwh pRSwid vrqwvnw[

AnMd swihb rwmklI mhlw 3 Anµdu; <> siqgur pRswid] Anµdu BieAw myrI mwey;

siqgurU mY pwieAw] siqguru q pwieAw shj syqI; min vjIAw vwDweIAw] rwg rqn prvwr prIAw; sbd gwvx AweIAw] sbdo q gwvhu hrI kyrw; min ijnI vswieAw] khY nwnku. Anµdu hoAw; siqgurU mY pwieAw] 1] ey mn myirAw; qU sdw rhu hir nwly] hir nwil rhu qU mMn myry; dUK siB ivswrxw] AMgIkwru Ehu kry qyrw; kwrj siB svwrxw] sBnw glw smrQu suAwmI; so ikau mnhu ivswry] khY nwnku. mMn myry; sdw rhu hir nwly] 2] swcy swihbw; ikAw nwhI Gir qyrY] Gir q qyrY sBu ikCu hY; ijsu dyih su pwvey] sdw isPiq slwh qyrI; nwmu min vswvey] nwmu ijn kY min visAw; vwjy sbd Gnyry] khY nwnku. scy swihb; ikAw nwhI Gir qyrY] 3] swcw nwmu; myrw AwDwro] swcu nwmu ADwru myrw; ijin BuKw siB gvweIAw] kir sWiq suK min Awie visAw; ijin ieCw siB pujweIAw] sdw kurbwxu kIqw gurU ivthu; ijs dIAw eyih vifAweIAw] khY nwnku. suxhu sMqhu; sbid Drhu ipAwro] swcw nwmu; myrw AwDwro] 4] vwjy pMc sbd; iqqu Gir sBwgY] Gir sBwgY sbd vwjy; klw ijqu Gir DwrIAw] pMc dUq quDu vis kIqy; kwlu kMtku mwirAw] Duir krim pwieAw quDu ijn kau; is nwim hir kY lwgy] khY nwnku. qh suKu hoAw; iqqu Gir Anhd vwjy] 5] swcI ilvY ibnu; dyh inmwxI] dyh inmwxI ilvY bwJhu; ikAw kry vycwrIAw] quDu bwJu smrQ koie nwhI; ik®pw kir bnvwrIAw] eys nau horu Qwau nwhI; sbid lwig svwrIAw] khY nwnku ilvY bwJhu; ikAw kry vycwrIAw] 6] Awnµdu Awnµdu sBu ko khY; Awnµdu gurU qy jwixAw] jwixAw Awnµdu sdw gur qy; ik®pw kry ipAwirAw] kir ikrpw iklivK kty; igAwn AMjnu swirAw] AMdrhu ijn kw mohu qutw; iqn kw sbdu scY svwirAw] khY nwnku eyhu Anµdu hY; Awnµdu gur qy jwixAw] 7] bwbw ijsu qU dyih; soeI jnu pwvY] pwvY q so jnu dyih ijs no; hoir ikAw krih vycwirAw] ieik Brim BUly. iPrih dh idis; ieik. nwim lwig svwirAw] gur prswdI mnu BieAw inrmlu; ijnw Bwxw Bwvey] khY nwnku ijsu dyih ipAwry; soeI jnu pwvey] 8] Awvhu sMq ipAwirho; AkQ kI krh khwxI] krh khwxI AkQ kyrI; ikqu duAwrY pweIAY] qnu mnu Dnu sBu.

Page 267: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 267

sauip gur kau; hukim mMinAY pweIAY] hukmu mMinhu gurU kyrw; gwvhu scI bwxI] khY nwnku suxhu sMqhu; kiQhu AkQ khwxI] 9] ey mn cMclw; cqurweI. iknY n pwieAw] cqurweI. n pwieAw iknY; qU suix mMn myirAw] eyh mwieAw mohxI; ijin eyqu Brim BulwieAw] mwieAw q mohxI iqnY kIqI; ijin TgaulI pweIAw] kurbwxu kIqw iqsY ivthu; ijin mohu mITw lwieAw] khY nwnku mn cMcl; cqurweI. iknY n pwieAw] 10] ey mn ipAwirAw; qU sdw scu smwly] eyhu kutMbu. qU ij dyKdw; clY nwhI qyrY nwly] swiQ qyrY clY nwhI; iqsu nwil. ikau icqu lweIAY] AYsw kMmu mUly n kIcY; ijqu AMiq pCoqweIAY] siqgurU kw aupdysu suix qU; hovY qyrY nwly] khY nwnku mn ipAwry; qU sdw scu smwly] 11] Agm Agocrw; qyrw AMqu n pwieAw] AMqo. n pwieAw iknY qyrw; Awpxw Awpu qU jwxhy] jIA jMq siB Kylu qyrw; ikAw ko. AwiK vKwxey] AwKih q vyKih sBu qUhY; ijin jgqu aupwieAw] khY nwnku. qU sdw AgMmu hY; qyrw AMqu n pwieAw] 12] suir nr muin jn. AMimRqu Kojdy; su AMimRqu. gur qy pwieAw] pwieAw AMimRqu. guir ik®pw kInI; scw min vswieAw] jIA jMq siB quDu aupwey; ieik vyiK. prsix AwieAw] lbu loBu AhMkwru cUkw; siqgurU Blw BwieAw] khY nwnku ijs no Awip quTw; iqin. AMimRqu gur qy pwieAw] 13] Bgqw kI; cwl inrwlI] cwlw inrwlI Bgqwh kyrI; ibKm mwrig clxw] lbu loBu AhMkwru qij iqRsnw; bhuqu nwhI bolxw] KMinAhu iqKI vwlhu inkI; eyqu mwrig jwxw] gur prswdI ijnI Awpu qijAw; hir vwsnw smwxI] khY nwnku cwl Bgqw; jughu jugu inrwlI] 14] ijau qU clwieih. iqv clh suAwmI; horu. ikAw jwxw gux qyry] ijv qU clwieih. iqvY clh; ijnw mwrig pwvhy] kir ikrpw. ijn nwim lwieih; is hir hir sdw iDAwvhy] ijs no kQw suxwieih AwpxI; is gurduAwrY suKu pwvhy] khY nwnku scy swihb; ijau BwvY iqvY clwvhy] 15] eyhu soihlw; sbdu suhwvw] sbdo suhwvw sdw soihlw; siqgurU suxwieAw] eyhu iqn kY mMin visAw; ijn Durhu iliKAw AwieAw] ieik iPrih Gnyry. krih glw; glI. iknY n pwieAw] khY nwnku sbdu soihlw; siqgurU suxwieAw] 16] pivqu hoey sy jnw; ijnI hir iDAwieAw] hir iDAwieAw pivqu hoey; gurmuiK ijnI iDAwieAw] pivqu mwqw ipqw. kutMb sihq isau; pivqu sMgiq sbweIAw] khdy pivqu suxdy pivqu; sy pivqu. ijnI mMin vswieAw] khY nwnku sy pivqu; ijnI gurmuiK hir hir iDAwieAw] 17] krmI. shju n aUpjY; ivxu shjY. shsw n jwie] nh jwie

Page 268: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 268

shsw. ikqY sMjim; rhy krm kmwey] shsY jIau mlIxu hY; ikqu sMjim Doqw jwey] mMnu Dovhu. sbid lwghu; hir isau rhhu. icqu lwie] khY nwnku. gur prswdI shju aupjY; ieh shsw iev jwie] 18] jIAhu mYly; bwhrhu inrml] bwhrhu inrml. jIAhu q mYly; iqnI jnmu jUAY hwirAw] eyh iqsnw vfw rogu lgw; mrxu mnhu ivswirAw] vydw mih nwmu auqmu. so suxih nwhI; iPrih ijau byqwilAw] khY nwnku ijn scu qijAw. kUVy lwgy; iqnI jnmu jUAY hwirAw] 19] jIAhu inrml; bwhrhu inrml] bwhrhu q inrml. jIAhu inrml; siqgur qy. krxI kmwxI] kUV kI soie. phucY nwhI; mnsw sic smwxI] jnmu rqnu ijnI KitAw; Bly sy vxjwry] khY nwnku ijn mMnu inrmlu; sdw rhih gur nwly] 20] jy ko isKu; gurU syqI snmuKu hovY] hovY q snmuKu isKu koeI; jIAhu rhY gur nwly] gur ky crn. ihrdY iDAwey; AMqr AwqmY smwly] Awpu Cif. sdw rhY prxY; gur ibnu Avru. n jwxY koey] khY nwnku suxhu sMqhu; so isKu snmuKu hoey] 21] jy ko. gur qy vymuKu hovY; ibnu siqgur. mukiq n pwvY] pwvY mukiq n. hor QY koeI; puChu ibbykIAw jwey] Anyk jUnI. Brim AwvY; ivxu siqgur mukiq. n pwey] iPir mukiq pwey. lwig crxI; siqgurU sbdu suxwey] khY nwnku vIcwir dyKhu; ivxu siqgur mukiq. n pwey] 22] Awvhu isK siqgurU ky ipAwirho; gwvhu scI bwxI] bwxI q gwvhu gurU kyrI; bwxIAw isir bwxI] ijn kau ndir krmu hovY; ihrdY iqnw smwxI] pIvhu AMimRqu. sdw rhhu hir rMig; jiphu swirgpwxI] khY nwnku sdw gwvhu; eyh scI bwxI] 23] siqgurU ibnw; hor kcI hY bwxI] bwxI q kcI. siqgurU bwJhu; hor kcI bwxI] khdy kcy suxdy kcy; kcˆØI AwiK vKwxI] hir hir inq krih rsnw; kihAw kCU n jwxI] icqu ijn kw ihir lieAw mwieAw; bolin pey rvwxI] khY nwnku siqgurU bwJhu; hor kcI bwxI] 24] gur kw sbdu. rqMnu hY; hIry ijqu jVwau] sbdu rqnu ijqu mMnu lwgw; eyhu hoAw smwau] sbd syqI mnu imilAw; scY lwieAw Bwau] Awpy hIrw. rqnu Awpy; ijs no dyie buJwie] khY nwnku sbdu rqnu hY; hIrw ijqu jVwau] 25] isv skiq. Awip aupwie kY krqw; Awpy hukmu vrqwey] hukmu vrqwey Awip vyKY; gurmuiK iksY buJwey] qoVy bMDn hovY mukqu; sbdu mMin vswey] gurmuiK ijs no Awip kry su hovY; eyks isau ilv lwey] khY nwnku Awip krqw; Awpy hukmu buJwey] 26] isimRiq swsqR. puMn pwp bIcwrdy; qqY swr. n jwxI] qqY swr. n jwxI gurU bwJhu; qqY swr. n jwxI] iqhI guxI sMswru. BRim suqw; suiqAw rYix ivhwxI] gur ikrpw

Page 269: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 269

qy. sy jn jwgy. ijnw hir min visAw; bolih AMimRq bwxI] khY nwnku so qqu pwey. ijs no Anidnu hir ilv lwgY; jwgq rYix ivhwxI] 27] mwqw ky audr mih. pRiqpwl kry; so ikau mnhu ivswrIAY] mnhu ikau ivswrIAY. eyvfu dwqw; ij Agin mih. Awhwru phucwvey] Es no ikhu poih. n skI; ijs nau AwpxI ilv lwvey] AwpxI ilv Awpy lwey; gurmuiK sdw smwlIAY] khY nwnku eyvfu dwqw; so. ikau mnhu ivswrIAY] 28] jYsI Agin audr mih; qYsI bwhir mwieAw] mwieAw Agin sB ieko jyhI; krqY Kylu rcwieAw] jw iqsu Bwxw. qw jMimAw; prvwir Blw BwieAw] ilv CuVkI. lgI iqRsnw; mwieAw. Amru vrqwieAw] eyh mwieAw. ijqu hir ivsrY; mohu aupjY. Bwau dUjw lwieAw] khY nwnku gur prswdI. ijnw ilv lwgI; iqnI ivcy mwieAw pwieAw] 29] hir Awip Amulku hY; muil. n pwieAw jwie] muil. n pwieAw jwie. iksY ivthu; rhy lok ivllwie] AYsw siqguru jy imlY. iqs no isru saupIAY; ivchu Awpu jwie] ijs dw jIau iqsu imil rhY; hir vsY min Awie] hir Awip Amulku hY. Bwg iqnw ky nwnkw; ijn hir plY pwie] 30] hir rwis myrI; mnu vxjwrw] hir rwis myrI. mnu vxjwrw; siqgur qy rwis jwxI] hir hir inq jiphu jIAhu; lwhw Kithu idhwVI] eyhu Dnu iqnw imilAw; ijn hir Awpy Bwxw] khY nwnku. hir rwis myrI; mnu hoAw vxjwrw] 31] ey rsnw. qU An ris rwic rhI; qyrI ipAws. n jwie] ipAws. n jwie horqu ikqY; ijcru hir rsu plY. n pwie] hir rsu pwie plY. pIAY hir rsu; bhuiV. n iqRsnw lwgY Awie] eyhu hir rsu krmI pweIAY; siqguru imlY ijsu Awie] khY nwnku. hoir An rs siB vIsry; jw hir vsY min Awie] 32] ey srIrw myirAw. hir qum mih joiq rKI; qw qU. jg mih AwieAw] hir joiq rKI. quDu ivic; qw qU. jg mih AwieAw] hir Awpy mwqw Awpy ipqw; ijin jIau aupwie. jgqu idKwieAw] gur prswdI buiJAw. qw clqu hoAw; clqu ndrI AwieAw] khY nwnku isRsit kw mUlu ricAw. joiq rwKI; qw qU. jg mih AwieAw] 33] min cwau BieAw; pRB Awgmu suixAw] hir mMglu gwau sKI; igRhu mMdru bixAw] hir gwau mMglu inq sKIey; sogu dUKu. n ivAwpey] gur crn lwgy. idn sBwgy; Awpxw ipru jwpey] Anhq bwxI. gur sbid jwxI; hir nwmu hir rsu Bogo] khY nwnku pRBu Awip imilAw; krx kwrx jogo] 34] ey srIrw myirAw. iesu jg mih Awie kY; ikAw quDu krm kmwieAw] ik krm kmwieAw. quDu srIrw; jw qU. jg mih AwieAw] ijin hir

Page 270: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 270

qyrw rcnu ricAw; so hir. min n vswieAw] gur prswdI hir mMin visAw; pUrib iliKAw pwieAw] khY nwnku eyhu srIru prvwxu hoAw; ijin siqgur isau. icqu lwieAw] 35] ey nyqRhu myirho. hir qum mih. joiq DrI; hir ibnu Avru. n dyKhu koeI] hir ibnu Avru. n dyKhu koeI; ndrI hir inhwilAw] eyhu ivsu sMswru. qum dyKdy. eyhu hir kw rUpu hY; hir rUpu ndrI AwieAw] gur prswdI buiJAw. jw vyKw hir ieku hY; hir ibnu Avru. n koeI] khY nwnku. eyih nyqR AMD sy; siqguir imilAY. idb idRsit hoeI] 36] ey sRvxhu myirho; swcY sunxY no pTwey] swcY sunxY no pTwey. srIir lwey; suxhu siq bwxI] ijqu suxI. mnu qnu hirAw hoAw; rsnw ris smwxI] scu AlK ivfwxI; qw kI giq khI. n jwey] khY nwnku AMimRq nwmu suxhu. pivqR hovhu; swcY sunxY no pTwey] 37] hir jIau. guPw AMdir riK kY; vwjw pvxu vjwieAw] vjwieAw vwjw paux. nau duAwry prgtu kIey; dsvw gupqu rKwieAw] gurduAwrY lwie BwvnI; ieknw dsvw duAwru idKwieAw] qh Anyk rUp nwau nv iniD; iqs dw AMqu. n jweI pwieAw] khY nwnku. hir ipAwrY jIau. guPw AMdir riK kY; vwjw pvxu vjwieAw] 38] eyhu swcw soihlw; swcY Gir gwvhu] gwvhu q soihlw Gir swcY; ijQY sdw scu iDAwvhy] sco iDAwvih jw quDu Bwvih; gurmuiK ijnw buJwvhy] iehu scu sBnw kw Ksmu hY; ijsu bKsy. so jnu pwvhy] khY nwnku scu soihlw; scY Gir gwvhy] 39] Andu suxhu vfBwgIho; sgl mnorQ pUry] pwrbRhmu pRBu pwieAw; auqry sgl ivsUry] dUK rog sMqwp auqry; suxI scI bwxI] sMq swjn Bey srsy; pUry gur qy jwxI] suxqy punIq khqy pivqu; siqguru rihAw BrpUry] ibnvMiq nwnku. gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry] 40] 1] (917)

AnMd swihb sMpUrn[ BuJMgI BuJMgx nUM ividAw kr, folI ’c bYTw ky, gur &qyh bulwvxI[ Awpxy

ipMf Aw ky BuJMgI BuJMgx ny gurU jI A`gy Aqy mwqw ipqw jI dy crnW ’qy m`Qw tykxw[ bolo BweI jI! vwihgurU, swKI ivAwh dI pUrI hoeI] 43]

4. vwihgurU gurpRswid] prmpiv`qR pRkrmW dI mhwnqw:- AnMq bRhmMfW dy krqw purK jI ny, s`cy siqgurW jI dy prmpiv`qR srUpW ’c

Avqwr Dwr ky, AnMd kwrj dI SuB s`cI suKdwiek mrXwdw Awp hI kwiem kIqI hY jI[ vtwly Sihr ivKy pihly pwiqswh jI dy ivAwh dI inSwnI sRI kMD swihb jI

Page 271: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 271

hn, ij`Qy s`cy siqgurW jI dI Xwdgwr, sRI kMD swihb jI SISy ’c sjwey hoey hn[ ij`Qy lwvW leIAW sn, auh bwby mUlcMd jI dw Gr sI[

s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI nUM A`g dIAW pRkrmW krn nUM ikhw, qW s`cy siqgurW ienkwr kIqw, pMifq crcw ’c hwr gey, gusy ’c Aw ky, s`cy siqgurW nUM kwlrI kMD koly ibTw idqw[ ie`k v`fBwgx mwqw jI ny prmpUjnIk lwVy srUp s`cy siqgurW dy suMdr drSn kIqy qW, nwnku khY shylIho; shu Krw ipAwrw] Anuswr prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI Kry ipAwry Aqy Kry hI sohxy l`gy, ikhw, “hy Anq klwvwn lwVy jI! Awp jI ’qy kMD sutx l`gy hn[ ”s`cy siqgurW ikhw, “mwqw jI! qusIN sMsw n kro, Fih jwxgy kMD dy Fwhux vwly, ieh kMD hY sdw dy rihx vwlI[” s`cy siqgurW ny gursbd ilK ky, au~cI cONkI ’qy g`dI au~qy sjw ky,

au~pr suMdr rumwlw pw ky m`Qw tyikAw[ gurU swihb jI ny Awpxy mihl,

prmpUjnIk jgq mwqw sul`KxI jI nUM p`lw PVw ky cwr pRkrmW krky, prmpiv`qR gursbd jI nUM m`Qw tyikAw Aqy itkwieAw[ s`cy siqgurW ny mhwn ikRpw krky, A`g dIAW pRkrmW krnIAW bMd kr idqIAW[

gurpRswid] 1596 ib: nUM vwihgurU mh`ly pihly jI ny sRI krqwrpur swihb jI ivKy siqgurU dUjy pwiqswh jI nUM gurqw g`dI dyx smyN, iqMn pRkrmW krky pMj pYsy nwrIAl swhmxy r`K ky m`Qw tyikAw Aqy siqsMgq jI qoN itkwieAw[ aus qoN mgroN iesy qr@W gurqw dyx smyN pRkrmW Aqy Bytw r`K ky m`Qw tykdy Aqy itkwauNdy rhy[ Awpxy iest dyv jI dI ^uSI lYx leI qmwm pRymI jn pRkrmW krdy hn, so inqw-pRqI siqgurU gRMQ swihb jI dIAW G`t qoN G`t pMj pRkrmW krnIAW cwhIdIAW hn Aqy pMjy vwrI fMfauq kIqI jwvy qW v`fw BwrI puMn &L imly jI[ dyS pRdyS AMdr jykr sRI gurduAwry swihb jI n jw skdy hoeIey, qW Gry hI poQIAW nUM pRkrmW Aqy fMfauq bMdnW krnIAW cwhIdIAW hn, fMfauq krky gur&qyh bulwau[ SuB AnMd kwrj smyN AMimRq rUp kIrqn Aqy gurbwxI pV@n dw hukm idqw hY[ ies leI ies mrXwdw nUM mMnx vwilAW dy, ieh lok suKIey; prlok suhyly] hoxgy jI[ kwjIAw bwmxw kI gl QkI; Agdu pVY sYqwnu vy lwlo] Anuswr bhuqy lok s`cy siqgurW dI SuB mrXwdw iqAwg ky, SYqwnW vwlw kMm krky kort iv`c jW EdW hI cMunI pw ky lY

Page 272: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 272

AwauNdy hn[ ipAwry guris`K pRymI ieh mrXwdw pV@ ky, aun@W kurwhy ipAW nUM smJwaux jI[ gurU mrXwdw dy byAMq hI lwhy hn[

jy koeI khy pRkrmW nhIN krnIAW cwhIdIAW qW pRkrmW smyN isAwxy piqvMqy pRymI is`K mOky dI sMBwl krn, BweI! s`cy siqgurW dI hzUrI ’c hwsw mzwk nhIN krnw, pUrn SrDw sihq Adb siqkwr kro[ so ZlqI nUM dUr krnw hY, kmzorI iqAwgxI hY, mrXwdw nhIN iqAwgxI, Anqklwvwn siqgurU swihb jI dI pRsMnqw lYxI hY[

vwihgurU] DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Amrdws swihb jI ny AwpxI ipAwrI b`cI bIbI BwnI jI dy SuB AnMd smyN, sMpUrn sRI AnMd swihb jI pV@y, gurbwxI jI dIAW pRkrmW krweIAW[ vwihgurU] DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Amrdws swihb jI ny, hrIpur irAwsq dy rwjy dI kmLI rwxI dw AnMd kwrj, Awpxy pRymI Bgq s`cxs`c nwl kIqw qy sRI gurbwxI jI dIAW pRkrmW krweIAW[

vwihgurU] siqgurU pMjvyN pwiqswh jI inqwpRqI sRI drbwr swihb jI dIAW pRkrmW krky ie`k v`fI pRkrm sRovr swihb jI dI BI bVy hI Adb siqkwr ipAwr nwl krdy sn[ pRkrmW krn dw Bwv hY qn mn Dr isr s`cy siqgurW qoN kurbwn krnw hY[ XQw:- vwrI PyrI sdw GumweI; (vwrI)vwrny kurbwn jwxw, audwly (PyrI)iPrnw Bwv pRkrmW krnIAW sdw vwsqy audwly (GumweI)GuMmxw[ so BweI! BuJMgI BuJMgx ny BI gurU swihb jI qoN qn mn Dn inSwvr krnw hY[ s`cy siqgurU pMjvy CyvyN s`qvyN nOvyN dsvyN pwiqSwh jI Aqy smUMh is`K is`KxIAW jI dy AnMd kwrj, lwvW pRkrmW sihq hI hoey hn jI[

vwihgurU] BuJMgx jW BuJMgI dy lM|y hox qoN, pRkrmW n krn qoN, pRkrmW n krn dw Zlq irvwj pY igAw[ AnMd kwrj smyN, cwr lwvW, cwr hI pRkrmW krnIAW, ieh DurW dI s`cI mrXwdw hY jI[ prmpUjnIk dsy hI s`cy siqgurW jI ny gurqw dy ky, pRkrmW krky m`Qw tyikAw hY[ qmwm pRymIN is`K, s`cy siqgurW dIAW pMj pRkrmW krky fMfauq krdy sn[ pUrn sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI, pMj pRkrmW koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; sRI gurU gRMQ swihb jI dIAW Aqy pMj pRkrmW sRI inSwn swihb jI dIAW inqwpRqI hI krdy[ sRI s`cKMf swihb jI nUM jwx qoN pihly idn, Swm dI kQw qoN mgroN, mhWpurKW ny Axigxq hI pRkrmW kIqIAW[ pRkrmW krn dw Bwv qn mn Dn isr s`cy siqgurW jI qoN

Page 273: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 273

kurbwn krnw hY jI[ pRymI, s`cy siqgurW jI dIAW pRkrmW pUjn krky prm pRsMnqw lYNdy hn, ijs krky siqgurU swihb jI Awpxy pyRmI dy AMdr bwhr gurbwxI dI vrKw krdy hn, aus dy idL idmwZ rom 2 c gurbwxI Byjdy hn, lok pRlok ’c shwieqw krdy hn[

vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny s`cKMf ivKy, s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nUM gurqw g`dI idMidAW iqMn pRkrmW kIqIAW[ pRkrmW krn nwl crn piv`qR s&ly huMdy hn[ XQw:- hsq Amol gurdyv syv kY sPl; crn Amol prdCnw krn kY] (kibq 17)vwrI PyrI sdw GumweI; kvnu AnUpu qyro Twau] )sPl hsq gur crn pUjw pRnwm; sPl crn prdCnw ko poeIAY] (kibq 499)ijhVw pRymI rihq ’c iqAwr br iqAwr hovy, auh hI sRI Akwl q^q swihb jI dIAW pRkrmW kr skdw hY[

vwihgurU] AMimRq rUp kQw kIrqn dy smwgm qoN bwAd, pMj vwrI kyvl swrIAW mweIAW aus qoN mgroN pMj vwrI smUMh isMG, g`j ky rom 2 dy ipAwr

nwl jwp kridAW, jYkwry hI jYkwry g`jwauNidAW prmpUjnIk s`cy siqgurW jI dIAW vwro vwrI pRkrmW krn qW bVw BwrI puMn auqSwh AnMd pRwpq hovy jI[ Es smyN prmpUjnIk bRhm srUp siqgurU swihb jI ’qy PulW dI vrKw BI kIqI jwvy jI[ ieauN hI sRI inSwn swihb jI dIAW pMj pRkrmW krn[ iek`iTAW iml ky jwp Aqy pRkrmW krn qW bhuq BwrI &L hY[ sRI siqgurU swihb jI dw pRym siqkwr Aqy Awpo iv`cIN pRym vDdw hY[ gurU gRMQ swihb jI, inSwn swihb jI, sRI gutky poQI swihb jI Awid dIAW pRkrmW krn smyN, s`jy pwsy hoxy cwhIdy hn[

vwihgurU] AnMd kwrj smyN ie`ko vwrI v`D qoN v`D joVy ibTw ky AnMd kwrj ho skdy hn[ ieh vihm nhIN krnw ik kyvl ie`ko hI AnMd kwrj ho skdw hY, swirAW leI AMimRq rUp lwvW ie`ko vwrI hI pV@nIAW, swry joVy iek`Ty pRkrmW krn jI[ sRI AMimRqsr swihb jI dw pihlw jMg ij`q ky, prmpUjnIk CyvyN pwiqSwh jI ny ipMf JbwL jw ky, 26 jyT nUM AwpxI AqI ipAwrI b`cI bIbI vIro jI dw SuB AnMd kwrj kIqw[ hux BI aus AsQwn ’qy 26 jyT nUM bhuq BwrI mhwqm smJ ky, pRkrmW sihq bhu igxqI c AnMd kwrj huMdy hn[ bhuqy b`cy b`cIAW dy iek`Ty AnMd kwrj hox, nwly puMn nwly PLIAW, kYsI suMdr Swn bxy jI, nwly iksy ’qy boJ BI nw hovy[ dohW qr&W qoN guris`K SuB vIcwr krn, ij`Qy gurpurbW ’qy dIvwn smwgm huMdy

Page 274: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 274

hn, au~Qy bhu igxqI ’c b`cy b`cIAW dy AnMd kwrj ie`ko vwrI kIqy jwx[ mihMgweI krky mwpy pRySwn hn, ien@W ’qy qrs kro, gurU mrXwdw Anuswr inhwl hovo,

5. gurpRswid vwihgurU] sdw leI GuMF nhIN k`Fxw:- rhu rhu rI bhurIAw;

GUMGtu ijin kwFY] AMq kI bwr; lhYgI n AwFY] sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (rI)hy (bhurIAw) bhU! qUM (GUMGtu)GuMF (ijin)mq (kwFY)k`Fxw kr[ GuMF k`Fxo (rhu)rihxw kr (rhu)rihxw kr Bwv au~kw hI n GuMF k`F[ AMq (kI)dI (bwr)vwrI Bwv AMq smyN ies GuMF k`Fy dw mul (AwFY) A`DI dmVI BI (n)nhIN (lhYgI)lvyNgI[ gurdyv mwqw gurdyv ipqw; siqgurU swihb jI A`gy GuMF k`F ky nhIN bYTxw, rom 2 dy pUrn ipAwr siqkwr nmskwr sihq, s`cy siqgurW dy s`cy drSn hI krny cwhIdy hn jI[ ie`k vwrI hrIpurIey hrIsYn dI CotI rwxI, siqgurU qIjy pwiqswh jI dy swhmxy jw ky GuMF k`F ky h`sI, qW Awp jI ny ikhw, “jy gurU ipqw pws Aw ky GuMF hI k`Fxw sI, qW kmLI lYx kI AweI hY?”qW rwxI ausy tweIm hI kmLI ho geI jI[ XQw:- igir bsuDw jl pvn jwiego; ieik swD bcn AtlwDw]

6. swhw soDx bwry SuB vIcwr, Ardws:- :- ivAwh dy idn dI Ardwis krky, sRI muKvwk lY ky, swhw gxih; n krih bIcwru] swhy aUpir eykMkwru] Anuswr swhy ic`TI ’qy <> siqgur pRswid] ilK ky swhw soDxw, Bwv ivAwh dw idn r`K lYxw[ grmI srdI vrKw srkwrI CutIAW Awid dw i^Awl krky ivAwh r`Kxw, ijvyN Awm ivAwh srkwrI CutI vwly idn TIk AwauNdy hn, pr p`qRI dy ihswb nwl idn A`gy ip`Cy Awvygw, joqS p`qRI lgn Sgn ApSgn Awid Brm vihm nhIN krny[ gix gix joqku kWfI kInI] pVY suxwvY qqu n cInI] prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI qoN ibnw, hor iksy nUM nhIN mMnxw, cwnx p`K hovy qW hn@yry qoN bcwA rihMdw hY[

BweI gurdws swihb jI BI iQ`q vwr, k`qy poh cyq mhIny, holIAW nrwqy Awid BrmW dI inivrqI krdy hn[ sjw Kbw sauxu; n mMin vswieAw[ nwir purK no vyiK; n pYru htwieAw[ BwK suBwK vIcwir; n iCk mnwieAw[ dyvI dyv n syv; n pUj krwieAw[ BMBl BUsy Kwie; n mn BrmwieAw[ gurisK scw Kyqu; bIj PlwieAw] 8] (vwr 20) isK Aink pMifq idK AYsy] rwq iqQ vwr n mwnY

Page 275: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 275

kYsy] eyk Brosw pRBU kw pwie] qXwg lgn Ardwis krwey] (gur iblws pwqSwhI CyvIN)TMF grmI vrKw dyS ’c gVbV hovy, izAwdw kMm dy idn hox, cwnx p`K vIcwr ky idn r`iKAw jwvy[ ru`qW iQ`qW idn sB hI cMgy hn, ijn@W ’c s`cy pRym nwl s`cy dw jwp krky, SuB kMm kwj kIqy jwx[ scu vylw mUrqu scu; ijqu scy nwil ipAwru] swirAW simAW ruqW QwvW ’qy krqw purKu s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dI AibnwsI joiq vrq rhI hY, ies leIy iksy idn nUM mwVw kihxw mhW pwp hY[ prmpUjnIk vwihgurU jI dy kIqy idnW dI inMdw krky, vwihgurU jI dy kIqy nUM inMdxw nhIN cwhIdw[ ijs nUM vwihgurU jI cyqy nhIN AwauNdy, aus dy sgn BI kusgn bx jWdy hn[ sgun Apsgun iqs kau lgih; ijsu cIiq n AwvY] ju`go jug At`l prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI hzUrI ’c Ardwis krky, gurpurb vwly idn AnMd kwrj hovy, bhuq hI cMgw sgn hY[ pqI vwcWeI min vjI vDweI; jb swjn suxy Gir Awey] Anuswr AnMd kwrj dI ^uSI ’c dohW GrW v`loN ivAwh qoN pihlW sihj jW sRI AKMf pwT swihb jI krwey jwx[ dohW GrW ’c,

vfhMsu mhlw 4 GoVIAw <> siqgur pRswid] dyh qyjix jI rwim aupweIAw rwm] (575)myrY min myrY min; siqguir pRIiq lgweI rwm] (572)^uSI auqSwh vwly SbdW dw kIrqn hovy[

7. vwihgurU gurpRswid] gurU mrXwdw Anuswr brwq dw qurnw:- BuJMgI vwly sRI Awsw jI dI vwr dw kIrqn Aqy pwT dw Bog Aqy kQw FwfI

dIvwn smwgm, lMgr ie`k idn pihlW krky, Agly idn Ardwis krky ivAwhux qurn jI[

brwq cV@n smyN Ardwis:- hy vwihgurU s`cy pwiqswh jI! BweI rwm isMG jI nUM ivAwhux leI jwx dI Ardws hY jI, rsqy ’c nwm jpwauxw, shwiek hoxw, kwrj rws krny jI[ Ardwis qoN mgroN sRI muKvwk lY ky qurnw[ brwqI isAwxy cMgy bMdy jwx, SrwbI kbwbI n jwx[ s&r kridAW spIkr lw ky swry rwh ’c sRI gurbwxI jI pV@dy jwx[ jW\I hMkwr krky g`fIAW izAwdw qyz clwauNdy hn, ijs krky bhuq AYksIfYNt ho cu`ky hn[ ijhVy gurmuiK jW\I hMgqw nhIN krdy, g`fI qyz nhIN BjwauNdy, dwsndws aun@W dy crn c`tdw hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dy AnykW hI praupkwr hn, ijvyN hzUr jI dw &urmwn hY ik BweI! AmIrW dI rIs

Page 276: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 276

krky ivAwhW ’qy BUqW vwlI ikRAw nw kro jI[ pUrn swdgI vwly pMj s`q gurmuiK brwqI hox, ij`Qy BuJMgx dI sur`iKAw dI loV hovy, au~Qy v`D BI jw skdy hn[

8. brwq dw phuMcxw:- g`fI ’qy hwrn spIkR lw ky Su`D gurbwxI jW kIrqn krdy jwxw[ sOhury ipMf qoN bwhr brwqIAW dw muKI khy, “dyKo BweI! nSw pI ky jW nSw koL lY ky prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI pws nhIN jwxw[ lVkI vwly BI Awey mihmwnW nUM aupRokq pRym bynqI krn[ rsqy iv`c kIrqn krdy sRI gurduAwry swihb jI q`k Awauxw jI[ dohW qr&W dy swaU pyRmI prmpiv`qR sRI gurU gRMQ swihb jI dw pUrw 2 siqkwr rom 2 krky Awp krn qy krwaux[ imlxI dI Ardwis:- hy s`cy pwiqswh jIE! Awp jI dI mhwn ikRpw duAwrw sbMDIAW dI imlxI dI Ardwis hY jI, Awpo iv`cIN ipAwr siqkwr vDy[

9. imlxI:- imlxI ’qy koeI cIz lYxI dyxI nhIN, pUrn sMqoK r`Kxw[ Fukwau dy Sbd pV@ny, dovyN h`Q joV ky gur &qyh gjwauxI Aqy brwqIAW nUM AMimRq kIrqn kridAW jM\Gr lY jwxw jI[

10. gurpRswid] siqgurU swihb jI dI b^SI bwxI prmpiv`qR cwr lwvW dI SuB s`cI auQwnkw:- prmpUjnIk kotwn koit KMfW bRhmMfW dy mwlk swijk pwlk pRkwSk DMn vwihgurU siqgurU rwmdws swihb jI, sRI AMimRqsr swihb jI ivKy, bYTw soFI pwiqswhu; rwmdwsu siqgurU khwvY] (vwr 1)Anuswr Awp jI gurqwg`dI ibrwjmwn ho ky pRymI sMgqW nUM prmpiv`qR drSn aupdyS b^S ky inhwl kr rhy sn[ ie`k gRIb pRymI is`K ny Aw ky s`cy crnkmlW ’qy fMfauq kIqI[ s`cy siqgurW ny Awdr idqw, ikhw, “Aw BweI pRymIAW! vwihgurU ic`q Awvy[ ”dovyN h`Q joV isr Jukw ky, roNidAW 2 Arz kIqI, “hy s`cy dIn dieAwl jIE! dws AqI hI gRIb hY, b`cI dIAW lwvW dw smW Awaux qoN lwvW pV@waux vwlw izAwdw rupY mMg irhw hY[ ” ieh sux ky siqgurU jI vYrwg qrs pRym imhr ’c FL gey[

vwihgurU] bwbw bu`Fw swihb jI BweI gurdws swihb jI Awid pyRmIAW ny pRym bynqI kIqI, “hy ; srb klw smrQ] s`cy pwiqswh jIE! Awp jI Awpxy ipAwry is`KW nUM prweI ADIngI qoN bcwau jI[ ”XQw:- PrIdw.bwir prwieAY bYsxw; sWeI muJY n dyih] jy qU eyvY rKsI; jIau srIrhu lyih] 42] pRym bynqI prvwn krky, siqgurU swihb jI ny Awpxy pRymIAW nUM, bRhmigAwnI sgl kI rInw] rUp bRhmigAwn b^Sx, suKI Aqy suqMqR krn leI ieh prmpiv`qR SuB s`cy lwvW

Page 277: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 277

gurbwxI jI aucwry[ gRIb b`cy b`cI ny prmpUjnIk s`cy siqgurW jI dIAW pRkrmW krky pRsMnqw leI[

11. AnMdkwrj dI rsm dyK ky, AMgRyz ny ^uS ho ky ib`l pws krnw:- sRb`q dy

Bly dI ieh SuB s`cI mrXwdw is`KW ’c, s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI qoN c`lI[ Awpxw ruzgwr smJx vwly pKMfI ies dw ivroD krdy sn[ A`g duAwLy &yry duAwauNdy sn[ srdwr irpdMumn isMG jI nwBw ny, sMn 1908 ’c ieh ib`l pyS kIqw[ AMgRyzW ny SuB AnMdkwrj mrXwdw A`KIN dyKI, suMdr dIvwn kQw kIrqn is`iKAw duAwrw AnMdkwrj huMdy dyK ky pRsMn hoey[ srdwr suMdr isMG jI reIs mjITw dI koiSS nwl, 22 AkqUbr 1909 nUM AnMd mYirz ib`l pws hoieAw[ so BweI sB dw AnMdkwrj s`cy siqgurW jI dI prmpiv`qR hzUrI ’c hoxw cwhIdw hY jI[

12. ivrly hI pRymI hn ijhVy, prmpUjnIk pUrn sMq bRhmigAwnI; sgl kI rInw] bwbw SwmisMG swihbjI A`fxSwhI vWg inSkwm kIrqn krdy hn, ies

krky, hY koeI rwm ipAwro gwvY] Anuswr pRymI ieh &urnw lY ky kIrqn is`Ky

ik dwsn dws sdw leI inSkwm kIrqn krygw, AnMd kwrj BI inSkwm pV@wvygw[ s`cy siqgurW dw hukm hY ik AnMdkwrj krwaux dy pYsy nhIN lYxy jI[ XQw:- sweI puqRI jjmwn kI.sw qyrI; eyqu Dwin KwDY qyrw jnmu gieAw] 6] bhuqy pRymI pYsy nhIN lYNdy jI[ gRIb dy muK nUM gurU swihb jI dI golk smJo[ gRIbW dy AnMd kwrj inSkwm kro, gRIbW dy b`icAW dy AMndkwrj guris`K vIr BYxW Awpxy dsvMD ’coN BI krw skdy hn[ AnMd kwrj smyN DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy s`cy crn-kmlW ’c AwieAw cV@wvw Aqy prmpiv`qR AMimRq kQw kIrqn dI pRym Bytw, gRIb b`cI dI JoLI ’c pweI jwvy, qW swry gRIb siqgurU gRMQ swihb jI dy s`cy crn-kmlW ’c AnMd kwrj krn l`g jwx jI[

hor mqW vwly BI AMimRq Ck ky AnMd kwrj mrXwdw krky is`K bx skdy hn[

Page 278: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 278

gurpRswid vwihgurU] AnMd kwrj ArMB:-

DMn hn DMn hn DMn hn s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb mhwrwj jI DMn hn, Awp jI Awpxw sIs hux kurbwn kr rhy hn[ Awp jI dy ShId hoey sIs swihb jI, dwsndwsI dy isr ’qy hux sj rhy hn jI[

gurpRswid vwihgurU] {gRMQI isMG leI sMKyp mrXwdw:- sRI Awsw jI dI vwr dw Bog pw ky, pauVI] kIqw loVIAY kMmu; su hwir pih AwKIAY] kwrju dyie svwir; siqgur scu swKIAY] sMqw sMig; inDwnu AMimRqu cwKIAY] BY BMjn imhvwn; dws kI rwKIAY] nwnk hir gux gwie; AlKu pRBu lwKIAY] 20] pV@ ky, gupq Ardwis krky b`cI dy ipqw jW nyk sbMDI qoN p`lw PVwaux, Sbd pV@nw, sRI muKvwk, is`iKAw, lwvW pRkrmW qoN mgroN rwgI ivAwh dy Sbd qy sRI AnMdu swihb jI dIAW pMj pauVIAW pV@n[ rwgI isMGW dy kIrqn kridAW 2, gRMQI isMG jI sMpUrn sRI AnMd swihb jI dw AMimRq pwT krn[ sMpUrnqw dI Ardwis, sRI muKvwk mgroN p`lw Cufw ky, BuJMgI BuJMgx nUM dyg dyx[}

(AnMd) (d)dÍYq qoN (AnM) rihq, AnMd srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI ny Awpxy ipAwry sicAwry is`KW sRb`q dy Bly leI, gurmiq Anuswr ivvwh dI s`cI sucI au~cI suc`jI suKdwiek prmpiv`qR jo mrXwdw bxweI hY, so AnMd kwrj hY[ (ivvwh) AwpxI ivvwihqw supqnI nUM aus dy ipqw jI dy GroN, Awpxy Gr nUM lY jwx dI ikirAw SuB ivvwh hY[ AnMd kwrj qoN pihlW joVy dw AMimRq CikAw hovy[ jy ie`k dw nw CikAw hovy qW Ck lvy[ b`cI ny shury Gr qurn smyN roxw nhIN[

14. AnMd kwrj dI iqAwrI:- gurU duAwrY hmrw vIAwhu ij hoAw; jW shu imilAw qW jwinAw] Anuswr sRI gurduAwry swihb jI ivAwh hovy qW bhuq hI cMgw hY[ AnMd kwrj krn vwly gRMQI isMG swihb jI rihqvwn hoxy cwhIdy hn[ ^ws itkwA vwlI lwBdwiek pRym bynqI hY, brwq sMdyhW jwvy, jWidAW hI sucy mUMh AnMd kwrj kIqw jwvy[ jw\I mw\I ieSnwn zrUr krn[

vwihgurU] purwqn smyN ’c, suAMbr dI Srq pUrI krn vwlw cwhy durmqIAw vfyrI aumr hovy, iPr BI b`cI nUM ivAwh ky lY jWdw sI, ies doS dI inivrqI leI siqgurU swihbwn jI ny mhwn ikRpw krky AnMd kwrj dI SuB mrXwdw b^SI hY[

Page 279: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 279

vwihgurU] brwq dy Fukwau vyly Ardwis krky, ^uSI vwly Sbd pV@y jwx[ hir nwmY ky hovhu joVI; gurmuiK bYshu sPw ivCwie] 1] Anuswr dohW qr&W dy pRymI pRym nwl s`cy crn-kmlW ’c sj ky suxn jI[

15. gurpRswid vwihgurU] kuJ zrUrI pRym bynqIAW:- ijs nwl mMgI, AnMd dI

Ardwis hoeI hY, ijs dw p`lw PV ky pRkrmW krdI hY, aus nwl hI ivAwhI jWdI hY, ies krky gRMQI isMG jI nUM s`cy siqgurW jI dI qwibAw ’coN nhIN auTwauxw, ikauNik s`cy siqgurW jI nUM cOr krnw AqI hI zrUrI hY[ hor BI cMgw hY jykr ie`k isMG dyZ pws bYTy[

AnMd kwrj ArMB dI Ardws ’c siqsMgq jI ikauN nhIN KV@dy? pVdy nwl pu`CIdw hY, beI puMn dw irsqw hY? mgroN sMpUrnqw qoN swry hI KV@y huMdy hn[ smyN dI b`cq BI hY[

ie`k nwrI dy huMidAW dUjw ivAwh nhIN krnw jI[ hukm Anuswr ie`k cV@weI kr jwvy qW dUjw gurU syvw BgqI bMdgI b`icAW dI sMBwl kry, dUjI SwdI krwaux nwl pihly b`cy duKI hMudy hn[ AwpxI izMdgI ivSy ivkwrW ’c Kp tu`t jWdI hY[ XQw:- Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY] ibnw sMqoK nhI koaU rwjY] ) kyqy; Kip qutih vykwr] ie`k dy cV@weI krn qoN ivAwh ibnw n srdw hovy, qW dubwrw AnMd pV@wauxy cwhIdy hn[ b`cI dy Gr dy pdwrQ ’qy lwlc nhIN krnw, gurU kw lMgr smJ ky Ckxw Ckwauxw, gur swKIAW gurbwxI pV@nI pV@wauxI, Awpo iv`cIN pRym vDwauxw jI[

16. AnMd kwrj AwrMB Ardwis:- prmpUjnIk s`cy siqgurW dI prmpiv`qR hzUrI ’c b`cw b`cI qy dohW dy ipqw KV@n[ ijs dw ipqw jW mwqw n hovy, aus dw vwrs KV@y[ ArdwsIAw dovW vwrsW nUM h`Q joV ky, inmRqw sihq pRym bynqI kry, “mrXwdw Anuswr dws pu`Cdw hY, qusIN gusw nhIN krnw, kI ieh irSqw puMn dw hY, Bwv b`cy b`cI dy pYsy qW nhIN ley?”ieh g`l hor iksy nUM nw suxy, jy au~cI pu`iCAw jwvy qW keI gusy ho jWdy hn, ijn@W nUM pqw nhIN ik Aswfy Bly leI puC rhy hn[ gupq Ardwis ’c cOhW nUM KV@y krn dw Bwv, aun@W qoN pVdy nwl pu`C ky, puMn dy irSqy dI qs`lI krnI[ jy pYsy ley hox, qW ArdwsIAw, Ardwis n kry[ pYsy vwips krvw ky Ardwis kry[ jykr lVkI dy pYsy ley hox qW ibn puCy Ardwis

Page 280: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 280

kr dyvy qW ArdwsIey dI ZlqI hY[ vFIAih hQ dlwl ky; musPI eyh kryie] )pauVI] kIqw loVIAY kMmu; su hir pih AwKIAY] kwrju dyie svwir; siqgur scu swKIAY] sMqw sMig; inDwnu AMimRqu cwKIAY] BY BMjn imhrvwn; dws kI rwKIAY] nwnk hir gux gwie; AlKu pRBu lwKIAY] 20] prmpUjnIk pauVI dw AMimRq kIrqn krky, AnMd kwrj dy AwrMB dI gupq Ardwis, hy s`cy pwiqswh jIE! Bgq jYdyv swihb jI n`gr qoN inrvYr isMG dI spuqRI bIbI ismrn kOr dw AnMd kwrj, gurU hirgoibMdpur n`gr qoN BweI siqnwmu isMG jI dy BuJMgI rwm isMG nwl krn dI Ardwis hY jI[

Ardwis mgroN AwpxI ipAwrI b`cI nUM BuJMgI dw p`lw PVwau, mgroN ieh kIrqn krnw:- ausqiq inMdw nwnk jI.mY hB vM\weI; CoiVAw.hBu ikJu iqAwgI] hBy swk kUVwvy ifTy; qau plY qYfY lwgI] 1] sRI muKvwk lY ky sMKyp sRI muKvwk dI kQw qy is`iKAw dyvo[

17. gurmuiK bIbI v`loN pRx:- jy kru ghih ipAwrVy; quDu n Cofw mUil] hir Cofin sy durjnw; pVih dojk kY sUil] 2] “hy ipAwrVy pqI jI! jy Awp jI dwsn dwsI dw (kru) h`Q (ghih) PVdy hoN, qW dwsI prmpUjnIk s`cy siqgurW jI dI hzUrI ’c pRx krdI hY, ik duK suK iks qr@W dw BI smW Aw bxy, swrI aumr (mUil) kdwic`q (quDu) Awp jI dw swQ (n) nhIN (Cofw) C`fWgI, jykr Awp inrdoS hovoNgy[” XQw:- rUKo Bojnu BUim sYn sKI; ipRA sMig sUiK ibhwq] )jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI] 3] “pqIbRqw Drm idRV inBwvWgI, dwsI bx ky AwigAw mMnWgI[ ”

18. gurmuiK pqI v`loN pRx:- hir Cofin sy durjnw; pVih dojk kY sUil] ) bWih ijnw kI pkVIAY; isru dIjIey bWih n CoVIey[ “hy sumqy! jy Awp jI dwsndws dy lV l`gy hoN, qW dws Awp jI nUM Awpxw vzIr smJ ky, hr ivhwr ’c pUrI slwh lvygw[ siqkwr r`Kygw, swrI aumr pRym inBwvygw[ ijhVy (hir) pqI, inrdoS nUM (Cofin) C`fdy hn, (sy) auh (durjnw) Koty purK (dojk) nrk (kY) dy (sUil) duK c (pVih) pYNdy hn[ so jy dwsndws, Awp jI inrdoS nUM C`fy, qW nrk ’c pvy[ ” pqIbRqw sqIbRqw Drm ’c idRV s`cy jIvn swQI bxn leI ieh prn hn[

Page 281: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 281

gurpRswid vwihgurU] ArMB Ardws mgroN p`lw PVw ky,kIrqn krnw, auprMq sRI muKvwk, iPr sRI muKvwk dI kQw sunwauxI, auprMq joVI nUM SuB is`iKAw dyvxI,auprMq lwvW dw prmpiv`qR ivsmwd pwT krnw,{is`iKAw ie`Qy ilKxI cwhIdI sI,ivsQwr hox kwrn sMpUrnqw ’qy pV@o jI}

prmpiv`qR lwvW dy pwT qoN pihlW ieh SuB mMgL krny, jo siqgurU dsvyN pwiqswh jI ny dwauDr vwlI AnMd kwrj dI swKI ’c ilKy hn:- pqI vwcWeI min vjI vDweI; jb swjn suxy Gir Awey] guxI igAwnI bih mqw pkwieAw; Pyry qqu idvwey] vru pwieAw purKu AgMmu Agocru; sd nvqnu bwl sKweI] nwnk ikrpw kir kY myly; ivCuiV kdy n jweI]4]1] 773 AMg qoN pihlI lWv dw SuD pwT krn smyN joVI bYTI rhy, jdoN rwgI isMG jI pihlI lWv dw kIrqn ArMB krn, qdoN joVI m`Qw tyk ky au~Ty, DIry 2 SrDw pRym inmRqw nmskwr sihq pRkrmw kry[ s`cy siqgurW jI dI AYsI Ascrj vifAweI hY, lwvW bwxI nwl pUrn bRhmigAwnI is`KW nUM iqRpq kIqw Aqy ies nwl hI AnMd kwrj krn dI BI AwigAw b^SI hY[ GuMF nhIN k`Fxw, isr pUrw F`kxw, p`lw nMgy h`Q PVnw[ pRkrmw krky bYTx smyN, b`cI, b`cy dy mgr dI Aw ky K`by pwsy bYTy[ bYTx smyN dohW ny s`cy siqgurW jI v`l kMf nhIN krnI, m`Qw tyk ky hI bYTxw hY[ isMG isMGxI siqsMgq jI vwlI ivCweI ’qy hI sjx[ isMGxI, isMG dy K`by h`Q hovy[ jujrvyd Anuswr, gorI gaU dI K`l pu`TI krky, b`cy b`cI dy hyTw ivCwauNdy sn, aus dI QW lwl rMg dI qulweI ivCOx l`g gey, isMG sBw lihr smyN, isMGW ny rok idqI sI[ prmpUjnIk s`cy siqgurW jI dy swhmxy gdYly ’qy bYTxy krky, kIrqn, siqsMgq Aqy s`cy siqgurW jI dy siqkwr ’c &rk hY[ jy vIcwirAw jwvy qW s`cy siqgurW dI hzUrI ’c siqsMgq jI vwlI ivCweI ’qy bYTx dw ivSyS hI AnMd hY jI[

vwihgurU] BuJMgI ikRpwn dw muT swhmxy r`Ky, bYTx smyN ikRpwn Awpxy p`tW ’qy r`Ky[ Awpxy h`Q ’c PV ky pRkrmw kry, hyTW nw r`Ky[ dUjI lwv dy pwT smyN joVI bYTI rhy, kIrqn ArMB hox qoN m`Qw tyk ky DIry 2 au~Tx, idl ’c s`cy siqgurW jI dw siqkwr hovy, cMclqweI krky qyzI nwl au~T ky frwmw nhIN idKwauxw, beI ijhVw pihlW au~Tygw aus dw dUjy ’qy rohb pY jwvygw[ pRkrmw krn smyN s`cy siqgurU swihb jI s`jy pwsy hox[ hr lwv dy pwT mgroN s`cy siqgurW jI ’qy rumwlw pw dyxw jI[

Page 282: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 282

vwihgurU] lwvW pRkrmW mgroN rwgI ^uSI dy SbdW dw kIrqn krn, gRMQI isMG jI sRI AnMd swihb jI dw sMpUrn pwT krn[ aus mgroN sMpUrnqw dI Ardwis krn[

19. sMpUrnqw dI Ardws:-hy srb suKW dy dwqy s`cy pwiqswh jIE!Awp jI dI mhwn ikRpw duAwrw,Awp jI dy prmpiv`qR crnkmlW ’c,sRI goieMdvwl swihb jI qoN, BweI rwm isMG jI dI spuqRI bIbI pRym kOr jI dw SuB AnMd kwrj,sRI KfUr swihb jI qoN BweI sMqoK isMG jI dy BuJMgI dieAw isMG nwl hoieAw hY,prmpiv`qR bwxI pV@idAW kQw kIrqn kridAW is`iKAw idMidAW hoeIAW Bu`lW dI muAw&I b^SxI,b`cy b`cI nUM Bjn ismrn gurU syvw vwlI dIrG AwXU b^SxI,sbMDIAW nUM Awpo iv`cIN singD pRym b^Sxw,suMdr rumwlw dyZ pRym Bytw pRvwn krnI jI,syvw dw bhuqw 2 PL b^Sxw[

sRI muKvwk suxw ky, p`lw Cufw ky dyZ vrqwau[ vrqwaux smyN ie`k pRymI jwp krwvy, swry pRymI mgr bolx, pRSwid mUMh ’c pwaux dI CyqI nhIN krnI, swrI sMgq jYkwry, gur&qyh mgroN pRSwid Cky[ pihlW jwp kridAW hir rs mwxy[ XQw:- Dnu DMnu sqsMgiq. ijqu hir rsu pwieAw; imil jn nwnk nwmu prgwis]

vwihgurU] BuJMgI BuJMgx nUM gurU jI dy pws dovyN h`Q juVw ky, KV@w ky, vdYgI dw Ardwsw soDnw[ hy sdw sdw sdw dieAwl] vwihgurU siqgurU swihb jIE! Awp jI dw kotwn koit sdw 2 rom 2 bwr 2 inmK 2 DMnvwd hY, Awp jI dI b^iSS nUM pRwpq ho ky BuJMgI rwm isMG jI SwdI aupRMq j\ smyq Awpxy ngr nUM vwips jw rhy hn, r`iKAw shwieqw krnI, jwp jpwauxw jI[ vdYgI smyN roxw nhIN, gur &qyh gjwauxI[

pihly sRI muKvwk qoN mgroN joVI nUM gurmiq Anuswr SuB is`iKAw:- sRI muKvwk dI sMKyp kQw aupRMq, kQwkwr jW rwgI isMG jW hor pRymI SuB is`iKAw ieauN dyvy[ BweI inrvYr isMG dI spuqRI bIbI ismrn kOr jI dw SuB AnMdkwrj, BweI siqnwmu isMG jI dy BuJMgI rwm isMG jI nwl,prmpUjnIk s`cy siqgurW jI dI prmpiv`qR hzUrI ’c ho irhw hY[ A`j qoN ieh bRhmcrj AwSrm qoN igRhsq AwSrm ’c pRvyS ho rhy hn[ prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny v`fI kmweI ndr krky, sB sMswr nwloN SRomxI mrXwdw b^SI hY[ is`DW ikhw, “ikhVw

Page 283: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 283

pMQ hY?” prmpUjnIk s`cy siqgurW ikhw,;gurmuiK pMQu AqIqM]sB ’c imilAw Aqy sB qoN (AqIqM) AsMg inrlyp gurmuiK pMQu hY[

vwihgurU] b`cw b`cI prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 ’qy pUrn SrDw Bwvnw sihq gurU Bwvnw Dwr ky, pUrn mMnx pUjx krky gurU swihb jI dI pRsMnqw lYx[ dohW ny ieh sWJw Drm Dwrnw[ is`KI ’c p`ky rihxw, prmpUjnIk s`cy siqgurW nUM AMg sMg jwnxw[ s`cy vwihgurU jI dy Bwxy ’c pRsMn rihxw, XQw:- gurmuiK qyrw Bwxw BwvY] sRI gurbwxI jI pV@n qy siqsMgq jI ’c jwx dy inXmI hoxw jI[ gurduAwry swihb jI suMdr dIvwn gurU ky lMgr joiVAW Awid dI su`cI inrml prmpiv`qR syvw dohW ny cwA nwl mn nIvW krky, sB dI crn DUV bx ky, pUrn pRym isdk Brosy nwl krnI[ gurU syvw leI dsvMD qoN lY ky isr qk sB kuJ kurbwn kr dyxw, dsvMD dyxw qW bhuq hI zrUrI hY[

bzurgW dI syvw pUrn siqkwr krnw[ ijvyN swaU Bgq srvx jI ny kIqw[ XQw:- hovy srvx ivrlw koeI] lV ligAW dw s`cw swQI bx ky, swQ inBwauxw[ Drm dyS kOm leI Awpw kurbwn krnw jI[ dsW nOhW dI Drm ikrq krnI, vMf ky Ckxw, prmpUjnIk s`cy siqgurW jI nUM dsvMD dyxw[ pqIbRqw Drm qy jq-sq ’c pRp`k rihxw[ gurmiq iv`idAw pRwpq krnI, b`icAW nUM krwauxI[ swdw ilbws pihnxw, mnmq iqAwgxI[ nwm jpx jpwaux vwlw DrmI jIvn bnwauxw[ hy gRIb invwj mhwrwj jI! Awpxy b`icAW nUM ien@W inXmW ’c clwau, jnm XwqRw s&lI hovy[ hy pRymIE! ieh inXm mMnxy, s`cy siqgurW nUM pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm] gur pRmysr jwx ky m`Qw tyko[

puMn dwn kw kry srIru] so igrhI; gMgw kw nIru] )kbIr jau igRhu krih q Drmu kru; nwhI q kru bYrwgu] )gurmuiK nwmu dwnu iesnwnu] Anuswr gurbwxI gurU mrXwdw bMdgI Awid SuB gux b^S ky, s`cy siqgurW ny igRhsq Drm nUM, sRb SRomxI bxw idqw hY[

jykr ivkwr inMdw vYr Awid ’c, kUVu mIAw. kUVu bIbI; Kip hoey Kwru] Anuswr Kip 2 ky mr jwx, qW igRhsq pRDwn nhIN hY[ isr& s`cy siqgurW dI is`KI kmwauxy gurBgq DrmI sUrmy pYdw krny krky hI igRhsq Drm pRDwn hY jI[ XQw:- jogu n BgvI kpVI; jogu n mYly vyis] nwnk Gir bYiTAw jogu pweIAY; siqgur kY aupdyis] 64]

Page 284: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 284

vwihgurU] k`cw ^rbUjw vyl nwloN qoVIey qW dwZI ho jWdw hY[ jy p`kw qoVIey qW im`Tw huMdw hY[ k`cy ^rbUjy dy qoVn vWg jIvn klMkI ho jWdw hY[ igRhu qij bn KMf jweIAY; cuin KweIAY kMdw] Ajhu ibkwr n CofeI; pwpI mnu mMdw] vyl nwl p`ky ^rbUjy vWg, ivcy igRh sdw rhY audwsI; ijau kmlu rhY ivic pwxI hy] 10] ) shjy igRh mih shij audwsI] shjy duibDw qn kI nwsI] ) GrbwrI hoie vriqAw; GrbwrI isK pYrI pwieAw] (vwr 6)Anuswr prmpUjnIk dsy pwiqSwh jI hI Awpxy prmpiv`qR dsW jwimAW ’c Gr bwrI huMidAW inrlyp rhy, Gr bwrI is`KW nUM Awpxy prmpiv`qR s`cy crnIN pw ky aun@W nUM BI inrlypqw, rwj Xog b^iSAw[

vwihgurU siqgurU swihbwn jI ny gurbwxI b^S ky AqIq ibrkq igRsqI sB nUM inhwl kIqw hY[ ijvyN siqgurU swihbwn jI dy s`cy crn-kmlW ’c rihx vwly byAMq pRymIAW Aqy bIbIAW ny SwdIAW nhIN krweIAW[ ijvyN DMn bwbw dIp isMG swihb jI! bIbI Srn kOr jI Awid[ so siqgurU swihbwn jI dI mrXwdw ’c, SwdI krwaux nw krwaux dI bMidS nhIN[ vwhu 2 ivsmwd s`cw At`l Drm hY[ XQw:- qij siB Brm; BijE pwrbRhmu khu nwnk; Atl iehu Drmu] )srb Drm mih; sRyst Drmu]

20. s`cy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny AwpxI AqI ipAwrI b`cI, bIbI vIro jI dw SuB AnMd kwrj krky, ieh SuB aupdyS b^iSAw:- cOpeI] sun bIbI! mYN quJih sunwaUN] piq kI mihmw; kih q`k gwaUN] piq kI syvw; krnI sPlI] piq ibn; AOr krY sB inPlI] 108] Xw qy; piq kI syv krIjY] pwd pKwr; ieSnwn krIjY] 1gur 2jn kI; iezq bhu krnI] sws syv; ird mWih su DrnI] 109)1v`fy-2bzurgW[ prmpUjnIk mwqw dmodrI jI v`loN:- cOpeI] sun puqRI; pRwnn qy pXwrI] ijs ’qy; bYs ibqY suKkwrI] kul kI bwq; ic`q myN DrnI] KotI sMgiq; nhIN su krnI] 113] pRwqY au~T kr; m`jn krIXo] gurbwnI ko; muK qy rrIXo] punw AOr; ivhwr jo hoeI] Blo sMBwlhu; nIky soeI] 114] mo iFg; aupwlMB nhIN AwvY] AYsI BWq; srb suK pwvYN] (gur ib:pw:6)

21. prmpUjnIk sRI AnMd swihb jI Aqy prmpiv`qR lwvW dI mhwnqw ’qy swKI:- mukq mwrg gRMQ ’c ieauN iliKAw hY ik, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; siqgurU dsvyN pwiqswh jI pws, pRymIAW ny sRI AnMdpur swihb jI ivKy, pRym bynqI

Page 285: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 285

kIqI, “hy s`cy pwiqswh jI! ikRpw krky BUqW pRyqW bwry d`so jI[ ”ieh sux ky s`cy pwiqswh jI ny quk pV@I, keI koit; BUq pRyq sUkr imRgwc] pV@idAW swr hI bhu igxqI ’c BUq pRyq pRgt ho gey[ aun@W ny s`cy siqgurU swihb jI nUM, kir fMfauq; punu vfw hy] Anuswr fMfauq kIqI, h`Q joV ky KV@ gey[

rwjwn rwj] gurU swihb jI boly, “BweI! ien@W ipAwry is`KW nUM Awpxy bwry d`so[ ” qW boly, “hy ipAwrI swDsMgq jIE! vwihgurU m`hly dsvyN jI ny Awpxy pihly srUp ’c, A`g duAwLy &yry lYxy bMd kr idqy, qIjy srUp ’c sRI AnMd swihb jI qy cOQy srUp ’c lwvW gurbwxI jI au~cwry, ijhVy pRymI sMpUrn sRI AnMd swihb jI qy pRkrmW sihq, lwvW dw pwT krwky, AnMd kwrj krwauNdy hn, gurbwxI dw mMnx pUjx krdy hn, auh swfI jUn qy cOrwsI qoN bc jWdy hn[ ” ieh sux ky prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny hukm kIqw, “hy pRymIE! sRI mUlmMqR swihb jI pV@ ky, sRI muKvwk lY ky is`iKAw dyvo, aupRMq lwvW Aqy pRkrmW krky, sMpUrn sRI AnMd swihb jI pV@o, ies qr@W gurU mrXwdw Anuswr SuB AnMd kwrj krny krky, siqgurU swihbwn jI dI ^uSIAW dIAW l`KW pwiqswhIAW pRwpq krky ieh lok suKIey; prlok suhyly] hovo[”

24. pUrn gurU jI v`loN, dwj dy loBI kuqy nMU, dwj lYx qoN s^q mnwhI:- vwihgurU mh`ly nOvyN jI dy SuB AnMdkwrj mgroN s`cy siqgurU CyvyN pwiqswh jI dy v`fBwgy kuVm bwbw lwlcMd jI, kuVmxI swfy mwqw ibSn kOr jI ny, h`Q joV ky pRym inmRqw gRIbI ivsmwd ^uSI iekwgRqw sihq muAw&I mMgI, nyqRW c vYrwg jl Aw igAw, lUM kMfy KV@y ho gey, ikhw, “hy vwihgurU mh`lw CyvW jI! Awp jI KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] ivAwpk bRhm jI dy, pUrn gurU Avqwr Anq klwvwn hoN jI, AsIN ku`J BI nhIN dy sky, syvw BI nhIN kr sky, Awpxy dws jwx ky b^S lYxw jI[ ” ieh inmRqw dy bcn sux ky prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny pRym ’c Fl ky “inhwl” ikhw[ XQw:- suin siqgur Bey ikRpwlw[ qum dIno 1skl 2ibswlw[ ijn 4qnujw 4Arpn kInM[ kXw pwCy iqn riK lInM] 24] 1sB kuJ 2v`fw dwn 3spuqRI 4Bytw[ pUrn gurU jI dy hukm nMU ivswr ky, AsIN iBAwnk biGAwV kuqy ic`qry vwlI krnI, krdy hW, jo lVkI dy mwipAW dw h`f cMm KWdy hW[ ijs krky rog Bog sog dy v`s, mr jWdy hW[ jmpurI lhU pwk gMdI ndI ’c goqy KWdy hW[ jd mwr jmW dI pYNdI hY, hw hw kwr AlWdy hW[ dwj lY ky, Apxy

Page 286: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 286

m`Qy ’qy kwLK dwZ lgWdy hW[ dwj dI mwieAw rUpI gMdgI nUM, mMUh ’c pWdy hW[ pihrwvw a`uqoN is`KI dw, pUry gurU jI nMU mUl n BWdy hW[ iBAwnk biGAwV kuqy ic`qry sUr vwlI krnI ieh hY[ Awp kihxw swnMU qW kyvl lVkI hI cwhIdI hY[ ivcoly nMU kih ky, njwiez cIzW mMg 2 ky leI jwxIAW, sUr vWg ivStw Kwxw hY[ vymuKW dI KotI krxI hY, pihlW AwKw, iPr Twkw, kuVmweI, cuMnI cV@wauxI, lVkI dy Gr Pyry pwauxy, ivAwh smyN vIh 2 iesqRIAW mrdW dIAW imlxIAW[

Srwb mws pkvwn mYirz pYlys ’c SwdI krnI[ dwz lY ky b`cI C`f dyxI, c`l pykIN[ nMUh bImwr hovy, b`cw pYdw hox vwlw hovy, c`l pykIN[ b`cy jMmx, aunW@ dy mMgxy SwdIAW pV@weIAW, sMDwry Awid mwipAW dy Krc Kycl nMU kOx igxy?b`s kuVI vwly, kuVmW dy iC`qrW dy mwry rogI duKI mr jWdy hn[ ienW@ duKW dI inivrqI leI, pUrn gurU jI ny mhwn ikRpw krky, gurmiq Anuswr ivAwh krn dI SuB mrXwdw bxweI hY[ pUrn gurU jI nMU inmK 2 nmskwr krIey, sdw sdw bilhwr 2 jweIey[ XQw:- nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu.moih qwrY]

25. gurU jI dy b^Sy ^ws pRymI jI ny, GxIN inmRqw sihq, dwz dw iqAwg krnw:- bIbI jI dy ipqw jI jW koeI hor pRymI siqsMgq jI ’c KV@w ho ky gL ’c p`lw pw isr Jukw ky AiqAMq hI gRIbI nwl kihMdw hY, “dwsndws qW bhuq hI gRIb hn, kuJ BI dyx jogy nhIN, Awp jIAW ny swfI piq r`KxI jI[ ”

aunW@ nMU pUrn gRIbI nwl auqR idMidAW, siqgurU swihb jI dI prmpiv`qR hzUrI ’c, ie`k gurU qwry pRymI jI ny, Awpxy b`cy dy AnMd kwrj mgroN gL ’c p`lw pw ky, KV@ ky AiqAMq hI gRIbI dy SuB sicAwry hMgqw rihq SuB bcn khy, “dwsndws gRIb Awp jI dy dr dy mMgqy hn, Awp jI ny AwpxI ipAwrI b`cI dw dwn dy ky, dwsn dwsW dI piq FkI hY[ siqgurU swihbwn jI dw, Awp sB siqsMgq jI dw rom 2 krky kotwn koit DMnvwd hY, ies qoN v`fw hor koeI dwn nhIN, siqgurU swihbwn jI dI mrXwdw Anuswr, dwsndwsW ’qy ieh bhuq v`fw Aihswn qy krzw hY[ dws hor koeI BI cIz nhIN iljwxgy, siqgurU swihbwn jI dw hukm hY, sMqoK qoN ibnw koeI BI nhIN r`jdw[ ” XQw:- ibnw sMqoK nhI koaU rwjY] SwdI dI ^uSI ’c ^ws Dwrimk gRMQ ijn@W dI loV hovy, ie`k dUjy nUM pRym siqkwr sihq rumwly cwV@ ky, pRym sihq idqy jwx jI, loV Anuswr sRI gurduAwry swihb jI BI idqy jwx, ijvyN

Page 287: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 287

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy stIk swihb jI Aqy poQI guru prmysuru pUjIAY; min qin lwie ipAwru] guris`KI dw ivDwn Aqy sMpUrn ArQ sRI suKmnI swihb jI, ijn@W qoN prmpiv`qR kQw ho skdI hY Awid[ AwpxI SuB ie`Cw Anuswr AwpxI ipAwrI b`cI nUM gupq dwn idE[ idKwvw krn dy bhuq doS hn, bhuqw dwn dyx vwly AmIr dI rIs krky, bwkI lok BI krzw cuk ky ivqoN v`D, bhuqw dwj idMdy hn[ buhqw sonw pwaux dI QW, bYNk ’c kuVI dy nW pYsy iPks krny cwhIdy hn, ivAwz nwl dUxy cOguxy ho jWdy hn, jo loV smyN kMm AwauNdy hn[ A`j qoN 300 vry@ pihlW siqgurU swihb jI ny ipMf dwauDr AnMd kwrj vwlI aupRokq swKI ’c ngd Dn dyx nUM ikhw hY[ jy b`cI nUM C`f dyx qW BI b`cI dy nwm rkm syv rihMdI hY, C`fx qoN dwj dw sB kuJ ibArQ ho jWdw hY[ dwz dyK ky fwkw BI v`j jWdw hY[ ies krky dwz nhIN dyxw cwhIdw jI[ s`cy siqgurW dw &urmwn hY:- hoir mnmuK dwju ij riK idKwlih; su kUVu AhMkwru kcu pwjo] ijhVy pRymI dwj dw lwlc nhIN krdy, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ndr krky aun@W nUM mwlw mwl inhwl kr idMdy hn[ AYsy sMqoKI mhWpurSW jI nUM rom 2 krky nmskwr hY jI[ dwz lYx vwilAW nUM AMn@y ikhw hY[ XQw:- lwlcu Cofhu AMiDho; lwlic duKu BwrI] )dunIAW mY nhIN koeI Dn jYsw[ hwey pYsw! hwey pYsw! gurU pRIqm sy hovy ipAwr kYsw[ b`cI dw dwn AYsw[ hor dwn nw ies jYsw[ dwj lYx vwlw hLky kuqy jYsw[

ivAwh krn Awey dwz dy lwlcIAW nUM, lok mUMh ’c pwxI pw 2 ky kutdy hn, brwqIAW nUM B`jidAW rwh nhIN l`Bdw[ ies krky BweI! lYx dyx dy msly krky jIv hr vyly sVdy rihMdy hn[ dwj dy du`KoN swrI dunIAW ’qy bhuq gRIb bIbIAW Aqy aun@W dy mwpy duKI huMdy hn[ bhuqIAW bIbIAW inqwpRqI AwqmGwq krdIAW hn[ bhuqIAW C`fIAW bYTIAW hn[ bhuqIAW nUM mwirAw jWdw hY[ dwj dy iqAwg vwly, dunIAW ’qy BgqI dI sugMDI dyx vwly, Drm dy suhwvxy &u`l hn[ dwz lYx vwly nOjuAwn bIbIAW dy kwql, dunIAW nUM cuBx vwly duKdwiek kMfy hn[ dwz lYx vwilE, siqgurU nwnk dyv swihb jI dw fr Dwro[ sRb`q dw Blw mMgo qy vIcwro, Awpxw jnm svwro, jnm n jUAY hwro, suAws 2 guru 2 smwro, Awp qro kul qwro, nw Awp fubo sgroN fubidAW nUM qwro, siqgurW dIAW kurbwnI nUM nmskwro[ ieh

Page 288: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 288

i^Awl r`Ko ik AwpW BI sRIr C`fxw hY[ kbIr. jm kw TyNgw burw hY; Ehu nhI sihAw jwie] Anuswr jm dw (TyNgw) fMfw shwr nhIN skoNgy[

dwz dy duKoN jMmdIAW b`cIAW nUM, hux pyt ’c hI mwrdy hn[ Syry pMjwb jI dy nwnky ipMf b`fru`Ky ivKy, ien@W dy mwqw jI nUM jMmidAW hI GVy ’c pw ky d`b idqw sI[

26. ibbrijq kurIqIAW:- b`cy b`cI dy pYsy lYxy bhuq v`fw pwp hY[ AnMdkwrj krn qoN ibnw, lVkI nUM cuMnI cV@w ky ilAwauxw, gur mrXwdw ault hY[ pqI sqI ie`k mr jwvy jW qlwk hox qoN dubwrw AnMd kwrj kro jI[ lwlc iqAwg ky, Xogqw Anuswr sbMD hovy[ s`cy siqgurW dI hzUrI ’c, Awpxy koVmy kbIly dI is&q nhIN krwauxIN cwhIdI[ swry iml ky pRym itkwA iekwgRqw vwlw vwXU mMfl bxw ky r`Kx[ siqgurU swihb jI dy Gr ’c huMidAW sB dI rucI ibRqI siqgurU swihb jI dy Adb siqkwr pUjn ’c ^ws hI hovy jI[ jy au~Qy hws rws dy bcn huMdy hn, qW swry mhOl dw itkwA ih`l jWdw hY[ ies krky mrXwdw hox qoN bwAd, pUrn Adb siqkwr kwiem r`KidAW siqgurU swihb jI sRI gurduAwry swihb jI ivKy CyqI ilAWdy jwx[ sRI gurU swihb jI dy &oto vwlw hwr gL ’c pw ky, s`cy siqgurW jI dI nrwzgI nw lvo[ hwr Poto qoN ibnw hI KRIdo[ Asl iv`c qW Poto vwlw hwr bnwauxw hI nhIN cwhIdw[ Srwb pIxI, BMgVw pwauxw, BuJMgI BuJMgx dy jY mwLw pwauxI mnm`q hY[ AnMd kwrj smyN BuJMgI BuJMgx ’qy &u`l su`tx smyN prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ’qy n if`gx[ AnMd kwrj smyN durmiq Aqy nMgyz vwly PYSn Aqy n`Q mClI Awid iSMgwr lw ky, mhwrwj A`gy nhIN bYTxw[ PYSn pRsqI Aqy nONh pwlS mihMdI ilpsit`k Awid dI vrqoN nhIN krnI, kMn n`k nhIN ivMn@xw, GuMF nhIN k`Fxw, gihxy nhIN pwauxy, n`cxw t`pxw BMgVw nhIN pwauxw, isr nMgw nhIN krnw[ kysW nUM k`txw, isr Aqy dwV@y nUM rMgxw Aqy dwV@y nUM bMn@xW gurmiq dy ivruD hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurW pws nSw iljwxw jW pI ky jwxw mhW pwp hY[ CotI aumr ’c SwdI dy bhuq nukswn hn[ sRIr kmzor Aqy rogI ho jWdy hn[ b`cy BI kmzor jW mry jMmdy hn[ mulk gRIb huMdw hY[ b`cIAW nUM iSMgwr ky brwq iv`c iljwx dy bhuq BwrI doS hn[ prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI, Awpxy qwey jI dy lwiek spuqR BweI sMhwrI jI dy b`cy dI SwdI ’qy nhIN gey[ ieh

Page 289: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 289

SuB bcn khy, “dwsn dws dy jwx qoN sMgq jI dI igxqI bhuq iek`qR ho jwvygI, ijs dw boJ lVkI vwilAW ’qy pvygw, krzw lYxgy[ ” izAwdw brwq iljwxI hMkwr qy bhuq BwrI doS hY[ Awpxy irSqydwrW ’qy boJ nhIN bxnw cwhIdw, isAwxy bxo[ sRI gurduAwry swihb jI ivKy AnMd kwrj krn dy kotwn koit lwhy hn, ies krky hotlW ’c AnMd kwrj nhIN krny cwhIdy[ AnMd kwrj vyly BuJMgI BuJMgx siqsMgq vwlI ivCweI ’qy hI bYTx jI[ prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dI prmpiv`qR hzUrI ’c isr pUrw Fkxw qy mUMh nMgw cwhIdw hY[ jM\ cV@n qoN pihlW BuJMgI nUM kIrqnIAW dy mgr 2 AMimRq kIrqn suxidAW prmpUjnIk sRI gurduAwry swihb jI m`Qw tykx jwxw cwhIdw hY, &ulkwrI dyxI mn@w hY[ Kwry nhwauxw, btxw, c`pxIAW BMnxIAW, Brv`ty k`txy, rom muMnxy, mUMh isr rMgxw, ishrw bMn@xw, klgI lwauxI, gwnw bMn@xw, qyl coxw, gMdy gIq, GoVIAW, is`TxIAW, rIbn k`txw, brwqIAW nUM mzwk krny, ju`qI cukxI, ipMn lwauxy, dwl KvwauxI, izAwdw BVkIly rMgW dy k`pVy pwauxy, vwgW guMdxIAW, jMfI v`FxI, Kwry ’qy bYTxw, burkIAW dyxIAW, vysvw vwly iSMgwr krny, n`k kMn ivMnHxy, n`Q pwauxI, gihxy pwauxy, isr guMdxw, shury ny nUMh nUM p`ql ByjxI, lVkI nUM ivdw krn smyN roxw, vwr ky pwxI pIxw, s`s ny ipAwlw dyxw, sqI, jTyry, mV@I, mtI nUM m`Qw tykxw, iCtIAW KyfxIAW, ig`Dw BMgVw pw ky gMdy rIkwrf bolIAW pwauxIAW, jUT ’c pYsy pwauxy Awid mnmqW nhIN krnIAW[ mUvI ’c bymrXwdgI dy &oto nhIN bnwauxy[ dmVy vwr ky dyx dI bjwey, ausy qr@W hI lwgI nUM dyvo jI[ ivAwh qoN pihlW jW mgroN Srwb mws rIsYpCn pRogrwm nhIN krnw[ vwihgurU prmpUjnIk s`cy Bgq kbIr swihb jI ny Awpxy ipqw nIrU jI nUM ikhw, “jy qusIN gweIAW v`FoNgy, qW mYN SwdI nhIN krwauxI[ ” so jIA v`F ky mhW pwp nhIN krny[ vysvw dy AKwVy luAwauxy kMjrW dw kMm hY[ XQw:- SuB kwj ko Coif Akwj krYN Dn AOr Dwm lutwvn ko[ iek nwr bulwie kY ncwvq hYN, j`g lwj n Awvq hY ien ko[ imRdMg khY iDRk hY iDRk hY, surqwl khYN ikn ko ikn ko[ qb hwQ auTwie ky rWf khY, ien ko ien ko[ drgwh ’c bhuqI mwr pYNdI hY jI, jo ieh kurIqI krdy hn, Awpxy b`cy b`cIAW dy jnm ivgwVdy hn, Awpxy pYrW ’qy Awp hI kuhwVw mwrdy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurW jI qoN bymuK ho ky, AnykW jUnW ’c du`K Bogdy hn[ ieh vifAweI nhIN, mhwn nIc krm hn[ suMdr dIvwn sjwau, gMdy CMd sunwaux dI bjwey, 1361 AMg qoN AMimRq

Page 290: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 290

rUp Punhy bwxI pV@nI cwhIdI hY[ dovyN Gr jUT qoN bcx, sucm dw pUrw 2 iKAwl r`Kx jI[ keI bihry qmwkU Srwb pINdy hn, pdwrQ Apiv`qR hoxy ’qy dwn nhIN l`gdw jI, bImwrIAW l`gdIAW hn[ bihry Kul@I jUT vrqauNdy hn[ qmwkU Srwb vrqx vwlw koeI syvw nw kry[ izAwdw qyz cIzW, kOVy im`Ty qly pdwrQ Ck ky rogI n hovo[ BWq BWq B`Cq pkvwnw] aupjq rog dyh iqn nwnw] (sRI dsm 185)izAwdw Ck ky, Awpxw, Gr vwilAW dw Aqy mulk dw idvwlw nw k`Fo jI[

27. gurmiq Anuswr joVI dy krny Xog krq`b:- 1. krm:- kyvl krm, Brm sy cInhu; Drm krm Anurwgo] sMgRhu kro sdw

ismrn ko; prm pwp qij Bwgo] (sRI dsm 710)2. pRym Bytw:- Gwil Kwie ikCu hQhu dyie] nwnk rwhu pCwxih syie] 1] prmpUjnIk s`cy siqgurW jI dy nwm ’qy pRym Bytw kIqw pdwrQ bhuq hI vDdw hY[ gurmiq pRcwr, sRI gurU swihb jI dy lMgr, sRI gurU swihb jI dy iemwrq, gRIbW dy mu`K ’c pwaux leI dsvMD dyxw bhuq hI zrUrI hY[ ijvyN jy ^Uh ’coN pwxI in`kldw rhy, qW pwxI sw& SuD rihMdw hY, iqvyN sB ku`J prmpUjnIk s`cy siqgurW jI dw smJ ky, s`cy siqgurW jI dy nwm ’qy pRym Bytw krdy rho[ dohrw] Dn ky BwgI cwr hYN; Drm cor inRp Awg] kopYN qw pY Brwq qRY; kryN ju jyst iqAwg] 2] Dn (ky) dy (BwgI) ih`sydwr, Drm, cor, (inRp) rwjw, (Awg) A`g cwr (hYN) hn[ (ju) ijhVw (jyst) pihly Bwv Drm nUM iqAwgxw kryN, (qw)iqs (pY)’qy cor rwjw A`g (qRY)iqMny (Brwq)Brw (kopYN)gusw krdy hn[

3.ieSnwn:- auiT iesnwnu krhu prBwqy; soey hir AwrwDy] Anuswr v`fy qVky au~T ky in`q ieSnwn krnw[ AMqRIv ieSnwn:- gur kI ryxu; inq mjnu krau] jnm jnm kI; haumY mlu hrau] )mwiG mjnu sMig swDUAw; DUVI kir iesnwnu] )swD kI DUir; krhu iesnwnu]

4.Drm:- jo ipAwry BweI qwrU isMG swihb jI Awid ShIdW inBwieAw[ vwihgurU swihb jI dw nwm jpxw inrml krm krny, XQw:- srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] 5.gurmiq nym:- jq sq ’c p`ky rihxw, in`qnym Aqy SuB gux Dwrn dw nym krnw jI[ 6.bRq:- krvw cOQ, Bugw bRq, somvwr iekwdsI, bwvn duAwdSI, rwm nOmI, ikRSn AStmI, puMinAW, sMgRWd, J`krIAw, mMglvwr Awid bRq r`Kxy siqgurW v`loN mn@w hn[ XQw:- kbIr hir kw

Page 291: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 291

ismrnu Cwif kY; AhoeI rwKY nwir] gdhI hoie kY AauqrY; Bwru shY mn cwir] prmpUjnIk DMn Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ijhVI nwir hir jI kw ismrnu Cwif kY (AhoeI)sIqlw dyvI dw bRq (rwKY)r`KdI hY[ sIqlw dyvI dw vwhn Koqw hY, ies leI auh gdhI hoie kY (AauqrY)jMmdI hY, cwir (mn)mx Bwru (shY)shwrdI hY[ guris`KW dw in`q bRq ieh hY:- En@I dunIAw qoVy bMDnw; AMnu pwxI QoVw KwieAw] )QoVw svxw Kwvxw; QoVw bolnu gurmiq pwey[ BuK nwloN cOQw ih`sw G`t Ckxw cwhIdw hY[ ivkwr inMdw cuglI Awid BYVIAW g`lW qoN bRq r`Kxw cwhIdw hY jI[ AnMd kwrj q`qkrw sMpUrnM[

gurmiq Anuswr AMqm sMskwr gurpRswid ArMB:-

1.pRym ibnY:- vwihgurU] hryk pRymI AMqm sMskwr pV@y pV@wvy, AwpxI cV@weI dy

kSt smyN AMimRq kQw kIrqn dw pRbMD kry[ Awp ijauNidAW hI gurU kw lMgr clwvy, Bjn ismrn pRvwh clwvy, gurU ArQ SuB kwrjW ’qy lwvy[ Dn jm@W krky cV@weI krny krky, pRlok dw kSt hY[ Dn ’c mn rihxy krky s`p dI jUn imldI hY[ XQw:- AMiq kwil jo lCmI ismrY; AYsI icMqw mih jy mrY] srp join; vil vil AauqrY]

DMn BweI mnI isMG swihb jI hux bMd 2 ktvw rhy hn[ DMn bwbw mqI dws swihb jI hux Awry nwl Apxw qn icrvw rhy hn[ prmpUjnIk DMn vwihgurU siqgurU pihly pwiqswh jI ny, KMfW bRhmMfW, pSU pRyqW mugDW p`QrW AikRqGxW nUM s`cy gurbwxI jI b^Sy hn[ prmpUjnIk ie`k joiq siqgurU swihbwn jI ny AwpxI hr qrW@ dI kurbwnI hI kurbwnI idqI[ prmpUjnIk s`cy siqgurW vWg kwL qoN rihq ho ky, gursyvk jI jIvn mukq purK bx gey[ XQw:- pRB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] jIvn mukiq; soaU khwvY] prmpUjnIk vwihgurU jI dy srgun Avqwr siqgurU swihbwn jI, hrK sog, pwp puMn AOguxW ivkwrW qoo hr smyN inrlyp, pUrn Agm ivsmwd Ajpw jwp pUrn bRhm jI ’c lIx hn, Awpxy gursyvk jI nMMU BI ieh gurmuiK AvsQw b^Sdy hn, ijs bwry sRI gurU gRMQ swihb jI, &urmw rhy hn:- (pRB)vwihgurU siqgurU swihbwn jI (kI)dI (AwigAw)prmpUjnIk gurbwxI jI, ijs jIvn mukq gursyvk jI dy (Awqm)mn

Page 292: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 292

’c, (ihqwvY)ihq ipAwr siqkwr auqSwh nwl AwauNdy hn, ihrdy ’coN muK ’c hr smyN AMimRq Byjdy rihMdy hn[ ijvyN prmpUjnIk ipAwry s`cy siqgurU vwihgurU mh`lw pihlw jI, Akwl purK jI qoN suB bcn Dur ky bwxI jI rom 2 dy ipAwr nwl sux ky hukm krdy, hy prm ipAwry mrdwny jI rbwb vjwau! gurbwxI jI Awey hn[ XQw:- jYsI mY AwvY Ksm kI bwxI; qYsVw krI igAwnu.vy lwlo] )hau Awphu.boil n jwxdw; mY kihAw.sBu hukmwau jIau] )Dur kI bwxI AweI] iqin; sglI icMq imtweI] dieAwl purK imhrvwnw] hir nwnk; swcu vKwnw] 2] )bysumwr AQwh Agnq AqolY] ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY] )ijau bolwvih.iqau bolih suAwmI; kudriq kvn hmwrI] )vw ijs jIvn mukq gursyvk jI dy (Awqm)mn ’c, pRB kI AwigAw mMnx pUjx idRV vswaux dw (ihqwvY)ihq ipAwr AwauNdw hY[ XQw:- ihq kir; nwm idRVY dieAwlw] sMqh sMig; hoq ikrpwlw] ijvyN pMjW ipAwirAW ny, vwihgurU mh`ly dsvyN jI dI AwigAw nUM, koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 dy kMnW nwl sux ky, Awpxy sIs Arpy[ vw jo pUry gurU jI, jIvn mukq gursyvk jI, pRB kI AwigAw (Awqm)bRhm inscy krky, hornW nUM (ihqwvY) ihq ipAwr nwl idRV krwauNdy hn[ sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn pUrn gRIbI dy bcn kihxy kmwauxy, A`gy kmwaux vwly gurmuiK bnwauxy ihq krnw hY[ XQw:- rihxI rhY soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw[ ) kbIr kUkru.rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh jwau] )jYsw rMgu ksuMB kw; qYsw iehu sMswru] myry rmeIey rMgu mjIT kw; khu rivdws cmwr] 4] 1] pRB jI kI AwigAw nMU Awp bRhm inscy krky, hornW nUM (ihqwvY)ihq ipAwr nwl jo idRV krwauNdy hn (soaU)Ehu pUry gurU jI, sIs Arpx vwly gursyvk jI, jIvn mukiq purK, (khwvY)khIdy hn[ XQw:- Ehu DnvMqu kulvMqu; piqvMqu] jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu]

qYsw hrKu; qYsw ausu sogu] (ausu)pUry gurU jI, jIvn mukq gursyvk jI dy AMdr bwhr, AsMK pRkwS hI pRkwS srUp srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] vwihgurU jI, pdwrQ mwieAw vifAweI au~cy ru`qby dI pRwpqI qoN (hrKu)^uSI smyN qYsw, sogu smyN qYsw hI swiKAwq, Awpxw suMdr ivsmwd inrMkwrI drSn b^Sdy rihMdy hn[ Awpxy AnMq srgun srUp Dwrky, suMdr drSn b^S ky, ivsmwd Anhd Junkwr ismrn suK, hrK sog qoN inrlypqw b^Sdy hn[ pUry gurU jI, sIs Arpx

Page 293: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 293

vwly gursyvk jI hr smyN hrK sog qoN inrwlI ies A&ur smwDI ’c lIx hn:- jb ies kw; brnu ichnu n jwpq] qb hrK sog; khu iksih ibAwpq] )srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] vwihgurU bRhm jI Awp hI siqgurW, gursyvk jI dI A&ur smwDI’c, (jb) jdoN ies nwsvMq rcnw (kw) dw (brnu)rMg (ichnu)inSwn Akwr, (n)nhIN (jwpq)jwpdw, (qb)qdoN pdwrQ sbMDI AOlwd rwj imlx qoN, (khu) d`so (iksih)iks nUM (hrK)^uSI, ien@W dy ivjog krky (sog)Zm (ibAwpq)ivAwpdw hY? XQw:- AwT phr hir ky gun gwvY; Bgiq pRym ris mwqw] hrK sog duhu mwih inrwlw; krxYhwru pCwqw] )hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau dIAw] )hrK sog jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khu nwnk.suin ry mnw; mukiq qwih qY jwn] )AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE] )qh mrxu n jIvxu; sogu n hrKw] swc nwm kI AMimRq vrKw] )nh inMidAw.nh ausqiq jw kY; loBu mohu AiBmwnw] hrK sog qy.rhY inAwrau; nwih mwn Apmwnw] )nw iesu hrKu; nhI iesu sogu] sBu ikCu ies kw; iehu krnY jogu] 2] )

qYsw hrKu; qYsw ausu sogu] sdw Anµdu; qh nhI ibEgu] )Awvq hrK.n jwvq dUKw; nh ibAwpY mn rognI] Anuswr ^uSI ZmI qoN inrlyp inrwly hir rs mqvwly AvsQw ’c hr smyN lIx bRhm srUp hn[ sRI cmkOr swihb jI dy Drm-jMg ’c siqgurU swihb jI Awpxy nyqRW swhmxy, swihbzwdy isMG isMGxIAW ShId huMdy dyK ky, gurmuiK; qyrw Bwxw BwvY] Anuswr pV@ kmw rhy hn:- kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] )qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY] )mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw] ) sB kuJ kurbwn krky dIny qoN zPrnwmw ilK rhy hn, Awp jI dI kurbwnI bwry pyRmI ieauN &urmw rhy hn[ b`s eyk ihMd myN qIrQ hY; Xwqrw ky lIey[ ktwey bwp ny b`cy jhW; ^udw ky lIey[

sdw Anµdu; qh nhI ibEgu] (qh)iq`Qy, nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; Awp hI krY] Agm ivsmwd au~cI AvsQw ’c, sdw Anµdu hI AnMd hY, kdI BI AnMd srUp vwihgurU jI dw (ibEgu)ivCoVw nhI hY[ pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anuswr hr smyN ismrn dy Anhd Junkwr Awqm suK ’c lIx rihMdy hn, Bwv hr smyN siqgurU swihb jI dy s`cy crn

Page 294: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 294

c`tdy pUjdy nmskwrdy rihMdy hn[ s`cy crn-kmlW nUM, Awpxy kysW nwl JwV@dy, s`cy crn-kmlW dI mOj ’c, mhW 3ivsmwd rihMdy hn[ XQw:- kbIr.crn kml kI mauj ko; kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw nhI; dyKw hI prvwnu] so vwihgurU jI nwloN ivCoVn vwly rog, A`g rUp duinAwvI suK ^uSI vifAweI nhIN cwhuMdy, siqgurU swihb jI Awp hI ikRpw krky Awpxy s`cy crn–kmlW ’c joVI r`Kdy hn[ ies leI aun@W nUM ^uSI gmI smyN, gurU jI dy s`cy crn-kmlW ’c mhW ivsmwd lIxqw pRwpq hY[

qYsw suvrnu; qYsI ausu mwtI] ausu jIvn mukq gursyvk jI nUM, gurU jI dy crn-kmlW’c lIxqw rUp, prm au~cI su`cI gurmuiK AvsQw’c, qYsw (suvrnu)sonw, qYsI hI mwtI hY, vw (ausu)aun@W nUM suvrnu dI pRwpqI qoN, vwihgurU jI dw Anq klwvwn myhrvwn pRkwS qYsw hI pRgt hY Aqy dwn ’c pRwpq hoeI (mwtI)zmIn AQvw im`tI FoNidAW im`tI ’c rulidAW dI qYsI gurmuiK AvsQw hY, Bwv sonw im`tI brwbr hn[ XQw:- jy DrqI sB kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY.Avru n BwieAw rwm] Anuswr BwvyN aun@W nUM swrI DrqI sony dI bxw ky Arp dyvo, sony dI pRwpqI qoN ^uS nhIN huMdy, sony nUM srb`q dy Bly, gurU jI dI prm au~cI syvw’c lw ky, gurU pRmysr jI dI ^uSI lYNdy hn[ Awpxy leI sony dI ie`Cw nhIN krdy, jykr koeI sonw Koh lvy qW BI pRvwh nhIN krdy[ lK tikAw ky muMdVy; lK tikAw ky hwr] ijqu qin pweIAih nwnkw; sy qn hovih Cwr] )kUVu suienw.kUVu rupw; kUVu pYn@xhwru] )suienw rupw.sB Dwqu hY; mwtI ril jweI] Anuswr sony nUM pKMf pwj KuAwr Cwr ivkwr JUTw smJ ky, nhIN pYn@dy[ im`tI vWg BwvyN aun@W nUM swrI DrqI Bytw kIqI jwvy, qW BI AwpxI nhIN mMndy, gurU swihb jI nUM pRym Bytw krky sur^rU huMdy hn[ sRb`q dy Bly leI, DrqI ’qy bwZ gurduAwry sRovr inSwn swihb lMgr skUl kwlj hspqwl bxw ky, imtI nUM sonw bxw ky, gurU jI dI KuSI dIAW l`KW pwiqSwhIAW pRwpq krky inhwl ho ky, A`gy inhwl krdy hn, BwvyN koeI hMkwrI aun@W ’qy qS`dd krky im`tI Fox lw dyvy, BwvyN gurU syvw kridAW im`tI dy tokry Fox, hr hwlq ’c, pUrn bRhm jI ’c, pUrn lIxqw hY[ ijvyN DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI, sRI goieMdvwl swihb jI ivKy, sRI bwaulI swihb jI dI SuB s`cI syvw kridAW, DUVI ivic. lufMdVI sohW; nwnk.qY sh nwly] Anuswr Bwry qoN Bwrw tokrw cu`k ky, cOrwsI pOVIAW qoN v`D pOVIAW cV@dy, vwihgurU 2 jI jpdy[ prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy

Page 295: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 295

siqgurU mh`ly qIjy jI dy, ivsmwd suMdr cyhry nUM q`kdy, ies qr@W hMgqw rihq, krVI ms`kq syvw kridAW AwigAw mMnxy krky, prmpUjnIk siqgurU ipqw jI ny gurqw isMGwsx ’qy sjw ky, do cOrdwr pRymI cOr krn lwey, Awp iqMn pRkrmW krky m`Qw tyikAw[ so gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI nUM sony vWg gurqw isMGwsx ’qy bYTxw, im`tI vWg gurU Gr dI im`tI FoxI ie`k brwbr hn[ dohW hwlqW ’c, gurU pRmysr pUrn bRhm jI ’c rom 2 krky sdw lIx hn[

qYsw AMimRqu; qYsI ibKu KwtI] prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dw AMimRqu nUM q`kx smyN, qYsw hI Ajpw jwp pUrn bRhm jI ’c lIxqw dw itkwA hY Aqy (KwtI)qIKx kOVI (ibKu)zihr nUM q`kx smyN, qYsI hI Agm ivsmwd pUrn bRhm idRStI hY[ Awp jI rom 2 krky Ajpw jwp ivsmwd ismrn ’c lIx hn[ pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anuswr ihrdy ’coN AMimRq bRhmwnMd rs au~T ky muK ’c A`Ty pihr Aw irhw hY[ pIviq AMimRq nwmu jn; nwmy rhy AGwie] Anuswr AMimRq nwl iqRpq ho rhy hn, qYsw hI itkwA AMimRqu pIx smyN hY[ (KwtI)qIKx kOVI (ibKu)zihr vWg, au~bldI dyZ’c bYTx, q`qy ryqy ’qy bYTx, q`qw ryqw sIs ’qy puAwaux, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@n smyN BI qYsI hI AMimRq pIx vwlI, gurU pRymw-BgqI ’c lIx, inrgun srgun jI dI eykqw vwlI gurmuiK AvsQw hY[ so gurU pRmysr jI, gurU jI dy syvk ShId BweI dieAwlw swihb jI Awid mhWpurS, dohW AvsQW ’c pUrn bRhm jI ’c lIx pUrn bRhm srUp hn[

gurU pRmysr jI dy drSn krn vwly bRhmwnMd rs pIx vwly mhWpurS jI Aqy kOVI zihr vWg corIAW fwky kql krn vwly, dohW ’qy siqgurU swihb jI dI smidRStI hY[ doSI qoN n&rq nhIN krdy, aus nUM BI svwr lYNdy hn, ijvyN bwbw ibDI cMd jI corI krno htw ky, AwpxI Agm ivsmwd AMimRq bRhm idRStI pw ky pUrn bRhmigAwnI jI bxw ley[

qYsw mwnu; qYsw AiBmwnu] gurU pRmysr mh`ly pMjvyN jI dy SuB s`cy sIs au~qy sunYhrI CqR Ju`l irhw hY, do cOrdwr s`jy K`by do cOr kr rhy hn[ pRymI jn pRym BytwvW Arp ky, fMfauqW nmskwrW pRkrmW kridAW, jY jYkwr kr rhy hn[ Gr 2 AMdr Awdr mwn siqkwr pUjw ho rhI hY[ sRI goieMdvwl swihb jI ivKy, DMn

Page 296: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 296

siqgurU rwmdws swihb jI dy, joqI joiq smwaux qoN mgroN, ipRQIcMd bVy hI AiBmwn nwl gurU pRmysr jI nUM durbcn bol irhw hY, so Awp jI nUM mwnu Awdr siqkwr imlx smyN, qYsw ivsmwd bRhm jI ’c lIxqw rUp itkwA hY, qYsw hI AiBmwnu nwl khy durbcn sunx smyN hY[ dohW hwlqW ’c, vwihgurU jI ’c lIx vwihgurU srUp hI hn[ XQw:- Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]

qYsw rMku; qYsw rwjwnu] bRhmigAwnI kI idRsit; AMimRqu brsI] )gur pRswid nwnk smidRstw] Anuswr gurU pRmysr, gursyvk jI dI pUrn Agm mhW 3 ivsmwd bRhmidRStI ’c, qYsw (rMku) kMgwl, qYsw hI rwjwnu rwj hY, Bwv rMk dI inMdw krky, n&rq nhIN krdy, rwijAW dy rwjy dI KuSwmd is&q nhIN krdy, dohW nUM gurbwxI swihb jI b^S ky, inhwl kr idMdy hn[ XQw:- kbIr.dwvY dwJnu hoqu hY; inrdwvY rhY insMk] jo jnu inrdwvY rhY; so gnY ieMdR so rMk] 169]

jo vrqwey; sweI jugiq] nwnk Ehu purKu; khIAY jIvn mukiq] 7] siqgurU nwnk dyv gurU grMQ jI mwinE prgt gurW kI dyh[ jI &urmwauNdy hn:- siqgurU swihb jI ny au~bldI dyZ ’c bYTx, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, sRI hirmMdr swihb jI rcx, lohy dy qMg ipMjry ’c bYTx, sIs kurbwn krn, pMj ipAwry swjx, aun@W qoN Awp AMimRq Ckx Awid dy hMgqw rihq, jo jo BI praupkwrI ivsmwd kOqk vrqwey hn, (sweI)Eh sB (sweI)sweIN mwlkjI ’c (jugiq)juVy hn[ vw jo jo BI kOqk vrqwey hn, so sB sMswr nUM (sweI) sweIN mwlk jI nwl joVn dI (jugiq)jugqI rUp hn, ijvyN siqgurU swihb jI sRI hirmMdr swihb jI rcx smyN, Awp im`tI dw tokrw FoNdy, siqsMgqjI dI Awp syvw krdy, gursbd gurbwxI jI b^S ky, gRIbI idKw rhy hn, Awpxy dwsn dwsW nUM vwihgurU jI ’c juVn dI jugqI idKw rhy hn[ XQw:- sMqw mwnau dUqw fwnau; ieh kutvwrI myrI] idvs rYin.qyry pwau plosau; kys cvr kir PyrI] 1] hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir] ies leI Ehu prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI, jIvn mukiq Akwl purKu srUp (khIAY)khIdy hn] 7]

2.prm pUjnIk sWeIN mIAw mIr jI s`cy siqgurW dy AiqAMq pRymI SrDwlU sn, jo hmySW hI sRI suKmnI swihb jI dw AMimRq pwT krdy sn, aunW ny jIvn mukq AvsQw ’qy SMkw kIqw Aqy ikhw, “AYfI prm au~cI AvsQw hoxI bVI hI

Page 297: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 297

muSkl hY jI[ ”s`cy siqgurW ikhw, “au~qR dyvWgw[ ”q`qI qvI ’qy KV@ ky ieh pauVI pV@ ky ikhw, “d`so sWeIN mIAW mIr jI quhwfy SMky dw au~qR Aw igAw?”ieh sux ky dovyN h`Q joV ky nmskwr krky ikhw, “DMn gurU DMn kurbwnI”vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] bRhm srUp s`cy siqgurW dI kYsI ivsmwd s`cI mihmw hY[ siqgurW dI ndir duAwrw, byAMq pRymI kwL qoN rihq, jIvn mukiq AvsQw nUM pRwpq, siqgurW qoN kurbwn ho ky Amr ShId ho gey[ ik`fI v`fI g`l hY, jo bRhmigAwnI bx ky, siqgurW qoN kurbwn hoey[

3.ijvyN prmpUjnIk ShId bwbw dIp isMG swihb jI, ShId bwbw mnI isMG swihb jI Awid[ AYsy prmpUjnIk mhWpurKW bwry &urmwieAw hY:- hir ky syvk.jo hir Bwey; iqn@ kI kQw inrwrI ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry] ) jnm mrx duhhU mih nwhI; jn praupkwrI Awey]

4.vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU swihbwn jI Anq klw dy mwlk hn[ pRymI dy rom 2 ’c vs ky, aus dy kSt Awpxy qy shwr ky, kwL qoN rihq inrBau pd b^Sdy hn[ ijvyN prmpUjnIk s`cy siqgurU nOvyN pwiqswh jI nUM BwrI kSt dy ky ShId krn vwly, prmpUjnIk siqgurU rwmdws swihb jI dy iPtkwry, sMq doKI pwpI nOrMgy Aqy aus dI duSt sBw ny ieh ivcwirAw ik, “siqgurW dI ijMd jwn, AqI ipAwry is`KW nUM, siqgurW dy nyqRW swhmxy ShId krIey[ ijvyN mwqw ipqw Awpxy b`cy dy kSt nhIN dyK skdy, iqvyN prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI BI nhIN dyK skxgy[ Drm dw pRp`k hT C`f ky dIn kbUl kr lYxgy[ ”kotwn kot is`KW nUM duinAwvI kYd Aqy cOrwsI l`K jUn dI kYd ’coN k`Fx vwly prmpUjnIk s`cy siqgurW nUM, lohy dy qMg ipMjry ’c kYd kIqw igAw, ijs dy AMdr iq`Ky ik`l l`gy hoey sn[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dy audwly iq`Ky ik`l ies leI lwey gey, jy sOxgy qW ik`l KuBxgy[ prmpUjnIk s`cy siqgurW ny kStW nUM AMimRq krky pI ilAw, mhwn DIrj DirAw Ajr jirAw[ prmpUjnIk s`cy siqgurW ny AwpxI joq gurmuiK BweI mqI dws jI ShId, BweI sqI rwm jI ShId, BweI idAwlw jI ShId dy AMdr r`K ky, swry kSt Awpxy Awp ’qy hI shwr ley[ duSt hMkwrI nhIN smJ sky ik prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI, Akwl rUp Anqklwvwn hn[ vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurW dy AnykW ipAwirAW ny, h`s 2 ky jYkwry g`jw ky inrBY ho ky, AwpxIAW

Page 298: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 298

jwnW gurW qoN kurbwn kIqIAW hn[ vwihgurU jI dy ipAwirAW dy qrn dI ikhVI g`l hY? jy auh hVMby vWg srwpI iBRstI h`fwroVI DrqI ’qy s`cKMf nUM jwx, qW BI swirAW jIAW nUM qwr lYNdy hn[ XQw:- hir kw sMqu mrY hwVMbY q sglI sYn qrweI] 3] (484)vwihgurU] kWsI pws hVMbY DrqI qy, ivAws jI qoN gxys jI ny puiCAw, “ijhVw ie`Qy mrygw auh kI bxygw?”A`goN ikhw, “mukq hovygw[ ”ieho hI g`l bwr 2 pu`Cx qoN ivAws jI ny A`k ky ikhw, “ijhVw ie`Qy mrygw, gDw bxygw[ ”prmpUjnIk s`cy siqgurW dy ipAwry, vwihgurU jI ’c AByd ho ky ieauN inrlyp rihMdy hn, ijvyN pwxI nwl BirAw GVw smuMdr ’c r`KIey, aus dy AMdr BI pwxI qy bwhr BI pwxI huMdw hY[ ies qr@W mhWpurKW dy AMdr BI bRhm ’qy bwhr BI bRhm jI hI hn[ ijvyN GVy dIAW v`KIAW BMnx qoN pwxI, pwxI ’c iml jWdw hY, ieauN pUrn mhWpurK sRIr iqAwgx qoN pihlW hI s`cy bRhm jI ’c imly huMdy hn, sRIr iqAwg ky BI s`cy bRhm ’c iml jWdy hn[ ijn@W gurmuKW ny swrI izMdgI gurbwxI Aqy vwihgurU mMqR jI dw ^Ub AiBAws kIqw huMdw hY, mrn smyN aun@W dw mn Aqy ieMdRy ivSyS iekwgR ho jWdy hn[ AMdr bwhr gursbd hI idsdy hn[ prmpUjnIk vwihgurU srUp dsW siqgurW, pMjW ipAwirAW, ShIdW sMqW BgqW dy durl`B drSn huMdy hn[ aunW nUM vwihgurU jI dy Byjy mhWpurS lYx AwauNdy hn[ jh lwlc; jwgwqI Gwt] dUir rhI; auh jn qy bwt] 2] (lwlc)lwlcI (jwgwqI)msUlIey (jh)ij`Qy Gwt ’qy msUl lYNdy hn, auh vwt jn (qy) qoN dUir ho rhI hY[ XQw:- rwxw rwau.n ko rhY; rMgu n quMgu PkIru] vwrI Awpo AwpxI; koie n bMDY DIr] )rwvx sy mhrwvx sy; Gtkwnhu sy, pl bIc pCwry] (sRI dsm 45) rwjw prjw sm kir mwrY; AYso kwlu bfwnI ry] 2] aupRokq pRmwxW Anuswr prmpUjnIk s`cy vwihguurU jI ny, Awvx jwx ie`k Kyl bxwieAw hY[ XQw:- Awvn jwnu; ieku Kylu bnwieAw] vwihgurU jI ny prmpUjnIk s`cy siqgurW dy Avqwr ’c pRgt ho ky, jIAW dI kilAwx leI, prmpiv`qR prmpUjnIk AMimRq s`cy gurbwxI jI Aqy SuB gurU mrXwdw b^SI hY[

5.siqguru isK kI; krY pRiqpwl] )Apnw ismrnu dy.pRiqpwilAw; Ehu sgl Gtw kw mwlkw] Anuswr AnMq bRhmMf dy pRiqpwlk (siq+guru) (siq)s`cy bRhm srUp guru pRmysrjI, Awpxy ipAwry isK jI (kI)dI, duD dMdIAW vwly b`cy dI pRiqpwlxw qoN BI v`D pRym nwl, Awpxw nwm ismrn rUpI duD b^S ky

Page 299: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 299

(pRiqpwl)pRiqpwlxw (krY)krdy rihMdy hn[ Awsw mhlw 5] bMDn kwit.ibswry Aaugn; Apnw ibrdu sm@wirAw] hoey ik®pwl.mwq ipq inAweI; bwirk ijau pRiqpwirAw] 1] gurisK rwKy; gur gopwil] kwiF lIey mhw Bvjl qy; ApnI ndir inhwil] 1] ) gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] pUrn bRhm s`cy gurU pRmysrjI, Awpxy pyRmI is`KjI dy roim roim, AMdr bwhr hr smyN vwihgurU 3 Ajpw jwp Awp krdy rihMdy hn[ Awpxy pRymI jI dy idl idmwZ rom 2’qy, gursbd jI dI s`cI AMimRq vrKw hr smyN krdy rihMdy hn[ gursyvkjI mn rom 2 krky SWq ivsmwd ho jWdy hn[ gurUpRmysrjI ikRpw krky, Awpy lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr Awpxw ipAwr Awp hI lwauNdy hn[ AwpjI Awp hI Awpxy pyRmI dy idl idmwZ rom 2’c, hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn, bRhmwnMd rs pRymI dy irdy’coN, muK’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ gurUjI dy Byjy im`Ty AMimRq, aun@W dy irdy’coN au~T ky muK’c, hr smyN AwauNdy rihMdy hn[ syvk is`K jI dy sRIr dy ArbW KrbW kItwxU hr smyN AMimRq pI ky Amr ho jWdy hn[ XQw:- AMimRqu pIvY; Amru so hoie] )pI AMimRqu AwGwinAw; guir.Amr krwieAw] ivsmwd AMimRq bRhmwnMd ismrn gurbwxI, irzk hvw pwxI dUD pdwrQ lwf ipAwr b^S ky, Awpxy AqI ipAwry is`K b`cyjI dI pRiqpwlxw hr smyN krdy rihMdy hn[ pRiqpwlY.bwirk kI inAweI; jYsy mwq ipqweI] )mlwr mhlw 5] KIr ADwir.bwirku jb hoqw; ibnu KIrY, rhnu n jweI] swir [email protected] muiK nIrY; qb Ehu iqRpiq AGweI] 1] hm bwirk; ipqw pRBu dwqw] BUlih bwirk.Aink lK brIAw; An Taur nwhI.jh jwqw] 1] rhwau] cMcl miq.bwirk bpury kI; srp Agin kr mylY] mwqw ipqw kMiT lwie rwKY; And shij qb KylY] 2] ijs kw ipqw.qU hY myry suAwmI; iqsu bwirk.BUK kYsI] nv iniD nwmu inDwnu.igRih qyrY; min bWCY so lYsI] 3] ipqw ik®pwil.AwigAw ieh dInI; bwirku muiK mWgY.so dynw] nwnk bwirku.drsu pRB cwhY; moih ihRdY bsih.inq crnw] 4] 2]

6.vwihgurU] pRwxI dw AMqm smW nyVy jwx ky, jy aus qoN b`jr kurihq hoeI hovy qW AMimRq CkwieAw jwvy[ jy rihq ’c pRp`k hovy, qW Ardws krweI jwvy[ vwihgurU] cV@weI smyN pRwxI pws prmpiv`qR AMimRq kIrqn hovy, rwgI au~cI jgHw isrwxy v`l bYTx, kIrqn v`l pYr n hox[ ijqnw icr murdw Gry hovy, siqsMgq jI pRymIN iml ky kIrqn jwp krdy rihx[ vwihgurU] bhuq hI cMgw hovy jykr cV@weI

Page 300: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 300

smyN pUrn mhWpurS, Gry ilAWdy jwx, aunW dy drSn krky, gur &qyh g`jw ky cV@weI kry[ jy kIrqn dw pRbMD n hovy, qW pRwxI pws AMimRq sRI suKmnI swihb jI dw pwT krnw, jy cV@weI kr jwvy, rihMdw pwT kol hI sMpUrn krnw[ smyN Anuswr hor BI s`cI inrml bwxI pV@I jwvy[ prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN, nOvyN dsvyN pwiqSwh jI dI ShIdI dw jwp gursbd khwey jwx[ vwihgurU] sMswrI jIv cV@weI krn l`gy qW aus dy pws prmpUjnIk sRI suKmnI swihb jI dI dUjI AstpdI, mhWpurS cV@weI krn l`gx qW aun@W pws ie`kIvIN AstpdI dw AMimRq pwT bwr 2 kIqw jwvy[ vwihgurU] d`B prwLI murdy hyTW ivCwaux dI koeI BI mrXwdw nhIN hY[ s&weI r`Ko sugMDI iCVko, murdy qoN pRhyz krnw zrUrI hY[ moh krky h`Q n lwau, murdy dy auqy nhIN pYxw[ vwihgurU] CyqI qoN CyqI sskwr krnw cwhIdw hY, murdy dw frwauxw muK nhIN dyKxw cwhIdw, Bwxw mMn ky moh iqAwgxw cwhIdw hY[ vwihgurU] murdy dy isrwxy sRI gutky swihb jI nUM au~cI myz ’qy nvyN isrwxy ’qy sjw ky, cOr kIqw jwvy Aqy gurbwxI jI nUM m`Qw tyikAw jwvy, ieh mwieAw gMRQI n lvy, grIb nUM dyxI cwhIdI hY[ vwihgurU] jy koeI ShIdW mhWpurKW nUM cV@weI smyN, m`Qw tykx nUM khy, jdoN ShIdW mhWpurKW dy ieSt prmpUjnIk s`cI gurbwxI jI nUM m`Qw tyikAw igAw qW ShIdW dI pRsMnqw mMnqw ho geI[ vwihgurU] kotwn kot bRhmMfW dy mwlk jI dI AMimRq s`cI gurbwxI jI nUM m`Qw tykxw C`f ky, murdy nUM m`Qw tykxw BwrI ZlqI hY[ ijhVw murdy nUM m`Qw tykdw hY, aus nUM supny ’c surq ’c mrn smyN murdy hI idsxgy[ murdy nUM m`Qw tykx krky jm fMf imldw hY[ vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy cOr nUM murdy ’qy n vrqo, murdy nUM cOr nhIN krnw cwhIdw, jy ZlqI nwl ho jwvy qW murdy vwlw cOr, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ sw: jI qy nhIN vrqxw cwhIdw[ h`Q qy dIvw nhI jgwauxw, jo ie`Qy hI buJ jWdw hY[ pr, siqgur sbid; aujwro dIpw] Anuswr gursbd jI AbuJ dIvy hn, jo lok pRlok AMdr cwnxw krdy hn, folY vwau n vfw hoie] (878) jo hvw nwl foldy Aqy (vfw)buJdy nhIN[ BwvyN jMmidAW cV@weI kry, aus dw sskwr, pwT AMqm sMskwr, ilKy Anuswr hoxw cwhIdw hY[ iesnwn krwauNidAW prmpUjnIk prmpiv`qR sRI jpu jI swihb dw AMimRq pwT zrUr hI krdy rihxw cwhIdw hY[ kCihry dw ie`k pONcw auqwr ky dUjw pwauxw[ pMj kkwr sihq bsqR pw ky sskwr krnw jI[ XQw:- ikirAw sihq is`K sskwry] vwihgurU] nMgyz Fkx mwqR bsqR

Page 301: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 301

pwau[ gRIb dw Krcw au~kw hI n krwau[ kImqI bsqR pw ky swVn dI bjwey, grIbW nUM dwn dyvo jI[ vwihgurU] ijhVw sRIr soZ dy vwqwvrn ’c jw ky ibmwr ho jWdw hovy, auh n jwvy[ vwihgurU] ieSnwn vwlI jgHw suAwh iKlwr ky aupr kVwhI mUDI nhIN mwrnI] vwihgurU] CUq dI iBAwnk bdbo vwlI ibmwrI hovy qW aus dy bsqR mMjw Awid swVo, grIb nUM n dyvo jI[ ies qr@W dy sRIr dy ieSnwn qoN vI fwktR mn@w krdy hn, zldI sskwr kro[ vwihgurU] Ardws krky ibbwn cukxw, A`gy vfhMs kI vwr (585) Aqy vYrwgmeI AMimRq sbdW dw kIrqn krdy jwxw, kIrqn v`l murdy dw isr hovy[ krm Drm pwKMf jo dIsih iqn jmu jwgwqI lUtY] inrbwx kIrqnu gwvhu krqy kw inmK ismrq ijqu CUtY] 1] (747) GVw BMnxw pwxI folxw, iqnky qoVny, PulIAW aupro sutxIAW, A`D mwrg ’c byybwn r`Kxw Awid mnm`q nhIN krnI[ vwihgurU] poqrw GoVI qy cV@ ky nwl n jwvy, kIrqn siqkwr leI swry hI qur ky nwl jwx[ vwihgurU] bybwn qy Krc nhIN krnw cwhIdw, duKI jIvW nUM dwn kro[ kvn ArQ imrqk sIgwr] 2] (188) bybwn nUM prmpUjnIk sRI gurduAwry swihb jI iljw ky bUhy swhmxy r`Kxw, isr prm pUjnIk s`cy siqgurW v`l hovy[ imrqk dy isrwxy KV@ ky, prmpUjnIk sRI gurduAwry swihb jI v`l mUMh krky Ardws krnI, hy s`cy siqgurU swihb jI! Awp jI dI b^SI AwXU Bog ky, Awp jI dy syvk ny cV@weI kIqI hY, jIvn Xwqrw dIAW hoeIAW Bu`lW dI muAw&I b^SxI jI, AwpxI Srn ’c grIb AwieAw jwx ky b^S lYxw, pRlok ’c piq r`KxI, prmpUjnIk s`cy crn kmlW ’c invws dyxw jI[ murdy ’qy iksy nUM if`gx nhIN dyxw, J`tp`t sskwr krnw cwhIdw hY[ imRqk nUM sskwr ky Awp ieSnwn krky imRqk dy Gr dI s&weI bhuqy rL ky ^Ub cMgI qr@W krn[ imRqk dy Gr jwx vwly Gr vwilAW nUM rogI kr idMdy hn[ ies dI bjwey, mrg vwly Gr pRymI iek`Ty ho ky, kwPI smW sRI suKmnI swihb jI dy pwT krn Aqy dIvwn sjwaux[ imRqk nimq shj pwT spIkR ’c bol ky hI kIqw jwvy[ kwrfW ’qy pwT Aqy dIvwn dw smW d`isAw jwvy[ imRqk dy Gr jw ky pRymI gurbwxI jI suxwauNdy rihx[ vwihgurU] ic^w:- SmSwn BUmI ’c isrwxy v`l au~cy AsQwn ’qy bYT ky kIrqn krnw[ imRqk dw isr nyVy dy sRI gurduAwry swihb jI v`l hovy, DrU qwry v`l isr krn dw vihm nhIN krnw[ cWdI dw ruipAw murdy dy mUMh ’c nhIN pwauxw[ sRIr ic^w qy r`K ky ie`k pRymI isrwxy v`l KV@ ky, sRI jpu jI swihb jI dw AMimRq pwT kry, bwkI

Page 302: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 302

kIrqn suxidAW, muK ’c jwp kridAW ic^w svwrn[ jy kIrqn dw pRbMD n hovy qW sRI jpu jI swihb jI aucI bol ky krnw, bwkI pRymI pRym vYrwg nwl suxn[ sskwr leI idn rwq dw vihm nhIN krnw cwhIdw[ sRI jpu jI swihb jI dw pwT sMpUrn krky, ArdwsIAw murdy dy isrwxy v`l, sRI gurduAwrw swihb jI v`l mUMh krky Ardws kry, sB dy ichry sRI gurduAwrw swihb jI v`l hox[ Ardws krky cMfw lwaux vyly Dwh nhIN mwrnI, icKw ’c dyZ nhIN pwauxI, ic^w ’c dyZ pwaux nwl dyZ dI byAdbI hY, auh vrqwrw grIb dy muK ’c pvy[ KoprI nhIN BMnxI[ A`Dw sskwr hox q`k kIrqn krnw, aus mgroN AMimRq rUp sRI kIrqn soihly swihb jI dw prmpiv`qR pwT krky Ardws krnI[ aus mgroN sRI gurduAwry swihb jI jw ky ieSnwn krnw[ Gr jgHw n hovy qW Gr dusihry dw sMpUrn Bog pw ky, dIvwn sRI gurduAwry swihb jI sjw skdy hW[ dusihry mgroN hor mrXwdw nhIN krnI, gaU puMn krwauxI mnmq hY[ gMgw ’qy jw ky Pu`l pwauxy mnm`q hY[ vwihgurU jI dI rzw mMnx leI idn rwq lgwqwr gurbwxI jI pV@o suxo jI[ Gry Aw ky c`px ’c pwxI pw ky iC`tw lYx dw vihm nhIN krnw[

pwiqk nhIN mMnxw:- ihMdU miq dy Drm SwSqR Anuswr pRwxI mrn qoN hoeI Apiv`qRqw pwiqk hY[ bRwhmx.10idn, C`qRI bwrW, vYS 15, SUdr 30idn (pwiqk)Apiv`qRqw mMndy hn[ keI isimRqIAW ny 12, 13, 17, 30idn XQw kRm iliKAw hY[ au~pr ilKy Anuswr auqny idn aus dy Gr dw pdwrQ nhIN Ckdy[ pwiqk mMnxy krky, Brm vihm duK pwp fr vDdw hY[ smwj pwiqk nUM mMn ky rswql ’c if`igAw hoieAw sI[ pYdwieS jW mrg vwilAW nUM sUiqk pwiqk kih ky, n&rq krn dI bjwey, aunW nUM kih ky, Gr, bsqRW dI s&weI krvw ky, aunW nUM AMimRq kQw kIrqn suxwau, Gr nUM bYkuMT bxwau[ siqgurW dw idqw jwx ky Cko Ckwau[

7.imRqk nim`q sRI shj pwT swihb jI dI mrXwdw:- vwihgurU] bImwr dI cV@weI dw smW nyVy jwx ky, Gr dI ^Ub s&weI krky

r`Ko[ cV@weI krn qoN qurMq sRI AKMf pwT ArMB kr dyvo jI[ ijs Gry prmpUjnIk s`cy siqgurW jI dw pRkwS hovy, EQy roxw ip`txw mhW pwp hY[ pRymI guris`K swvDwn ho ky pihrw dyx, qW jo s`cy siqgurW jI dy pws koeI BI nw rovy[ gurpRswid] rox qoN htwaux leI, s`cy siqgurU swihbwn jI ny sRI gurbwxI jI b^Sy hn, ies krky

Page 303: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 303

imRqk nim`q pwT spIkR ’c kIqw jwvy[ ijhVy ieh kihMdy hn ik juAwn mr igAw, spIkr nhIN lwauxw, ieh BwrI Gwty vwlI g`l hY[ iPlmI gIq bMd kIqy jwx qW TIk hY[ spIkR ’qy au~cI bwxI suxwaux nwl byAMq jUnW dy jIA sRI gurbwxI jI sux ky iqRpq huMdy hn[ bImwrIAW dy jrwsIm Aqy ivroDI Apiv`qR rUhW mr jW B`j jWdIAW hn[ XQw:- nwmu suxq; jmu dUrhu BwgY] sRI gurbwxI jI dI Avwz s`cKMf ’c phuMcdI hY[ pwT krn krwaux vwilAW nUM spIkR lwaux nwl vDyry &L imldw hY[ ijs pRwxI nim`q pwT kIqw jWdw hY, Es dI rUh dI kilAwx huMdI hY[ so spIkR ’c au~cI bwxI pV@n dy kRoVW hI lwhy hn[

gurpRswid] vwihgurU jI dy hukm Anuswr, BwvyN jvwn cV@weI kry, qW BI iqMn myl dI dyZ kro[ jy iksy gRIb koLy dyZ krn dI phuMc n hovy qW gRMQI Aqy sMgq iml ky syvw krn[ sihj pwT dy mD ’qy dyZ qoN ibnw BI sr skdw hY[ sskwr ikRAw krn vwly swry ieSnwn krn, vzIr gRMQI swihb jI qW zrUr hI ieSnwn krn[ prmpUjnIk siqsMgq jI dy sRI gurduAwry swihb jI dy Awaux qoN pihlW hI dyZ hzUrI ’c ilAw ky TMFI krky koL sRI gurbwxI jI pV@y jwx[ dyZ TMF ’c kosI r`KxI, izAwdw TMFI nhIN krnI, F`k ky r`KxI jI[

8. (578 AMg qoN rwgu vfhMsu mhlw 1 Gru 5 AlwhxIAw <> siqgur pRswid] qoN surU krky BY rovY gux swir smwly ko mrY n muieAw nwly] nwnk juig juig jwx isjwxw rovih scu smwly] 4] 5] (582)q`k AlwhxIAw dy sMpUrn pMj Sbd pV@ ky, ieh Sbd pV@ny:- dIvw myrw eyku nwmu; (358) krm Drm pwKMf jo dIsih; (747) KuilAw krmu ikRpw BeI Twkur; (1000) aupRMq AMqm Ardws krky, hukmnwmw lYxw[ vYrwgmeI pRcwr is`iKAw suxw ky dyZ vMfxI[ jy swrw pwT gurduAwry krnw hovy qW AMqm Ardws iv`c Esy dyZ nwl AwrMB kIqy jwx[ sihj pwT dIAW pMj pauVIAW pV@ ky dyZ vrqweI jw skdI hY[ jy Gry Aw ky AwrMB krnw hovy, Bog luAwaux qoN pihlW loV Anuswr dyZ gurduAry r`K ky bwkI Gry ilAweI jw skdI hY, v`D qoN v`D AMg pV@ny[ jykr pwT AwrMB kIqw jwvy qW pMj pauVIAW qoN mgroN slok nhIN pV@Idw, pUrw jpu jI swihb pV@ ky hI slok pV@Idw hY[ gurduAwry AMqm Ardws ’c pwT ArMB krky pMj pauVIAW pV@nIAW, Gry iljw ky kry qW mUl mMqR qoN AwrMB kry, ies pwT ’qy Gry dubwrw dyZ qoN ibnw BI sr skdw hY[ Gry iljw ky, kyvl pRkwS dI Ardws krnI, pwT AwrMB dI Ardws

Page 304: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 304

nhIN krnI[ AMqm Ardws ’qy CyqI AKMf pwT dy AwrMB krny krky sB dy mnW dw sog Doqw jWdw hY, vwSnw Anuswr, jykr dyh Dwr leI hovy, qW Cu`t jWdI hY[ A`TvyN idn BI ie`k sRI AKMf pwT swihb jI AwrMB ho skdy hn[ imRqk nim`q, kyvl pihly AKMf pwT jW sihj pwT ’qy rwgmwlw qoN mgroN jpu jI swihb nhIN pV@ny, sdu bwxI pV@ ky Bog pwauxw, mgroN brsI ’qy sihj pwT jW AKMf pwT dw Bog pwE, qW sdu bwxI nhIN pV@ny, sRI jpu jI swihb pV@ ky Bog pwauxw jI[

9. gurpRswid] ijs Gry cV@weI kIqI hovy, Es Gry jYqsrI dI vwr Aqy shsikRqI dy slokW dI kQw krnI[ jy kQw dw pRbMD nw hovy qW jYqsrI dI vwr AMg 705 Aqy shsikRqI AMg 1353 bwxI pV@n sunx krky pRwxI s`cKMf nUM jWdw hY[ s`cy pwiqswh jI dI hzUrI iv`c hr roz pMj bwxIAW, Awsw jI dI vwr dw kIrqn, Swm nUM rhrwis qy sohly swihb jI dw AMimRq pwT krnw[ s`cy siqgurU swihb jI dy pRkwS ibrwjmwn dI Kws ifaUtI lweI jwvy[ gurpRswid] ij`Qy pRwxI ny cV@weI kIqI hovy, Esy jg@w pRkwS krn dw vihm nhIN krnw[ Gr dI sB qoN suMdr Swndwr rOSn hvwdwr jg@w iv`c pRkwS krnw cwhIdw hY[ gurpRswid] mrg vwly Gr dI dyZ jwx ky pwiqk nhIN mMnxw, s`cy pwiqswh jI dI dyZ jwx ky Cko jI[ gurpRswid] imRqk nim`q pwT dw Bog Swm nUM pwaux dw irvwj hY, ikauNik pihlW irSqydwr dUroN 2 qur ky AwauNdy sn[ A`j k`lH AsvwrIAW dw pRbMD hY, ies krky, jy vylw vKqu vIcwrIAY; qw ikqu vylw Bgiq hoie] Anuswr jdoN cwhoN Bog pwieAw jw skdw hY[ AMimRq vyly sMdyhW grmI G`t huMdI hY, mn BI izAwdw itkdw hY[ smwgm qoN bwAd ifaUtIAW ’qy BI jw skIdw hY[ vyly isr irSqydwr Awpxy itkwixAW ’qy phuMc jWdy hn[ so AMimRq vyly sMdyhW Bog pwaux dy kRoVW hI lwhy hn[ gurpRswid] SUdR cwlIvyN idn, vYS sqwrvyN, C`qRI qyrvyN, bRwhmx bwrvyN idn kilAwx dI mrXwdw krdy hn, pr siqgurU dsvyN pwiqswh jI ny Awpxy ipAwry ^wlsy jI nUM swirAW nwloN SRomxI bxwauNidAW hoieAW AMimRq rUp Awsw jI dI vwr dw sMpUrn kIrqn krky, cV@weI vwlw idn iv`c igx ky, dsvyN idn Bog pwaux dw hukm idqw hY[ isMGW dI pRym nwl syvw krnI, pRwxI dI kilAwx ihq gurU kw lMgr vrqwauxw[ nyk syvkW dI ie`Cw Anuswr, prmpUjnIk sRI gurduAwrw swihb jI ivKy, Dn dyx dI ibjwey, Dwrmk gRMQ gurbwxI dy mwto, pRwxI dy Bly leI idqy jwx, pUrw mMjw bux ky dyvo jI[ mry

Page 305: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 305

ip`CoN sony dI bjwey, DI nUM pYsy idqy jw skdy hn[ ibsqRw, brqn, joVw Awid dyxy[ joVw s`cy siqgurU swihb jI dy swhmxy nhIN r`Kxw[ AqI zrUrI hY ik pwTI SuD sMQw krky pwT krn jI[ ibnw sMQw dy ASu`D pwT krnw bVI BwrI glqI hY, ijs krky jnm ibArQ hI jWdw hY[ Dn dy loB krky ASuD pwT krky, AsIN Awpxw pwpW dw Bwr vDw lYNdy hW, hor BI AnykW hI Gwty hn[ ies krky inmRqw nmskwr sihq pRym bynqI hY jI ik sMQw dI Su`DI krnI zrUrI hY[ so pwTI isMG dw siqkwr krnw BI zrUrI hY[ pwT krwaux vwlw jykr gRIb hovy qW pwTI BI sMqoK r`Ky jI[ imRqk nimq sRI shij pwT sw: jI Gr dI bjwey sRI gurduAwrw swihb jI ivKy hI krvwey jwx qW AiDk PL hY[ siqguru DrqI Drm hY iqsu ivic jyhw ko bIjy qyhw Plu pwey] gurisKI AMimRqu bIijAw iqn AMimRq Plu hir pwey] (302) so siqgurW dy aupRokq bcnW ’qy pUrn SrDw, inscw pRym krky pwT sRI gurduAwrw swihb jI hI krwauxy cwhIdy hn[ Gr dw ie`k bMdw hr vyly pwT suxy, bwkI pirvwr svyry Swm suxy[ vwihgurU] imRqk nimq ds idn ienW bwxIAW dy ds 2 AMimRq prmpiv`qR pwT krny jI[ AMimRq vyly dy inqnym dIAW pMj bwxIAW, sRI suKmnI swihb jI, sRI Awsw jI dI vwr, sRI rihrws swihb jI, sRI kIrqn soihlw swihb jI, vfhMs kI vwr, prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwvyN pwiqswh jI dI swrI bwxI[ {nwvyN pwiqswh jI dI bwxI dw gutkw swihb jI iml jWdy hn[ }ien@W dI dsvyN idn pwT dy Bog ’qy Ardws krnI[ ds idn svyry Awsw jI dI vwr, Swm nUM vYrwgmeI sbdW dw AMimRq kIrqn hovy[ vwihgurU] gruV purwx Awid nhIN pV@ny, Gor kiljug ’c gurbwxI dw mhwqm bhuqy qoN bhuqw hY[ vwihgurU] imRqk dy snyhI imRqk nimq 101 GMtw vwihgurU mMqR dw jwp krn[

10.Bgq rqnwvlI gRMQ ’c ieh izkr AwauNdw hY, ik prmpUjnIk vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqswh jI qoN is`KW ieh bcn puCy:- “hy s`cy pwiqswh jI! A`gy jy koeI hukm siq huMdw sI qW AsIN pMifqW nUM bulwie kY gruV purwx vcWvdy sW qy dsgwqR krWvdy sW qy hux pMfq nhIN Awvdy[ kihMdy hYn, jy Dwgw qy lotw r`Ko qy lMgot r`Ko qy dsgwqR kro qW AsIN Awvny hW, ijvyN hukm hovY iqvY kIcY[ ”bcnW ’qy siqgurW dy dsqKq hoey[ “qusW isdk qy qkVy rihxw[ vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dw sMpUrn pwT krky Bog pwauxw Aqy 1353 AMg qoN

Page 306: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 306

slok shsik®qI mhlw 5] Aqy AMg 705 qoN jYqsrI dI vwr dI AMimRq kQw is`KW qoN suxnI, pRwxI dw scKMf ’c vwsw hovygw, qusW nUM BI pRym igAwn pRwpq hovygw[ isdk qy nwm jyhw koeI BI pdwrQ nhIN[ ” vwihgurU] koit bRhmMf dy mwlk vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU goivMd isMG swihb jI ny ieh SuB s`cI auqm mrXwdw b^SI hY[ ic^w nhIN ProlxI, k`cy Dwgy nhIN bMn@xy, ik`lIAW g`f ky cOQw Awid nhIN krnw[ vwihgurU] gqI krn vwly T`gI krdy hn, ies leI gqI nhIN krwauxI, phoey nhIN jwxw[ prmpUjnIk s`cy gurU qIrQ iqAwg ky phoey jwauNgy, ibArQ Awpxw Dn TgvwauNgy, bwr 2 jmw dIAW cotW KwauNgy, bwr 2 jUnW ’c AwauN jwauNgy, gurU jI qoN bymuK ho Drm gvwauNgy[ vwihgurU] Pu`l nhIN cugxy, rwK smyq AMgITw iek`Tw krky, prm pUjnIk sRI kIrqpur swihb jI jW sRI goieMdvwl swihb jI iljwau[ cwhy EQy hI DrqI ’c fUMGw d`b dyvo jI[ dunIAW Br ’c vgdy pwxI ’c AMgITw, murdw, Pul, koeI BI cIz roV@nI nhIN cwhIdI[ nihrI pwxI pIx vwly kYNsr ho ky mrdy hn[ gMgw ’c Pul nhIN pwauxy, do bMdy hirduAwr Pul pwaux gey, mMdBwgy bxy, guMifAW ny PV ky aun@W dy isr muMn idqy[ hir sir vsY haumY mwir] (128)ApxI dyh dI haumY mwir ky Ajpw jwp hir jI dy (sir)sRovr swDsMgq jI’c (vsY)vsxw kry[ haumY jweI qw kMq smweI] (750)AQvw (hir)iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie] Anuswr sB dy AMdr pyRm igAwn nwm dw cwnx krn vwly, cwnxW dy mhW cwnx Ajpw jwp inrgun vwihgurU jI (sir)sRovr ’c vsy[ hir sir’pwT iek`Tw mMn ky, ies dw ArQ gMgw krnw BwrI ZlqI hY[ hir sir pwT A`f 2 hY[ vydW jW koSW ’c ikqy BI hir sir dw ArQ gMgw nhIN hY[ gMgw gieAw godwvrI sMswr dy kMm hn[ XQw:- gMgw gieAw godwvrI sMswr ky kwmw] (1196)siqgurW dy miq Anuswr nwm hI qIrQ hY[ qIriQ nwvx jwau; qIrQu nwmu hY] qIrQu sbd bIcwru; AMqir igAwnu hY] ) gurisKˆØI so Qwnu BwilAw; lY DUir muiK lwvw] Anuswr pRymI guris`KW ny prmpUjnIk s`cy siqgurW dI, prmpiv`qR Coh nUM pRwpq, qIrQW nUM Bwl ky, prmpiv`qR DUVI Awpxy m`Qy nUM lwauxI hY[ prmpUjnIk scy siqgurW dy qIrQW ’qy lMgr kQw kIrqn, Bjn ismrn dy pRvwh cldy hn[

11.vwihgurU] mukwx iljwxI roxw mn@w hY Bwxw mMnxw dy gursbd:- gurU Gr dy ipAwirAW nwm jipAw, vMf CikAw, crKVIAW qy cV@y, bMd 2 ktvwey, puTIAW K`lW

Page 307: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 307

luhweIAW, dyZW ’c aubwLy gey, b`icAW dy toty 2 krvwey, nyizAW qy tMgwey Awid Asih kSt shwridAW Bwxw mMinAW[ vwihgurU] Bwau BgqI dy Avqwr DMn bIbI BwnI jI ny, Awpxy prmpUjnIk pqI, s`cy siqgurU, DMn gurU rwmdws swihb jI dy, s`cKMf nUM jwx smyN Bwxw mMinAw roey nhIN[ pRwxI dy cV@weI krn qoN mMjw Bojn nhIN iqAwgxw[ prmpUjnIk vwihgurU siqgurU pMjvyN pwiqswh, nOvyN pwiqswh jI, Awid byAMq ShIdW ny, qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY] Anuswr Bwxw mMinAw[ DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI rox qoN mn@w krdy hn[ EhI EhI ikAw krhu; hY hosI soeI] qum rovhugy Es no; qum kau kauxu roeI] 3] DMDw ipithu BweIho; qum@ kUVu kmwvhu] Ehu n suxeI kq hI; qum lok suxwvhu] 4] (418)rovx vwly jyqVy; siB bMnih pMf prwil] 2] (15)rovnhwrY; JUTu kmwnw] (389)AglI ikCu; Kbir n pweI] rovnhwru; iB aUiT isDweI] (885)siqguir BwxY AwpxY; bih prvwru sdwieAw] mq mY ipCY koeI rovsI; so mY mUil n BwieAw] (923) gur iblws pwiqswhI 10 ’c siqgurU jI ny rox qoN mn@w kIqw hY:- jo hm ko rovYgw koeI[ eIq aUq qW kO duKu hoeI[ kIrqn kQw su gwvhu bwnI[ iehY mor is`iKAw sunhu dy kwnI[ ie`k mweI nUM supnw AwieAw, ik pRlok nUM jWidAW, myry puqR dI rUh A`gy hnyrw hY, hr rUh dy A`gy dIvy jgdy hn[ Awpxy pu`q nUM pu`iCAw, puq ny d`isAw, mwqw qyry rox qy myry dIvw buJ igAw hY[ aus qoN mgroN mweI ny roxw bMd kr idqw[ rox vwly dI ie`k 2 bUMd, imRqk dI rUh nUM, smuMdr vWg fuboNdI, duKdwiek hY[ vwihgurU] hY hY kir kY; Eih kryin] gl@w iptin; isru Kohyin] (1410) Anuswr siqgurW v`loN isAwpw krnw s^q mn@w hY[ mweIAW nUM Awpxy kIqy pwpW dI szw imlI hY[ jo AwpxIAW g`l@W CwqI Aqy p`tW nUM ip`tdIAW hn[ prsrwm dy ipqw jmdgnI nUM, aus dy hMkwrI swFU shMsRbwhU ny mwr idqw[ aus dI mwqw ryxkw ny AwpxI CwqI, p`tW g`l@@W qy s`q duh`QV mwry, ij`QoN isAwpw c`ilAw[ mry is`K qy kry kVwh[ iqs kutMb rudnih nWh] 34] qjih Sok siB AnMd bFwie[ nhIN pItih iqRXw imil smudwie] pFih sbd kIrqn ko krY[ sunih bYT bYrwgu DrY[ hyT ilKy sbdw pdW dw ^Ub AiBAws kro, ijs krky Bwxw mMnx dw bl pRwpq hovy[ DMn hn DMn hn DMn hn, vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux aubldI dyZ AMdr bYTy ieh sbd pV@ rhy hn[ rwmklI mhlw 5] pvnY mih; pvnu smwieAw] joqI mih; joiq ril jwieAw] mwtI mwtI

Page 308: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 308

hoeI eyk] rovnhwry kI kvn tyk] 1] kaunu mUAw ry kaunu mUAw] bRhm igAwnI imil krhu bIcwrw; iehu qau clqu BieAw] 1] rhwau] AglI ikCu; Kbir n pweI] rovnhwru iB; aUiT isDweI] Brm moh ky bWDy bMD] supnu BieAw BKlwey AMD] 2] iehu qau rcnu ricAw krqwir] Awvq jwvq hukim Apwir] nh ko mUAw n mrxY jogu] nh ibnsY AibnwsI hogu] 3] jo iehu jwxhu; so iehu nwih] jwnxhwry kau bil jwau] khu nwnk; guir Brmu cukwieAw] nw koeI mrY n AwvY jwieAw] 4] 10] (885) bwlku mrY bwlk kI lIlw] kih kih rovih bwlu rMgIlw] ijs kw sw so iqn hI lIAw BUlw rovxhwrw hy] 7] Bir jobin mir jwih ik kIjY] myrw myrw kir rovIjY] mwieAw kwrix roie ivgUcih iDRgu jIvxu sMswrw hy] 8] kwlI hU Puin Dauly Awey] ivxu nwvY gQu gieAw gvwey] durmiq AMDulw ibnis ibnwsY mUTy roie pUkwrw hy] 9] Awpu vIcwir n rovY koeI] siqguru imlY q soJI hoeI] ibnu gur bjr kpwt n KUlih sbid imlY insqwrw hy] 10] (1027) jo kCu krY; soeI suKu mwnu] BUlw kwhy iPrih Ajwn] ) nwnk iks no bwbw roeIAY bwjI hY iehu sMswro] kIqw vyKY swihbu Awpxw kudriq kry bIcwro] kudriq bIcwry Dwrx Dwry ijin kIAw so jwxY] Awpy vyKY Awpy bUJY Awpy hukmu pCwxY] ijin ikCu kIAw soeI jwxY qw kw rUpu Apwro] nwnk iks no bwbw roeIAY bwjI hY iehu sMswro] 4] 2] (580) qyrw kIAw mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu nwnku mWgY] ) gauVI mhlw 1] pauxY pwxI AgnI kw mylu] cMcl cpl buiD kw Kylu] nau drvwjy dsvw duAwru] buJu ry igAwnI eyhu bIcwru] 1] kQqw bkqw sunqw soeI] Awpu bIcwry su igAwnI hoeI] 1] rhwau] dyhI mwtI bolY pauxu] buJu ry igAwnI mUAw hY kauxu] mUeI suriq bwdu AhMkwru] Ehu n mUAw jo dyKxhwru] 2] jY kwrix qit qIrQ jwhI] rqn pdwrQ Gt hI mwhI] piV piV pMifqu bwdu vKwxY] BIqir hodI vsqu n jwxY] 3] hau n mUAw myrI mueI blwie] Ehu n mUAw jo rihAw smwie] khu nwnk; guir bRhmu idKwieAw] mrqw jwqw; ndir n AwieAw] 4] 4] (152) mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw] (187) mwrU mhlw 5] mwn moh Aru loB ivkwrw; bIE.cIiq n GwilE] nwm rqnu guxw hir bxjy; lwid vKru lY cwilE] 1] syvk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq swihbu syivE Apnw; clqy rwiKE cIiq] 1] rhwau] jYsI AwigAw kInI Twkuir; iqs qy, muKu nhI moirE] shju Anµdu riKE igRh BIqir; auiT auAwhU kau dauirE] 2] AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI

Page 309: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 309

jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE] 3] BieE ik®pwlu Twkuru.syvk kau; svry hlq plwqw] DMnu syvku.sPlu Ehu AwieAw; ijin nwnk.Ksmu pCwqw] ) gurmuiK haumY prhrY min BwvY KsmY dw Bwxw[ pYrI pY pw Kwk hoie drgh pwvY mwxu inmwxw[ vrqmwn ivc vrqdw hovxhwr soeI prvwxw[ kwrxu krqw jo krY isir Dir mMin krY sukrwxw[ rwjI hoie rjwie ivic dunIAW AMdir ijau imhmwxw[ ivsmwdI ivsmwd ivic kudriq kwdr no kurbwxw[ lyp Alyp sdw inrbwxw] 21] (vwr 18) qyry Bwxy ivic AMimRqu vsY qUM BwxY AMimRqu pIAwvixAw] 7] (119) jo quDu BwvY so prvwxu] qyry Bwxy no kurbwxu] (676) mwrU mhlw 3] jo quDu krxw so kir pwieAw] Bwxy ivic ko ivrlw AwieAw] Bwxw mMny so suKu pwey Bwxy ivic suKu pwiedw] 1] gurmuiK qyrw Bwxw BwvY] shjy hI suKu scu kmwvY] Bwxy no locY bhuqyrI Awpxw Bwxw Awip mnwiedw] 2] qyrw Bwxw mMny su imlY quDu Awey] ijsu Bwxw BwvY so quJih smwey] Bwxy ivic vfI vifAweI Bwxw iksih krwiedw] 3] jw iqsu BwvY qw gurU imlwey] gurmuiK nwmu pdwrQu pwey] quDu AwpxY BwxY sB isRsit aupweI ijs no Bwxw dyih iqsu Bwiedw] 4] mnmuKu AMDu; kry cqurweI] Bwxw n mMny bhuqu duKu pweI] Brmy BUlw AwvY jwey Gru mhlu n kbhU pwiedw] 5] (1063) gurmuiK hovY su pUjw jwxY Bwxw min vsweI] 11] Bwxy qy siB suK pwvY sMqhu AMqy nwmu sKweI] 12] (910) hir Bwxw gur BwieAw guru jwvY hir pRB pwis jIau] (923) BwxY hukmu mnwieEnu BwxY suKu pwieAw] BwxY siqguru myilEnu BwxY scu iDAwieAw] Bwxy jyvf hor dwiq nwhI scu AwiK suxwieAw] (1093) Awpxy Bwxy ivic sdw rKu suAwmI hir nwmo dyih vifAweI] pUry gur qy Bwxw jwpY Anidnu shij smweI] 2] qyrY BwxY Bgiq jy quDu BwvY Awpy bKis imlweI] qyrY BwxY sdw suKu pwieAw guir iqRsnw Agin buJweI] 3] (1333) ijhVI mweI AwauNdI hY, auh sog vwlI dy gL l`g ky roNdI hY, roNidAW 2 ayus dw l`k tut jWdw hY, sRIr rogI ho jWdw hY[

siqgurW dw hukm hY, is`KW ny mukwx nhIN jwxw:- Awm krky ibrD sRIr hI mukwxI jWdy hn, isAwpy dy idRS, muridAW dy idRS, aun@W dy idl idmwZ ’c vs jWdy hn, ijhVI mweI bwhilAW isAwipAW ’c jw ky roNdI ip`tdI hY, auh mrn smyN mirAW nUM vwjW mwrdI, hwey 2 pukwrdI, aun@W nwl hI jw rldI hY[ mukwxI jw ky soZ nUM vDwieAw jWdw hY[ izMdgI dw Amolk smW ikrwieAw ibArQ jWdw hY[

Page 310: Panj Sanskar

www.Gursevak.com q`qkrw 310

Awpxy ielwky dy rmxIk suMdr, siqgurW dy ieiqhwsk AsQwn ’qy Awpxy imRqkW nimq pwT krwey jwx qW bhuq hI PL imly[ dusihry Bog ’qy suMdr idvwn sjy, kQw kIrqn Drm pRcwr hovy[ ieh zrUrI nhIN ik lMgr imrqk nimq pwT krwaux vwly hI krn, sgoN sWJw lMgr gurU kw hovy[ ies qr@W keI Bog ie`ko idn hI pYx[ ieauN inrXqn hI pRcwr hoeI jwvy[ ^ws 2 AsQwnW qy Bjn ismrn lMgr pRvwh hmySW hI cldy rihx[ imRqk sbMDI lMgr syvw h`QIN krn, pwT suxn, gRIbW dI mwiekI syvw krn[ AMqm sMskwr gurpRswid sMpUrnM, gurmiq Anuswr pMjy sMskwr gurpRswid sMpUrnM]