PANANALIKSIK RENDELL

KAGAWARAN NG FILIPINOAntas Sekondarya-Panuruang Ingles

Chiang Kai Shek College1274 Padre Algue St. Tondo. Manila

Panuruang Taon 2013-2014

BILANG BAHAGI NG KATUPARAN NG MGA PANGANGAILANGAN PANG-AKADEMIKOSA ASIGNATURA FILIPINO IV

PAGKILALA SA PAGSASAKRIPSYO NG MGA OFW SA IBANG BANSAUPANG MATUGUNAN ANG MGA PANGANGAILANGAN NG PAMILYA

SA PATALASTAS NA “OPEN HAPPINESS” NG COCA-COLA: ISANG PAG-AARAL

Sinakiksik para kay

G. JHOVEN JACOB SYGuro sa Filipino IV

Sinaliksik nina

(4) Dale Aldrich Dy(16) Rendell Aviel Tiu

IV-2

Marso 3, 2014A. PANIMULA:

Kapag ang pag-uusapan ay pangingibang bayan, ang unang naiisip ng

mga tao ay Pilipino. Ito marahil ay dahil sa dami ng OFW na nakakalat

ngayon sa buong mundo. Ayon sa tala ng sarvey ng IBON Foundation halos

dalawang milyong Pilipino ngayon ang nasalabas ng Pilipinas na

nakarehistro. Kaya naman, hindi nakapagtataka na sa bawat malalaking

bansa sa anim nakontinente ng Pilipinas ay may matatagpuang komunidad

ng mga Pilipino. Ayon rin sa nasabing sarvey, iba-iba ang dahilan ng

mga OWF kaya nangingibambayan ang mga ito. ang iba sa kanila ay

nangibambayan dahil sa matinding kawalan ng hanapbuhay sa Pilipinas,

samantalang ang marami sa kanila ay nangibambayan upang hanapin ang

kanilang kapalaran sa ibang bayan nang walang kasiguraduhan kung may

mapapasukan ba silang trabaho o wala. Hindi rin nakapagtataka kung

bakit dumarami ang bilang ng mga napagsasamantalahang OFW sapagkat ang

marami sa mga ito ay hindi naman nakapag-aral at marami rin sa kanila

ay hindi marunong magbasa o magsulat.

Dahil sa usaping ito, ang Kumpanya ng Coca Cola Corp. at ng San

Mig Incorporated ay lumikha ng isang patalastas na tumatalakay sa

ilang usapin ng mga OFW’s na Pilipino. Kilala ang Coca Cola bilang

isang kompanya na nagbebenta ng inuming pampalamig. Itinatag ito noong

Marso 27, 1944 sa pangunguna ni John Pemberton at inirehistro sa

Amerika. Nagsimula ito sa Atlanta Georga bilang isang tindahan ng

carbonated na inumin at napalawak ang negosyong ito hanggang sa

tumawid ng dagat at magbenta ng iba’t ibang flavor ng inumin.

Sa Pilipinas, ang Coke ay dinala ng Coca-Cola Bottlers

Philippines, Inc. (CCBPI) noong 1981. Ngunit noong 1997, ang Coke ay

binili ng San Miguel Corp. at isinama ito sa Australia-based Coca-Cola

Amatil Limited (CCA) kaya’t lalong lumakas ang kompanyan at nasama sa

top 100 corp. ng bansa.

Bilang isa sa primyadong kompanya sa panahong ito, ang Coke ay

lumilikha rin ng mga patalastas na dekalidad at tumaalakay sa mga

usaping panlipunan. Ang isa sa mga patalasta na ito ay “Open Happinest

Coca cola-OFW’S” na tumatalakay sa tatlong OFW na hindi makauwi ng

Pilipinas dahil sa kawalan ng perang ipapamasahe pauwi o di naman kaya

ay dahil sa pagtitipid bunga ng mga nakaambang babayarin gaya ng

bahay, matrikula, at gamot ng amang may sakit sa mata. Ipinakita sa

patalastas ang halaga ng kulturang Pilipino tungkol sa matibay na

pagsasama-sama ng pamilya gaano man kalayo ang isang miyembro nito.

Pinatingkad rin sa patalastas na ito ang pagsasakripisyo ng mga OFW’s

na hindi kumakain o namamasyal para makapagpadala lamang ng salapi sa

mga pamilyang nasa Pilipinas. Ang iba sa mga ito ay hindi umuuwi ng

bansa sapagkat tinitipid ang salapi sa halip na ipamasahe pauwi ay

ipadadala na lamang sa mga kapamilya.

B. PAGLALAHAD NG SULIRANIN:

Mula sa patalastas na “OPEN HAPPINESS” NG Coca-Cola Corp.

minabuti ng mananaliksik na bigyan ng malaking pansin ng mga suliranin

ng mga OFW’s na mapapanuod sa sinasabing patalastas. Namasid sa

patalastas na itu ang suliranin hinggil sa kahirapan ng mga OFW’s sa

paghahanap buhay at pagtitiis sa kalungkutan laban sa dolyar na

kikitain upang maipanggastos sa pamilya. Ang ilan sa kanila ay hindi

umuuwi ng Pilipinas ng may mahigit walong taon na sa pagkat ang

kanyang mga anak at asawa ay sakanya lamang umaasa. Bamagat hindi

ipinakita ang pagkasira ng pamilya sa patalastas ay hindi maitatanggi

na maaring bumangon ang suliraning moral sa pagitan ng mag-asawa.

Gayunpaman, ipinakita sa patalastas ang katatagal ng pamilya na

nanatiling magkakasama bunga ng paguwi ng isang miyembro ng pamilya

mula sa ibang bansa. Kapansin pansin din ang labis na init na

pagmamahal na ipinakita ng pamilya sa pagsalubong sa kanilang kamag-

anak na dumating mula sa ibang bansa. Natanong ang isang miyembro ng

pamilya kung namimiss ba niya ang kaniyang na OFW at sumagot ang anak

nang oo ngunit hindi nabakas ang kasiguruhan ng sagot ng bata.

Makikita ang ganitong suliranin sa mga kwento ng mga OFW’s na sila ay

hindi nakikilala ng sarili nilang anak o asawa.

Dahil dito ang mananaliksik ay minabuting bigyan ng isang pag-

aaral ang suliranin bumangon.

C.LAYUNIN NG PAGAARAL:

Ang pangkahalatang layunin ng pagaaral na ito ay suriin ang

patalastas na “OPEN HAPPINESS-OFW’s” ng Coca-Cola Corp. na nagpapakita

ng nagpapahalaga sa sakripisyo ng mga OFW’s na nagtratrabaho sa ibang

bansa upang mabuhay ang pamilya at masigurado ang kinabukasan ng

kanyang mga kamag-anak.

Sasagutin ng pagaaral na ito ang mga sumusunod na tanong:

1. Pagpapakita sa patalastas ng paghihirap ng mga OFW’s sa ibang

bansa

A.Paano pinahalagan ng Coca-Cola ang paghihirap at

pagsasakripisyo ng mga OFW?

B.Anu-Ano ang naitutulong sa pamilya ng pagkakaroon ng

miyembro na nagtratrabho sa ibang bansa?

2. Mga sanhi ng patuloy ng pagtaas ng bilang ng mga manggawang

nangingibang bansa

A.Bakit napipiltan ang mga Pilipino na makpagsapalaran sa

ibang bansa?

B. Ano-ano ang mga positibo at negatibong epekto sa pamilya at

sa bansa ng pagkakaroon ng OFW?

3. Pagiging epektibo sa manunuod ng patalastas

A.May natutunan ba ang mga manunuod sa patalastas?

B.Dahil sa patalastas nahikayat ba ang mga manunuod na bumili

ng produkto?

D. KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL:

Ang pag-aaral na ito ay mahalaga sa mga mag-aaral na makita ang

mga paghihirap na dinaranas ng kanilang mga magulang na nangingibbang

bansa nang sa ganoon ay mas pagsikapan pa nila ang kanilang pag-aaral.

Ito din ay mahalaga sa mga guro sapagkaat ito ay maari nilang maituro

sa kanilang mag-aaral bilang isang magandang paksa tungkol sa mga

nangingibang bansa.

Mahalaga rin ang pag-aaral na ito para sa mga mananaliksik

sapagkat nakapgmumulat ang pag-aaral na ito na mga usapin hinggil sa

kahirapan, relasyon ng pamilya, suliraning pangkabuhayan at relasyong

moral sa kasapi ng mga pamilya. Mahalaga rin ang sistema ng pagbuo ng

pag-aaral na ito bilang huwaran ng susunod na magsasaliksik tungkol sa

paksang ito.

Pagpili ngkomersyal ng mga

mag-aaral

Pag-iisa-isa sa mgapagpapahalagang

makikita sa

Pagbuo ng mgatanong hinggil sasuliraning nakita

Samantala mahalaga rin sa guro ang pag-aaral nito sapagkat

madaling makikita ang mga kahinaan at kalaksan ng mga mag-aaral na

kumukuha ngayon ng pananaliksik. Mabibigyang pansin rin ang mga

kahinaan sa pagaanalisa ng mga mag-aaral kaya makakatulong ito sa mga

guro na bumuo ng bagong estilo sa pagtuturo.

E. BATAYANG KONSEPTWAL

Pagbuo ng Pamagat Pagpapasagot ngisangh sarvey

Pagbabalida sasarvey

Paghahanap ngimpormasyon

Pagtatala ng mgadatos

Pagaanalisa ng mgadatos

Pagbuo ngkonklusyon

Pagbuo ngRekomendasyon

F.SAKLAW AT LIMITASYON:

Ang lawak at limitasyon ng pananaliksik na ito ay pagpapahlaga sa

kalayaan ng OFW. Saklaw din nito ang mga mag-aaral ng Visendos na

siyang pagkukuha ng servey ukol sa mga tatanungin ng mga mananalikssik

sa kanilang pag-aaral. Sakop din nito ang internet na siyang

pinagkuhaan ng patalastas mula sa Coca-Cola.

G.KAHULUGAN NG MGA TERMENOLOHIYA:

Ang mga sumusunod na katawagan ay ipaliliwanag ng mga

mananaliksik nito upang higit na makatulong sa mga mambabasa.

1. Australia-based Coca-Cola Amatil Limited (CCA)

Branch ng Coca Cola sa Australia na nagdala

ng produktong Coke sa Pilipinas

2. Coca Cola Corp. Isang Kompanyang itinitag noong

1941 ni John Pemberton na nagbebenta ng mga

inumin pangpalamig

3. IBON Foundation Isang organisation na nagsasagwa

ng sarbey hinggil sa mga paksang napapanahon at

panlipunan.

4. OFW (Overseas Filipino Workers) ang mga

pilipinong nagtratrabaho sa iba’t ibang bansa

para buhayin ang kanilang pamilya

5. Patalastas Ang patalastas ay isang pananaliksik

upang higit pang mahikayat ang mga tao

6. San Miguel Incorporated Isang kompanyang

nagbebenta ng mga bote sa iba pang kompanyang

pang inumin sa Pilipinas

Kabanatang II

Kaugnay na pagaaral at literatura

Ang kabanatang ito ay tumatalakay sa mga kaugnay na pag-aaral at

literatura hinggil sa paksang pagpapahalaga sa mga OFW’s

A. Kaugnay na Pag-aaral:

Sa isang pananaliksik na ginawa ng McCann-Erickson

Philippines,"Portrait of the Filipino as Youth," nalalamang 32% ng 500

kabataan mula sapamilya sa Metro Manila na nakapanayam ay wala ang isa

(nanay o tatay) odalawang magulang (nanay at tatay) sa tahanan. At sa

58% ng mga kabataangmay nanay at tatay, 69% sa kanila ay may mga nanay

na may trabaho sa labasng bahay. Marahil marami sa mga magulang ay

overseas workers. (Dy, 1994)Nagdaos ng isang pag-aaral ang Scalabrini

Migration Center noong 2003,ang

2003 Children and Families Studies.

Mula sa nabanggit na pag-aaral, lumalabas ang mga datos, batay sa

mga batang may edad 10 -12. Ang mgabatang ito ay kabilang sa mga

sumusunod na pamilya:

NM - mga batang hindi OFW ang mga magulang

MM -mga batang OFW ang ina

FL – mga batang sa OFW ang mga ama

FS –mga batangseafarers o nagtatrabaho sa barko ang mga ama

BP- mga batang nagtatrabaho pareho ang mga magulang.

(http://www.smc.org.ph/heartsapart/chapter2.htm)

Ayon naman sa pag-aaral na ginawa ni Jonathan Louis Herbolario na

may pamagat na “The Relationship of Single Parent Familyhood and Two

ParentFamilyhood on School Discipline and Academic Performance”,

lumalabas namas disiplinado ang mga batang lumaki sa tahanang buo ang

pamilya kaysa samga batang lumaki sa mga sirang tahanan. Ngunit walang

makabuluhangpagkakaubo sa bilang nito. Base naman sa usapin sa

perpormans ng mga mag-aaral, ang mga mag-aaral ay hindi apektado ng

mga sirang tahanan sa kanilangpag-aaral. Isinasaad din na ang mga

parehong magulang ay hindi nagkukulang olumiliban sa mga obligasyon sa

eskuwelang dapat nilang punan. Ang pag-aaralna ito ay ginawa sa 400

mag-aaral ng Saint Louis University Laboratory HighSchool sa 1994-

1995.

(http://dspace.slu.edu.ph/handle/123456789/122)

B. kaugnay na Literatura:

1. Lokal:

Marami Pilipino ay nagtratrabaho sa iba’t ibang bansa dahil sa

kakulangan ng pera sa kanilang pamilya, upang masolusyon ang suliranin

sila’y magtratrabho sa ibang bansa.

Ayon sa MabuhayCity.Com noong nakaraang taon, ang opisyal na dami

ng OFW remittances umabot sa US $ 14400000000, Higit sa 10 porsyento

ng GDP ng bansa. Ang Pilipinas ngayon ang ikatlo sa mundo pinakamtaas

ng pagpadala ng bayad-tatanggap bansa pagkatapos Indya at Mexico.

Ayon kay Nathalie Blanco sa kanyang Artikulong 2013 Artikulong

Krusada: Bayani ng Pamilya(2012). Kung tatanungin ang mga Overseas

Filipino Workers matatag tayong mga Pilipino. Maaring may mga kwento

ng kalungkutan, Pero sa kabila nito, Marami rin namn ang mga kwento ng

tagumpay. “Mpapanood ang Krusada: “Bayani ng Pamilya”, Ulat ni Henry

Omaga-Diaz sa ika-13 ng Setyembre, 9:15pm ng gabi sa DZMM Teleradyo

(Sky Cable Channel 26) at pagkatapos ng Bandila sa Channel 2.

Mapapanuod namn ang replay nito sa Setyembre 15 (Sabado), 1:30pm ng

Ha[pn sa ANC.

Gayunpaman, hindi nangangahulugang lahat ng mga batang palaki

ngsolong magulang ay babagsak sa pare-parehong kapalaran.

Maaaringmagkaroon ng pagkakaiba-iba ayon sa sitwasyon. Ang mga batang

naninirahankasama ng nabyudang ina ay magkakaroon ng ibang karanasan

sa mga batangnaghiwalay ang mga magulang o hindi kinasal depende sa

kasunduang napag-usapan ng dalawang kampo. Mayroon ding mga taong

nahuhubog ng maayos,nakatatapos ng pag-aaral at lumalaking may

mabuting relasyon sa kapwa sakabila ng mga pagsubok na dinaranas sa

pagkakaroon ng single-parentfamilies.

2 Global:

Ayon kay Campbell, 1932,ang nasirang tahanan ay tinukoy bilang

anumang tahanan na kung saanang isa o parehong mga magulang ay hindi

nakatira kasama ang bata sa isangnormal na relasyon ng pamilya. Ang

paghihiwalay ay maaaring dahil sakamatayan, diborsiyo, desersyon, o

anumang iba pang mga dahilan. kung angisang abnormal na bahay ay isang

permanenteng epekto sa mga bata, angkakayahan ng gawin ang kanyang mga

gawain sa paaralan, ito ay dapat namakikita kapag ang tagumpay ng mga

bata mula sa naturang isang kapaligirankumpara sa tagumpay ng mga bata

na nanggagaling mula sa isang normal napamilya. (Campbell, 1932)

Ayon naman kay Mc Linn 1985, mayroon ding mga negatibong epekto

sa mga bata ang pagkamulat sahiwalay na pamilya o broken family.

Sinasabi ng mga siyentipikong higit na marami ang mga nagiging

suliranin sa mga batang pinalaki ng single parentskaysa sa mga batang

ginabayan ng parehong magulang. Ang mga hindimabubuting bunga ay ang

pagkakaroon ng mas mataas na tyansya ng mgasumusunod: hindi pagtatapos

ng pag-aaral, sinasadyang pagtigil sa pag-aaral,pakikipagtalo sa

magulang, pakikipagtalik at pagbubuntis ng maaga, pagkalulongsa droga

at alak, pagsali sa mga gang, pangangailangan ng tulong ukol sa

mgaproblemang emosyonal, paggawa ng krimen, pagkitil ng sariling buhay

at sahinaharap, pakikipaghiwalay rin sa asawa. Ginagawa nila ang mga

ito dahil angitinatatak nila sa isipan nila ay wala nang nagmamahal sa

kanila at wala nanghalaga ang kanilang buhay.

Ayon kay Will, 2003, maraming negatibo at positibong epekto ang

mga OFW. Ayon kay Lara Angela Magulta ang mga positibong epekto ay

nagbigay ng tao sa Pilipinas na magkaroon ng pagkakataon upang

magtrabaho sa ibang bansa. May problema sa kakulangan ng mga trabho sa

Pilipinas ngayon, At sa pamamagitan ng globalization, Higit pa at

higit pang mga Pilipino Nakakuha ng pagkakataon na magkaroon ng

kanilang sariling mga trabaho. (OFW) kung bakit nila pinipiling umalis

ng Pilipinas upang makapagtrabaho sa abroad, Halos iisa lamang ang

isasagot nila, Para matulungan ang pamilya at makapagpundar ng pera

para sa kanilang pangangailangan. Sa kasalukuyan, Halos 15 milyon na

angg mga OFW na nagsisikap upang makamit ang kanilang mga pangarap.

Ngunit marami sa kanila, Sa kabila ng matagal na pagkakawalay sa

pamilya para kumita ng malaki, Umuuwi pa rin sa Pilipinas na walang

nakakamit na pag-asenso.

Ayon sa ATKHA, Isang non-government organization na nagbibigay-

serbisyo sa mga pangangailangan ng mga OFW, 30% lang sakanila ang

talagang naiaahon ang pamilya. Hindi kasi sapat na malaki lang ang

sweldo kailangan matuto rin kung paano hahawakan ang pera. Kamakailan

lang, Binisita ni Henry Omaga-Diaz ang mga OFW sa Iqaluit, Northern

Canada. Personal niyang dinokumento ang kanilang mga kwento at pati na

rin ang kanilang mga kwento at pati na rin ang kanilang pamumuhay sa

Arctic Region. Isa sa mga OFW doon si Boonie Berzamina, Dating

caregiver at ngayon ay staff sa isang pharmacy. Dahil sa kanyang

pagpupursige sa buhay, Napagtapos niya ang kanyang mga kapatid at

nakabili na din ng bahay sa Pilipinas. Magkakaroon na rin ng sariling

negosyo sa Canada. Pinuntahan din ng Krusada ang pamilya ni Bonnie sa

Davao. Para sa mga magulang niya, Mahirap ang mawalay sa kanilang anak

pero malaki ang pagsasalamat nila sa sakripisyo ni Boonie. Kaya naman

sinusuklian nila siya ng matinding suporta. Paano kaya ito nagawa ni

Boonie? Ano nga ba ang dapat gawin sa isang OFW at ng kanyang pamilya

upang hindi mappunta sa wala ang kanyang mga sakripisyo? Ano nga ba

ang tunay na kahulugan ng tagumpay? Para kay Henry, Mahalaga ang

maipakita ang mga kwenatong tulad ng kay boonie upang kapulutan ng

aral at upang magsilbing inspirasyon din sa iba pang mga OFW. “Kahit

saan mang sulok ng mundo, Kilala sa pagiging masipag.

KABANATA III

PAMARAAN NG PAG-AARAL AT PAGSUSURI NG DATOS

I. PAMARAAN NG PAG-AARAL

A. PAGPILI NG PAKSA

Nagsimula ang proseso ng pananaliksik na ito sa

paghahanap ng mga mag-aaral ng patalastas na susuriin.

Pinagtuunan ng pansin ng mga mananaliksik ang pagpili

ng paksa. Naghanap ang mga mananaliksik ng paksa na

maaring gamitin sa pananaliksik na ito sa pamamagitan

ng panonood ng iba’t ibang patalastas na hindi

masyadong nabibigyang pansin ngunit kapupulutan ng mga

mensaheng nagtuturo ng kabutihan asal. Sapagkat ang

napili ng mga mananaliksik na patalastas ay Open

Happiness – OFW’s ng Coca cola Corp. , binigyang tuon

sa pag-aaral na ito ang mga pagsasakripisyo ng mga

OFW’s.

B. PAGPAPATIBAY NG PAKSA

Pangunahing sangkap ng pagpapatibay ng paksa ang

pagkalap ng mga impormasyon at pagsang-ayon ng gurong

tagapayo. Upang mapatibay ang paksang napili, lumikom

ang mananaliksik ng iba’t ibang esensyal na datos na

nagmula sa mga pahayagan, aklat, magazine at internet.

Ang mga impormasyong ito ay nakatulong sa pananaliksik

na isinagawa ng mga mananaliksik. Nagawa ng sarbey ang

mga mananaliksik sa mga mag-aaral ng ikaapat na taon

pangkat dalawa ng Chiang Kai Shek College upang

makakuha ng mga impormasyon ukol sa paksa.

C. PAGBUO NG LAYUNIN

Bumuo ang mga mananaliksik ng mga tanong na

gagabay sa pag-aaral na ito at sa mga mambabasa tungkol

sa lalamanin ng paksang tatalakayin. Ang mga layunin ay

ginabayan ng mga datos na nakalap ng mga mananaliksik.

D. PAGSASAAYOS NG MGA NAKALAP NA DATOS

Ang mga datos na nakalap ng mga mananaliksik ay

isinaayos sa paraang pagbubukod ng mga impormasyon

batay sa pinagkuhaang source. Ang mga panglokal at

pangglobal ay binukod ng mga mananaliksik upang maging

malinaw ang mga idea.

E. PAGBUO NG PAMAGAT

Ang mga mananaliksik nito ay bumuo ng pamagat sa

pamamgitan ng resulta ng pagsusuri at pag-aapruba ng

gurong tagapayo sa patalastas na inihain ng mga

mananaliksik. Ang layunin rin ay naging batayan sa

pagpili ng pamagat. Ang kinalabasan ng pamagat ay

“PAGKILALA SA PAGSASAKRIPSYO NG MGA OFW SA IBANG BANSA

UPANG MATUGUNAN ANG MGA PANGANGAILANGAN NG PAMILYA SA

PATALASTAS NA “OPEN HAPPINESS” NG COCA-COLA: ISANG PAG-

AARAL”

F. PAGBUO NG KABANATA I

1. PANIMULA

Ang pananaliksik na ito ay sinimulan sa pagtalakay

sa suliraning panlipunan ng mga OFW’s at paglilinaw sa

mga kahirapang nararanasan ng mga ito. Binigyang pansin

rin sa panimula ang kompanya ng Coca cola at kasaysayan

nito kung paano nagsimula sa Pilipinas. Pagkatapos ay

nilinaw ang mga susuriin sa patalastas at ipinakilala

ang suliranin

2. PAGLALAHAD NG SULIRANIN

Sapagkat ang napiling patalastas ay nagpapakita ng

mga suliraning panlipunan, inisa-isa ang mga problemang

ito sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga tanong hinggil

sa suliraning binibigyang diin sa pananaliksik na ito.

3. LAWAK AT LIMITASYON

Tinitiyak sa pag-aaral na ito ang tanging lawak

lamang ng pananaliksik at sasaklawin ng mga

impormasyong nakalap ng mga mananaliksik. Inalis ang

mga bahaging hindi tatalakayin at nagtanggi ang mga

mananaliksik sa mga bahaging hindi bibigyang tuon ng

pananaliksik.

4. KAHALAGAHAN NG PAG – AARAL

Inilahad sa bahaging ito ang kahalagahan ng

pananaliksik sa mga mambabasa tulad ng guro,estudyante

at mamayaman. Nilinaw sa bahaging ito ang makikinabang

sa pag-aaral na ito.

5. KATUTURAN NG MGA KATAWAGAN

Upang ang pananaliksik na ito ay maging madali sa

mga mambabasa, inisa-isa ang mga terminolohiyang

mahirap maunawaan sa bahaging ito.

G. PAGBUO NG TSAPTER II

Ang mga mananaliksik ay naghanap ng mga datos sa

aklatan upang mapunan ang mga impormasyong hinahanap at

kakailanganin sa pananaliksik na ito. Kumalap ang mga

mananaliksik ng mga impormasyon sa pahayagan, aklat,

magasin at internet. Inisa-isa rin ng mga mananaliksik

ang iba pang pag-aaral na isinagawa na kapareho ring

paksa.

H. PAGBUO NG TSAPTER III

Inisa-isa ang prosesong isinagawa ng pananaliksik

sa bahaging ito. Ang pagsasagawa ng sarbey at pagbuo ng

mga tanong at pagpili ng paksa ay nilinaw sa bahaging

ito kung paano binuo ng mga mananaliksik.

I. PAGSUSURI NG DATOS

Sa tulong ng mga datos na kinalap ng mga

mananaliksik, ang mga tanong na binuo ay masasagot

upang mapaglinaw ang kalalabasan ng pag-aaral na ito.

II. PAGSUSURI NG DATOS

1. Pagpapakita sa patalastas ng paghihirap ng mga OFW’s sa

ibang bansa

A.Paano pinahalagan ng Coca-Cola ang paghihirap at

pagsasakripisyo ng mga OFW?

Ang patalasta ng Coke ay nagpakita ng bahaging pagpapasaya

sa mga OFW’s sa pamamagitan ng pagbibigay ng pagkakataon sa

mga ito na makasamang muli ang mga mahal sa buhay ng mga

nabanggit na OFW’s. Inisa-isa ang mga suliraning kinaharap ng

mga ito at tinukoy ang mga naging sanhi ng pagbangon ng mga

suliranin.

B.Anu-Ano ang naitutulong sa pamilya ng pagkakaroon ng

miyembro na nagtratrabho sa ibang bansa?

Ayon kay Brillantes, ang mabuting epekto ng

pangingibangbansa ay: uunlad ang pangpinansyal na stado ng

pamilya. Makakapag-aral ang mga anak sa isang pribadong

eskwelahan. Makakakain nang tama at masustansya ang pamilya.

May kontribusyon ang OFW sa kita ng dolyar ng bansa.

Samantala, may mga di mabuting epekto ang pangingibangbansa

dahil sa iisa lang ang gumagabay sa mga bata at maaaring

mapariwara ang buhay ng mga bata. Puwdeng mauwi sa broken

family ang pamilya dahil sa tukso ng pangungulila ng mag

asawa.

Gayunman, maaaring maiwasan ang masamang epekto ng pagiging

OFW kung pagkatapos pa lang sa kolehiyo ay aasikasuhin na ang

mga papeles upang makapagtrabaho sa ibang bansa. Minsan lang

tayo magiging binata o dalaga kaya dapat itong samantalahin.

Mag-ipon ng kalahati ng iyong kinikita para pagkatapos ng 10 o

higit pang taon, pwede nang umuwi sa Pinas, mag-asawa, at

magsimula ng bagong buhay. May matatag na trabaho si mister,

may negosyo naman si misis, sa gayon, buo ang pamilya na hindi

kinakapos sa pera.

2. Mga sanhi ng patuloy ng pagtaas ng bilang ng mga manggawang

nangingibang bansa

A.Bakit napipiltan ang mga Pilipino na makpagsapalaran sa

ibang bansa?

Maraming sanhi ng paglabas ng mga manggagawang Pilipino sa

bayang sinilangan. Batay sa teorya ni David Ricardo, ang

‘labor theory of value’, ang halaga ay nagmumula sa paggawa,

ngunit paano nga ba gagawa kung wala rin namang posisyong

nakalaan para sa mga manggagawa? Isa sa mga pangunahinng salik

nito ay ang “malala” nang kawalan ng trabaho dahil sa krisis

pang-ekonomiya na tinatamasa ng bansa.

Ayon kay Susan Ople, isang undersecretary sa ‘tulay’ program

at ng Ople Center, totoo nga marahil na kulang pa rin sa pondo

ang inaalok ng gobyerno sa sektor ng serbisyo, industriya at

paggawa. Dahil sa kawalan ng trabaho sa bansa, natutulak na

mangibang-bayan ang mahigit sa 8.3 milyong Pilipinong

migranteng manggagawa o ang mga Overseas Filipino Workers

(OFWs). Araw-araw 3,400 OFWs ang naipapadala sa ibang bansa

para magtrabaho, at nakabatay naman ito sa 2009 estatistika ng

DOLE ukol sa bilang ng mga umaalis na OFW sa bansa. Patunay

ito na paparami pa ring manggagawa ang naghahanap ng trabaho

sa ibang bansa dahil sa kawalan ng sapat na trabahong lokal.

Ayon kay Romeo Lagman, kasalukuyang undersecretary for

employment and manpower development ng DOLE, napakalaking

kawalan ito sa parte ng Pilipinas dahil karamihan ng mga

umaalis ay mga bagong tapos pa lamang sa kolehiyo at

napipilitang magtrabaho sa ibang bansa sa pag-asang doon

matatamasa ang seguridad sa trabaho. Itinuturing namang “brain

waste” para sa mga bansang pinupuntahan nila dahil ang mga OFW

ay pumapasok sa mga trabahong mas mababa sa antas ng kanilang

kasanayan. Ilang halimbawa nito ay mga doktor na namamasukan

bilang nars, at mga guro na ngayon ay mga caregiver at

domestic helper. Ito ang masalimuot na katotohanan: hindi

isinasama ng lokal na pamahalaan ang mga OFW sa pagtataya ng

bilang ng empleyo at disempleyo kahit na ang penomenon ng

migrasyon ng paggawa ay bunga ng kawalan ng trabaho sa bansa.

Pero kung talagang susukatin ang lawak ng kawalan ng trabaho

sa lokal na ekonomiya, dapat isaalang-alang na kung sana’y may

mapagkukunang hanapbuhay na sumasapat sa kanilang

pangangailangan ay hindi gugustuhin ng mga migranteng

manggagawa na iwan ang kanilang pamilya para lang mamasukan sa

ibang bansa.

Isa pang salik ng pagdami ng mga Pilipinong migranteng

manggagawa ay ang mababang pasahod. Paulit-ulit na nababanggit

ang realidad na kulang ang sweldo para tugunan ang

pangangailangan ng mga manggagawa at pamilya nito at ito na

lang ang laging idinaraing ng mga miyembro ng Federation of

Migrant Workers sa pangunguna ng kanilang Pangulong si

Francisco Aguliar Jr. Inililinaw na hindi ito pangunahing

bunga ng kagustuhan ng indibidwal na maghanap ng iba pang

trabaho, kundi dahil itinutulak siya ng pangyayaring mababa

ang sweldo at ‘di sapat ang kinikita para mabuhay ang pamilya.

Mahalagang talakayin kung bakit sa kabila ng mga batayan

para sa makatwirang pagtataas ng sahod ay higit na mababa ang

pinagkaloob ng pamahalaan. Sa totoo lang, sadyang pinabababa

ang halaga ng paggawa sa bansa dahil ito ang esensya ng “cheap

labor policy” ng gobyerno.

B. Ano-ano ang mga positibo at negatibong epekto sa pamilya at

sa bansa ng pagkakaroon ng OFW?

Marami nang masasamang epekto ang naidudulot sa mga OFW sa

paglisan nila sa kanilang bayang sinilangan. Sa katunayan, sa

nakalipas na anim na taon, 537 kaso na ang dumaan sa

mabusising kamay ng mga opisyales ng Kagawaran ng Ugnayang

Panlabas. Dahil sa mga nakaaalertong pangyayaring ito, ilan sa

mga tulong na ginagawa ng ahensiya ay ang pagtatalaga ng mga

lokal na konsul at embahada ng Pilipinas na susuporta at

handang umagapay sa mga kasalukuyang kondisyon ng mga OFW sa

bansang pinagtatrabahuhan. May ibang nabigyan ng ‘pardon’ ukol

sa ipinataw na death penalty at may ibang umuwi na lamang sa

bansa na ‘tuwid na ang paa.’

Ayon kay Raymark Altrejo, isa sa mga propesor ng Ekonomiks

sa isang paaralan, ilan sa mga kasaklap-saklap na kasong lagi

na lang kinakaharap ng mga OFW ay ang tulad ng mga

pangingidnap, hindi makatwirang pagmaltrato sa kanila ng amo,

iba’t ibang uri ng pang-aabuso at ang matindi ay ang

pamamaslang dahil sa ipinagtanggol lamang nila ang kanilang

karapatan. Isa pa sa tila ‘kaaway’ na ng mga nangagarap na

maging OFW ay ang mga tinatawag na ‘illegal recruiters.’ Ayon

sa librong Gabay Bago ka umalis ng Bansa, ang mga ito ay

nangagako ng mga bigating trabaho at kahina-hinalang mabilis

ka kaagad matatanggap gawa na rin ng mabilis na pagproseso ng

iyong mga papeles, partikular na sa kontrata upang makaalis ka

kaagad ng bansa. Magagawa ka pa nilang maglabas sa bulsa ng

mga katakot-takot na malalaking pera na lagpas na sa itinalaga

ng labor and employment bilang paunang bayad o loan.

Kapag napawalang bisa ang kaso o di naman kaya ay peke ang

Visang ibinigay sa mga OFW ay uuwi na lamang sila sa bansang

sinilangan ng luhaan. Ito ay dahil sa mahihirapan nang

makabalik ang mga manggagawa dahil may rekord na ito sa

kanilang pinirmhang kontrata pati na rin sa bansa kung saan

nagawa krimen. Maaaring sabihin na kung lagi na lang ganito

ang kahihinatnan ng mga OFW, bababa ang perang naipadadala na

sumusuporta sa pagiging matatag ng ekonomiya at lubusan itong

manghihina.

Ang pamilya ay isang bahagi sa buhay ng tao na hindi

kailanmanmababago sa mundo Tunay ngang napakalaking

impluwensya ng pamilya sapaghubog ng pagkatao ninuman.

Sinasabi ng marami na ang isang mapayapa atmatatag na pamilya

ay isang hakbang tungo sa matagumpay na buhay ngsinuman.

Ngunit sa pagkakataong ito na ibang klase ng pamilya ang

pinagmulanng mga respondente, masusong nasuri ang mga

sumusunod na konklusyon:Halos kalahati ng mga magulang na

maagang nagpakasal ay nauwi sapagkakawatak-watak ng pamilya.

At ang nangungunang dahilan ng paghihiwalayng mga mag-asawa ay

ang pagkakaroon nila ng ibang karelasyon. Sa kabila

ngpagkakawatak-watak ng pamilya, lumalabas na hindi naman nito

naaapektuhanang pag-aaral ng mga respondente.

May makabuluhang pagkakaugnay ang mga baryabol na edad,

kabuuanng pamilya, presensya at gabay ng mga magulang, trabaho

ng ama at ina,gulang ng pag-aasawa ng mga magulang, at

tirahang tinutuluyan ng mgarespondente at ang mga malayang

baryable na may mahalagang naiambag sa mga sikolohikal at

sosyal na paniniwala, gawi at perpormans sa pag-aaral ngmga

respondente.

3. Pagiging epektibo sa manunuod ng patalastas

A.May natutunan ba ang mga manunuod sa patalastas?

Ang mga mananaliksik nito ay sumasang-ayon na ang patalastas

ng Coke “Open Happiness” ay naging epektibo sapagkat umani ito

ng maraming mabubuting komento sa opisya na website ng Coca

Cola. Kawili-wili rin ang patalastas sapagkat inaantig nito

ang damdamin ng mga manonood lalo na noong nagkasama-samang

muli ang pamilya mula sa matagal na pagkakawalay.

B.Dahil sa patalastas nahikayat ba ang mga manunuod na bumili

ng produkto?

sumasang-ayon rin ang mga mananaliksik na ang

patalastas na ito ay nakaapekto sa pagtaas ng pursyento

ng kita ng Coca cola sapagkat ang isinusulong nito ay

tungkol sa pagkakabuklod-buklod ng pamilya.

Ani Roland Tolentino,isang mamamahayag, wala

namang di matitinag sa bagong viral video ng Coke

(Coca-cola ang formal nitong pangalan) . Nagsisimula sa

opening title na may 11 milyong overseas Filipino

workers. At may tatlo itong tutukan: si Joe Marie

Ballon, isang X-ray technologist, limang taon nang

hindi nakauwi nang matagal at may amang maysakit, halos

bulag na; si Leonie Villanueva, caregiver, siyam na

taon nang hindi umuuwi, may binabayarang bahay at lahat

ng anak ay umaasa sa kanya; at Joey Doble, isang baby

sitter, 11 nang taong hindi nakakauwi, at ang

pangunahing pasakit ay ang pag-iwan sa bunsong anak

noong ito ay edad isa pa lamang.

Matapos, ang mungkahing proyekto ng Coke: paano

kung mangyayari ang pinakakaasam ng tatlo? Pinadalhan

sila ng e-mail, at halos by magic, nakaimpake na’t

pauwi na. Isa-isa nga silang pinalipad at ibiniyahe ng

Coke vans sa kani-kanilang bayan sa bansa. Sorpresa

dapat ang pag-uwi kaya tiyak ang galak at luha ng

reunion.

Walang Filipino na hindi maaantig sa video. Sa

katunayan, pati ako ay naiyak bago ko narealisa ang

manipulasyong nagaganap: isang multinasyonal na

kompanya sa bansa at ang “collateral damage” kung bakit

at paano sila namamayagpag.

Ang idea ay nakabatay sa ekstrasyon o paghugot ng

pinakamalaking kita sa negosyo. Ang Coke at anumang

multinasyonal na kompanya ay kumikita sa pamamagitan ng

ekstrasyon ng yaman ng bansa, na napapabili ang

mamamayan ng mga produkto ng Coke at ang Coke naman ay

nireremita ang bahagi ng kita sa kanyang mother unit o

headquarters.

Para mayroon kapasidad na bumili ng konsumeristang

produkto ang mamamayan, marami ay kailangan magtrabaho

sa ibang bansa. Sila naman ay mga katawang ine-extrak

ng kita ng dayuhang kapital, lalo na sa domestikong

sityo nito tulad ng tahanan, ospital, at serbisyong

sektor.

Ang kinita ng OCWs (overseas contract workers

dahil mas tampok ang katangian at hindi nasyonalidad sa

paggawa) ay ibabalik sa bansa para ang mga mahal sa

buhay—ang surrogates ng sila (OCWs)—ay makatamasa ng

gitnang uring buhay. Ang isinasaad nito, ang surrogates

ay nagiging gitnang uring mamamayan dahil nakakabili ng

gitnang uring produkto at serbisyo, tulad ng Coke.

Pero ang Coke at iba pang multinasyonal na

kompanya ay bahagi ng “suliranin,” na nga may proyekto

ito ng happiness ay para maibsan ang tatlong

natatanging katawan ng OCWs bilang pinakarepresentate

ng ethos ng multinasyonal na kapital: matagal nang di

nakakauwi, matagal nang miss ang pamilya, at

pinakamorally upright para sa charity project ng Coke.

Samakatuwid, ang isang komponent ng

multinasyonalistang kapitalismo ay nagiging tagasalba

sa proyekto ng philanthropy nito. At ito ang panganib

na nagpapatingkad na nananatili pa rin (at mapanganib)

ang kultural na imperialismo kaysa sa postmodern

joissance ng kay daming pagpipilian at mabibiling

produkto’t serbisyo: na kaya nitong hapisin ang ating

kaisipan para sa pagpabor at aproba ng katiwaliang

kabahagi naman sila.

Hindi ito hiwalay sa corporate mission: “To

refresh the world…, To inspire moments of optimism and

happiness… To create value and make a difference.”

Hindi nabago ang kwento ng 11 milyong OCWs pero naantig

tayo ng komersyal, napaluha sa ligaya ng muling

pagtatagpo at sa generosity ng Coke, at lumikha ito ng

literal na pagbabago sa buhay ng tatlo sa 11 milyong

OCWs.

Nang maagang bahagi ng 2011, nauna na ang

komersyal ng Coke na ang trak nito ay ipinaparada sa

mataong lugar. May push button sa likod at bigla na

lang maglalabas ng regalo sa paisa-isa’t liga-ligang

nakapila: simula ay botelya ng Coke, magiging stuffed

toy, foldable chair, lechon, skateboard, robot at

remote controlled na racing car na mga laruan. Lahat ay

depende sa pumipindot. Matapos ay aalis na’t magkakalat

ng happiness sa iba pang lugar.

Sa U.S., ito ay Coke machine dispenser, na sa

isang cafeteria ng mga estudyante ay bigla itong

namimigay ng higanteng submarine sandwich, pizza,

lobong binuhol para maging aso, bulaklak, at iba pa. Sa

U.S., everyday objects ang pinamimigay ng dispenser. Sa

Pilipinas, ito ay mga Christmas gift-type na siyang mas

nagpapaigting ng happiness, dahil napaka-rare ng

pagkakataon ng dating.

KABANATA IV

KONKLUSYON AT REKOMENDASYON

Sa kabanatang ito lilinawin ang konlusyon at rekomendasyon

ng mga mananaliksik tungkol sa patalastas na sinuri at tinalakay

kasama na rin ang mga suliraning panlipunan na nakapaloob dito.

A. KONKLUSYON

Matapos ang isinagawang pag-aaral ng mga mananaliksik

lumabas sa pag-aaral na ito ang mga sumusunod na konklusyon:

1. Ang mga OFW’s na naghahanap buhay ay nakatutulong sa

bansa dahil sa malaking bahagi ng dolyar na

naipapasok nila sa kita ng gobyerno.

2. Ang mga OFW’s ay nakatutulong rin sa pagpapalaganap

ng kulturang Pilipino sa labas ng bansa.

3. Ang marami sa mga OFW’s ay nakararanas ng

pangmamaltrato sa kanilang mga amo dahil sa mga

bagay na pinagmumulan ng gap gaya ng wika at

kultura.

4. Ang pamilya ng mga OFW’S ay nakararanas ng malaking

kaluwagan sa usaping pinansyal samantalang humaharap

sa malaking suliraning pangrelasyon ng pamilya.

5. Ang mga OFW’S ay madalas na niloloko sa ibang bansa

sanhi ng kawalan o kakulangan ng kaalamang legal.

6. Ang marami sa mga OFW’S ay nakararanas ng matinding

hirap sa trabaho ngunit napipilitang huwag

magreklamo dahil sa tindi ng pangangailangang

makapagtrabaho.

7. Napatunayan rin sa pag-aaral na ito na ang sweldo sa

Pilipinas ay napakababa kung ikukumpara sa sweldo sa

ibang bansa.

8. Mas madaling humanap ng trabaho sa Ibang bansa

kumpara sa Pilipinas at mas maraming bakanteng

trabaho sa labas ng Pilipinas

9. Malaki ang posibilidad na masira ang pamilya kapag

ang isang OFW ay hindi umuwi sa pamilya nito sa loob

ng dalawang taon.

10. Kawalan ng maayos na gobyerno at planong sosyo

ekonomikal ang pangunahing dahilan kung bakit

napipilitang mangibang bansa ang mga Pilipino.

B. REKOMENDASYON

Ang Pananaliksik na ito ay naghahain ng mga

rekomendasyon para sa mga sumusunod:

1. Para sa mga mag-aaral, iminumungkahi ng mga

mananaliksik na ipagpatuloy ang pag-aaral sa paksang

ito at pagtuunan ng pansin ang mga paksang

nagpapahirap at solusyon sa mga suliranin ng OWF’s.

2. Iminumungkahi rin ng mga mananaliksik nito na

lumikha ng masmalawak na pag-aaral sa pagbuo ng

programang makatutulong sa mga OFW’s na makauwi agad

sa bansa tuwing sasapit ang ikalawang taon nito sa

agtatrabaho sa labas ng Pilipinas upang manatili ang

tibay ng pamilya.

3. Iminumungkahi naman ng mga mananaliksik sa mga

mambabasa nito na bigyang pansin ang mga suliraning

kinakaharap ng mga OFW’s upang makabuo ng mga

panibagong paksa ng pananaliksik na makatutulong sa

pagpapaganda ng kabuhayan ng mga kababayang

nangingibambayan.

4. Ang mga mananaliksik nito ay nagmumungkahi rin na

bumuo ng isang patalastas o infomercial na

makatutulong sa pag-unawa ng solusyon sa mga

suliranin ng mga OFW’s

5. Para sa paaralan, iminumungkahi ng mga mananaliksik

nito na bumuo ng isang seminar hingiil sa

pagpapakilala ng mga sakripisyo ng mga OFW’s sa

labas ng Pilipinas upang lalong mabuo ang pagtingin

at pagkilala sa mga ito ng mga mag-aaral

6. Iminumungkahi naman ng mga mananaliksik nito sa

pamahalaan na bumuo ng isang matibay sa batas na

pumop[rotekta sa mga kababayang gustong maging OFW

laban sa mga manloloko upang maiwasan ang

pagkapahamak.

7. Iminumungkahi naman ng mga mananaliksik nito sa

Kompanya ng Coca cola corp. na lumikha pa ng mas

maraming patalastas na tumatalakay sa mga usaping

panlipunan upang magkaroon pa ng mga kaalaman ang

mga makapapanood nito.

TALASANGGUNIAN

Anonymous. Philippine Star. “Isalba ang kabataan”. Hunyo 27, 2011.

Philippines

Anonymous.Mapanggulong Pagkilos Sa Mga Bata. Mayo 21, 2013. Tl.

Wikipedia.org/wiki/mapanggulong_pagkilos_sa_mga_bata.

Agoncillo, Ryan. Smart Parenting. “The 10 Life Lesson of Parenthood”.

2013.pp. 54-57.

Aria,Delemar. Smart Parenting. “What I Know Now”. 2013 p. 12.

Austin & Braeger. (http://en.wikipedia.org/wioki/Mother). “Social

Role” 1990.

Brown. Smith. (Http://en.wikipedia.org/weiki/Mother).”Social Role”.

1996.

Berang.Mga Suliranin ng Mga Kbataan at mga karanasan Namin. Enero 12,

2012. Vampiresucks08. Blogspot.com.

Campbell, Ross. How to Really love your Children. Manila: Lighthouse

Inpirational Books and Gifts. Inc.

Crossway Bibles.(http://www.openbible.info/topic/mothers).2001.

Conniejosh. Kasamaang Idinudulot sa Kalsugan ang Masamang Bisyo. Enero

23, 2012.conniejosh-myblogspot.blogspot.com/2012/01/kasamaang-

idinudulot-sa kalusugang.html.

Craig,Sideny D. “Rising Your Child, Not by Force But by Love”.

Westmintser John Knox Press. 1981.

Darlin, Tammy.

(http://todayschristianwoman.com/articles/2012/december/learning-

from-mother-of-bible.html).2012.

De Castro , Bhaby. Philippine Information Agency. “Barakda Kontra

Droga, Inilunsad PNP sa Balete National High School”. Set

20,2013. Quezon City, Philippines.

Dr,Love Philippine Star. “Ikalawang Pagkakataon”. Mayo 27, 2008.

Philippines

Emmanaller. Tamang gabay at pagsubaybay sa anak. Okt 30, 2013.

Angkasanag.journ.ph/2013/10/30/tamang-gabay-at-pagsubaybay-sa-

anak/.

Fleischer,Barbar J. “Facilitating for Growth: A guide for Scriputre

Study Groups and Small Christian Communities. Liturgical Press.

1993

Franche, Barbara J. “Facilitating for Growth: A guide for Scripture

Study Groups and Small Chrsitian Communities. Liturgical Press.

1993.

Franche, Doris M. Philippine Star. “3-taong gulang na Bata Hinalay ng

12 anyos. “Set 24,2011.

Ginott, Haim. Between Parent and teenager. “They and Us”. New York:

Avon Books. 1971

Gould, Helen at Harmon White. “Child Guidance”. Review and Herald

Publishing Association.2012.

Herst, Charney. For mother of Difficult Daughters. “So What is My

Daughter’s Problem?”. United States: Villard. 1999.

In Direct Essays.com.

(http://directessays.com/viewpaper/103682.html) . “The Important

Role of a Mother” . 1969.

IslamHouse. Ang pagpapalaki ng mga Bata. Mar. 26 2007.

www.islamhouse.com/6273/tl/tl/articles/ang_pagpapalki

ng_mga_bata.

Longlois,Christine.(htttp://www.canadianliving.com/moms/family_life/

two_parent_families_3.php).21013.

Kay. Ang kabataang Pilipino Sa Makabagong Panahon. 2013. Kkk.

Wave.net.ph/blogs/19-ang kabataang-pilipino-sa-makabagong-

panahon.html.

KonseptongPapel. Masamang Epekto ng Bisyo . Enero 5, 2007.

Konseptongpapel.blogspot.com/2007/01/masamang-epekto-ng-

bisyo.html.

KuyaRom. Ang Tamang Paggabay Sa Anak 2.Peb. 20, 2013.

www.abunate.com.ph/opinion/index.php/payong-kapatid/655-ang-

tamang-paggabay-sa-anak-2.

Miller,Darla Ferris “ Positive Child Guidance”. 6th Edisyon. Woodsworth

Pub. Co. 2009.

Lee, Irven. Truth Magazine. “A Mother’s Contribution to the Society”.

(http://www.truthmagazine.com/archives/volume27/GOT027274.html).1

983.

Quennie. Ang Bawal Na Gamot, Sa buhay Ng Isang Kabataan. Peb. 19,

2010. www.scribd.com/doc/27091887/ang -bawal-na-gamot-sa-buhay-

ng-isang-kabtaan.

Romana. Dimples. Smart Parenting. “What I Know Now”. 2013. Pp. 15.

Seriols, Mickey. Yes Magazine.2008

Sta.Maria, Jodi. Smart Parenting. “What I Know Now”. 2013. P. 14.

Stoddard, AlEXANDRA. Mothers A Celebration. “What Does a Mother Do for

her Children?”. New York: Avon Books. 1996.

Teodero, Henry S. Manila Bulletin. Breakthrough Education:

“Recognizing Your Child’s Unique Strenght”.

Teody23. Ang Pagtaas Ng Bilang Ng mga Kabataan Na nalulubong sa Alak,

Peb.2011. www.studymode.com/essays/paksa-ang-pagtaas-ng-bilang-

ng-576190.html?topic.

Villaroel, Carmina. Smart Parenting. “What I Know Now”. 2013. p. 13.

Walters, Tongi. Smart Parenting. “What I Know Now”. 2013. P. 12.

Zigler,Zig. “Raising Postive Kids In A Negative World.” REV. Thomas

Nelson Inc. 2002

http://ibon.org/ibon_surveys.php

http://en.wikipedia.org/wiki/Coca-Cola_Bottlers_Philippines,_Inc.

http://health.howstuffworks.com/understanding-family-structures-and-

dynamicsga4.htm

http://www.census.gov.ph/statistics/survey/labor-force/sof-index

http://www.youtube.com/watch?v=x_9fQEqZCWs

http://health.howstuffworks.com/understanding-family-structures-and-

dynamicsga4.htm