Pagsusuring Retorikal sa Pelikulang 50 Shades of Grey

Bakit nga ba nanonood ng TV, nakikinig ng radyo, at nagbabasa ng dyaryo

ang mga tao? Bakit sa gitna ng anumang sakuna, tila nagkakaroon pa rin ng oras

ang mga tao na mag-post ng litrato sa kani-kanilang social media accounts? Saan

nga ba nakuha ng mga tao ang ganitong pag-uugali?

Maaring maging sagot ng ilan, para ma-entertain. Sa

paglaganap ng iba't-ibang uri ng medya na may dalang iba't

ibang mensahe, tila nauuwi lamang sa simpleng mensaheng

pangkasiyahan ang dala ng mga itinuturing na produktong medya

. Bunsod nito, nakalimutan nang nanghihikayat at umaakit din

ang mga mensaheng dala ng medya. Ayon sa librong pinagmulan

ng artikulong aming iniulat sa klase, ang mga mensaheng dala

ng medya hindi naiiwasang maghatid ito ng mga kahulugang

hindi neutral sapagkat kadalasan hindi naiiwasang may bias.

May kakayanang anyayahanan ang mga tao na sumunod sa mga

paguugali at paniniwala na nakikita sa pelikula, telebisyon,

kanta at mga video games. Bakit nga ba ganito? Kaya nahihikayat ang

mga tao dahil itinuturing na retorikal ang lahat ng uri ng

medya. Retorika, ito ang sinaunang sining ng oratory o

binigyang kahulugan ni Aristotle bilang isang tiyak na kaso

ng panghihinuhod o persuasion. Noong mga sinaunang panahon,

itinuturo ng mga pulitikong Grego ang kanilang mga

mananalumpati at manunulat upang mahikayat ang kanilang mga

tagapakinig na kumilos. Sa pelikulang Lord of the Rings noong

2001, ipinakita doon kung paano hinikayat ni Gollum ang

Hobbit na sa kanya dapat mapunta ang singsing. Magkaiba man

ang kanilang pamamaraan, ipinakita pa ng dalawang halimbawa

ang kapangyarihan ng persuasion.

Isang magandang halimbawa ang documentary film Michael

Moore na Fahrenheit 9/11. Tiningnan nito ang papel na ginampanan

ng pera, langis, at ng administrasyon ni Bush hanggang sa

pagbagsak ng World Trade Center noong Setyembre 11, 2001. Ibig

hikayatin ng dokumentaryong ito ang mga Amerikano upang

makiisa sa hangarin nilang patalsikin si Bush sa White House. Sa

kabila ng pagtanggap ng pelikula ng maraming parangal,

binatikos pa rin ito ng mga kritiko at itinuring na bias.

Tiningnan lamang diumano ang mga kamalian ng mga

administrasyon ayon sa mga maka-Bush. Ayon sa kahulugan ng

salitang documentary, isa itong dokumentong napapakita ng

aspekto ng realidad at sa wala ito g kinakampihan sa lahat ng

panahon.

Inilahad ni Kenneth Burke, "Even if the given terminology is a

reflection of reality, by its very nature as a terminology it must be a selection of

reality; and to this extent it must also function as a deflection of reality",

patungkol ito wika.Kung gagamitin ang sinabi ni Burke sa

pagbusisi ng medya lalabas na nagbibigay ang medya ng larawan

ng realidad. Ipinapakita kung ano ang nangyayari at dahil nga

maituturing na bias ang media, kinakailangan niyang piliin

kung ano lang ilalabas at makikita ng manonood, habang

tinatakpam niya kung ano ang katotohanan. Noong Martial dito

sa Pilipinas may mga pelikulang pinigil ang administrasyon ni

Marcos dahil natakot ang administrasyon na mahikayat ng

pelikula ang mga Pilipino na kalabanin ang administrasyong

Marcos. Napigil ni Marcos na guwag ipakita sa publiko ang

pelikulang Orapronobis ni Lino Brocka.

Gaya ng nabanggit, ang Rhetorical na pagsusuri ay isang

paraan ng pagpapasang-ayon ng isang kahulugan ng palabas o

pelikula. Ang huling estruktura ng Rhetorical ay tinatawag na

Narrative. Kung saan ang paraan ng paglalarawan ng isang

pangyayari. Binubuo ito ng mga kwentong umiilalim sa totoong

pangyayari. May mga pelikulang hindi nailalahad ang buong

pangyayari dahil sa kakulangan ng oras o mas pinipiling

ilahad ang mga maliliit na balangkas ng kuwento. Hindi na

kailangang ilahad at ipakita ang mga impormasyong

makakapagpabagal sa pag-usad ng isang pelikula. Gaya na

lamang ng sikat na sikat na palabas para sa kabataan na “50

Shades of Grey”. Kung mapapansin, ang paglalahad ng kuwento

sa nasabing pelikula, mabilis ang mga naging pangyayari.

Ipinapakita lamang ng pelikula ang mga highlight ng

pagproseso sa nararamdaman ng dalawang actor sa pelikula.

Hindi na mahalagang ipakita o ipahayag ang lahat ng mga

nangyari sa kanilang pagsasama. Isa itong paraan upang

pasabikin ang mga manunuod sa iba pang mahahalagang bahagi ng

pelikula.

Isang paraan din ang discourse sa paglalarawan ng isang

kuwento. Tinatawag din itong expression plane. Dito lumalabas

ang tunay na kuwento at kung paanonito mas maipapadama sa mga

manunuod. Kung ikukumpara ang bersyon ng librong “50 Shades

of Grey” sa pelikulang ipinalabas, sa libro mas naipakita at

naipadama ang mga salita at pakiramdam ng mga karakter sa

teksto. Hindi lamang basta ibinato ang mga salita sapagkat

ipinadama ito sa mga mambabasa, hindi sapat ang mga salita

upang ipaliwanag ito. Kaya naman, gumawa ng iba pang bersyong

ipinakita ang tunay na pangyayari upang maihayag ang malalim

na kahulugan nito. Isang malaking parte ng pelikula na umani

ng maraming batikos ay ang pagpapakahulugan sa salitang

submissive o ang kakaibang kalaswaang sekswal na ginagawa ni

Mr. Grey sa kaniyang mga babae. Sa pelikula, bilang isang

bahagi ng discourse, masasabing matagumpay na inihayag ang

tunay na nangyari. Mas mataas pa sa inaasahanang paglalarawan

dito.

Ang pagsalaysay ng kuwento ay tumutukoy sa isang tao at

kung sino at kaninong perspektiba ito. Madalas kailangang

malaman ang point of view ng pelikula para mas maintindihan ito

ng manunuood. Mayroong tatlong paraan upang suriin ang

pagsalaysay. Una ay ang tense o tamang bilis at tiyempo ng

boses at salita sa pangyayari ng nagaganap. Mayroong

pagkakaiba sa bilis ang Discourse time at Story time. Hindi lahat ng

pelikula o kuwento ay maaring magkamit ng anumang uri ng

bilis. Sa paglalahad ni Sarah Kozloff, nagkaroon ng limang

relasyon ang dalawang uri ng bilis. Magkaiba ang dalawang

ito. Ang pelikulang “50 Shades of Grey” ay nagpakita ng bilis

bilang story time sa ibang parte ng pelikula at discourse time sa

ibang bahagi. Hindi lahat ng parte nito ay kailangang bigyan

ng pokus sa pagkakaroon ng malalim na kahulugan at maipadama

ito sa pamamagitan ng pagsalaysay ng iba pang impormasyon.

Kabilang ang frequency sa bahagi ng pagsusuri ng pelikula

kung ilang beses lamang isasalaysay ang isang pangyayari.

Mahalagang bahagi rin ang boses kung sinumang magsasagwa o

maglalarawan ng isang pagsasalaysay sa pelikula dahil ang

boses ng isang tagapagsalaysay ang sumasalamin sa isang

posisiyon at perspektiba nito. Maaari ring suriin ang

pelikula gamit ang iba’t ibang konseptong mailalapat sa

Theories of Signs.

CHARLES SANDERS PIERCEObject: Neck-tie na nakapalibot sa kamao

Sign: Kalakasan, kahigpitanInterpretant: Audience, kahit sinong makakita

Sa ganitong set-up, makikita ng mga nakakakita nito na

ang palabas na ito ay magpapakita ng mga temang hindi para sa

mga bata. Isa pang interpretation nito ang pagkatulad ng paghawak

ng bida sa neck-tie at sa isang latigo o pamalo. Makikita na

mayroong mga scenes na magpapakita ng ganitong gawain (BDSM,

whipping, atbp.). Sa paggamit rin nila ng itim na kulay sa

movie poster na ito, mayroong bakas na maitim o may kasamaan na

mangyayari sa 50 Shades of Grey.

FERDINAND DE SAUSSURESignifier: “Mr. Grey will see you now.”

Signified: Simula na ng session na magaganap sa palabas

Makikita dito na ginamit nila ang parirala na ito upang

ipakita sa mga taga-panood na magsisimula na ang kaganapan sa

gitna ng dalawang bida ng kwento. Hinihikayat ng movie poster

na sumama ang mga taga-panood sa kanilang dalawa habang

sinisiyasat nila ang kanilang mga sarili at ang kanilang

kagustuhan sa pagmamahalan.

Alam naman natin na mayroon tayong mga pangunahing

kagustuhan kapag dating sa usapang pagmamahalan, o mga fetish.

Wala naman sigurong pagkakamali na mayroong preference ang

isang tao sa mga fetish, pero ang publikong pagpapahayag, tulad

ng mga palabas na ganito, ay morally incorrect. Kumbaga, pribado

dapat ang mga impormasyong ito sa gitna ng dalawang tao na

may ”pagkakaintindihan” sa isa’t isa. Sa isang konserbatibong

kalalagyan, tulad ng Pilipinas, hindi ito magandang

pakinggan. Pero, sa pagpapalabas nitong pelikulang ito,

pinapayagan na maging lantad ang fetish ng mga tao.

Bagamat hindi nabago ang usapin ng sex sa pelikulang 50

Shades of Grey, paano nga ba nalaman ng mga manonood kung

tungkol saan ito? Hindi naman lahat ay nakapagbasa ng libro

nitong pagkakapal-kapal at hindi lahat ng tao ay may

kakayahang panoorin ito sa mga sinehan. Dito pumapasok ang

trabaho ng ‘rhetorical structures’ na binubuo ng mga ‘sign’ upang

makabuo ng isang ‘text’ na siyang iintindihin ng audience. Madalas

makakita ng mga sign o sinyales sa mga patalastas o

advertisements. Iyong tipo ng mga patalastas na may mga bagay na

kaugnay sa produktong ipinapakita. Ang mga bagay na ito ay

tinatawag na signs at ang mga ito ay pinagsasama-sama upang

makabuo ng isang teksto. Kung titingnan ang poster ng 50 Shades

of Grey, kakikitaan ito ng dalawang taong karakter sa pelikula;

isang babae at isang lalaki. Nakatali ang kamay ng babae

habang aktong hahalikan ito ng karakter na lalaki. Dito pa

lang, mahihinuha na ng mga nakakita nito na ito ay tungkol sa

tipo ng pakikipagtalik na medyo may twist o sa madaling salita

– fetish sex. Sa pamamaraang ito, naipakita ang kahalagahan ng

isa sa rhetorical structures – ang ‘cluster’. Ang cluster ay ginagamit

ng mga kritiko sa pag-alam ng mga kaugnay na sinyales mula sa

isang teksto at mga ‘di-kaugnay. Itinuturing itong

pinakamadaling paraan ng pagkikritik sa isang patalastas o

midya. Ngayong alam na ng mga manonood kung tungkol saan ang

istorya ng pelikulang ito, inaasahan na nilang makakakita

sila ng mga eksenang hindi angkop sa mga bata. Kung nais

manood ng isang taong nasa legal age na ng isang palabas na

arousing, maaaring panoorin niya ito sapagkat gusto niya at

alam niyang masa-satisfy siya ng pelikulang ito dahil ito ang

inaasahan niyang mapanood. Ang tawag naman sa rhetorical structure

na ito ay ang ‘form’. Sabi ni Kenneth Burke, ang form ay "an

arousing and fulfillment of desires. A work has form in so far as one part of it leads

a reader to anticipate another part, to be gratified by the sequence." Ibig

sabihin, kung ano man ang naisin mo ay kailangang matugunan

agad dahil kung hindi, magiging resulta nito ay ‘bad form’.

Mayroon pang-apat na pagkaiba-iba ang form, ito ay ang (1)

progressive form; (2) repetitive form; (3) conventional form; at (4) minor or

incidental form. Sa progressive form, ipinapakita nito na mayroong

proseso ang isang istorya o pelikula. Kumabaga, step by step ang

daloy ng palabas gaya ng iyong inaasahan. Halimbawa sa

pelikulang 50 Shades of Grey, sa simula ng pelikulang ito ay

ipapakilala ang bawat karakter at unti-unti silang

magkakakilala hanggang umabot na sa puntong magkakaroon sila

ng ‘relasyon’ at iba pa. Ang repetitive form naman ay tungkol

naman sa karakter na gumaganap sa isang palabas. Halimbawa,

si Christian Grey ay kinilalang matigas ang loob pati sa

pakikipagtalik ay palaban rin. Alam naman ng lahat na

ganitong klaseng tao ang ginagampan ng isang Christian Grey

ngunit bakit tinatangkilik ng mga manonood ang pelikulang

ito? Dahil siguro mas nagiging exciting itong makita ang matigas

at matibay na pag-uugali ni Mr. Grey ngunit sa ibang

konteksto naman ng palabas.

Mapapansin na sa mabilis na pag-inog ng mundo, mabilis

ring nagbabago ang mga pananaw ng tao. Halimbawa na lamang ay

ang pagkakadiskubre ng rhetorical structures na ito upang mas

mapalago ang pagkikritik ng mga makabagong pelikula. Hindi mo

aakalaing may mga ganitong klaseng pahiwatig ang mga pelikula

at simpleng posters na makikita sa mga sinehan, internet, at mga

dyaryo. Hindi lang ito simbolo ng mismong mga palabas o

pelikulang inihahandog sa atin ng midya. Nagiging isang

simbolo rin itong ating kakayahang maging isang kritiko sa

kahit anong paraan na kaya natin… na lahat ng bagay may

maaaring maiugnay sa midya at mga sangay nito.

Naging malaking tulong ang konsepto ng Affect at Aesthetics sa

paghahatid ng tema ng pelikula. Sa disenyo pa lamang ng

poster nito, mailalapat ang konsepto ng Visual Rhetoric dahil

maiisip na ng isang tao kung tungkol saan ang kwento. Sa

poster nito, makikita ang isang babaeng nakatalikod at walang

saplot pang-ibaba. Nakaharap naman sa kaniya ang lalake na

nakahubad din ng pang-itaas. Madilim ang kuha ng larawan at

tila nakapokus lang sa dalawang tauhan ang ilaw. Naging

malaking tulong din ang uri ng musikang ginamit sa mga eksena

sa pelikula dahil nakatulong ito sa senswal na pakiramdam na

nais abutin mismo ng kwento. Mabagal ang takbo ng bawat

eksena dahil kinakailangang bigyang-pokus ang masasabing nais

nitong ipahiwatig na hindi angkop sa mga bata ang pelikula

dahil sa senswal ng mensahe nito. Masasabi ring mas

nagustuhan ng publiko ang kanilang napanood kumpara sa

nabasang libro. Ito ay dahil sa panahon ngayon, naobserbahan

na mas gusto ng mga Pilipino ang mas mabilis ng pagpo-proseso

ng mensaheng hatid ng midya. Kaya naman, marami ang

tumangkilik sa pelikula dahil hindi na nila kailangang mag-

isip at bumuo ng sariling imahinasyon. Tila isinusubo na nito

ang mensahe sa mga tagapanood.

Sa kabilang banda, dinadala tayo nito sa kaisipang

nagbigay-impak ito hindi lang sa paningin kundi pati na sa

panlasa ng publiko. Ang pagpapalabas nito sa buong mundo ay

naghatid ng kakaiba at makabagong lapit sa pagtanggap ng

midya. Ibig sabihin, sa kabila ng kaliwa’t kanang

pambabatikos sa pelikula, ang nakagugulat na pagtangkilik ng

marami ay nagbigay-implikasyon na ganitong uri na nga ng

sining ang gusto ng mga tao sa kontemporanyong panahon na

ito. Naihatid ng pelikula ang modernong paraan ng pagtanggap

sa itinuturing na bastos at walang kabuluhan ng mga

konserbatibo. Dito maikakabit ang naging depinisyon ni

Charles Altieri sa konseptong affects—ang pag-apekto sa proseso

ng interpretasyon o pagbibigay-kahulugan ng mga tao.

Sa kabuuan, masasabing naging matagumpay ang tampok na

pelikula sa pagmamanipula ng proseso ng interpretasyon ng

publiko. Maaaring maging sukat ito sa limitasyon ng mga tao

pagdating sa pagbibigay-kahulugan sa iba’t ibang element ng

realidad. Sa ganitong anyo ng sining, naihatid nanaman ang

makabagong paraan ng pagbibigay-kabuluhan sa nagsusuntukang

mga ideoyolohiya sa modernong panahon.

Pagsusuring Retorikal saPelikulang

50 Shades of Grey

Ipinasa nina:

Thomas Abiel AnselmoAugust Franco CabilesMa. Clarissa Dagdagan

Carmel June SagaMa. Theresa Tibor

Marjorie Ann SantiagoFILMCRI 51

Ipinasa kay:

Dr. Dexter Cayanes

Ika-16 ng Marso 2015