PAGSASALING PAGSASALING WIKA WIKA
PAGSASALINGPAGSASALINGWIKAWIKA
When you touch me like thisAnd when you told me like that
I just have to admit that it’s all coming back to me
When I touch you like thatAnd I hold you like that
It’s so hard to believe that it’s all coming back to me
It’s all coming back, it’s coming back to me now
There were moments of goldAnd there were flashes of light
There were things I’d never do againBut then they always seemed right
There were nights of endless pleasureIt was more than any lovers in love
Baby, baby…
‘Pag hipo mo ‘kong gan’toAt sabi sa ‘ki’y ganyan
Aaminin ko na lahat bumabalik sa akin
‘Pag hipo kitang gan’to‘Pag hawak kitang ganyan
‘Di makapaniwalang lahat bumabalik sa akin
Bumabalik na, bumabalik na sa ‘kin ngayon
May panahon ng ginto at may mga silaw ng ilaw
May gawaing ayoko pero parang laging tama
May gabing puro ligayaSobra sa pinagbabawal ng batas
Sanggol, sanggol…
Katuturan at KalikasanKatuturan at Kalikasan Ang pagsasaling-wika ay tulad ng paglilipat ng kaluluwa ng isang nilalang sa katawan ng isang patay (Wilamowitz, sa Bernales, 2002).
Translation is a process by which a spoken or written utterance takes place in one language which is intended to convey the same meaning as previously existing utterance in another language (Rabin, 1958).
Translation consists in producing in the target language the closest natural equivalent of the message of the source language, first in meaning and second in style (Nida, 1959, 1966).
Ang pagsasaling-wika ay paglilipat sa pinagsasalinang-wika ng pinakamalapit na katumbas sa diwa at estilong nasa wikang isinasalin (Bernales, 2002).
Mga Katangiang Dapat Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang TagasalinTaglayin ng Isang Tagasalin
• Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin
• Sapat na kaalaman sa paksa ng tekstong isasalin
• Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansa/lugar na kaugnay sa pagsasalin
Ilang Simulain sa PagsasalinIlang Simulain sa Pagsasalin•Bawat wika ay nakaugat sa
kultura ng mga taong likas na gumagamit nito.
Halimbawa:- as white as a snow
•Bawat wika ay may kanya-kanyang natatanging kakanyahan.Halimbawa:- Jose is a good student. (S + P)
- Si Jose ay isang mabuting mag-aaral. (Paksa + Panaguri)
- Isang mabuting mag-aaral si Jose. (Panaguri + Paksa)
• Hindi kailangang ilipat sa pinagsasalinang wika ang kakanyahan ng wikang isinasalin.Halimbawa- Pedro saw a movie.
- Si Pedro ay nanood ng sine. Nanood ng sine si Pedro. Nanood si Pedro ng sine. Sine ang pinanood in Pedro.
•Nagkakaroon lamang ng tiyak na kahulugan ang isang salita kapag ito’y nagiging bahagi ng parirala o pangungusap.
Halimbawa: - old (clothes, acquaintances,
woman) - mga lumang damit, mga dating
kakilala, matandang babae
- Laging isaisip ang pagtitipid ng mga salita sa pagsasalin.
Halimbawa: Tell the children to return to their
seats. Di-matipid: Sabihin mo sa mga bata
na bumalik sila sa kanilang upuan. Matipid: Paupuin mo ang mga bata.
Mga Lapit sa Pagsasaling Mga Lapit sa Pagsasaling Ingles Filipino Ingles Filipino • Gamitin ang kasalukuyang leksikon
ng Filipino bilang panumbas sa mga salitang Ingles.
Halimbawa: attitude pag-uugali, saloobin
rule tuntuninability kakayahan
wholesale pakyawan west kanluran
• Kumuha ng mga salita mula sa iba’t ibang katutubong wika ng Pilipinas.
Halimbawa: hegemony gahum (Cebuano) imagery haraya (Tagalog) husband bana (Hiligaynon) holy war jihad (Muslim)
PanghihiramPanghihiram• Hiramin nang walang pagbabago
ang mga:1. pangngalang pantangi.
Halimbawa: John Valenzuela Coke Qantas Airlines First Quarter Storm
2. Salitang katutubo na may natatanging kahulugang kultural.
Halimbawa: caňao (Ifugao) hadji (Maranao) masjid (Maguindanao) vakul (Ivatan) ifun (Ibanag) azan (Tausug)
3. Salitang hindi konsistent ang ispeling sa bigkas.
Halimbawa: buoquet champagne
jogging plateau rendezvous ambiance
4. Mga salitang sayantipik at teknikal.
Halimbawa: carbohydrates chlorophyll cell phone axiom xylem zoom vertebrate quartz x-ray enzyme joules vertigo infrared cortex
5. Mga simbulong pang-agham, akronim at pormula.
Halimbawa: Fe NaCl cm CHED
6. Salitang may internasyunal na anyong kinikilala at ginagamit.
Halimbawa: taxi fax
• Baybayin sa Filipino ang salita ayon sa pagkakabigkas nito sa wikang Kastila.
Halimbawa: cheque cheque tseke liter litro litro liquid liquido likido
education educacion edukasyonper cent por ciento porsyento
• Baybayin sa Filipino ang salita kung paano binibigkas sa wikang Ingles.Halimbawa:centripetal sentripetalparticipant partisipant
census sensus quarter kwarter taxonomi taksonomi computer kompyuter
Tumbasang C, Q, Tumbasang C, Q, Ň at XŇ at XHalimbawa:magnetiC magnetiKCentral SentraleQuipment eKWipmentQuota KotabaŇera baNYeraeXam eKSam
Tumbasang C, F, V at ZTumbasang C, F, V at ZHalimbawa:Actor AKtorFacilitator FaSiliteytorFraternity FraternitisubJect sabJekJournal JornalVolume VolyuminteractiVe interaktiVmagaZine magaZinZipper Ziper
• Hiramin nang walang pagbabago ang mga salitang hiniram din ng Ingles sa ibang wika.
Halimbawa: glasnost (Ruso) blitskrieg (Aleman) spaghetti (Italyano) grand prix (Pranses) de facto (Latin) tsunami (Hapon)
• Lumikha ng bagong salita. Halimbawa: satulawit tapsilog punlay tatsulok binhisipan Lagusnilad hulidap layogenik bantayog Japayuki banyuhay condotel
Pagsasaling PaidyomatikoPagsasaling Paidyomatiko• May mga idyomang maaaring
isalin nang paliteral. Halimbawa: at the tip of the tongue golden voice born with a silver spoon silver screen
•Karamihan sa mga idyoma ay HINDI maaaring isalin nang paliteral.
Halimbawa: bread and butter dressed to kill keeping a skeleton in the closet blowing one’s own horn burning the midnight oil hand to mouth existence word of honor
Eupemismo sa PagsasalinEupemismo sa PagsasalinHalimbawa:Sex - pakikipagtalikRest room – palikuranSperm – punlayPenis – ari ng lalakiVagina – ari ng babaeMenstruation – buwanang bisita ng
mga babae
Mga Konsiderasyon Bago Mga Konsiderasyon Bago MagsalinMagsalin
• Layunin• Mambabasa• Anyo• Paksa• Pangangailangan
Mga Posibleng Kahinaan ng Mga Posibleng Kahinaan ng SalinSalin
• May dagdag na diwa ang salin.• Kulang ang diwa ng salin.• Mali/Iba ang diwa ng salin.• May bahaging malabo ang kahulugan
kaya’t nagkakaroon ng higit sa isang kahulugan.
• Hindi nauunawaan ng pinag-uukulang mambabasa ang salin.
Movie Titles You Don’t Want Movie Titles You Don’t Want to Translate in Tagalogto Translate in Tagalog
• Black Hawk Down (Ibong Maitim sa Ibaba)• Dead Man’s Chest (Dodo ng Patay)• I Know What You Did Last Summer (Oy…Aminin)• Million Dollar Baby (Milyong Pisong Sanggol)• The Blair Witch Project (Ang Proyekto ng Bruhang
si Blair)• Mary Poppins (Si Mariang Putok)• Snakes on a Plane (Nag-ahasan sa Ere)• The Postman Always Rings Twice (Ang Kartero
Kapag Dumutdot Laging Dalawang Beses)• Sum of All Fears (Takot Mo, Takot Ko, Takot
Nating Lahat)
Movie Titles You Don’t Want Movie Titles You Don’t Want to Translate in Tagalogto Translate in Tagalog
• Swordfish (Talakitok)• Pretty Woman (Ganda ng Lola Mo)• Robinhood and the Men in Tights (Si Robinhood at
ang mga Felix Bakat)• Four Weddings and a Funeral (Kahit na Apat na
Beses ka pang Magpakasal, Mamamatay ka rin)• The Good, The Bad and the Ugly (Ako, Ikaw,
Kayong Lahat)• Harry Potter and the Sorcerer’s Stone (Adik si
Harry, Tumira ng Shabu)• Click (Isang Pindot ka Lang)• Brokeback Mountain (Bumigay sa Bundok)
Movie Titles You Don’t Want Movie Titles You Don’t Want to Translate in Tagalogto Translate in Tagalog
• The Day of the Dead (Ayaw Tumayo)• Water World (Basang-basa)• There’s Something About Mary (May Kwan sa Ano
ni Maria)• Employee of the Month (Ang Sipsip)• Resident Evil (Ang Biyenan)• Kill Bill (Kilitiin sa Bilbil)• The Grudge (Lintik lang ang Walang Ganti)• Nightmare Before Christmas (Binangungot sa
Noche Buena)• Never Been Kissed (Pangit Kasi)• Gone in 60 Seconds (One Round, Tulog)
Movie Titles You Don’t Want Movie Titles You Don’t Want to Translate in Tagalogto Translate in Tagalog
• The Fast and the Furious (Ang Bitin, Galit)
• Too Fast, Too Furious (Kapag Sobrang Bitin, Sobrang Galit)
• Dude, Where’s My Car (Dong, Anong Level Unit Tayo Nag-park?)
• Beauty and the Beast (Ang Asawa Ko at ang Nanay Niya)
• The Lord of the Rings (Ang Alahero)
How do I live without you?I want to know.
How do I breath without youIf you ever go?
How do I ever, ever survive?How do I? How do I?
Oh I do I live?
Paano pa mabubuhayKung wala ka?
Paano pa hi…hinga‘Pag lumisan ka na?
Paano na ‘ko? Paano kaya?Paano pa? Paano na, sinta.