หม่อมหลวงเนื ่อง นิลรัตน์ 13 บทนำ� 'วังสวนสุนันทา' ซึ่งเป็นวิทยาลัยครูสวนสุนันทาอยู ่ขณะนี้ แต่เดิมในสมัยรัชกาลที่ ๕ พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเป็นอุทยานใหญ่โต เป็นสวนป่ามีพรรณไม้หลากหลายชนิดปลูกอยู ่ราบรื่นร ่มเย็น มีต�าหนักใหญ่น้อยปลูกอยู่เป็นระเบียบ ประมาณสัก ๓๐ กว่าหลัง มีสระน�้าใหญ่อยู ่กลาง มีคูคลองทอดสายยาวเหยียด ติดต่อถึงกัน โดยทั่ว ทุกๆ ต�าหนักกั้นเขตรั้วแบ่งที่ดินอยู ่ห่างกันพอสมควร ส�าหรับ เป็นที่ประทับของพระมเหสี เจ้าจอม ทั้งพระราชธิดาทั้งหมด ทุกพระองค์ เมื่อสิ้นรัชกาลแล้ว จะได้ย้ายมาประทับสวนสุนันทา ต�าหนักพระวิมาดาเธอ ถูกกั้นรั้วเป็นเขตใหญ่กว้าง อยู่ติด ริมสระน�้าใหญ่ มีคูคลองคดเคี้ยวน่าชมมาก มีทั้งเขาดินใหญ่ มีถ�้าใต้เขาเดินจากปากถ�้าทะลุออกก้นถ�้าได้ มีต�าหนักแฝดสองหลังเชื่อมติดต ่อถึงกัน เป็นที่ประทับ พระวิมาดาเธอหนึ่งหลัง เป็นที่ประทับสมเด็จพระองค์น้อย (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล กรมขุนอู่ทองเขต ขัตติยนารี) ห่างออกไปอีกไกลพอสมควร มีอีกต�าหนักหนึ่งอยู ่ในเขตรั้วเดียวกัน Page ����������_�����.indd 13 9/9/2562 BE 15:07
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
หมอมหลวงเนอง นลรตน 13
บทนำ�
'วงสวนสนนทา' ซงเปนวทยาลยครสวนสนนทาอยขณะน แตเดมในสมยรชกาลท ๕ พระบาทสมเดจพระพทธเจาหลวง ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางขนเปนอทยานใหญโต เปนสวนปามพรรณไมหลากหลายชนดปลกอยราบรนรมเยน มต�าหนกใหญนอยปลกอยเปนระเบยบ ประมาณสก ๓๐ กวาหลง
มสระน�าใหญอยกลาง มคคลองทอดสายยาวเหยยด ตดตอถงกนโดยทว
ทกๆ ต�าหนกกนเขตรวแบงทดนอยหางกนพอสมควร ส�าหรบเปนทประทบของพระมเหส เจาจอม ทงพระราชธดาทงหมด ทกพระองค เมอสนรชกาลแลว จะไดยายมาประทบสวนสนนทา
ต�าหนกพระวมาดาเธอ ถกกนรวเปนเขตใหญกวาง อยตด รมสระน�าใหญ มคคลองคดเคยวนาชมมาก มทงเขาดนใหญ มถ�าใตเขาเดนจากปากถ�าทะลออกกนถ�าได
มต�าหนกแฝดสองหลงเชอมตดตอถงกน เปนทประทบ พระวมาดาเธอหนงหลง เปนทประทบสมเดจพระองคนอย (สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟานภานภดล กรมขนอทองเขตขตตยนาร)
หางออกไปอกไกลพอสมควร มอกต�าหนกหนงอยในเขตรวเดยวกน
Page ����������_�����.indd 13 9/9/2562 BE 15:07
14 ชวตในวง
เปนทประทบสมเดจหญงพระองคกลาง (สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟามาลนนภดารา กรมขนศรสชนาลยสรกญญา)
สมเดจหญงทงสองพระองค เปนพระราชธดาในพระบาทสมเดจพระพทธเจาหลวง รชกาลท ๕ พระวมาดาเธอ พระองคเจาสายสวลภรมย กรมพระสทธาสนนาฏ เปนพระมารดา
มพระราชโอรสอกพระองคหนง คอสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟายคลทฆมพร กรมหลวงลพบรราเมศวร สมเดจชายมวงอย ตางหาก เรยกวาวงลดาวลย ตงอยทต�าบลเทเวศร
ต�าหนกพระวมาดาเธอมเรอนขาหลวงปลกดวยไม ๒ ชน ยาวเหยยดอยหลายหลง ปลกเปนเรอน ๒ ชนหลงเดยวกมอยอกหลายหลง หางกนพอสมควรส�าหรบเจานายชนหมอมเจาอย ม
- เรอนทานยา - หมอมเจาหญงสะบาย นลรตน - เรอนทานโอภาษ - เรอนทานองคปย- ทานกระจาง เรยกกนวาทานยาแก ทานเปนหมอชาวบาน
รกษาโรคไดโดยยาสมนไพร ไมมใครมาแตงตง ทานเปนหมอของทานเอง คนในวงไดอาศยทานทกครงทเจบเลกๆ นอยๆ
- เรอนทานสาระภเรอนทานยาอยรวมกนกบทานหญงแฉลม สงหรา ทานหญง
แยมเยอน สงหรา พระองคหญงมารศเสาวรส เสดจอยรวมกบทานหญงอรอษา
กบทานหญงศรอจฉรา ทต�าหนกเลกวงสวนสนนทากนก�าแพงเปนสองชน ชนใน - เจานายประทบกบคณๆ ขาหลวงและพนกงาน
Page ����������_�����.indd 14 9/9/2562 BE 15:07
หมอมหลวงเนอง นลรตน 15
ทงหมดเปนหญงลวนชนนอก - เปนทอยของหมอมราชวงศฉายฉาน ศรวงศ ตอมา
รบราชการไดเลอนเปนหมอมศรวงศวรวฒน ควบคมวงชนนอกทงหมด
มคณเจากรม คณปลดกรม มหาดเลก คนขบรถ คนงาน ทงก�าแพงวงชนใน-ชนนอก ทกคนมหนาทท�างานตางกน ไมมคนอยเฉย ไดรบเงนเดอนถวนหนากน ใครท�าหนาทอะไรบางจะไปกระจางเอาในเรองทเขยนตอไป
ค�าวา 'ขาพเจา' ในเรองทกเรองทจะเลาตอไป ตองใชค�าวา เรองเลา เพราะเอาเรองจรงของชวตทอยรวมกนในวงมาเลาให คนรนหลงทไมเคยพบเคยเหนไดฟงกน
ขาพเจามาอยในวงไดกเพราะทานยาไปขอขาพเจาจากพอแมเอามาเลยง ตงแตขาพเจามอายได ๑ ขวบ แลวมอบใหหมอมเจาหญงแยมเยอน สงหรา เปนผเลยงดขาพเจามาจนโตเปนสาว
ขาพเจาจงมเรองในวงมาเลาใหทานฟงตามทพบเหนเจอะเจอมา จงขอเปนนกเลา ไมใชนกเขยน
ขาพเจาเปนนกเขยนกบเขาไมไดเดดขาด ดวยเขยนเรองไมเปน พดจาไมเขาทา เรองเลาของขาพเจาไมมตนไมมปลาย นกอะไรได กเลาอายนน แลวจบในตอนเดยวกน ไมตองอานใหตดตอกน
ทานอานอยามาเอาส�านวนโวหาร เอาอะไรดนกดหนากบ คนแกหงอม อาย ๘๐ ปแลว เลาใหทานฟงรเรองมง ไมรเรองมง จบตนชนปลายไมเปนระเบยบ
วาไปแลวกอายนกเขยนททานเปนนกเขยนจรงๆ ชอเสยงโดงดง อานแลวทานชวยใหอภยแกนกเลาอยางขาพเจาดวยกแลวกน
Page ����������_�����.indd 15 9/9/2562 BE 15:07
16 ชวตในวง
นแหละ 'ขาพเจา' คอตวหมอมหลวงเนอง นลรตน ตวจรงละ ไมใชตวปลอม สวสดทกทาน เนองนลรตน
Page ����������_�����.indd 16 9/9/2562 BE 15:07
หมอมหลวงเนอง นลรตน 17
1
วนนวนอาทตย ตนเชาขนมาแสนจะดใจ ไมตองไปโรงเรยน ดวยมเสอคอกระเชาเยบคางอย ๒ ตว จะไดท�าใหเสรจ
อากาศกแจมใส รสกจตใจชนบานหลงจากทหดหหงอยเหงามา ๓-๔ วนแลว
ฝนตกหามรงหามค�า ตกมากมงนอยมง ไมมเวลาขาดเมด เสอผาตากในหองเหมนอบดวยไมไดแดด วนนคงเปนวนทเสอผาจะหอมแดดกนมงละ
ก�าลงคดเพลน แมผนคนรบใชหมอมเจาหญงโอภาษ นนทวน เดนมาหยดอยตรงหนาขาพเจา แลววา
"วนนดฉนจะตมผาลายของทานดวยเครองหอม มนเหมนอบเพราะไมไดแดดมาหลายวนแลว"
วาแลวกเอาเตาถานทหวมาวางลงทมมเรอน เอาผาลายผาผนทเอาแขนหนบมาหลายผนวางลง บนตอไปวา
"ผานงโจงกระเบนของคณๆ ทงสามคนเหมนอบ เลยเอามาตมหอมเสยพรอมกนเลย"
วาแลวแกกเดนกลบไปหวกะละมงใหญมาวางลงคณๆ ทงสามคนน แกหมายถง- หมอมราชวงศเกอกมล นนทวน
Page ����������_�����.indd 17 9/9/2562 BE 15:07
18 ชวตในวง
- หมอมราชวงศกอแกว นนทวน เปนหลานทานโอภาษ ทงสองคนเปนขาหลวงรนใหญคณเกอกมล เปนขาหลวงในสมเดจเจาฟามาลนนภดารา
กรมขนศรสชนาลยสรกญญา (สมเดจหญงพระองคกลาง)คณกอแกว เปนขาหลวงสมเดจเจาฟานภานภดล กรมขนอทองเขต
ขตตยนาร (สมเดจหญงพระองคนอย)ส วนอกหน งคน หม อมราชวงศ สภาพฒน นนทวน
เปนนองคนเลก ไมไดถวายตวเปนขาหลวงเจานายพระองคใด ทานโอภาษผเปนอาเอาไวเปนแมบานคอยปรนนบตดแลทาน
จงทกคนยอมเปนนายของแมผนขาพเจาฟงแมผนพดกชอบใจ อยากจะดวธตมเครองหอม
เอาไปสอนใหแมเอมกบแมจ�าเนยร คนของทานยา หดตมผาใหทานยากบของขาพเจา และของคณศรค�าดวย จงพดกบแมผนวา
"ตมผาของขาพเจาใหดเปนตวอยางสองผนจะไดไหม จะไดเอาไปสอนแมเอม"
แมผนตกลงทนทขาพเจากรบเดนไปเรอน จะไปเอาผาลาย เจอทานอา
เดนกลบมาจากหองเครอง ทานอาวา"รบเดนลกลลกลนจะไปไหน วนนมงานใหท�านะ เครองวางวนน
ใชเมยงลาว ขาวตงฉนทอดใสขวดโหลอดไวแนนแลว ตวเมยงลาว แกท�าได ชวยท�าแทนใหดวย ฉนรสกเหมอนจะเปนไข ตองขอมาเรอน จะนอนพก"
'เอาอกแลว ซวยตามเคย' ขาพเจาคดในใจ จะไปดเขาตมผา มเรองมาขดจงหวะจนได
Page ����������_�����.indd 18 9/9/2562 BE 15:07
หมอมหลวงเนอง นลรตน 19
แตไมเปนไร เครองวางกวาจะใชตงบายสามโมง เทยงไปท�า กทนถมเถ
เลยวงขนเรอนไปหยบผาลายตวเกงมา ๒ ผน สงใหแมผน เหนเขาก�าลงกอไฟ เอากะละมงใหญขนไปตง ตกน�าใสครงกะละมง หยบเศษไมสขาวแขงเปนเสนฝอยใสลงไป ขาพเจาถามวา
"อะไร"แมผนบอกวา"นแหละตนชะลดหอม เปนตนไมทมดอกสขาวชอเลกๆ
หอมมาก กดอกชะลดทเธอเกบมาอบแพรหมนอนนนไง ในวงกมตน มนปลกอยหลงเขาดนเปนดงไป"
ขาพเจากถามวา "นแมผนไปขโมยตดตนมนมาร" แมผนตกใจวา"แลวกน มาหาวาไปขโมยตด เดยวกหวายลงหลงดอก อชน
ซอมาจากรานขายเครองยาไทยทเทเวศรเมอวานนเอง หอนแหละ ตง ๓ สตางค ใครจะกลาไปแตะตองดอกไมใบไมในวงนได ดวยรวาพระวมาดาเธอทานทรงหวงแหนอยางกะอะไร ขนไปขโมยซ จะไดไมมทซกหว"
แลวแมผนกเอามอลวงลงไปในถงกระดาษ ควกเอาเมดเลกๆ สน�าตาล ขนาดเมดองนขนมาเตมก�ามอ โรยลงไปในอางน�าชะลด
ขาพเจาถามวา"ถวอะไร"แมผนวา"ไมใชถว เมดนเรยกลกซด พอตมลงไปในน�าเดอด มนจะ
Page ����������_�����.indd 19 9/9/2562 BE 15:07
20 ชวตในวง
คายยางออกมาเปนเมอกลนเหนยวๆเหมอนแปง แลวกมกลนหอมดวย ท�าใหผานงแขงตวเหมอนลงแปง เวลาตากแหงแลวเอาไปรด ผาจะเปนมนเงาวาบเหมอนเอาหอยโขงมาขดทเดยว"
แลวแมผนกใหขาพเจาชวยเอาไมลงไปเขย กลบผาในอาง ใหทวผนดแลวกเอาขน เอาผนอนใสลงไปแทน ท�าเชนนจนผาหมดกอง น�าแหงกเตมน�าลงไป
ดเสรจสนเรองกรบมาหองเครองมาท�าเมยงลาว คลกตว เมยงลาวเสรจ กไปลวงใบเมยงในไหมาแชน�ามะขามเปยก ใหมรสเปรยว แลวหอตวเมยง
คนโดยมากไมรจกวาเมยงลาวตวจรงนนเปนอยางไร เหนซอแตเมยงลาวตวปลอมกนกนตามทองตลาด คนท�าสาคขายเขากเอาไสสาคท�าเปนเมยงลาว ไสสาคทขายมหวไชโปกบถวลสงเคยวกบน�าปลาน�าตาลใหเหนยว ใครซอสาคกเอาไสนนแหละปนสาค ใครซอเมยงลาว กเอาใบผกกาดดองมาหอไสนนแหละ ขายไปเปนเมยงลาว
คนไมเคยกนของจรงกกนกนไป ชางไมเฉลยวใจวาเมยงท�าไมไมมรสเปรยว แลวไมมกลนหอมเจยว กระเทยมเจยว ขง
พอดกน คนขายกท�าไมเปน คนซอกกนไมเปนเคยไดไปกนเมยงลาวในงานวนคลายวนประสตพระองคหญง
วมลฉตร ทในวงของทาน ใครหนอเปนผท�าเมยงลาว กนเขาไปแลว อรอยเหมอนทต�าหนกพระวมาดาเธอ
อยางนส กรงศรอยธยาจงไมสนคนด ขอสรรเสรญไวดวยขาพเจาท�าเมยงลาวเสรจ กยกขวดขาวตงทอดกบจานเมยง
สงเขาไปในกรงลวดใหญ ใหแมเฉลย-เจาหนาทจดเครอง แลวขาพเจา กออกจากหองเครองเดนเออยๆมานงเลนททาน�าคณพระเลอน
Page ����������_�����.indd 20 9/9/2562 BE 15:07
หมอมหลวงเนอง นลรตน 21
ในคลองน�าใสเหนปลาซววายยบๆในน�า สองฝงคลองมไมตนไมดอกปลกงดงาม ออกดอกสตางๆแลดงามตา
เหลยวไปเหนพมอญเกงมาก ถาไมตนไหนมดอก แลว ดอกของตนนนเปนทโปรดปราน พระวมาดาเธอจะทรงสงใหพมอญวาดรปลงสใหเหมอนของจรง เขยนเสรจน�ามาถวายทอดพระเนตร ไมเหมอนเอากลบไปเขยนใหมจนกวาจะเหมอน
บางรปดอกไมเขยนยาก ลงสยาก กเขยนไปรองไหไปดวย แลวตองรบเขยนใหเสรจในวนเดยว มฉะนนดอกไมจะโรย ช�านาญเขานกหนาจนตอมาเขยนแลวเอามาวางตงด ไมร ว า ดอกปลอมหรอดอกจรง
รปวาดผลงานของพมอญทงหมดเกบไวจนบนปลายชวต พมอญไดมอบใหกบวทยาลยครสวนสนนทาจดไวในพพธภณฑ
ชวชวตพมอญไดยดต�าแหนงคนโปรดอยางยงของสมเดจหญงพระองคนอย ไดประทานเครองเพชรแยะ
ขาพเจาเหนพมอญนงอยบนแครหนาเรอน กถามวา"ท�าไมพไมขนไปบนต�าหนก" พมอญวา"เปนไขหวด ไมสบายมาหลายวน วนนคอยดขนมาก บางท
พรงนจะขนเฝา แกมานงหาเรองอะไรแถวนอกละ"ขาพเจาวา"แหม---พวายงกะเปนนกเลงหวไมงนแหละ ท�าเครองวางเสรจ
กเลยมาตากลมใหหายเหนอย พเจบแลวหายเรว เพราะกนยาเขยวของทานยาแกใชไหมละ"
พมอญวา
Page ����������_�����.indd 21 9/9/2562 BE 15:07
22 ชวตในวง
"บาละซ เจบจนนอนแบบ นาเลอนเอาหลวงพนจเขามารกษา จงหายเรว"
ขาพเจานงคยกบพมอญ ตากเหลอบไปเหนปลาซวลอยเปนแพเหนอน�ามากมาย ใจคดแวบขนมาถงปลาสม ถาไดมาท�าปลาสมกนอรอยนกหนา
ออกวงกลบมาเรอน เจอคณวงศสนธ กระซบเลาใหฟง ชวนกนไปเอาฝาชทเขาครอบกบขาวนกเรยนทโตะมา ๑ ฝา แลวเดนเขาหองเครอง ไปเทน�ามนด�าทเขาทงแลวมา ๑ ถวย (ขาพเจาเขาออกในหองเครองไดตลอดเวลาเพราะเปนหลานนายหองเครอง)
ไดของครบ กรบกลบมายงทาน�าคณพระเลอน พบพมอญ กยงนงอยทเกา พมอญวา
"นพวกแกจะท�าอะไรกน เดยวนาเลอนลงมาจากบนต�าหนกเหนเขาเถอะ โดนฟอง ทานยาตตายเลย กฎของวงเขาหามตกปลารไหม"
ขาพเจาเถยงวา "กไมไดตกน ชอนตางหาก" พมอญวา"นนแหละ เถยงไปขางๆคๆ ฉนไปละ ไมนงอยตรงนดอก
ขเกยจเปนพยาน"วาแลวพมอญกลกเขาเรอนไป ขาพเจารบเอาน�ามนด�าเทลงไป
ลอยอยเหนอน�า ปลาซวขนมากนกนเปนแพ เราสองคนชวยกน เอาฝาชชอน ตดขนมาคลก กวาดลงในกระปอง
ไดมากพอแกความตองการแลว กชวนกนมานงแอบอย หลงเรอนทานยา น�าปลาตดหวออก ขอดเกลด ผาทองลางสะอาด
Page ����������_�����.indd 22 9/9/2562 BE 15:07
หมอมหลวงเนอง นลรตน 23
ใสชามไว ใหคณวงศสนธนงเฝาขาพเจาเอาฝาชมาคน เอาเกลอปนมาเคลาปลา กลบไป
ควกกระเทยมทเขาปอกไวแลวมาหนงก�ามอ เอาพรกไทยมาหยบมอ โขลกรวมกบกระเทยมใหละเอยด
ควกขาวสกในหมอมา คะเนดปลาสดหนงจาน ใชขาวสก สองจาน เอาพรกไทย กระเทยม ทต�ามาเคลากบปลาและขาวสก ใหเขากน
ใหคณวงศสนธไปตดใบตองแกทตนขางเรอนทานยามา ๔ ยอด ฉกใบตองใหหนาหลายๆ ชน หอปลาทเคลาไวใหแนนเปนรปสเหลยมแบนๆ แลวเอาไปวางทลานซเมนตกลางแดด เอาครกหนทบไวใหหนก
ทงไว ๓ วน จะมน�าไหลออกมาจากหอใบตอง เอามาแกชมด ถาไมเปรยว ไมเคม กหอไวใหมอกสก ๒ วน ไดทดแลว จะม กลนหอมนากน แมกางในตวปลากจะนมเปนส�าล แกออก เอาใสจาน
ไปหองเครอง หยบฉวยเครองกนกบปลาสม มขง ถวลสง ตนหอม ใบทองหลาง ตองใหคณวงศสนธ ไปเกบใบทองหลาง เพราะตนมนปลกตดอยกบหองเครองหวาน
ขาพเจาไมกลาไปเกบ กลวเจอคณบญเออ (หมอมราชวงศ บญเออ ลดาวลย) หลานพระวมาดาเธอ เปนนายหองเครองหวาน ซงเปนคแคนเกาของขาพเจา
คณบญเออเปนคนอวนมโหฬาร ตวใหญเทาต มซเมนต ขาแตละขางเทาไหกระเทยม เปนคนผวขาว ไมเคยยมหรอหวเราะกบใครเลย ไมคบหาสมาคมกบใคร ไมมเพอนฝง วนหนงๆ ไมเคยเหนเดน เหนแตนงประจ�าอยบนแครใหญ คงจะเดนไมใครไหว
ขาพเจากลาวถงรปโฉมคณบญเออแมเพยงแคน ถาเธอ
Page ����������_�����.indd 23 9/9/2562 BE 15:07
24 ชวตในวง
มาไดยนเขา ขาพเจามหวงถกขาทใหญเทาไหกระเทยมของเธอ ยกขนเหยยบขาพเจาแบนแต ตายหยงเขยดเลย
คณวงศสนธไปเกบใบทองหลาง คณบญเออไมเหน แตกลบเปนแมขนมตมลงมาจากบนต�าหนก เหนคณวงศสนธปนอยบน ตนทองหลาง กท�าเสยงเขยวปรามวา
"ปนขนไปท�าไมบนตนไม เดยวตกลงมาคอหกตาย"คณวงศสนธวา "มาเกบไปใสเครอง จะมอะไรไหม" แมขนมตมคอนให แลววา "ใสเครองกแลวไปซ ท�าไมไมใหคนงานมาเกบ อยากจะซนดวย
นนแหละ"วาแลวแกกขนเรอนไป คณวงศสนธเกบเสรจ รบหน กลว
คณบญเออ มาเหนเขา
เมอขาพเจายงเลกอย ทานยาใหไปเรยน ก ไก ข ไข กบ คณบญเออเปนการเรมตน ถาขาพเจาอานตวไหนผด จะถกหยกอยางเจบปวดในทนท ไมใชตดวยไมบรรทด คงกลวไดยนไปถง ทานยา เลยใชหยกเอา ไมชอบหยกตามแขน ขา ลวงมอมาหยกทขาออนในรมผา เจบเขาไสเลย
โดนหยกซ�าซากอยางนทกวน จนเนอตรงนนเกดการช�าแลวช�าอก อกเสบกลายเปนหวฝ ตองหยดเรยนเพราะเดนไมได
ทานยาทานอาพากนซกถาม "ท�าไมเปนฝทขาออน ไปท�าอะไรมา"ขาพเจาจงไดเลาวธทารณของคณบญเออใหฟง แลวตอเตม
Page ����������_�����.indd 24 9/9/2562 BE 15:07
หมอมหลวงเนอง นลรตน 25
ใหมากกวาความเปนจรงไปอกนดหนอยทานอากไปเอากระดาษฟางกบขาวสกมาต�ารวมกน แลว
พอกให ตอมาฝท�าทาจะแตก จงเปลยนยา เอาเมดตอยตงมาแชน�า แลวปนแบนๆพอก
ยาขนานนยอดจรงๆ เลนเอาหวฝหลดออกมาทงยวง หนองออกมาเยอะแยะ
อก ๒-๓ วน กหายเรยบรอยทานยาจงเปลยนใหไปเรยนหนงสอกบหมอมพยอม หมอมพยอมน
เปนครสอนหนงสอขาหลวงเลกๆ ตวจวทเพงเรมเขาเรยนทานยาเปนคนเกบความรสกเกง ทานไมแสดงอะไรใหผดปรกต
กบคณบญเออเลยแตทานอาโกรธคณบญเออ ไมยอมพดดวยเลยแตนนมา
เรยกวาโกรธกนจนตายตวขาพเจาเหนคณบญเออทไร เหมอนเหนยกษ ไมยอม
เดนผานไปแถวหองเครองหวานเลย
ทกคนทอยในวงตลอดทงลกจาง คนงานพวกกล ไมตอง หงขาวกนเอง มขาวของหลวงหงแจกทกวน มโรงหงขาว ตงอยทายวง แจกขาหลวงทงสามต�าหนก หงดวยกระทะใบบว กลมใหญเบอเรม มฝาชสานดวยไมไผเปนฝาปดปากกระทะ
เมอหงขาวสก คดออกจากกระทะหมดแลว ขาวทตดกนกระทะกกลายเปนขาวตง ทงใหสกด แลวกเอามดลงไปตดในกระทะ ใหเปนแปดชนใหญ เรยกวาขาวตงหนงกระทะ ซอขายกนเอง อยในวง
Page ����������_�����.indd 25 9/9/2562 BE 15:07
26 ชวตในวง
ใครอยากกนขาวตงกไปซอได กระทะละ ๓ สตางค จดวา แพงชะมด แตถาเบกมาท�าเครอง กไปเบกเอาเฉยๆ ไมตองซอ
พเรญ (นางสาวเจรญ) เปนหวหนาควบคมการท�าสวน เกยวกบตนไมดอกไมทงวง เปนผมหนาทขายขาวตงดวย แกเกบขาวตงไวในหองตางหาก ลนกญแจตลอดเวลา มผมาซอตองไปหยบใหเอง
การหงขาวแจกทงวงน แจก ๒ มอ เชากบเยน ใครไมอยากไปรบแจก กซอขาวสารมาหงกนเอง
ทเรอนทานยายงตองไปรบขาวแจก ผทจะซอกนเองหายากมากหมอมเพอนมหนาทควบคมคลงขาวสาร ซอนเปนกระสอบๆ
ตงสงนาด เหมอนตามรานขายขาวสาร คมทงคนงานหงขาวกระทะ รปรางอวน ผวด�า สะดอโบเปนรใหญ ขนาดเอาลกมะนาวใสเขาไปในรสะดอได นงผาลายโจงกระเบน เอาชายพกไวต�ากวาสะดอ จงเหนสะดอไดชดเจน ไมใสเสอ ใชหมผาแถบ
เรอนหมอมเพอนปลกอยสดกฟารองทายวง ใกลกบหองสวมทพวกเรากลวกนนกกนหนา แถวนเปนเขตปลดปลอย เหมอน ถกปลอยเกาะตดทงไปเลย เจานายตงแตชนหมอมเจาขนไปจนถงเจานายสงสดมนษยนงไหว ไมมพระองคใดจะเสดจผานมาแถวนเลย
หมอมเพอนกไมไดไปไหน เลยนงอยแตกบเตากบกระทะ ตงแตสาวจนแก เลยหมดโอกาสทจะไดชมพระบารมกราบกรานเจานายเพอเปนสรมงคลแกตนเองนนหาไมไดเลยในชาตน
พวกทเขาอยทหองเครองคาวหวาน เขายงมโอกาสไดหมอบกราบเวลาทพระวมาดาเธอเสดจลงมาทอดพระเนตรดอกกลวยไมไทย ทเกาะไวกบตนมะมวง ปลกอยเปนแถวหนาหองเครอง ตนฟามย
Page ����������_�����.indd 26 9/9/2562 BE 15:07
หมอมหลวงเนอง นลรตน 27
ออกดอกชอยาวสมวงสวยสด เสดจลงมาทอดพระเนตรวนละ ๒-๓ เทยวทกวนจนโรย
พวกหองเครองถาแลเหนแตไกลวาเสดจมา ควรหลบได เปนหลบ เพราะความกลว ถาหลบไมทน กนงลงหมอบกราบลงไปกบถนน กลวจนตวสนงนงก รบสงถามอะไรกตอบไมถก ดวย ความกลวพระบารมแทบชอกตาย ถาไมท�าความผดกไมเคยเหนกรวใคร คนมนกลวกนไปเอง อนนกตองวาเพราะเกรงพระบารม
ครงหนง พระวมาดาเธอเสดจมาเงยบๆ ทจรงกไมควรจะเงยบ ขาหลวงตดตามมานบสบ ขาหลวงรนกลางตามมา ๓ คน
หมอมราชวงศอ�าภา อไรพงษ เชญหบทองรองโตะทอง ใสหมากพล เรยกพานพระศร
หมอมราชวงศศรค�า ทองแถม เชญบวนพระโอษฐทอง (กระโถนบวนน�าหมาก)
หมอมราชวงศวงศสนธ ทองแถม เชญพานทองรอง ผาซบพระพกตร (ผาเชดหนา)
แลวยงมรนเดกๆหมอมราชวงศวฒนพนธ ชมพนท เชญพระกลด (รม)ตามมาดวยเดกร นเลกอกหลายคน ไมมใครพดจากนเลย
บรรยากาศจงเงยบกรบทานยาไมรตว ก�าลงหวไหน�าปลาใบเลก เรยก 'ไหจ' ออกมาจาก
หองเครอง จะเอาไปไวกองลาง ทอดพระเนตรเหนเขา รบสงวา"เจาครอกหญงสะบาย (ค�าวา 'เจาครอก' สงกวาค�าวา 'ทาน'
หมอมเจาทงหมดในวงทรงเรยกทานยาองคเดยว เพราะทรงยกยองมาก) ท�าไมตองหวของหนกมาเอง ฉนจางคนงานไว ไมไดใหมา
Page ����������_�����.indd 27 9/9/2562 BE 15:07
28 ชวตในวง
นงกนนอนกน ท�าไมไมรจกใช"ทานยาตกใจมาก แทบทงไหแตก กราบทลเสยงสนตกใจ
เตมประดาวา"หมอมฉนเหนใกลนดเดยว เลยหวมาเองเพคะ"รบสงวา"นนแหละ แกแลวไมเจยมตว เดยวตายเสยเรว ไมมคนซอสตย
อยางนจะใช"แลวกเสดจเลยไป เลนเอาแมเอมตองละลายยาหอมมาถวาย
ทานยาแกใจสนไมหายสวนทานอาไมตองพดถง ถาเหนเสดจมาแตไกล หลบวาบ
เขาไปในหองเครอง เสดจกลบแลวจงโผลออกมา ทานอาวานงอยไมได ถาทรงเรยก 'เจาเยอน' ค�าเดยว ขขนไปอยบนหวขมอง เชยวละ
ทกลวกนนกหนานไมรเปนเพราะเหตอะไร จะมเหตเดยวกคอ รกเคารพ เทดทนมากเหลอเกน ไมวาสงใดไมอยากท�าใหขดพระทย
ขาพเจากถายทอดเลอดรกเจามาไวเตมประต ขนชอวา เปนเจานาย จะรจกหรอไมรจก กเคารพเทดทนไวทกพระองค พวกอยในวงมความรสกอยางนทกคน ทงอบรมลกหลานใหรกเจาตอๆ ไปดวย
(ตดตามอานตอไดในฉบบเตม)
Page ����������_�����.indd 28 9/9/2562 BE 15:07
Related Documents
