Oyun Bilgisayarı - web.cs.hacettepe.edu.trbgenc/courses/bco... · IBM temsilcileri 1980’de Bill Gates ile buluşup bir işletim sistemi oluşturmasını istediler ve bu sistemin

Oyun BilgisayarıCankat Tigin Öztemiz

MerhabaBen, Cankat Tigin Öztemiz.

1998 yılından beri bilgisayar platformunda oyun oynuyorum.

Bugün size oyun bilgisayarının ne olduğundan, geçmiş 40 yıldaki gelişiminden ve bilgisayar oyunlarının bilgisayar teknolojisini nasıl etkilediğinden bahsedeceğim.

Başlıklar• Giriş

• Oyun Bilgisayarları yakın tarihi

• Oyun Bilgisayarı Bileşenleri

• TLDR for the weak

• Kaynakça

Konuyu Nasıl Araştırdım?Bilgisayarla büyüyen bir neslin üyesi olarak oyun bilgisayarlarının tarihini bizzat yaşayarak tanıklık ettim.

Araştırma kaynaklarımın çoğunu eski dergiler ve köklü siteler (PC Gamer vs.) oluşturuyor.

AMD gibi bazı şirketlerin internet sitelerinde bulunan kendi tarihçelerini de sunum için yararlı bir kaynak oldu.

Ekran kartlarının tarihi üzerindeki detaylı araştırmalar kolay erişilebilir nitelikte değiller. Bu alanda yaşanan ilginç olayların katalogları mevcut değil. Canlı tanık olarak anlatacağım .

Yerli bir çok oyuncu dergisi lost media durumuna düşmüş durumda ve dolayısıyla dijital olarak erişebilir değil.

Ekran kartı üreticileri ile ilgili çok detaylı bilgilere ulaşabileceğimi sanıyordum; ama sadece basit zaman çizelgeleri mevcut. Bu sebeple gelişim sürecini yıl aralıklarına bölmek zorunda kaldım.

Oyunların yada Bilgisayarların Evrimi çok daha geniş konular olduğu için bu ders için sadece oyun platformlarından «Oyun Bilgisayarı» konusuna daha yoğun odaklanacağız.

Bilgisayar Oyunu ve Oyun Bilgisayarı Arasındaki Fark

Oyun bilgisayarı: Özel olarak oyun oynamak için üretilmiş bir araya getirilmiş donanım.

Bilgisayar Oyunu: Genelde grafik işlemleri fizik ve matematik hesaplamalarını yoğun kullanan yazılım.

OXO / EDSAC 19521952 yılında Cambridge Üniversitesinden Doktora Öğrencisi Alexander Douglasbir bilgisayar oyununa en benzer ilk işi yaparak OXO ( SOS ) oyunununEDSAC bilgisayarında hesaplanabilir bir versiyonunu yaptıOXO oyuncuya kimin önce başlayacağını soruyorVe çevirmeli telefonla hamlenizi yapacağınızkareyi seçiyordunuz. EDSAC oyun haritasını 35 e 15 bir Katot Işın tüpü üzerinde gösterebiliyordu.Üniversite dışından çok az insan bu oyunu oynadı.

İlk Bilgisayar Oyunu / Space War! 19621962 yılında yapılan ‘‘Space War’’ ilk bilgisayar oyunu olarak kabul ediliyor.

Oyun PDP-1 bilgisayarının kapasitesini test etmek için yapılmıştır.

MIT’de Stephen Russell tarafından geliştirilmiştir.

Arcade ve Konsolda bir çok varyasyonu yayınlandı.

Oynayalım

https://www.masswerk.at/spacewar/

İlk Oyun Bilgisayarı / Nimrod 1951Ferranti firması South Kensington (Londra)festivali için John Bennett önerisini kabul edip Nim isimli çubuk çekmeye dayalı oyunu oynayanbir bilgisayar yapmaya karar verdiler.1939 yılında New York şehrinde bir fuarda elektromekanik versiyonu daha önce yapılmış olan bu oyun makinesi oldukça ilgi görmüştü. Mühendis Raymond Stuart-Williams turned Bennetin önerisini çalışan bir bilgisayar haliegetirdi ve 1951 yılında Londra ve Berlindefestivalde gösterildi.

IBM1920’li yıllarda IBM mucitler, tamirciler ve teknik elemanlardan oluşan küçük bir firmaydı.

İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesi ile bir çok teknolojik gelişme yaşandı.

Radar; yine bu yıllarda bulunmuş bir teknolojidir ve bir osiloskop üstünde tek bir nokta olarak düşmanı gösterir. Bu gün bir çok oyunda dijital radarlar bulunmaktadır.

Savaştan sonar IBM sadece elektronik üretmek yerine kendi argesini yapan ve üreten bir firmaya dönüşmüştür.

40’lı yılların sonunda ve 50’li yıllarda IBM seri bilgisayar üretmeye başladı. O yıllarda insanların pek ihtiyacı olmadığı yada anlamadıkları için 701 isimli bu bilgisayar pek satmadı.

1970’lerAtari bazı erken bilgisayar çalışmaları ve üretimleri yaptı. IBM bu firmayı satın almayı düşündü.

Bunun yerine kendi bilgisayarlarını üretmenin daha mantıklı olacağına karar verdiler.

Bu yıllardaki bilgisayarlar günümüzdekinden çok uzak ve sadece yazı tabanlı bir cihazdır.

Bilgisayar sektörü oldukça küçüktü ve IBM herkesin alıp kullanabileceği bilgisayarlar geliştirmek istedi.

Project ChessProject Chess; IBM’nin aşırı gizli bilgisayar geliştirme hareketinin adı olmuştur.

IBM temsilcileri 1980’de Bill Gates ile buluşup bir işletim sistemi oluşturmasını istediler ve bu sistemin kod adı ACORN idi.

IBM PC ( personal computer ) adını kullanan ilk firma olmuştur.

12 Ağustos 1981’de 4.77 megahertz gücünde bu bilgisayar, günümüzde 4000 dolara ( 24500 TL ) denk gelecek bir fiyata satışa sunulmuştur.

Renkli monitör, floppy disk ve Ram opsiyonel satın alınabilen donanım parçalarındandı.

Bu 5150 bilgisayar ‘‘Yılın Adamı’’ bile seçildi.

90’ların Başı‘‘Doom’’ ve FPS oyunları bu yıllarda çıktı ve popüler oldu. Sonunda oyuncular karakterin gözünden bir oyun oynayabiliyordu.

Diğer bir popüler tema ise ‘‘Warcraft’’ benzeri strateji serileri oldu.

Windows1995’te Windows 95 çıktı.

Bilgisayar oyunculuğunu niş bir market olmaktan dev bir endüstriye dönüşmesinde Windows’un çok büyük etkisi oldu.

Geliştiriciler Windows’un yüksek performansla oyun çalıştırmasını sağlayan DirectX’i yayınladılar.

Direct X oyunlar için bir standart haline geldi.

Her yıl daha yeni bir versiyon çıkarak geliştiricilerin daha iyi donanım kullanmasına ve daha gelişmiş oyunlar yapmasına olanak sağladı.

Bu gelişmeler Windows işletim sisteminin oyun sistemi olmasını sağladı.

Ekran Kartları Ekran kartları yani GPU ( Graphical Process Unit ); grafik işlemlerine atanmış ayrı bir donanım parçasıdır.

Windows 95 çıkana kadar bilinen ve kullanılan ürünler değillerdi.

Oyunlar daha iyi sistem gücüne dayalı hale geldiği için ayrı bir ekipmana ihtiyaç duyulmaya başlandı. Bunun sonunda ekran kartları devreye girdi.

3dfx 1999 yılına kadar ezici üstünlükte bir GPU üreticisiydi.

NVIDIA1999’da NVIDIA GeForce Serisi ekran kartları ile piyasa çıktı.

3DFX rekabete dayanamadı ve çok hızlı sürede battı.

Yeni GeForce 2 rakiplerini uygun fiyatı ve performansı ile geride bıraktı.

64 MB RAM ve 4 pixel pipeline a sahipti. GPU RAM ve RAM tamamen farklı ürünlerdir. GPU RAM oyun yada 3D uygulamalarına ayrılmıştır.

https://www.youtube.com/watch?v=QPJH9xpushc

Oyun Başlasın (Loading…)NVIDIA’nın hükümdarlığı kısa sürdü.

Yeni ATI firması kıyaslanabilir fiyatlarla piyasaya girdi.

GeForce serisinin ezeli rakibi olacak Radeon serisi böylelikle doğmuş oldu.

Amiral gemisi 7200 2 Pixel Pipeline ve 64 mb Ram gücündeydi.

NVIDIA ve RADEON savaşı böylece başlamış oldu.

CPU SAVAŞI2000 senesinde intel 5 yıl sonunda Pentium 4 serisini satışa sundu.

En hızlısı 32 bit 1.5 GHz idi.

AMD ise AMD Athlon serisi ile buna karşılık verdi.

2001 YılıWindows XP çıktı.

NVIDIA GeForce serisini çıkardı, bir zamanlar amiral gemisi olan GeForce 2 ekonomik bir seçenek oldu, GeForce 3 orta seviye ve GeForce 4 üst seviye oldu

ATI Radeon 8500 ü R200 çekirdek ile piyasaya sürdü.

2002 Yılı3d Strateji oyunlarının altın yılı.

‘‘Warcraft’’ 3D bir versiyon ile sahalara döndü.

Microsoft ‘‘Age of Mythology’’ ile karşılık verdi.

ATI öne geçiyor…ATI Radeon 9700.

NVIDIA’nın kartlarına aylar boyunca fark atarak ATI öne geçti.

Mücadele edebilmek için NVIDIA aşırı ısınan kartlar piyasaya sürdü.

FX 5200 ismini herkes nefretle anmaktadır.

Bu rezilliğin üstüne ATI yılı şampiyon olarak bitirdi.

2003 YılıATI, NVIDIA’nın üzerinde piyasayı kontrol etmeye devam etti.

ATI 9800 Pro kartını yayınladı.

NVIDIA 5900 kartını yayınladı.

Eylül ayında AMD ilk 64bit işlemcisini satışa sundu.

Ekran kartı pazarlama yöntemi olarak dijital kadınların kullanımı tavan yaptı.

Fotorealistik Oyunlar2004, FPS oyunları için altın bir yıldır.

‘‘Doom 3’’ ve ‘‘Half Life 2’’ yayınlandı.

‘‘Doom’’; NVIDIA cephesini, ‘‘Half-Life’’;ATI cephesini temsil ediyordu ve tam uyumluydular.

‘‘Doom 3’’ü düzgün ve en üst seviyede oynamak için gereken bilgisayar neredeyse bir araba kadar pahalıydı.

CPU 2004AMD, 64 bit serisini biledi daha hızlı ve stabil hale getirdi.

PCI soketi bu yıl çıktı ve oyuncuları yeni sistem toplamaya zorladı.

Intel core 2 duo serisini çıkardı. Yeni chipler 3.4 ghz hızındaydı.

MMORPG’lerMMORPG / Massively Multiplayer Online Role-playing Game piyasada olsa da 2005 yılında patlama yaptı.

Ücretsiz MMORPG Guild Wars bir çok oyuncuya ulaştı.

‘‘World of Warcraft’’ online oyun piyasasında bir mihenk taşı oldu.

MMORPG türü milyonlarca oyuncunun bir arada oyun oynamasına olanak tanıdı.

Scalable Link Interface / SLINVIDIA, 2005 yılında bir ivme yakaladı ve 2002’den beri ilk kez öne geçti. GeForce 7 serisini piyasaya sürdü.

SLI teknolojisi birden fazla ekran kartını bağlayarak daha üst düzey performans almaya olanak sağladı.

2006 Oyunları‘‘Doom 3’’un devamı olarak ‘‘PREY’ piyasaya sürüldü.

Oyunlarda sadece grafik gelişmeleri vardı.

Yeni bir strateji oyunu olan ‘‘Company of Heroes’’yayınlandı. Uzun zamandır inovatif olarak çıkan nadir oyunlardan oldu.

https://www.youtube.com/watch?v=-spdu2UZ9P8

Hem grafik hem oynanış olarak bu zamana kadar yaratılan en gerçekçi savaş oyunlarından biriydi.

NVIDIA YÜKSELİYOR…2006 yılında NVIDIA GeForce 8 serisi kartlar ile hükümdarlığını resmen ilan etti.

Direct X 10 uyumlu bu kartlar DirectX 10’dan önce çıktı.

ATI kartları sadece Direct X 9 uyumluydu çünkü Direct X 10 daha çıkmamıştı.

ATI kendi SLI sistemi olan Crossfire teknolojisini piyasaya sürdü, ve yanı sıra X1900 serisini çıkardı.

2006 YılıAMD sadece oyunculara özel FX-60 serisini çıkardı

Intel dual core 3.73 GHz bir işlemci çıkardı.

AMD bunun üzerine dual core FX-62 yi çıkardı.

2006 sonları ve 2007’de iki firma da Quad Core işlemciler çıkardılar.

Vista FaciasıWindows Vista oyuncuları DirectX 10’a zorladı.

2006 ve öncesindeki hararetli yıllarda çıkan hiçbir donanım Direct X 10’u desteklemiyordu ve yeni oyunları oynamak için oyuncuların yeni bilgisayar alması gerekiyordu. Hem de daha 1 yıl önce çok güçlü bilgisayarlar çıkmış olmasına rağmen.

Yeni işletim sistemi, GPU ve 3D üstünde oyun gibi çalışabiliyordu.

Bu güne kadarki en hızlı, en stabil ve en güvenli Windows işletim sistemi, Vistaydı. Tabi eğer doğru donanımlarla kullanırsanız! ( Bu oldukça maliyetliydi. )

Oyun sektörü olmasaydı Vista gibi bir işletim sistemine gerek olmazdı.

Intel ve Nvidia Hükümdarlığı2008 ve 2018 yılları arasında yaklaşık 10 sene boyunca Intel işlemciler ve Nvidia piyasayı dominant olarak ele geçirdi

Rekabetin düşük olması oyuncuların cüzdanlarını derinden vurdu…

Gamer Laptop !Alienware ve Razer gibi firmalar ilk oyunculara özel laptopları 2002 yılında piyasaya sürdü 2010 lu yıllardan beri oldukça hareketli geçen bu piyasayı takip etmek bazen çok zor hale gelebiliyor.Alienware ı aynı hızla Toshiba ve HP takip etti zamanla Toshiba bu sektörden silinirken ASUS ve MSI gibi firmalar bu boşluğu doldurdu. Ayrıca Monster gibi yerlifirmalarda bu sektöre başarılı ürünler çıkarmaktadır.

• Anakart

• İşlemci

• Ram

• Hafıza

• Ekran Kartı

• Monitör

• Güç Kaynağı

• Klavye & Mouse

• Hoparlör & Kulaklık

• Kasa ve RGB çılgınlığı

Oyun Bilgisayarı Bileşenleri

ATX, mATX, ITX

AMD / INTEL soketleri

RAM desteği

Sata ve PCIe portları

IO Portları

Asus, Gigabyte, Asrock, MSI

Anakart / Motherboard

AMD /Ryzen

9, 7 , 5 serileri

3900x, 3700x, 3600x

INTEL / i

9, 7, 5 serileri

9900k, 9700k, 9600k

İşlemci soğutucular

İşlemci / CPU

Bellek / RAMDDR2, DDR3, DDR4

Boyutu 4, 8, 16, 32

MHz Hızı 2666, 3000, 3200, 3600 +

CL(Cas Latency) Gecikme Süresi

14,15,16,18

Anakart Desteği / CPU desteği

• Harddisk RPM, GB WD , SEAGATE

• SSD Okuma Yazma Hızı Crucial, Samsung, CorsairToshiba, Kingston

SATA 2.0 / SATA 3.0 / PCI-e / M2

Hafıza

• NVIDIA

gtx1000, gtx1600, rtx2000 serisi

• RADEON

400, 500, 5000 serisi

Ekran Kartı /GPU

• Boyut 24, 27, 32, 35 inch ( 16.9 / 21.9 )

• HD, QHD, 4K

• Tepkime Süresi 1Ms 4Ms

• Yenileme Hızı 60Hz 144Hz

• Panel TipleriCRT, TN, IPS, VA

Monitör

Güç Kaynağı / PSUhttps://www.coolermaster.com/power-supply-calculator/

• Sistemimizde kullanacağımız parçaların güç ihtiyacını hesaplıyoruz

Bu tarz hesap sitelerinin verdiği değerin

Üzerinde olacak şekilde 450 550 600 700

Gibi watt değerleri ile satılan

Corsair, Coolermaster, FSP gibi kalitesini

Kanıtlamış markaların modellerini tercih etmekte fayda var

Gold / Silver / Bronze +80 gibi ifadeler verimlilikle alakalıdır.

Seçenekler sonsuz

Farklı oyun ihtiyaçları joystick, gamepad, direksiyon

uçuş kontrolcüleri gibi bir sürü farklı ekipman günümüzde mevcut.

Klavye ve Mouse

Hoparlör ve KulaklıkDurum Klavye Mouse kadar sınırsız

Farklı estetik tercihlere ve bütçelere uygun

Yüzlerce farklı model ve kalite ürün var

Kasa ve RGBhttps://www.youtube.com/watch?v=wZ0AYlAqnNc

TLDR?Oyun Bilgisayarı sektörü oldukça vahşi ve acımasız olabiliyor.

Eğer Oyun bilgisayarları olmasaydı bilgisayar teknolojisi günümüzdeki haline gelemezdi.

Oyun bilgisayarları sürekli gelişim içinde, parça fiyatları değişken ve her yeni nesil parça ile bir önceki nesil kullanışsız kalabiliyor.

Yıllar içinde oyunların görsel yanı sürekli ve hızlı olarak gelişirken, geliştiriciler bir sarmal içinde sıkışmış durumdalar ve inovasyon için vakitleri yok. Sürekli olarak klon oyunlar re-boot oyunlar ya da aynı oyunun güncel grafikleri ile yeni versiyonları çıkıyor. Yeni tarzlar ve mekanikler gelişmiyor.

Bilgisayar oyunları onlarca yeni teknolojinin doğmasına sebep oldu.

Eğer bilgisayar oyunları olmasaydı bilgisayarlar bu gün gelinen noktada olamazdı.

2004-2008 arasında bir yıldan uzun süre güncel kalacak bir bilgisayar toplamak imkansızdı.

Oyunlar, sürekli olarak sistemlerle karşılıklı olarak gelişmeye devam ediyor.

KaynakçaKitaplar

IBM's Early Computers. Bashe, Charles, Lyle Johnson, John Palmer, and Emerson PughCambridge MA: The MIT Press, 1986.

Getting Up To Speed: The Future of Supercomputing. Graham, Susan, Marc Snir, and Cynthia Patterson. Washington, D.C.: The National Academies Press, 2005.

Dergiler

Cross, Jason. "Building the fastest PC ever!." PC Magazine 01 July 2006: 107-110.

Durham, Joel. "The Windows Vista Ultimate Bible." Computer Source 01 Jan 2007, P.27-31.

Durham, Joel. "Prey for More." ComputerSource 01 Nov 2006: 26.

Durham, Joel. "ATI All-In-Wonder X1900 256 MB." Computer Source 01 Sep 2006: 28.

Lemos, Robert. "Gangland Web Attacks." PC Magazine 01 Aug 2006: 116.

İnternet Siteleri

AMD, AMD. "History of AMD." AMD. 12 Dec 2006. AMD. 04 Dec 2006 <http://www.amd.com/us-en/Weblets/0,,7832_10554,00.html?redir=AAMD04>.

Bellis, Mary. "Computer and Video Game History." Early arcade machines, the history of home consoles, and the history of the video game.. 2006. About. 03 Nov 2006 <http://inventors.about.com/library/inventors/blcomputer_videogames.htm>.

Bellis, Mary. "Inventors of the Modern Computer: The History of the IBM PC. « About.com. 01 Jan 2006. about. 13 Nov 2006 <http://inventors.about.com/library/weekly/aa031599.htm>.

Bochannek, Alex. "The Beginning of Custom Computers ." Computer History.1 Jan2004. Computer History Museum. 13 Nov 2006 <http://www.computerhistory.org>.

Chick, Hell. "Sons of Wolfenstein, part I." 3dactionplanet. 26 Oct 2000. 3dactionplanet. 11 Nov 2006<http://www.3dactionplanet.com/features/articles/fpsdesign/>.

Dang, Alan. "History of ATI." http://www.firingsquad.com. 09 Feb 2001. Firing Squad. 12 Oct 2006 < http://www.firingsquad.com/features/atihistory//>.

Dang, Alan. "History of NVIDIA." http://www.firingsquad.com. 09 Feb 2001. Firing Squad. 12 Oct 2006 <http://www.firingsquad.com/features/nvidiahistory/>. Entertainment, Blizzard. "Warcraft II: Battle.net edition." Blizzard. 02 Jan 2006. Blizzard. 13 Dec 2006 <http://www.blizzard.com/war2bne/>.

Geek, Geek. "Bawls - The Perfect Food For Geeks & Gamers." www.thinkgeek.com. 01 Aug 2006. Think Geek. 05 Dec 2006 <http://www.thinkgeek.com/caffeine/drinks/2818/>. Intel, Intel. "25 years of Intel architecture." Intel. 12 Dec 2006. Intel. 01 Dec2006 <http://www.intel.com/technology/computing/mi06031.htm>.

Kozierok, Charles. "Risks of Overclocking." PC Guide. 01 Aug 2004. PC Guide. 03 Dec 2006 <http://www.pcguide.com/opt/oc/risksRisksCPU-c.html>.

Markowitz, Maury. "Spacewar." http://www3.sympatico.ca. 13 Dec 2001. Sympatico. 13 Dec 2006 <http://www3.sympatico.ca/maury/games/space/spacewar.html>.

Reimer, Jeremy. "First Person Shooters." arstechnica. 01 Oct 2005. arstechnica. 10 Nov 2006 <http://arstechnica.com/articles/paedia/gaming-evolution.ars/11>.

Reimer, Jeremy. "Real-time Strategy Games." arstechnica. 01 Oct 2005. arstechnica. 10 Nov 2006 <http://arstechnica.com/articles/paedia/gaming-evolution.ars/12>.

Taylor, Phil. "DirectX - Common Questions & Answers." http://www.toymaker.info. 20 Oct 2004. Directxdev . 07 Nov 2006 <http://www.toymaker.info/Games/html/directx_q_a.html#DXHistory>.

Wang, James. "Dual Graphics Showdown - SLI vs Crossfire." www.atomicmpc.com. 09 Dec 2006. Atomic PC. 04 Dec 2006 <http://www.atomicmpc.com.au/article.asp?SCID=15&CIID=24212>.

DinlediğiniziçinteşekkürlerCankat Tigin Öztemiz