18 Sport & Geneeskunde | maart 2012 | nummer 1 Overzichtsartikel cer instep kick’ genaamd, kan tot een beter inzicht leiden in de traptechniek en mogelijk tot aan- grijpingspunten voor blessure- preventie en behandeling. Mo- derne technieken als driedimensionale bewegingsana- lyse en real time EMG tijdens functionele bewegingen geven een steeds beter inzicht in de ke- tenbiomechanica van allerlei po- pulaire sporten als voetbal, ten- nis, honkbal en golf 1,4,7,8,9,10,11,12,13 . De wreeftrap is de meest krach- tige trap in het voetbal 1 . In de kliniek blijkt dat het schieten over grote afstanden bij personen met liespijn vaak tot toename van klachten leidt 14,15,16 . Bij de wreef- trap worden hogere balsnelhe- den bereikt dan bij de ‘outstep kick’ en de ‘inside kick’. Daarom wordt deze geanalyseerd in rela- tie tot blessures 17,18,19 . In dit arti- kel wordt getracht de lezer op een klinische wijze inzicht te bie- den in biomechanica en fysieke vaardigheden die voorwaardelijk zijn voor de perfecte wreef- trap. Mobiliteit lijkt hierbij sterk bepalend. Om de hypothese dat mobiliteitsverlies gerelateerd is aan blessures als liespijn nader te toetsen, moet deze duidelijk gespecificeerd zijn. Hier- bij wordt tevens aangesloten op reeds bestaande kennis over adductie-gerelateerde liespijn 20,21,22,23 . Materiaal en methode In de PubMed database werd gezocht naar relevante litera- Inleiding Driedimensionale ketenbewegingen zoals de voetbaltrap zijn complexe vaardigheden vanwege de combinatie van vereiste precisie en hoge snelheden en daarbij de betrokkenheid van veel spieren en gewrichten 1,2 . Dit speelt zich af in een tijdsbestek van een kwart seconde 1,3,4,5,6 . De vraag hoe een voetballer ge- wrichten coördineert tijdens een totale lichaamsbeweging om een krachtige en gerichte trap te verkrijgen is van belang voor sportartsen, (sport)fysiotherapeuten en trainers. Kennis van de onderliggende biomechanica van de wreeftrap, ook wel de ‘soc- Samenvatting Een sportspecifieke beweging als de voetbaltrap is een complexe vaardigheid. Hoge snelheid en precisie worden vereist. Krachtoverdracht en biomechanische karakteristieken van deze beweging worden in dit artikel nader gespecificeerd. Voldoende mobiliteit van de bewegingsketen blijkt essentieel om te komen tot een goed voetbalschot. Deze mobiliteit wordt voor de betrokken lichaamssegmenten op onderdelen gedetailleerd beschreven. Met die gegevens kan een voetballer specifiek geanalyseerd worden en kan de relatie tussen mobiliteit en blessures mogelijk specifieker geduid worden. De relatie tussen sportspecifieke mobiliteit en een voetbalblessure als adductie gerelateerde liespijn lijkt nog niet eerder onderzocht. Abstract A sport specific movement like the soccer instep kick is a complex skill. High speed and precision are necessary. This article describes the biomechanics of the soccer instep kick. Insight into force transfer and biomechanical specifications of this task help to understand these demands. Adequate range of motion in the kinetic chain seems essential to achieve a perfect soccer kick. This range of motion is specified. With this information a relationship between range of motion and injury may be elucidated. The relationship between sport specific range of motion and injury in soccer like adductor related groin pain has not been investigated previously. Trefwoorden: voetbal, trap, biomechanica, mobiliteit, liespijn Keywords: soccer, kick, biomechanics, range of motion, groin pain Door: I.J.R. Tak, A. Weir, R.F.H. Langhout Klinische biomechanica van de wreeftrap in voetbal in relatie tot liespijn een literatuuroverzicht Dingt mee naar Aanmoedigingsprijs Sport & Geneeskunde
9
Embed
Overzichtsartikel Klinische biomechanica van de wreeftrap in … · 2014-07-07 · tussen mobiliteit en blessures mogelijk specifieker geduid worden. De relatie tussen sportspecifieke
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
18 Sport & Geneeskunde | maart 2012 | nummer 1
Overzichtsartikel
cer instep kick’ genaamd, kan tot
een beter inzicht leiden in de
traptechniek en mogelijk tot aan-
grijpingspunten voor blessure-
preventie en behandeling. Mo-
derne technieken als
driedimensionale bewegingsana-
lyse en real time EMG tijdens
functionele bewegingen geven
een steeds beter inzicht in de ke-
tenbiomechanica van allerlei po-
pulaire sporten als voetbal, ten-
nis, honkbal en golf1,4,7,8,9,10,11,12,13.
De wreeftrap is de meest krach-
tige trap in het voetbal1. In de
kliniek blijkt dat het schieten over
grote afstanden bij personen met
liespijn vaak tot toename van
klachten leidt14,15,16. Bij de wreef-
trap worden hogere balsnelhe-
den bereikt dan bij de ‘outstep
kick’ en de ‘inside kick’. Daarom
wordt deze geanalyseerd in rela-
tie tot blessures17,18,19. In dit arti-
kel wordt getracht de lezer op
een klinische wijze inzicht te bie-
den in biomechanica en fysieke
vaardigheden die voorwaardelijk zijn voor de perfecte wreef-
trap. Mobiliteit lijkt hierbij sterk bepalend. Om de hypothese
dat mobiliteitsverlies gerelateerd is aan blessures als liespijn
nader te toetsen, moet deze duidelijk gespecificeerd zijn. Hier-
bij wordt tevens aangesloten op reeds bestaande kennis over
adductie-gerelateerde liespijn20,21,22,23.
Materiaal en methodeIn de PubMed database werd gezocht naar relevante litera-
InleidingDriedimensionale ketenbewegingen zoals de voetbaltrap zijn
complexe vaardigheden vanwege de combinatie van vereiste
precisie en hoge snelheden en daarbij de betrokkenheid van
veel spieren en gewrichten1,2. Dit speelt zich af in een tijdsbestek
van een kwart seconde1,3,4,5,6. De vraag hoe een voetballer ge-
wrichten coördineert tijdens een totale lichaamsbeweging om
een krachtige en gerichte trap te verkrijgen is van belang voor
sportartsen, (sport)fysiotherapeuten en trainers. Kennis van de
onderliggende biomechanica van de wreeftrap, ook wel de ‘soc-
SamenvattingEen sportspecifieke beweging als de voetbaltrap is een complexe vaardigheid. Hoge snelheid en precisie worden vereist. Krachtoverdracht en biomechanische karakteristieken van deze beweging worden in dit artikel nader gespecificeerd. Voldoende mobiliteit van de bewegingsketen blijkt essentieel om te komen tot een goed voetbalschot. Deze mobiliteit wordt voor de betrokken lichaamssegmenten op onderdelen gedetailleerd beschreven. Met die gegevens kan een voetballer specifiek geanalyseerd worden en kan de relatie tussen mobiliteit en blessures mogelijk specifieker geduid worden. De relatie tussen sportspecifieke mobiliteit en een voetbalblessure als adductie gerelateerde liespijn lijkt nog niet eerder onderzocht.
AbstractA sport specific movement like the soccer instep kick is a complex skill. High speed and precision are necessary. This article describes the biomechanics of the soccer instep kick. Insight into force transfer and biomechanical specifications of this task help to understand these demands. Adequate range of motion in the kinetic chain seems essential to achieve a perfect soccer kick. This range of motion is specified. With this information a relationship between range of motion and injury may be elucidated. The relationship between sport specific range of motion and injury in soccer like adductor related groin pain has not been investigated previously.
Trefwoorden: voetbal, trap, biomechanica, mobiliteit, liespijnKeywords: soccer, kick, biomechanics, range of motion, groin pain
Door: I.J.R. Tak, A. Weir, R.F.H. Langhout
Klinische biomechanica van de wreeftrap in voetbal in relatie tot liespijn een literatuuroverzicht
Dingt mee naar Aanmoedigingsprijs Sport & Geneeskunde
19nummer 1 | maart 2012 | Sport & Geneeskunde
Fase 3: Leg cockingHet doel van deze fase (figuur 3) is om een hoge heupflexie-
snelheid te genereren (tabel 3). Terwijl de romp naar de
schietkant roteert, vindt er gelijktijdig heup en knieflexie
plaats in het schietbeen.
Fase 4: AccelerationHet doel van deze fase (figuur 4) is het bereiken van de
maximale versnelling van de knie-extensie en de daaraan
gekoppelde maximale voetsnelheid (tabel 4). Dit garan-
deert de grootst mogelijke impact en energietransmissie
van de voet naar de bal31.
tuur gedateerd tot juni 2011. Gebruikte zoektermen waren
Toe-off kicking legMax. hip extensionMax. knee flexionBall impactToe speed inflection
20 Sport & Geneeskunde | maart 2012 | nummer 1
Overzichtsartikel
Fase 5: Follow throughNa het balcontact, wat 10 ms duurt2, maakt de speler zijn
beenzwaai af (figuur 5). Bij een maximale wreeftrap komt
het standbeen los van de grond. Het schietbeen zwaait ver
door bij toenemende rompflexie (tabel 5).
Figuur 1 Preparation. Er is een schuine aanloop van twee tot vier stappen met een lichte bocht van 45 graden op de balrichting5,27. De aanloopsnelheid bedraagt 3 à 4 m/s28. Hierna volgt uiteindelijk een lange laatste stap (instep) van ongeveer 1,70 m (bij volwassenen)29. Bij een lange pas treedt automa-tisch een toename van de heupextensie en posterior rotatie van het bekken op waardoor de backswing van het schietbeen wordt geïnitieerd27,30. Aan de niet-schietkant maakt de arm een horizontale achterzwaai waardoor de romp roteert1,2.
Figuur 2 Back swing. De tension arc is voor het grondcontact van het standbeen maximaal.
Figuur 3 Leg cocking. Vanaf dit moment zal de tension arc aflopen (zo genaamde “unwinding”) waardoor de uiteindelijke maximale voetsnelheid bereikt kan worden. Het standbeen zweeft gestrekt naar bal om daar in een 25 graden flexiepositie van de knie voor/naast te landen. Vervolgens wordt gebalan-ceerd op het standbeen.
Figuur 4 Acceleration. Het standbeen flecteert waarbij de heup van het standbeen tevens endoroteert en adduceert2.
Figuur 5 Follow through.
Figuur 6 Grafiek waarin het spiergerelateerde moment aangegeven wordt. Gebruikte afkortingen: TO=toe off van het schietbeen, LO=landing op het standbeen, MKF=maximale knie flexie, MHV=maximale heup snelheid, MKV=maximale knie snelheid, AA=angulaire versnelling knie flexie/extensie, AA.MUS=spiermoment gerelateerd component, AA.IM-kicking leg=intersegmentaal spieractivi-teit gerelateerd moment, AA.IM-trunk rotation=romprotatoren activiteit gerelateerd moment4 (Gepubliceerd met toestemming van de auteur en uitgever).
21nummer 1 | maart 2012 | Sport & Geneeskunde
ken gewrichten in de gehele bewegingsketen (beweging
gerelateerd moment). Het effect van intersegmentale be-
wegingen is vele malen groter dan de optelsom van de ef-
fecten van alle gewrichten en spieren afzonderlijk uit de
bewegingsketen33. Romprotatie vormt een essentieel on-
derdeel van het schot1. Naito4 onderzocht de causale relatie
tussen drie-dimensionale bewegingen van betrokken li-
chaamsdelen (segmenten) en de hoeksnelheid van het on-
derbeen tijdens de wreeftrap. Hierbij werd onderscheid
gemaakt tussen gewrichtsbewegingen (intersegmentaal
Krachtanalyse van de wreeftrap Een maat voor de kwaliteit van de trap is de balsnel-
heid2,24,30. Het is relevant om na te gaan welke krachten
bijdragen aan een effectieve trap en, in het kader van bles-
surepreventie, wat de bijdrage van spierkracht is aan het
schot. Bij onderzoek naar de oorzakelijkheden van balsnel-
heid is het gebruikelijk om de hoeksnelheid van het onder-
been als uitkomstmaat te nemen2,32. Bij de wreeftrap wordt
de hoeksnelheid van het onderbeen niet alleen veroorzaakt
door het moment (kracht x arm) van spieren over het knie-
gewricht zelf, maar van het netto moment van alle betrok-
Tabel 2 De kenmerken van de back swing fase.
Schietkant Niet-schietkant
Bekken: naar 20 graden posterieure rotatie en vooroverkanteling van 25 gradenHeup: naar 30 graden extensie met 20 graden exorotatieKnie: naar 50 graden flexieEnkel: naar submaximale plantairflexie
Arm: naar 160 graden horizontale extensie Schouder: naar 20 graden retractieRomp: naar maximale extensierotatie
Tabel 3 De kenmerken van de fase van leg cocking.
Schietkant Niet-schietkant
Bekken: anterieure rotatie Heup: naar 0 graden flexie en 25 graden abductie met afnemende exorotatieKnie: naar 110 graden flexieEnkel: submaximale plantairflexie
Arm: horizontale flexie (richting adductie) Schouder: naar protractieRomp: flexierotatie naar de schietkantStandbeen: de voet maakt grondcontact. Heup- en knieflexie 25 graden
Tabel 4 De kenmerken van de acceleration fase.
Schietkant Niet-schietkant
Bekken: achterover kanteling van 25 graden en anterieure rotatie van 20 gradenHeup: naar 20 graden flexie met afnemende abductieKnie: van 110 graden naar 40 graden flexieEnkel: voor balcontact enige dorsaalflexie en tijdens balcontact enige abductie, eversie en plantairflexie
Arm: flexie en adductieSchouder: naar 20 graden protractieRomp: flexierotatieStandbeen: heup en knieflexie naar 45 graden en strekking vlak voor balcontact
Tabel 5 De kenmerken van de follow through.
Schietkant Niet-schietkant
Bekken: protractie bekken stoptHeup: 20 naar 90 graden flexie met adductieKnie: 20 graden flexieEnkel: van submaximale plantairflexie naar dorsaalflexie
Arm: maximaal doorgevoerde flexie en adductie Schouder: maximale protractieRomp: maximale flexierotatieStandbeen: strekking tot 0 graden bij toe-off
20 Sport & Geneeskunde | maart 2012 | nummer 1
Overzichtsartikel
De laatste vertoont tegelijk met de hamstrings een piekac-
tiviteit. Verondersteld wordt dat het hier met name gaat
om kniestabilisatie en niet om het leveren van een exten-
siemoment over de knie35. Tijdens balcontact bleken verder
slechts negatieve spiermomenten4,13,19,34.
Grondreactiekrachtgerelateerd momentDe relatie tussen balsnelheid en grondreactiekracht wordt
beschreven door Naito4 en Orloff31. Beide tonen geen posi-
tieve relatie aan.
BalsnelheidDavids23 suggereerde reeds dat coördinatie een bepalende
factor is voor talent in het voetbal. Bij geoefende voetbal-
lers ligt de balsnelheid anderhalf maal zo hoog als bij hun
ongeoefende collega’s, respectievelijk 87 om 61 km/u. De
balsnelheid kan voor topspelers oplopen tot boven de 115
km/u21. Dörge19 vond bij het voorkeursbeen een hogere bal-
snelheid dan bij het niet-voorkeursbeen en relateerde dit
aan een goed ontwikkelde coördinatie. Met coördinatie van
de wreeftrap wordt een ordelijke en effectieve beweging
bedoeld die gekenmerkt wordt door een vaste bewegings-
volgorde van lichaamssegmenten met een hoge snelheid.
Geoefende spelers beschikken aan de niet-dominante zijde
ook over een hoogwaardige intersegmentale bewegings-
kwaliteit8. Deze kwaliteit wordt weergegeven door het be-
grip kinematische sequentie.
Diverse auteurs onderstrepen het belang van techniek (se-
quentie) en lenigheid (ROM) voor een optimale balsnel-
heid1,2,4,6,14,19.
MobiliteitGeoefende voetballers beschikken over een significant gro-
tere ROM van romprotatie, heupextensie en knieflexie dan
minder geoefende spelers, welke gepaard gaat met een
hogere balsnelheid13,26. Vergroting van de rompextensiero-
tatie naar de niet-schietkant vergroot het gyroscopisch mo-
ment waardoor de snelheid van de flexierotatie van de romp
naar de schietkant toeneemt1,4. Vergroting van de heupex-
tensie doet het centrifugaalmoment van het schietbeen
toenemen4. Eenzelfde relatie bestaat tussen een grote
flexiehoek van de knie ROM en een hoge versnelling van het
onderbeen naar extensie5. Opmerkelijk in dit verband is de
aangetoonde relatie tussen balsnelheid en mobiliteit van
de heup bij werpers (honkbal)11.
Deze onderlinge relatie tussen de segmenten1 waarbij de
mobiliteit van alle in de keten betrokken gewrichten en spie-
ren belangrijk is wordt omschreven als ‘dynamic coupling’36.