Kaplica „Na Wodzie” Hotel Pod Kazimierzem Osada mlynarska Boroniówka wejście na teren osady Skala Prądnik 2 Parafia Ojców – Grodzisko pw. Wniebo- wzięcia NMP i św. Józefa Rzemieślnika Rodzina Piwowarskich INSTYTUCJA KULTURY WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO Organizator: Patron: Gospodarz: dnidziedzictwa.pl 1 Osada mlynarska Boroniówka, Grodzisko 22 W przeszlości Prądnik nazywany byl „życiodajną tętnicą” Krakowa. Określenie to zawdzięcza zapewne istnieniu dużej liczby zakladów wodnych, zlokalizowanych wzdluż jego koryta i napędzanych silą prze- plywającej wody. Byly to glównie kuźnie, papiernie, folusze, gdzie obrabiano sukno, szabelnie, w których wykonywano bialą broń, browary, gorzelnie oraz prochownie, tartaki i mlyny wodne, stanowiące niegdyś bardzo istotne zaplecze przemyslowe i spożywcze Krakowa. Historia osady mlynarskiej Boroniówka sięga prawdopodobnie XV wieku. Jego pierwszymi wlaścicielkami byly siostry klaryski z pobliskiej Skaly. Siostry cieszyly się królewskimi przywilejami, w związku z czym zakladaly wsie, budowaly browary i mlyny, które najczęściej oddawaly w dzier- żawę w zamian za oplatę w zbożu i kaszy. Wiemy, że w pierwszej polowie XIX wieku klaryski przekazaly mlyn i tartak wodny w arendę rodzinie Boroniów. Niestety w drugiej polowie XX wieku nastąpilo gwaltowne zalamanie się mlynarstwa w Dolnie Prądnika na skutek wprowadzenia bardzo niekorzystnego prawa gospodar- czego. Zagroda będąca w rękach kolejnego pokolenia Boroniów zaczęla popadać w ruinę. Sytuacja ulega zmianie dopiero kilka lat temu, gdy osadę kupila rodzina Piwowarskich. Podnieśli oni gospodarstwo z ruiny i, co najważniejsze, uruchomili mlyn i tartak wodny. Dzięki ich zapalowi i pasji udalo się przywrócić kilkusetletnią mlynar- ską tradycję tego miejsca. 2 Kaplica „Na Wodzie”, Ojców Dolina Prądnika miala jednak znaczenie nie tylko przemyslowe – nie mniej istotne wydają się jej wlaściwości zdrowotne. Już ponad 150 lat temu zauważono, że w oj- cowskiej dolinie „przyroda hojnie roztacza swe wdzięki bez żadnej pomocy czlowieka, upajając go tylko swemi rozkoszami, zadziwiając wielkością dziela i śmialością wykonania”. Piękno przyrody, doskonaly klimat, a także moda na aquaterapie sprawily, że w drugiej polowie XIX wieku Ojców przemienil się w miejscowość uzdrowiskową z charakterystyczną archi- tekturą i rozleglym parkiem zdrojowym. Krystalicznie czysta, uboga w żelazo woda Prądnika znalazla zastosowanie w kąpie- lach leczniczych. Pierwsze „kąpiele faliste” odbywaly się w lazienkach polożonych na Prądniku, obok których w niedlugim cza- sie stanąl okazaly zaklad leczniczy o nazwie Goplana. Popularność „ojcowskiego spa” rosla, przyciągalo ono coraz większe rzesze kuracjuszy, dlatego ówczesny dyrektor uzdrowiska Stanislaw Niedzielski postano- wil zadbać nie tylko o ciala swych gości, ale i o ich dusze. W 1901 roku w nieznacznie przebudowanych lazienkach zdrojowych urządzil kaplicę, zwaną z racji jej usytu- owania – kaplicą „Na Wodzie”. Przytulne, drewniane wnętrze kaplicy pw. św. Józefa Rzemieślnika urządzone jest, jak podaje przewodnik z początku XX wieku, „w stylu swojskim, ojcowskim […], na motywach branych z domowych sprzętów, roślin, drzew, krzewów doliny ojcowskiej”. 21–22 i 28–29 maja 2016 Opracowanie merytoryczne: Paulina Kasprzycka Opracowanie graficzne: Marcin Hernas 1