Top Banner

Click here to load reader

of 58

Ortograpiyang pilipino

Apr 24, 2015

Download

Technology

huh
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • 1. Ortograpiyang Filipino 2009Surian , Linangan,Komisyon ng Wikang Filipino
  • 2. Pansinin ang mga pamatnubay Ipinagdiriwang ng Paaralang Elizabeth Seton ang Linggo ng Wika noong Agosto 23,2011. Ang nasabing pagdiriwang ay idaraos sa gym ng paaralan.
  • 3. Pansinin ang mga pamatnubay Kakaiba ang naging ayos ng palatuntunan nitong nakaraang selebrasyon ng Linggo ng Wika. Ang mga patimpalak ay hindi naging tradisyunal ang pagtatanghal,
  • 4. Pansinin ang mga pamatnubay Limang Mag-iina ang nasangkot sa sakuna kahapon sa lungsod ng Nueva Ecija, ayon sa mga opisyales ng pamahalaang bayan, wala pang opisyal na pahayag ang Mayor ng Lungsod.
  • 5. Pansinin ang mga pamatnubay Dumarami na ang mga kabataan na nalululong sa masamang bisyo. Ayon mismo sa tagapagsalita ng PNP maraming mga kabataan ang addict na sa pinagbabawal na gamot.
  • 6. Pansinin ang mga pamatnubay Tapat na Paglilingkod Nagmumula sa Diyos at sa Kapwa.Ito ang naging islogan ng CCF sa kanilang kampanya tungo sahalaga ng pakikipagkapwa.
  • 7. Pansinin ang mga pamatnubay Ayon sa buletin na ipinalabas ng paaralan, nararapat na mag-ingat ang mga mag- aaral sa kanilang mga gadyets lalong higit ang mga celpon at Aypad.
  • 8. Kasaysayan ngOrtograpiya ng WikangFilipino
  • 9. Ang Alibata
  • 10. Ang Abakadang Tagalog Binuo ni Lope K. Santos nang isulat ni ang Balarila ng Wikang Pambansa noong 1940 Lima ang patinig : a e i o u Labinlima ang katinig: b d g h l m n ng p r s t w y
  • 11. Ang Bagong Alpabetong Pilipino Pagdaragdag ng labing-isang letra sa sa alpabetong Pilipino. C F J N Q V Y CH LL RR
  • 12. 1987 Alpabetong Filipino Ang Alpabetong Filipino Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg ( ey) (bi) (si) (di) (I ) ( ef) (ji) Hh Jj Kk Ll Mm Nn ( eych) ( jey) ( key) ( el) ( em) ( en) (enye) NGng Oo P Q R S ( enji) ( o) ( pi) ( Kyu) (ar) (es) T U V W X Y Z (ti) ( yu) (Vi) (dobolyu) ( eks) ( way) (zi)
  • 13. 2001 REVISYON NG AlpabetongFilipino Pinaluwag na 2001 Alpabeto ang gamit ng walong dagdag na letra. Nangangahulugan na maari ring gamitin sa lahat ng hiram na salita, pormal o teknikal na barayti, o sa mga karaniwang salita
  • 14. Gabay sa Ortograpiya ng WikangFilipino Mga GrapemaA. Letra.-Ang serye ng letra ay tinatawag na alpabeto. binubuo ng 28 letra at binibigkas sa tunog-Ingles maliban sa .B. Hindi letra1. Paiwa ( ` ), at pakupya ( ^ )2. Tuldik na pahilis ( ) na sumisimbolo sa diin at o/ haba3. Bantas,gaya ng tuldok ( . ), pananong ( ? ), padamdam ( ! ), kuwit ( , ), tuldok-kuwit ( ; ), tutuldok ( : ), kudlit ( ), at gitling ( - ).
  • 15. Gabay sa Ortograpiya ng WikangFilipino Pasalitang Pagbaybay Pasulat PabigkasSalita boto /bi-o-ti-o/ plano / pi-el-ey-en-o/ Fajardo / kapital ef-ey-jey- ey-ar-di-o/Pantig kon /key-o-en/ trans / ti-ar-ey-en-es/ tsart /ti-es-ey-ar-ti/
  • 16. Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Filipino Akronim MERALCO ( Manila Electrical Company ) /em-i-ar- ey-el-si-o/ ARMM ( Autonomous Region of Muslim Mindanao ) ey/ar/em/em
  • 17. Daglat Bb ( Binibini ) / kapital bi-bi / G. ( Ginoo ) / kapital ji / Gng. ( Ginang ) / kapital ji-en-ji/ Kgg ( kagalang-galang ) / kapital key- ji-ji /
  • 18. Inisyal ng Tao MLQ ( Manuel L. Quezon ) /em-el-kyu/ CPR ( Carlos P. Romula ) / si-pi-ar / LKS ( Lope K. Santos ) / el-key-es/
  • 19. Simbolong Pang-agham Fe ( Iron ) / ef-i/ H2O ( water ) / eych-tu-o/ Lb ( pound ) / key-ji /
  • 20. Pasulat na Pagbaybay1. Panatilihin ang orihinal na anyo ng mga salitang mula sa ibang katutubong wika sa Pilipinas . a. vakul ( Ivatan ) b. payyo/payew ( Ifugaw) pangkalahatang tawag sa palayan ng mga Ifugaw. c. bananu ( hudhud ) sa halip na hagdang- hagdang palayan ( rice terraces ) d. butanding ( Bikol ) sa halip na whale shark e. cabalen ( Pampango ) kababayan
  • 21. Pasulat na Pagbaybay2. Sa pagbaybay ng mga hiram na salita mula sa mga banyagang wika, panatilihin ang orihinal nitong anyo status quo pizza pie bouquet french fries samurai
  • 22. Pasulat na Pagbaybay3. Sa pagbaybay ng mga salitang mula sa Espanyol, baybayin ito ayon sa ABAKADA.familia - pamilyaBano - banyoCheque - tsekeMaquina - makina
  • 23. Pasulat na Pagbaybay4. Sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na e hindi ito pinapalitan ng letrang I. Kinakabitan ng pang-ugnay /linker ( -ng) at gagamitia ng gitling ng salitang-ugat. brde - berdeng-brde kap - kapeng-kap karn - karneng-karn libr - - libreng-libr
  • 24. Pasulat na Pagbaybay5. Sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na o hindi ito pinapalitan ng letrang u. Ginagamit ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat. ano - ano-ano sino - sino-sino pito - pito-pito halo - halo-halo
  • 25. Pasulat na Pagbaybay6. Kapag hinuhulapian ang huling pantig ng salitang-ugat na nagtatapos sa e ito ay nagiging i at ango ay u. krte - kortihan atke - atakihin salbah - salbahihin
  • 26. Pasulat na Pagbaybay* Gayunman, may mga salitang nananatili ang e kahit hinuhulipian. sine - sinehan bote - botehan onse - onsehan
  • 27. Pasulat na Pagbaybay7. Makabuluhan ang tunog na e at o kapag inihahambing ang mga hiram na salita sa mga katutubo o hiram na salita. msa : msa so : so tla : tla
  • 28. Pasulat na Pagbaybay8. Gayunman, hindi puwedeng palitan ng i ang e at o ng u. Dapat pa ring gamitin ang baybay na matagl na o lagi nang ginagamit. babe, hindi babi bhos,hindi bhus samp,samp
  • 29. Ang Panghihiram Ang mga tuntunin sa panghihiram at pagbabaybay ng mga hiram na salita ay ang sumusunod: 1. Tumbasan ng kasalukuyang leksikon sa Filipino ang mga salitang hiram o banyaga. rule = tuntnin narrative = salaysay skill = kasanayan
  • 30. Ang Panghihiram2. Gamitin ang natatanging mga salita mula sa mga katutubong wika sa Pilipinas at panatilihin ang orihinal na baybay. bana ( Hiligaynon at Sugbuanong Binisiya ) tawag sa asawang lalaki butanding ( Bikol ) whale shark Imam ( Tausug ) panseremonyang sayaw Banhaw ( Visaya ) muling pagkabuhay Chidwai ( Ivatan) biloy ( dimple ) Gahum ( Cebuano, Hiligaynon,Waray ) kapangyarihan
  • 31. Ang Panghihiram3. Mga salitang hiram sa Espaol Baybayin ang salita ayon sa ABAKADA vocabulario - bokabularyo telefono - telepono celebacion - selebrasyon
  • 32. Ang Panghihiram Sa mga salitang hiram na espaol na may e, panatihin ange. estudyante - hindi istudyante estilo - hindi istilo espiritu - hindi ispiritu estruktura - istruktura desgrasya - hindi disgrasya
  • 33. Ang Panghihiram Sa mga salitang Espanyol na may o, panatilihin ang o. politika - hindi pulitika opisina - hindi opisina tradisyonal - hindi tradisyunal koryete - hindi kuryente
  • 34. Ang Panghihiram May mga salitang hiram sa Espaol na nagbabago ang kasunod na katinig, ang o ay nagiging u sa ilang mga salitang sinusundan ng n o pailong na katinig. At ang n ay nagiging m. convencion - kumbensiyon conferencia - kumperensiya Convento - kumbento
  • 35. Ang Panghihiram Mga salitang Espaol at Ingles : kung hindi tiyak ang pagtutumbas, hiramin ang orhinal na Espaol at Ingles. Espaol Ingles Filipino imagen image imahen dialogo dialogue diyalogo prioridad priority priyoridad
  • 36. Ang PanghihiramPanghihiram sa Wikang Ingles: kung wikang Ingles at iba pang wikang dayuhan ang pinaghiraman, panatilihin ang orihinal na ispeling kung makalilito ang pagsasa-Filipino ng baybay. habeas corpus spaghetti bouquet resevoir depot toupee
  • 37. Ang PanghihiramPanatilihin ang orihinal na baybay ng mga salitang pantangi,teknikal,pang-agham at mga simbolong pang-agham at matematika. Manuel L. Quezon - hindi Manwel L. Kezon chemotheraphy - hindi chemoterapi x-ray - hindi eks-rey Fe ( Iron) - hindi ef ey( ayorn ) Velocity - hindi velositi
  • 38. Karagdagang TuntuninA. Ginigitlingan ang pangalang pantangi at salitang hiram kapag-unuunlapian. maka-Diyos maka-Ingles pa-Davao
  • 39. Karagdagang TuntuninB. Sa paglalapi at pag-uulit ng mga salitang hiram, idinurugtong ang tunog ng KP sa unlapi. magju-juice magdu-duty magfo-photocopy magfo-ford magdo-drawing
  • 40. Karagdagang TuntuninC. Pangmaramihang anyo ng mga salita sa pagsulat1. Ginagamit ang mga sa pagsulat ng maramihang anyo ng salita. mga painting mga opisyal mga computer
  • 41. Karagdagang Tuntunin2. Hindi ginagamitan ng mga ang salitang hiram na nasa anyong maramihan. paintings - hindi mga paintings opisyal - hindimga opisyal computer - hindi mga computer
  • 42. Karagdagang Tuntunin3. Hindi ginagamitan ng pamiling at mga ang mga salitang nasa anyong maramihan. kalalakihan - hindi mga kalalakihan hindi limang kalalakihan kaguruan - hindi mga kaguruan hindi sampung kaguruan kabataan - hindi mga kabataan hindi tatlong kabataan
  • 43. Karagdagang Tuntunin Pagbuo ng pang-uriGinagamit ang panlaping makauri sa salitang-uri na hindi orihinal na pang-uri. pang-akademya - hindipang- akademiko pangkultura - hindipangkultural panligguwistika - hindipanlingguwistik
  • 44. Mga Salitang may Digrapo1. Sa mga salitang Ingles na nagtatapos sa ct, ang ct ay nagiging k kapag binabaybay sa Filipino. abstract - abstrak impact - impak addisct - adik
  • 45. Mga Salitang may Digrapo2. Sa mga salitang hiram na may Ch tatlong paraan ang maaring gamitin. a. panatilihin ang orihinal na anyo chunks chess chat chips
  • 46. Mga Salitang may Digrapob. palitan ng ts ang ch at baybayin sa Filipino chinelas - tsinelas chapter - tsapter chart - tsart
  • 47. Mga Salitang may Digrapoc. Palitan ng k ang ch at baybayin sa Filipino machine - makina scholar - iskolar chemical - kemikal
  • 48. Mga Salitang may Digrapo3. Mga salitang may sha. Panatilihin ang orihinal na anyo shower shop showcase
  • 49. Mga Salitang may Digrapob. palitan ng sy ang sh at baybayin sa Filipino workshop - worksyap shooting - syuting censorship - sensorsyip
  • 50. Mga Salitang hiram na may S4. Mga salitang hiram na nagsisimula sa letrang s ay maaring baybayin sa dalawang paraan.a. Panatilihin ang orihinal na anyo scarf slogan script
  • 51. Mga Salitang hiram na may Sb. Lagyan ng I sa unahan kapag binabaybay sa Filipino schedule - iskedyul sport - isport scout - iskawt
  • 52. Mga Salitang may magkasunod naparehong katinig Kinakaltas ang isa sa dalawang magkasunod na parehong katinig. bulletin - buliten grammar - gramar pattern - patern
  • 53. Mga salitang may Kambal-PatinigSa mga salitang hiram sa Espaol na may kambal- patinig1. Nananatili ang a + ( e,i,o,u ) at e + ( a,i,o,u) a + ( e,i,o,u )= maestro,aorta,bailarina,baul,laurel e+( a,i,o,u)=teatro,teorya,oleo,beinte,neutral,neurosi s
  • 54. Mga salitang may Kambal-Patinig2. Kinakaltas ang unang patinig at pinapalitan ito ng y o w. i ( a,e,o) = barbery( barberia ), akasya ( acacia ) = Disyembre ( Deciembre ), serye ( serie ) = bisyo ( vicio ) ambisyon ( ambicion )
  • 55. Mga salitang may Kambal-Patinig3. Sinisingitan ng y o w sa mga sumusunod na posisyon.:a. Kung ang kambal-patinig ay nasa unang pantig ng salita, ia = diyabetes ( diabetes ) biyahe ( viaje ) ie = piyesta ( fiesta ), siyete ( siete) io = Diyos ( Dios ) ua = awto( auto ) ue = kuwenta ( cuenta ), kuwerdas ( cuerdas )
  • 56. Mga salitang may Kambal-Patinigb. Kung ang kambal-patinig ay sumusunod sa dalawa o mahigit pang mga katinig. ia = diperensya ( diferencia ) ie = impeyerno ( infierno ) io = edipisyo ( edificio ) ua = guwapo ( guapo )
  • 57. Mga salitang may Kambal-Patinigue = sarsuwela ( zarzuela )ui = buwitre ( buitre )Uo = oblikwo ( oblique )
  • 58. Mga salitang may Kambal-Patinigc. Kung ang kambal-patinig ay sumusunod sa H.Lohiya ( logia )Kolehiyala ( collegial )rehiyon ( region )kolehiyo ( colegio )perhuwisyo ( perjuicio )